You are on page 1of 213
624.1 PH561P 9 © N a = a 2 a > a } 7 t GS.TS, TRAN {CH THINH - TS, NGUYEN MANH CUONG PHUONG PHAP PHAN TU HUU HAN (LY THUYET VA BAI TAP) r DVL 119%" Az) NHA XUAT BAN GIAO DUC VIET NAM Loi gibi thitu Phuong phép Phan ti hitu han la mét phutong php rat tong quat va hitu hi¢u cho 1di gidi s6 nhiéu lép bai toan ky thuat khac nhau. Sach Phuong phdp Phan tit hifu han (LY thuyét va bai tap) duoc bien soan nhim gidi thi@u mot s6 kién thtic co ban va ting dung chting vao tinh todn mot s6 két cau, cong trinh. Cu6n sich gidi thiéu 6 bude co ban nhat dé gidi mot bai toan bing phuong phap phan ti hitu han (PTHH) thong qua céc bai tap cu thé trong 12 chuong. Trong méi chuong déu cé phan ly thuyét, bai tap chon loc kém theo Idi gidi va bai tap tur giai. Chuong 1 gidi thieu phuong phap PTHH. Chuong 2 trinh bay mdt sé bai tap vé thanh chiu kéo (nén). Chung 3 tinh toan hé thanh phing. Chuong 4 gidi cac bai tap vé dam va khung bing phan tt: Hermite. Tiép theo, chuong 5 tap trung vio céc bai tap tmg dung phan ti hitu han tam gidc bién dang hing sé dé giai phang cia ly thuyét dan hdi. Chutong 6 gdm mot sé bai tap-vé phin tet tit gic kém theo bai tap vé tich phan s6. Chutong 7 gidi thiéu mét s6 bai tap vé tinh toan két cdu déi xing truc. Chuong 8 mé ta cach giai mt s6 bai tap vé mach dién va chat léng. Chuong 9 img dung phan ti hitu han trong bai toan din nhiét mét va hai chiéu. Chuong 10 gidi thiéu thuat ton PTHH trong tinh tm chju un. Chuong 11 trinh bay 16i gidi mét s6 bai tap trong tinh toan dong luc hoc két cu. Cudi cing, chwong 12 gidi thiéu thuat toan xay dung ma tran do cing chung va véct luc ntit i todn chung cua m6t két cau. Day 1a mt tai li@u bé ich cho sinh vien va hoc vien cao hoc cdc nganh ky thuat: Cong nghé ché’ tao may, Co dién ti, Ky thuat hang khong, Ky thuat tau thuy, May thuy khi, © t6, Bong cd, Tao hinh bién dang, Cong ngh@ chat déo & composite, Cong nghé & két ctu han, Xay dung, Thuy Igi, Giao théng,... ctia cdc trudng Dai hoc Kj thuat va Cong nghe. Trong qua trinh bién soan chdc chin khéng tranh khdi nhiing thiélu sot. Ching t6i rat mong nhan duge ¥ kién dong gop cia ban doc va déng nghiép. Moi ¥ kien dong g6p xin gui vé Cong ty Cé phan sach Dai hoc-Day nghé, Nha xudt ban Gido duc ‘Viet Nam, 25 Han Thuyén Ha N6i. Tap thé tac gia MUC LUC Chuong 1. GIOl THIEU PHUONG PHAP PHAN TU’ HU'U HAN 1.1. Gidi thigu chung 7, 1.2. X4p xi bang phan tir hdru han FA 4.3. Cac dang phan ti hu han 7 4.4. Mot s6 dang phan tir quy chiéu 8 1.5. Lye, chuyén vi, bién dang va tng suat 10 4.6. Nguyén ly cuc tiéu hoa thé nang toan phan 41 4.7. So’ dé tinh toan bang phuong phap Phan tir héru han 12 Chuong 2. PHAN TU’ HU'U HAN TRONG BAI TOAN MOT CHIEU 2.1. Ly thuyét 14 2.2. Bai tap 16 2.2.1. Bai tap giai mau 16 2.2.2. Bai tap ty gidi 26 Chuong 3. PHAN TU’ HU'U HAN TRONG TINH TOAN HE THANH PHANG 3.1. Ly thuyét 29 3.2. Bai tap 30 3.2.1. Bai tap giai mau 30 3.2.2. Bai tap ty gidi 42 Chuong 4. PHAN TU HU’'U HAN TRONG TINH TOAN KET CAU DAM VA KHUNG 4.1. Ly thuyét 45 4.2. Bai tap vé dam 49 4.2.1. Bai tap gidi mau 49 4.2.2. Bai tap ty giai 61 4.3. Bai tap vé khung 63 4.3.1. Bai tap gidi mau 63 4.3.2. Bai tap ty giai 5] Chuong 5. PHAN TU’ HU'U HAN TRONG BAI TOAN HAI CHIEU 5.1. Ly thuyét 80 5.2. Bai tap 83 5.2.1. Bai tap giai mau 83 5.2.2. Bai tap ty gidi 96 Chuong 6. PHAN TU’ TU GIAC 6.1. Ly thuyét 99 6.2. Bai tap 102 6.2.1. Bai tap giai mau 102 6.2.2. Bai tap ty giai 112 Chuong 7. PHAN TU’ HU'U HAN TRONG BAI TOAN BOI XUNG TRUC 7.1. Ly thuyét 115 7.2. Phan tir tam giac 115 7.3. Bai tap 118 7.3.1. Bai tap giai m&u 118 7.3.2. Bai tap ty gidi 126 Chuong 8. PHAN TU’ HU’'U HAN TRONG BAI TOAN MACH DIEN VA BAI TOAN CHAT LONG 8.1. Ly thuyét 129 8.1.1. Phan tle hvu han trong bai toan mach dién 129 8.1.2. Phan ti hu han trong bai toan chat léng 130 8.2. Bai tap 134 8.2.1. Bai tap gidi mau 134 8.2.2. Bai tap ty giai 144 Chuong 9. PHAN TU’ HU'U HAN TRONG BAI TOAN TRUYEN NHIET 9.1. Ly thuyét 146 9.1.1. Bai toan dan nhiét mot chiéu 146 9.1.2. Bai toan d&n nhiét hai chiéu 147 9.2. Bai tap 149 9.2.1. Bai tap giai mau 149 9.2.2. Bai tap ty gidi 162 Chuong 10. PHAN TU’ HU'U HAN TRONG BAI TOAN UON TAM 10.1. Ly thuyét 165 10.1.1. Phan tir tam Kirchhoff 165 10.1.2. Phan tir tam Mindlin 167 10.2. Bai tap 169 10.2.1. Bai tap giai mau 169 10.2.2. Bai tap ty giai 180 Chuong 11. PHAN TU HU’'U HAN TRONG BAI TOAN BONG LUC HOC KET CAU 411.1. Ly thuyét 182 11.2. Bai tap 184 11.2.1. Bai tap giai mau 184 11.2.2. Bai tap ty giai 197 Chwong 12. PHU'ONG PHAP GHEP NOI MA TRAN O CUING CHUNG VA VECTO'LYC NUT CHUNG 12.1. Ly thuyét = 200 12.2. Bai tap 200 12.2.1. Bai tap gidi mau 201 12.2.2. Bai tap tu gidi 208 Tai ligu tham khao.. Chuong, 4 GIOI THIRU PHUONG PHAP PHAN TU HUU HAN 1.1. GIOI THIEU CHUNG Phuong phap phan tir hiru han (PTHH) 1a mét phuong phap rat tang quat va hiu hiéu cho 1di giai sé nhiéu lop bai toan ky thuat khdc nhau. Trén thé gidi cé nhiéu phan mém PTHH néi tiéng nhu: NASTRAN, ANSYS, ABAQUS, IDEAS, SAP 2000, CAST3000, SAMCEF. Dé cé thé khai thac higu qua nhimg phan mém PTHH hién cé hode ty x4y dung ldy mét chuong trinh tinh todn bing PTHH, ta can phai nim duge co sé ly thuyét, ky thuat m6 hinh hod cing nhu cdc bude tinh co ban cia phuong phap. 1.2. XAP XI BANG PHAN TU HOU HAN Gia str V 1a mién xac dinh cua mét dai lugng can khdo sat nao dé. Ta chia V ra nhiéu mién con v° cé kich thuée va bac tu do hiru han. Dai luong xp xi cia dai lugng can khao sat sé duge tinh trong tap hgp cdc mién v’. Phuong phap xp xi nho cae mién con v° duge goi 1a phuong php xp xi bang cac phan tir htu han. Cac mién con v‘ duge goi la cdc phan tir hiru han. 1.3. CAC DANG PHAN TU HOU HAN Cé nhiéu dang phan tir hiru han: ‘phan tir mOt chiéu, hai chiéu va ba chiéu,... Phan tir m@t chiéu tne Fae as Phan tir bacnhat Phan tir bac hai Phan ti bac ba Phan tir hai chiéu A 2 Phan tt? bac nhat Phan tir bac hai Phan ti bac ba Phan tir ba chidu Phdn tie tie dién LY ES Phan tir bac nhat Phan tir bac hai Phan ti bac ba Phan tir ling tru Phan tu bac nhat Phan tir bac hai Phan ti bac ba Hinh 1.1. Mét s6 dang phan tir hu han 1.4. MOT SO DANG PHAN TU QUY CHIEU Phan tir quy chiéu mt chiéu o> se A o 46 A 0 | 450 %° 4 = & Phan ti bac nhat Phan tir bac hai Phan tir bac ba Phan tir quy chiéu hai chiéu n at n 1 i a >, Noh 1 Aa " Io t 2I5"ls 0,0 Hote AY COAG Baie & 00 % % 1 & Phan tir bac nhat Phan tir bac hai Phan tir bac ba Phan tir quy chiéu ba chiéu Phan tie te dién Phan tl bac nhat Phan tr bac hai Phan tir bac ba Phén tit séu mat Phan tte bac nhat Phan tr bac hai Phan tt bac ba Hinh 1.2. Mot s6 dang phan tir quy chiéu 1.5. LUC, CHUYEN VI, BIEN DANG VA UNG SUAT Co thé chia luc téc dung ra ba loai va ta biéu dién ching duéi dang vécto cét: — Lye thé tich f : £= f] fy, fy, f:J" Lue dién tich 7: T=T[ Ty, Ty, Ta" — Lyc tap trung Pj: P= P [ Px, Py, P|” Chuyén vi cia mét diém thudc vat duge ky hiéu boi: u=[u,v, w]" (1.1) Cac thanh phan cia tenxo bién dang duge ky hiéu boi ma tran cot: 8 = [Ex, by, Exe Yye Yous Yq] | (1.2) Truong hop bién dang bé: du dv dw dv, aw ou aw ou , ov ei een (13) Ox Oy Oe te th & & ww & Céc thanh phan cua tenxo img sudt duge ky hiéu béi ma tran cét: F = [0x, Fy, Oz, T yz, Txzs Try] (1.4) 10 V6i vat ligu dan hdi tuyén tinh va ding huéng, ta c6 quan hé gitta img suat voi bién dang: o=De (1.5) Trong do: l-v ov v 0 oO 0 vo Tv ¥ 0 0 0 . E vov i-v 0 0 0 ~ (1+v)@-2v)} 0 = 0 «0 OB-v 0 0 oO 0 O 0 0,5-v 0 0 0 0 0 0 0,5-v, Hoac trong trudng hgp bai toan hai chiéu: + Bai toan tmg suat phing: iow ® D=G|v 1 0 9 Oye + Bai toan bién dang phing: & l-v ov oO D=-————| v l-v 0 (1+v)(1-2v) ia E 1a médun dan hai, v 1a hé sé Poisson cha vat liéu. 1.6. NGUYEN LY CUC TIEU HOA THE NANG TOAN PHAN Thé nang toan phan II cla mét vat thé dan hdi 1a tdng cia nang long bién dang U va cong cua ngoai luc tac dung W: T1=U+W (1.6) V6i vat thé dan héi tuyén tinh thi nang lugng bién dang trén mét don vi thé tich duge xdc dinh béi: 30" Do do nang lugng bién dang toan phan etal UnsJe edv (1.7) Céng cua ngoai luc duge xac dinh béi: W =-futrav - fu"Tas -°u,"P, (1.8) ¥ 3 = Thé nang toan phan cua vat thé dan héi sé 1a: T=4 fo"eav— fuTtav - furas—S°u,"P, (1.9) 2 v v s vel Trong dé: u la vécto chuyén vi va P; 1a luc tp trung tai nat i cé chuyén vi la uj. Nguyén ly cwe tiéu thé nang: Déi voi mot hé bao toan, trong tat ca cdc di chuyén kha di, di chuyén thyc img véi trang thai cn bing sé lam cho thé nang dat cuc tri. Khi thé nang dat gid tri cc tiéu thi vat (hé) 6 trang thai can bing én dinh. 1.7. SO BO TINH TOAN BANG PHUONG PHAP PHAN TU HUU HAN MOt chuong trinh tinh bang PTHH thudng gdm cdc khéi chinh sau: Khdi 1: Doc cae dit ligu dau vao: Cac dit ligu nay bao gdm cac théng tin mé ta nut va phan tir (luéi phan tit), cdc thong s6 co hoe cia vat ligu (médun dan hdi, hé s6 dan nhiét,...), cdc théng tin vé tai trong tac dung va thong tin vé lién két cia két cu (diéu kién bién); Khdi 2: Tinh todn ma tran 6 ctmg phan tr k va véeto Ie nut phan ti f cua mdi phan tir; Khéi 3: Xay dung ma tran d6 ctmg tong thé K va vécto lye nut F chung cho ca hé (ghép ndi phan tir); Khdi 4: Ap dat cdc didu kién lién két trén bién két cdu, bing cach bién di ma tran d6 cimg K va vécto lye nuit ting thé F; Khéi 5: Giai phuong trinh PTHH, xéc dinh nghiém cia hé 1a vécto chuyén vi chung Q; Khdi 6: Tinh toan cae dai Iuong khac (img sudt, bién dang, gradien nhiét d6,...) ; 12 Khéi 7: Té chite lu trit két qua va in két qua, vé cdc biéu dd, dé thi cla cac dai lugng theo yéu cau. So dé tinh toan véi cdc khéi trén duge biéu dién nhu hinh1.3: Tinh todn ma tran d6 cimg phan tir k Tinh toan vécto lye mit phan tirf Xay dung ma tran d6 cimg K va vécto Iyc chung F Ap dat digu kign bién (Bién déi cdc ma tran K va vécto F) Gidi hé phuong trinh KQ =F (Xéc dinh vécto chuyén vj nut ting thé Q) Tinh todn cdc dai lung khac (Tinh toan img suat, bién dang, kiém tra bén, . Hinh 1.3. So dd khéi cia chong trinh PTHH 13 Cheong, z PHAN TU HUU HAN TRONG BAI TOAN MOT CHIEU 2.1. LY THUYET Mi phan ti thanh c6 hai nuit, mdi nuit c6 1 bac ty do (hinh 2.1a, b). a=[a J" 1a vécto chuyén vi mit phan ti. Q= [2, ! 1a vécto chuyén vj mit chung. F= [zl 1a vécto lye nut chung. OOO O05 yO Sceccaniines sieneaincenimeniariniaaameememmane — } 23 4. —..6-F..6 > Se > oor or a a Qa @ Qs Qs Qs Qs Hinh 2.1a. Chis6 chung Hinh 2.1b. Chi s6 dia phuong — Khao sat m6t phan ti e nhu hinh 2.2. 1 @© 2 x EE] Le a) ») Hinh 2.2. Phan tir trong hé toa d6 x va & Ham dang tuyén tinh: N,@)=755, nv @=ttt @.1) 2 14 Truong chuyén vi tai diém bat ky trong phan tir duge biéu dign bai: u=Nq Trong do: N=[N,.N,] Bién dang dugc biéu dién qua chuyén vj nut phan tir: ang! ocobayay yy (2.2) XX, B [a ma tran bién dang-chuyén vi cua phan ti. Biéu thitc tinh img sudt: o = EBq (2.3) Ma trén d6 citng ciia phan te: AB, Zl ke == 2.4) I, [ ra sa Vécto luc mit quy di tir lye thé tich: Afi, {l © seedless ps pag es Vécto lye mit quy déi tir lye dién tich: is pha |! res {i (2.6) V6i luc tap trung, lay mit tring voi diém dat luc. Hé phuwong trinh PTHH dudi dang cé dong: KQ=F (2.7) Giai hé phuong trinh (2.7), ta sé tim duge chuyén vi Q; nh bang ghép néi phan tir ta sé xdc dinh duge chuyén vj nut q cla cdc phan tir. Ung suat duge tinh theo céng thite (2.3). 15 2.2. BAI TAP 2.2.1. Bai tap gidi mau Bai tap 2.1 Khao st mét hé gdm ba 1d xo thing dig ndi v6i ba trong lugng P nh hinh 2.3a. D6 cimg cia 3 1d xo tir trén xudng lan lugt 1a 3k, 2k va k. Hay sir dung phan tir hiru han mét chiéu dé xdc dinh chuyén vj cua cac trong lugng va phan lyc lién két tai dau 10 xo thir nhat. LLL LLL LA =a Qa, = © ong 2 i © = 3 Nati Q3 R qi © T : Hinh 2.3a. Hé 1d xo Hinh 2.3b. Mé hinh PTHH LOI GIAI Buéc 1. M6 hinh PTHH Sir dung phan tt mét chiéu, hé 10 xo va khéi lugng duge mé hinh voi 4 nut va 3 phan tir duge danh sé nhu hinh 2.3b. Tiép theo, déc gia co thé tham khdo Chuong 12 vé cach lap bang ghép néi cdc phan ti, cdch xdy dyng ma tran d6 cimg va véc to lyc nut chung. 16 Buéc 2. Lap bang ghép néi cdc phan tir. a 4 Phan tir 1 1 2 Phan tir 2 2 el 3 Phan ti 3 4 Buéc 3. Tinh ma tran d6 cjg cia cdc phan tir Sir dung céng thire (2.4) d6i vGi cdc 1d xo, ta chi viéc thay d6 cimg 1d xo k vao vi tri cha sé hang Ake . Cac ma tran dé cimg k', KR, k° cho cac phan tir duge xac dinh nhu sau : 1 2 2 3 a, 4 kia| 3k -3k]) ge] 2k -2k|2 stk —kIs -3k 3k }2 -2k 2k |3 -k k js Buéc 4. Thiét lap ma tran d6 cimg chung K Sau khi danh s6 cac ma trén d6 cimg cdc phan tir va tién hanh lip ghép, ta thu duge ma tran d6 ctmg chung sau : 3k 3k 00 3-30 0 —3k 3k+2k -2k 0 3.5 -2 0 = = (2.8) PE LAY op) aig gt BIEN Wy ge gs 0 0 thaw k 0 oO -1 1 Buéc 5. Thiét lap vécto lye nat chung F {F}' ={R, P P P}" voi Ry: phan lye lién két tai nut 1. Buée 6, Giai hé phuong trinh PTHH [K] {Q} = {F} Hé phuong trinh PTHH thu duge : 3&3 --0---0 1(Q;) aR 35 -2 01/2 = P (2.9) -2 3 -1/la,{ |P 0 o -1 14la, P 2.PPPT HUU HAN 17 Ap dung diéu kién bién cua bai todn, ta cé Qi = 0, bé di hang 1 va cét 1 cua ma tran K, ta cé hé mdi: 5 -2 07/Q,) {P K-2 3 -1Q,$= (2.10) o -1 14[Q) [2 r Gidi hé (2.10) ta thu duge: {Q, Q, ay -{? 2B 2 Cuéi cing, phan luc lién két tai nut 1 durgc.rit ra tir (2.9): Ry =- 3P Bai tap 2.2 Y Fo=-F 8 Fea2F Jp vase yan so rset eo Hinh 2.4a. Hé 3 10 xo véi chuyén vi ban dau tai diém 3 Khao sat hé 3 16 xo néi véi nhau nhu hinh 2.4a. D6 cimg cua cdc 1 xo lan lot 1a k, 3k va 2k. Diém 1 duoc cé dinh vao tudng, diém 3 chiu mét chuyén vj ban dau 6. Tai cdc diém 2 va 4 c6 cdc lye tac dong tuong img F) =-F va Fy = 2F. Hay xdc dinh chuyén vi tai cdc diém va luc tai diém 3. LOIGIAI Buéc I. M6 hinh PTHH Hé 1 xo duge mé hinh héa véi 4 nut va 3 phan tir duge dénh sé nhu hinh 2.4b. Cie OmPompyrgey o—__~+—__e________,,e_>_____—__o—_"_"_"_"—"> 1 2 4 a 7 eo» Nat i Nat j Hinh 2.4b. M6 hinh PTHH Buée 2. Lap bang ghép néi cc phan tt E a Phan tir 1 1 2 Phan tir 2 2 3 Phan tir 3 3 4 Buéc 3. Tinh ma tran 6 cimg cia cdc phan tir Theo céng thirc (2.4), ta thu duge cdc ma tran d6 ctmg k!, k?, k° cho cc phan tir nhu sau : 1 2 2 3 3 4 kia] -kl gz] 3k -3k]2 ya | 2k -2k]> =k: ke]: -3k 3k |s -2k~ 2k {4 Buée 4. Thiét lp ma tran d6 cimg chung K Sau khi danh sé cdc ma tran d6 ctmg cc phan ti va tién hanh lip ghép, ta thu duge ma tran d6 cimg chung sau : ko -k 0 0 1 -1 0 #0 _|-k 4k -3k 0 |_jJ-1 4 -3 0 iO, eShop hs ket [0.2 =3j S12 0 0 -2k 2k 0 0 -2 2 Buéc 5. Thiét lap vécto lye nut chung F {FY ={R, -F R, 2F}" voi Ry: phan luc lién két tai nut 1, R3: luc tai nut 3. Buéc 6. Giai hé phuong trinh PTHH [K] {Q} = {F} 1 -1 0 0 ]/Q, R, -1 4-3 0 1]@,|_|-F (2.11) 0 -3 5 =2/la,[-)R, 0, 0-2. 2ellO,) far Ap dung diéu kién bién cia bai toan, ta o6 Qi = 0 va Q; = 6, bé di hang 1 va c6t 1 cla ma tran K, ta c6 hé mdi: 4k -3k 0 1(Q,) {[-F =3k 5k 2k} 3 $=1R, (2.12) 0 -2k 2k jla,) [ar Hé (2.12) duge bién déi nhu sau: gid tri cia timg hang cia sé hang thuéc vé phai bi trir di mét lugng bang 6 nhan véi gia tri sé hang cla ma tran vé trai nim & ct 2 va hang tuong img. Sau dé, ta loai bé hang 2 va ct 2 (hang va c6t cé chuyén vi cho truéc) : 4 OU] fF +38 0 2\lQ,f \2Fr+2ks . Giai hé mdi, ta thu duge: {Q, ay ={- 54% Ea} 4k 4k Cac phan luc lién két va luc tai 3 duoc tinh tir (2.11): 7 _[F 3k8 _5F , 3k)" eee ee s 4.4 4 4 Bai tap 2.3 Cho hé 1d xo nhu hinh 2.5a. Biét: ky = 4 N/mm, ky = 6 N/mm, k3 = 3 N/mm, F)=~30 N, F3 = 0, Fy = 50 N. Xéc dinh chuyén vj cua cdc diém va phan lye lién két tai diém 1. ke y abst Fe Fe NNt_~——> Tat 2) > 3 & 4 Hinh 2.5a. Hé 4 1d xo 404 q Hinh 2.56. M6 hinh PTHH NSE NO) 20 LOT GIAI Buéc 1. Mé hinh PTHH Hé 1d xo duge mé hinh héa voi 4 nat va 4 phan ti duge danh sé nhu hinh 2.5b. Bude 2. Lap bang ghép néi cac phan tir a a Phan tle 4 1 2 Phan tir 2 2 3 Phan tir 3 2 3 Phan tir 4 3) 8 4 Buéc 3. Tinh ma tran d6 cimg cia cdc phan tir Theo cong thre (2.4), ta thu duge cac ma tran do cimg k', 2, k, k* cho cac phan tu: 1 2 2 3°) wel -kbsel ke -k > -k, kip shes B ‘| k, hls zi -[é * mxcinakiya2 -k, ky |s Buéc 4. Thiét lap ma tran d6 cing chung K Sau khi danh sé cdc ma tran d6 ctmg cdc phan tir va tién hanh lap ghép, ta thu duge ma tran d6 ctmg chung sau : k, -k, 0 0 ~k, k,+2k, -2k, 0 0 -2k, 2k, +k, -k, 0 0 ~k, ky Buéc 5, Thiét lap vécto lye nut chung F {F}" ={R, -30 0 50)” v6i Ry : phan luc lién két tai nut 1. Buéc 6. Giai hé phuong trinh PTHH [K] {Q} = {F} K= kb L2nm 0 07170) [R -k, k,+2k, -2k, 9 12, | _J-30 (2.13) 0 -2k, 2k, +k, -k, ||Q, 0 0 0 -k, k, 1Q, 50 21 Ap dung diéu kién bién cia bai toan : Q; = 0, bé di hang 1 va c6t 1 cola ma tran K, ta c6: 16 -12 0 |/Q, —30 -12. 15 -3KQ,=) 0 (2.14) 0 -3 34a} | s0 Q.) {5.000 Giai hé (2.14) ta thu duge: {Q, $=4 9.167 } (mm) QJ (25.833 Phan lye lién két tai mit 1 durgc rat ra tir (2.13): Ri =-20 (N). Bai tip 2.4 Xac dinh img suat va ndi luc trong cdc doan cua truc 6 hinh 2.6a. Biét: E;=207 GPa, E,=69 GPa, E,=104 GPa. Thép (As=50 cm’) Nhém (As=40 cm’) ‘Bong (Ay=25 cm’) Hinh 2.6a. Tryc 3 bac 6) 2F2 ® ® Fo a Nati Natj Hinh 2.6b. MO hinh PTHH va phan tir quy chiéu 22 LOI GIAI Buéc 1. Mé hinh PTHH Truc bac duge mé hinh héa voi 4 nut va 3 phan tir dugc danh sé nhu hinh 2.6b. E,A,_ 207 x 5 x 10" = 25.875 x 10° (N/m) i 4 . BA, 69x 4 x 10! 6.9 x 10" | |’ QNim) 4 4 : fa Wee = 65x 10° (Nm) 3 Buéc 2. Bang ghép néi cac phan tir qi a Phan te 1 1 2 Phan te 2 2 3 Phan tu 3 3 4 Bude 3. Ma tran d6 cimg cia cdc phan tir Theo cng thirc (2.4) ta thu duge cdc ma tran d6 cimg k', KR, Kk cho cdc phan tir nhu sau : BA] 1 -1)h 4 [+1 a]: 23 Re ft | 1 = (2.15) h [et otf pea EwA| 1 =a] bl-1i 4 Buéc 4. Ma tran d6 ctmg chung K 25.875 —25.875 0 0 -25.875 32.775 -69 0 0 -6.9 13.4 -6.5 0 0 -65 65 K=10° (2.16) 23 Buéc 5. Vécto lyc nit chung F (FJ ={R, 2, 0 -K,}" voi Ry : phan luc lign két tai mit 1. Buée 6, Giai hé phuong trinh PTHH [K] {Q} = {F} 25.875 -25875 0 0 1(Q] (R «|-25.875 32.775 -6.9 0 ||Q.|_}2F, a 0 6.9 134 -6.5|/Q,{ | 0 Qin 0 0 6.5 6.5°}(Q, -FK, Ap dung diéu kién bién cia bai toan : Q; = 0, bé di hang 1 va c6t 1 cba ma tran K, ta cd hé moi: 32.775 -6.9 0 Q, 240000 6.9 13.4 -6.5)}Q,p={ 0 (2.18) 0 -6.5 6.5 ||Q, ~100000 10° Giai hé (2.18) ta thu duge: {Q. Q Qj" ={5.41x10% -9.08 x 10° -24,47 x 10°)" @) Ung suat trong cdc truc duge tinh theo c6ng thite (2.3), do do: {o, ¢, «,}"=(2799675 -7498575 -7964325 }" (N/m*) Cuéi cing, ta cé ndi lye trong cae truc i: Fi) = 6) Ai {F, F, BJ" ={13998 -29994 -19911}" (N) Bai tap 2.5 Hai éng tru réng bing thép va bing nhém dugc gin c6 dinh tai cdc dau A, B va gin véi mét t4m ctmg khéng bién dang C tai ché néi hai éng nhu hinh 2.7a. Xdc dinh chuyén vi cua diém C va tmg suat trong cdc éng thép va éng nhém. LOI GIAI Bude 1. M6 hinh PTHH 24 Hé hai éng dugc mé hinh héa véi 3 mut va 2 phan tir duge danh sé nhu hinh 2.7b. Thép (Es=200 GPa, A=60mm’) 1 =20em Nhém (E=70 GPa, asl 2 A,=600mm’) ® Nat j Hinh 2.7a. Hé hai éng try nhém va thép Hinh 2.7b. M6 hinh PTHH Tinh todn cdc thira s6 cia ma tran d6 cimg: Es As = 12 x 10° (N) E, Aa = 42x 10° (N) Buéc 2. Bang ghép néi cdc phan tir q qi Phan te 4 1 2 Phan tir 2 2 3 Buée 3. Ma tran d6 cimg ciia cae phan tit Theo céng thie (2.4), ta thu duge cdc ma tran dé cimg k', k* cho céc phan ter nhu sau : eB an eB | “th A |-r aj. hoi-t as Buwéc 4, Ma tran d6 cig chung K Sau khi danh sé cdc ma tran 46 ctmg cdc phan tir va tién hanh lp ghép, ta thu duge ma tran d6 cig chung K: 25 BARS BAL 0 | xa|-EA EA, EA BA a or 0 EA BA b 4 Buéc 5. Thiét lap vécto lye nut chung F {F}' ={R, 2P R,}" Voi Ry, Rs: phan luc lién két tai nat 1 va 3. Buéc 6. Giai hé phuong trinh PTHH [K] {Q} = {F} BAL Biba iy 1 it EA, EA, Esty Ex, |[2'|_[% (2.19) wa hh ee aa ‘5A, EA, |(@J (& Ap dung diéu kién bién cia bai todn : Q: = Q; = 0, bé di hang 1 va c6t 1, hang 3 va c6t 3 cia ma tran K, ta c6: Q) = 0.3 mm. Dé tinh img sudt trong cdc Sng, ta Ap dung céng thite (2.3) cho timg dng. o day, ta c6 cdc ma tran : (eh =}e a a -{2'} leL=pE al-{3} Cuéi cing, ta c6 : 6, = Es B, qs = 606.06 (MPa) Oa = Eq Ba da = —106.06 (MPa) 2.2.2. Bai tp ty gidi Bai tip 2.6 Cho hé 16 xo véi céc 46 ctmg nhu hinh 2.8. Hay: 1. Thiét lap ma tran d6 ctmg chung K va vécto lye nut F. 26 2. Tinh cdc chuyén vi tai 2 va 3. 3. Tinh cdc phan luc lién két. 3k 7 en y EEN —o— angel 4G 1 k = 2k Hinh 2.8. Hé 4 16 xo chiu luc Bai tp 2.7 Hai con trugt A va B duge lién két voi nhau béi hé cdc 16 xo nhu hinh 2.9. Cho: k = 8800 N/m, F, = 90 N, Fp = 67.5 N. 1. Thiét lap ma tran dé cimg chung K va vécto lye nut chung F. 2. Tinh chuyén vi clia cdc con trugt va luc tac dung vao cac 16 xo. Hinh 2.9. Hé 16 xo va hai con truot Bai tap 2.8 Khao sat mét c6t nha bang thép trong mot toa nha 4 tang nhu hinh 2.10. Lye tac d6ng lén ct 1a do trong Iugng ciia cae tang khac nhau gay ra. Cho médun dan héi ctta thép la E = 207 GPa va dién tich mat c&t ngang cia cot la A = 260 om’. Hay tim cc chuyén vj cia cdc diém 1, 2, 3, 4 va cdc img suat trong c6t tai cdc ting nha khac nhau. 27 3.8m 3.8m 3.8m 3.8m Hinh 2.10. Cot d& nha 4 tang Bai tp 2.9 Cho hé thanh lién két nhw hinh 2.11. Tai diém 4 hé chju mét chuyén vi 8 =25 mm. Cho E = 210 GPa, A = 4 x 10“ m’., Hay xac dinh chuyén vi tai cde diém, img sudt trong cae thanh va cde phan luc lién két. Hinh 2.11. Hé 3 thanh chiu chuyén vi ban dau Bai tap 2.10 Khao sat truc bac voi dau phai duge néi vi 1d xo nht hinh 2.12. Biét k = 2000kN/m, médun dan hdi cua thép E; = 200GPa va nhém E, = 70GPa. Hay xc dinh chuyén vi cia cdc dau truc, img sudt trong cdc truc va cdc phan luc lién két. 28 D=0.1m Hinh 2.12. Hé truc bac va 1d xo Cheong 8 PHAN TU HUU HAN TRONG TINH TOAN Hf THANH PHANG 3.1. LY THUYET Phan tir thanh duge mé ta trong hé toa 40 dia phuong va hé toa dé chung nhu trong hinh 3.1. x: q2 — qasind qscos0 y = % ; «fom + cosO a) a ») Hinh 3.1. Phan tu thanh trong hé toa dé dia phuong (a) va trong hé toa d6 chung (b) Vécto chuyén vi nut trong hé toa d6 dia phuong: a =la’.a’) G1) Vécto chuyén vj nut trong hé toa dé chung: a= [a1 a2 43, qa)" (3.2) Ta cé thé viét: q=Lq 3.3) 29 Trong d6 L la ma tran chuyén vi: Imo 0 u-{ ol nt a 1=cos0, m=sinO Ma tran 46 cimg cua phan tir trong hé toa dé chung: Po oim -0 --lm E,A,| Imm? -Im -m*> pabeAe (3.5) 1, |-P? -Im PP Im -Im -m’ Im m Ung suat trong thanh duge xac dinh béi: o=S[-1 -m | mijq (3.6) 3.2. BAI TAP 3.2.1. Bai tap giai mau Bai tap 3.1 Cho hé 3 thanh nhu hinh 3.2a. Biét E = 200 GPa. Hay xac dinh chuyén vi ctia B, C, tmg sudt trong cdc thanh va cdc phan lyc lién két. Nat) Qa 04m 0.4m Hinh 3.2a. Hé 3 thanh chiu tai trong thang ding Hinh 3.2b. M6 hinh PTHH 30 LOI GIAI Buéc 1. Mé hinh PTHH Hé thanh duge mé hinh héa v6i 3 nut va 3 phan tir duge dénh sé nhu hinh 3.2b. Tinh toan cac théng s6 cho ma tran 46 ctmg: 1. 2. 3. Te: 02 = 135° 03 = 45° 0° heal m =0 = -0.707_ m2. =0.707 1; = 0.707 m3 = 0.707 Déc gia c6 thé tham khao chuong 12 vé cach ghép néi ma tran d6 cimg va vécto lyc nut chung cho bai toan hai chiéu. Buéc 2. Bang ghép néi cac phan tir ac ty do Nati Nat j Phan tir Qait Qai Qa. Qy Phan tir 1 1 2 3. 4 Phan tir 2 3 4 5 6 Phan tir 3 1 2 6 6 Buéc 3. Ma tran d6 cimg cua cdc phan tir Theo céng thitc (3.5), ta thu dugc cdc ma tran d6 cimg kK, Rb (kN/mm) cho cac phan tir sau: Ke k= 375 0-375 0 -875 0 375 0 o 0 0 0 358.55 —353.55, -353.55 353.55 1 353.55 =| 353.55 4353.35 -353.55 coo 1 2 3 4 853.55 -353.55 353.55 353.55 | 4 -358.55 |» -353.55 -353.55 353.55 353.55 353.55 2 353.55 353.55 =353:55 -353.55 353.55 353.55 5 6 ~353.55 —353.55]1 —353.55, —353.55 |2 353.55 353.55 353.55 |s 353.55 | 3 6 G.7) 31. Buéc 4. Ma tran d6 ctmg chung K 728.55 353.55 -375 0 -353.55 -353.55] 353.55 353.55 0 0 853.55 -353.55 K=- 375 0 728.55 -353.55 -353.55 353.55 (3.8) oO 0 -353.55 353.55 353.55 -353.55 ~353.55 -353.55 -353.55 353.55 707.1 i} [-353.55 -353.55 353.55 -353.55 0 707.1 Buéc 5. Vécto luc nuit chung F {Fy ={R, R, 0 R, 0 —150}". Voi Ri: phan lye lién két tai nit i (i= 1,2,4). Buéc 6, Giai hé phuong trinh PTHH [K] {Q} = {F} 72855 35355 -375 0 —--353.55 -353.55] (Q,) {R, 35355 35355 0 0 388,55 -353.55] |@,| | R -375 0 72855-35355 -36855 363.55 | |@,|_| 0 0 0 353.55 35855 35355 -353.55| |@,| | R, 2) 853.55 -35255 -353.55 353.55 707.1 0 Q| | 0 353.55 -35355 396355 -35355 0 707.1 | [QJ |-150 Ap dung digu kign bién cia bai todn, ta c6 Qi = Qo = Qu = 0, bé di hang 1 va cét 1, hang 2 va cét 2, hang 4 va cot 4 cua ma tran K, ta co: 728.55 -353.55 353.55](Q, 0 ~353.55 707.1 0 HQ t=4 0 (3.10) 353.55 0 707.1 ||Q, -150, Giai hé (3.10) ta thu duge: {Q, Q, Q,}7 ={0.2 0.1 -0.312}" (mm) Ung suit trong cdc thanh duge tinh theo céng thire (3.6): {o, o, 0,}"={0.05 0.053 0.053}" (N/mm?) 32

You might also like