M NG Máy Tính

Lêi nãi ®Çu
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu .......................................................................................................... 1
Môc lôc ............................................................................................................... 3
Ch−¬ng 1: Tæng quan hÖ thèng m¹ng côc bé....................................................... 7

1.1 Lîi Ých cña viÖc sö dông m¹ng m¸y tÝnh .......................................................................7
1.2 M¹ng côc bé LAN ........................................................................................................9
1.3 CÊu h×nh m¹ng LAN......................................................................................................9
1.3.1 KiÕn tróc m¹ng m¸y tÝnh.........................................................................................9
1.3.2 Topo m¹ng ............................................................................................................10
1.4 §−êng truyÒn vËt lý .....................................................................................................15
1.4.1 Çp ®ång trôc lo¹i to ............................................................................................15
1.4.2 Çp ®ång trôc lo¹i nhá .........................................................................................16
1.4.3 Çp xo¾n ®«i.........................................................................................................17
1.4.4 Çp sîi quang .......................................................................................................19
1.4.5 Ph−¬ng tiÖn v« tuyÕn.............................................................................................20
1.5 ThiÕt bÞ sö dông trong m¹ng m¸y tÝnh ......................................................................... 22
1.5.1 Card giao tiÕp m¹ng .............................................................................................22
1.5.2 ThiÕt bÞ tËp trung d©y (HUB)................................................................................23
1.6 Mét sè thiÕt bÞ cho çc m¹ng lín.................................................................................25
1.6.1 Repeater ................................................................................................................25
1.6.2 Bridge....................................................................................................................25
1.6.3 Router....................................................................................................................27
1.6.4 Gateway ................................................................................................................28
1.6.5 Modem (Modulation/Demodulation):...................................................................30
Ch−¬ng 2: Mét sè ph−¬ng thøc truy cËp m¹ng .................................................. 31

2.1 M« h×nh OSI.................................................................................................................31
2.2 Çc chuÈn IEEE 802.x vμ ISO 8802.x .........................................................................33
2.2.1 Ph−¬ng thøc ®a truy cËp c¶m nhËn sãng mang ph¸t hiÖn xung ®ét (CSMA/CD).36
2.2.2 Ph−¬ng thøc truy cËp Bus víi thÎ bμi ...................................................................44
2.2.3 Ph−¬ng thøc truy cËp vßng víi thÎ bμi .................................................................50
4 Kü thuËt m¹ng m¸y tÝnh
Ch−¬ng 3: KiÕn tróc ph©n líp ............................................................................ 59

3.1 Líp vËt lý .....................................................................................................................59
3.2 Líp liªn kÕt d÷ liÖu ......................................................................................................60
3.3 Líp m¹ng .....................................................................................................................62
3.4 Líp giao vËn.................................................................................................................62
3.5 Líp phiªn .....................................................................................................................63
3.6 Líp tr×nh diÔn...............................................................................................................64
3.7 Líp øng dông ...............................................................................................................66
3.8 Çc giao thøc................................................................................................................66
3.8.1 Çc dÞch vô líp con MAC.....................................................................................66
3.8.2 Çc dÞch vô líp con LLC ......................................................................................67
3.8.3 Líp m¹ng ..............................................................................................................68
3.8.4 HiÖu suÊt...............................................................................................................69
Ch−¬ng 4: M¹ng diÖn réng ................................................................................ 73

4.1 TÝnh chÊt cña m¹ng d÷ liÖu c«ng céng ........................................................................73
4.2 Çc m¹ng d÷ liÖu chuyÓn m¹ch gãi .............................................................................74
4.3. Truy cËp ®Çu cuèi vμ çc khuyÕn nghÞ X.3, X.28, X.29, X.25, X.75 .........................75
4.3.1 Truy cËp ®Çu cuèi .................................................................................................75
4.3.2 KhuyÕn nghÞ X.3 ....................................................................................................75
4.3.3 KhuyÕn nghÞ X.28 ..................................................................................................76
4.3.4 KhuyÕn nghÞ X.29 ..................................................................................................77
4.3.5 KhuyÕn nghÞ X. 25 .................................................................................................77
4.3.6 KhuyÕn nghÞ X.75 ..................................................................................................77
4.4 Çc m¹ng d÷ liÖu chuyÓn m¹ch kªnh ..........................................................................81
4.5 Çc m¹ng sè ®a dÞch vô ISDN ..................................................................................... 81
4.6 M¹ng riªng...................................................................................................................82
Ch−¬ng 5: Hä giao thøc TCP/IP ......................................................................... 85

5.1 Hä giao thøc TCP/IP ....................................................................................................85
5.1.1 Giao thøc liªn m¹ng IP .........................................................................................85
5.1.2 Giao thøc ®iÒu khiÓn truyÒn TCP..........................................................................90
5.2 Giao thøc UDP .............................................................................................................96
Ch−¬ng 6: Giíi thiÖu chung vÒ hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ........................................... 98

6.1 Chøc n¨ng hÖ ®iÒu hμnh m¹ng .....................................................................................98
6.2 HÖ ®iÒu hμnh ®a nhiÖm (NOS Multitasking) ...............................................................99
6.3 Çc thμnh phÇn phÇn mÒm m¹ng .................................................................................99
6.3.1 PhÇn mÒm cμi ®Æt trªn tr¹m lμm viÖc...................................................................99
Môc lôc 5
6.3.2.PhÇn mÒm cμi ®Æt trªn m¸y chñ .........................................................................100

6.4 HÖ ®iÒu hμnh m¹ng ngang cÊp...................................................................................100
6.4.1 M« h×nh m¹ng ngang cÊp (peer to peer).....................................................100
6.4.2 Mét sè hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ngang cÊp ................................................................102
6.5 HÖ ®iÒu hμnh m¹ng ph©n cÊp. ....................................................................................103
6.5.1 M« h×nh m¹ng ph©n cÊp (Client/Server) ............................................................103
6.5.2 §Æc ®iÓm chung cña hÖ ®iÒu hμnh m¹ng lo¹i Client/server ...............................104
6.6 HÖ ®iÒu hμnh UNIX ...................................................................................................104
6.6.1 Tæng quan vÒ hÖ ®iÒu hμnh Unix ........................................................................104
6.6.2 Giao diÖn Unix (Shell) ........................................................................................106
6.6.3 NÐt ®Æc tr−ng cña Shell.......................................................................................106
6.6.4 Sö dông ftp vμ çc dÞch vô kh¸c trong Unix........................................................111
6.7 HÖ ®iÒu hμnh Windows NT........................................................................................113
6.7.1 Tãm l−îc çc ®Æc tr−ng cña hÖ ®iÒu hμnh Windows NT ....................................113
6.7.2 Tãm l−îc sù lμm viÖc m¹ng cña Windows NT....................................................116
6.7.3 TÝnh b¶o mËt NOS (Network Operating System) cña Windows NT...................117
6.7.4 Çc ®Æc tr−ng kÕt nèi m¹ng c¬ b¶n ....................................................................118
6.8 So s¸nh hai hÖ ®iÒu hμnh Unix vμ Windows NT........................................................121
6.8.1 Giao diÖn ng−êi dïng..........................................................................................121
6.8.2 Trî gióp trùc tuyÕn .............................................................................................121
6.8.3 Ph©n biÖt ch÷ hoa vμ ch÷ th−êng........................................................................121
6.8.4 Çc tμi kho¶n ng−êi dïng ...................................................................................121
6.8.5 Sö dông çc dÞch vô in Ên ...................................................................................121
6.8.7 Nhãm vμ miÒn.....................................................................................................122
Ch−¬ng 7: Qu¶n trÞ m¹ng................................................................................ 123

7.1 Kh¸i niÖm më ®Çu......................................................................................................123
7.2 KiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng cña ISO ...............................................................................125
7.3 KiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng cña IEEE .............................................................................126
7.4 M«i tr−êng qu¶n trÞ ph©n t¸n cña OSF.......................................................................127
7.5 Internet vμ SNMP.......................................................................................................128
7.5.1 SNMP..................................................................................................................129
7.5.2 CMOT (hay CMIP over TCP/IP)........................................................................135
Ch−¬ng 8: Vμi m¹ng thùc tÕ............................................................................ 137

8.1 M« t¶ m¹ng LAN t¹i B−u ®iÖn tØnh H¶i D−¬ng.........................................................137
8.1.1 M« h×nh m¹ng .....................................................................................................137
8.1.2 CÊu h×nh..............................................................................................................138
8.1.3 ThiÕt bÞ sö dông...................................................................................................138
8.1.4 §−êng truyÒn ......................................................................................................140

8.1.5 HÖ ®iÒu hμnh vμ phÇn mÒm sö dông:..................................................................140
8.2 M« t¶ m¹ng LAN t¹i Khoa CNTT2 (Thñ §øc) n¨m 1999.........................................140
8.2.1 CÊu h×nh çc m¹ng LAN khoa CNTT.................................................................140
8.2.2 Çc dÞch vô cung cÊp cho phßng thùc hμnh Internet..........................................142
8.2.3 Çc hÖ ®iÒu hμnh sö dông trong çc m¹ng LAN khoa CNTT ............................143
8.3 M« t¶ m¹ng LAN, WAN t¹i B−u ®iÖn tØnh §ång Th¸p - n¨m 1999..........................155
8.3.1 Giíi thiÖu tæng quan vÒ m¹ng sè liÖu B−u ®iÖn tØnh §ång Th¸p ........................155
8.3.2 HÖ thèng qu¶n lý m¹ng sè liÖu vμ çc kÕt nèi tæng ®μi ......................................161
Ch−¬ng 9: M¹ng tèc ®é cao............................................................................. 173

9.1 Çc m¹ng tèc ®é cao vμ çc thμnh phÇn liªn quan.....................................................173
9.1.1 Giíi thiÖu LAN, MAN, FDDI, DQDB ................................................................173
9.1.2 Bridge..................................................................................................................179
9.1.3 Bridge vμ çc vÊn ®Ò liªn quan...........................................................................182
9.2 Giíi thiÖu VLAN.......................................................................................................186
9.2.1 Tæng quan VLAN ................................................................................................186
9.2.2 §−a ra çc nh©n tè m¹ng ...................................................................................191
Ch−¬ng 10: Liªn m¹ng..................................................................................... 197

10.1 BRIDGE...................................................................................................................199
10.1.1 Çc chøc n¨ng cña bridge ................................................................................199
10.1.2 KiÕn tróc giao thøc bridge ................................................................................207
10.2 §Þnh tuyÕn víi çc bridge ........................................................................................210
10.2.1 §Þnh tuyÕn cè ®Þnh............................................................................................ 212
10.2.2 Gi¶i thuËt c©y ph©n nh¸nh................................................................................220
10.2.3 §¬n vÞ d÷ liÖu giao thøc cÇu nèi.......................................................................227
10.3 Router ......................................................................................................................230
10.3.1 Giao thøc NLSP ................................................................................................231
10.3.2 Çch lμm viÖc cña Router.................................................................................232
10.3 3 Nh÷ng çch thùc hiÖn router trong thùc tÕ...................................................... 232
10.4 Qu¶n lý m¹ng...........................................................................................................233
10.4.1 Çc yªu cÇu qu¶n lý m¹ng................................................................................235
10.4.2 Çc hÖ thèng qu¶n lý m¹ng ..............................................................................239
10.4.3 Qu¶n lý m¹ng OSI.............................................................................................241
Tμi liÖu tham kh¶o .......................................................................................... 249

Tæng quan hÖ thèng m¹ng côc bé
Cã thÓ nãi sù ra ®êi cña m¸y tÝnh nãi chung vμ m¸y vi tÝnh nãi riªng lμ mét
b−íc tiÕn bé nh¶y vät trong çc ho¹t ®éng cña x· héi loμi ng−êi. Song song víi sù
ph¸t triÓn ®ã th× nhu cÇu vÒ trao ®æi th«ng tin cμng trë nªn cÇn thiÕt – sù ra ®êi vμ
hoμn thiÖn çc m¹ng m¸y tÝnh ®· më réng tÇm ho¹t ®éng cña con ng−êi kh«ng chØ
trong mét lÜnh vùc, mét quèc gia mμ lan réng ra ph¹m vi toμn cÇu.
Thùc tÕ cho thÊy, mét ngμnh kinh tÕ, mét tæ chøc nμo ®ã sÏ kh«ng tån t¹i,
kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh nÕu thiÕu ®i m¹ng m¸y tÝnh. Nãi ®¬n gi¶n ngay trong mét
c«ng ty, mét c¬ quan, mét xÝ nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt vμ qu¸ tr×nh ®iÒu hμnh sÏ ra
sao nÕu kh«ng cã m¹ng m¸y tÝnh gióp søc.
1.1 Lîi Ých cña viÖc sö dông m¹ng m¸y tÝnh
M¹ng m¸y tÝnh ®em l¹i cho ng−êi dïng rÊt nhiÒu lîi Ých mμ khi sö dông çc
m¸y tÝnh ®¬n lÎ kh«ng cã ®−îc.
Lîi Ých cña viÖc sö dông chung çc phÇn mÒm tiÖn Ých vμ tËp tin d÷ liÖu
Çc phiªn b¶n cã thÓ ch¹y trªn m¹ng ®−îc cña nhiÒu bé phÇn mÒm cho phÐp
tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ khi ®em so s¸nh víi viÖc mua nhiÒu phiªn b¶n dïng cho nhiÒu m¸y
lÎ. Trªn m¹ng çc phÇn mÒm tiÖn Ých vμ tËp tin d÷ liÖu ®−îc l−u ë File Server – mäi
ng−êi cã thÓ truy cËp ®Õn ®Ó xem vμ sö dông.
Lîi Ých cña viÖc dïng chung tμi nguyªn m¹ng

Çc tμi nguyªn m¹ng bao gåm çc m¸y in, m¸y vÏ, çc thiÕt bÞ l−u tr÷... tÊt c¶
®Òu lμ çc thiÕt bÞ ®¾t tiÒn, nÕu ta ®em trang bÞ cho tõng m¸y ®¬n lÎ th× chi phÝ ®¾t mμ
ta l¹i kh«ng tËn dông ®−îc hÕt hiÖu qu¶ vμ tÝnh n¨ng cña çc thiÕt bÞ nμy. Çc thiÕt bÞ
cμi ®Æt trªn m¹ng võa gi¶m tæng chi phÝ l¾p ®Æt l¹i tËn dông kh¶ n¨ng cña çc thiÕt bÞ
mét çch tèt nhÊt.
Lîi Ých cña viÖc dïng chung c¬ së d÷ liÖu
Mét c¬ së d÷ liÖu lμ mét tr×nh øng dông lý t−ëng cho m¹ng – m¹ng m¸y tÝnh
sÏ kh«ng cã ý nghÜa nÕu kh«ng cã c¬ së d÷ liÖu. M¹ng m¸y tÝnh cho phÐp nhiÒu
ng−êi dïng cã thÓ trao ®æi, song l¹i rÊt an toμn cho d÷ liÖu v× phÇn mÒm m¹ng sÏ
khãa çc tËp tin ®èi víi nh÷ng ng−êi kh«ng cã quyÒn h¹n truy cËp ®Õn çc tËp tin lμm
hÖ háng d÷ liÖu.
Kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm nguån vèn cña c¬ quan
M¹ng m¸y tÝnh mμng ®Õn mét ph−¬ng ¸n tiÕt kiÖm – vÝ dô ®Ó t¨ng sè m¸y ta
cã thÓ nèi çc m¸y tÝnh kh«ng æ ®Üa vμ sö dông çc æ ®Üa cøng cña tr¹m phôc vô ®Ó
khëi ®éng vμ l−u tin.
M¹ng m¸y tÝnh cho phÐp ng−êi lËp tr×nh ë mét trung t©m m¸y tÝnh nμy cã thÓ sö
dông çc ch−¬ng tr×nh tiÖn Ých cña mét trung t©m m¸y tÝnh kh¸c ®ang rçi, sÏ lμm t¨ng
hiÖu qu¶ kinh tÕ cña hÖ thèng.
Kh¶ n¨ng dïng th− ®iÖn tö trªn m¹ng (E-mail)
Ng−êi dïng cã thÓ sö dông m¹ng nh− lμ mét c«ng cô ®Ó phæ biÕn tin tøc hoÆc
trao ®æi, liªn l¹c víi ng−êi dïng kh¸c. HÖ ®iÒu hμnh m¹ng nμo ®ñ m¹nh hiÖn nay ®Òu
cung cÊp dÞch vô th− tÝn ®iÖn tö trªn m¹ng ®Ó çc thμnh viªn trªn m¹ng dÔ dμng trao
®æi th«ng tin cho nhau.
T¹o ®iÒu kiÖn thμnh lËp nhãm lμm viÖc chung
Çc nhãm lμm viÖc ®ãng vai trß quan träng trong çc m¹ng m¸y tÝnh. Mét
nhãm cïng thùc hiÖn mét ®Ò ¸n, nÕu nèi m¹ng hä cã thÓ dÔ dμng dïng chung d÷ liÖu
cña ®Ò ¸n, dïng chung tËp tin chÝnh cña ®Ò ¸n vμ hä sÏ trao ®æi th«ng tin víi nhau dÔ
dμng.
DÔ dμng b¶o mËt th«ng tin
ViÖc b¶o mËt trªn m¹ng b¾t ®Çu tõ khi míi thùc hiÖn ®¨ng nhËp ®Ó ®¶m b¶o
ng−êi dïng th«ng tin truy cËp trªn m¹ng cã quyÒn truy cËp vμo çc khu vùc ®−îc
chÝnh thøc c«ng nhËn lμ cña b¶n th©n hä trªn m¹ng.
Cßn nhiÒu lîi Ých kh¸c mμ chØ khi ta thùc hiÖn nèi m¹ng míi cã ®−îc.
Ch−¬ng 1: Tæng quan hÖ thèng m¹ng côc bé 9
1.2 M¹ng côc bé LAN

Trong nh÷ng n¨m qua, c«ng nghiÖp m¹ng côc bé LAN ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é
v« cïng nhanh chãng. Sù bïng næ c«ng nghiÖp LAN ph¶n ¸nh nhu cÇu thùc tÕ cña
çc c¬ quan nhμ n−íc cÇn kÕt nèi çc hÖ thèng ®¬n lÎ thμnh m¹ng néi bé ®Ó t¹o kh¶
n¨ng trao ®æi th«ng tin, ph©n chia tμi nguyªn. Kho¶ng çch ®Þa lý lμ mét ®Æc tr−ng
cña m¹ng côc bé, tuy nhiªn cßn cã nh÷ng ®Æc tr−ng kh¸c nh− tèc ®é truyÒn, tû suÊt
lçi.... còng kh«ng kÐm phÇn quan träng quyÕt ®Þnh hiÖu n¨ng vμ sù ph¸t triÓn nhanh
chãng cña thÞ tr−êng LAN.
Mét sè ®Æc tr−ng cho phÐp ph©n biÖt LAN víi çc lo¹i m¹ng kh¸c:
- §Æc tr−ng vÒ ®Þa lý: m¹ng côc bé th−êng ®−îc cμi ®Æt trong ph¹m vi t−¬ng ®èi
nhá, nh− trong mét toμ nhμ, mét khu c¨n cø qu©n sù,... víi ®−êng kÝnh cña
m¹ng (tøc kho¶ng çch gi÷a hai tr¹m xa nhÊt) cã thÓ lμ tõ vμi chôc mÐt tíi vμi
chôc ki-l«-met trong ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ hiÖn nay.
- §Æc tr−ng vÒ tèc ®é truyÒn: m¹ng côc bé cã tèc ®é truyÒn th−êng cao h¬n so víi
m¹ng diÖn réng. Víi c«ng nghÖ m¹ng nh− hiÖn nay, tèc ®é truyÒn cña m¹ng
côc bé cã thÓ ®¹t tíi 100 Mbit/s.
- §Æc tr−ng ®é tin cËy: tû suÊt lçi trªn m¹ng côc bé lμ thÊp h¬n nhiÒu so víi m¹ng
diÖn réng, cã thÓ ®¹t tõ 10-8 ®Õn 10-11.
- §Æc tr−ng qu¶n lý: m¹ng côc bé th−êng lμ së h÷u riªng cña mét tæ chøc nμo ®ã
do vËy viÖc qu¶n lý vμ khai th¸c m¹ng hoμn toμn tËp trung, thèng nhÊt.
Cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c«ng nghÖ m¹ng nh− hiÖn nay, çc ®Æc
tr−ng nãi trªn chØ mang tÝnh chÊt t−¬ng ®èi. Sù ph©n biÖt gi÷a m¹ng côc bé vμ m¹ng
diÖn réng sÏ ngμy cμng ”mê “ h¬n.
1.3 CÊu h×nh m¹ng LAN
1.3.1 KiÕn tróc m¹ng m¸y tÝnh
KiÕn tróc m¹ng m¸y tÝnh thÓ hiÖn çch nèi çc m¸y tÝnh víi nhau ra sao vμ tËp
hîp çc qui t¾c, qui −íc mμ tÊt c¶ çc thùc thÓ tham gia truyÒn th«ng trªn m¹ng ph¶i
tu©n theo ®Ó ®¶m b¶o cho m¹ng ho¹t ®éng tèt. Çch nèi çc m¸y tÝnh ®−îc gäi lμ
h×nh tr¹ng (topology) cña m¹ng (hay cßn gäi lμ topo cña m¹ng).
Cã hai kiÓu nèi m¹ng chñ yÕu lμ ®iÓm-®iÓm (point- to- point) vμ qu¶ng b¸
(broadcast hay point-to-multipoint).
Theo kiÓu ®iÓm-®iÓm, çc ®−êng truyÒn nèi tõng cÆp nót víi nhau vμ mçi nót
®Òu cã tr¸ch nhiÖm l−u tr÷ t¹m thêi sau ®ã chuyÓn tiÕp d÷ liÖu ®i cho tíi ®Ých. Do
çch thøc lμm viÖc nh− thÕ nªn m¹ng kiÓu nμy cßn ®−îc gäi lμ m¹ng “l−u vμ chuyÓn
tiÕp”(store and forward).
Theo kiÓu qu¶ng b¸, tÊt c¶ çc nót ph©n chia chung mét ®−êng truyÒn vËt lý. D÷
liÖu ®−îc göi ®i tõ mét nót nμo ®ã sÏ cã thÓ ®−îc tiÕp nhËn bëi tÊt c¶ çc nót cßn l¹i,
bëi vËy cÇn chØ ra ®Þa chØ ®Ých cña d÷ liÖu ®Ó mçi nót c¨n cø vμo ®ã kiÓm tra xem d÷
liÖu cã ph¶i dμnh cho m×nh hay kh«ng?
Trong çc topo d¹ng bus vμ d¹ng vßng (Ring) cÇn cã mét c¬ chÕ “träng tμi” ®Ó
gi¶i quyÕt “xung ®ét” khi nhiÒu nót muèn truyÒn tin cïng mét lóc. ViÖc cÊp ph¸t
®−êng truyÒn cã thÓ lμ “tÜnh” hoÆc “®éng”. CÊp ph¸t “tÜnh” th−êng dïng c¬ chÕ quay
vßng (round robin) ®Ó ph©n chia ®−êng truyÒn theo çc kho¶ng thêi gian ®Þnh tr−íc.
Cßn cÊp ph¸t “®éng” lμ cÊp ph¸t theo yªu cÇu ®Ó h¹n chÕ thêi gian “chÕt” v« Ých cña
®−êng truyÒn.
Trong topo d¹ng vÖ tinh (hoÆc radio) mçi nót cÇn cã mét anten ®Ó thu vμ ph¸t
sãng.
1.3.2 Topo m¹ng
Topology lμ cÊu tróc h×nh häc kh«ng gian mμ thùc chÊt lμ çch bè trÝ çc phÇn
tö cña m¹ng còng nh− çch nèi ghÐp chóng víi nhau. Chóng ta cã thÓ h×nh dung
m¹ng m¸y tÝnh còng nh− m¹ng ®iÖn tho¹i. Th«ng th−êng cã 3 lo¹i cÊu h×nh cña m¹ng
côc bé lμ:
- M¹ng h×nh sao (star).
- M¹ng vßng (ring).
- M¹ng tuyÕn tÝnh (bus).
Ngoμi ra cßn cã mét sè d¹ng kh¸c biÕn t−íng tõ 3 d¹ng trªn nh− m¹ng h×nh c©y
(tree), m¹ng h×nh sao vßng, m¹ng hçn hîp.
Dùa vμo çc cÊu h×nh trªn mμ ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc çc m¹ng m¸y tÝnh, còng
nh− c«ng dông, kinh tÕ, an toμn,... cña çc m¹ng. Nh−ng ®Ó x¸c ®Þnh ®−îc ®iÒu ®ã
ng−êi dïng ph¶i biÕt kh¸i niÖm vÒ thÕ nμo lμ m¹ng star, ring, bus ®Ó tõ ®ã tæng hîp
l¹i vμ ph©n lo¹i chóng.
1.3.2.1 M¹ng h×nh sao (star)
CÊu tróc m¹ng h×nh sao bao gåm mét trung t©m ®iÒu khiÓn vμ çc nót th«ng tin
®−îc nèi vμo trung t©m nμy. ThiÕt bÞ trung t©m cã nhiÖm vô nhËn tÝn hiÖu tõ çc tr¹m
vμ chuyÓn ®Õn ®Ých. Tïy theo yªu cÇu truyÒn th«ng trong m¹ng, çc thiÕt bÞ trung
t©m cã thÓ lμ mét bé chuyÓn m¹ch (switch), bé ®Þnh tuyÕn (router), hay lμ thiÕt bÞ
ph©n kªnh (hub). Vai trß cña thiÕt bÞ trung t©m lμ thiÕt lËp çc cÆp liªn kÕt gi÷a çc
tr¹m cÇn trao ®æi th«ng tin víi nhau. KiÓu liªn kÕt ë ®©y lμ ®iÓm nèi ®iÓm (point to
point). Çc nót th«ng tin chÝnh lμ çc tr¹m ®Çu cuèi (hay çc m¸y vi tÝnh,...) cña
m¹ng.
Trung t©m ®iÒu khiÓn cña m¹ng ®iÒu phèi mäi ho¹t ®éng cña m¹ng víi çc chøc
n¨ng c¬ b¶n sau:
- X¸c ®Þnh cÆp ng−êi göi - ng−êi nhËn ®−îc ghÐp bus th«ng tin vμ liªn l¹c víi
nhau.
- X¸c ®Þnh quyÒn truy cËp bé nhí trung t©m.
- Cho phÐp theo dâi vμ xö lý çc sai sãt trong qu¸ tr×nh xö lý th«ng tin.
- Th«ng b¸o çc tr¹ng th¸i cña m¹ng
CÊu tróc star cã −u ®iÓm chÝnh sau
- M¹ng h×nh sao ho¹t ®éng theo nguyªn lý nèi song song nªn nÕu cã mét thiÕt bÞ
nμo ®ã (thiÕt bÞ ë nót th«ng tin) bÞ sai hoÆc bÞ háng th× m¹ng vÉn ho¹t ®éng b×nh
th−êng. Víi cÊu tróc m¹ng ®¬n gi¶n vμ thuËt to¸n ®iÒu khiÓn æn ®Þnh, m¹ng
h×nh sao cã thÓ më réng hoÆc thu hÑp tïy theo ng−êi dïng.
- Do cÊu tróc cña m¹ng kh«ng phøc t¹p nªn viÖc chÈn ®o¸n nh÷ng vÊn ®Ò trôc
trÆc cña m¹ng lo¹i nμy th−êng lμ t−¬ng ®èi dÔ dμng v× tr¹m lμm viÖc sÏ b¸o ço
çc th«ng tin trôc trÆc nμy vÒ trung t©m. Nh÷ng háng hãc ë ®iÓm nót sÏ ®−îc
ph¸t hiÖn dÔ dμng vμ çc ®−êng truyÒn còng dÔ dμng ®−îc thay thÕ.
FS
WS
WS
Hub
WS
WS
H×nh 1.1: CÊu h×nh m¹ng h×nh sao (star) sö dông HUB lμm trung t©m
- §ông ®é th«ng tin kh«ng thÓ x¶y ra v× mçi tr¹m lμm viÖc ®Òu cã ®−êng d©y
riªng cña m×nh vμ dÔ dμng kiÓm so¸t lçi vμ sù cè.
- L¾p ®Æt ®¬n gi¶n dÔ dμng cÊu h×nh l¹i (thªm, bít tr¹m lμm viÖc).
- §Æc biÖt do sö dông liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm nªn tËn dông ®−îc tèi ®a tèc ®é cña
®−êng truyÒn vËt lý.
- M¹ng h×nh sao cã thÓ tiÕp nhËn tÊt c¶ çc ph−¬ng thøc truy cËp kh¸c nhau.
KhuyÕt ®iÓm c¬ b¶n cña cÊu tróc star
- Kh¶ n¨ng më réng cña m¹ng phô thuéc hoμn toμn vμo trung t©m vμ khi trung
t©m nμy cã sù cè th× toμn m¹ng bÞ tª liÖt.
- M¹ng yªu cÇu tõng cÆp d©y riªng rÏ nèi tõ trung t©m ®iÒu khiÓn ®Õn tõng thiÕt
bÞ ë çc nót th«ng tin nªn kinh tÕ l¾p ®Æt cña m¹ng lo¹i nμy th−êng lμ rÊt ®¾t.
Çc ®−êng truyÒn th«ng tin cã thÓ dïng çp quang, ®ång trôc...
- §é dμi ®−êng truyÒn nèi mét tr¹m víi thiÕt bÞ trung t©m bÞ h¹n chÕ (®é dμi giíi
h¹n trong b¸n kÝnh 100m víi c«ng nghÖ hiÖn t¹i).
1.3.2.2 M¹ng tuyÕn tÝnh (bus)
M¹ng h×nh bus cã cÊu tróc theo çch bè trÝ h×nh tr¹ng tuyÕn tÝnh (linear bus
topology) m¸y chñ còng nh− tÊt c¶ çc tr¹m lμm viÖc ®Òu ®−îc nèi vÒ mét trôc ®−êng
d©y çp chÝnh lμm thμnh hμnh lang truyÒn t¶i tÝn hiÖu. TÊt c¶ çc tr¹m lμm viÖc ®Òu
sö dông ®−êng d©y çp chÝnh nμy. PhÝa cuèi cña hai ®Çu d©y çp ®−îc chÆn bëi mét
bé phËn ®−îc gäi lμ Terminator. Çc tÝn hiÖu vμ gãi d÷ liÖu khi di chuyÓn lªn xuèng
trong d©y çp ®Òu mang theo ®Þa chØ n¬i ®Õn. Mçi tr¹m ®−îc ®Êu nèi vμo bus th«ng
qua mét ®Çu nèi ch÷ T (T-connector) hoÆc mét bé thu ph¸t (Transceiver). Khi mét
tr¹m truyÒn d÷ liÖu, tÝn hiÖu ®−îc qu¶ng b¸ (Broadcast) trªn hai chiÒu cña bus, cã
nghÜa lμ tÊt c¶ çc tr¹m cßn l¹i trªn bus ®Òu cã thÓ nhËn trùc tiÕp. §èi víi çc bus
mét chiÒu th× tÝn hiÖu chØ ®i vÒ mét phÝa, lóc ®ã Terminator ph¶i ®−îc thiÕt kÕ sao
cho çc tÝn hiÖu ph¶i ®−îc “déi l¹i” trªn bus ®Ó cã thÓ ®Õn ®−îc tr¹m cßn l¹i ë phÝa
bªn kia.
FS
WS WS
T-connector
Terminator Terminator
WS WS
H×nh 1.2.CÊu h×nh m¹ng tuyÕn tÝnh (bus)
Trong cÊu tróc m¹ng dïng mét bus th«ng tin chung ®Ó trao ®æi th«ng tin gi÷a
çc nót bÊt kú trªn m¹ng. Çc nót th«ng tin (çc tr¹m ®Çu cuèi) cã thÓ truy cËp ë bÊt
kú vÞ trÝ nμo trªn m¹ng. Do vËy bus th«ng tin cßn ®−îc gäi lμ trôc hay xö¬ng sèng
cña m¹ng. §iÒu khiÓn m¹ng m¸y tÝnh cã thÓ ®−îc thùc hiÖn theo ph−¬ng ph¸p ph©n
bè. Nh− vËy, víi d¹ng bus, d÷ liÖu ®−îc truyÒn dùa trªn çc liªn kÕt ®iÓm - nhiÒu
®iÓm (point-to-multipoint) hay qu¶ng b¸ (broadcast).
DÔ dμng nhËn thÊy r»ng trong tr−êng hîp nμy còng cÇn ph¶i cã giao thøc ®Ó
truy cËp ®−êng truyÒn. Tuy nhiªn møc ®é qu¶n lý cã thÓ hoÆc gÇn nh− th¶ næi (truy
cËp ngÉu nhiªn) hoÆc rÊt chÆt chÏ (truy cËp cã ®iÒu kiÖn), mçi kiÓu truy cËp ®Òu cã
nh÷ng −u ®iÓm, nh−îc ®iÓm riªng.
M¹ng h×nh bus ®−îc dïng phæ biÕn trong çc m¹ng m¸y tÝnh côc bé (m¹ng
LAN). VÝ dô nh− çc d¹ng m¹ng Tran-net, Ethernet, ®Òu sö dông cÊu tróc lo¹i nμy.
¦u ®iÓm chÝnh cña m¹ng h×nh bus
- Çc thiÕt bÞ cña çc nót th«ng tin (çc m¸y tÝnh ç nh©n - Personal Computer
hay mét sè thiÕt bÞ ®Çu cuèi kh¸c) cã thÓ thao t¸c ®éc lËp, sai háng cña mét
m¸y kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn ho¹t ®éng cña toμn m¹ng.
- ViÖc më réng hoÆc thu hÑp m¹ng cã thÓ thùc hiÖn mét çch ®¬n gi¶n.
- Lo¹i h×nh m¹ng nμy dïng d©y çp Ýt vμ dÔ l¾p ®Æt bëi v× nã chØ cã mét ®−êng
çp chÝnh ch¹y tõ ®Çu ®Õn cuèi. TÝnh tæng sè çp ph¶i sö dông so víi m¹ng h×nh
sao th× nhá h¬n rÊt nhiÒu, v× d©y çp kh«ng ®i tõ tr¹m lμm viÖc ®Õn trùc tiÕp
m¸y chñ mμ chØ ®i tõ tr¹m lμm viÖc ®Õn hμnh lang chÝnh.
- ViÖc l¾p ®Æt m¹ng dÔ dμng h¬n.
- M¹ng h×nh bus l¾p ®Æt kinh tÕ h¬n m¹ng star.
* KhuyÕt ®iÓm cña m¹ng h×nh bus
- Tuy nhiªn lo¹i h×nh bè trÝ nμy còng cã nh÷ng bÊt lîi cña nã, nÕu d÷ kiÖn trong
hμnh lang t¨ng lªn th× kh¶ n¨ng ïn t¾c hay x¶y ra ®ông ®é th«ng tin trªn hμnh
lang chÝnh ngμy cμng t¨ng lªn, bëi v× tÊt c¶ çc tr¹m lμm viÖc ®Òu sö dông
chung hμnh lang chÝnh nμy hay nãi çch kh¸c lμ tÊt c¶ d÷ kiÖn ®Òu ®−îc di
chuyÓn trªn hμnh lang chÝnh. Do vËy sÏ x¶y ra hiÖn t−îng mÊt m¸t th«ng tin -
chÊt l−îng truyÒn tin kh«ng ®−îc ®¶m b¶o. NÕu x¶y ra trôc trÆc trªn mét ®o¹n
hμnh lang chÝnh th× viÖc ph¸t hiÖn ra trôc trÆc nμy sÏ rÊt khã kh¨n v× tÊt c¶ çc
tr¹m lμm viÖc ®Òu kÕt nèi víi hμnh lang chÝnh nμy.
- Ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng yªu cÇu phøc t¹p h¬n ®Ó tr¸nh sù ®ông ®é d÷ liÖu
g©y ra do nhiÒu tr¹m lμm viÖc cïng ph¸t d÷ liÖu ®ång thêi. ChÝnh ®iÒu nμy ®· h¹n
chÕ sè l−îng nót th«ng tin trªn m¹ng. M¹ng h×nh BUS cã thÓ sö dông çc lo¹i
d©y nèi nh− d©y çp xo¾n ®«i, çp ®ång trôc. çp quang, viba, VÒ ph−¬ng thøc
truy cËp m¹ng th× m¹ng h×nh bus ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ông ®é th«ng tin vμ ph¶i
gi¶i quyÕt c¶ vÊn ®Ò nhiÔu nªn phÇn lín m¹ng LAN kiÓu bus nμy sö dông ph−¬ng
thøc truy cËp CSMA/CD (Carries Sense Multiple Access/ Collision Detection)
hay ph−¬ng thøc truy cËp truyÒn thÎ bμi (Token Passing).
1.3.2.3 M¹ng vßng (ring)

M¹ng vßng (ring) cã cÊu tróc nh− h×nh vÏ (h×nh 1.3). Çc thiÕt bÞ ®Çu cuèi hay
m¸y tÝnh ç nh©n cã thÓ truy cËp vμo m¹ng t¹i bÊt cø ®iÓm nμo trªn bus vßng trßn cña
m¹ng theo kiÓu nèi tiÕp nhau. TÝn hiÖu ®−îc l−u truyÒn trªn vßng theo mét chiÒu duy
nhÊt. Mçi mét tr¹m cña m¹ng ®−îc nèi víi vßng trßn cña m¹ng qua mét bé lÆp
(repeater) cã nhiÖm vô nhËn tÝn hiÖu råi chuyÓn ®Õn tr¹m kÕ tiÕp trªn vßng. Nh− vËy
tÝn hiÖu ®−îc l−u chuyÓn trªn vßng theo mét chuçi liªn tiÕp çc liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm
gi÷a çc bé lÆp. CÇn ph¶i cã giao thøc ®iÒu khiÓn viÖc cÊp ph¸t “quyÒn” ®−îc truyÒn
d÷ liÖu trªn vßng cho çc tr¹m cã nhu cÇu.
§Ó t¨ng ®é tin cËy cña m¹ng, tuú tr−êng hîp khi thiÕt kÕ m¹ng chóng ta cã
thÓ l¾p ®Æt d− thõa çc ®−êng truyÒn trªn vßng t¹o thμnh mét vßng trßn dù phßng.
Vßng trßn nμy thùc chÊt lμ mét çp th«ng tin nèi khÐp kÝn kh«ng cã ®iÓm ®Çu vμ
®iÓm cuèi. Khi ®−êng truyÒn trªn vßng chÝnh cã sù cè th× vßng trßn phô nμy sÏ
®−îc sö dông, víi chiÒu ®i cña tÝn hiÖu ng−îc chiÒu víi chiÒu ®i cña tÝn hiÖu trªn
vßng chÝnh.
FS
Bé lÆp
WS
Bé lÆp
Bé lÆp
Bé lÆp
WS WS
Bé lÆp
WS
H×nh 1.3: CÊu h×nh m¹ng vßng (ring)
¦u ®iÓm cña m¹ng vßng

- §iÒu khiÓn hÖ thèng ®¬n gi¶n vμ gi¶m tèi ®a kh¶ n¨ng ®ông ®é th«ng tin, v×
th«ng tin trªn m¹ng ch¹y theo mét chiÒu thèng nhÊt.
- TiÕt kiÖm d©y h¬n ë m¹ng h×nh sao (star).
- Khi qua mçi nót th«ng tin th× çc tÝn hiÖu ®−îc phôc håi vμ khuyÕch ®aÞ lªn,
nªn kho¶ng çch cña mçi nót th«ng tin cã thÓ t¨ng lªn.
- L¾p ®Æt m¹ng vßng kinh tÕ h¬n m¹ng star.
KhuyÕt ®iÓm cña m¹ng vßng

- NÕu mét nót th«ng tin nμo ®ã bÞ háng, nã cã thÓ lμm ¶nh h−ëng ®Õn çc nót tiÕp
sau ®ã (theo chiÒu truyÒn sè liÖu).
- ViÖc nèi d©y sÏ yªu cÇu phøc t¹p h¬n ®Ó ®¶m b¶o cho çc nót th«ng tin ho¹t
®éng tin cËy.
- §Ó t¨ng ®é tin cËy cña m¹ng, tuú tr−êng hîp ng−êi ta cã thÓ l¾p ®Æt d− thõa çc
®−êng truyÒn trªn vßng, t¹o thμnh mét d¹ng vßng dù phßng. Khi ®−êng truyÒn
trªn vßng chÝnh bÞ sù cè th× vßng phô nμy sÏ ®−îc sö dông, víi chiÒu ®i cña tÝn
hiÖu ng−îc víi chiÒu ®i trªn m¹ng chÝnh.
- Ph−¬ng thøc truy cËp trong m¹ng vßng th−êng lμ ph−¬ng thøc truy cËp vßng thÎ
bμi (Token Ring).
1.4 §−êng truyÒn vËt lý
Trªn thùc tÕ ta th−êng gÆp hai lo¹i m¹ng c¬ b¶n ®ã lμ Ethernet vμ Tokenring.
Tuy nhiªn Ethernet ®−îc dïng phæ biÕn h¬n, cã thÓ xem Ethernet nh− mét chuÈn
phÇn cøng cña m¹ng. Nã ®Þnh ra lo¹i çp nªn dïng, çch nèi çp l¹i víi nhau, chiÒu
dμi cña çp, çch thøc çc m¸y tÝnh chuyÓn d÷ liÖu tõ mét m¸y nμy sang m¸y kh¸c
b»ng çp vμ nhiÒu thø kh¸c. §a sè çc m¹ng nhá ®Òu dïng chuÈn Ethernet. Trong
phÇn nμy ta xem çc lo¹i çp cã thÓ dïng trong Ethernet. Mét m¹ng Ethernet cã thÓ
x©y dùng b»ng 3 lo¹i çp: çp ®ång trôc lo¹i to, çp ®ång trôc lo¹i nhá vμ çp xo¾n
®«i (ngoμi ra cßn cã thÓ sö dông çp quang ®Ó ®Êu nèi m¹ng), gÇn ®©y ng−êi ta còng
b¾t ®Çu sö dông çc m¹ng côc bé kh«ng d©y (wireless) nhê v« tuyÕn (radio) hoÆc
viba.
1.4.1 Çp ®ång trôc lo¹i to
Çp ®ång trôc lo¹i to (thick coaxial cable) (®«i khi gäi lμ çp dÇy) kh«ng ®−îc
dïng nhiÒu trong çc m¹ng nhá. Tuy nhiªn nã còng ®«i khi ®−îc sö dông ®Ó lμm çp
x−¬ng sèng (backbone).
Çp ®ång trôc lo¹i to th−êng ®−îc sö dông trong m¹ng cÊu h×nh bus, lμ hÖ
thèng çp ®Çu tiªn ®−îc sö dông khi m¹ng Ethernet ®−îc tiªu chuÈn hãa n¨m 1980.
Lo¹i çp nμy th−êng ®−îc dïng trong m¹ng 10Base-5 (tèc ®é lμ 10Mbit/s,
ph−¬ng thøc ®iÒu chÕ lμ Baseband, ®é dμi tèi ®a mét ®o¹n lμ 500m).
Lo¹i çp nμy th−êng cã mμu vμng, cø çch 2,5m th× ®−îc ®¸nh dÊu mÇu ®en ®Ó
chØ thiÕt bÞ m¹ng g¾n vμo çp.
Çch ®Êu nèi çp ®ång trôc lo¹i to
Th«ng th−êng mét ®o¹n çp ch¹y däc theo mét ®−êng ®i gÇn víi m¸y tÝnh cña
m¹ng. Mçi m¸y tÝnh ®−îc nèi víi çp chÝnh th«ng qua mét ®o¹n çp transceiver ®«i
khi gäi lμ dropcable, mét ®Çu lμ thiÕt bÞ ghÐp nèi DB-15 ®Çu kia nèi vμo çp chÝnh
th«ng qua mét thiÕt bÞ thu ph¸t lμ transceiver gåm cã mét kÑp chÝch (pierce clamp) ®Ó
m¾c vμo çp mμ kh«ng cÇn ph¶i c¾t vμ nèi vμo nã. §o¹n çp transceiver kh«ng ph¶i
lμ çp ®ång trôc, nã chøa 9 sîi dïng ®Ó nhËn d÷ liÖu vμ chuyÓn tiÕp tõ hÖ thèng çp
chÝnh tíi bé ®iÒu khiÓn Ethernet, ®o¹n çp dμi tèi ®a 50m.
Chó ý: kÕt thóc hai ®Çu çp lμ 2 terminator ®iÖn trë 50Ω ®Ó hñy bá tÝn hiÖu khi
tíi hai ®Çu cuèi çp.
M¸y thu
M¸y thu ph¸t
§Çu kÕt §Çu nèi ph¸t kÑp
m¹ng (MAU)
Seri-N Seri-N (CMAU)
Ra çc
tr¹m lμm
Ra m¸t
viÖc kh¸c
Çp AUI
§Çu nèi
AUI
Card giao tiÕp

víi m¸y tÝnh
H×nh 1.4: §Êu nèi trong çp ®ång trôc lo¹i to (thick coaxial cable)
1.4.2 Çp ®ång trôc lo¹i nhá

Lo¹i çp phæ biÕn nhÊt dïng cho çc m¹ng nhá lμ çp ®ång trôc lo¹i nhá thin
coaxial cable (còng cã khi gäi lμ çp máng). Lo¹i çp nμy rÎ h¬n çp ®ång trôc lo¹i
to, nhÑ h¬n vμ dÔ dμng uèn d©y quanh çc gãc vßng qua çc khung cöa...
Çp ®ång trôc lo¹i nhá sö dông trong cÊu h×nh bus, trong m¹ng nμy kh«ng cÇn
sö dông çc bé transceiver ®Ó m¾c m¸y tÝnh vμo çp mμ transceiver ®−îc chuyÓn lªn
Card ®iÒu khiÓn.
Tr¹m lμm viÖc nèi vμo çp th«ng qua mét ®Çu nèi T-Connector cã BNC-
Connector. Cã thÓ cã s½n çc d©y çp dμi 7,5 m hoÆc 15 m cã g¾n çc ®Çu nèi BNC
hoÆc cã thÓ mua nguyªn cuén sau ®ã g¾n çc ®Çu nèi vμo çp nhê mét dông cô
®Æc biÖt.
Víi çp lo¹i to th× th−êng chØ cÇn mét d©y çp dμi ®Ó nèi m¹ng. Trong khi ®ã
nÕu dïng çp lo¹i nhá th× cÇn ®Õn nhiÒu ®o¹n çp riªng biÖt. ë mçi m¸y tÝnh ng−êi ta
dïng T-Connector ®Ó nèi hai ®Çu d©y çp nμy vμo Card giao tiÕp m¹ng (NIC).
§Çu nèi T §Çu kÕt

Çp RG-58
§Õn çc
tr¹m lμm
viÖc kh¸c
Ra m¸t
§Çu nèi
BNC
H×nh 1.5: §Êu nèi trong çp ®ång trôc lo¹i nhá (thin coaxial cable)
Mét ®Çu c¾m ®Æc biÖt gäi lμ ®Çu kÕt (terminator) ®−îc sö dông ë mçi ®Çu cuèi
ch÷ “T” kh«ng cã çp c¾m vμo nh»m triÖt tÝn hiÖu khi tíi ®Çu cuèi nμy. Çc d©y çp
m¾c nèi tiÕp nhau n»m gi÷a hai Terminator ®−îc gäi chung lμ mét ®o¹n (segment).
§é dμi tèi ®a cña mét ®o¹n lμ 185m, trªn mét ®o¹n cã thÓ m¾c 30 m¸y tÝnh (kÓ c¶
çc thiÕt bÞ kh¸c nh−: repeater, HUB, NTU...). Muèn dïng nhiÒu h¬n 30 tr¹m ph¶i
dïng repeater ®Ó nèi çc ®o¹n l¹i víi nhau.
HiÖn nay th−êng sö dông çc lo¹i çp ®ång trôc sau ®©y cho m¹ng côc bé:
- RG-8 vμ RG-11, 50-ohm (trë kh¸ng), ®−îc dïng cho m¹ng Thick Ethernet.
- RG-58, 50-ohm, ®−îc dïng cho m¹ng Thin Ethernet.
- RG-59, 75-ohm, ®−îc dïng cho truyÒn h×nh çp.
- RG-62, 93-ohm, ®−îc dïng cho m¹ng ARCnet.
Çc m¹ng côc bé sö dông çp ®ång trôc th−êng cã d¶i th«ng tõ 2, 5 Mbit/s
(ACRnet) tíi 10 Mbit/s (Ethernet).
Çp ®ång trôc cã suy hao Ýt h¬n so víi lo¹i çp ®ång kh¸c (vÝ dô nh− çp xo¾n
®«i). Çc m¹ng côc bé sö dông çp ®ång trôc cã thÓ cã kÝch th−íc trong ph¹m vi vμi
ngμn mÐt.
1.4.3 Çp xo¾n ®«i
Cã hai lo¹i çp xo¾n ®«i ®ã lμ çp xo¾n ®«i cã bäc kim STP (Shield Twisted
Pair) vμ çp xo¾n ®«i kh«ng bäc kim UTP (Unshield Twisted Pair). Nh−ng çp UTP
trë nªn quen thuéc vμ kh¶ dông h¬n çp STP. Çp UTP rÎ h¬n çp ®ång trôc lo¹i nhá
vμ hÖ thèng çp ®«i th−êng ®−îc dïng víi hÖ thèng ®iÖn tho¹i hiÖn ®¹i.
Khi dïng çp UTP ®Ó thiÕt lËp m¹ng Ethernet, th−êng lμ nèi çc m¸y tÝnh theo
h×nh sao.
Hub
Çp UTP
§Çu nèi
RJ-45
Giao tiÕp víi
m¸y tÝnh
H×nh 1.6: §Êu nèi trong çp UTP
TÝnh n¨ng cña çp UTP còng gièng nh− çp STP nh−ng chØ kÐm vÒ kh¶ n¨ng
chèng nhiÔu vμ suy hao do kh«ng cã vá bäc kim.
Cã 5 lo¹i çp UTP ®−îc dïng ®ã lμ:
- Çp UTP lo¹i 1 vμ 2 sö dông thÝch hîp cho viÖc truyÒn tho¹i vμ truyÒn tèc ®é
thÊp (4Mbit/s).
- Çp UTP lo¹i 3 thÝch hîp cho viÖc truyÒn d÷ liÖu víi tèc ®é lªn tíi 16 Mbit/s,
hiÖn lμ çp chuÈn cho hÇu hÕt çc m¹ng ®iÖn tho¹i.
- Çp UTP lo¹i 4 thÝch hîp cho viÖc truyÒn d÷ liÖu víi tèc ®é 20 Mbit/s.
- Çp UTP lo¹i 5 thÝch hîp cho viÖc truyÒn d÷ liÖu víi tèc ®é 100 Mbit/s.
Dï lμ çp UTP hay çp STP ®Òu yªu cÇu ph¶i sö dông HUB, kh«ng gièng nh−
çp ®ång trôc lo¹i nhá, víi çp UTP ph¶i mua mét sè l−îng lín vμ c¾t ra thμnh tõng
®o¹n cã ®é dμi cÇn thiÕt (®é dμi tèi ®a mçi ®o¹n tÝnh tõ tr¹m lμm viÖc tíi HUB chØ lμ
100m).
Kh«ng sö dông terminator ë bªn ngoμi, vμ çc hÖ thèng tr¹m lμm viÖc còng
kh«ng nèi víi nhau nh− ë hÖ thèng çp ®ång trôc. Tr¹m lμm viÖc sö dông çp UTP
nèi vμo HUB nhê ®Çu nèi RJ-45.
Môc ®Ých cña viÖc ph¸t triÓn çp UTP lμ cho phÐp sö dông hÖ thèng çp ®iÖn
tho¹i cã s½n, qu¶n lý hÖ thèng çp UTP dÔ dμng nhê mét lo¹i HUB th«ng minh vμ
phÇn mÒm qu¶n lý m¹ng.
Tãm l¹i yªu cÇu cña mét hÖ thèng çp ph¶i lμ hÖ thèng çp më:
- Theo tiªu chuÈn.
- DÔ dμng ph¸t triÓn vμ më réng.
- DÔ dμng kh¾c phôc lçi.

- §¶m b¶o yªu cÇu vÒ mÆt kü thuËt.
Sau ®©y lμ b¶ng tham sè cña mét sè lo¹i çp gióp ng−êi dïng lùa chän çc tiªu
chuÈn kü thuËt phï hîp khi ®i çp cho m¹ng.
Tham sè Çp dÇy (thick Çp máng (thin Çp UTP

coaxial) coaxial)
Kü thuËt ®iÒu chÕ Baseband Baseband Baseband
Tèc ®é 10Mbit/s 10Mbit/s 10Mbit/s
§é dμi tèi ®a mét ®o¹n 500m 200m 100m
§é dμi tèi ®a mét tuyÕn 2500m 1000m 2500/1000
ThiÕt bÞ tèi ®a ®Êu nèi vμo mét ®o¹n 100 30 1
Kho¶ng çch tèi thiÓu gi÷a çc thiÕt bÞ 2,5m 0,5m
ThiÕt bÞ ghÐp nèi cÇn thiÕt DB-15 BNC RJ-45
CÇu h×nh phï hîp Bus Bus Star
Sè l−îng tèi ®a çc tr¹m lμm viÖc trªn 1024 1024 1024
m¹ng
Trë kh¸ng 50Ω 50Ω 75 -150Ω
H×nh 1.7: B¶ng tham sè cña mét sè lo¹i çp
1.4.4 Çp sîi quang

Çp sîi quang bao gåm mét d©y dÉn trung t©m (lμ mét hoÆc mét bã sîi thuû
tinh hoÆc plastic cã thÓ truyÒn dÉn tÝn hiÖu quang) ®−îc bäc mét líp ¸o cã t¸c dông
ph¶n x¹ tÝn hiÖu trë l¹i ®Ó gi¶m bít sù mÊt m¸t tÝn hiÖu. Bªn ngoμi cïng lμ mét líp vá
b¶o vÖ çp. Nh− vËy çp sîi quang kh«ng truyÒn dÉn tÝn hiÖu ®iÖn mμ chØ truyÒn dÉn
tÝn hiÖu quang khi nhËn chóng sÏ chuyÓn ®æi trë l¹i thμnh tÝn hiÖu ®iÖn.
Çp sîi quang cã thÓ ho¹t ®éng ë mét trong hai chÕ ®é: ®¬n mode (chØ mét
®−êng dÉn duy nhÊt) hoÆc ®a mode (cã nhiÒu ®−êng dÉn quang). C¨n cø vμo ®−êng
kÝnh lâi sîi quang, ®−êng kÝnh líp ¸o bäc vμ chÕ ®é ho¹t ®éng. HiÖn nay cã 4 lo¹i
çp sîi quang hay ®−îc sö dông lμ:
- Çp cã ®−êng kÝnh lâi sîi 8,3μm ®−êng kÝnh líp ¸o 125μm /®¬n mode.
- Çp cã ®−êng kÝnh lâi sîi 62,5μm ®−êng kÝnh líp ¸o 125μm /®a mode.
- Çp cã ®−êng kÝnh lâi sîi 50μm ®−êng kÝnh líp ¸o 125μm /®a mode.
- Çp cã ®−êng kÝnh lâi sîi 100μm ®−êng kÝnh líp ¸o 140μm / ®a mode.
Ta thÊy ®−êng kÝnh lâi sîi rÊt nhá nªn rÊt khã kh¨n khi ph¶i ®Êu nèi çp sîi
quang. CÇn ph¶i cã mét c«ng viÖc ®Æc biÖt ®ßi hái chi phÝ cao.
D¶i th«ng cho çp sîi quang cã thÓ ®¹t tíi 2Gbit/s vμ cho phÐp trong kho¶ng
ph¹m vi vμi km do ®é suy hao tÝn hiÖu trªn çp rÊt thÊp.
§Ó ®¹t tèc ®é 100 Mbit/s, çp UTP chØ cho phÐp ch¹y çp trong ph¹m vi 100m
trong khi çp sîi quang cã thÓ cho phÐp ch¹y çp trong ph¹m vi vμi ki-l«-mÐt do ®é
suy hao tÝn hiÖu trªn çp rÊt thÊp.
Ngoμi ra çp sîi quang kh«ng dïng tÝn hiÖu ®iÖn ®Ó truyÒn d÷ liÖu nªn nã hoμn
toμn kh«ng bÞ ¶nh h−ëng cña nhiÔu ®iÖn tõ vμ çc hiÖu øng ®iÖn kh¸c nh− trong çc
tr−êng hîp kh¸c dïng çc lo¹i çp ®ång. H¬n n÷a çc tÝn hiÖu truyÒn trªn çp sîi
quang còng kh«ng thÓ bÞ ph¸t hiÖn vμ thu trém bëi çc thiÕt bÞ ®iÖn tö cña ng−êi l¹,
an toμn th«ng tin trªn m¹ng ®−îc ®¶m b¶o.
Tãm l¹i: chØ trõ nh−îc ®iÓm khã l¾p ®Æt (®Êu nèi çp) vμ gi¸ thμnh cßn cao, cßn
nh×n chung cã thÓ nãi çp sîi quang lμ lo¹i çp lý t−ëng cho mäi m¹ng hiÖn nay vμ
trong t−¬ng lai.
1.4.5 Ph−¬ng tiÖn v« tuyÕn
V« tuyÕn: chiÕm d¶i tÇn tõ 10 KHz ®Õn 1 GHz, trong ®ã cã b¨ng tÇn quen thuéc
nh−:
- Sãng ng¾n.
- VHF (Very High Frequency): truyÒn h×nh vμ FM radio.
- UHF (Ultra High Frequency): truyÒn h×nh.
Cã 3 ph−¬ng thøc truyÒn theo tÇn sè v« tuyÕn:
- C«ng suÊt thÊp, tÇn sè ®¬n: Tèc ®é thùc tÕ tõ 1 ®Õn 10 Mbit/s. §é suy hao lín
do c«ng suÊt thÊp, chèng nhiÔu kÐm.
- C«ng suÊt cao, tÇn sè ®¬n: Tèc ®é t−¬ng tù: 1 ®Õn 10 Mbit/s ®é suy hao ®ì h¬n
nh−ng kh¶ n¨ng chèng nhiÔu vÉn kÐm.
- Tr¶i phæ: TÊt c¶ çc hÖ thèng 900 MHz ®Òu cã ph¹m vi tèc ®é tõ 2-6 Mbit/s.
Çc hÖ thèng míi lμm viÖc víi çc tÇn sè GHz cã thÓ ®¹t tèc ®é cao h¬n. Do
ho¹t ®éng ë c«ng suÊt thÊp nªn ®é suy hao còng lín.
Viba (Microwave): Cã hai d¹ng truyÒn th«ng b»ng viba: MÆt ®Êt vμ vÖ tinh. Çc
hÖ thèng viba MÆt ®Êt th−êng ho¹t ®éng ë b¨ng tÇn 4-6 GHz vμ 21-23 GHz, tèc ®é
truyÒn d÷ liÖu tõ 1-10 Mbit/s.
Trong tÊt c¶ çc lo¹i ®−êng truyÒn vËt lý nãi trªn th× çp ®ång trôc ®−îc sö dông
nhiÒu trong çc m¹ng d¹ng bus, ho¹t ®éng truyÒn dÉn theo d¶i c¬ së (base band)
hoÆc d¶i réng (broadband). §ã lμ hai ph−¬ng thøc sö dông kh¶ n¨ng cña ®−êng
truyÒn. Víi base band, toμn bé kh¶ n¨ng cña ®uêng truyÒn dμnh cho mét kªnh truyÒn
th«ng duy nhÊt, trong khi sè broadband th× hai hoÆc nhiÒu kªnh truyÒn th«ng cïng
ph©n chia d¶i th«ng cña ®−êng truyÒn.
H×nh 1.8: CÊu h×nh vËt lý cho Broadband
§iÓm ®Çu cuèi
(Bé biÕn ®èi tÇn sè) NhËn víi tÇn sè f2 TruyÒn víi tÇn sè f1
(a) CÊu h×nh b¨ng réng t¸ch (split broadband)
NhËn víi tÇn sè f1
§iÓm ®Çu
cuèi thô ®éng
TruyÒn víi tÇn sè f1
(b) CÊu h×nh b¨ng réng çp ®«i (dual cable broadband)
HÇu hÕt çc m¹ng côc bé sö dông ph−¬ng thøc Baseband. Víi ph−¬ng thøc nμy
tÝn hiÖu cã thÓ ®−îc truyÒn ®i d−íi c¶ hai d¹ng: t−¬ng tù (analog) hoÆc sè (digital)
kh«ng cÇn ®iÒu chÕ (modulation). Hai lo¹i th−êng ®−îc sö dông víi Baseband lμ çp
“máng” (thin cable) vμ çp “dÇy” (thick cable). Cã tªn gäi nh− vËy xuÊt ph¸t tõ
®−êng kÝnh cña çp: ®−êng kÝnh çp “máng” lμ 0,25 inch, çp “dÇy” lμ 0,5 inch. C¶
hai lo¹i çp ®Òu lμm viÖc ë cïng tèc ®é 10 Mbit/s nh−ng çp “máng” cã ®é suy hao
tÝn hiÖu lín h¬n vμ cã ®é çp dμi tèi ®a cho phÐp gi÷a hai bé lÆp nhá h¬n so víi çp
“dÇy”. Çp máng th−êng dïng ®Ó nèi çc tr¹m trong cïng mét v¨n phßng, phßng thÝ
nghiÖm... cßn çp “dÇy” dïng ®Ó nèi däc theo hμnh lang, lªn çc líp lÇu...
Ph−¬ng thøc Baseband cã thÓ dïng cho c¶ çp xo¾n ®«i lÉn çp ®ång trôc, nh−ng
çp xo¾n ®«i chØ thÝch hîp víi çc m¹ng nhá hiÖu n¨ng thÊp vμ chi phÝ ®Çu t− Ýt.
Ph−¬ng thøc truyÒn Broadband chia d¶i th«ng (tÇn sè) cña ®−êng truyÒn thμnh
nhiÒu d¶i tÇn con (kªnh), mçi d¶i tÇn con ®ã cung cÊp mét kªnh truyÒn d÷ liÖu t¸ch
biÖt nhê sö dông mét cÆp modem ®Æc biÖt. §©y chÝnh lμ kü thuËt ghÐp kªnh FDM
(Frequency Division Multiplexing). V× tÇn sè sö dông th−êng n»m trong d¶i tÇn v«
tuyÕn (Radio frequecy band) nªn çc modem ®−îc sö dông lμ rfmodem. Kh¸c víi
Baseband, Broadband vèn lμ mét ph−¬ng tiÖn truyÒn mét chiÒu: çc tÝn hiÖu ®−a vμo
®−êng truyÒn chØ cã thÓ truyÒn ®i theo mét h−íng. Lý do chÝnh cña ®iÒu ®ã lμ kh«ng
thÓ cμi ®Æt ®−îc çc bé khuyÕch ®¹i ®Ó chuyÓn tÝn hiÖu cña mét tÇn sè theo c¶ hai
chiÒu. §Æc tr−ng mét chiÒu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chØ cã nh÷ng tr¹m n»m d−íi tr¹m truyÒn
(theo chiÒu qui ®Þnh) lμ cã thÓ nhËn ®−îc tÝn hiÖu mμ th«i.
VËy lμm thÕ nμo ®Ó ®¹t ®−îc mét sù kÕt nèi ®Çy ®Çy ®ñ trong m¹ng? Râ rμng lμ
ph¶i cã hai ®−êng dÉn d÷ liÖu (data path) trªn m¹ng. §iÓm gÆp nhau gi÷a hai ®−êng
dÉn gäi lμ ®iÓm ®Çu cuèi (headend). VÝ dô, trong topo d¹ng bus th× headend ®¬n gi¶n
chØ lμ mét ®Çu nót cña bus (terminator), cßn víi topo d¹ng c©y (tree) th× ®ã chÝnh lμ
gèc (root) cña c©y. Çc tr¹m khi truyÒn ®Òu truyÒn vÒ h−íng headend (gäi lμ ®−êng
dÉn vÒ - inbound path), sau ®ã çc tÝn hiÖu nhËn ®−îc ë headend sÏ ®−îc truyÒn theo
®−êng dÉn thø hai xuÊt ph¸t tõ headend (gäi lμ ®−êng dÉn ®i - outbound). TÊt c¶ çc
tr¹m sÏ nhËn d÷ liÖu trªn ®−êng dÉn ®i. §Ó cμi ®Æt ®−êng dÉn vÒ vμ ®i nãi trªn, cã thÓ
sö dông mét trong hai cÊu h×nh vËt lý - h×nh 1.8
Trong cÊu h×nh çp ®«i (dual cable), çc ®−êng dÉn vÒ vμ ®i ch¹y trªn çc çp
riªng biÖt vμ ®iÓm ®Çu cuèi ®¬n gi¶n chØ lμ mét ®Çu nèi thô ®éng cña chóng. Çc
tr¹m göi vμ nhËn ë cïng mét tÇn sè. Ng−îc l¹i, trong cÊu h×nh t¸ch (split), c¶ 2 ®−êng
dÉn ®Òu ë trªn cïng mét ®−êng çp nh−ng cã tÇn sè kh¸c nhau: §−êng dÉn vÒ cã tÇn
sè thÊp vμ ®−êng dÉn ®i cã tÇn sè cao h¬n. §iÓm ®Çu cuèi trong tr−êng hîp nμy thùc
chÊt lμ mét bé chuyÓn ®æi tÇn sè (vÒ vμ ®i).
Broadband còng ®−îc sö dông réng r·i trong c«ng nghiÖp truyÒn h×nh an-ten
céng ®ång trong ®ã mét sè kªnh truyÒn h×nh chia sÎ chung mét ®−êng çp ®ång trôc.
ViÖc lùa chän ®−êng truyÒn vμ thiÕt kÕ s¬ ®å ®i çp (Trong tr−êng hîp h÷u tuyÕn)
lμ mét trong nh÷ng c«ng viÖc quan träng nhÊt khi thiÕt kÕ vμ cμi ®Æt mét m¹ng m¸y tÝnh
nãi chung vμ mét m¹ng côc bé nãi riªng. Gi¶i ph¸p lùa chän ph¶i lu«n lu«n ®¸p øng
®−îc nhu cÇu sö dông m¹ng thùc tÕ, vμ kh«ng chØ cho hiÖn t¹i mμ cho c¶ t−¬ng lai.
Ch¼ng h¹n, nÕu ta muèn truyÒn d÷ liÖu ®a ph−¬ng tiÖn th× kh«ng thÓ chän lo¹i çp chØ
cho phÐp th«ng l−îng tèi ®a lμ vμi Mbit/s mμ ph¶i nghÜ ®Õn çc lo¹i çp cho phÐp th«ng
l−îng trªn 100 Mbit/s. MÆt kh¸c, viÖc l¾p ®Æt hÖ thèng çp trong nhiÒu tr−êng hîp (vÝ dô
trong nh÷ng toμ nhμ cò nhiÒu líp) kh«ng thÓ chän çp bõa b·i råi sau ®ã 1 - 2 n¨m l¹i gì
bá, l¾p ®Æt l¹i hÖ thèng míi hoμn toμn. Ngoμi ra, ®Ó ®¶m b¶o cho hÖ thèng çp ho¹t ®éng
tin cËy vμ an toμn cÇn l¾p ®Æt hÖ thèng chèng sÐt thÝch hîp cho nã.
1.5 ThiÕt bÞ sö dông trong m¹ng m¸y tÝnh
1.5.1 Card giao tiÕp m¹ng
Çc bé giao tiÕp m¹ng cã thÓ ®−îc thiÕt kÕ ngay trong b¶ng m¹ch chÝnh (main
board) cña m¸y tÝnh hoÆc ë d¹ng çc tÊm giao tiÕp m¹ng gäi lμ card giao tiÕp NIC
(Network Interface Card) hoÆc lμ çc bé thÝch nghi ®−êng truyÒn (Transmission
Media Adapter).
Mét NIC cã thÓ ®−îc cμi ®Æt vμo mét khe c¾m (slot) cña m¸y tÝnh. §©y lμ mét
thiÕt bÞ phæ dông nhÊt ®Ó nèi m¸y tÝnh víi m¹ng. Trong NIC cã mét bé thu ph¸t
(transceiver) víi mét sè kiÓu ®Çu nèi (connector). L−u ý r»ng transceiver ho¹t ®éng
nh− mét transmitter céng víi mét receiver. Transmitter chuyÓn ®æi çc tÝn hiÖu bªn
trong m¸y tÝnh thμnh tÝn hiÖu mμ m¹ng ®ßi hái.
Khi lùa chän Card cÇn chó ý:
Card giao tiÕp m¹ng ph¶i cã mét ®Çu nèi hîp víi çp. NÕu dïng çp ®ång trôc
lo¹i nhá th× ph¶i ch¾c ch¾n lμ card giao tiÕp m¹ng ph¶i cã ®Çu nèi BNC, nÕu dïng çp
xo¾n ®«i th× card ph¶i cã ®Çu nèi RJ-45.
§Çu nèi
DIX
§Çu nèi
BNC
ChÊu chuyÓn ®æi ®Þa chØ bé nhí

æ c¾m cho
PROM måi tõ xa
ChÊu chuyÓn ®æi ®Þa chØ I/O
H×nh 1.9: VÝ dô vÒ s¬ ®å tæng qu¸t cña 1 lo¹i card
- Mét vμi card m¹ng cã 2 hoÆc 3 ®Çu nèi tæ hîp: BNC vμ AUI, RJ-45 vμ AUI,
BNC vμ RJ-45. Chän çc card cã 2 ®Çu nèi BNC vμ RJ-45 lμ mét viÖc nªn lμm,
b»ng çch nμy cã thÓ chuyÓn tõ çp ®ång trôc sang çp xo¾n ®«i hoÆc ng−îc l¹i
mμ kh«ng cÇn ph¶i thay card míi. Kh«ng cÇn thiÕt ph¶i quan t©m ®Õn ®Çu nèi
AUI v× ch¾c ch¾n sÏ kh«ng cÇn ph¶i sö dông ®Õn nã.
- Tiªu chuÈn t−¬ng thÝch cho çc giao tiÕp m¹ng lμ NE2000, nÕu mét card t−¬ng
thÝch víi NE2000 th× cã thÓ dïng nã víi bÊt kú m¹ng nμo.
- Mét vμi card giao tiÕp míi h¬n cho phÐp cÊu h×nh cμi ®Æt kh¸c nhau b»ng phÇn mÒm
1.5.2 ThiÕt bÞ tËp trung d©y (HUB)
Sù kh¸c nhau gi÷a viÖc dïng çp ®ång trôc víi UTP lμ khi dïng UTP cßn ph¶i
dïng thªm thiÕt bÞ HUB. Víi çp UTP sÏ dÔ dμng h¬n khi bæ sung m¸y tÝnh vμo
m¹ng, di chuyÓn m¸y tÝnh, t×m vμ söa ch÷a çc m¸y sai háng cña çp vμ khi cÇn cã
thÓ t¸ch t¹m thêi m¸y tÝnh ra khái m¹ng. HUB lμ bé chia hay gäi lμ bé tËp trung d©y
dïng ®Ó ®Êu nèi m¹ng, m« t¶ nh− trong h×nh 1.10.
Tïy theo chÕ ®é ho¹t ®éng vμ chøc n¨ng ng−êi ta ph©n biÖt 3 lo¹i HUB kh¸c
nhau nh− sau:
§Çu nèi Hub

RJ-45
Çp UTP
WS
FS WS
H×nh 1.10. M« t¶ ®Êu nèi thiÕt bÞ HUB

Hub thô ®éng
Lo¹i hub nμy kh«ng chøa çc linh kiÖn ®iÖn tö vμ còng kh«ng xö lý çc tÝn hiÖu
d÷ liÖu. Çc hub thô ®éng cã chøc n¨ng duy nhÊt lμ tæ hîp çc tÝn hiÖu tõ mét ®o¹n
çp m¹ng. Kho¶ng çch gi÷a mét m¸y tÝnh vμ hub kh«ng thÓ lín h¬n mét nöa
kho¶ng çch tèi ®a cho phÐp gi÷a hai m¸y tÝnh trªn m¹ng (vÝ dô kho¶ng çch tèi ®a
cho phÐp gi÷a 2 m¸y tÝnh trªn m¹ng lμ 200m th× kho¶ng çch tèi ®a gi÷a m¸y tÝnh vμ
Hub lμ 100m).
Hub chñ ®éng
- Lo¹i hub nμy cã çc linh kiÖn ®iÖn tö cã thÓ khuÕch ®¹i vμ xö lý tÝn hiÖu ®iÖn
tö truyÒn gi÷a çc thiÕt bÞ cña m¹ng. Qu¸ tr×nh xö lý tÝn hiÖu ®−îc gäi lμ t¸i sinh tÝn
hiÖu, nã lμm cho m¹ng kháe h¬n Ýt nh¹y c¶m víi lçi vμ kho¶ng çch gi÷a çc thiÕt bÞ
cã thÓ t¨ng lªn. Tuy nhiªn nh÷ng −u ®iÓm ®ã còng cã thÓ kÐo theo gi¸ thμnh cña hub
chñ ®éng cao h¬n ®¸ng kÓ so víi hub bÞ ®éng.
Hub th«ng minh
Còng lμ hub chñ ®éng nh−ng cã thªm çc chøc n¨ng sau:
Qu¶n trÞ hub: nhiÒu hub hiÖn nay ®· hç trî çc giao thøc qu¶n trÞ m¹ng cho
phÐp hub göi çc gãi tin vÒ tr¹m ®iÒu khiÓn m¹ng trung t©m. Nã còng cho phÐp tr¹m
trung t©m qu¶n lý hub, ch¼ng h¹n ra lÖnh cho hub hñy bá mét liªn kÕt ®ang g©y lçi
cho m¹ng.
Hub chuyÓn m¹ch
§©y lμ lo¹i hub míi nhÊt bao gåm çc m¹ch cho phÐp chän ®−êng rÊt nhanh
cho çc tÝn hiÖu gi÷a çc cæng trªn hub. Thay v× chuyÓn tiÕp mét gãi tin tíi tÊt c¶ çc
cæng cña hub, mét hub chuyÓn m¹ch chØ chuyÓn tiÕp gãi tin tíi cæng nèi víi tr¹m
®Ých cña gãi tin. NhiÒu hub chuyÓn m¹ch cã kh¶ n¨ng chuyÓn m¹ch çc gãi tin theo
con ®−êng nhanh nhÊt. Do tÝnh −u viÖt nhiÒu mÆt cña hub chuyÓn m¹ch, nªn nã ®ang
dÇn dÇn thay thÕ bridge vμ router trªn nhiÒu m¹ng.
Nh÷ng lùa chän cho hub
- Do ®iÒu kiÖn ®Êu nèi ph¶i m¾c mét d©y çp tõ m¸y tÝnh tíi hub nªn h·y ®Ó hub ë
vÞ trÝ trung t©m ®Ó cho çc d©y çp dÔ dμng tiÕp cËn. Tuy nhiªn ph¶i ®Æt hub ë n¬i
mμ mäi ng−êi Ýt va ch¹m, v× vËy cã thÓ treo hub ë trªn t−êng.
- VÊn ®Ò më réng m¹ng rÊt cã thÓ x¶y ra v× vËy khi chän mua hub h·y ®Ó ý tíi sè
l−îng cæng ph¶i lín h¬n sè l−îng m¸y cÇn ®Êu nèi.
- NÕu cã qu¸ nhiÒu tr¹m th× çc hub cho phÐp xÕp chång, nèi mét ®Çu d©y çp vμo
mét cöa chuÈn trªn mét hub vμ ®Çu kia nèi vμo cæng xÕp chång ë trªn hub thø hai,
khi ®Êu nèi cÇn thùc hiÖn theo çc chØ dÉn ®i kÌm theo hub ®Ó cã ®−îc mét sù kÕt
nèi ®óng ®¾n.
- B»ng çch xÕp chång cã thÓ nèi nhiÒu h¬n 3 hub víi nhau. NÕu cã qu¸ nhiÒu tr¹m
lμm viÖc th× ®a sè çc hub ®Òu cã mét ®Çu nèi BNC nªn cã thÓ nèi vμo çp ®ång
trôc lo¹i nhá.
1.6 Mét sè thiÕt bÞ cho çc m¹ng lín
1.6.1 Repeater
Repeater lμ mét thiÕt bÞ nèi hai ®o¹n çp l¹i víi nhau khi cÇn më réng m¹ng.
Nã ®−îc dïng khi ®é dμi tæng céng cña çp m¹ng v−ît qu¸ ®é dμi cùc ®¹i cho phÐp.
Repeater chØ dïng víi çc m¹ng Ethernet nèi víi çp ®ång trôc, cßn ë m¹ng dïng çp
UTP th× chÝnh hub còng lμ mét Repeater.
Trong m¹ng cã thÓ cã nhiÒu Repeater, nh−ng kh«ng ®−îc cã qu¸ 4 Repeater nèi
gi÷a 2 ®o¹n çp. Repeater cã rÊt nhiÒu h×nh d¹ng kÝch cì kh¸c nhau
Bé lÆp
(Repeater)
H×nh 1.11: Më réng m¹ng côc bé sö dông bé lÆp (repeater)
1.6.2 Bridge
Bridge lμ mét thiÕt bÞ lμm viÖc ë líp Data link cña m« h×nh OSI. Nã lμ mét thiÕt
bÞ cÇu nèi dïng ®Ó nèi hai m¹ng sao cho chóng ho¹t ®éng nh− mét m¹ng. Bridge cã
thÓ chuyÓn ®i çc tÝn hiÖu cã ®Ých ë phÇn m¹ng phÝa bªn kia. Bridge lμm ®−îc ®iÒu
®ã v× mçi thiÕt bÞ m¹ng ®Òu cã mét ®Þa chØ duy nhÊt vμ ®Þa chØ ®Ých ®−îc ®Æt trong
header cña mçi gãi tin ®−îc truyÒn. Gi¶ sö cã mét Bridge nèi hai m¹ng LAN A vμ
LAN B (h×nh 1.12)
Lan A
CÇu nèi
(Bridge)
Lan B
H×nh 1.12: Nèi 2 m¹ng côc bé b»ng mét Bridge
Bridge lμm viÖc nh− sau:

- NhËn mäi gãi tin trªn LAN A vμ LAN B
- KiÓm tra çc ®Þa chØ ®Ých ghi trong çc gãi tin.
Çc gãi tin trªn LAN A mμ cã ®Ých còng ë trªn LAN A th× çc gãi tin ®ã cã thÓ
®−îc göi ®Õn ®Ých mμ kh«ng cÇn ®Õn Bridge.
- T−¬ng tù ®èi víi m¹ng LAN B còng vËy.
- Çc gãi tin trªn LAN A cã ®Ých ë trªn LAN B sÏ ®−îc göi ®Õn LAN B qua
Bridge. T−¬ng tù ®èi víi çc gãi tin trªn LAN B vμ cã ®Ých trªn LAN A.
Çc Bridge thÕ hÖ cò ®ßi hái ph¶i cÊu h×nh trùc tiÕp çc b¶ng ®Þa chØ. Cßn çc
Bridge thÕ hÖ míi (gäi lμ learning bridge) cã thÓ cËp nhËt tù ®éng çc b¶ng ®Þa chØ
cña nã khi çc thiÕt bÞ ®−îc thªm vμo hoÆc bít ®i trªn m¹ng.
Bridge cã thÓ dïng ®Ó nèi hai m¹ng kh¸c nhau; ch¼ng h¹n nh− m¹ng Ethernet
vμ m¹ng Token ring, nh−ng chóng hay ®−îc dïng h¬n trong trong viÖc chia mét
m¹ng lín thμnh hai m¹ng nhá ®Ó n©ng cao hiÖu n¨ng sö dông m¹ng.
CÇu nèi
(Bridge)
H×nh 1.13: Më réng m¹ng sö dông mét bridge

* Mét sè tÝnh n¨ng cña mét sè lo¹i bridge:
- Läc vμ chuyÓn tiÕp (filter and forwarding) chØ ra kh¶ n¨ng nhËn vμ kiÓm tra d÷
liÖu ®Ó chuyÓn frame tíi m¹ng kh¸c hay trong cïng mét m¹ng.
- ChuyÓn tiÕp cã chän lùa (selective forwarding).
- Hç trî nhiÒu cæng (multiport support) cho phÐp nèi nhiÒu h¬n 2 m¹ng víi nhau.
- Hç trî giao tiÕp LAN vμ WAN (local and wide area interface support).
- Thao t¸c trong suèt (transparent operation), vÝ dô nh− kh«ng nÐn d÷ liÖu khi
truyÒn
- Phiªn dÞch frame (frame translating) chuyÓn ®æi hai khu«n d¹ng d÷ liÖu kh¸c
nhau gi÷a hai m¹ng.
- Sù bä gãi khung (Frame encapsulation): thªm vμo phÇn header cho mçi gãi tin
khi ®i qua mçi líp.
- Çch chÕ t¹o (fabrication) cã nh÷ng Bridge ®−îc chÕ t¹o nh− mét thiÕt bÞ ®éc
lËp nh−ng cã mét sè l¹i chÕ t¹o nh− card t−¬ng thÝch (adapter card) ®Ó g¾n vμo
m¸y tÝnh.
- Ph−¬ng thøc ®Þnh tuyÕn (routing method): Bridge lo¹i nμy cã kh¶ n¨ng tù ®éng
thay ®æi b¶ng ®Þnh tuyÕn ®Ó cã thÓ lùa chän ®−êng ®i tíi ®Ých cña d÷ liÖu ®−îc
tèt nhÊt.
1.6.3 Router
M¹ng 2 M¹ng 1
Router Router
Router
M¹ng 3
H×nh 14: Dïng router trong liªn m¹ng (3 m¹ng)
Router lμ mét thiÕt bÞ th«ng minh h¬n Bridge v× nã cßn cã thÓ thùc hiÖn çc gi¶i
thuËt chän ®−êng ®i tèi −u (theo chØ tiªu nμo ®ã). Nãi mét çch kh¸c mét bé chän
®−êng t−¬ng tù nh− mét Bridge siªu th«ng minh cho çc m¹ng thùc sù lín.
Çc cÇu nèi chøa ®Þa chØ cña tÊt c¶ çc m¸y tÝnh ë hai bªn cÇu vμ cã thÓ göi çc
th«ng ®iÖp theo ®óng ®Þa chØ. Nh−ng çc bé chän ®−êng router cßn biÕt nhiÒu h¬n vÞ
m¹ng, mét router kh«ng nh÷ng chØ biÕt ®Þa chØ cña tÊt c¶ çc m¸y tÝnh mμ cßn biÕt
çc Bridge vμ çc router kh¸c ë trªn m¹ng vμ cã thÓ quyÕt ®Þnh lé tr×nh cã hiÖu qu¶
nhÊt cho mçi th«ng ®iÖp.
Çc bé chän ®−êng còng ®−îc dïng ®Ó nèi çc m¹ng çch xa nhau vÒ mÆt ®Þa lý
qua çc bé ®iÒu chÕ Modem mμ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®iÒu nμy b»ng Bridge.
VÒ mÆt kü thuËt ph©n biÖt gi÷a Bridge vμ router: Bridge ho¹t ®éng ë líp MAC
(Media Access Control) hay líp data link trong khi ®ã router ho¹t ®éng ë líp trªn –
líp m¹ng (network).
Router lμ thiÕt bÞ “th«ng minh” h¬n Bridge v× nã cßn cã thÓ thùc hiÖn çc gi¶i
thuËt chän ®−êng ®i tèi −u (theo çc chØ tiªu nμo ®ã) cho çc gãi tin - H×nh 1.15 cho
vÝ dô mét liªn m¹ng víi çc Router.
Nh− vËy, Bridge cã chøc n¨ng t−¬ng øng víi hai líp thÊp (Physical, Data Link)
cña m« h×nh OSI, trong khi ®ã Router ho¹t ®éng ë líp 3 (Network) cña m« h×nh OSI.
Router cho phÐp nèi çc kiÓu m¹ng kh¸c nhau thμnh liªn m¹ng. Chøc n¨ng cña Router
®ßi hái nã ph¶i “hiÓu” mét giao thøc nμo ®ã tr−íc khi thùc hiÖn viÖc chän ®−êng tho
giao thøc ®ã. Çc router do vËy sÏ phô thuéc vμo giao thøc cña çc m¹ng ®−îc nèi kÕt.
HiÖn nay hÇu hÕt çc router cña çc h·ng næi tiÕng nh− CISCO, BAY NETWORKS,...
®Òu ®−îc thiÕt kÕ ®Ó cã thÓ lμm viÖc víi nhiÒu giao thøc phæ biÕn nhÊt.
Router 2
M¹ng 1 M¹ng 2
Router 1 Router 4
M¹ng 3 M¹ng 4
Router 3
H×nh 1.15: Dïng router trong liªn m¹ng (4 m¹ng)
1.6.4 Gateway
§©y lμ mét tæ hîp cña phÇn cøng vμ phÇn mÒm lμm nhiÖm vô kÕt nèi çc m¹ng
diÖn réng l¹i víi nhau.
Gateway th−êng ®−îc sö dông kÕt nèi çc m¹ng sè liÖu quèc gia víi m¹ng sè
liÖu quèc gia kh¸c hoÆc m¹ng quèc tÕ kh¸c. Nã phôc vô sè l−îng host rÊt lín, do ®ã
mäi phÇn hÖ thèng cña nã cã cÊu h×nh rÊt m¹nh thÊp nhÊt ph¶i lμ hÖ thèng
minicomputer trë lªn.
Gateway ®−îc thiÕt kÕ ®Ó nèi çc lo¹i m¹ng kh¸c nhau vÒ c¬ b¶n. Chóng thùc
hiÖn ®iÒu ®ã b»ng çch dÞch çc th«ng ®iÖp tõ mét ®Þnh d¹ng nμy sang mét ®Þnh d¹ng
kh¸c.
H×nh 1.16: Sö dông gateway ®Ó kÕt nèi çc m¹ng diÖn réng víi nhau
Modem PSTN
Modem
H×nh 1.17: VÝ dô vÒ ®Êu nèi Modem qua m¹ng tho¹i

Trong Gateway hÖ thèng phÇn mÒm ®−îc x©y dùng thμnh çc module ®Ó cã thÓ
thùc hiÖn chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn b¶o mËt, qu¶n lý dÞch vô vμ tÝnh c−íc (cho çc cuéc
nèi quèc tÕ).
Gateway cã thÓ ho¹t ®éng ë chÕ ®é cã kÕt nèi hoÆc kh«ng kÕt nèi. Sö dông giao
thøc X.75 cho kÕt nèi gi÷a hai Gateway.
1.6.5 Modem (Modulation/Demodulation):
Modem lμ thiÕt bÞ cã chøc n¨ng chuyÓn ®æi tÝn hiÖu sè thμnh tÝn hiÖu t−¬ng tù
vμ ng−îc l¹i. Nã ®−îc dïng ®Ó kÕt nèi çc m¸y tÝnh th«ng qua ®−êng ®iÖn tho¹i, ®©y
lμ mét thiÕt bÞ kh¸ phæ dông.
Modem kh«ng thÓ dïng ®Ó nèi çc m¹ng xa víi nhau vμ trao ®æi d÷ liÖu trùc
tiÕp ®−îc. Hay nãi mét çch kh¸c Modem kh«ng ph¶i lμ thiÕt bÞ liªn m¹ng
(internetwork device) nh− lμ Router. Tuy nhiªn Modem cã thÓ ®−îc dïngkÕt hîp víi
mét Router ®Ó kÕt nèi çc m¹ng qua m¹ng ®iÖn tho¹i chuyÓn m¹ch c«ng céng
(PSTN)
Cã hai lo¹i Modem: Modem trong vμ Modem ngoμi. Modem trong ®−îc g¾n
trong b¶n m¹ch chÝnh (mainboard) cßn Modem ngoμi lμ mét thiÕt bÞ ®éc lËp, nã ®−îc
nèi víi m¸y tÝnh th«ng qua cæng RS-232.
Mét sè ph−¬ng thøc truy cËp m¹ng
2.1 M« h×nh OSI

§Ó m¹ng ®¹t kh¶ n¨ng tèi ®a, çc tiªu chuÈn ®−îc chän ph¶i cho phÐp më réng
m¹ng ®Ó cã thÓ phôc vô nh÷ng øng dông kh«ng dù kiÕn tr−íc trong t−¬ng lai t¹i lóc
l¾p ®Æt hÖ thèng vμ ®iÒu ®ã còng cho phÐp m¹ng lμm viÖc víi nh÷ng thiÕt bÞ ®−îc s¶n
xuÊt tõ nhiÒu h·ng kh¸c nhau.
Tæ chøc chuÈn ho¸ quèc tÕ lμ ISO (International Standards Organization), do
çc n−íc thμnh viªn lËp nªn, ë B¾c Mü chÞu sù ®iÒu hμnh cña ANSI (American
National Standards Institude) ë Hoa Kú. ANSI ®· uû th¸c cho IEEE ph¸t triÓn vμ ®Ò
ra nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt cho LAN.
ISO ®· ®−a ra m« h×nh 7 líp cho m¹ng gäi lμ m« h×nh OSI.
Chøc n¨ng cña líp thÊp bao gåm c¶ viÖc chuÈn bÞ cho líp cao h¬n hoμn thμnh
chøc n¨ng cña m×nh. Mét m¹ng hoμn chØnh ho¹t ®éng víi mäi chøc n¨ng cña m×nh
ph¶i ®¶m b¶o cã 7 líp cÊu tróc tõ thÊp ®Õn cao.
Líp 1: Physical Layer
Thùc chÊt cña líp nμy lμ thùc hiÖn nèi liÒn çc phÇn tö cña m¹ng thμnh mét hÖ
thèng b»ng çc ph−¬ng ph¸p vËt lý, ë líp nμy sÏ cã çc thñ tôc ®¶m b¶o cho çc yªu
cÇu vÒ chuyÓn m¹ch ho¹t ®éng nh»m t¹o ra çc ®−êng truyÒn thùc cho çc chuçi bit
th«ng tin.
Líp 2: Data Link Layer
NhiÖm vô cña líp nμy lμ tiÕn hμnh chuyÓn ®æi th«ng tin d−íi d¹ng chuçi çc bit
ë líp m¹ng thμnh tõng ®o¹n th«ng tin gäi lμ frame. Sau ®ã ®¶m b¶o truyÒn liªn tiÕp
çc frame tíi líp vËt lý, ®ång thêi xö lý çc th«ng b¸o tõ tr¹m thu göi tr¶ l¹i.
Nãi tãm l¹i nhiÖm vô chÝnh cña hai líp nμy lμ khëi t¹o vμ tæ chøc çc frame
còng nh− xö lý çc th«ng tin liªn quan tíi nã.
Líp 3: Network Layer
Líp m¹ng nh»m ®¶m b¶o trao ®æi th«ng tin gi÷a çc m¹ng con trong mét m¹ng
lín, líp nμy cßn gäi lμ líp th«ng tin gi÷a çc m¹ng con víi nhau. Trong líp m¹ng çc
gãi d÷ liÖu cã thÓ truyÒn ®i theo tõng ®−êng kh¸c nhau ®Ó tíi ®Ých. Do vËy, ë líp nμy
ph¶i chØ ra con ®−êng nμo d÷ liÖu cã thÓ ®i vμ con ®−êng nμo bÞ cÊm t¹i thêi ®iÓm ®ã.
Th−êng líp m¹ng ®−îc sö dông trong tr−êng hîp m¹ng cã nhiÒu m¹ng con hoÆc çc
m¹ng lín vμ ph©n bæ trªn mét kh«ng gian réng víi nhiÒu nót th«ng tin kh¸c nhau.
Líp 4: Transport Layer
NhiÖm vô cña líp nμy lμ xö lý çc th«ng tin ®Ó chuyÓn tiÕp çc chøc n¨ng tõ líp
trªn nã (Session Layer) ®Õn líp d−íi nã (Network Layer) vμ ng−îc l¹i. Thùc chÊt
Transport Layer lμ ®Ó ®¶m b¶o th«ng tin gi÷a çc m¸y chñ víi nhau. Líp nμy nhËn
çc th«ng tin tõ líp Session Layer, ph©n chia thμnh çc ®¬n vÞ d÷ liÖu nhá h¬n vμ
chuyÓn chóng tíi líp m¹ng (Network Layer)
Líp 5: Session Layer
Líp cho phÐp ng−êi dïng tiÕp xóc víi nhau qua m¹ng. Nhê líp Session Layer
nh÷ng ng−êi dïng lËp çc ®−êng nèi víi nhau khi cuéc héi tho¹i ®−îc thμnh lËp th×
líp nμy cã thÓ qu¶n lý cuéc héi tho¹i ®ã theo yªu cÇu cña ng−êi dïng. Mét ®−êng nèi
gi÷a nh÷ng ng−êi dïng ®−îc gäi lμ mét cuéc tiÕp xóc. Líp Session Layer cho phÐp
ng−êi dïng ®−îc ®¨ng ký vμo mét hÖ thèng ph©n chia thêi gian tõ xa hoÆc chuyÓn
mét file gi÷a hai m¸y.
Líp 6: Presentation Layer
Líp nμy gi¶i quyÕt çc thñ tôc tiÕp nhËn d÷ liÖu mét çch chÝnh quy vμo m¹ng,
nhiÖm vô cña líp nμy lμ lùa chän çch tiÕp nhËn d÷ liÖu, biÕn ®æi çc ký tù, ch÷ sè
cña m· ASCII hay çc m· kh¸c vμ çc ký tù ®iÒu khiÓn thμnh mét kiÓu m· nhÞ ph©n
thèng nhÊt ®Ó çc lo¹i m¸y kh¸c nhau cã thÓ truy cËp vμo hÖ thèng m¹ng.
Líp 7: Application Layer
Líp nμy cã nhiÖm vô phôc vô trùc tiÕp cho ng−êi dïng, cung cÊp tÊt c¶ çc yªu
cÇu phèi ghÐp cÇn thiÕt cho ng−êi dïng, yªu cÇu phôc vô chung nh− chuyÓn çc file
sö dông çc Terminal cña hÖ thèng,.... Líp sö dông b¶o ®¶m tù ®éng ho¸ qu¸ tr×nh
th«ng tin, gióp cho ng−êi dïng khai th¸c m¹ng tèt nhÊt.
Ch−¬ng 2: Mét sè ph−¬ng thøc truy cËp m¹ng 33
HÖ thèng më OSI lμ hÖ thèng cho phÐp truyÒn th«ng tin víi çc hÖ thèng kh¸c,
trong ®ã çc m¹ng kh¸c nhau, sö dông çc giao thøc kh¸c nhau, cã thÓ th«ng b¸o cho
nhau ®Ó chuyÓn mét giao thøc nμy sang mét giao thøc kh¸c.
Giao thøc líp øng dông

Líp øng dông Líp øng dông
Giao thøc líp tr×nh diÔn

Líp tr×nh diÔn Líp tr×nh diÔn
Giao thøc líp phiªn

Líp phiªn Líp phiªn
Giao thøc líp giao vËn

Líp giao vËn Líp giao vËn
Líp con truyÒn th«ng
Líp m¹ng Líp m¹ng Líp m¹ng Líp m¹ng
Líp liªn kÕt Líp liªn kÕt Líp liªn kÕt Líp liªn kÕt
d÷ liÖu d÷ liÖu d÷ liÖu d÷ liÖu
Líp vËt lý Líp vËt lý Líp vËt lý Líp vËt lý
H×nh 2.1 - M« h×nh OSI
2.2 Çc chuÈn IEEE 802.x vμ ISO 8802.x

IEEE (Institute of Electrical and Electronic Engineers) lμ tæ chøc ®i tiªn phong
trong lÜnh vùc chuÈn ho¸ m¹ng côc bé víi ®Ò ¸n IEEE 802 (IEEE 802 Project) næi
tiÕng b¾t ®Çu triÓn khai tõ 1980 vμ kÕt qu¶ lμ hμng lo¹t chuÈn hä IEEE 802.x ra ®êi,
t¹o nªn sù héi tô quan träng cho viÖc thiÕt kÕ vμ cμi ®Æt çc m¹ng côc bé trong thêi
gian qua. VÞ trÝ cña hä chuÈn nμy cμng cao h¬n khi (vμo cuèi nh÷ng n¨m 80) ISO ®·
xem xÐt vμ tiÕp nhËn chóng thμnh chuÈn quèc tÕ vμ ban hμnh d−íi m· hiÖu t−¬ng øng
lμ ISO 8802.x.
Hä IEEE 802.x bao gåm çc chuÈn sau:
IEEE 802.1: Giao diÖn líp cao (High Level Interface).
IEEE 802.2: §iÒu khiÓn liªn kÕt logic - Logical Link Control (LLC)
IEEE 802.3: CSMA/CD
IEEE 802.4: Token Bus
IEEE 802.5: Token Ring
IEEE 802.6: M¹ng ®« thÞ - Metropolitan Area Networks (MAN)
IEEE 802.7: Nhãm cè vÊn kü thuËt b¨ng réng (Broadband Technical Advisory
Group).
IEEE 802.8: Nhãm cè vÊn kü thuËt quang (Fiber Optic Technical Advisory
Group).
IEEE 802.9: Çc m¹ng tÝch hîp d÷ liÖu vμ ©m thanh (Integrated Data and Voice
Networks).
IEEE 802.10: ChuÈn ho¸ b¶o mËt liªn m¹ng LAN (Standard for Interoperable
LAN Security).
IEEE 802.11: LAN kh«ng d©y (Wireless LAN).
IEEE 802.12: ChuÈn ®Æc t¶ m¹ng côc bé (100VG - AnyLAN).
H×nh 2.2 minh häa vÞ trÝ (t−¬ng ®èi) cña çc chuÈn trªn so s¸nh víi m« h×nh
tham chiÕu OSI.
Líp øng dông
Líp tr×nh diÔn
802.10
Líp phiªn
Líp giao vËn
Líp m¹ng
802.1
Líp liªn kÕt
802.2
d÷ liÖu
Líp vËt lý 802.3 802.4 802.5 802.6 802.9 802.11 802.12
H×nh 2.2: Quan hÖ gi÷a çc chuÈn IEEE 802 vμ m« h×nh OSI
HiÖn nay IEEE còng ®· ph¸t triÓn chuÈn IEEE 802.13 cho çc m¹ng 100-
BASE-X.
- IEEE 802.1: Lμ chuÈn ®Æc t¶ kiÕn tróc m¹ng, kÕt nèi gi÷a çc m¹ng vμ viÖc
qu¶n trÞ m¹ng ®èi víi m¹ng côc bé.
- IEEE 802.2: Lμ chuÈn ®Æc t¶ líp LLC (dÞch vô, giao thøc) cña m¹ng côc bé.
Cã 3 kiÓu giao thøc LLC chÝnh ®−îc ®Þnh nghÜa:
- LLC - type 1: Lμ giao thøc kiÓu “ kh«ng liªn kÕt” vμ kh«ng cã c¬ chÕ b¸o nhËn
(acknowledgement).
- LLC - type 2: Lμ giao thøc kiÓu “cã liªn kÕt”.
- LLC - type 3: Lμ giao thøc kiÓu “ kh«ng liªn kÕt” vμ cã c¬ chÕ b¸o nhËn.
Çc giao thøc nμy ®−îc x©y dùng theo ph−¬ng thøc c©n b»ng (balanced mode)
cña giao thøc HDLC vμ cã çc khu«n d¹ng d÷ liÖu vμ chøc n¨ng t−¬ng tù, ®Æc biÖt lμ
trong tr−êng hîp LLC- type 2. H×nh 2.3 m« t¶ khu«n d¹ng cña PDU trong giao thøc
IEEE 802.2.
MÆt kh¸c chóng ta thÊy r»ng ®èi víi cÊu tróc m¹ng h×nh sao (Star) khi mét liªn
kÕt gi÷a hai thùc thÓ (hai tr¹m lμm viÖc) th× thiÕt bÞ trung t©m sÏ ®¶m b¶o ®−êng
truyÒn vËt lý ®−îc giμnh riªng trong suèt qu¸ tr×nh truyÒn. Tuy nhiªn ®èi víi çc cÊu
tróc m¹ng h×nh Bus, vßng (Ring) th× chØ cã mét ®−êng truyÒn duy nhÊt nèi tÊt c¶ çc
tr¹m lμm viÖc l¹i víi nhau, bëi vËy ph¶i cã quy t¾c chung cho tÊt c¶ çc tr¹m lμm viÖc
nèi vμo m¹ng ®Ó ®¶m b¶o r»ng ®−êng truyÒn ®−îc truy cËp vμ sö dông mét çch hiÖu
qu¶. Cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó truy cËp ®−êng truyÒn vËt lý, ®−îc chia
thμnh hai lo¹i:
- Çc ph−¬ng thøc truy cËp ngÉu nhiªn (Random Access).
- Çc ph−¬ng thøc truy cËp cã ®iÒu khiÓn (Controlled Access).
8 bit 8 bit 8/16 bit
DSAP SSAP CONTROL INFORMATION
(a) Khu«n d¹ng tæng qu¸t
I/G C/R
§Þa chØ ®Ých §Þa chØ nguån

(b) Vïng ®Þa chØ
1 2 8 9 10 16
P
0 N(R) N(R)
/F
(c) Vïng CONTROL cho PDU lo¹i I (Infomation)
P
1 0 S S 0 0 0 0 N(R)
/F
(d) Vïng CONTROL cho PDU lo¹i S (Supervisory)
1 8
P
1 1 M M M M M
/F
(e) Vïng CONTROL cho PDU lo¹i U (Unnumbered)
Chó thÝch DSAP : §iÓm truy nhËp dÞch vô ®Ých

SSAP : §iÓm truy nhËp dÞch vô nguån
I/G : = 0, DSAP riªng
: = 1, DSAP nhãm
C/R : = 0, LÖnh
: = 1, §¸p øng
H×nh 2.3 - Khu«n d¹ng cña PDU dïng trong IEEE 802.2.
D−íi ®©y chóng ta xem xÐt néi dung cña 3 ph−¬ng thøc hay dïng nhÊt trong çc
m¹ng côc bé hiÖn nay:
- Ph−¬ng thøc ®a truy cËp c¶m nhËn sãng mang ph¸t hiÖn xung ®ét (CSMA/CD
– Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection).
- Ph−¬ng thøc Bus víi thÎ bμi (Token Bus)
Truy nhËp ngÉu nhiªn Truy nhËp cã ®iÒu khiÓn
CSMA
CSMA Slotted Token Collision
/CD Ring Bus Avoidance
Register Token
Insertion Ring
- Ph−¬ng thøc vßng víi thÎ bμi (Token Ring)

H×nh 2.4- Çc ph−¬ng ph¸p truy cËp ®−êng truyÒn
2.2.1 Ph−¬ng thøc ®a truy cËp c¶m nhËn sãng mang ph¸t hiÖn xung ®ét
(CSMA/CD)
2.2.1.1 CSMA/CD
§©y lμ ph−¬ng thøc hay dïng trong m¹ng h×nh Bus. Mét tr¹m muèn truyÒn
th«ng tin ph¶i chê tÝn hiÖu b¸o tr¹ng th¸i nghØ cña kªnh, nÕu nhËn ®−îc tÝn hiÖu nμy
th× tr¹m cã quyÒn ph¸t th«ng tin lªn kªnh. MÆt kh¸c chØ cã çc tr¹m cã m· th«ng tin
thÝch hîp míi cã quyÒn nhËn th«ng tin. Cã thÓ x¶y ra tr−êng hîp cã cïng hai hay
nhiÒu tr¹m cïng ph¸t th«ng tin vμo kªnh nh−ng sù xung ®ét nμy sÏ lËp tøc bÞ ph¸t
hiÖn vμ çc gãi sè liÖu bÞ truyÒn sai sÏ ®−îc truyÒn ®i truyÒn l¹i cho tíi khi tr¹m ph¸t
nhËn ®−îc th«ng b¸o lμ ®· nhËn ®óng vμ ®ñ sè liÖu th× qu¸ tr×nh l¹i tiÕp tôc b×nh
th−êng. Nhê vËy ph−¬ng thøc truy cËp nμy cã kh¶ n¨ng chèng nhiÔu do viÖc ph¸t
hiÖn xung ®ét th«ng tin. HiÖu suÊt kªnh truyÒn cña ph−¬ng ph¸p nμy phô thuéc vμo
tû sè gi÷a thêi gian ph¸t hiÖn xung ®ét sè liÖu vμ thêi gian trung b×nh truyÒn mét gãi.
Th«ng th−êng hiÖu suÊt kªnh truyÒn ®¹t tíi trªn 90%. Ph−¬ng thøc truy cËp
CSMA/CD ®−îc x¸c ®Þnh theo chuÈn IEEE 802.3.
CSMA/CD lμ ph−¬ng ph¸p c¶i tiÕn tõ ph−¬ng ph¸p CSMA, hay cßn gäi lμ LBT
(Listen Before Talk - Nghe tr−íc khi nãi). Tøc lμ: Mét tr¹m cÇn truyÒn d÷ liÖu tr−íc
hÕt ph¶i “nghe” xem ®−êng truyÒn ®ang rçi hay bËn. NÕu rçi th× truyÒn d÷ liÖu ®i
(theo khu«n d¹ng chuÈn). Ng−îc l¹i, nÕu ®−êng truyÒn ®ang bËn (®· cã d÷ liÖu kh¸c)
th× tr¹m ph¶i thùc hiÖn theo mét trong 3 gi¶i thuËt sau (th−êng gäi lμ çc gi¶i thuËt
“kiªn nhÉn” - persistent algorithms):
(1) Tr¹m t¹m rót lui chê ®îi trong mét thêi ®o¹n ngÉu nhiªn nμo ®ã råi l¹i b¾t
®Çu nghe ®−êng truyÒn.
(2) Tr¹m tiÕp tôc nghe ®Õn khi ®−êng truyÒn rçi th× truyÒn d÷ liÖu ®i víi x¸c
suÊt b»ng 1.
(3) Tr¹m tiÕp tôc nghe ®Õn khi ®−êng truyÒn rçi th× truyÒn d÷ liÖu ®i víi x¸c
suÊt p x¸c ®Þnh tr−íc (0<p<1).
Râ rμng lμ gi¶i thuËt (1) cã hiÖu qu¶ trong viÖc tr¸nh xung ®ét v× 2 tr¹m cÇn
truyÒn khi thÊy ®−êng truyÒn bËn sÏ cïng rót lui chê ®îi trong çc thêi ®o¹n ngÉu
nhiªn kh¸c nhau. Nh−îc ®iÓm cña nã lμ cã thÓ cã thêi gian “chÕt” cña ®−êng truyÒn
sau mçi cuéc truyÒn. Ng−îc l¹i, gi¶i thuËt (2) cè g¾ng gi¶m thêi gian “chÕt” b»ng
çch cho phÐp mét tr¹m cã thÓ truyÒn ngay sau khi mét cuéc truyÒn kÕt thóc. Song
kh«ng may nÕu lóc ®ã cã h¬n mét tr¹m ®ang ®îi th× kh¶ n¨ng x¶y ra xung ®ét lμ rÊt
cao. Gi¶i thuËt (3) víi gi¸ trÞ p ph¶i lùa chän hîp lý cã thÓ tèi thiÓu ho¸ ®−îc c¶ kh¶
n¨ng xung ®ét lÉn thêi gian “chÕt” cña ®−êng truyÒn. X¶y ra xung ®ét th−êng lμ do
®é trÔ truyÒn dÉn: Mét tr¹m truyÒn d÷ liÖu (cïng sãng mang) ®i råi nh−ng do ®é trÔ
®−êng truyÒn dÉn nªn mét tr¹m kh¸c lóc ®ã ®ang “nghe” ®−êng truyÒn sÏ t−ëng lμ rçi
vμ cø thÕ truyÒn d÷ liÖu ®i. VÊn ®Ò lμ ë chç: V× çc tr¹m chØ “nghe” tr−íc khi nãi mμ
kh«ng “nghe” trong khi nãi nªn thùc tÕ cã xung ®ét nh−ng çc tr¹m vÉn kh«ng hay
biÕt g× mμ vÉn cø tiÕp tôc truyÒn d÷ liÖu ®i, g©y ra viÖc chiÕm dông ®−êng truyÒn mét
çch v« Ých.
§Ó cã thÓ ph¸t hiÖn xung ®ét CSMA/CD (hay cßn gäi lμ LWT- Listen While
Talk - Nghe trong khi nãi) ®· bæ sung thªm qui t¾c:
- Khi mét tr¹m ®ang truyÒn, nã vÉn tiÕp tôc “nghe” ®−êng truyÒn. NÕu ph¸t
hiÖn thÊy xung ®ét th× nã ngõng ngay viÖc truyÒn nh−ng vÉn tiÕp tôc göi tÝn hiÖu sãng
mang thªm mét thêi gian n÷a ®Ó ®¶m b¶o r»ng tÊt c¶ çc tr¹m trªn m¹ng ®Òu cã thÓ
“nghe” ®−îc sù kiÖn xung ®ét ®ã.
- Sau ®ã tr¹m chê ®îi trong mét thêi ®o¹n ngÉu nhiªn nμo ®ã råi thö truyÒn
l¹i theo çc quy t¾c cña CSMA.
Râ rμng víi CSMA/CD, thêi gian chiÕm dông v« Ých ®−êng truyÒn ®−îc gi¶m
xuèng b»ng thêi gian dïng ®Ó ph¸t hiÖn mét xung ®ét. CSMA/CD còng sö dông mét
trong 3 gi¶i thuËt kiªn nhÉn ë trªn, trong ®ã gi¶i thuËt 2 ®−îc dïng nhiÒu h¬n c¶.
Çc ph−¬ng ph¸p truy cËp cã ®iÒu khiÓn chñ yÕu dïng kü thuËt chuyÓn thÎ bμi
®Ó cÊp ph¸t quyÒn truy cËp ®−êng truyÒn (tøc quyÒn ®−îc truyÒn d÷ liÖu ®i). ThÎ bμi
ë ®©y lμ mét ®¬n vÞ d÷ liÖu ®Æc biÖt, cã kÝch th−íc vμ néi dung (gåm çc th«ng tin
®iÒu khiÓn) ®−îc qui ®Þnh riªng cho mçi ph−¬ng ph¸p. D−íi ®©y lμ 2 ph−¬ng ph¸p
tiªu biÓu: mét cho topo d¹ng bus (Token Bus) vμ mét cho topo d¹ng vßng(Token
Ring).
2.2.1.2 ChuÈn IEEE 802.3

Lμ chuÈn ®Æc t¶ mét m¹ng côc bé dùa trªn m¹ng Ethernet næi tiÕng do Digital,
Intel vμ Xerox hîp t¸c ph¸t triÓn tõ n¨m 1980 (lóc ®ã gäi lμ DIX Ethernet version 1.
0 vμ ®Õn n¨m 1982 th× version 2.0 ra ®êi). IEEE 802.3 t−¬ng tù DIX Ethernet 2.0, chØ
kh¸c vÒ d¹ng frame.
IEEE 802.3 bao gåm c¶ líp vËt lý vμ líp con MAC víi çc ®Æc t¶ sau:
- §Æc t¶ dÞch vô MAC (MAC service specification).
- Giao thøc MAC (MAC protocol).
- §Æc t¶ vËt lý ®éc lËp víi ®−êng truyÒn (Medium Independent physical
specification).
- §Æc t¶ vËt lý phô thuéc ®−êng truyÒn (Medium dependent physical
specification).
§Æc t¶ dÞch vô MAC ®Þnh nghÜa çc dÞch vô mμ IEEE 802.3 cung cÊp cho líp
LLC hoÆc ng−êi dïng ë líp cao h¬n kh¸c.
PhÇn cèt lâi cña IEEE 802.3 lμ giao thøc MAC dùa trªn ph−¬ng ph¸p
CSMA/CD.
Tr−íc khi nãi vÒ chuÈn IEEE 802.3 chóng ta h·y ph©n tÝch s¬ qua chuÈn IEEE
802 nãi chung. Trªn c¬ së m« h×nh 7 líp cña ISO (International Organization for
Standarzation) tæ chøc IEEE (Institute of Electrical and Electronic Engineers) ®· ®−a
ra chuÈn IEEE 802 ®Ó cô thÓ hãa chøc n¨ng cña 2 líp thÊp trong cÊu tróc ph©n cÊp
cña m¹ng lμ líp vËt lý vμ líp liªn kÕt d÷ liÖu.
B¶ng 2.1
Çc líp cao 802.1 phèi ghÐp ë çc líp cao

802.2 ®iÒu khiÓn liªn kÕt logic (líp con LLC)
Líp liªn kÕt d÷ liÖu 802.3, 802.4, 802.5, 802.6 ®iÒu khiÓn tr cËp m¹ng (líp
con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng-MAC)
Líp vËt lý Tr−êng vËt lý
Theo b¶ng 2.1 trªn th× chuÈn 802.1 dïng cho phèi ghÐp ë líp cao. ChuÈn 802.2,
802.3, 802.4, 802.5, 802.6 x¸c ®Þnh chøc n¨ng cña líp liªn kÕt d÷ liÖu. Nh− vËy theo
chuÈn 802 th× líp liªn kÕt d÷ liÖu chia thμnh hai líp con: líp con ®iÒu khiÓn liªn kÕt
logic LLC (Logical Link Control Sublayer) vμ líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng
MAC (Media Access Control Sublayer). Së dÜ ph¶i ph©n chia nh− vËy lμ v×:
- Ph©n râ chøc n¨ng cña mçi líp con: líp con LLC gi÷ vai trß tæ chøc d÷ liÖu, tæ
chøc th«ng tin ®Ó truyÒn vμ nhËn, líp con MAC chØ lμm nhiÖm vô ®iÒu khiÓn
viÖc truy cËp vμo m¹ng.
- Thñ tôc líp con LLC kh«ng bÞ ¶nh h−ëng khi sö dông çc ®−êng truyÒn dÉn
kh¸c nhau, nhê vËy mμ linh ho¹t h¬n trong khai th¸c.
ChuÈn IEEE 802.3 x¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng tøc thêi cã kh¶ n¨ng
ph¸t hiÖn lçi xung ®ét th«ng tin. Ph−¬ng ph¸p CSMA/CD ®−îc ®−a ra tõ n¨m 1983
nh»m môc ®Ých n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông m¹ng. §Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña ph−¬ng
ph¸p nμy lμ t¹o kh¶ n¨ng cho çc tr¹m cã nhu cÇu truyÒn th«ng tin cã thÓ truy cËp
m¹ng trong mét thêi gian nhanh nhÊt. Nh−ng còng do −u ®iÓm nμy mμ cã thÓ x¶y ra
t×nh tr¹ng xung ®ét th«ng tin vμ do ®ã chuÈn IEEE 802.3 ®· ®Ò ra çc ph−¬ng ph¸p
gi¶i quyÕt hiÖn t−îng trªn.
Theo chuÈn IEEE 802.3 çc líp (trong cÊu tróc ph©n cÊp theo m« h×nh cña ISO)
®−îc nèi víi nhau th«ng qua çc bé ghÐp nèi. ë líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng
MAC cã hai bé phèi ghÐp víi çc chøc n¨ng nh− sau:
- Bé phèi ghÐp tr−êng vËt lý cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh çc ®Æc tÝnh kü thuËt cña
tr−êng vËt lý ®Ó ®¶m b¶o viÖc trao ®æi luång d÷ liÖu gi÷a hai líp dÔ dμng nhÊt.
Bé ghÐp nèi nμy còng thùc hiÖn çc chøc n¨ng ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng nh−
chia vïng ®Þa lý ®Ó tr¸nh x¶y ra hiÖn t−îng xung ®ét th«ng tin ®ång thêi xö lý
sù xung ®ét nÕu nã x¶y ra.
- Bé phèi ghÐp líp con LLC cã nhiÖm vô b¶o ®¶m viÖc truyÒn vμ nhËn çc frame
dÔ dμng vμ tin cËy. Chøc n¨ng cña bé phèi ghÐp nμy lμ t¹o frame, t¹o ®Þa chØ,
ph¸t hiÖn sai vμ cung cÊp çc th«ng tin vÒ tr¹ng th¸i cña m¹ng ®Ó cho çc líp
cao h¬n xö lý.
2.2.1.3 TruyÒn vμ nhËn th«ng tin cña m¹ng theo chuÈn IEEE 802.3
Theo chuÈn CSMA/CD (802.3) th× ho¹t ®éng truyÒn vμ nhËn th«ng tin cña m¹ng
ë ®iÒu kiÖn b×nh th−êng diÔn ra nh− sau:
7 1 2/6 2/6 2 0-1500 0-46 4
Preamble SFD Destination Source Length LLC data PAD FCS

Address Address
H×nh 2.5: Khu«n d¹ng tæng qu¸t cña IEEE 802.3
ë tr¹m truyÒn (tr¹m ph¸t) qu¸ tr×nh x¶y ra theo çc b−íc sau:
Khi líp con ®iÒu khiÓn liªn kÕt logic LLC yªu cÇu truyÒn mét ®o¹n th«ng tin
(frame) th× bé phËn ®ãng gãi d÷ liÖu truyÒn sÏ t¹o nªn frame theo d÷ liÖu mμ LLC
cung cÊp. CÊu tróc cña frame gåm 8 phÇn: ®Çu frame, phÇn giíi h¹n ®Çu cña frame,
®Þa chØ ®Ých, ®Þa chØ tr¹m ph¸t, ®é dμi, tr−êng d÷ liÖu, tr−êng ®Öm vμ phÇn kiÓm tra
frame.
Trong ®ã:
- Preamble (7 octet): Lμ phÇn ®Çu dïng cho ng−êi nhËn ®Ó thiÕt lËp sù ®ång bé
bit. Nã lμ mét d·y lu©n phiªn çc bit 1 vμ 0 víi bit cuèi cïng lμ 0.
- SFD (Start Frame Delimiter): Lμ d·y 10101011, ®Ó chØ sù b¾t ®Çu thùc sù cña
frame, gióp cho n¬i nhËn ®Þnh vÞ ®−îc bit ®Çu tiªn cña frame.
- Destination Addess (DA): §Þa chØ cña (çc) tr¹m ®Ých cña frame, nã cã thÓ lμ
mét ®Þa chØ vËt lý duy nhÊt mét tr¹m hoÆc mét ®Þa chØ nhãm (nhiÒu tr¹m), hoÆc
mét ®Þa chØ tæng thÓ (tÊt c¶ çc tr¹m trªn m¹ng). Khi cμi ®Æt cã thÓ lùa chän
thèng nhÊt ®Þa chØ 16 bit hoÆc 48 bit.
- Source Addess (SA): §Þa chØ cña tr¹m nguån göi frame ®i, ®é dμi cña SA ph¶i
gièng ®é dμi cña DA ®· chän.
- Length: ChØ ®é dμi (octet) cña phÇn d÷ liÖu LLC tiÕp theo sau.
- LLC data: §¬n vÞ d÷ liÖu cña LLC.
- PAD: Çc octet ®−îc thªm vμo ®Ó ®¶m b¶o r»ng frame lμ ®ñ dμi ®Ó cã thÓ ph¸t
hiÖn xung ®ét chÝnh x¸c.
- FCS (Frame Check Sequence): M· kiÓm lçi CRC 32 bit cho tÊt c¶ çc vïng, trõ
Preamble, SFD vμ b¶n th©n FCS.
Khu«n d¹ng cña vïng ®Þa chØ (16 bit vμ 48 bit) ®−îc m« t¶ nh− sau:
I/G 15 bit ®Þa chØ

(a) D¹ng 16 bit
I/G U/L 46 bit ®Þa chØ

(b) D¹ng 48 bit ®Þa chØ
Chó thÝch:
I/G = 0: §Þa chØ riªng (Individual Address)
I/G =1: §Þa chØ nhãm (Group Address)
U/L = 0: §Þa chØ qu¶n trÞ toμn cÇu (Globally Administered Address)
U/L = 1: §Þa chØ qu¶n trÞ côc bé (Locally Administered Address)
H×nh 2.6: Vïng ®Þa chØ cña IEEE 802
Líp vËt lý cña IEEE 802.3 ®−îc chia lμm hai phÇn. PhÇn ®éc lËp víi ®−êng
truyÒn ®Æc t¶ giao diÖn gi÷a çc líp MAC vμ vËt lý (giao diÖn nμy kh«ng ph¶i lμ yªu
cÇu b¾t buéc cña chuÈn nh−ng trong nhiÒu tr−êng häp nã cã Ých). PhÇn phô thuéc
®−êng truyÒn lμ b¾t buéc ph¶i cã vμ ®Æc t¶ víi giao diÖn ®−êng truyÒn cña LAN vμ
çc tÝn hiÖu trao ®æi víi ®−êng truyÒn. PhÇn nμy cho nhiÒu kh¶ n¨ng chän (Option)
kh¸c nhau vÒ kiÓu ®−êng truyÒn, ph−¬ng tøc truyÒn tÝn hiÖu (t−¬ng tù hoÆc sè) vμ tèc
®é truyÒn.
HiÖn t¹i cã çc ph−¬ng ¸n sau ®©y cho líp vËt lý cña IEEE 802.3:
líp con ®iÒu khiÓn liªn kÕt logic
§ãng gãi d÷ liÖu truyÒn Më gãi d÷ liÖu thu
Líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng
§iÒu khiÓn truyÒn th«ng tin §iÒu khiÓn thu th«ng tin
líp vËt lý
LËp m· çc d÷ liÖu truyÒn Gi¶i m· çc d÷ liÖu thu
H×nh 2.7: S¬ ®å truyÒn nhËn th«ng tin cña m¹ng theo chuÈn IEEE 802.3
- Tèc ®é truyÒn tÝn hiÖu (1, 10 hoÆc 100 Mbit/s).

- BASE (nÕu lμ Baseband) hoÆc BROAD (nÕu lμ Broadband).
- ChØ ®Þnh ®Æc tr−ng ®−êng truyÒn.
+ 1BASE5: Tèc ®é 1Mbit/s, dïng çp UTP víi ph¹m vi tÝn hiÖu lªn tíi 500m
(250 m/segment, topo h×nh sao).
+ 10BASE5: Dïng çp ®ång trôc “dÇy” ®−êng kÝnh lín (10mm) víi trë kh¸ng
50 Ohm, tèc ®é 10 Mbit/s, ph¹m vi tÝn hiÖu 500 m/segment, topo d¹ng bus.
(Ph−¬ng ¸n nμy cßn gäi lμ Thick Ethernet hay Thicknet).
+ 10BASE2: T−¬ng tù Thicknet nh−ng dïng çp ®ång trôc “máng” cã thÓ ch¹y
víi kho¶ng çch tíi 185 m, tèc ®é 10 Mbit/s, topo d¹ng bus. (Ph−¬ng ¸n nμy
cßn gäi lμ Thin Ethernet hay Thinnet).
+ 10BASE - F: Dïng çp quang, tèc ®é 10 Mbit/s, ph¹m vi çp 4 km. §−îc
ph©n thμnh 3 ph−¬ng ¸n nhá:
· 10BASE-FL (Fiber Link)
· 10BASE-FB (Fiber Backbone)
· 10BASE-FP (Fiber Passive)

· 10BROAD36: Dïng Broadband, tèc ®é 10 Mbit/s, çp ®ång trôc 75
Ohm, ph¹m vi çp 1800 m (lªn tíi 3600m trong mét cÊu h×nh çp ®«i -
dual cable), topo d¹ng bus.
+ 10BASE-T: Dïng çp UTP, topo h×nh sao, tèc ®é 10 Mbit/s, kho¶ng çch tõ
Hub ®Õn tr¹m tèi ®a lμ 100 m.
+ 100BASE-T: T−¬ng tù nh− 10BASE-T nh−ng víi tèc ®é cao h¬n: 100 Mbit/s
(Ph−¬ng ¸n nμy cßn gäi lμ Fast Ethernet).
- Sau ®ã phÇn ®iÒu khiÓn truyÒn th«ng tin cña MAC sÏ theo dâi xem kªnh truyÒn
cã bËn hay kh«ng, qu¸ tr×nh theo dâi nμy cã ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc ph©n
tÝch tÝn hiÖu b¸o do líp vËt lý cung cÊp. NÕu kªnh ®ang bËn th× ph¶i chê ®Õn khi
kªnh rçi.
- Khi kªnh truyÒn rçi th× b¾t ®Çu truyÒn th«ng tin. Líp con ®iÒu khiÓn truy cËp
m¹ng sÏ th«ng b¸o cho líp con ®iÒu khiÓn liªn kÕt logic biÕt vμ líp ®iÒu khiÓn
truy cËp m¹ng l¹i chê yªu cÇu truyÒn th«ng tin tiÕp theo.
ë tr¹m nhËn (tr¹m thu) qu¸ tr×nh x¶y ra nh− sau:
- Çc frame göi ®Õn çc tr¹m nhËn sÏ ®−îc ph¸t hiÖn nhê líp vËt lý cña tr¹m nμy.
Líp vËt lý sÏ ®ång bé víi ®Çu frame (theo cÊu tróc frame cña chuÈn 802.3) vμ
ph¸t tÝn hiÖu b¸o chuyÓn.
- Sau khi lo¹i bá çc bit dÉn ®−êng ë ®Çu frame th× líp vËt lý chuyÓn çc d÷ liÖu
®Õn bé ®iÒu khiÓn thu th«ng tin cña líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng.
- Bé ®iÒu khiÓn thu th«ng tin sÏ tiÕp nhËn çc bit th«ng tin do líp vËt lý göi tíi
cho ®Õn khi t¾t tÝn hiÖu b¸o chuyÓn. Sau ®ã th«ng tin ®−îc göi ®Õn bé më gãi d÷
liÖu thu.
- Bé më gãi d÷ liÖu thu sÏ kiÓm tra ®Þa chØ ®Õn cña frame vμ kiÓm tra m· b¸o lçi.
NÕu ®Þa chØ cÇn ®Õn trïng víi ®Þa chØ cña tr¹m thu vμ frame kh«ng cã lçi th×
frame ®−îc chuyÓn tiÕp ®Õn líp con ®iÒu khiÓn liªn kÕt logic LLC. NÕu ®Þa chØ
kh«ng khíp th× frame bÞ lo¹i bá vμ nÕu cã lçi th× frame còng bÞ lo¹i nh−ng tr¹m
thu yªu cÇu ph¸t l¹i frame ®ã.
- Cã thÓ x¶y ra hai hay nhiÒu tr¹m cïng ph¸t th«ng tin mét lóc (khi còng ®ång
thêi ph¸t hiÖn ra kªnh trèng). Do sù xung ®ét th«ng tin nh− vËy nªn çc frame
®Òu bÞ lo¹i bá. §Ó kh¾c phôc hiÖn t−îng nμy CSMA/CD quy ®Þnh mçi tr¹m
tr−íc khi truyÒn ph¶i ph¸t ra tÝn hiÖu chiÕm kªnh ®Ó th«ng b¸o cho çc tr¹m
kh¸c biÕt vμ tÝn hiÖu nμy ph¶i ®−îc thu håi l¹i. NÕu tÝn hiÖu b¸o chiÕm kªnh
ph¶n håi l¹i b×nh th−êng th× tr¹m b¾t ®Çu truyÒn th«ng tin. NÕu tÝn hiÖu ®ã ph¶n
håi vÒ bÞ chËm so víi quy ®Þnh th× chøng tá cã sù xung ®ét th«ng tin. Khi ®ã
tr¹m truyÒn sÏ ph¶i chê cho ®Õn khi kªnh rçi. Tuy vËy vÉn cã thÓ x¶y ra sù xung
®ét th«ng tin vμ v× vËy nh÷ng tr¹m truyÒn ph¶i ph¸t ra çc tÝn hiÖu ph¸t hiÖn
xung ®ét th«ng tin. Bé ®iÒu khiÓn th«ng tin cña MAC cña mçi tr¹m ph¸t khi
nhËn ®−îc tÝn hiÖu nμy ph¶i b¾t ®Çu qu¸ tr×nh xö lý xung ®ét th«ng tin nh− sau:
- Bé ®iÒu khiÓn truyÒn th«ng tin cña MAC ë çc tr¹m ph¸t ®Òu ph¸t lªn kªnh
chuçi bit “h·m” ®Ó t¹o l¹i vμ kÐo dμi kho¶ng thêi gian xung ®ét th«ng tin. Nhê
vËy mμ kho¶ng thêi gian xung ®ét ®ñ lín ®Ó çc tr¹m nhËn ra tr¹ng th¸i nμy cña
m¹ng.
- Sau khi ph¸t chuçi bit “h·m” th× bé ®iÒu khiÓn truyÒn th«ng tin t¹m kÕt thóc
viÖc truyÒn vμ sÏ b¾t ®Çu thö ph¸t l¹i b×nh th−êng sau mét kho¶ng thêi gian nhÊt
®Þnh. Kho¶ng thêi gian ngõng nμy ®−îc quy ®Þnh tr−íc gi÷a çc tr¹m víi nhau.
- Sè lÇn ph¸t l¹i ®−îc quy ®Þnh theo tõng lo¹i m¹ng. NÕu kh«ng cßn xung ®ét
th«ng tin th× sÏ tiÕp tôc qu¸ tr×nh truyÒn tin. NÕu qu¸ sè lÇn ph¸t l¹i quy ®Þnh
mμ vÉn cßn xung ®ét th«ng tin th× qu¸ tr×nh truyÒn tin sÏ bÞ ngõng v× m¹ng cã
thÓ bÞ qu¸ t¶i hoÆc bÞ háng.
2.2.1.4 Líp vËt lý vμ çc ®Æc tÝnh cña ®−êng truyÒn theo CSMA/CD
Theo chuÈn CSMA/CD th× líp vËt lý (t−¬ng øng víi chuÈn ISO) bao gåm bé t¹o
tÝn hiÖu vËt lý tõ çc th«ng tin nhËn ®−îc ë líp liªn kÕt d÷ liÖu vμ çc bé ph©n phèi
ghÐp víi ®−êng truyÒn (hay kªnh truyÒn), çc bé phËn xö lý analog,... §−êng truyÒn
ë ®©y bao gåm çc trôc chÝnh vμ çc nh¸nh, tÊt nhiªn gi÷a trôc chÝnh vμ nh¸nh ph¶i
cã çc bé phËn phèi ghÐp nh»m phèi hîp trë kh¸ng vμ suy hao tÝn hiÖu. Nh− chóng ta
®· biÕt, ®−êng truyÒn c¬ b¶n lμ çp ®ång trôc vμ nh− vËy chóng ta võa cã çp chÝnh
vμ võa cã çp nh¸nh.
Khi kho¶ng çch gi÷a hai tr¹m lín, ng−êi ta ph¶i ph©n ®−êng truyÒn thμnh çc
®o¹n nhá h¬n gäi lμ segment. Gi÷a çc segment cã bé lÆp nh»m môc ®Ých khuÕch ®¹i
vμ söa tÝn hiÖu ®Ó chèng suy hao vμ chèng sai do ®−êng truyÒn g©y ra.
ChuÈn IEEE 802.3 ®−a ra mét sè quy ®Þnh nh− sau:
- Cã 4 tèc ®é truyÒn tin: 1Mbit/s, 5Mbit/s, 10Mbit/s vμ 20Mbit/s.
- §é dμi cña mçi segment kh«ng qu¸ 500m vμ cã thÓ chøa tèi ®a 180 bé phèi
ghÐp çp.
- §é dμi tèi ®a cña çp chÝnh lμ 500m
- Gi÷a hai tr¹m cã tèi ®a lμ 5 segment vμ 4 bé lÆp.
Ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng CSMA/CD cã −u ®iÓm lμ ®¬n gi¶n, thêi gian truy
cËp nhanh, nhÊt lμ khi t¶i nhá, çc tr¹m cã thÓ nèi vμo vμ t¸ch ra khái m¹ng mét çch
linh ho¹t.
Ngoμi ra m¹ng cßn cã tuæi thä cao v×:

- Nh÷ng tr¹m cã sù cè cã thÓ tù ®éng ngõng ho¹t ®éng hoÆc tù ®éng ng¾t ra khái
m¹ng do ®ã kh«ng cã ¶nh h−ëng chung ®Õn toμn m¹ng.
- M¹ng kh«ng yªu cÇu cã mét trung t©m ®iÒu khiÓn tËp trung.
Nh−îc ®iÓm chÝnh cña ph−¬ng ph¸p nμy lμ khi t¶i lín x¶y ra xung ®ét th«ng tin.
Thêi gian xö lý hiÖn t−îng xung ®ét th«ng tin lín nªn ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu suÊt khai
th¸c m¹ng.
2.2.2 Ph−¬ng thøc truy cËp Bus víi thÎ bμi
2.2.2.1 ChuÈn IEEE 802.4
ChuÈn IEEE 802.4 thùc chÊt lμ ph−¬ng thøc truy cËp Bus víi thÎ bμi (Token
Bus).
Nguyªn lý cña ph−¬ng ph¸p nμy lμ: §Ó cÊp ph¸t quyÒn truy cËp ®−êng truyÒn
cho çc tr¹m ®ang cã nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu, mét thÎ bμi ®−îc l−u chuyÓn trªn mét
vßng logÝc thiÕt lËp bëi çc tr¹m ®ã. Khi mét tr¹m nhËn ®−îc thÎ bμi th× nã cã quyÒn
®−îc sö dông ®−êng truyÒn trong mét thêi ®o¹n x¸c ®Þnh tr−íc. Trong thêi ®o¹n ®ã
nã cã thÓ truyÒn mét hoÆc nhiÒu ®¬n vÞ d÷ liÖu. Khi ®· hÕt d÷ liÖu hoÆc hÕt thêi ®o¹n
cho phÐp, tr¹m ph¶i chuyÓn thÎ bμi ®Õn tr¹m tiÕp theo trong vßng logic. Nh− vËy,
c«ng viÖc ph¶i lμm ®Çu tiªn lμ thiÕt lËp vßng logic (hay cßn gäi lμ vßng ¶o) bao gåm
çc tr¹m ®ang cã nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu ®−îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ theo mét chuçi thø tù
mμ tr¹m cuèi cïng cña chuçi sÏ tiÕp liÒn sau bëi tr¹m ®Çu tiªn. Mçi tr¹m ®−îc biÕt
®Þa chØ cña çc tr¹m kÒ tr−íc vμ sau nã. Thø tù cña çc tr¹m trªn vßng logic cã thÓ
®éc lËp víi thø tù vËt lý. Çc tr¹m kh«ng hoÆc ch−a cã nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu th×
kh«ng ®−îc ®−a vμo vßng logic vμ chóng chØ cã thÓ tiÕp nhËn d÷ liÖu.
A B C D
H G F E
H×nh 2.8: Vßng logic trong m¹ng Bus

Trong vÝ dô trªn, çc tr¹m A vμ E n»m ngoμi vßng logic, chØ cã thÓ tiÕp nhËn d÷
liÖu dμnh cho chóng.
ViÖc thiÕt lËp vßng logic trong ch−¬ng tr×nh lμ kh«ng khã, nh−ng viÖc duy tr× nã
theo tr¹ng th¸i thùc tÕ cña m¹ng míi lμ khã. Cô thÓ ph¶i thùc hiÖn çc chøc n¨ng sau:
- Bæ sung mét tr¹m vμo vßng logic: Çc tr¹m n»m ngoμi vßng logic cÇn ®−îc
xem xÐt ®Þnh kú ®Ó nÕu cã nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu th× bæ sung vμo vßng logic.
- Lo¹i bá mét tr¹m khái vßng logic: Khi mét tr¹m kh«ng cßn nhu cÇu truyÒn d÷
liÖu cÇn lo¹i nã ra khái vßng logic ®Ó tèi −u ho¸ viÖc ®iÒu khiÓn truy cËp b»ng
thÎ bμi.
- Qu¶n lý lçi: Mét sè lçi cã thÓ x¶y ra nh− trïng ®Þa chØ (hai tr¹m ®Òu nghÜ r»ng
®Õn l−ît m×nh) hoÆc “®øt vßng” (kh«ng tr¹m nμo nghÜ tíi l−ît m×nh).
- Khëi t¹o vßng logic: Khi cμi ®Æt m¹ng hoÆc sau khi “®øt vßng”, cÇn ph¶i khëi
t¹o l¹i vßng.
Çc gi¶i thuËt cho çc chøc n¨ng trªn ®−îc khuyÕn nghÞ nh− sau:
§Ó thùc hiÖn viÖc bæ sung tr¹m vμo vßng logic, mçi tr¹m trong vßng cã tr¸ch
nhiÖm ®Þnh kú t¹o c¬ héi cho çc tr¹m míi nhËp vμo vßng. Khi chuyÓn thÎ bμi ®i,
tr¹m sÏ göi theo mét th«ng b¸o “t×m tr¹m ®øng sau” ®Ó mêi çc tr¹m (cã ®Þa chØ ë
gi÷a nã vμ tr¹m kÕ tiÕp nÕu cã) göi yªu cÇu nhËp vßng nÕu sau mét thêi ®o¹n x¸c
®Þnh tr−íc mμ kh«ng cã yªu cÇu nμo th× tr¹m sÏ chuyÓn thÎ bμi tíi tr¹m kÕ sau nã nh−
th−êng lÖ. NÕu cã yªu cÇu th× tr¹m göi thÎ bμi sÏ ghi nhËn tr¹m yªu cÇu trë thμnh
tr¹m ®øng kÒ sau nã vμ chuyÓn thÎ bμi tíi tr¹m míi nμy. NÕu cã h¬n mét tr¹m yªu
cÇu nhËp vßng th× tr¹m gi÷ thÎ bμi sÏ ph¶i lùa chän theo mét gi¶i thuËt nμo ®ã.
ViÖc lo¹i bá tr¹m ra khái vßng logic ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu. Mét tr¹m muèn ra
khái vßng sÏ ®îi ®Õn khi nhËn ®−îc thÎ bμi sÏ göi th«ng b¸o “nèi tr¹m ®øng sau” tíi
tr¹m kÒ tr−íc nã yªu cÇu tr¹m nμy nèi trùc tiÕp víi tr¹m kÒ sau nã.
ViÖc qu¶n lý lçi ë mét tr¹m göi thÎ bμi ph¶i gi¶i quyÕt nhiÒu t×nh huèng bÊt
ngê. Ch¼ng h¹n, tr¹m ®ã nhËn ®−îc tÝn hiÖu cho thÊy ®· cã tr¹m kh¸c cã thÎ bμi. LËp
tøc nã ph¶i chuyÓn sang tr¹ng th¸i “nghe” (bÞ ®éng, chê d÷ liÖu hoÆc thÎ bμi). HoÆc
sau khi kÕt thóc truyÒn d÷ liÖu, tr¹m ph¶i chuyÓn thÎ bμi tíi tr¹m kÒ sau nã vμ tiÕp
tôc nghe xem tr¹m kÒ sau nã cã ho¹t ®éng hay bÞ h− háng. Tr−êng hîp tr¹m kÒ sau
®· bÞ h− háng th× ph¶i t×m çch (göi çc th«ng b¸o) ®Ó “víi” qua nót háng ®ã, cè
g¾ng t×m ®−îc tr¹m ho¹t ®éng ®Ó göi thÎ bμi tíi.
ViÖc khëi t¹o vßng logic ®−îc thùc hiÖn khi mét hoÆc nhiÒu tr¹m ph¸t hiÖn r»ng
bus kh«ng ho¹t ®éng trong mét kho¶ng thêi gian v−ît qu¸ mét gi¸ trÞ ng−ìng (time-
out) cho tr−íc - thÎ bμi ®· bÞ mÊt. Cã nhiÒu nguyªn nh©n, ch¼ng h¹n bÞ mÊt nguån
hoÆc tr¹m gi÷ thÎ bμi bÞ háng. Lóc ®ã tr¹m ph¸t hiÖn sÏ göi th«ng b¸o theo yªu cÇu
thÎ bμi tíi mét tr¹m ®−îc chØ ®Þnh tr−íc cã tr¸ch nhiÖm sinh thÎ bμi míi vμ chuyÓn ®i
theo vßng logic.
TÝn hiÖu th¨m dß Token lμ mét tæ hîp çc bit ®Æc biÖt. TÝn hiÖu nμy ®−îc göi
lÇn l−ît ®Õn çc tr¹m theo mét ®−êng vßng logic. Mçi tr¹m khi nhËn ®−îc tÝn hiÖu
Token th× cã quyÒn ph¸t tÝn hiÖu lªn kªnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (do thiÕt kÕ
m¹ng quy ®Þnh). Sau ®ã tÝn hiÖu th¨m dß Token l¹i ®−îc ph¸t cho tr¹m tiÕp theo. Nh−
vËy quyÒn truy cËp m¹ng ®−îc ph©n phèi ®Òu cho çc tr¹m th«ng qua viÖc ph¸t tÝn
hiÖu th¨m dß Token.
§Æc ®iÓm cña ph−¬ng thøc nμy lμ mét tr¹m bÊt kú cã thÓ kh«ng tham gia vμo
vßng logic trao ®æi tÝn hiÖu th¨m dß Token khi kh«ng cã nhu cÇu ph¸t th«ng tin. MÆt
kh¸c mét tr¹m còng cã thÓ t¸ch ra khái vßng b»ng çch kh«ng tr¶ lêi sau khi nhËn
®−îc Token. Nh− vËy trong tr−êng hîp nμy Token bÞ mÊt, ng−îc l¹i còng cã tr−êng
hîp nhiÒu Token cïng tån t¹i mét lóc g©y ra sù chång chÐo th«ng tin. Mçi tr¹m khi
tham gia vμo vßng Token th× ph¶i cã 3 ®Þa chØ: ®Þa chØ cña tr¹m, ®Þa chØ cña tr¹m göi
Token cho nã vμ ®Þa chØ cña tr¹m mμ nã muèn göi Token ®Õn.
TÊt c¶ çc tr¹m khi sö dông tÝn hiÖu th¨m dß Token ®Òu ph¶i thùc hiÖn çc chøc
n¨ng nh−: khëi t¹o kªnh truyÒn, nhËn d¹ng tÝn hiÖu Token, ghi nhËn çc tr¹m míi bæ
sung vμo ®−êng truyÒn,...
2.2.2.2 Ho¹t ®éng cña m¹ng theo ph−¬ng thøc cña chuÈn 802.4
Ph−¬ng thøc dïng Bus víi tÝn hiÖu th¨m dß Token ®−îc ph¸t theo mét vßng
logic thø tù tõ ®Þa chØ cao ®Õn ®Þa chØ thÊp. Tõ tr¹m cã ®Þa chØ thÊp nhÊt th× Token l¹i
®−îc ph¸t ®Õn tr¹m cã ®Þa chØ cao nhÊt vμ qu¸ tr×nh l¹i tiÕp tôc tõ ®Çu. Tr−íc khi ph¸t
tÝn hiÖu th¨m dß Token th× tr¹m vÉn ph¶i tiÕn hμnh tÊt c¶ mäi thñ tôc nh− khi ph¸t
çc frame d÷ liÖu.
Çc tr¹ng th¸i ho¹t ®éng cña m¹ng theo chuÈn 802.4 chñ yÕu nh− sau:
- Tr¹ng th¸i nghØ (hay tr¹ng th¸i dõng) lμ tr¹ng th¸i tr¹m lμm viÖc kh«ng ho¹t
®éng (ng¾t nguån ®iÖn). Muèn tr¹m lμm viÖc ph¶i cÊp ®iÖn, khi cÊp ®iÖn th×
tr¹m ph¶i tù ®éng kiÓm tra tr¹ng th¸i s½n sμng lμm viÖc cña m×nh, kÓ c¶ kiÓm
tra phèi ghÐp vμo m¹ng.
- Tr¹ng th¸i chê (tr¹ng th¸i cña tr¹m quan s¸t) kiÓm tra kªnh truyÒn – nhËn d¹ng
tÝn hiÖu Token mμ ch−a ph¸t th«ng tin lªn kªnh.
- Tr¹ng th¸i nhËp m¹ng – tr¹ng th¸i x¶y ra khi tr¹m ®ang ë tr¹ng th¸i chê nh−ng
nhËn ®−îc tÝn hiÖu mêi tham gia ®−êng truyÒn theo ®óng ®Þa chØ cña tr¹m, ®ång
thêi tr¹m còng cã yªu cÇu nhËp m¹ng. §Ó kh¼ng ®Þnh tr¹ng th¸i s½n sμng nhËp
m¹ng cña m×nh vμ ®Ó tr¶ lêi tÝn hiÖu “mêi” th× tr¹m sÏ ph¸t tÝn hiÖu “khëi ®éng”
nguån ph¸t tin.
- Tr¹ng th¸i yªu cÇu Token – khi tr¹m ®ang ë tr¹ng th¸i chê nÕu cã nhu cÇu
truyÒn th«ng tin th× tr¹m sÏ khëi ®éng ®−êng truyÒn logic b»ng çch ph¸t tÝn
hiÖu “yªu cÇu Token”
- Tr¹ng th¸i nhËn Token – tr¹ng th¸i nμy x¶y ra khi tr¹m nhËn ®−îc tÝn hiÖu
th¨m dß Token hoÆc tÝn hiÖu yªu cÇu Token.
- Tr¹ng th¸i truyÒn th«ng tin hay lμ tr¹ng th¸i göi tÝn hiÖu Token. Trong tr¹ng th¸i
nμy tr¹m ®−îc quyÒn ph¸t th«ng tin lªn kªnh ®ång thêi tr¹m sÏ tù ®éng tÝnh thêi
gian gi÷ Token cña m×nh ®Ó khi qu¸ thêi h¹n cho phÐp th× ph¶i truyÒn Token
cho tr¹m tiÕp theo.
- Tr¹ng th¸i kiÓm tra, sau khi ®· kÕt thóc truyÒn tin hay kÕt thóc thêi h¹n l−u tr÷
Token th× tr¹m tiÕn hμnh kiÓm tra çc d÷ liÖu ®ang cßn l¹i vμ g¸n cho chóng
nh÷ng líp −u -tiªn truy cËp m¹ng kh¸c nhau. Th−êng cã 4 líp −u tiªn vμ tÊt
nhiªn khi truyÒn th× sÏ theo thø tù tõ trªn xuèng. NÕu kiÓm tra kh«ng cã yªu cÇu
−u tiªn nμo ®Æc biÖt th× tÊt c¶ çc d÷ liÖu ®Òu ®−îc g¸n líp −u tiªn cao nhÊt.
- Tr¹ng th¸i truyÒn Token, tr−íc khi muèn göi tÝn hiÖu th¨m dß Token th× tr¹m sÏ
th«ng b¸o cho tÊt c¶ çc tr¹m kh¸c biÕt. Tr¹m nμo cã nhu cÇu nhËn Token sÏ
ph¸t tÝn hiÖu yªu cÇu trë l¹i (tøc lμ tÝn hiÖu khëi ®éng nguån ph¸t Token) cïng
víi ®Þa chØ cña m×nh. C¨n cø vμo nhu cÇu ®ã vμ thø tù logic do thiÕt kÕ mét quy
®Þnh mμ tr¹m sÏ truyÒn tÝn hiÖu Token cho tr¹m tiÕp theo.
- Ngoμi ra cßn cã mét sè tr¹ng th¸i kh¸c nh−: tr¹ng th¸i kiÓm tra viÖc truyÒn tÝn
hiÖu Token, tr¹ng th¸i t×m ®Þa chØ ph¸t Token,...
2.2.2.3. Çc chøc n¨ng cña líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng
Líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng MAC ®iÒu khiÓn toμn bé qu¸ tr×nh truy cËp
m¹ng cña tr¹m. Nh÷ng chøc n¨ng chÝnh cña MAC nh− sau:
- X¸c ®Þnh vμ xö lý t×nh huèng mÊt tÝn hiÖu th¨m dß Token.
- Khëi ®éng ®−êng truyÒn.
- Chøa bé nhí d÷ liÖu h¹n chÕ.
- NhËn biÕt ®Þa chØ cña tr¹m.
- §ãng gãi d÷ liÖu.
- T¹o vμ kiÓm tra phÇn m· ph¸t hiÖn lçi.
- NhËn d¹ng çc Token.
- Ghi nhí çc tr¹m míi ®−îc bæ sung vμo m¹ng.
- KiÓm tra vμ ph¸t hiÖn lçi cña tr¹m.
§Ó thùc hiÖn çc chøc n¨ng trªn th× líp con MAC sö dông 5 bé phËn chñ yÕu
sau ®©y:
- Bé phËn phèi ghÐp thùc hiÖn chøc n¨ng phèi ghÐp vμ ®ång thêi lμ bé nhí ®Öm
gi÷a líp con ®iÒu khiÓn nèi logic LLC vμ líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng
MAC.
- Bé phèi hîp ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng cã chøc n¨ng qu¶n lý ho¹t ®éng tÝn hiÖu
Token, qu¶n lý vμ sö dông vßng logic truyÒn Token, ghi nhËn çc tr¹m míi vμo
m¹ng, ph¸t hiÖn vμ xö lý lçi trong m¹ng.
- Bé thu nhËn cã nhiÖm vô tiÕp nhËn th«ng tin tõ líp vËt lý, s¾p xÕp l¹i thμnh çc
Frame, sau ®ã chuyÓn lªn cho çc bé phËn ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng, bé phËn
phèi ghÐp,... Bé thu nhËn ph¶i cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh çc giíi h¹n ®Çu vμ cuèi
Frame, nhËn d¹ng cÊu tróc cña Frame cã ®óng qui ®Þnh hay kh«ng ®ång thêi
ph©n tÝch tr−êng kiÓm tra cña Frame.
- Bé truyÒn cã nhiÖm vô tiÕp nhËn d÷ liÖu tõ bé phèi hîp ®iÒu khiÓn truyÒn ®Õn,
bæ sung thªm çc giíi h¹n ®Çu vμ cuèi cña Frame còng nh− tr−êng kiÓm tra vμ
chuyÓn Frame hoμn chØnh xuèng líp vËt lý.
- Bé phËn nh¾c l¹i cã chøc n¨ng khuÕch ®¹i, söa d¹ng tÝn hiÖu ®Ó chèng suy hao
do ®−êng truyÒn trong m¹ng cã ph¹m vi réng vμ ®Ó söa sai.
2.2.2.4 Líp vËt lý vμ ®Æc tÝnh cña çc ®−êng truyÒn theo chuÈn IEEE 802.4
Theo chuÈn IEEE 802.4, ®Æc tÝnh cña ®−êng truyÒn cã 3 b¨ng d¶i réng ®Æc
tr−ng cho ph−¬ng thøc nμy lμ:
- §−êng truyÒn lμ çc Bus cã pha thay ®æi liªn tôc. Thùc chÊt lμ Bus v« h−íng
dïng çp ®ång trôc cã trë kh¸ng 75 Ohm. Çp nh¸nh cã ®é dμi 14 inch víi trë
kh¸ng tõ 35 ®Õn 50 Ohm. Bé nèi ghÐp vμo çp chÝnh cã trë kh¸ng 75 Ohm ®Ó
tr¸nh suy hao. Tèc ®é truyÒn d÷ liÖu trong m¹ng lμ 1Mbit/s.
- §−êng truyÒn lμ çc Bus v« h−íng, sö dông 2 tÇn sè kh¸c nhau. Çc Bus ë ®©y
còng sö dông çp ®ång trôc víi trë kh¸ng 75 Ohm. Tèc ®é truyÒn lμ 5 Mbit/s vμ
10 Mbit/s.
- §−êng truyÒn lμ çc Bus cã h−íng víi bé lÆp ë ®Çu cuèi. §Æc ®iÓm cña lo¹i
®−êng truyÒn cã h−íng nμy lμ sö dông nhiÒu møc biªn ®é cña tÝn hiÖu ®iÒu
biªn. Çp ®ång trôc chÝnh vμ bé ghÐp nèi víi nã ®Òu cã trë kh¸ng lμ 75 Ohm.
V× Bus cã h−íng nªn çc bé phèi ghÐp còng ph¶i cã h−íng. Tèc ®é truyÒn lμ 1
Mbit/s víi tÇn sè 1, 5Mhz, 5Mbit/s øng víi tÇn sè 6Mhz vμ 10Mbit/s øng víi tÇn
sè 12Mhz.
IEEE 802.4: Lμ chuÈn ®Æc t¶ m¹ng côc bé víi topo d¹ng bus sö dông thÎ bμi ®Ó
®iÒu khiÓn truy cËp ®−êng truyÒn.
IEEE 802.4 còng bao gåm c¶ líp vËt lý vμ líp con MAC víi çc ®Æc t¶ sau:

- §Æc t¶ dÞch vô líp vËt lý (Physical layer service specification)
- §Æc t¶ thùc thÓ líp vËt lý (Physical layer entity specification).
- §Æc t¶ ®−êng truyÒn (Medium specification).
con LLC hoÆc cho ng−êi dïng líp cao h¬n kh¸c.
Giao thøc MAC lμ phÇn quan träng nhÊt cña IEEE 802.4, sö dông ph−¬ng ph¸p
thÎ bμi (Token bus) ®Ó ®iÒu khiÓn truy cËp ®−êng truyÒn.
Khu«n d¹ng cña frame dïng trong giao thøc MAC cña IEEE 802.4 cã d¹ng
tæng qu¸t nh− sau:
Octet >=1 1 1 2/6 2/6 >=0 (0-8182) 4 1

Preamble SD FC DA SA Data Unit FCS ED
Trong ®ã:
- Preamble: PhÇn ®Çu (1 hoÆc nhiÒu octet) dïng cho ng−êi nhËn ®Ó thiÕt lËp sù
®ång bé bit.
- SD (Start Delimiter): B¾t ®Çu cña frame, cã d¹ng: NN0NN000 trong ®ã N lμ ký
hiÖu phi d÷ liÖu (nondata symbol) ®−îc chän tuú theo viÖc m· ho¸ tÝn hiÖu trªn
®−êng truyÒn.
- FC (frame control): ChØ r»ng frame nμy cã chøa LLC data hay kh«ng ? hoÆc nã
lμ mét frame ®iÒu khiÓn. IEEE 802.4 sö dông 8 lo¹i frame lμ:
+ Claim – token 00H Yêu cầu token trong khi khởi tạo vòng
+ Solicit - successor – 1 01H Cho phép 1 trạm tham gia vào vòng
+ Solicit - successor – 2 02H Cho phép 1 trạm tham gia vào vòng khi tìm
không thấy trạm kế
+ Who – follows 03H Khôi phục token bị mất
+ Resolve – contention 04H Sử dụng khi có nhiều trạm muốn vào vòng
+ Token 08H Truyền token
+ Set – successor 0CH Cho phép 1 trạm ra khỏi vòng
+ LLC Data
- Destination Address (DA): ChØ (çc) tr¹m ®Ých cña frame nã cã thÓ lμ mét ®Þa
chØ vËt lý duy nhÊt (mét tr¹m), mét ®Þa chØ nhãm (nhãm çc tr¹m) hoÆc mét ®Þa
chØ toμn côc (tÊt c¶ çc tr¹m trªn m¹ng côc bé). Cã thÓ chän cμi ®Æt ®Þa chØ 16
hoÆc 48 bit thèng nhÊt cho tÊt c¶ çc tr¹m cña m¹ng.
- Source Addess (SA): §Þa chØ cña tr¹m nguån göi frame ®i. §é dμi cña SA ph¶i
b»ng ®é dμi chän cña DA.
- Data Unit: Chøa LLC data hoÆc th«ng tin ®iÒu khiÓn.
- FCS (Frame Check Sequence): M· kiÓm so¸t lçi CRC 32 bit cho tÊt c¶ çc
vïng, trõ Preamble, SD, ED, vμ b¶n th©n FCS.
- ED (End Delimiter): ChØ kÕt thóc cña frame, cã d¹ng: NN1NN1IE - trong ®ã I
lμ Intermediate bit, nÕu I=1 chØ r»ng ®©y lμ frame cuèi cïng ®−îc truyÒn bëi
tr¹m. E lμ Error bit, mét repeater sÏ cho E=1 khi nã ph¸t hiÖn cã mét lçi FCS.
§Æc t¶ dÞch vô líp vËt lý cña IEEE 802.4 ®Þnh nghÜa çc dÞch vô mμ líp vËt lý
cung cÊp cho líp MAC, nã ®éc lËp víi ®−êng truyÒn (Medium independent). §èi víi
mçi ®−êng truyÒn cã hai ®Æc t¶: ®Æc t¶ thùc thÓ líp vËt lý vμ ®Æc t¶ ®−êng truyÒn. Mçi
®Æc t¶ thùc thÓ líp vËt lý bao gåm çc ®Æc tr−ng c¬, ®iÖn, chøc n¨ng cÇn thiÕt ®Ó
truyÒn vμ nhËn tÝn hiÖu trªn mét ®−êng truyÒn cô thÓ. §Æc t¶ ®−êng truyÒn t−¬ng øng
chØ ra çc ®Æc tr−ng cña ®−êng truyÒn vμ çc lo¹i ®Çu nèi vμ çp ®Ó nèi çc tr¹m víi
®−êng truyÒn.
IEEE 802.4 ®−îc thiÕt kÕ ®Ó øng dông kh«ng chØ trong çc v¨n phßng mμ cßn
trong çc m«i tr−êng c«ng nghiÖp vμ qu©n sù.
Ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng theo chuÈn IEEE 802.4 ®−îc sö dông t−¬ng ®èi phæ
biÕn v× nã cã nh÷ng −u ®iÓm c¬ b¶n nh− sau:
- M¹ng kh«ng yªu cÇu mét trung t©m ®iÒu khiÓn mμ quyÒn ®iÒu khiÓn ®−îc ph©n
®Òu cho tÊt c¶ çc tr¹m th«ng qua tÝn hiÖu th¨m dß Token.
- Nhê nguyªn t¾c ph©n quyÒn ®iÒu khiÓn mμ gi¶m nhá ®−îc sù chång chÐo th«ng
tin còng nh− thêi gian xö lý çc chång chÐo nμy. VÒ ®iÓm nμy râ rμng −u viÖt
h¬n ph−¬ng thøc CSMA/CD mμ ta ®· xÐt ë chuÈn 802.3.
- §é tin cËy cao, ph©n bè t¶i ®Òu theo çc kªnh truyÒn vμ chÞu ®−îc t¶i lín.
- §èi víi sè m¹ng cã sè tr¹m Ýt (t¶i nhá) th× ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng nμy
kh«ng cã hiÖu qu¶ v× thñ tôc truy cËp lín h¬n so víi ph−¬ng ph¸p CSMA/CD.
2.2.3 Ph−¬ng thøc truy cËp vßng víi thÎ bμi
2.2.3.1 ChuÈn IEEE 802.5
ChuÈn IEEE 802.5 dïng cho m¹ng vßng vμ trªn cë së dïng tÝn hiÖu th¨m dß
Token. Nh− vËy vÒ mÆt h×nh thøc ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng nμy kh¸c víi ph−¬ng
ph¸p ®· tr×nh bμy trong chuÈn IEEE 802.4 ë chç dïng vßng logic ®Ó truyÒn tÝn hiÖu
Token vμ còng chÝnh lμ vßng vËt lý nèi çc tr¹m víi nhau theo mét tuÇn tù khÐp kÝn.
§ång thêi chiÒu ph¸t tÝn hiÖu Token còng ®−îc ®Þnh h−íng tr−íc. TÊt c¶ çc tr¹m ®Òu
tham gia vμo vßng truyÒn tÝn hiÖu Token nh−ng cã thÓ ë vai trß chñ ®éng hoÆc vai trß
thô ®éng. Khi ë vai trß chñ ®éng th× tr¹m cã nhu cÇu ph¸t th«ng tin lªn m¹ng hoÆc
nhu cÇu nhËn th«ng tin. Cßn khi ë vai trß thô ®éng th× tr¹m lμm viÖc nh− mét tr¹m
chuyÓn tiÕp hay tr¹m lÆp l¹i mμ th«i.
Mçi khi tr¹m nhËn ®−îc tÝn hiÖu th¨m dß Token th× tiÕp nhËn Token vμ b¾t ®Çu
qu¸ tr×nh truyÒn th«ng tin d−íi d¹ng çc Frame. Çc Frame ë ®©y cã cÊu tróc t−¬ng
tù nh− tr−êng hîp chuÈn IEEE 802.4.Sau khi thùc hiÖn viÖc truyÒn th«ng tin hoÆc sau
khi kÕt thóc thêi gian l−u tr÷ Token th× tr¹m ph¶i göi Token ®Õn tr¹m tiÕp theo. Còng
t−¬ng tù nh− çc ph−¬ng ph¸p tr−íc, sau mçi lÇn truyÒn th«ng tin lªn m¹ng th× tr¹m
sÏ tù ®éng kiÓm tra xem viÖc truyÒn cã ®óng kh«ng. Ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng nμy
quy ®Þnh nhiÒu møc −u tiªn kh¸c nhau cho toμn m¹ng vμ cho mçi tr¹m. ViÖc quy
®Þnh do ng−êi thiÕt kÕ võa do ng−êi dïng m¹ng tù quy ®Þnh.
R T
T R
R T
ThÎ bμi
T R
H×nh 2.10: Vßng logic trong m¹ng vßng.
V× çc tr¹m ®−îc nèi víi nhau theo ®−êng vßng vËt lý (qua ®−êng truyÒn) nªn
®é tin cËy cña mçi tr¹m sÏ ¶nh h−ëng ®Õn ho¹t ®éng cña toμn m¹ng. Ngay c¶ khi mét
tr¹m míi ®−îc ghÐp vμo hoÆc mét tr¹m tù t¸ch ra còng ¶nh h−ëng ®Õn t¶i chung cña
toμn m¹ng. Do vËy trong m¹ng cã hÖ thèng lu«n theo dâi, kiÓm tra ®Ó ph¸t hiÖn sai
trong m¹ng vμ ®Ó phôc håi hoÆc söa sai. HÖ thèng nμy ®−îc ®Æt tËp trung ë mét tr¹m
hoÆc ®−îc ph©n bè ®Òu chøc n¨ng kiÓm tra cho çc tr¹m.
2.2.3.2 CÊu tróc cña frame theo chuÈn IEEE 802.5
Nh− ®· xÐt tr−íc ®©y, çc frame theo chuÈn 802.5 còng cã çc khèi sau ®©y:
- Chuçi bit ë ®Çu mçi frame.
- PhÇn x¸c ®Þnh ®Çu cña frame.
- PhÇn ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng.

- PhÇn ®iÒu khiÓn frame.
- §Þa chØ cña tr¹m ®Ých.
- §Þa chØ cña tr¹m nguån.
- Tr−êng th«ng tin (cã thÓ cã hoÆc kh«ng)
- PhÇn kiÓm tra.
- Chuçi bit kÕt thóc frame.
- PhÇn x¸c ®Þnh cuèi chuæi frame.
- PhÇn x¸c ®Þnh tr¹ng th¸i frame.
Khi truyÒn frame lªn m¹ng th× còng theo thø tù nh− ë trªn.
IEEE 802.5: Lμ chuÈn ®Æc t¶ m¹ng côc bé víi topo d¹ng vßng (Ring) sö dông
thÎ bμi ®Ó ®iÒu khiÓn truy cËp ®−êng truyÒn.
IEEE 802.5 còng bao gåm líp vËt lý vμ líp con MAC víi çc ®Æc t¶ sau:
- §Æc t¶ thùc thÓ líp vËt lý (Physical layer entity specification).
- §Æc t¶ ®−êng truyÒn (Medium specification).
con LLC hoÆc cho ng−êi dïng líp cao h¬n kh¸c.
Giao thøc MAC lμ phÇn cèt lâi cña IEEE 802.5, sö dông ph−¬ng ph¸p vßng thÎ
bμi (Token ring) ®Ó ®iÒu khiÓn truy cËp ®−êng truyÒn.
Khu«n d¹ng cña frame dïng trong giao thøc MAC cña IEEE 802.5 cã d¹ng
tæng qu¸t nh− sau:
1 1 1 2/6 2/6 no limit 4 1 1

SD AC FC DA SA INFO FCS ED FS
Khung dữ liệu
1 1 1
SD AC ED
Token
Chó thÝch: SFS: Start of Frame Sequence
SD: B¾t ®Çu frame - Starting Delimiter (1 octet)
AC: §iÒu khiÓn truy cËp - Access Control (1 octet)
FC: §iªu× khiÓn Frame - Frame Cotrol (1 octet)
DA: §Þa chØ tr¹m ®Ých - Destination Addess (2/6 octet)
SA: §Þa chØ tr¹m nguån - Soure Addess (2/6 octet)
INFO: Th«ng tin - Information (0 hoÆc nhiÒu octet)

FCS: Chuçi kiÓm tra frame - Frame Check Sequence (4 octet)
EFS: Chuèi kÕt thóc frame - End of Frame Sequence
ED: KÕt thóc frame - Ending Delimiter (1 octet)
FS: Frame tr¹ng th¸i - Frame Status (1 octet)
Trong ®ã:
- SD: chØ b¾t ®Çu cña mét Frame hoÆc Token. SD bao gåm çc mÉu tÝn hiÖu lu«n
lu«n cã thÓ ph©n biÖt ®−îc víi d÷ liÖu, cô thÓ nã cã d¹ng JK0JK000 trong ®ã J
vμ K lμ çc tÝn hiÖu phi d÷ liÖu (d¹ng thùc sù cña nã tuú thuéc vμo kiÓu m· ho¸
tÝn hiÖu trªn ®−êng truyÒn).
- AC: Chøa çc tham sè priority vμ reservation dïng cho c¬ chÕ −u tiªn, vμ
monitor bit dïng trong c¬ chÕ qu¶n lý vßng. Vïng nμy còng chøa c¶ Token bit
®Ó chØ thÞ ®ã lμ thÎ bμi hay ®¬n vÞ d÷ liÖu (frame).
- FC: ChØ thÞ frame nμy chøa d÷ liÖu LLC hay lμ mét frame ®iÒu khiÓn MAC.
NÕu frame ®iÒu khiÓn MAC th× çc bit ®iÒu khiÓn chØ ra kiÓu cña nã.
- DA, SA: §Þa chØ tr¹m ®Ých vμ ®Þa chØ tr¹m nguån cña frame (t−¬ng tù nh− trong
çc chuÈn IEEE 802.3 vμ IEEE 802.4).
- FS: Chøa çc bit A (Addess recognized) vμ C (Frame Copied) víi ý nghÜa nh−
sau:
A=1: tr¹m thõa nhËn ®Þa chØ cña nã.
C=1: tr¹m ®· sao chÐp frame.
V× çc bit A vμ C n»m ngoμi ph¹m vi ¶nh h−ëng cña FCS nªn chóng ®−îc lÆp
hai lÇn ®Ó kiÓm tra lçi.
L−u ý r»ng çc bit A, C vμ E ®−îc dïng trong c¬ chÕ b¸o nhËn tù ®éng cho phÐp
tr¹m ®Ých th«ng b¸o kÕt qu¶ tiÕp nhËn d÷ liÖu ®Õn tr¹m nguån.
§Æc t¶ thùc thÓ líp vËt lý (®éc lËp víi ®−êng truyÒn) ®Þnh nghÜa giao diÖn gi÷a
líp con MAC vμ líp vËt lý, kÓ c¶ ph−¬ng ph¸p truyÒn tÝn hiÖu (m· ho¸ ký hiÖu vμ tèc
®é truyÒn).
§Æc t¶ ®−êng truyÒn (phô thuéc ®−êng truyÒn) ®Þnh nghÜa çc ®Æc tr−ng c¬,
®iÖn, chøc n¨ng cña viÖc nèi víi ®−êng truyÒn. Mçi tr¹m ®−îc nèi víi vßng th«ng
qua mét bé TCU (Trunk Coupling Unit). §−êng truyÒn còng nh− giao diÖn ®Ó nèi
tr¹m víi TCU ®−îc ®Æc t¶.
2.3.3.3 Ho¹t ®éng cña m¹ng theo chuÈn 802.5

Theo ph−¬ng ph¸p ph¸t tÝn hiÖu th¨m dß Token theo vßng trßn th× quyÒn truy
cËp m¹ng ®−îc ®iÒu khiÓn b»ng viÖc truyÒn Token theo vßng. Khi nhËn ®−îc Token
th× tr¹m cã quyÒn ph¸t mét hoÆc nhiÒu frame lªn m¹ng. NÕu tr¹m cã khèi d÷ liÖu cÇn
truyÒn th× d−íi t¸c ®éng cña tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn MAC çc frame sÏ ®−îc h×nh thμnh
víi viÖc bæ sung thªm çc tr−êng ®iÒu khiÓn frame, ®Þa chØ tr¹m ®Ých, ®Þa chØ tr¹m
nguån. Çc frame nμy sÏ chê cho ®Õn khi tr¹m nhËn ®−îc tÝn hiÖu Token th× sÏ ph¸t
lÇn l−ît lªn m¹ng tuú theo møc ®é −u tiªn. Sau khi truyÒn xong th«ng tin th× tr¹m
ph¸t sÏ quan s¸t kªnh truyÒn, nhËn d¹ng tr−êng ®Þa chØ nguån cña çc frame göi tíi
nã. NÕu tr¹m nhËn ®−îc ®Þa chØ cña m×nh th× cã nghÜa r»ng th«ng tin do tr¹m ph¸t ra
®· ®i qua tÊt c¶ çc tr¹m cña vßng trßn. NÕu ch−a t×m ®−îc th«ng tin ph¶n håi ®ã th×
tr¹m tiÕp tôc truyÒn lÆp th«ng tin cho ®Õn khi nhËn ®−îc çc frame ®· ph¸t ®i. Trong
qu¸ tr×nh truyÒn lÆp ®ã th× çc tr¹m kh¸c ®ãng vai trß trung gian (thô ®éng) vμ nhËn
d¹ng nh÷ng frame göi ®Õn cho m×nh. NÕu lμ frame ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng th× çc
bit lÖnh cña nã ®−îc truyÒn cho tÊt c¶ çc tr¹m trªn vßng trßn m¹ng.
NÕu ®Þa chØ tr¹m ®Õn cña frame trïng víi ®Þa chØ cña tr¹m nμo th× tr¹m ®ã tiÕp
nhËn frame. Çc tr−êng ®iÒu khiÓn, ®Þa chØ tr¹m ®Ých, ®Þa chØ tr¹m nguån, tr−êng
th«ng tin, tr−êng tr¹ng th¸i cña frame ®ã sÏ ®−îc sao chÐp vμo bé nhí ®Öm cña tr¹m
vμ sau ®ã ®−îc chuyÓn lªn çc møc trªn ®Ó xö lý. Khi tr¹m cã khèi d÷ liÖu cÇn truyÒn
−u tiªn th× tr¹m sÏ yªu cÇu Token −u tiªn phôc vô. Sau khi nhËn ®−îc Token −u tiªn
th× tr¹m sÏ truyÒn çc d÷ liÖu cã møc −u tiªn b»ng hoÆc cao h¬n møc −u tiªn chung
cña toμn m¹ng. Qu¸ tr×nh truyÒn sÏ kÕt thóc khi ®· truyÒn hÕt çc frame hoÆc khi hÕt
thêi h¹n l−u gi÷ Token.
Cô thÓ Ph−¬ng ph¸p nμy còng dùa trªn nguyªn lý dïng thÎ bμi ®Ó cÊp ph¸t
quyÒn truy cËp ®−êng truyÒn. Nh−ng ë ®©y thÎ bμi l−u chuyÓn theo vßng vËt lý chø
kh«ng cÇn thiÕt lËp vßng logic nh− ®èi víi ph−¬ng ph¸p trªn.
D D D
ThÎ bμi
ThÎ bμi bËn
A rçi C A C A D÷ liÖu C
D÷ liÖu
Nguån §Ých Nguån §Ých Nguån §Ých
B B B
A cã d÷ liÖu cÇn truyÒn ®Õn Tr¹m ®Ých sao d÷ liÖu dμnh A nhËn ®−îc d÷ liÖu cïng thÎ
C. NhËn ®−îc thÎ bμi "rçi", cho nã vμ chuyÓn tiÕp d÷ liÖu bμi quay vÒ , ®æi bit tr¹ng th¸i
nã ®æi bit tr¹ng th¸i thμnh cïng thÎ bμi ®i vÒ h−íng cña thÎ bμi thμnh "rçi" vμ
"bËn" vμ truyÒn d÷ liÖu ®i tr¹m nguån A sau khi ®· göi chuyÓn tiÕp trªn vßng, xãa
cïng víi thÎ bμi th«ng tin b¸o nhËn vμo ®¬n vÞ d÷ liÖu ®· truyÒn
d÷ liÖu
H×nh 2.12: Ho¹t ®éng cña ph−¬ng ph¸p Token Ring.
ThÎ bμi lμ mét ®¬n vÞ d÷ liÖu ®Æc biÖt trong ®ã cã mét bit biÓu diÔn tr¹ng th¸i sö
dông cña nã (bËn hoÆc rçi). Mét tr¹m muèn truyÒn d÷ liÖu th× ph¶i ®îi ®Õn khi nhËn
®−îc mét thÎ bμi “rçi “(free). Khi ®ã tr¹m sÏ ®æi bit tr¹ng th¸i cña thÎ bμi thμnh “bËn
“ (busy) vμ truyÒn mét ®¬n vÞ d÷ liÖu cïng víi thÎ bμi ®i theo chiÒu cña vßng. Giê
®©y kh«ng cßn thÎ bμi “rçi” trªn vßng n÷a, do ®ã çc tr¹m cã d÷ liÖu cÇn truyÒn còng
ph¶i ®îi. D÷ liÖu ®Õn tr¹m ®Ých sÏ ®−îc sao l¹i, sau ®ã cïng víi thÎ bμi ®i tiÕp cho
®Õn khi quay vÒ tr¹m nguån. Tr¹m nguån sÏ xo¸ bá d÷ liÖu ®æi bit tr¹ng th¸i trë vÒ
“rçi” vμ cho l−u chuyÓn tiÕp trªn vßng ®Ó çc tr¹m kh¸c cã thÓ nhËn ®−îc quyÒn
truyÒn d÷ liÖu. Qu¸ tr×nh m« t¶ ë trªn ®−îc minh ho¹ ë h×nh 2.12
Sù quay l¹i vÒ tr¹m nguån cña d÷ liÖu vμ thÎ bμi nh»m t¹o mét c¬ chÕ b¸o nhËn
(acknowledgment) tù nhiªn: Tr¹m ®Ých cã thÓ göi vμo ®¬n vÞ d÷ liÖu(phÇn header)
çc th«ng tin vÒ kÕt qu¶ tiÕp nhËn d÷ liÖu cña m×nh. Ch¼ng h¹n çc th«ng tin ®ã cã
thÓ lμ:
- Tr¹m ®Ých kh«ng tån t¹i hoÆc kh«ng ho¹t ®éng.
- Tr¹m ®Ých tån t¹i nh−ng d÷ liÖu kh«ng ®−îc sao chÐp.
- D÷ liÖu ®· ®−îc tiÕp nhËn.
- Cã lçi.
Trong ph−¬ng ph¸p nμy cÇn ph¶i gi¶i quyÕt hai vÊn ®Ò. Mét lμ viÖc mÊt thÎ bμi
lμm cho trªn vßng kh«ng cßn thÎ bμi l−u chuyÓn n÷a. Hai lμ mét thÎ bμi “bËn” l−u
chuyÓn kh«ng dõng trªn vßng. Cã thÓ cã nhiÒu gi¶i ph¸p kh¸c nhau cho hai vÊn ®Ò
nμy. Sau ®©y lμ gi¶i ph¸p ®−îc khuyÕn nghÞ:
- §èi víi vÊn ®Ò mÊt thÎ bμi, cã thÓ qui ®Þnh tr−íc mét tr¹m ®iÒu khiÓn chñ ®éng.
Tr¹m nμy sÏ ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng mÊt thÎ bμi b»ng çch dïng c¬ chÕ thêi gian
tíi h¹n (time- out) vμ phôc håi b»ng çch ph¸t ®i mét thÎ bμi “rçi” míi.
- §èi víi vÊn ®Ò thÎ bμi bËn l−u chuyÓn kh«ng dõng, tr¹m monitor sö dông mét
bit trªn thÎ bμi (gäi lμ monitor bit) ®Ó ®¸nh dÊu (®Æt gi¸ trÞ 1) khi gÆp mét thÎ
bμi bËn ®i qua nã. NÕu nã gÆp l¹i mét thÎ bμi bËn víi bit ®· ®¸nh dÊu ®ã th× cã
nghÜa lμ tr¹m nguån ®· kh«ng nhËn l¹i ®−îc ®¬n vÞ d÷ liÖu cña m×nh vμ thÎ bμi
bËn cø quay vßng m·i. Lóc ®ã tr¹m monitor sÏ ®æi bit tr¹ng th¸i cña thÎ bμi
thμnh rçi vμ chuyÓn tiÕp trªn vßng. Çc tr¹m cßn l¹i trªn vßng sÏ cã vai trß bÞ
®éng: Chóng theo dâi ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng sù cè cña tr¹m monitor chñ ®éng vμ
thay thÕ vai trß ®ã. CÇn cã mét gi¶i thuËt ®Ó chän tr¹m thay thÕ cho tr¹m
monitor háng.
2.3.3.4 Chøc n¨ng cña líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng MAC theo chuÈn IEEE 802.5
Theo ph−¬ng ph¸p nμy th× líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng MAC cã nhiÖm vô
®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng theo nguyªn t¾c chia to¹ ®é vμ tÝn hiÖu th¨m dß Token
®−îc göi ®Õn lÇn l−ît çc tr¹m cña m¹ng. Møc con MAC x¸c ®Þnh khi nμo th× tr¹m cã
quyÒn truy cËp m¹ng vμ khi nμo tr¹m ph¶i truyÒn Token cho tr¹m tiÕp theo.
Çc chøc n¨ng chÝnh cña MAC nh− sau:
- Ph¸t hiÖn viÖc mÊt Token trªn m¹ng.
- Khëi ®éng ®−êng truyÒn.
- Lμm ®ång hå x¸c ®Þnh kho¶ng thêi gian l−u gi÷ Token.
- Chøa bé nhí ®Öm h¹n chÕ.
- NhËn biÕt ®Þa chØ cña tr¹m.
- T¹o çc frame.
- T¹o vμ kiÓm tra phÇn m· ph¸t hiÖn lçi cña frame.
- NhËn d¹ng Token hîp lÖ.
- Ph¸t hiÖn vμ ghi nhËn çc tr¹m míi bæ sung vμo m¹ng.
- Ph¸t hiÖn vμ xö lý lçi cña tr¹m.
- Phôc vô tõ líp con ®iÒu khiÓn truy cËp m¹ng MAC tíi líp con ®iÒu khiÓn nèi
logic. Phôc vô nμy cho phÐp líp con LLC cã thÓ trao ®æi çc d÷ liÖu cña m×nh
víi líp con LLC t−¬ng ®−¬ng ë çc tr¹m kh¸c.
- Phôc vô tõ líp vËt lý tíi líp MAC. Phôc vô nμy cho phÐp MAC cña tr¹m cã thÓ
trao ®æi çc d÷ liÖu cña m×nh víi líp con MAC t−¬ng ®−¬ng ë çc tr¹m kh¸c.
- Phôc vô tõ líp con MAC tíi phÇn qu¶n lý m¹ng. Phôc vô nμy cho phÐp phÇn
qu¶n lý m¹ng gi¸m s¸t vμ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña MAC.
- Phôc vô tõ líp vËt lý ®Õn líp qu¶n lý m¹ng. Phôc vô nμy cho phÐp líp qu¶n lý
m¹ng ®iÒu khiÓn líp vËt lý.
2.3.3.5 Líp vËt lý vμ çc ®Æc tÝnh cña ®−êng truyÒn theo chuÈn IEEE 802.5
Ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng theo chuÈn 802.5 sö dông kü thuËt b¨ng c¬ së. Çp
chÝnh vμ çp nh¸nh cña m¹ng th−êng lμ çc çp ®ång trôc. §−êng nèi tõ tr¹m vμo hÖ
thèng çp cña vßng trßn th−êng lμ çp d©y dÉn. T¹i çc vÞ trÝ nèi gi÷a çp nh¸nh vμ
çp chÝnh còng nh− gi÷a tr¹m lμ çc bé phèi ghÐp. Khi cÇn t¨ng kho¶ng çch cña
vßng trßn m¹ng ng−êi ta dïng çc bé lÆp l¹i ®Ó khuÕch ®¹i chèng suy hao do ®−êng
truyÒn g©y ra vμ ®Ó söa d¹ng tÝn hiÖu chèng sai sè. Thùc chÊt ho¹t ®éng cña çc bé
lÆp l¹i còng ®−îc coi nh− ho¹t ®éng cña mét tr¹m ë chÕ ®é thô ®éng. Mçi tr¹m ®−îc
nèi vμo çp chÝnh b»ng hai cÆp d©y dÉn. Mét cÆp dïng ®Ó nhËn tÝn hiÖu tõ m¹ng cßn
cÆp kia dïng ®Ó ph¸t tÝn hiÖu lªn m¹ng. Bé phèi ghÐp tõ tr¹m vμo m¹ng cã nhiÖm vô
®iÒu khiÓn viÖc nèi liÒn hoÆc t¸ch rêi tr¹m khái m¹ng. Khi tr¹m tù t¸ch ra th× th«ng
tin truyÒn trªn m¹ng sÏ ®i vßng qua tr¹m. Tr¹m t¸ch ra còng cã thÓ ®Æt ë chÕ ®é tù
kiÓm tra.
Tèc ®é truyÒn d÷ liÖu trong ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng nμy lμ 1Mbit/s hay
4Mbit/s.
Ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng nμy cã nh÷ng −u ®iÓm nh− sau:
- §é tin cËy t−¬ng ®èi cao.
- Kho¶ng çch gi÷a çc tr¹m vμ ®é dμi cña m¹ng cã thÓ lín do nguyªn t¾c tæ
chøc lμ tÊt c¶ çc tr¹m ®Òu tham gia vμo vßng truyÒn cña m¹ng.
Tuy vËy ph−¬ng ph¸p nμy cã nh−îc ®iÓm lμ viÖc bè trÝ m¹ng kh«ng thuËn tiÖn
do m¹ng ph¶i tæ chøc theo vßng trßn. Ngoμi ra nã còng cã tÊt c¶ çc nh−îc ®iÓm cña
çc ph−¬ng ph¸p truy cËp m¹ng dïng tÝn hiÖu th¨m dß Token.
- IEEE 802.9: Lμ chuÈn ®Æc t¶ mét m¹ng tÝch hîp d÷ liÖu vμ tiÕng nãi. D¶i th«ng
tæng céng lμ 16 Mbit/s. ChuÈn nμy cßn ®−îc gäi lμ Isochronous Ethernet
(IsoEnet) vμ nã ®−îc thiÕt kÕ cho çc m«i tr−êng cã l−îng l−u th«ng lín vμ cÊp
b¸ch.
- IEEE 802.10: Lμ chuÈn ®Æc t¶ vÒ an toμn th«ng tin trong çc m¹ng côc bé cã
kh¶ n¨ng liªn t¸c (interoperable).
- IEEE 802.11: Lμ chuÈn ®Æc t¶ m¹ng côc bé kh«ng d©y (Wireless LAN), hiÖn
nay ®ang ®−îc tiÕp tôc ph¸t triÓn. Xu h−íng chän lùa ph−¬ng ph¸p truy cËp
CSMA/CD ®−îc kh¼ng ®Þnh.
- IEEE 802.12: Lμ chuÈn ®Æc t¶ m¹ng côc bé dùa trªn c«ng nghÖ ®Ò xuÊt bëi
AT&T, IBM vμ HP, gäi lμ 100 VG - AnyLAN. M¹ng nμy sö dông topo h×nh sao
vμ mét ph−¬ng ph¸p truy cËp ®−êng truyÒn cã ®iÒu khiÓn tranh chÊp
(contention). Khi cã nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu, mét tr¹m sÏ göi yªu cÇu ®Õn Hub
vμ tr¹m chØ cã thÓ truyÒn d÷ liÖu khi Hub cho phÐp.
KiÕn tróc ph©n líp
Ch−¬ng nμy tæng kÕt l¹i çc nhiÖm vô cña 7 líp m« h×nh OSI mμ ®· ®−îc ®Ò cËp
kh¸i qu¸t ë ch−¬ng 1 vμ 2.
3.1 Líp vËt lý
Theo ®Þnh nghÜa cña ISO, líp vËt lý cung cÊp çc ph−¬ng tiÖn ®iÖn, c¬, chøc
n¨ng, thñ tôc ®Ó kÝch ho¹t, duy tr× vμ ®×nh chØ liªn kÕt vËt lý gi÷a çc hÖ thèng.
ë ®©y, thuéc tÝnh ®iÖn liªn quan ®Õn çc bit (çc líp thÕ hiÖu) vμ tèc dé truyÒn
çc bit. Thuéc tÝnh c¬ liªn quan ®Õn çc tÝnh chÊt vËt lý cña giao diÖn víi mét ®−êng
truyÒn (kÝch th−íc, cÊu h×nh). Thuéc tÝnh chøc n¨ng chØ ra çc chøc n¨ng ®−îc thùc
hiÖn bëi çc phÇn tö cña giao diÖn vËt lý, gi÷a çc hÖ thèng vμ ®−êng truyÒn. Thuéc
tÝnh thñ tôc liªn quan ®Õn giao thøc ®iÒu khiÓn viÖc truyÒn çc chuçi bit qua ®−êng
truyÒn vËt lý.
Kh¸c víi çc líp kh¸c, líp vËt lý lμ líp thÊp nhÊt giao diÖn víi ®−êng truyÒn
kh«ng cã PDU cho líp vËt lý, kh«ng cã phÇn header chøa th«ng tin ®iÒu khiÓn PCI,
d÷ liÖu ®−îc truyÒn ®i theo dßng bit (bit stream). Bëi vËy giao thøc cho líp vËt lý
kh«ng xuÊt hiÖn víi ý nghÜa gièng nh− ®èi víi çc líp kh¸c.
Trong m«i tr−êng thùc A vμ B lμ hai hÖ thèng më ®−îc nèi víi nhau b»ng mét
®o¹n çp ®ång trôc vμ mét ®o¹n çp quang. Modem C ®Ó chuyÓn ®æi tõ tÝnh hiÖu sè
sang tÝn hiÖu t−¬ng tù ®Ó truyÒn trªn çp ®ång trôc. Modem D l¹i chuyÓn ®æi tÝn hiÖu
®ã thμnh tÝn hiÖu sè vμ qua transducer E ®Ó chuyÓn ®æi tõ xung ®iÖn sang xung ¸nh
s¸ng ®Ó truyÒn qua çp quang. Cuèi cïng transducer F l¹i chuyÓn ®æi thμnh xung
®iÖn vμ ®i vμo B.
Çp ®ång trôc Çp sîi quang
HÖ thèng HÖ thèng
C D E F
më A më B
Modem Transducer
(a) M«i tr−êng truyÒn thùc
SAP cho SAP cho

líp vËt lý líp vËt lý
líp vËt Thùc thÓ Thùc thÓ Thùc thÓ

lý líp vËt lý líp vËt lý líp vËt lý
§−êng truyÒn
vËt lý
Liªn kÕt ®−êng truyÒn vËt lý
(b) M«i tr−êng logic
H×nh 3.1:
Cßn trong m«i tr−êng logic th× thÓ hiÖn m«i tr−êng thùc ®ã theo ng«n ng÷ cña
m« h×nh ISO. Mét thùc thÓ líp vËt lý lμ mét cÊu tróc logic giao diÖn víi ®−êng truyÒn
vËt lý. Çc thùc thÓ ®ã cã mÆt trong çc hÖ thèng A vμ B nh−ng ®ång thêi còng cã
mét thùc thÓ líp vËt lý ë giao diÖn gi÷a D vμ E. Thùc thÓ trung gian nμy lμ mét bé
chuyÓn tiÕp (relay) ho¹t ®éng ë líp vËt lý giao diÖn víi hai ®−êng truyÒn vËt lý kh¸c
nhau.
Mét giao thøc líp vËt lý tån t¹i gi÷a çc thùc thÓ ®ã ®Ó qui ®Þnh vÒ ph−¬ng thøc
(®ång bé, bÊt ®ång bé) vμ tèc ®é truyÒn.... §iÒu mong muèn lμ giao thøc ®ã ®éc lËp
tèi ®a víi ®−êng truyÒn vËt lý ®Ó cho mét hÖ thèng cã thÓ giao diÖn víi nhiÒu ®−êng
truyÒn vËt lý kh¸c nhau. Do vËy, Çc chuÈn cho líp vËt lý sÏ ph¶i bao gåm kh«ng chØ
çc phÇn tö giao thøc gi÷a çc thùc thÓ mμ cßn c¶ ®Æc t¶ cña giao diÖn víi ®−êng
truyÒn.
3.2 Líp liªn kÕt d÷ liÖu
Líp liªn kÕt d÷ liÖu cung cÊp çc ph−¬ng tiÖn ®Ó truyÒn th«ng tin qua liªn kÕt
vËt lý ®¶m b¶o tin cËy th«ng qua çc c¬ chÕ ®ång bé ho¸, kiÓm so¸t lçi vμ kiÓm so¸t
luång d÷ liÖu.
Ch−¬ng 3: KiÕn tróc ph©n líp 61
Còng gièng nh− líp vËt lý cã rÊt nhiÒu giao thøc ®−îc x©y dùng cho líp liªn kÕt
d÷ liÖu (®−îc gäi chung lμ data link protocol). Çc DLP ®−îc chia thμnh lo¹i bÊt ®ång
bé(asynchronous DLP) vμ ®ång bé (synchronous DLP), trong ®ã ®ång bé chia thμnh
2 nhãm lμ h−íng ký tù (character oriented) vμ h−íng bit (bit- oriented)
Giao thøc liªn kÕt d÷
liÖu
BÊt ®ång bé §ång bé
H−íng bit H−íng ký tù
H×nh 3.2
DLP bÊt ®ång bé

Çc DLP bÊt ®ång bé sö dông ph−¬ng thøc truyÒn bÊt ®ång bé, trong ®ã çc bit
®Æc biÖt START vμ STOP ®−îc dïng ®Ó t¸ch çc chuçi bit biÓu diÔn çc ký tù trong
dßng d÷ liÖu cÇn truyÒn ®i. Ph−¬ng thøc nμy ®−îc gäi lμ bÊt ®ång bé lμ v× kh«ng cÇn
ph¶i cã sù ®ång bé liªn tôc gi÷a ng−êi göi vμ ng−êi nhËn tin. Nã cho phÐp 1 ký tù d÷
liÖu ®−îc truyÒn ®i bÊt kú lóc nμo mμ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn çc tÝn hiÖu ®ång bé
tr−íc ®ã.
Çc giao thøc nμy th−êng ®−îc dïng trong çc m¸y ®iÖn b¸o hoÆc çc m¸y tÝnh
tr¹m cuèi tèc ®é thÊp. PhÇn lín çc m¸y PC sö dông ph−¬ng thøc truyÒn bÊt ®ång bé
do tÝnh ®¬n gi¶n cña nã.
DLP ®ång bé
Ph−¬ng thøc truyÒn ®ång bé kh«ng dïng çc bit ®Æc biÖt START, STOP ®Ó
®ãng khung mçi ký tù, mμ chÌn çc ký tù ®Æc biÖt nh− SYN (Synchronization), EOT
(End of transmission) hay ®¬n gi¶n h¬n lμ 1 çi cê (flag) gi÷a çc d÷ liÖu cña ng−êi
dïng ®Ó b¸o hiÖu cho ng−êi nhËn biÕt ®−îc d÷ liÖu ®ang ®Õn hoÆc ®· ®Õn.
Nh−ng còng cÇn ph¶i biÕt r»ng çc hÖ thèng truyÒn th«ng ®ßi hái 2 møc ®ång
bé ho¸ lμ:
- ë líp vËt lý:®Ó gi÷ ®ång bé gi÷a çc ®ång hå cña ng−êi göi vμ ng−êi nhËn.
- ë líp liªn kÕt d÷ liÖu: ®Ó ph©n biÖt d÷ liÖu cña ng−êi dïng víi çc cê vμ çc
vïng th«ng tin ®iÒu khiÓn kh¸c.
Çc DLP h−íng ký tù ®−îc x©y dùng trªn çc ký tù ®Æc biÖt cña 1 bé m· chuÈn
nμo ®ã (nh− ASCII hay EBCDIC), trong khi DLP h−íng bit l¹i dïng çc cÊu tróc nhÞ
ph©n (chuçi bit) ®Ó x©y dùng çc phÇn tö cña giao thøc (®¬n vÞ d÷ liÖu, çc thñ tôc )
vμ khi nhËn d÷ liÖu sÏ ®−îc tiÕp nhËn lÇn l−ît tõng bit mét.
3.3 Líp m¹ng

CÊu tróc cña líp m¹ng (Network layer) ®−îc nhiÒu chuyªn gia ®¸nh gi¸ lμ phøc
t¹p nhÊt, trong çc líp cña m« h×nh OSI. Líp m¹ng cung cÊp çc ph−¬ng tiÖn ®Ó
truyÒn çc ®¬n vÞ d÷ liÖu qua m¹ng, thËm chÝ qua m¹ng cña çc m¹ng (Network of
Network). Bëi vËy nã cÇn ph¶i ®¸p øng víi nhiÒu kiÓu m¹ng vμ nhiÒu kiÓu dÞch vô
cung cÊp bëi çc m¹ng kh¸c nhau. Çc dÞch vô vμ giao thøc cho tõng m¹ng lμ ph¶i
ph¶n ¸nh ®−îc tÝnh phøc t¹p ®ã. Hai chøc n¨ng chñ yÕu cña líp m¹ng lμ chän ®−êng
(routing) vμ chuyÓn tiÕp (relaying). Ta cã thÓ xÐt m¹ng chuyÓn m¹ch gãi (packet-
switch network) bao gåm çc nót chuyÓn m¹ch gãi nèi víi nhau bëi çc liªn kÕt d÷
liÖu. Çc gãi d÷ liÖu ®−îc truyÒn ®i tõ mét hÖ thèng më tíi mét hÖ thèng më kh¸c
trªn m¹ng ph¶i ®−îc chän ®−êng qua mét chuçi çc nót. Mçi nót nhËn gãi d÷ liÖu tõ
mét ®−êng vμo (incoming link) råi chuyÓn tiÕp nã tíi mét ®−êng ra (outgoing link).
Nh− vËy lμ ë mçi nót trung gian ®ã ph¶i thùc hiÖn çc chøc n¨ng chän ®−êng vμ
chuyÓn tiÕp. Çc chøc n¨ng ®ã ph¶i thuéc líp 3 v× chóng râ rμng ë trªn líp liªn kÕt
d÷ liÖu vμ ®Ó cung cÊp mét dÞch vô trong suèt cho líp giao vËn (transport), ph¶i ë
d−íi líp giao vËn.
Ngoμi hai chøc n¨ng quan träng nãi trªn líp m¹ng còng thùc hiÖn mét sè çc
chøc n¨ng kh¸c mμ chóng ta còng thÊy cã ë nhiÒu líp: nh− lμ thiÕt lËp, duy tr× vμ gi¶i
phãng çc liªn kÕt logic (cho líp m¹ng), kiÓm so¸t lçi, kiÓm so¸t luång d÷ liÖu dån
kªnh, ph©n kªnh, c¾t, hîp d÷ liÖu
3.4 Líp giao vËn
Trong m« h×nh ng−êi ta th−êng ph©n biÖt bèn líp thÊp (physical, data link,
Network, transport) vμ ba líp cao (session, presentation, Application). Çc líp thÊp
quan t©m ®Õn viÖc truyÒn d÷ liÖu gi÷a çc hÖ thèng ®Çu cuèi (end systems) qua
ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng, cßn çc líp cao tËp trung ®¸p øng çc yªu cÇu vμ çc øng
dông cña ng−êi dïng. Líp giao vËn lμ líp cao nhÊt cña nhãm çc líp thÊp, môc ®Ých
cña nã lμ cung cÊp dÞch vô truyÒn d÷ liÖu sao cho çc chi tiÕt cô thÓ cña ph−¬ng tiÖn
truyÒn th«ng ®−îc sö dông ë bªn d−íi trë nªn trong suèt ®èi víi çc líp cao.
Ta cã thÓ h×nh dung ra ®−îc líp giao vËn nh− lμ mét bøc mμn che phñ toμn bé
çc ho¹t ®éng ë çc líp thÊp bªn d−íi nã. Tõ ®ã, nhiÖm vô cña líp giao vËn rÊt phøc
t¹p, nã ph¶i ®−îc tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng thÝch øng víi mét ph¹m vi rÊt réng çc ®Æc tr−ng
cña m¹ng. Ch¼ng h¹n, mét m¹ng cã thÓ lμ cã liªn kÕt hoÆc kh«ng liªn kÕt, cã thÓ tin
cËy hoÆc cã thÓ ch−a ®uîc tin cËy
Nã ph¶i biÕt ®−îc yªu cÇu vÒ chÊt l−îng dÞch vô cña ng−êi dïng, ®ång thêi
còng ®−îc kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô cña m¹ng bªn d−íi. ChÊt l−îng cña çc dÞch vô
m¹ng tuú thuéc vμo lo¹i m¹ng kh¶ dông cho líp giao vËn vμ cho ng−êi dïng ®Çu
cuèi. CCITT vμ ISO ®Þnh nghÜa ba lo¹i m¹ng sau ®©y:
- M¹ng lo¹i A: cã tû suÊt lçi vμ sù cè cã b¸o hiÖu chÊp nhËn ®−îc. Çc gãi tin
®−îc gi¶ thiÕt lμ kh«ng bÞ mÊt. Líp giao vËn kh«ng cÇn cung cÊp çc dÞch vô
phôc håi (Recovery) hoÆc s¾p xÕp thø tù l¹i (Resequencing).
- M¹ng lo¹i B: cã tû suÊt lçi chÊp nhËn ®−îc nh−ng tû suÊt sù cè cã b¸o hiÖu l¹i
kh«ng chÊp nhËn ®−îc. Líp giao vËn ph¶i cã kh¶ n¨ng phôc håi l¹i khi x¶y ra
lçi hoÆc sù cè.
- M¹ng lo¹i C: cã tû suÊt lçi kh«ng chÊp nhËn ®−îc (kh«ng tin cËy). Líp giao
vËn ph¶i cã kh¶ n¨ng phôc håi l¹i khi x¶y ra lçi vμ s¾p xÕp l¹i thø tù çc gãi tin.
Ta thÊy r»ng víi m¹ng lo¹i A th× c«ng viÖc cña líp giao vËn sÏ dÔ dμng h¬n.
Tuy nhiªn, ®iÒu kh«ng may lμ rÊt nhiÒu m¹ng l¹i chØ ®−îc chÊt l−îng dÞch vô cña
m¹ng lo¹i B vμ lo¹i C. bëi vËy khi x¸c ®Þnh dÞch vô vμ giao thøc cho líp giao vËn cÇn
ph¶i quan t©m ®Õn tr−êng hîp chÊt luîng dÞch vô m¹ng lμ xÊu nhÊt, vμ nhiÖm vô cña
líp giao vËn lμ ph¶i lùa chän ®−îc dÞch vô vμ giao thøc giao vËn thÝch hîp víi lo¹i
m¹ng cho tr−íc.
3.5 Líp phiªn
Líp phiªn (Session) lμ líp thÊp nhÊt trong nhãm çc líp cao vμ n»m ë ranh giíi
gi÷a hai nhãm líp nãi trªn. Môc tiªu cña nã lμ cung cÊp cho ng−êi dïng cuèi çc
chøc n¨ng cÇn thiÕt ®Ó qu¶n trÞ çc phiªn øng dông cña hä, cô thÓ lμ:
- §iÒu phèi viÖc trao ®æi d÷ liÖu gi÷a çc øng dông b»ng çch thiÕt lËp vμ gi¶i
phãng (mét çch logic) çc phiªn (hay cßn gäi lμ çc héi tho¹i-Dialogues).
- Cung cÊp çc ®iÓm ®ång bé ho¸ vμ kiÓm so¸t viÖc trao ®æi d÷ liÖu.
- ¸p ®Æt çc quy t¾c cho çc t−¬ng t¸c gi÷a çc øng dông cña ng−êi dïng.
- Cung cÊp c¬ chÕ lÊy l−ît (n¾m quyÒn) trong qu¸ tr×nh trao ®æi d÷ liÖu.
ViÖc trao ®æi d÷ liÖu cã thÓ thùc hiÖn theo 3 ph−¬ng thøc:
- Song c«ng (full duplex).
- B¸n song c«ng (Haft duplex).
- §¬n c«ng (Simplex).
Víi ph−¬ng thøc song c«ng, c¶ hai bªn ®Òu cã thÓ ®ång thêi göi d÷ liÖu ®i. Mét
khi ph−¬ng thøc nμy ®· ®−îc tho¶ thuËn th× kh«ng ®ßi hái ph¶i cã nhiÖm vô qu¶n trÞ
t−¬ng t¸c ®Æc biÖt nμo. Cã lÎ ®©y lμ ph−¬ng thøc héi tho¹i phæ biÕn nhÊt. Trong
tr−êng hîp b¸n song c«ng th× n¶y sinh vÊn ®Ò: hai ng−êi dïng phiªn ph¶i lÊy l−ît ®Ó
truyÒn d÷ liÖu. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh cña ph−¬ng thøc nμy lμ dïng cho çc øng dông
hái/®¸p. Thùc thÓ líp phiªn (Session-entity)duy tr× t−¬ng t¸c lu©n phiªn b»ng çch
b¸o cho mçi ng−êi dïng khi ®Õn l−ît hä ®−îc truyÒn d÷ liÖu.
Tr−êng hîp mét chiÒu th× Ýt x¶y ra, vÝ dô nh− lμ d÷ liÖu ®−îc göi tíi mét ng−êi
dïng t¹m thêi kh«ng lμm viÖc, chØ cã mét ch−¬ng tr×nh nhËn (Receiver server) víi
nhiÖm vô duy nhÊt lμ tiÕp nhËn d÷ liÖu ®Õn vμ l−u gi÷ l¹i. ChuÈn cña ISO kh«ng xÐt
®Õn ph−¬ng thøc nμy.
VÊn ®Ò ®ång bé ho¸ trong líp phiªn ®−îc thùc hiÖn t−¬ng tù nh− c¬ chÕ ®iÓm
kiÓm tra/phôc håi (Check point/restart) trong mét hÖ qu¶n trÞ tËp tin. DÞch vô nμy cho
phÐp ng−êi dïng x¸c ®Þnh çc ®iÓm ®ång bé ho¸ trong dßng d÷ liÖu vμ cã thÓ kh«i
phôc viÖc héi tho¹i b¾t ®Çu tõ mét trong çc ®iÓm ®ã.
Mét trong nh÷ng chøc n¨ng quan träng nhÊt cña líp phiªn lμ ®Æt t−¬ng øng çc
liªn kÕt phiªn víi çc liªn kÕt giao vËn. ë mét thêi ®iÓm cho tr−íc, tån taÞ ¸nh x¹ 1-1
gi÷a çc liªn kÕt phiªn vμ çc liªn kÕt giao vËn. Tuy nhiªn thêi gian sèng cña çc liªn
kÕt phiªn vμ giao vËn cã thÓ kh¸c nhau, bëi vËy cã thÓ x¶y ra 2 tr−êng hîp sau:
- Mét liªn kÕt giao vËn ®¶m nhiÖm nhiÒu liªn kÕt phiªn liªn tiÕp.
- Mét liªn kÕt phiªn sö dông nhiÒu liªn kÕt giao vËn liªn tiÕp
Thêi gian
Liªn kÕt
phiªn
Liªn kÕt
giao vËn
(a) NhiÒu liªn kÕt phiªn ph©n chia cïng mét liªn kÕt giao vËn
Thêi gian
Liªn kÕt
phiªn
Liªn kÕt
giao vËn
(b) NhiÒu liªn kÕt giao vËn ph©n chia cïng mét liªn kÕt phiªn
Ký hiÖu : ThiÕt lËp liªn kÕt
: Gi¶i phãng liªn kÕt
H×nh 3.3: Çc liªn kÕt phiªn vμ giao vËn
3.6 Líp tr×nh diÔn

Môc ®Ých cña líp tr×nh diÔn (Presentation layer) lμ ®¶m b¶o cho çc hÖ thèng
®Çu cuèi cã thÓ truyÒn th«ng cã kÕt qu¶ ngay c¶ khi chóng sö dông çc biÓu diÔn d÷
liÖu kh¸c nhau. §Ó ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã nã cung cÊp mét biÓu diÔn chung ®Ó dïng trong
truyÒn th«ng vμ cho phÐp chuyÓn ®æi tõ biÓu diÔn côc bé sang biÓu diÔn chung ®ã.
Nã tån t¹i 3 d¹ng có ph¸p th«ng tin ®−îc trao ®æi gi÷a çc thùc thÓ øng dông ®ã
lμ: có ph¸p dïng bëi thùc thÓ øng dông nguån, có ph¸p dïng bëi thùc thÓ øng dông
®Ých vμ có ph¸p dïng gi÷a çc thùc thÓ líp tr×nh diÔn. Lo¹i có ph¸p sau cïng cßn gäi
lμ có ph¸p truyÒn (Transfer syntax). Cã thÓ c¶ 3 hoÆc mét cÆp nμo ®ã trong çc có
ph¸p trªn lμ gièng nhau. Líp tr×nh diÔn ®¶m nhiÖm viÖc chuyÓn ®æi biÓu diÔn cña
th«ng tin gi÷a có ph¸p truyÒn vμ mçi mét có ph¸p kia cã yªu cÇu.
CÇn l−u ý lμ kh«ng tån t¹i mét có ph¸p truyÒn x¸c ®Þnh tr−íc duy nhÊt cho mäi
ho¹t ®éng trao ®æi d÷ liÖu. Cø ph¸p truyÒn ®−îc sö dông trªn mét liªn kÕt cô thÓ cña
líp tr×nh diÔn ph¶i ®−îc th−¬ng l−îng gi÷a çc thùc thÓ tr×nh diÔn t−¬ng øng. Mçi
bªn lùa chän mét có ph¸p truyÒn sao cho cã thÓ s½n sμng ®−îc chuyÓn ®æi sang có
ph¸p ng−êi dïng vμ ng−îc l¹i. Ngoμi ra, có ph¸p truyÒn ®−îc chän ph¶i ph¶n ¸nh çc
yªu cÇu dÞch vô kh¸c, ch¼ng h¹n nhu cÇu nÐn d÷ liÖu. ViÖc th−¬ng l−îng có ph¸p
truyÒn ®−îc tiÕn hμnh trong giai ®o¹n thiÕt lËp mét liªn kÕt vμ có ph¸p truyÒn sö dông
cã thÓ ®−îc thay ®æi trong thêi gian cña liªn kÕt ®ã. Líp tr×nh diÔn chØ liªn quan ®Õn
có ph¸p truyÒn v× thÕ trong giao thøc sÏ kh«ng quan t©m ®Õn çc có ph¸p sö dông bëi
çc thùc thÓ øng dông. Tuy nhiªn, mçi thùc thÓ tr×nh diÔn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm
chuyÓn ®æi gi÷a có ph¸p cña ng−êi dïng vμ có ph¸p truyÒn.
Khi qua ranh giíi gi÷a 2 líp tr×nh diÔn vμ phiªn cã mét sù thay ®æi quan träng
trong çch nh×n d÷ liÖu (view of data). §èi víi líp phiªn trë xuèng, tham sè ng−êi
dïng d÷ liÖu trong çc dÞch vô nguyªn thuû ®−îc ®Æc t¶ d−íi d¹ng gi¸ trÞ nhÞ ph©n
(mét chuçi çc byte). Gi¸ trÞ nμy cã thÓ ®−îc ®−a vμo trùc tiÕp trong çc SDU
(service data unit) ®Ó chuyÓn gi÷a çc líp trong mét hÖ thèng vμ trong çc PDU
(protocol data unit) ®Ó chuyÓn gi÷a çc líp ®ång møc ë 2 hÖ thèng kÕt nèi víi nhau.
Tuy nhiªn, líp øng dông l¹i liªn quan chÆt chÏ víi çch nh×n d÷ liÖu cña ng−êi dïng.
Nãi chung çch nh×n ®ã lμ mét tËp th«ng tin cã cÊu tróc nμo ®ã nh− lμ v¨n b¶n (text)
trong mét tμi liÖu, mét tËp vÒ nh©n sù, mét c¬ së d÷ liÖu tÝch hîp hoÆc mét hiÓn thÞ
cña th«ng tin video text. Ng−êi dïng chØ quan t©m vÒ ng÷ nghÜa (Semanties) cña d÷
liÖu. Do ®ã líp tr×nh diÔn ë gi÷a cã nhiÖm vô ph¶i cung cÊp ph−¬ng thøc biÓu diÔn d÷
liÖu vμ chuyÓn ®æi thμnh çc gi¸ trÞ nhÞ ph©n dïng cho çc líp d−íi. NghÜa lμ nh÷ng
g× liªn quan ®Õn có ph¸p cña d÷ liÖu.
Tuy nhiªn, trong thùc tÕ kh«ng thÓ t¸ch biÖt hoμn toμn gi÷a có ph¸p vμ ng÷
nghÜa cña d÷ liÖu. NÕu øng dông kh«ng biÕt g× vÒ có ph¸p cßn líp tr×nh diÔn kh«ng
biÕt g× vÒ ng÷ nghi· th× kh«ng thÓ nμo hoμn tÊt ®−îc viÖc kÕt hîp ®−îc ng÷ nghÜa víi
có ph¸p dïng ®Ó t¹o ra mét biÓu diÔn cô thÓ çc gi¸ trÞ d÷ liÖu cho dÞch vô phiªn.
Çch tiÕp cËn cña ISO vÒ viÖc kÕt hîp gi÷a ng÷ nghÜa vμ có ph¸p d÷ liÖu lμ nh− nhau.
ë líp øng dông, th«ng tin ®−îc biÓu diÔn d−íi d¹ng mét có ph¸p trõu t−îng liªn quan
®Õn çc kiÓu d÷ liÖu vμ gi¸ trÞ d÷ liÖu. Có ph¸p trõu t−îng nμy ®Æc t¶ mét çch h×nh
thøc d÷ liÖu, ®éc lËp víi mäi biÓu diÔn cô thÓ.
Do vËy, mét có ph¸p trõu t−îng cã nhiÒu ®iÓm gièng víi çc khÝa c¹nh ®Þnh
nghÜa kiÓu d÷ liÖu trong çc ng«n ng÷ lËp tr×nh quy −íc nh− pascal, C
Líp tr×nh diÔn t−¬ng t¸c víi líp øng dông còng dùa trªn có ph¸p trõu t−îng nμy.
Líp tr×nh diÔn cã nhiÖm vô dÞch thuËt gi÷a có ph¸p trõu t−îng cña líp øng dông vμ 1
có ph¸p truyÒn m« t¶ çc gi¸ trÞ d÷ liÖu d−íi d¹ng nhÞ ph©n, thÝch hîp cho viÖc t−¬ng
t¸c çc dÞch vô phiªn. ViÖc dÞch thuËt nμy ®−îc thùc hiÖn nhê çc quy çch m· ho¸
chÜ râ biÓu diÔn cña mçi gi¸ trÞ d÷ liÖu thuéc mét kiÓu d÷ liÖu nμo ®ã.
Tr−íc khi sö dông mét liªn kÕt líp tr×nh diÔn ®Ó trao ®æi d÷ liÖu th× 2 thùc thÓ
tr×nh diÔn ë 2 ®Çu ph¶i tho¶ thuËn vÒ có ph¸p truyÒn. Sau khi có ph¸p truyÒn ®· ®−îc
chän th× tæ hîp có ph¸p trõu t−îng vμ có ph¸p truyÒn ®−îc xem lμ bèi c¶nh tr×nh diÔn
®−îc dïng ®Ó trao ®æi d÷ liÖu
3.7 Líp øng dông
Líp øng dông (Applicantion layer) lμ ranh giíi gi÷a nèi kÕt çc hÖ thèng më vμ
çc tiÕn tr×nh øng dông (Applicantion process). Çc AP sö dông m«i tr−êng OSI ®Ó
trao ®æi d÷ liÖu qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn cña chóng. Lμ líp cao nhÊt trong m« h×nh
OSI 7 líp, líp øng dông cã mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c víi çc líp d−íi nã. Tr−íc hÕt, nã
kh«ng cung cÊp çc dÞch vô cho mét líp trªn nh− trong tr−êng hîp cña çc líp kh¸c.
líp øng dông kh«ng cã kh¸i niÖm ®iÓm truy cËp dÞch vô líp øng dông (tøc ASAP).
ISO ®Þnh nghÜa mét AP lμ mét phÇn tö ë trong mét hÖ thèng më thùc hiÖn viÖc
xö lý th«ng tin cho mét øng dông cô thÓ. Çc AP thuéc çc hÖ thèng më kh¸c nhau
muèn trao ®æi th«ng tin ph¶i th«ng qua líp øng dông. Líp øng dông bao gåm çc
thùc thÓ øng dông (Application Entity-AE), çc thùc thÓ nμy dïng çc giao thøc øng
dông vμ çc dÞch vô tr×nh diÔn ®Ó trao ®æi th«ng tin. Nh− vËy, çc AE cung cÊp cho
çc AP çc ph−¬ng tiÖn cÇn thiÕt ®Ó truy cËp m«i tr−êng OSI. Tuy nhiªn, líp øng
dông chñ yÕu chØ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ng÷ nghÜa kh«ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò có ph¸p nh−
líp tr×nh diÔn.
3.8 Çc giao thøc
3.8.1 Çc dÞch vô líp con MAC
BÊt chÊp mäi chÕ ®é ho¹t ®éng cña líp con MAC ë d−íi-CSMA/CD, token ring,
token bus- lμ tiªu chuÈn cña ng−êi dïng nh÷ng dÞch vô lμ ®−îc ®Þnh nghÜa cho sö
dông bëi líp con LLC ®Ó truyÒn LLC-PDUs ®Ó liªn l¹c víi çc líp, ng−êi dïng dÞch
vô nguyªn thuû (Service Primitive) ®−îc hç trî lμ:
- MA. DATA. request (yªu cÇu).
- MA. DATA. indication (chØ thÞ).
- MA. DATA. confirmation (sù x¸c nhËn)
BiÓu ®å cña mét chuçi thêi gian ®−îc sö dông ®Ó minh ho¹ trong h×nh 3.4.
Líp LLC Líp MAC Líp LLC t−¬ng øng
(a)
MA.DATA, request
MA.DATA, confirm
MA.DATA, indication
(b)
MA.DATA, request
MA.DATA, confirm MA.DATA, indication
H×nh 3.4: Çc dÞch vô líp con MAC
Cho mét CSMA/CD LAN, cÊu h×nh Primitive chØ ra r»ng yªu cÇu thμnh c«ng
(hoÆc kh«ng thμnh c«ng) ®Ó truyÒn cho mét token LAN, nã chØ ra r»ng yªu cÇu cã
thμnh c«ng hay kh«ng ®Ó ph©n phèi.
Mçi dÞc vô nguyªn thuû (Service Primitive) lμ nh÷ng tham sè liªn kÕt.
MA.DATA request Primitive bao gåm lμ:
Yªu cÇu vÒ ®Þa chØ ®Ých (cã thÓ lμ riªng lÎ, nhãm, ®Þa chØ qu¶ng b¸), mét ®¬n vÞ
dÞch vô d÷ liÖu bao gåm d÷ liÖu truyÒn ®i, LLC-PDU vμ líp yªu cÇu ®Æc biÖt cña liªn
kÕt dÞch vô víi PDU. Sau ®ã sö dông víi çc m¹ng token ring vμ token bus, cho vÝ dô
khi mét m«i tr−êng −u tiªn giao thøc ®iÒu khiÓn truy cËp ®· ®−îc sö dông.
3.8.2 Çc dÞch vô líp con LLC
DTE nguån DTE ®Ých
M¹ng LLC MAC LLC M¹ng
L.DATA, request
(N-PDU) MA.DATA MA.DATA L.DATA, indication
request (UI) indication (UI) (N-PDU)
L.DATA, request
(N-PDU)
L.DATA, indication
(N-PDU) MA.DATA MA.DATA
indication (UI) request (UI)
H×nh 3.5: Çc dÞch vô líp con LLC
Ng−êi dïng çc dÞch vô vμ ho¹t ®éng cña líp con LLC sÏ ®−îc m« t¶ trong çc
ch−¬ng sau. Cã thÓ nh¾c l¹i r»ng giao thøc LLC lμ giao thøc c¬ b¶n ®iÒu khiÓn liªn
kÕt ®−êng truyÒn d÷ liÖu møc cao (HDLC), giao thøc liªn kÕt ®ãng vai trß phô: cã kÕt
nèi vμ kh«ng cã kÕt nèi. Tuy nhiªn trong thùc tÕ, trong hÇu hÕt çc kiÓu cμi ®Æt cña
LAN, kiÓu trong kü thuËt vμ m«i tr−êng v¨n phßng, chØ mét bªn göi kh«ng cÇn kÕt
nèi, sö dông giao thøc kh«ng kÕt nèi. Ng−êi dïng dÞch vô nguyªn thuû b»ng çch
ph¸t L-DATA.request vμ bëi v× nã lμ mét giao thøc tèt, tÊt c¶ d÷ liÖu truyÒn ®−îc
dïng lμ kh«ng cÇn ®¸nh sè th«ng tin cña frame (UI). T¸c ®éng qua l¹i gi÷a LLC vμ
líp con MAC b»ng çch chØ ra trong h×nh 3.5 sau:
L-DATA request Primitive ph¶i cã tham sè liªn kÕt. §©y lμ mét b¶ng liÖt kª cña
®Þa chØ nguån vμ ®Þa chØ ®Ých cña ng−êi dïng d÷ liÖu. Sau ®ã lμ giao thøc líp m¹ng
®¬n vÞ d÷ liÖu (N-PDU) ®Þa chØ nguån vμ ®Þa chØ ®Ých ®−îc nèi vμo mçi ®Þa chØ cña
líp con MAC cña DTE vμ thªm mét ®iÓm truy suÊt dÞch vô (SAP) líp ®Þa chØ LLC-
SAP.
Minh ho¹ mét çch chi tiÕt h¬n sù qua l¹i gi÷a líp con LLC vμ líp con MAC.
Líp con LLC ®äc ®iÓm truy cËp dÞch vô ®Þa chØ ®Ých vμ nguån cña LLC (DSAP vμ
SSAP), tõ hai liªn kÕt tham sè ®Þa chØ trªn víi yªu cÇu dÞch vô nguyªn thuû Service
Primitive L-DATA vμ t¹i ®Çu vμo cña LLC-PDU. Thªm vμo ®ã ®¬n vÞ giao thøc d÷
liÖu líp m¹ng (N-PDU) ®Õn vμ qua LLC-PDU ®Õn líp con MAC sö dông mét
MA.DATA ®Ó yªu cÇu líp MAC Primitive.
MÆc kh¸c liªn kÕt tham sè víi çc Primitive bao gåm ®Þa chØ nguån vμ ®Þa chØ
®Ých cña líp con MAC, çc lo¹i m« t¶ dÞch vô vμ sè cña octect trong tËp tin d÷ liÖu
cña ng−êi dïng. §iÓn h×nh lo¹i dÞch vô ®−îc sö dông bëi thùc thÓ giao thøc líp con
MAC, quyÕt ®Þnh −u tiªn ®Ó liªn kÕt víi frame nÕu mét m¹ng token ®ang ®−îc sö
dông.
ChÊp nhËn cña yªu cÇu ®ã, thùc thÓ giao thøc MAC t¹o ra mét frame s½n sμng
truyÒn trªn ®−êng d©y ®ã. V× vËy, trong tr−êng hîp cña m¹ng CSMA/CD, nã t¹o ra
mét frame chøa ®ùng phÇn ®Çu, ®Þa chØ ®Ých vμ ®Þa chØ nguån, tr−êng th«ng tin vμ
tr−êng FCS thÝch hîp.
3.8.3 Líp m¹ng
Chøc n¨ng Primitive cña líp m¹ng lμ t×m ®−êng liªn kÕt th«ng ®iÖp víi giao
thøc çc líp cao ë trªn nã. Nh− lμ líp liªn kÕt d÷ liÖu, líp m¹ng cã thÓ ho¹t ®éng mét
trong hai kiÓu cã kÕt nèi hoÆc kh«ng cã kÕt nèi. Trong tr−êng hîp cña LAN, (frame)
lμ ®· ®−îc ®Þa chØ ho¸ vμ t×m ®−êng gi÷a çc DTE, DTE nμy ®Õn DTE kia ®i qua liªn
kÕt víi mçi th«ng ®iÖp truyÒn vμ sù hÖ háng çc th«ng ®iÖp cã thÓ lμ rÊt thÊp. KÕt qu¶
lμ dÞch vô líp m¹ng kh«ng kÕt nèi vμ giao thøc liªn kÕt th−êng sö dông khi tÊt c¶ çc
DTE kÕt nèi ®Õn mét LAN ®¬n. Çc lçi vμ ®iÒu khiÓn nguån ®−îc chØ ®Õn giao thøc
líp transport trªn nã.
Çc dÞch vô nguyªn thuû Service Primitive liªn kÕt ng−êi dïng víi dÞch vô
m¹ng vμ tham sè ®−îc chØ ra ë h×nh 3.6.
H×nh 3.6: Çc Primitive trªn líp m¹ng
DTE nguån DTE ®Ých
Ng−êi dïng Líp ng−êi dïng

Líp m¹ng
(líp giao vËn) t−¬ng øng
N.UNIT_DATA,
request N.UNIT_DATA,
indication
Trao ®æi d÷ liÖu
N.UNIT_DATA,
N.UNIT_DATA, request
indication
B¸o ço lçi m¹ng
N.REPORT, N.REPORT,
indication indication
Çc dÞch vô nguyªn thñy Çc tham sè
N.UNIT_DATA, request/indication §Þa chØ ®Ých

§Þa chØ nguån
ChÊt l−îng dÞch vô
D÷ liÖu ng−êi dïng
N.UNIT_DATA, indication M· nguyªn nh©n
DÞch vô truyÒn th«ng ®iÖp c¬ b¶n lμ N. UNIT –DATA request vμ indication ®Ó

cã mét dÞch vô tèt. Tham sè liªn kÕt ®Þa chØ nguån vμ ®Þa chØ ®Ých lμ sù kÕt nèi cña
líp con MAC ®Þa chØ cña DTE (nguån hoÆc ®Ých) vμ më réng ®Þa chØ cña líp LLC-
SAP. H¬n n÷a ®iÓm truy cËp dÞch vô m¹ng (N-SAP) lμ chØ sö dông ®Þa chØ më réng
cña líp m¹ng nã cã chøc n¨ng t−¬ng ®−¬ng LLC-SAP vμ cho phÐp tËp hîp çc th«ng
®iÖp xuyªn qua tuyÕn cña çc líp giao thøc ®a d¹ng ®Õn tiÕn tr×nh ng−êi dïng kh¸c
(çc ch−¬ng tr×nh) ®i vμo DTE t−¬ng øng. Mét vÝ dô lμ mét ng−êi phôc vô m¹ng DTE
cung cÊp nhiÒu øng dông nh− lμ th− ®iÖn tö vμ truyÒn tËp tin.
Trong khi ®ã, tham sè chÊt l−îng dÞch vô bao gåm çc lo¹i cho phÐp chuyÓn
tiÕp, sù −u tiªn cña th«ng ®iÖp vμ tham sè m¹ng kh¸c lμ râ rμng. Trong tr−êng hîp
cña LAN ®¬n, tuy nhiªn ph¶i cã çc lÜnh vùc −u tiªn mang ý nghÜa quan träng. Th«ng
th−êng ng−êi dïng tham sè d÷ liÖu cña th«ng ®iÖp lμ do sù truyÒn d÷ liÖu.
Nã cã thÓ ®−a ®Õn mét liªn kÕt giao thøc m¹ng lμ tèi thiÓu. Nã bao gåm mét
®¬n vÞ giao thøc m¹ng d÷ liÖu tõ tham sè liªn kÕt nèi N-UNIT-DATA, request
primitive vμ v−ît qua líp con LLC trong tham sè d÷ liÖu ng−êi dïng cña mét L-
DATA request. T−¬ng tù, chÊp nhËn cña N-PDU tõ líp con LLC trong tham sè liªn
kÕt ng−êi dïng víi mét L-DATA, chØ ra r»ng giao thøc lÊy ®−îc tõ ®Þa chØ nguån vμ
®Þa chØ ®Ých cña m¹ng tõ N-PDU vμ ®i qua gièng nh− d÷ liÖu ng−êi dïng. Líp ng−êi
dïng ®ang sö dông mét N-UNIT-DATA indication Primitive.
3.8.4 HiÖu suÊt
Minh ho¹ mèi liªn hÖ hiÖu suÊt cña 3 ph−¬ng ph¸p truy cËp m«i tr−êng ®· ®−îc
th¶o luËn vμ kÕt qu¶ cña nã ®−îc chØ ra ë h×nh 3.7.
Tèc ®é d÷ liÖu : 10 Mbit/s Tèc ®é d÷ liÖu : 10 Mbit/s

KÝch th−íc khung : 512 bit KÝch th−íc khung : 12.000 bit
§é dμi çp : 2,5 km §é dμi çp : 2,5 km
Sè tr¹m : 100 Sè tr¹m : 100
10 10
TrÔ chuyÓn tiÕp thùc (ms)
TrÔ chuyÓn tiÕp thùc (ms)

CSMA/
8 CD 8
6 6 CSMA/ Token
Token CD Ring
Bus Token
4 4
Ring
Token
2 2 Bus
0 0
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0
Th«ng l−îng (chuÈn hãa) Th«ng l−îng (chuÈn hãa)
H×nh 3.7: HiÖu suÊt
TÊt c¶ çc ®o¹n LAN ®−îc m« pháng víi chiÒu dμi gièng nhau lμ 2, 5km vμ
ho¹t ®éng víi tèc ®é bit gièng nhau lμ 10Mbit/s. Nh− vËy, sè DTEs/Stations ®−îc nèi
lμ 100 trong mçi tr−êng hîp.
BiÓu ®å trªn chØ ra r»ng thêi gian mét frame ®−îc truyÒn th«ng qua LAN. BiÓu
®å trong phÇn (a) chØ ra liªn hÖ çc tr−êng hîp khi tÊt c¶ çc frame ®−îc truyÒn víi
chiÒu dμi lμ 512 bit, vμ trong phÇn (b) lμ 12000 bit. Nh− vËy, trong tr−êng hîp kÝch
cì frame nhá nhÊt, chØ mét frame ®¬n lμ ®−îc truyÒn vμ ®−îc nhËn cña token, th«ng
th−êng cã thÓ lμ cao nhÊt, v× nã lμ mét chøc n¨ng ®uîc −u tiªn cña frame, nã bao
gåm:
H−íng ®i kÕt hîp cña frame ng¾n vμ cña frame dμi, vμ v× vËy ý nghÜa cña thêi
gian truyÒn frame ë gi÷a ®−îc chØ ra trong mçi biÓu ®å trªn.
Çc frame ®−îc ph¸t ra t¹i mçi tr¹m lμ ngÉu nhiªn, vμ thêi gian truyÒn lμ thêi
gian ®−îc ®Þnh nghÜa tõ sù ph¸t ra cña mét frame vμ v× vËy khi nã ®Õn t¹i líp con
MAC ®i vμo hμng- thêi gian nã nhËn thμnh c«ng lμ t¹i ®Ých ®Õn. V× vËy nã bao gåm
thêi gian frame chê trong líp con MAC trong hμng, thêi gian tr× ho·n liªn kÕt víi
ph−¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn truy cËp m«i tr−êng riªng vμ thêi gian truyÒn frame.
Cã thÓ nh×n thÊy tõ biÓu ®å trªn, l−îng th«ng tin truyÒn qua lμ cao nhÊt víi kÝch
cì réng nhÊt cña frame víi mçi kiÓu cña LAN. Víi kÝch cë Ýt hoÆc kÝch cì nhiÒu.
Tuy nhiªn, víi mét token ring LAN, th«ng tin truyÒn qua lμ thÊp (Ýt) nh¹y h¬n kÝch
cì frame nhá nhÊt cña token bus LAN. Bëi v× ®©y lμ kÝch cì cña token chØ lμ 24 bit
víi mét token ring cã thÓ so s¸nh ®−îc víi 512 bit cña token bus. V× vËy tiÕn tr×nh
kÕt nèi tiªu ®Ò (overhead) víi token bus lμ cao h¬n token ring.
Víi mçi biÓu ®å nã ®−îc tr×nh bμy th«ng qua chuÈn ho¸, sè lín frame sÏ ®−îc
ph¸t ra víi mét kÝch cì frame nhá nhÊt. Tuy nhiªn, víi ph−¬ng ph¸p truy cËp
CSMA/CD, sù xung ®ét cã thÓ x¶y ra t¹i mét cÊp th«ng tin truyÒn qua lμ cao nhÊt víi
kÝch cì frame nhá nhÊt. Thªm vμo ®ã, víi kÝch cì frame nhá h¬n sù liªn kÕt ë tiªu ®Ò
víi ph−¬ng ph¸p truy suÊt m«i tr−êng cã ý nghÜa quan träng t¨ng cao trong giíi h¹n
chia nhá cña thêi gian lμ mÊt sù xung ®ét vμ tiÕn tr×nh kh«i phôc liªn kÕt.
KÕt luËn, cã thÓ nãi r»ng çc th«ng tin truyÒn qua chØ lμ qu¸ tr×nh cho viÖc ®Ò
nghÞ t¶i th«ng tin qu¸ nhiÒu, cã thÓ nãi kh¶ n¨ng th«ng tin truyÒn qua lμ mét nöa. Nã
®Ò nghÞ t¶i Ýt h¬n mét nöa, thêi gian truyÒn cña 3 LAN lμ gièng nhau. Trong thùc tÕ,
víi tÊt c¶ çc øng dông cao h¬n cña çc kiÓu sÏ ®−îc nhËn diÖn trong ch−¬ng sau.
Trong tr−êng hîp t¶i çc th«ng tin quan träng, th× ph−¬ng ph¸p truy cËp token lμ tèt
nhÊt., CSMA/CD lμ kh«ng ®−îc chÝnh x¸c cho LAN tèc ®é bit cao.
M¹ng diÖn réng
4.1 TÝnh chÊt cña m¹ng d÷ liÖu c«ng céng

Nh÷ng tiªu chuÈn liªn quan ®Õn WANs trong thμnh phÇn chÝnh lμ nã ph¸t triÓn
cho viÖc sö dông bëi PTT vμ m¹ng d÷ liÖu t¶i c«ng céng. Mét m¹ng d÷ liÖu c«ng
céng (PDN) lμ mét m¹ng ®−îc thμnh lËp vμ ®−îc ho¹t ®éng bëi m¹ng quèc gia d−íi
sù qu¶n lý riªng biÖt cho viÖc truyÒn d÷ liÖu. Mét yªu cÇu nguyªn thuû cho mét PDN
sÏ thuËn lîi qua nhiÒu m¹ng cña thiÕt bÞ tõ nh÷ng nhμ s¶n xuÊt. Víi yªu cÇu lËp l¹i
çc tiªu chuÈn ®−îc tho¶ thuËn cho viÖc truy cËp vμ sö dông cña çc m¹ng. Sau ®ã
ph¶i th¶o luËn vμ rót ra kinh nghiÖm t¹i quèc gia vμ sau ®ã t¹i cÊp quèc tÕ. Çc chuÈn
tho¶ thuËn cña quèc tÕ lμ ®−îc chÊp nhËn bëi CCITT cho sö dông trong çc lÜnh vùc
cña PDN. X-series vμ I-series ®Ò nghÞ çc chuÈn cho tèc ®é tÝn hiÖu cña ng−êi dïng
d÷ liÖu vμ ng−êi dïng giao diÖn víi çc m¹ng.
Hai kiÓu chuyÓn m¹ch chÝnh cña PDN: chuyÓn m¹ch gãi (PSPDNs) vμ chuyÓn
m¹ch kªnh (CSPDNs). ThuËt ng÷ PSTN vÉn ®−îc sö dông cho viÖc truyÒn d÷ liÖu
réng, çc tiªu chuÈn cho mçi m¹ng nã liªn quan ®Õn 3 líp thÊp cña m« h×nh tham
chiÕu ISO vμ chøc n¨ng cña mçi líp ®−îc chØ ra ë h×nh 4.1
Çc tÝnh chÊt cña m¹ng phô thuéc vμo çc líp trong m« h×nh tham chiÕu ISO lμ
trong suèt ®Õn çc giao thøc líp cao bëi líp giao vËn, víi ý ®Þnh çc líp cao trong
mét m¹ng ®éc lËp lμ dÞch vô giao vËn th«ng ®iÖp.
M¹ng ®éc lËp th«ng b¸o

chuyÓn ®æi dÞch vô
§iÒu khiÓn luång vμ thiÕt lËp Çc líp

®Þnh tuyÕn cuéc gäi (PSPDN) tham chiÕu ISO
§iÒu khiÓn lçi vμ thiÕt lËp

liªn kÕt
Giao diÖn líp vËt lý
PDN
H×nh 4.1: Çc líp chøc n¨ng PDN
4.2 Çc m¹ng d÷ liÖu chuyÓn m¹ch gãi

Quèc tÕ tho¶ thuËn giao thøc truy cËp m¹ng ®Þnh nghÜa giao diÖn DTE ®Õn mét
PSPDN lμ X. 25. Cã 3 giao thøc thiÕt lËp X.25, cã ý nghÜa côc bé trong viÖc giao tiÕp
®Õn líp giao vËn víi çc ho¹t ®éng c¬ b¶n lμ ®Çu cuèi-®Çu cuèi.
T¹i mét líp thÊp, giao diÖn chuÈn X 21 ®−îc ®Þnh nghÜa lμ giao diÖn vËt lý gi÷a
DTE vμ DCE giao thøc líp liªn kÕt ®−îc sö dông víi X. 25 lμ mét phiªn b¶n cña giao
thøc HDLC nh− lμ LAPB vμ chøc n¨ng cña nã cung cÊp líp gãi qua kÕt nèi vËt lý
gi÷a DTE vμ PSE. Tuy nhiªn líp gãi ®−îc kÕt nèi víi ®é truyÒn tin cËy cña th«ng
®iÖp líp giao vËn nh− lμ ®¬n vÞ d÷ liÖu giao thøc giao vËn hoÆc TPDU vμ víi nhiÒu
®−êng kÕt nèi cña mét hoÆc nhiÒu cuéc gäi ¶o (NSAP).
Trong tr−êng hîp nμy, mçi th«ng b¸o ®−îc chia thμnh nhiÒu gãi nhá ®−îc gäi lμ
gãi tin cã khu«n d¹ng quy ®Þnh tr−íc. Mçi gãi tin còng chøa çc th«ng tin ®iÒu
khiÓn, trong ®ã cã ®Þa chØ nguån (ng−êi göi) vμ ®Ých (ng−êi nhËn) cña gãi tin. Çc gãi
tin thuéc vÒ mét th«ng b¸o nμo ®ã cã thÓ ®−îc göi ®i qua m¹ng ®Ó tíi ®Ých b»ng
nhiÒu con ®−êng kh¸c nhau.
Chóng ta thÊy çc ph−¬ng ph¸p chuyÓn m¹ch th«ng b¸o vμ chuyÓn m¹ch gãi lμ
gÇn gièng nhau. §iÓm kh¸c biÖt lμ ë chç çc gãi tin ®−îc giíi h¹n kÝch th−íc sao cho
çc nót m¹ng (nót chuyÓn m¹ch) cã thÓ xö lý toμn bé gãi tin trong bé nhí mμ kh«ng
cÇn ph¶i l−u tr÷ t¹m thêi trªn ®Üa. Bëi thÕ trªn m¹ng chuyÓn m¹ch gãi truyÒn çc gãi
tin qua m¹ng nhanh h¬n vμ hiÖu qu¶ h¬n so víi m¹ng chuyÓn m¹ch th«ng b¸o.
VÊn ®Ò khã kh¨n nhÊt cña m¹ng lo¹i nμy lμ viÖc tËp hîp çc gãi tin ®Ó t¹o l¹i
th«ng b¸o ban ®Çu cña ng−êi dïng, ®Æc biÖt trong tr−êng hîp çc gãi ®−îc truyÒn
theo nhiÒu ®−êng kh¸c nhau. CÇn ph¶i cμi ®Æt çc c¬ chÕ ®¸nh dÊu gãi tin vμ phôc håi
Ch−¬ng 4: M¹ng diÖn réng 75
çc gãi tin bÞ thÊt l¹c hoÆc truyÒn bÞ lçi cho çc nót m¹ng. ChÝnh v× thÕ chuyÓn m¹ch
gãi ®−îc dïng phæ biÕn h¬n çc m¹ng chuyÓn m¹ch th«ng b¸o.
4.3. Truy cËp ®Çu cuèi vμ çc khuyÕn nghÞ X.3, X.28, X.29, X.25, X.75
4.3.1 Truy cËp ®Çu cuèi
Giao thøc truy cËp m¹ng X. 25 ®−îc gi¶ ®Þnh lμ DTE, ®−îc kÕt nèi víi m¹ng ®ñ
th«ng minh (hoÆc tiÕn tr×nh cã thÓ chÊp nhËn ®−îc). §Ó cã thÓ thùc hiÖn ®−îc nhiÒu
líp giao thøc ®−îc m« t¶. Trong tr−êng hîp th«ng th−êng, ®©y lμ ®óng, ch¾c ch¾n
nÕu DTE lμ mét m¸y tÝnh. Trong mét vμi tr−êng hîp ç biÖt, tuy nhiªn, DTE kh«ng
ho¹t ®éng trong kiÓu gãi, nã cã mét tiÕn tr×nh cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®ñ mét giao thøc
gièng X. 25. Mét vÝ dô cña mét DTE trong líp lμ mét kiÓu ký tù ®¬n ®ång bé ®Çu
cuèi lμ mét m¸y tÝnh ç nh©n. Th«ng th−êng chØ lμ mét cÊp ®−îc giíi h¹n cña sù
th«ng minh víi giao diÖn vËt lý ®¬n RS-232 C/V. 24.
Yªu cÇu, ng−êi dïng cã thÓ chän lùa cung cÊp thªm thiÕt bÞ ®Ó tËp hîp nh÷ng
chuçi ký tù cÇn thiÕt tõ ®Çu cuèi ®Õn m¹ng çc gãi vμ ng−îc l¹i. Cã nhiÒu gi¶i ph¸p,
bëi v× ®©y kh«ng chØ lμ thiÕt bÞ, rÊt nhiÒu PSPDN qu¶n lý ®−a ra ý ®Þnh cho ng−êi
dïng mét gi¶i ph¸p giao thøc truy cËp m¹ng nh− lμ X.28 vμ còng cã ý ®Þnh cho sö
dông víi kiÓu ký tù ®ång bé ®Çu cuèi. Thªm vμo nh÷ng thiÕt bÞ cÇn thiÕt cung cÊp
kiÓu cña giao diÖn nh− lμ mét PAD (Packet-Assembler-Disassembler). ThuËt ng÷
PAD ®−îc cung cÊp bëi qu¶n lý PSPDN. Mét PAD ®¬n ®−îc sö dông ®ãng vai trß
mét sè cña kiÓu ký tù DTE, nh÷ng chøc n¨ng vμ vÞ trÝ cña 1 PAD cïng víi nh÷ng
giao thøc thªm vμo ®−îc ®Þnh nghÜa phï hîp víi nã. Cã thÓ xem lμ giao thøc X.3 ®Þnh
nghÜa ho¹t ®éng vμ kü n¨ng ®uîc cung cÊp bëi PAD, khi X.29 ®Þnh nghÜa giao diÖn
gi÷a PAD vμ mét kiÓu gãi DTE tõ xa.
4.3.2 KhuyÕn nghÞ X.3
Chøc n¨ng cña 1 PAD lμ tËp hîp nh÷ng ký tù riªng lÎ ®−îc nhËp vμo bëi mét
ng−êi dïng t¹i mét kho¶ng ký tù ®ång bé ®Çu cuèi ®Õn phu¬ng tiÖn gãi lμ thÝch hîp
cho viÖc truyÒn th«ng trong X. 25 PSPDN. PAD ph¶i chØ ra tÊt c¶ çc giao thøc cña
X. 25 thay cho ®Çu cuèi (nh− vËy gäi lμ thiÕt lËp, ®iÒu khiÓn luång) vμ ®èi víi çc
kiÓu gãi th× c«ng viÖc cña m¹ng ph¶i trong suèt cho ng−êi dïng.
Nh÷ng chøc n¨ng vμ nh÷ng ph−¬ng tiÖn cña mét PAD ®−îc ®Þnh nghÜa trong
phÇn giíi thiÖu cña X.3. Thªm vμo ®ã lμ nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n lμ ®−êng d©y ngoμi,
mçi ®Çu cuèi ®−îc kÕt nèi ®Õn mét PAD cã mét sè çc tham sè ®−îc liªn kÕt. Bëi v×
kiÓu ký tù cña çc ®Çu cuèi thay ®æi réng trong ho¹t ®éng vμ tÝnh chÊt. Çc th«ng sè
th«ng th−êng lμ ®uîc ®Æt bëi çc lÖnh cã ý ®Þnh t¹i ®Çu cuèi hoÆc gi¶i ph¸p tõ kiÓu
gãi xa DTE ®−îc truy cËp. Nh− vËy nh÷ng liªn hÖ næi bËc lμ:
- Cã kiÓm tra tiÕng väng (echo) côc bé ®−îc yªu cÇu.
- Sù chän lùa cña nh÷ng ký tù gãi cuèi, cho phÐp ng−êi dïng çc tÝn hiÖu PAD lμ
sù truyÒn cña mét gãi ®−îc b¾t ®Çu.
- B¶ng liÖt kª cña gi¶i ph¸p ®iÒu khiÓn çc ký tù cho çc chøc n¨ng lμ ®−êng d©y
vμ lÆp l¹i sù chuyÓn t¶i.
KhuyÕn nghÞ giíi thiÖu râ rμng giao thøc ®−îc sö dông gi÷a ®Çu cuèi ®−îc sö
dông kiÓu ký tù ®ång bé vμ PAD. Nã bao gåm nh÷ng tiÕn tr×nh sau.
- Truy cËp PAD.
- §Æt nh÷ng tham sè ®Çu cuèi ®Õn nh÷ng gi¸ trÞ ®−îc yªu cÇu.
- ThiÕt lËp mét cuéc gäi ¶o ®Õn ®Ých kiÓu gãi DTE.
- §iÒu khiÓn sù thay ®æi cña ng−êi tiªu dïng d÷ liÖu gi÷a ®Çu cuèi vμ PAD.
- Xo¸ thiÕt lËp ®−îc gäi.
Truy cËp ®Õn PAD cã thÓ ®−îc cÊu t¹o riªng biÖt. Nã cã thÓ chuyÓn qua mét
chuyÓn m¹ch ®−îc kÕt nèi ®ang ®−îc sö dông lμ PSTN hoÆc nã cã thÓ qua mét ®−êng
truyÒn. Tuy nhiªn, nÕu PSTN lμ sö dông ®−êng truyÒn analog, modem ph¶i ®−îc sö
dông t¹i mçi ®Çu cuèi cña ®−êng truyÒn. Nh− vËy, nÕu nh÷ng dÞch vô d÷ liÖu sè ®−îc
cung cÊp cho m¹ng, th× çc qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ®−îc thiÕt lËp hoÆc lμ ®−êng ®−îc
®Þnh tr−íc do ®ã cÇn sö dông giao diÖn RS-232 C/V.24.
Mét ®Çu cuèi truy cËp ®· ®¹t ®−îc ®Õn PAD, ®Çu cuèi ®ã göi mét yªu cÇu dÞch
vô vÒ ký tù kÕ tiÕp. Th«ng th−êng, PAD x¸c ®Þnh tèc ®é d÷ liÖu ®−îc sö dông bëi ®Çu
cuèi vμ cho phÐp ®Çu cuèi ®−îc lùa chän mét tiªu chuÈn ®Çu tiªn lμ s¬ l−îc. Nh÷ng
tiÕn tr×nh ®−îc ®Þnh nghÜa cho phÐp ng−êi dïng ®Çu cuèi ®äc ®−îc çc tham sè liªn
kÕt s¬ l−îc vμ nÕu ®−îc yªu cÇu chuyÓn ®æi ®Õn nh÷ng gi¸ trÞ kh¸c. PAD s½n sμng lËp
mét cuéc gäi ¶o th«ng qua PSPDN ®Õn mét kiÓu gãi ®iÒu khiÓn tõ xa DTE.
ThiÕt lËp mét cuéc gäi ¶o, ng−êi dïng tr−íc tiªn chØ ra ®−îc ®Þa chØ PAD ®·
®−îc yªu cÇu cña ®Çu cuèi kiÓu gãi. PAD khi thiÕt lËp cuéc gäi ¶o nh÷ng tiÕn tr×nh
®−îc ®−a ra ngoμi ®−êng d©y sím. Mét cuéc gäi ®−îc thiÕt lËp PAD nhËp d÷ liÖu
truyÒn pha.
Khi mét d÷ liÖu ®−îc truyÒn pha PAD thùc hiÖn viÖc tËp hîp gãi cÇn thiÕt vμ
nh÷ng chøc n¨ng, nh÷ng tiÕn tr×nh cÇn thiÕt lμ PAD ®−îc khëi ®Çu truyÒn cña mét
gãi khi ng−êi dïng ®−îc chÊp nhËn nhËp gãi cuèi vμ ®iÒu khiÓn theo ký tù hoÆc sau
®ã lμ chÊp nhËn chu kú time out. Th«ng th−êng, sau tÊt c¶ çc th«ng tin ®−îc chuyÓn
®æi, ng−êi dïng cã thÓ yªu cÇu PAD xo¸ cuéc gäi.

Sù giíi thiÖu râ rμng t¸c ®éng qua l¹i gi÷a PAD vμ kiÓu gãi ®iÒu khiÓn tõ xa
DTE. Nh÷ng tiÕn tr×nh ®−îc kÕt nèi c¬ b¶n víi X.29 cho thiÕt lËp cuéc gäi vμ truyÒn
d÷ liÖu vÒ b¶n chÊt gièng nh− lμ sö dông X. 25. Tuy nhiªn, thªm vμo ®ã nh÷ng tiÕn
tr×nh ®−îc ®Þnh nghÜa trong lêi giíi thiÖu nã mang l¹i sù cã mÆt cña ®Çu cuèi PAD vμ
kiÓu gãi ®iÒu khiÓn tõ xa DTE. Tuy nhiªn, trong sù ®iÒu khiÓn ng−îc l¹i khi d÷ liÖu
®−îc truyÒn pha, kiÓu gãi DTE chuyÓn th«ng tin víi PAD sö dông ®iÒu khiÓn bit 0
trong header cña mçi gãi d÷ liÖu. Khi bit 0 ®−îc ®Æt vμo nã chØ ra r»ng th«ng tin cßn
l¹i trong gãi lμ cã ý ®Þnh cho sö dông bëi PAD vμ sÏ kh«ng ®−îc tËp hîp vμ v−ît qua
®Çu cuèi ng−êi dïng. tiÕn tr×nh cho phÐp kiÓu gãi ®iÒu khiÓn tõ xa DTE chØ ®äc vμ
nÕu cÇn thiÕt th× ®Æt gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tham sè ®−îc liªn kÕt víi cuéc gäi ®Çu cuèi.
4.3.5 KhuyÕn nghÞ X. 25
Mét m¹ng X. 25 chøa mét sè chøc n¨ng chuyÓn m¹ch gãi cã nhiÖm vô chuyÓn
m¹ch vμ ®Þnh tuyÕn çc gãi truyÒn gi÷a hai nót, nh− mét ®Çu cuèi (Terminal) vμ m¸y
chñ(Host). MÆc dï viÖc truyÒn d÷ liÖu x¶y ra sö dông çc gãi, sù xuÊt hiÖn phÇn mÒm
líp cao h¬n lμ mét kªnh logic liªn tôc duy nhÊt (hoÆc m¹ch ¶o) tån t¹i gi÷a hai nót.
KÝch th−íc gãi tiªu biÓu cña m¹ng X. 25 lμ 128 byte, mÆc dï çc kÝch th−íc kh¸c cã
thÓ ®−îc tho¶ thuËn vμo thêi ®iÓm kÕt nèi.
MÆc dï çc thiÕt bÞ ®Çu cuèi nèi vμo m¹ng X. 25 qua thiÕt bÞ PAD (Packet
Assembler - Disassembler), m¸y chñ cã thÓ nèi trùc tiÕp hoÆc th«ng qua çc modem
®ång bé. M¹ng X. 25 sö dông giao thøc X. 25, thùc chÊt ®©y lμ giao thøc. Nh÷ng
giao thøc nμy bao gåm X.21 hoÆc X.21bis t¹i líp vËt lý, thñ tôc truy cËp liªn kÕt c©n
b»ng LAPB (Link Access Procedure Balanced) t¹i líp liªn kÕt d÷ liÖu vμ giao thøc
líp gãi X. 25 (X.25 PLP) t¹i líp m¹ng. Giao thøc X. 25 cho phÐp tèi ®a 4.095 m¹ch
¶o ®−îc dån thêi gian trªn mét liªn kÕt vËt lý gi÷a nót vμ m¹ng X. 25. Trªn thùc tÕ,
sö dông Ýt m¹ch ¶o h¬n v× phÇn lín çc liªn kÕt vËt lý kh«ng thÓ hç trî d÷ liÖu cho
4095 m¹ch ¶o. Tèc ®é truyÒn chñ yÕu cña X. 25 lμ 64Kbit/s, nh−ng tèc ®é cao h¬n
còng cã thÓ sö dông. NÕu hai m¹ng LAN nèi víi nhau qua mét m¹ng X. 25, viÖc
truyÒn d÷ liÖu gi÷a çc m¹ng LAN bÞ giíi h¹n ë tèc ®é nμy. §iÒu nμy giíi h¹n lo¹i
øng dông b¹n cã thÓ ch¹y trªn m¹ng X. 25. NhiÒu tr×nh øng dông m¹ng LAN ®ßi hái
tèc ®é truyÒn d÷ liÖu Ýt nhÊt 1 Mbit/s ho¹t ®éng míi cã hiÖu qu¶. Çc tr×nh øng dông
truyÒn file vμ gi¶ lËp thiÕt bÞ ®Çu cuèi cã thÓ thi hμnh mét çch cã hiÖu qu¶ trªn m¹ng
X. 25 nh−ng çc øng dông tr¹m lμm viÖc ch¹y rÊt chËm.
Nh÷ng tÝnh chÊt cña X.75 ®−îc chØ ra trong h×nh 4.2.
X.25 X.75 X.75 X.25
STE STE STE STE
STE STE
DCE DCE
X.25 X.25 X.25

M¹ng con 1 M¹ng con 2 M¹ng con 3
: TËp hîp giao thøc X.25 DCE ThiÕt bÞ ®Çu cuèi kªnh d÷ liÖu
: TËp hîp giao thøc X.75 STE Tæng ®μi ®Çu cuèi b¸o hiÖu
H×nh 4.2: Nh÷ng tÝnh chÊt cña X.75
Víi 3 giao thøc X. 25 ®−îc liªn kÕt víi tiªu chuÈn X.75: giao thøc líp gãi (PLP)
giao thøc liªn kÕt d÷ liÖu (DLP) vμ giao thøc líp qu¶n lý (PHY) th«ng th−êng ®Ó
n©ng cao ®é tin cËy vμ truyÒn th«ng tin, nhiÒu ®−êng liªn kÕt ®−îc sö dông ®Ó kÕt nèi
hai STE, v× vËy tiÕn tr×nh ®a liªn kÕt (MLP) ®−îc sö dông lμ DLP.
V× vËy khi mét khung (gãi) ®−îc truyÒn cã thÓ ®−îc chän lùa mét ®−êng truyÒn
Regardless cña kªnh ¶o. Trong nhiÒu ®−êng ®iÒu khiÓn liªn kÕt (MLC) cña mçi
khung lμ khi ®−îc sö dông bëi ng−êi nhËn MLP ®Õn khung kÕ tiÕp ®−îc lËp l¹i tr−íc
®Ó ph©n ph¸t ®Õn PLP.
X75 PLP nã ®¬n gi¶n h¬n X. 25 PLP, nã ®−îc yªu cÇu vÒ çc kiÓu gãi Ýt h¬n
cho sù thùc thi nã. Bëi v× ®©y lμ X75 ®−îc truyÒn th«ng gi÷a hai ®iÒu khiÓn ®−îc kÕt
nèi cïng víi X. 25 gi÷a hai DCE nã ®−îc bao gåm trong truyÒn th«ng gi÷a hai DTE
®−îc rót gän çc kiÓu gãi vμ ®Þnh d¹ng th«ng th−êng riªng tõng çi trong h×nh 4.3.
Cã rÊt nhiÒu tr−êng vμ ph−¬ng tiÖn trong X. 25. Tr−êng thªm vμo chÝnh lμ m¹ng
cã Ých trong mçi yªu cÇu cuéc gäi gãi. Nã cã thÓ ®−îc gäi l¹i t−¬ng ®−¬ng gãi trong
X25 lμ mét tr−êng dÔ dμng ®−îc sö dông yªu cÇu mét çch ch¾c ch¾n vμ nã dÓ dμng
ho¹t ®éng ®Ó sö dông trong viÖc liªn kÕt. V× vËy viÖc chän lùa lμ sù chiÕn l−îc cña
viÖc truyÒn l¹i. Trong mét ®−êng truyÒn gièng nhau, lÜnh vùc m¹ng cã Ých ®−îc cho
phÐp cung cÊp ®Õn STE ®Ó chØ ra mét STE kh¸c ®−îc liªn kÕt cã Ých víi m¹ng mμ nã
®−îc cμi ®Æt. Bao gåm window vμ sù chØ ra kÝch cì cña gãi, ®−îc −íc tÝnh ®é tr× ho·n
cña ®−êng truyÒn vμ nã cung cÊp víi sù chän lùa ë xa nh− vËy nã lμ nh÷ng ph−¬ng
tiÖn cña STE ®Ó x¸c ®Þnh cã hoÆc kh«ng ®Ó chØ râ nh÷ng lîi Ých (dÔ dμng) ®−îc yªu
cÇu thÊp nhÊt cho sù kÕt nèi cã thÓ gÆp.
Nh÷ng yÕu tè cña ho¹t ®éng PLP ®−îc tr×nh bμy trong h×nh 4.4.
Çc kiÓu gãi (PPDU) Giao thøc sö dông

Call request Call set-up
Call connected (ThiÕt lËp cuéc gäi)
Clear request Call clearing
Clear confirmation (Xo¸ cuéc gäi)
Data Interrupt Data transfer
Interrupt Confirmation (TruyÒn d÷ liÖu)
Receiver ready
Flow control
Receiver not ready
Reset confirmation (§iÒu khiÓn luång)
Restart Restart
Restart confirmation (Khëi ®éng l¹i)
0 1 2 3 4 5 6 7 Bit
0 0 Khèi Nhãm
Kªnh
KiÓu 1
ChiÒu dμi ®Þa chØ nguån ChiÒu dμi ®Þa chØ ®Ých
§Þa chØ nguån
§Þa chØ ®Ých
0 0 ChiÒu dμi hiÖu dông m¹ng
Çc tiÖn Ých m¹ng
0 0 ChiÒu dμi ph−¬ng tiÖn
Ph−¬ng tiÖn
D÷ liÖu ng−êi dïng
0 1 2 3 4 5 6 7 Bit
0 0 Khèi Nhãm
Kªnh
KiÓu 1
Çc tr−êng thªm vμo
0 1 2 3 4 5 6 7 Bit
0 0 Khèi Nhãm
Kªnh
P(R) M P(S) 0
D÷ liÖu
H×nh 4.3: Çc kiÓu gãi vμ ®Þnh d¹ng

DTE STE STE STE STE DTE

Relay Relay Relay Relay
X.25PLP X.25PLP X.75PLP X.75PLP X.75PLP X.75PLP X.75PLP X.75PLP X.25PLP X.25PLP
X.25DLP X.25DLP X.75DLP X.75DLP X.75DLP X.75DLP X.75DLP X.75DLP X.25DLP X.25DLP
VËt lý VËt lý VËt lý VËt lý VËt lý VËt lý VËt lý VËt lý VËt lý VËt lý
M¹ng M¹ng
con 1 con 2
(a)
DTE STE STE STE STE DTE

Call request Incomming call
(VCI=27) (VCI=12)
Call request Call request
(VCI=10) Call request
(VCI=40) (VCI=6)
Call connected
(VCI=10) Call accepted
Call connected Call connected
Call connected (VCI=12)
(VCI=6) (VCI=27)
(VCI=40)
DH DATA
[P(S)=0] DH DATA [P(S)=5] DH DATA [P(S)=4] DCE DATA
DH DATA [P(S)=3]
[P(S)=5]
DCE RR
[P(RP=1] RR [P(R)=6] RR [P(R)=5] RR [P(R)=4]
Clear request DTE RR

Clear request Clear request
(VCI=10) Clear request [P(R)=6]
(VCI=40) (VCI=6) (VCI=27)
DTE clear Clear indication

Clear confirm Clear confirm
Clear confirm (VCI=10)
confirm (VCI=6) (VCI=27)
(VCI=40)
(VCI=10)
DTE clear confirm
(VCI=12)
(b)
H×nh 4.4
PhÇn ®Çu ®−îc chØ ra trong nhiÒu giao thøc, trong phÇn sau chØ ra viÖc sö dông
chuçi gãi ®Çu cuèi - ®Çu cuèi ®Õn mét chuyÓn m¹ch ¶o, khi truyÒn mét gãi ®¬n cña
d÷ liÖu vμ xo¸ chuyÓn m¹ch. Sù thuËn lîi cña giao thøc X75 ®uîc coi lμ ®óng ®Ó sö
dông cho viÖc truyÒn th«ng mçi m¹ng con (subnet) còng tèt nh− th«ng qua nh÷ng
®−êng kÕt nèi STE-STE. Chøc n¨ng Relay trong mçi STE ®−îc sö dông ®Ó thùc hiÖn
®Þnh d¹ng sù chuyÓn ®æi cña gãi.
Trong mçi STE cã mét sù chØ râ ®Þa chØ cña X121 sù chÊp nhËn cña mét gãi
®ang nhËn STE cã thÓ sö dông phÇn thø tù cao h¬n cña ®Þa chØ ®Ých ®Ó x¸c ®Þnh
®−êng theo STE hoÆc ®Þa chØ ®Ých DCE/DTE.
Trong sù chÊp nhËn cña mét yªu cÇu cuéc gäi gãi, nguån PSE ®−îc x¸c ®Þnh tõ
®Þa chØ ®Ých ®i vμo nã vμ ®Õn mét m¹ng kh¸c. PSE sö dông b¶ng chän ®−êng ®Ó x¸c
®Þnh ®−êng kÕt nèi ra ngoμi ®−îc sö dông ë phÝa tr−íc gãi, ®Ó thÝch hîp víi STE.
ChÊp nhËn cña mét gãi, líp relay ®i vμo STE tr−íc tiªn lμ ghi nhËn th«ng tin cña
kªnh ¶o (VCI) ®−îc liªn kÕt víi cuéc gäi vμ c¶i çch gãi víi mét VCI míi vμ thÝch
hîp víi mét m¹ng víi tham sè cã Ých. Khi nã truyÒn mét gãi cã Ých ®i qua ®−êng kÕt
nèi STE-STE ®ang ®−îc sö dông giao thøc thÝch hîp.
Líp relay ®i vμo chÊp nhËn STE khi nã ghi nhËn ®−îc nh÷ng lîi Ých cña m¹ng
vμ VCI ®i vμo nã, nhËn mét VCI míi vμ ®¹i diÖn sö dông DTE bao gåm ®Þa chØ ®Ých
®i vμo gãi ®Õn phÝa tr−íc cña gãi th«ng qua Subnetwork thø 2 ®Õn PSE. Líp relay ®i
vμo ®Ých PSE khi c¶i çch gãi ®Ó ®i vμo cuéc gäi gãi, sù thay ®æi VCI vμ gãi ë phÝa
tr−íc ®Õn ®Ých DTE ®ang ®uîc sö dông lμ X. 25 PLP.
Mét tiÕn tr×nh nh− nhau ®−îc sö dông víi cuéc gäi Accepted/Call ®−îc kÕt nèi
nh÷ng gãi Except trong çc tr−êng hîp kÕt nèi cã Ých víi m¹ng thø 2 lμ t¹o ra STE
kh¸c. Th«ng th−êng çc gãi d÷ liÖu cã thÓ ®uîc truyÒn trong suèt kªnh ¶o ®uîc thiÕt
lËp ®Ó chÊp nhËn cuéc gäi gãi ®uîc kÕt nèi bëi nguån DTE.
Th«ng th−êng nh÷ng tiÕn tr×nh ®iÒu khiÓn luång vμ ®iÒu khiÓn lçi vμ ®−îc øng
dông qua mçi kªnh ¶o ng−îc l¹i (trong vßng). Nh− vËy, nÕu luång lμ bÞ dõng l¹i t¹i
bÊt cø ®iÓm nμo trong m¹ng, nã sÏ ph¶n x¹ l¹i ®Õn çc m¹ng l©n cËn cña çc kªnh
¶o vμ v× vËy nã mang ®Õn mét nguån DTE. KiÓu ®iÒu khiÓn luång th× ®−îc biÕt ®Õn
nh− lμ:
ChØ ra mét bøc ¶nh gãi d÷ liÖu ®¬n víi mét sù hiÓu biÕt ®éc lËp ®−îc sö dông
trªn mçi kªnh ¶o. NÕu bit D ®−îc ®Æt trong gãi d÷ liÖu th× bit cßn l¹i ®−îc ®Æt th«ng
qua sù truyÒn th«ng ®Õn tÊt c¶ m¹ng. KÕt qu¶ sù hiÓu biÕt lμ ®−îc gi¶i quyÕt t−¬ng tù
ph−¬ng ph¸p vμ v× vËy kÕt nèi ®Çu cuèi-®Çu cuèi lμ quan träng. Tuy nhiªn, tiÕn tr×nh
xo¸ cuéc gäi lμ gièng nhau ®−îc sö dông víi X. 25 ngo¹i trõ Except lμ nã ®−îc më
réng ®Ó b¨ng qua viÖc hoμn tÊt m¹ng.
4.4 Çc m¹ng d÷ liÖu chuyÓn m¹ch kªnh
Trong tr−êng hîp nμy, khi cã hai thùc thÓ cÇn trao ®æi th«ng tin víi nhau th×
gi÷a chóng sÏ ®−îc thiÕt lËp mét kªnh cè ®Þnh vμ ®−îc duy tr× cho ®Õn khi mét trong
hai bªn ng¾t liªn l¹c. Çc d÷ liÖu chØ ®−îc truyÒn theo con ®−êng cè ®Þnh ®ã.
Ph−¬ng ph¸p chuyÓn m¹ch cã 2 nh−îc ®iÓm chÝnh: mét lμ ph¶i tiªu tèn thêi
gian ®Ó thiÕt lËp con ®−êng (kªnh) cè ®Þnh gi÷a hai thùc thÓ, vμ hai lμ hiÖu suÊt sö
dông ®−êng truyÒn kh«ng cao v× sÏ cã lóc kªnh bÞ bá kh«ng do c¶ hai bªn ®iÒu hÕt
th«ng tin cÇn truyÒn trong khi çc thùc thÓ kh¸c kh«ng ®−îc phÐp sö dông kªnh
truyÒn nμy. M¹ng ®iÖn tho¹i lμ mét vÝ dô ®iÓn h×nh cña m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh.
4.5 Çc m¹ng sè ®a dÞch vô ISDN
Çc m¹ng X. 25, Frame Relay vμ T1 cã thÓ sö dông dïng ®Ó nèi çc m¹ng LAN
víi nhau ë tèc ®é 2Mbit/s hoÆc nhá h¬n. Mét c«ng nghÖ ®ang ph¸t triÓn ®Ó kÕt nèi
çc m¹ng LAN víi nhau ë tèc ®é cao h¬n dùa trªn B-ISDN. B-ISDN ®−îc ph¸t triÓn
nh»m ®¸p øng nhu cÇu n©ng cao tèc ®é Basic (c¬ së) vμ Primary do ISDN cung cÊp
(ISDN b¨ng hÑp). Tho¹i, video, d÷ liÖu, h×nh ¶nh vμ ®a truyÒn th«ng lμ çc vÝ dô cña
nh÷ng øng dông ®ßi hái b¨ng réng.
Giao tiÕp B- ISDN ban ®Çu cung cÊp tèc ®é truyÒn d÷ liÖu lμ 51Mbit/s, 155
Mbit/s hoÆc 622 Mbit/s trªn ®−êng çp quang. Trong h×nh sau cho thÊy líp vËt lý hç
trî B- ISDN ®−îc cung cÊp bëi SONET vμ ATM, çc c«ng nghÖ nμy sÏ ®−îc th¶o
luËn trong çc phÇn sau. Víi çc líp thÝch hîp, SONET vμ ATM cã thÓ sö dông ®Ó
kÕt nèi çc m¹ng LAN víi nhau. Líp client trong h×nh d−íi ®©y cã thÓ lμ frame relay,
SMDS hoÆc IEEE 802.2.
IEEE Frame Çc dÞch

SMDS
B-ISDN 802.2 Relay vô kh¸c
Líp Líp Líp Líp
thÝch øng thÝch øng thÝch øng thÝch øng
ATM
SONET
H×nh 4.5: Líp vËt lý hç trî B-ISDN
4.6 M¹ng riªng

Nã lμ mét gi¶i ph¸p sö dông PTT hoÆc nh÷ng m¹ng ®−îc cung cÊp c«ng céng
(Public-Carrier), ®−îc çc c«ng ty cμi ®Æt riªng, ®−îc tÝch hîp riªng tho¹i vμ nh÷ng
m¹ng d÷ liÖu. Çc cuéc gäi ®iÖn tho¹i th«ng qua mét m¹ng ®iÖn tho¹i chuyÓn m¹ch
c«ng céng (PSTN) hoÆc c«ng céng ISDN lμ ®−îc giao nhiÖm vô trªn mét thêi gian vμ
kho¶ng çch c¬ b¶n. NÕu nh÷ng m¹ng ®−îc sö dông cho viÖc truyÒn d÷ liÖu - ®ang sö
dông mét modem víi PSTN - v× vËy nh÷ng cuéc gäi lμ ®−îc giao nhiÖm vô c¬ b¶n
t−¬ng tù. Nh÷ng cuéc gäi ®ang sö dông mét m¹ng d÷ liÖu c«ng céng th«ng th−êng lμ
®−îc giao nhiÖm vô mét trong hai kiÓu c¬ b¶n t−¬ng tù hoÆc trong kiÓu c¬ b¶n cña
chÊt l−îng viÖc truyÒn d÷ liÖu. Trong hÇu hÕt çc thiÕt lËp (çc c«ng ty, tr−êng ®¹i
häc, bÖnh viÖn ) phÇn lín cña viÖc truyÒn th«ng (tiÕng nãi vμ d÷ liÖu) lμ thiÕt lËp côc
bé víi mét tû lÖ nhá cña cuéc gäi cho sù thiÕt lËp ë ngoμi. Tuy nhiªn, ®Ó tr¸nh sù
giao nhiÖm vô cña m¹ng c«ng céng, tÊt c¶ çc thiÕt lËp cμi ®Æc tù ®éng riªng thay ®æi
nh¸nh cho ®iÖn tho¹i vμ mét m¹ng côc bé cho viÖc truyÒn th«ng d÷ liÖu.
Cho mét ho¹t ®éng th−¬ng m¹i trªn mét vÞ trÝ ®¬n (thiÕt lËp) tÊt c¶ çc cuéc gäi
®éc lËp ph¶i sö dông mét PTT hoÆc m¹ng Public-carrier. Mét c«ng ty ®ang ho¹t ®éng
t¹i nhiÒu vÞ trÝ, tuy nhiªn mét sù lùa chän lμ ®−îc më réng kÕt nèi riªng biÖt dÔ dμng
víi mçi vÞ trÝ bao gåm tÊt c¶ çc vÞ trÝ sù trë l¹i th−êng lμ cã ý nghÜa quan träng qua
l¹i nh÷ng cuéc gäi gi÷a nh÷ng vÞ trÝ. Sù chän lùa mét çch c¬ b¶n trong mét sè çc
Agent, ®a sè trong mét cÊp cña nh÷ng l−u l−îng t¸c ®éng qua l¹i gi÷a çc vÞ trÝ, bëi
v× nã ®−îc t¹o ra mét enterprise-wide cña m¹ng riªng, th«ng th−êng ®−îc thuª kªnh
truyÒn tõ çc PTT hoÆc t¶i c«ng céng. §©y lμ nhiÖm vô c¬ b¶n, hä ®−îc sö dông 24
giê trong ngμy h¬n lμ mét phÇn cuéc gäi c¬ b¶n.
§èi víi nh÷ng nhμ kinh doanh lín, viÖc cÊp l−u l−îng vÞ trÝ t¸c ®éng qua l¹i c¶
tiÕng nãi vμ d÷ liÖu cã thÓ cã tÇm quan träng. Do ®ã nh÷ng c«ng ty cμi ®Æt vμ qu¶n lý
m¹ng ®iÖn tho¹i riªng hoÆc m¹ng d÷ liÖu riªng. §−îc thªm vμo sù thuËn lîi nh÷ng
dÞch vô tinh tÕ h¬n cã thÓ s½n sμng ®−îc ®−a ra vμ m¹ng lμ riªng biÖt-riªng biÖt tõ
®−êng truyÒn cña viÖc bao trïm tÊt c¶ sù an toμn h¬n. V× vËy nh÷ng m¹ng lμ nh÷ng
m¹ng ®¬n riªng biÖt hoÆc çc m¹ng enterprise-wide, nÕu cù ly liªn kÕt nhiÒu quèc gia
hoÆc m¹ng toμn cÇu.
Hä giao thøc TCP/IP
5.1 Hä giao thøc TCP/IP

TCP/IP thùc chÊt lμ mét hä giao thøc cïng lμm viÖc víi nhau ®Ó cung cÊp
ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng liªn m¹ng.
Trong phÇn nμy chóng ta sÏ xem xÐt giao thøc IP, giao thøc TCP vμ mét sè øng
dông ë líp trªn nh− Telnet, FTP, DNS, SMTP.
5.1.1 Giao thøc liªn m¹ng IP
Môc ®Ých chÝnh cña IP lμ cung cÊp kh¶ n¨ng kÕt nèi çc m¹ng con thμnh liªn
m¹ng ®Ó truyÒn d÷ liÖu. Vai trß cña IP t−¬ng tù vai trß cña giao thøc líp m¹ng trong
m« h×nh OSI. H×nh 5.1 minh ho¹ kiÕn tróc kÕt nèi m¹ng con sö dôngTCP vμ IP, trong
®ã tÊt c¶ çc hÖ thèng thμnh viªn cña liªn m¹ng ®ßi hái ph¶i cμi ®Æt IP ë líp m¹ng.
IP lμ mét giao thøc kiÓu ”kh«ng liªn kÕt” (connectionless) cã nghÜa lμ kh«ng
cÇn cã giai ®o¹n thiÕt lËp liªn kÕt tr−íc khi truyÒn d÷ liÖu. §¬n vÞ d÷ liÖu dïng trong
IP ®−îc gäi lμ datagram, cã khu«n d¹ng chØ ra trong h×nh 5.2
Trong ®ã:
• VER (4 bit): ChØ version hiÖn hμnh cña IP ®−îc cμi ®Æt.
• IHL (4 bit): ChØ ®é dμi phÇn ®Çu (Internet Header Length) cña datagram, tÝnh
theo ®¬n vÞ tõ (word = 32 bÝt). §é dμi tèi thiÓu lμ 5 tõ (20 bytes).
M¸y A M¸y B
Cæng nèi 1 Cæng nèi 2
Çc líp Çc líp
cao h¬n cao h¬n
TCP TCP
IP IP IP IP
DL A DL A X25.2 X25.2 DL B DL B
Phy A Phy A X25.1 X25.1 Phy B Phy B
WAN
LAN 1 LAN 1
X.25
DL A : Giao thøc líp liªn kÕt d÷ liÖu cña m¸y A

Phy A : Giao thøc líp vËt lý cña m¸y A
DL B : Giao thøc líp liªn kÕt d÷ liÖu cña m¸y B
Phy B : Giao thøc líp vËt lý cña m¸y B
H×nh 5.1: KÕt nèi çc m¹ng con thμnh liªn m¹ngvíi TCP/IP.
0 3 4 7 8 15 16 31
Ver IHL KiÓu dÞch vô ChiÒu dμi tæng céng
NhËn d¹ng Cê §é dêi ph©n ®o¹n

Tiªu ®Ò
Thêi gian sèng Giao thøc Tæng kiÓm tra tiªu ®Ò
§Þa chØ nguån
§Þa chØ ®Ých
Tuú chän PhÇn chÌn
D÷ liÖu (tèi ®a 65.535 byte)
H×nh 5.2: Khu«n d¹ng cña IP datagram
• Type of service (8 bit): ®Æc t¶ tham sè vÒ dÞch vô, cã d¹ng cô thÓ nh− sau:
Precedence D T R Reserved
Precedence (3 bit): chØ thÞ vÒ quyÒn −u tiªn göi datagram, cô thÓ lμ:
111: Network Control (cao nhÊt) 011: Flash
110: Internetwork Control 010: Immediate
101: CRITIC/ECP 001: Priority
100: Flash Override 000: Routine (thÊp nhÊt).
D (Delay) (1 bit): chØ cã ®é trÔ yªu cÇu
D = 0: §é trÔ b×nh th−êng.
D = 1: §é trÔ thÊp.
T (Throughput) (1 bit): chØ th«ng l−îng yªu cÇu
T = 0: Th«ng l−îng b×nh th−êng.
Ch−¬ng 5: Hä giao thøc TCP/IP 87
T = 1: Th«ng l−îng cao.

R (Reliability) (1 bit): chØ ®é tin cËy yªu cÇu
R = 0: §é tin cËy b×nh th−êng.
R = 1: §é tin cËy cao.
• Total Length (16 bit): ChØ ®é dμi toμn bé datagram, kÓ c¶ phÇn header (tÝnh
theo ®¬n vÞ bytes)
• Identification (16 bit): Cïng víi çc tham sè kh¸c (nh− Source Addess vμ
Destination Addess) tham sè nμy dïng ®Ó ®Þnh danh duy nhÊt cho mét datagram
trong kho¶ng thêi gian nã tån t¹i trªn liªn m¹ng.
• Flags (3 bit): Liªn quan ®Õn sù ph©n ®o¹n (fragment) çc datagram, cô thÓ lμ:
- Bit 0: ch−a sö dông lu«n lÊy gi¸ trÞ 0
- Bit 1 (DF): = 0 cã thÓ ph©n ®o¹n.
= 1 kh«ng ph©n ®o¹n.
- Bit 2 (MF): = 0 ®o¹n cuèi.
= 1 cßn çc ®o¹n kh¸c.
0 1 2
0 DF MF
• Fragment Offset (13 bit): ChØ vÞ trÝ cña ®o¹n (fragment) ë trong datagram,
tÝnh theo ®¬n vÞ 64 bit, cã nghÜa lμ mçi ®o¹n (trõ ®o¹n cuèi cïng) ph¶i chøa mét vïng
d÷ liÖu cã ®é dμi lμ béi sè cña 64 bit.
• Time to Live (8 bit): Qui ®Þnh thêi gian tån t¹i (tÝnh b»ng gi©y) cña datagram
trong liªn m¹ng ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng mét datagram bÞ quÈn trªn liªn m¹ng. Thêi gian
nμy ®−îc cho bëi tr¹m göi vμ ®−îc gi¶m ®i (th−êng qui −íc lμ mét ®¬n vÞ) khi
datagram ®i qua mçi router cña liªn m¹ng.
• Protocol (8 bit): ChØ giao thøc líp trªn kÕ tiÕp sÏ nhËn vïng d÷ liÖu ë tr¹m
®Ých (hiÖn t¹i th−êng lμ TCP hoÆc UDP ®−îc cμi ®Æt trªn IP).
• Header Checksum (16 bit): M· kiÓm so¸t lçi 16 bit theo ph−¬ng ph¸p CRC,
chØ cho vïng header.
• Source Address (32 bit): §Þa chØ cña tr¹m nguån.
• Destination Address (32 bit): §Þa chØ cña tr¹m ®Ých.
• Options (®é dμi thay ®æi): Khai b¸o çc options do ng−êi göi yªu cÇu.
• Padding (®é dμi thay ®æi): vïng ®Öm, ®−îc dïng ®Ó ®¶m b¶o cho phÇn header
lu«n kÕt thóc ë mét mèc 32 bit.
• Data (®é dμi thay ®æi): vïng d÷ liÖu, cã ®é dμi lμ béi sè cña 8 bit, vμ tèi ®a lμ
65535 bytes (tèi thiÓu lμ 576bytes)
S¬ ®å ®Þa chØ ho¸ ®Ó ®Þnh danh çc tr¹m (host) trong liªn m¹ng gäi lμ ®Þa chØ IP
32 bit (32 bit address). Mçi ®Þa chØ IP cã ®é dμi 32 bit ®−îc t¸ch thμnh 4 vïng (mçi
vïng 1 byte), cã thÓ ®−îc biÓu thÞ d−íi d¹ng thËp ph©n, b¸t ph©n, thËp lôc ph©n hoÆc
nhÞ ph©n. Çch viÕt phæ biÕn nhÊt lμ dïng d¹ng thËp ph©n cã dÊu chÊm ®Ó t¸ch çc
vïng. Môc ®Ých cña ®Þa chØ IP lμ ®Ó ®Þnh danh duy nhÊt cho mét host bÊt kú trªn liªn
m¹ng. Do tæ chøc vμ ®é lín cña çc m¹ng con (subnet) cña liªn m¹ng cã thÓ kh¸c
nhau, ng−êi ta chia çc ®Þa chØ IP thμnh 5 líp, ký hiÖu lμ A, B, C, D vμ E, víi cÊu tróc
®−îc chØ ra nh− sau:
0 1 7 8 15 16 23 24 31
Líp A 0 netid hostid
Líp B 1 0 netid hostid
Líp C 1 1 0 netid hostid
Líp D 1 1 1 0 Multicast address (®Þa chØ qu¶ng b¸o)
Líp E 1 1 1 1 0 Reserved for future use (dμnh cho t−¬ng lai)
H×nh 5.3 - CÊu tróc çc líp ®Þa chØ IP
Chó ý r»ng çc bit ®Çu tiªn cña byte ®Çu tiªn ®−îc dïng ®Ó ®Þnh danh líp ®Þa
chØ (0 - líp A ; 10 - líp B ; 110 - líp C ; 1110 - líp D ; vμ 11110 - líp E).
• Líp A cho phÐp ®Þnh danh tíi 126 m¹ng, víi tèi ®a 16 triÖu host trªn mçi
m¹ng. Líp nμy ®−îc dïng cho çc m¹ng cã sè tr¹m lín.
• Líp B cho phÐp ®Þnh danh tíi 16384 m¹ng, tèi ®a 65534 host trªn mçi m¹ng.
• Líp C cho phÐp ®Þnh danh tíi 2 triÖu m¹ng, víi tèi ®a 254 host trªn mçi
m¹ng. Líp nμy ®−îc dïng cho çc m¹ng cã Ýt tr¹m.
• Líp D dïng ®Ó göi IP datagram tíi mét nhãm çc host trªn mét m¹ng.
• Líp E dù phßng ®Ó dïng trong t−¬ng lai.
Mét ®Þa chØ cã hostid = 0 ®−îc dïng ®Ó h−íng tíi m¹ng ®Þnh danh bëi vïng
netid. Ng−îc l¹i, mét ®Þa chØ cã vïng hostid gåm toμn sè 1 ®−îc dïng ®Ó h−íng tíi
tÊt c¶ çc host nèi vμo m¹ng netid, vμ nÕu vïng netid gåm toμn sè 1 th× nã h−íng tíi
tÊt c¶ çc host trong liªn m¹ng.
VÝ dô çc ®Þa chØ IP:
= 10.0.0.0 (Líp A)
00001010 00000000 00000000 00000000 netid = 10
= 128.3.2.3 (Líp B)
10000000 00000011 00000010 00000011 netid = 128.3
hostid = 2.3
= 192.0.1.255 (Líp C)
11000000 00000000 00000001 11111111 netid = 192. 0.1
hostid = 255 -> h−íng tíi tÊt c¶ çc host
Trong nhiÒu tr−êng hîp, mét m¹ng cã thÓ ®−îc chia lμm nhiÒu m¹ng con
(subnet), lóc ®ã cã thÓ ®−a thªm nhiÒu çc vïng subnetid ®Ó ®Þnh danh çc m¹ng con.
Vïng subnetid ®−îc lÊy tõ vïng hostid, ®−îc m« t¶ nh− h×nh 5.4 ®èi víi 3 líp A, B,
C.
0 7 8 15 16 23 24 31
Netid subnetid Hostid Líp A
netid subnetid Hostid Líp B
0 7 8 15 16 23 24 26 27 31
Netid subnetid Hostid Líp C
H×nh 5.4 - Bæ sung vïng subnetid.
CÇn l−u ý r»ng çc ®Þa chØ IP ®−îc dïng ®Ó ®Þnh danh çc host vμ m¹ng ë líp
m¹ng cña m« h×nh OSI, vμ chóng kh«ng ph¶i lμ çc ®Þa chØ vËt lý (hay ®Þa chØ MAC)
cña çc tr¹m ®ã trªn mét m¹ng côc bé (Ethernet, Token Ring,...). Trªn mét m¹ng côc
bé nh− vËy hai tr¹m chØ cã thÓ liªn l¹c víi nhau nÕu chóng biÕt ®Þa chØ vËt lý cña
nhau. Nh− vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lμ ph¶i thùc hiÖn ¸nh x¹ gi÷a ®Þa chØ IP (32 bit) vμ ®Þa
chØ vËt lý (48 bit) cña mét tr¹m. Giao thøc ARP (Address Resolution Protocol) ®·
®−îc x©y dùng ®Ó chuyÓn ®æi tõ ®Þa chØ IP sang ®Þa chØ vËt lý khi cÇn thiÕt. Ng−îc l¹i,
giao thøc RARP (Reverse Address Resolution Protocol) ®−îc dïng ®Ó chuyÓn ®æi tõ
®Þa chØ vËt lý sang ®Þa chØ IP. Chó ý r»ng c¶ ARP vμ RARP ®Òu kh«ng ph¶i lμ bé
phËn cña IP. IP sÏ dïng ®Õn chóng khi cÇn. Mét giao thøc kh¸c còng liªn quan trùc
tiÕp ®Õn IP, ®ã lμ ICMP (Internet Control Message Protocol). Giao thøc nμy thùc hiÖn
truyÒn çc th«ng b¸o ®iÒu khiÓn (b¸o ço vÒ t×nh tr¹ng lçi trªn m¹ng,....) gi÷a çc
gateway hoÆc tr¹m cña liªn m¹ng. T×nh tr¹ng lçi cã thÓ lμ: Mét datagram kh«ng thÓ
tíi ®Ých cña nã, hoÆc mét Router kh«ng ®ñ bé nhí ®Öm ®Ó l−u vμ chuyÓn mét
datagram,... Mét th«ng b¸o ICMP ®−îc tao ra vμ chuyÓn cho IP. IP sÏ “bäc” th«ng
b¸o ®ã víi mét th«ng b¸o IP header vμ truyÒn ®Õn cho Router hoÆc tr¹m ®Ých.
Çc b−íc thùc hiÖn bëi mét thùc thÓ IP nh− sau:
- §èi víi thùc thÓ IP ë tr¹m nguån, khi nhËn ®−îc mét Primitive SEND tõ líp
trªn, nã thùc hiÖn çc b−íc sau ®©y:
1. T¹o mét IP datagram dùa trªn çc tham sè cña Primitive SEND.
2.TÝnh checksum vμ ghÐp vμo header cña datagram.
3. Ra quyÕt ®Þnh chän ®−êng: hoÆc lμ tr¹m ®Ých n»m trªn cïng m¹ng hoÆc mét
gateway sÏ ®−îc chän cho chÆng tiÕp theo.
4.ChuyÓn datagram xuèng líp d−íi ®Ó truyÒn qua m¹ng.
- §èi víi gateway, khi nhËn ®−îc mét datagram qu¸ c¶nh, nã thùc hiÖn çc ®éng
t¸c sau:
1. TÝnh checksum, nÕu bÊt cËp th× lo¹i bá datagram.
2.Gi¶m gi¸ trÞ cña tham sè time - to - live. NÕu thêi gian ®· hÕt th× lo¹i bá
datagram.
3. Ra quyÕt ®Þnh chän ®−êng.
4.Ph©n ®o¹n datagram, nÕu cÇn.
5. KiÕn t¹o l¹i IP header, bao gåm gi¸ trÞ míi cña çc vïng time - to - live,
Fragmentation vμ checksum.
6. ChuyÓn datagram xuèng líp d−íi ®Ó truyÒn qua m¹ng.
- Cuèi cïng, khi mét datagram ®−îc nhËn bëi thùc thÓ IP ë tr¹m ®Ých, nã sÏ thùc
hiÖn çc c«ng viÖc sau:
1. TÝnh checksum. NÕu bÊt cËp th× lo¹i bá datagram.
2. TËp hîp çc ®o¹n cña datagram (nÕu cã ph©n ®o¹n).
3. ChuyÓn d÷ liÖu vμ çc tham sè ®iÒu khiÓn lªn líp trªn b»ng çch dïng
Primitive DELIVER.
5.1.2 Giao thøc ®iÒu khiÓn truyÒn TCP
TCP lμ mét giao thøc kiÓu “cã liªn kÕt” (connection - oriented), nghÜa lμ cÇn
ph¶i thiÕt lËp liªn kÕt (logic) gi÷a mét cÆp thùc thÓ TCP tr−íc khi chóng trao ®æi d÷
liÖu víi nhau.
§¬n vÞ d÷ liÖu sö dông trong TCP ®−îc gäi lμ segment (®o¹n d÷ liÖu), cã khu«n
d¹ng ®−îc m« t¶ nh− h×nh vÏ
0 15 16 31
Source Port Destiation Port
Sequence Number
Acknowledgment Number
Data U A P R S F
Offset Reserved R C S S Y I Window
G K H T N N
Checksum Urgent Pointer

Option Padding
TCP data
H×nh 5.5: Khu«n d¹ng cña TCP segment
Çc tham sè trong khu«n d¹ng trªn cã ý nghÜa nh− sau:

- Soure Port (16 bit): sè hiÖu cæng cña tr¹m nguån.
- Destination Port (16 bit): Sè hiÖu cæng cña tr¹m ®Ých
- Sequence Number (32 bit): Sè hiÖu cña byte ®Çu tiªn cña segment trõ khi bit
SYN ®−îc thiÕt lËp. NÕu bit SYN ®−îc thiÕt lËp th× Sequence Number lμ sè hiÖu
tuÇn tù khëi ®Çu (ISN) vμ byte d÷ liÖu ®Çu tiªn lμ ISN + 1. Tham sè nμy cã vai
trß nh− tham sè N(S) trong HDLC.
- Acknowledgment Number (32 bit): Sè hiÖu cña segment tiÕp theo mμ tr¹m
nguån ®ang chê ®Ó nhËn. NgÇm ý b¸o nhËn tèt (çc) segment mμ tr¹m ®Ých ®·
göi cho tr¹m nguån - Tham sè nμy cã vai trß nh− tham sè N(R) trong HDLC.
- Data offset (4 bit): Sè l−îng tõ - 32 bit (32 bit words) trong TCP header (tham
sè nμy chØ ra vÞ trÝ b¾t ®Çu cña vïng d÷ liÖu).
- Reserved (6 bit): dμnh ®Ó dïng trong t−¬ng lai.
- Control bit (çc bit ®iÒu khiÓn):
Tõ tr¸i sang ph¶i:
+ URG: vïng con trá khÈn (Urgent Pointer) cã hiÖu lùc
+ ACK: vïng b¸o nhËn (ACK number) cã hiÖu lùc
+ PSH: chøc n¨ng PUSH
+ RST: khëi ®éng l¹i (reset) liªn kÕt
+ SYN: ®ång bé ho¸ çc sè hiÖu tuÇn tù (sequence number)
+ FIN: kh«ng cßn d÷ liÖu tõ tr¹m nguån.
- Window (16 bit): CÊp ph¸t credit ®Ó kiÓm so¸t luång d÷ liÖu (c¬ chÕ cöa sæ).
§©y chÝnh lμ sè l−îng çc byte d÷ liÖu, b¾t ®Çu tõ byte ®−îc chØ ra trong vïng
ACK number, mμ tr¹m nguån ®· s½n sμng ®Ó nhËn.
- Checksum (16bit): M· kiÓm so¸t lçi (theo ph−¬ng ph¸p CRC) cho toμn bé
segment (header + data).
- Urgent Pointer (16 bit): con trá nμy trá tíi sè hiÖu tuÇn tù cña byte ®i theo sau
d÷ liÖu khÈn, cho phÐp bªn nhËn biÕt ®−îc ®é dμi cña d÷ liÖu khÈn. Vïng nμy
chØ cã hiÖu lùc khi bit URC ®−îc thiÕt lËp.
- Options (®é dμi thay ®æi): khai b¸o çc Options cña TCP, trong ®ã cã ®é dμi tèi
®a cña vïng TCP data trong mét segment.
- Padding (®é dμi thay ®æi): PhÇn chÌn thªm vμo header ®Ó b¶o ®¶m phÇn header
lu«n kÕt thóc ë mét mèc 32 bit. PhÇn thªm nμy gåm toμn sè 0
- TCP data (®é dμi thay ®æi): chøa d÷ liÖu cña líp trªn, cã ®é dμi tèi ®a ngÇm
®Þnh lμ 65536 bytes. Gi¸ tri nμy cã thÓ ®iÒu chØnh b»ng çch khai b¸o trong
vïng options.
Mét tiÕn tr×nh øng dông trong mét host truy cËp vμo çc dÞch vô cña TCP cung
cÊp th«ng qua mét cæng (port).
Userprocess Userprocess
TCP TCP
IP IP
NAP NAP
INTERNET
NAP: Giao thøc truy nhËp m¹ng (Network Access Protocol)
H×nh 5.6: Cæng truy cËp dÞch vô TCP
Mét cæng kÕt hîp víi mét ®Þa chØ IP t¹o thμnh mét socket duy nhÊt trong liªn
m¹ng. DÞch vô TCP ®−îc cung cÊp nhê mét liªn kÕt logic gi÷a mét cÆp socket. Mét
socket cã thÓ tham gia nhiÒu liªn kÕt víi çc socket ë xa nhau. Tr−íc khi truyÒn d÷
liÖu gi÷a hai tr¹m cÇn ph¶i thiÕt lËp mét liªn kÕt TCP gi÷a chóng vμ khi kh«ng cßn
nhu cÇu truyÒn d÷ liÖu th× liªn kÕt ®ã sÏ ®−îc gi¶i phãng. Còng gièng nh− ë çc giao
thøc kh¸c, çc thùc thÓ ë líp trªn sö dông TCP th«ng qua çc hμm dÞch vô nguyªn
thñy (service primitives), hay cßn gäi lμ çc lêi gäi hμm (Function call). Danh s¸ch
çc Primitives TCP ®−îc li−t kª trong b¶ng 1.
Bèn primitive ®Çu tiªn trong b¶ng 1 dïng ®Ó thiÕt lËp (më) mét liªn kÕt míi.
Mét liªn kÕt cã thÓ më theo mét trong hai çch: chñ ®éng (active) hoÆc bÞ ®éng
(passive). Víi çch thøc passive, mét ng−êi dïng yªu cÇu TCP “ nghe” mét yªu cÇu
liªn kiÕt göi ®Õn tõ mét cæng (port) ®· chØ ra. Trong passive open primitive cã khai
b¸o møc −u tiªn mong muèn tèi thiÓu vμ ph¹m vi çc møc an toμn cã thÓ chÊp nhËn
®−îc. Passive open cã thÓ lμ kh«ng ®Æc t¶ (unspecified) hoÆc ®Æc t¶ ®Çy ®ñ (full
specified). Trong tr−êng hîp ®Çu, ng−êi dïng ®Æc t¶ mét socket cô thÓ tõ ®ã m×nh
muèn nhËn mét liªn kÕt. Liªn kÕt sÏ ®−îc thiÕt lËp nÕu cã mét active open t−¬ng hîp
®−îc thùc hiÖn tõ soket ë xa ®ã. Trong tr−êng hîp sau, ng−êi dïng khai b¸o sù s½n
sμng thiÕt lËp mét liªn kÕt víi mét ng−êi yªu cÇu bÊt kú.
Víi ph−¬ng thøc active, ng−êi dïng yªu cÇu TCP th− më mét liªn kÕt víi mét
socket ë xa ®· chØ ra, víi møc −u tiªn vμ an toμn cho tr−íc. Liªn kÕt sÏ ®−îc thiÕt l©p
nÕu cã mét passive open t−¬ng hîp ®−îc thùc hiÖn tõ socket ë xa ®ã hoÆc nÕu chÝnh
soket ®ã ®· göi ®i mét active open t−¬ng hîp. Yªu cÇu vÒ sù t−¬ng hîp ®−îc chØ râ
trong b¶ng 2.Mét ®iÒu cÇn chó ý r»ng nÕu hai Open Primitives lμ t−¬ng hîp vμ nÕu
çc møc −u tiªn lμ kh¸c nhau th× møc cao h¬n sÏ ®−îc dïng cho liªn kÕt.
B¶ng 1 - Çc primitives dÞch vô cña TCP.
Tªn primitives Çc tham sè Chøc n¨ng

REQUEST PRIMITIVES
Source port, [timeout], [time out -
• Unspecified Passive §ãn yªu cÇu liªn kÕt tõ mét
action], [precedence], [security-
Open tr¹m xa bÊt kú.
range]
Source port, destination address,
• Fully Specified Passsive §ãn yªu cÇu liªn kÕt tõ tr¹m
[time out], [time out -action],
Open ®Ých ®· chØ ra.
[precedence], [security-range]
Source port, destination port [time
Yªu cÇu më liªn kÕt víi tr¹m
• Active Open out], [time out -action], [precedence],
®Ých ®· chØ ra.
[security]
Source port, destination port,
destination address, [time out], [time Yªu cÇu më liªn kÕt víi tr¹m
• Active Open with Data out -action], [precedence], [security], ®Ých ®· chØ ra vμ truyÒn d÷ liÖu
data, data length, PUSH flag, kÌm theo yªu cÇu.
URGENT flag
Local connection name, data, data
TruyÒn d÷ liÖu qua liªn kÕt cã
• Send length, PUSH flag, URGENT flag,
tªn ®−îc chØ ra.
[time out]. [time out - action].
T¨ng thªm ®é dμi d÷ liÖu
• Allocate Local connection name, data length
nhËn.
Yªu cÇu ®ãng liªn kÕt mét
• Close Local connection name
çch b×nh th−êng.
Yªu cÇu ®ãng liªn kÕt mét
• Abort Local connection name
çch bÊt th−êng.
Tªn primitives Çc tham sè Chøc n¨ng

• Status Local connection name Hái tr¹ng th¸i liªn kÕt.
RESPONSE PRIMITIVES
B¸o cho ng−êi dïng biÕt tªn
Local connection name, source port,
liªn kÕt ®−îc g¸n cho liªn kÕt
• Open ID destination port*, destination
®−îc yªu cÇu trong mét Open
address*
primitive.
Th«ng b¸o thiÕt lËp liªn kÕt

• Open Failure Local connection name
thÊt b¹i
Th«ng b¸o thiÕt lËp liªn kÕt

• Open Success Local connection name
thμnh c«ng.
Local connection name, data, data

• Deliver Th«ng b¸o d÷ liÖu ®Õn.
length, URGENT flag
Th«ng b¸o r»ng ng−êi dïng

TCP ë xa ®· yªu cÇu ®ãng
• Closing Local connection name liªn kÕt vμ tÊt c¶ d÷ liÖu ®−îc
göi tõ ng−¬× sö dông ë xa ®ã
®· ®−îc tiÕp nhËn.
Th«ng b¸o r»ng liªn kÕt ®· kÕt
thóc kh«ng cßn tån t¹i n÷a,
• Terminate Local connection name, desciption
kÌm theo m« t¶ nguyªn nh©n
cña sù kÕt thóc ®ã.
Local connection name, Source port,
source address, destination port,
destination address, connection
Th«ng b¸o tr¹ng th¸i hiÖn
• Status Response state, receive window, send window,
hμnh cña liªn kÕt.
amount awaiting ACK, amount
awaiting receipt, urgent state,
precedence, security, time out.
Th«ng b¸o yªu cÇu dÞch vô
• Error Local connection name
hoÆc lçi bªn trong.
Chó thÝch:
[...]: ChØ çc tham sè tuú chän (optional).
*: Tham sè kh«ng dïng cho Unspecified Passive Open Primitive.
B¶ng 2: Çc yªu cÇu t−¬ng hîp cña Open Primitives
Primitives Yªu cÇu t−¬ng hîp

§Þa chØ ®Ých (destination address) trong mçi
• Active Open vμ Active Open primitive tham chiÕu ®Õn çc socket kh¸c nhau.
Çc tham sè vÒ an toμn (security) lμ gièng nhau
• Active Open vμ Active Open vμ Fully §Þa chØ ®Ých trong mçi primitive tham chiÕu
Specified Passive Open ®Õn çc socket kh¸c nhau. Tham sè security
trong Active Open lμ n»m trong ph¹m vi cña

tham sè security-range cña Passive Open.
Tham sè security trong Active Open lμ ë trong
• Active Open vμ Active Open vμ Unspecified
ph¹m vi cña tham sè security-range cña Passive
Passive Open
Open.
Ng−êi dïng göi ®i mét yªu cÇu më liªn kÕt sÏ ®−îc nhËn hai Primitive tr¶ lêi tõ
TCP. §Çu tiªn lμ Open ID Primitive ®−îc TCP tr¶ lêi ngay lËp tøc ®Ó g¸n mét tªn liªn
kÕt côc bé (local connection name) cho liªn kÕt ®−îc yªu cÇu. Tªn g¸n nμy vÒ sau sÏ
®−îc dïng ®Ó tham chiÕu tíi liªn kÕt ®ã. Trong tr−êng hîp active open, nÕu TCP
kh«ng thÓ thiÕt lËp ®−îc liªn kÕt yªu cÇu th× nã ph¶i th«ng b¸o sù thÊt b¹i b»ng çch
dïng mét Open Failure Primitive. Ng−îc l¹i, Open Success Primitive ®−îc dïng ®Ó
th«ng b¸o liªn kÕt ®· ®−îc thiÕt lËp thμnh c«ng cho c¶ hai tr−êng hîp Active Open
hoÆc Passive Open.
Sau khi mét liªn kÕt ®· ®−îc më, viÖc truyÒn d÷ liÖu trªn liªn kÕt ®ã cã thÓ ®−îc
thùc hiÖn. Ng−êi dïng göi d÷ liÖu b»ng Send Primitive. D÷ liÖu ®−îc göi xuèng TCP
theo çc khèi (block). Khi nhËn ®−îc mét khèi d÷ liÖu, TCP sÏ l−u tr÷ nã trong bé
®Öm göi (send buffer). NÕu cê PUSH ®−îc dùng th× toμn bé d÷ liÖu trong bé ®Öm göi,
kÓ c¶ khèi d÷ liÖu míi ®Õn, sÏ ®−îc göi ®i ngay b»ng mét hoÆc nhiÒu segment liªn
tiÕp. Ng−îc l¹i nÕu cê PUSH kh«ng ®−îc dùng th× d÷ liÖu ®−îc gi÷ l¹i trong bé ®Öm
göi vμ sÏ göi ®i khi cã c¬ héi thÝch hîp (ch¼ng h¹n chê thªm d÷ liÖu n÷a ®Ó cã thÓ göi
®i çc segment lín h¬n, hiÖu qu¶ h¬n).
ë tr¹m ®Ých, d÷ liÖu ®Õn sÏ ®−îc TCP l−u trong bé ®Öm nhËn (deliver buffer)
g¾n víi mçi liªn kÕt. NÕu d÷ liÖu ®Õn ®−îc ®¸nh dÊu víi mét cê PUSH th× toμn bé d÷
liÖu trong bé ®Öm (kÓ c¶ çc d÷ liÖu ®−îc l−u tr÷ tõ tr−íc) sÏ ®−îc chuyÓn ®Õn cho
ng−êi dïng ®Ých b»ng mét Deliver Primitive. Cßn nÕu d÷ liÖu ®Õn kh«ng ®−îc ®¸nh
dÊu víi cê PUSH th× TCP chê ®Õn khi thÝch hîp míi ®−îc chuyÓn d÷ liÖu ®i, víi môc
tiªu t¨ng hÖ qu¶ cña hÖ thèng. Nãi chung viÖc nhËn vμ giao d÷ liÖu cho ng−êi dïng
®Ých cña TCP phô thuéc vμo cμi ®Æt cô thÓ. Tr−êng hîp cÇn chuyÓn gÊp d÷ liÖu cho
ng−êi dïng th× cã thÓ dïng cê URGENT vμ ®¸nh dÊu d÷ liÖu b»ng bit URG ®Ó b¸o
cho ng−êi dïng ®Ých lμ cÇn ph¶i xö lý khÈn cÊp d÷ liÖu ®ã.
Ngoμi ra, Allocate Primitive ®−îc ng−êi dïng TCP dïng ®Ó yªu cÇu t¨ng thªm
®é dμi mμ ng−êi nhËn cã thÓ nhËn.
ViÖc gi¶i phãng (®ãng) mét liªn kÕt ®−îc thùc hiÖn theo mét trong hai çch:
- Dïng Close Primitive.
- HoÆc dïng Abort Primitive.
Close Primitive yªu cÇu ®ãng liªn kÕt mét çch b×nh th−êng, cã nghÜa lμ viÖc
truyÒn d÷ liÖu trªn liªn kÕt ®ã ®· hoμn tÊt. Khi nhËn ®−îc mét Close Primitive, TCP
sÏ cã çc hμnh ®éng sau:
1. TCP së t¹i (ë bªn ph¸t ®i Close) sÏ truyÒn ®i tÊt c¶ çc d÷ liÖu cßn trong bé
®Öm göi vμ b¸o cho TCP ë xa r»ng nã ®ang ®ãng liªn kÕt;
2.TCP ë xa sÏ chuyÓn giao tÊt c¶ çc d÷ liÖu nhËn ®−îc cho ng−êi dïng ®Ých vμ
th«ng b¸o vÒ yªu cÇu ®ãng liªn kÕt b»ng çch dïng mét Closing Primitive.
3. Ng−êi dïng ë xa cã thÓ göi nèt d÷ liÖu, sau ®ã göi ®i mét Close Primitive.
4.TCP ë xa truyÒn nèt tÊt c¶ çc d÷ liÖu cßn l−u vμ b¸o cho TCP kia biÕt r»ng nã
®· s½n sμng ®Ó kÕt thóc liªn kÕt.
5. TCP së t¹i giao nèt d÷ liÖu cho ng−êi dïng cña m×nh vμ sau ®ã göi ®i mét
Terminate Primitive. Nã còng b¸o cho TCP ë xa biÕt r»ng nã ®· kÕt thóc liªn kÕt.
6. TCP ë xa göi mét Terminate Primitive lªn cho ng−êi dïng cña nã. L−u ý r»ng
khi mét ng−êi dïng TCP ®· göi ®i mét Close Primitive th× nã vÉn ph¶i tiÕp tôc nhËn
d÷ liÖu ®Õn trªn liªn kÕt ®ã cho ®Õn khi TCP ®· b¸o cho phÝa bªn kia biÕt vÒ viÖc
®ãng liªn kÕt vμ ®· chuyÓn giao hÕt tÊt c¶ cho ng−êi dïng cña m×nh.
Ng−êi dïng cã thÓ ®ãng mét liªn kÕt mét çch bÊt th−êng b»ng çch dïng
Abort Primitive. Ng−êi dïng sÏ kh«ng chÊp nhËn d÷ liÖu qua liªn kÕt ®ã n÷a, do vËy
d÷ liÖu cã thÓ bÞ mÊt khi ®ang ®−îc truyÒn ®i. TCP së t¹i b¸o cho TCP ë xa biÕt r»ng
liªn kÕt ®· bÞ huû bá vμ TCP ë xa sÏ th«ng b¸o cho ng−êi dïng cña m×nh b»ng mét
Terminate Primitive. B¶n th©n TCP còng cã thÓ ®ãng bÊt th−êng mét liªn kÕt (do
kh«ng thÓ duy tr× ®−îc liªn kÕt n÷a) b»ng çch göi mét Terminate Primitive.
Status Primitive cho phÐp ng−êi dïng yªu cÇu cho biÕt tr¹ng th¸i cña mét liªn
kÕt cô thÓ. TCP cung cÊp th«ng tin cho ng−êi dïng nhê mét Status Response
Primitive.
Error Primitive th«ng b¸o cho mét ng−êi dïng TCP vÒ çc yªu cÇu dÞch vô bÊt
hîp lÖ liªn quan ®Õn mét liªn kÕt cã tªn cho tr−íc hoÆc vÒ çc lçi liªn quan ®Õn m«i
tr−êng.
5.2 Giao thøc UDP
UDP (User Datagram Protocol) lμ giao thøc “kh«ng liªn kÕt” ®−îc sö dông thay
thÕ cho TCP ë trªn IP theo yªu cÇu cña øng dông. Kh¸c víi TCP, UDP kh«ng cã çc
chøc n¨ng thiÕt lËp, gi¶i phãng liªn kÕt, vμ kh«ng cã c¬ chÕ b¸o nhËn (ACK), kh«ng
s¾p xÕp tuÇn tù çc ®¬n vÞ d÷ liÖu (Datagram) ®Õn vμ cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt
hoÆc trïng d÷ liÖu mμ kh«ng th«ng b¸o lçi cho ng−êi göi.
UDP (User Datagram Protocol) ®−îc ®Þnh nghÜa trong RFC 768, cung cÊp mét
chÕ ®é truyÒn lu©n phiªn, ¸p dông cho çc tiÕn tr×nh kh«ng yªu cÇu vÒ ®é tin cËy cao.
UDP lμ mét giao thøc datagram kh«ng ®¶m b¶o tèt vÒ viÖc chuyÓn giao d÷ liÖu hay
lo¹i bá d÷ liÖu trong tr−êng hîp cã trïng lÆp (duplicate). UDP kh«ng quan t©m ®Õn
luång d÷ liÖu nhËn ®−îc vμ sù thÝch nghi cña segment ®èi víi líp IP. Do ®ã, UDP lμ
mét giao thøc kh«ng chÝnh thøc, cã çc chøc n¨ng thÊp h¬n so víi TCP.
D−íi ®©y lμ mét vμi yÕu tè ®Ó lùa chän UDP cho mét tiÕn tr×nh truyÒn dÉn
kh«ng yªu cÇu vÒ chÊt l−îng vμ ®é tin cËy.
Çc message göi ®i kh«ng cÇn x¸c nhËn. Mét m¹ng bªn trªn cã thÓ gi¶m nhÑ
søc t¶i b»ng çch sö dông UDP. Çc c¶nh b¸o SNMP (Simple Network Management
Protocol) r¬i vμo tr−êng hîp nμy. Trong mét m¹ng réng, çc c¶nh b¸o SNMP ®−îc
göi tíi tÊt c¶ çc thiÕt bÞ SNMP vμ kh«ng cÇn x¸c nhËn cña thiÕt bÞ ®ã, cho nªn sö
dông giao thøc UDP lμ phï hîp.
Message truyÒn gi÷a çc host lμ rêi r¹c.
§é tin cËy ®−îc thùc hiÖn t¹i møc tiÕn tr×nh. NFS (Network File System) lμ
mét vÝ dô cho tr−êng hîp nμy, trong ®ã tiÕn tr×nh thùc hiÖn chøc n¨ng ®¶m b¶o ®é tin
cËy cho chÝnh nã, nh»m n©ng cao hiÖu suÊt cña m¹ng.
0 8 16 24 31
Cæng nguån (Source port) Cæng ®Ých (Destination port)
§é dμi (Length) KiÓm tra tæng (Checksum)
H×nh 5.7: §Þnh d¹ng tiªu ®Ò UDP
H×nh 5.7 tr×nh bμy ®Þnh d¹ng header cña UDP, bao gåm 2 tõ m· nhÞ ph©n 32 bit.
Çc field ®−îc ®Þnh nghÜa nh− sau:
Source port (16 bit): Lμ tr−êng kh«ng b¾t buéc, nã chØ ®Þnh port nguån ®Ó phÝa
thu cã thÓ göi håi ®¸p cho phÝa göi trong tr−êng hîp cÇn thiÕt. Khi kh«ng sö dông,
field nμy cã gi¸ trÞ lμ 0.
Destination port (16 bit): Lμ port ®Ých t¹i host IP.
Length (16 bit): Lμ chiÒu dμi trong çc octet cña datagram, gåm cã phÇn header
vμ data, cã gi¸ trÞ nhá nhÊt lμ 8, do ®ã mét UDP datagram ®−îc giíi h¹n chiÒu dμi tèi
®a lμ 65535 octet, víi 65527 octet dïng cho data.
Checksum (16 bit): Dïng ®Ó kh«i phôc d÷ liÖu hoÆc header.
Tãm l¹i lμ nã cung cÊp çc dÞch vô giao vËn kh«ng tin cËy nh− trong TCP/IP.
UDP còng cung cÊp c¬ chÕ g¸n vμ qu¶n lý çc sè hiÖu cæng ®Ó ®Þnh danh duy
nhÊt cho çc øng dông ch¹y trªn mét tr¹m cña m¹ng. Do Ýt chøc n¨ng phøc t¹p nªn
UDP cã xu thÕ ho¹t ®éng nhanh h¬n so víi TCP. Nã th−êng ®−îc dïng cho çc øng
dông kh«ng ®ßi hái ®é tin cËy cao trong giao vËn.
Giíi thiÖu chung vÒ hÖ ®iÒu hμnh m¹ng
6.1 Chøc n¨ng hÖ ®iÒu hμnh m¹ng

HÖ ®iÒu hμnh m¹ng lμ thμnh phÇn phÇn mÒm quan träng nhÊt cho çc m¸y tÝnh.
Nã ®iÒu hμnh qu¶n lý vμ ®iÒu phèi t−¬ng t¸c toμn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng gi÷a hÖ
thèng phÇn cøng vμ phÇn mÒm øng dông ch¹y trªn çc m¸y tÝnh ç nh©n ®¬n lÎ. HÖ
®iÒu hμnh lμ mét hÖ ch−¬ng tr×nh thùc hiÖn çc chøc n¨ng sau:
- §ãng vai trß trung gian vμ giao diÖn gi÷a ng−êi dïng vμ hÖ thèng m¸y tÝnh.
- Qu¶n lý, ph©n phèi çc tμi nguyªn côc bé cña m¸y tÝnh nh−: mμn h×nh, bé
nhí vμ çc thiÕt bÞ ngo¹i vi.
- Tèi −u ho¸ viÖc sö dông çc tμi nguyªn cña m¸y.
- Cung cÊp m«i tr−êng ®Ó giao tiÕp víi çc thiÕt bÞ vμ mét sè dÞch vô c¬ b¶n ®Ó
dùa vμo çc dÞch vô nμy çc phÇn mÒm øng dông nh−: çc ch−¬ng tr×nh tiÖn Ých,
çc hÖ so¹n th¶o v¨n b¶n Cã thÓ ®iÒu khiÓn ®−îc çc thiÕt bÞ.
§èi víi çc hÖ ®iÒu hμnh m¹ng (Network Operating System) ngoμi çc chøc
n¨ng cña mét hÖ ®iÒu hμnh cßn ph¶i ®¶m nhiÖm çc c«ng viÖc sau:
- Qu¶n lý, ph©n phèi çc tμi nguyªn dïng chung trªn toμn bé hÖ thèng m¹ng.
- §¸nh ®Þa chØ çc tμi nguyªn, kiÓm so¸t viÖc truy cËp tíi çc tμi nguyªn dïng
chung.
Ch−¬ng 6: Giíi thiÖu chung vÒ hÖ ®iÒu hμnh m¹ng 99
- Thùc hiÖn viÖc qu¶n trÞ hÖ thèng m¹ng trong ®ã cã: qu¶n lý ng−êi dïng, tèi −u
hiÖu suÊt ®Æc biÖt lμ thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch vÒ b¶o mËt th«ng tin.
- HÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®ãng vai trß mét giao diÖn trong suèt lμm cho mäi tμi
nguyªn trªn m¹ng trë thμnh nh− côc bé ®èi víi ng−êi dïng.
Tãm l¹i: HÖ ®iÒu hμnh m¹ng lμ c¬ së cho mäi ho¹t ®éng phÇn cøng vμ phÇn
mÒm cña m¸y tÝnh trªn m¹ng.
6.2 HÖ ®iÒu hμnh ®a nhiÖm (NOS Multitasking)
Çc hÖ ®iÒu hμnh m¹ng th−êng lμ hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®a nhiÖm, tøc lμ nã cho
phÐp m¸y tÝnh xö lý nhiÒu nhiÖm vô trong cïng mét kho¶ng thêi gian b»ng çch ph©n
chia thêi gian cña bé xö lý vμ ph©n cho mçi nhiÖm vô mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh
lÇn l−ît cho ®Õn khi mäi nhiÖm vô kÕt thóc. B»ng çch nμy bé xö lý ®−îc xö dông
mét çch tèi −u vμ hiÖu qu¶ h¬n.
Cã hai lo¹i hÖ ®iÒu hμnh ®a nhiÖm:
- HÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®a nhiÖm −u tiªn: Trong ®a nhiÖm −u tiªn, hÖ ®iÒu hμnh cã
thÓ lÊy quyÒn ®iÒu khiÓn bé xö lý tõ bÊt kú nhiÖm vô nμo.
- HÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®a nhiÖm b×nh ®¼ng: Çc nhiÖm vô tù quyÕt ®Þnh khi nμo tr¶
l¹i quyÒn ®iÒu khiÓn bé xö lý. Trong tr−êng hîp nμy kh«ng mét ch−¬ng tr×nh
nμo cã thÓ ho¹t ®éng ®−îc nÕu nh− nhiÖm vô ®ang thùc hiÖn ch−a tr¶ l¹i quyÒn
®iÒu khiÓn.
Trong m«i tr−êng m¹ng do cã sù trao ®æi th−êng xuyªn gi÷a çc nhiÖm vô
m¹ng vμ çc nhiÖm vô bªn trong m¸y tÝnh, v× thÕ hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®a nhiÖm −u
tiªn cã lîi thÕ h¬n so víi hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®a nhiÖm b×nh ®¼ng. Bëi v× trong nhiÒu
tr−êng hîp khi cã yªu cÇu hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®a nhiÖm −u tiªn cã thÓ chuyÓn tõ mét
nhiÖm vô côc bé sang mét nhiÖm vô m¹ng vμ ng−îc l¹i.
6.3 Çc thμnh phÇn phÇn mÒm m¹ng
Cã hai thμnh phÇn chÝnh cña phÇn mÒm m¹ng: PhÇn mÒm cμi ®Æt trªn tr¹m lμm
viÖc vμ phÇn mÒm cμi ®Æt trªn m¸y chñ.
6.3.1 PhÇn mÒm cμi ®Æt trªn tr¹m lμm viÖc
Trong hÖ thèng ®¬n lÎ, khi ng−êi dïng gâ lÖnh yªu cÇu m¸y tÝnh thùc hiÖn mét
nhiÖm vô nμo ®ã, yªu cÇu m¸y nμy sÏ ®−îc chuyÓn th¼ng tíi bé xö lý trung t©m
(CPU) cña m¸y.
Trong m«i tr−êng m¹ng, khi ng−êi dïng cã yªu cÇu khai th¸c mét tμi nguyªn
trªn m¸y chñ bÊt kú cña m¹ng, yªu cÇu nμy cÇn ®−îc chuyÓn h−íng vμo m¹ng, h−íng
tíi m¸y chñ cã chøa tμi nguyªn ®ã.
Qu¸ tr×nh chuyÓn h−íng ®−îc thùc hiÖn bëi redirector. §©y lμ mét phÇn cña hÖ
®iÒu hμnh m¹ng thùc hiÖn çc chøc n¨ng:
- NhËn yªu cÇu tõ m¸y tÝnh.
- X¸c ®Þnh xem cÇn ph¶i thùc hiÖn yªu cÇu nμy trong m¸y hay chuyÓn ra m¹ng
tíi mét m¸y chñ kh¸c.
6.3.2.PhÇn mÒm cμi ®Æt trªn m¸y chñ
PhÇn mÒm m¸y chñ cho phÐp ng−êi dïng ë çc m¸y kh¸c dïng chung tμi
nguyªn bao gåm: D÷ liÖu vμ çc thiÕt bÞ ngo¹i vi nh− m¸y in, m¸y vÏ, æ ®Üa m¹ng.
6.3.2.1 Chia sÎ d÷ liÖu
PhÇn lín çc hÖ ®iÒu hμnh m¹ng kh«ng nh÷ng chØ cho phÐp chia sÎ mμ cßn x¸c
®Þnh møc ®é chia sÎ nh− sau:
- Cho nh÷ng ng−êi dïng kh¸c nhau ë çc møc kh¸c nhau ®Ó truy cËp tμi nguyªn.
- §iÒu phèi viÖc truy cËp sao cho nhiÒu ng−êi dïng kh«ng cïng sö dông mét tμi
nguyªn ë cïng mét thêi ®iÓm.
6.3.2.2 Qu¶n lý ng−êi dïng
Çc hÖ ®iÒu hμnh m¹ng cho phÐp ng−êi qu¶n trÞ hÖ thèng thùc hiÖn chøc n¨ng:
- Ghi nhí nh÷ng ng−êi dïng m¹ng.
- Cho hoÆc lÊy quyÒn ng−êi dïng trªn m¹ng.
- Lo¹i bá ng−êi dïng khái danh s¸ch hÖ ®iÒu hμnh theo dâi qu¶n lý m¹ng.
Mét vμi hÖ ®iÒu hμnh m¹ng tiªn tiÕn cho phÐp ng−êi qu¶n trÞ m¹ng theo dâi
ho¹t ®éng cña m¹ng, ph¸t hiÖn çc dÊu hiÖu trôc trÆc vμ biÓu diÔn chóng d−íi d¹ng
trùc quan. §iÒu nμy cho phÐp ng−êi qu¶n trÞ kÞp thêi ®iÒu chØnh hÖ thèng tr−íc khi
m¹ng ngõng ho¹t ®éng.
6.4 HÖ ®iÒu hμnh m¹ng ngang cÊp
HÖ ®iÒu hμnh m¹ng ngang cÊp ®−îc ®Æc tr−ng bëi kh¶ n¨ng chia sÎ file vμ m¸y
in cña tõng m¸y tÝnh. HÖ ®iÒu hμnh m¹ng ngang cÊp ®−îc thiÕt kÕ cho çc m« h×nh
m¹ng ngang cÊp.
6.4.1 M« h×nh m¹ng ngang cÊp (peer to peer)
M¹ng ngang cÊp lμ m¹ng mμ trong ®ã çc m¸y tÝnh ®Òu cã vai trß nh− nhau
trong qu¸ tr×nh khai th¸c tμi nguyªn. Víi m¹ng ngang cÊp, bÊt kú mét m¸y tÝnh nμo
trªn m¹ng còng cã thÓ ho¹t ®éng nh− mét m¸y chñ (server) vμ chia sÎ nguån tμi
nguyªn cña nã víi çc m¸y tÝnh kh¸c.
File server
File server
Laser printer Laser printer
File server
Laser printer
H×nh 6.1: M« h×nh m¹ng ngang cÊp
§ång thêi nã ®ãng vai trß cña mét tr¹m lμm viÖc b×nh th−êng, cã thÓ khai th¸c
çc tμi nguyªn cña çc m¸y tÝnh trªn m¹ng.
Trong m« h×nh m¹ng ngang cÊp çc tμi nguyªn m¹ng còng nh− viÖc qu¶n trÞ
®−îc ph©n t¸n kh¾p trªn m¹ng. Çc m¸y tÝnh ®Òu ph¶i l−u tr÷ çc th«ng tin vÒ quyÒn
truy cËp cña riªng m×nh.
M« h×nh m¹ng ngang cÊp cã nh÷ng −u ®iÓm sau:
- Gi¸ thμnh ®Ó nèi mét thiÕt bÞ vμo m¹ng thÊp.
- ViÖc chia sÎ tμi nguyªn rÊt dÔ dμng vμ hiÖu qu¶, bëi v× tÊt c¶ çc tμi nguyªn trªn
m¹ng ®Òu cã thÓ ®−îc dïng chung.
- ThuËn tiÖn cho viÖc triÓn khai m« h×nh c¬ së d÷ liÖu ph©n t¸n.
- §ßi hái b¶o tr× ë møc ®é thÊp ®èi víi nh©n viªn ®iÒu hμnh vμ qu¶n lý m¹ng.
- DÔ dμng thiÕt kÕ l¾p ®Æt vμ sö dông.
- Phï hîp víi nh÷ng nhãm lμm viÖc nhá cã sè l−îng m¸y h¹n chÕ ë gÇn nhau.
- L−u l−îng trªn m¹ng thÊp.
Ngoμi nh÷ng −u ®iÓm trªn hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ngang cÊp cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ
sau:
- Kh«ng thÓ ®iÒu hμnh, qu¶n lý m¹ng tËp trung.
- Kh«ng cã qu¶n lý tμi kho¶n tËp trung.
- Trong m¹ng cã thÓ x¶y ra tr−êng hîp cã nhiÒu tμi kho¶n cho mét m¸y, vμ tån
t¹i nhiÒu tμi kho¶n gièng nhau trªn m¹ng.
- TÊt c¶ çc m¸y trong m¹ng ®Òu ph¶i tham gia vμo qu¸ tr×nh gi¸m s¸t vμ qu¶n lý
m¹ng. §iÒu nμy lμm h¹n chÕ tèc ®é lμm viÖc thùc cña ng−êi dïng m¸y ®ã.
- M¹ng sÏ lμm viÖc kÐm hiÖu qu¶ khi cã nhiÒu tr¹m cïng lμm viÖc.
6.4.2 Mét sè hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ngang cÊp
LAN static
Lμ mét hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ngang cÊp cña Artisoft ®−îc thiÕt kÕ cho çc m¹ng
cã tõ 2 ®Õn 25 m¸y tÝnh vμ còng cã thÓ dïng cho m¹ng lín h¬n ®Õn 100 m¸y.
Víi hÖ ®iÒu hμnh m¹ng LAN Static, cã thÓ sö dông mét m¸y tÝnh dμnh riªng
lμm server hoÆc cho m¸y tÝnh thùc hiÖn hai chøc n¨ng server vμ tr¹m lμm viÖc. Tuy
nhiªn nÕu sö dông mét server dμnh riªng th× m¹ng ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n.
Mét phiªn b¶n cña LAN Static lμ LAN Static of Windows cã tÊt c¶ çc ®Æc
tr−ng cña hÖ LAN Static céng thªm çc tiÖn Ých cña Windows cho phÐp kiÓm so¸t
m¹ng trong khi ®ang sö dôngWindows. PhÇn mÒm LAN Static hoμn toμn chuÈn ho¸
víi Windows.
LAN Static cung cÊp s½n mét ch−¬ng tr×nh th− tÝn ®iÖn tö cho ng−êi dïng, tuy
nhiªn ch−¬ng tr×nh th− tÝn ®iÖn tö cña LAN Static cßn nhiÒu h¹n chÕ song cã thÓ tiÕn
hμnh ®−îc c«ng viÖc.
Netware Lit:
Lμ s¶n phÈm cña h·ng Nowell, ®©y lμ mét hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ngang cÊp ®−îc
thiÕt kÕ cho çc m« h×nh m¹ng ngang cÊp cã tõ 2 ®Õn 25 m¸y tÝnh.
Netware Lit cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
- §©y kh«ng ph¶i lμ mét phÇn cña hÖ Netware ®Çy ®ñ, kh«ng cã nhiÒu ®Æc tr−ng
phøc t¹p cña Netware 3. x vμ 4.x.
- Kh«ng cung cÊp dÞch vô th− tÝn ®iÖn tö.
- Novell cung cÊp ch−¬ng tr×nh tiÖn Ých Windows riªng lÎ cho Netware Lit ®ã lμ
Wnet, cho phÐp thùc hiÖn çc chøc n¨ng cña Netware tõ bªn trong Windows.
- Netware Lit giíi h¹n 25 ng−êi dïng, nÕu sè l−îng ng−êi t¨ng lªn th× cã thÓ n©ng
cÊp Netware Lit lªn 3. x hoÆc 4.x. Chi phÝ n©ng cÊp phÇn cøng kh«ng lín l¾m
do phÇn cøng ®Ó lËp m¹ng Netware Lit hoμn toμn t−¬ng thÝch víi hÖ Netware.
Windows for Workgroup:
VÒ c¬ b¶n lμ mét phiªn b¶n vÒ m¹ng cña hÖ Windows. §©y lμ hÖ ®iÒu hμnh
m¹ng ®−îc thiÕt kÕ cho m« h×nh m¹ng ngang cÊp.
Windows for Workgroup bao gåm mét phiªn b¶n n©ng cao cña File Manager cã
chøc n¨ng tr×nh ®¬n ®Ó qu¶n lý çc æ ®Üa m¹ng vμ mét phiªn b¶n Print Manager ®Ó
qu¶n lý çc m¸y in cña m¹ng.
Mét ®Æc tr−ng quan träng nhÊt cña Windows for Workgroup lμ Clipboard cña
m¹ng cho phÐp ng−êi dïng sao chÐp hoÆc c¾t d÷ liÖu tõ mét øng dông trªn mét m¸y
tÝnh vμ d¸n nã vμo mét øng dông kh¸c trªn mét m¸y tÝnh kh¸c. Windows for
Workgroup cung cÊp cho ng−êi dïng mét ch−¬ng tr×nh th− tÝn ®iÖn tö kh¸ hoμn
chØnh.
Windows for Workgroup ho¹t ®éng tèt nhÊt trªn çc m¹ng cã tÊt c¶ çc m¸y
tÝnh ch¹y Windows. Víi çc m¸y tÝnh kh«ng ch¹y Windows muèn ®¨ng nhËp vμo
m¹ng cÇn ph¶i sö dông tiÖn Ých Workgroup Connection. Tuy nhiªn çc m¸y tÝnh ch¹y
Workgroup Connection kh«ng thÓ ho¹t ®éng nh− mét Server
Windows for Workgroup cã thÓ hç trî cho çc m¹ng Netware.
6.5 HÖ ®iÒu hμnh m¹ng ph©n cÊp.
6.5.1 M« h×nh m¹ng ph©n cÊp (Client/Server)
M« h×nh m¹ng ph©n cÊp, mét hoÆc nhiÒu m¸y tÝnh trong m¹ng ®−îc sö dông ®Ó
lμm m¸y chñ. Çc m¸y chñ ®−îc cμi ®Æt phÇn mÒm ®iÒu hμnh hÖ thèng, nã cã chøc
n¨ng qu¶n lý vμ cung cÊp çc tμi nguyªn cho çc tr¹m lμm viÖc.
Trong m« h×nh m¹ng Client/Server, çc m¸y chñ ch¹y çc ch−¬ng tr×nh Server
cßn çc tr¹m sÏ ch¹y çc ch−¬ng tr×nh Client ®Ó khai th¸c d÷ liÖu trªn m¸y chñ.
M« h×nh m¹ng Client/Server cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
- TÝnh n¨ng b¶o mËt cao v× d÷ liÖu ®−îc l−u ë mét chç vμ cã thÓ cho phÐp hoÆc
kh«ng cho phÐp ng−êi dïng truy cËp vμo.
- Çc tr¹m lμm viÖc kh«ng phôc vô çc m¸y tÝnh kh¸c v× thÕ tèc ®é lμm viÖc ®−îc
®¶m b¶o.
- DÔ dμng gi¸m s¸t vμ qu¶n lý hÖ thèng.
File server
Printer server
M¸y tr¹m M¸y tr¹m
M¸y tr¹m
H×nh 6.2: M« h×nh m¹ng ph©n cÊp
Tuy nhiªn m« h×nh Server còng cã nh÷ng nh−îc ®iÓm riªng nh− lμ:
- Tμi nguyªn m¹ng kh«ng ®−îc chia sÎ toμn bé.

- Tèn m¸y chñ vμ trong tr−êng hîp m¸y chñ cã sù cè th× toμn bé m¹ng bÞ ¶nh
h−ëng.
6.5.2 §Æc ®iÓm chung cña hÖ ®iÒu hμnh m¹ng lo¹i Client/server
HÖ ®iÒu hμnh m¹ng lo¹i Client/server lμ søc m¹nh cña çc lo¹i m« h×nh m¹ng
ph©n t¸n. Chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung nh−:
- Hç trî nhiÒu lo¹i Server kh¸c nhau nh−: File server vμ Server ch¹y çc ch−¬ng
tr×nh øng dông. Çc Server hç trî viÖc ®a xö lý ®èi xøng, ®a nhiÖm vμ bé nhí
¶o.
- Server ®−îc tèi −u ho¸ ®Ó ch¹y çc ch−¬ng tr×nh øng dông.
- Hç trî nhiÒu lo¹i client.
- Kh¶ n¨ng an toμn vμ b¶o mËt: Mäi hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®Òu cung cÊp dÞch vô an
toμn m¹ng. H×nh thøc an toμn ®¬n gi¶n nhÊt lμ kiÓm tra danh s¸ch thu nhËp trªn
Server, møc cao nhÊt lμ m· ho¸ riªng hoÆc m· ho¸ c«ng céng. ViÖc truy cËp hÖ
thèng vμ truy cËp çc tr×nh øng dông ®−îc m· ho¸ riªng.
- Kh¶ n¨ng më réng vμ kÕt nèi LAN vμ WAN.
- Çc hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®Òu cã kh¶ n¨ng hç trî tõ 5 ®Õn 1000 ng−êi dïng
Mét sè hÖ ®iÒu hμnh m¹ng lo¹i Client/server:
- Banyan Vine Ver 6. 0
- IBM OS/S LAN Server
- Microsoft Windows NT Server Ver 3. 5 vμ 4.0
- Novell Netware Ver3. x vμ 4.x
TÊt c¶ çc hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®Òu tu©n theo chuÈn riªng. Mçi hÖ ®iÒu hμnh
m¹ng ®¸p øng tèt mét sè ®Æc tÝnh, nh−ng hÇu nh− ch−a cã mét hÖ ®iÒu hμnh nμo ®¸p
øng mäi ®Æc tÝnh.
6.6 HÖ ®iÒu hμnh UNIX
6.6.1 Tæng quan vÒ hÖ ®iÒu hμnh Unix
Unix lμ mét hÖ ®iÒu hμnh ®a nhiÖm, nhiÒu ng−êi dïng, ra ®êi tõ vμi thËp kü nay
tr¶i qua nhiÒu c¶i tiÕn cña h·ng AT&T, cña ®¹i häc Berkeley, vμ çc tæ chøc OSF
(IBM, DEC, HP, Bull, Siemens...). NhiÖm vô cña hÖ ®iÒu hμnh lμ phèi hîp çc thμnh
phÇn kh¸c nhau cña m¸y tÝnh - bé xö lý, bé nhí, bé ®iÒu khiÓn ®Üa, bμn phÝm, mμn
h×nh video,..., ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc theo ®Þnh h−íng. hÖ ®iÒu hμnh lμ thμnh
phÇn ®iÒu khiÓn chñ yÕu cña m¸y tÝnh, nã g¾n kÕt ®ång thêi tÊt c¶ çc thμnh viªn cña
hÖ thèng, bao gåm nh÷ng ng−êi qu¶n trÞ, lËp tr×nh viªn, vμ ng−êi dïng. §Ó m¸y tÝnh
cã thÓ thùc hiÖn mét c«ng viÖc, nh− khëi ®éng ch−¬ng tr×nh, copy file, hay HiÓn thÞ
néi dung th− môc, th«ng qua hÖ ®iÒu hμnh nã sÏ thùc hiÖn ®−îc tÊt c¶ çc nhiÖm vô
®ã.
HÖ ®iÒu hμnh Unix, ®−îc x©y dùng víi môc ®Ých cung cÊp mét hÖ thèng ®a
ng−êi dïng, ®a nhiÖm vô cho çc lËp tr×nh viªn. Lμ hÖ ®iÒu hμnh ph¸t triÓn m¹nh víi
rÊt nhiÒu c«ng cô hç trî so¹n th¶o, biªn tËp gì rèi ch−¬ng tr×nh,... ®ã lμ ch−¬ng tr×nh
®¬n gi¶n nh−ng m¹nh mÏ cã thÓ lμm viÖc mét çch mÒm dÎo ®Ó phôc vô nhiÒu môc
®Ých kh¸c nhau. Çc phÇn mÒm øng dông trªn Unix cã thÓ chuyÓn qua l¹i trªn nhiÒu
lo¹i hä m¸y tÝnh, hiÖn t¹i ®· ®−îc cμi trªn nhiÒu hä m¸y tÝnh mini vμ m¸y tÝnh lín.
Nhê sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ vi ®iÖn tö, nay m¸y vi tÝnh cã nh÷ng tÝnh n¨ng m¹nh
h¬n mμ tr−íc ®©y chØ cã ë m¸y mini, vμ theo ®ã Unix còng b¾t ®Çu truy cËp xuèng hä
m¸y tÝnh nμy d−íi tªn th−¬ng m¹i XENIX, SCO UNIX, SUN SOLARIS, LINUX,
RED HAT...
Th«ng tin Unix còng ®· ®−îc gi¶i quyÕt rÊt tèt, ®Æc biÖt ë møc ®é néi bé vμ
gi÷a Unix - Unix. §· h×nh thμnh m¹ng Internet mμ c¬ së th«ng tin lμ bé giao thøc
chuÈn TCP/IP ®· ®−îc cμi ®Æt trªn Unix tõ khi chóng ®−îc bé quèc phßng Mü chÊp
thuËn.
HÖ ®iÒu hμnh Unix gåm cã 3 phÇn:Kernel, çc ch−¬ng tr×nh tiÖn Ých chuÈn vμ
çc file cÊu h×nh hÖ thèng.
- Kernel: Lμ lâi cña hÖ ®iÒu hμnh Unix. VÒ c¬ b¶n, Kernel lμ mét ch−¬ng tr×nh
lín ®−îc t¶i vμo trong bé nhí vμo lóc khëi ®éng m¸y, vμ nã ®iÒu khiÓn viÖc cÊp
ph¸t çc tμi nguyªn hÖ thèng. Kernel nhËn biÕt ®−îc çc tμi nguyªn phÇn cøng
(nh− bé vi xö lý, bé nhí trªn bo m¹ch, thiÕt bÞ ®Üa, çc giao diÖn m¹ng...) vμ nã
cã çc ch−¬ng tr×nh cÇn thiÕt ®Ó giao tiÕp víi tÊt c¶ çc thiÕt bÞ ®−îc kÕt nèi víi
hÖ thèng.
- Ch−¬ng tr×nh tiÖn Ých chuÈn: Bao gåm çc ch−¬ng tr×nh tiÖn Ých ®¬n gi¶n nh−
cp dïng ®Ó copy çc file, hay çc ch−¬ng tr×nh tiÖn Ých phøc t¹p nh− Shell mμ
cho phÐp b¹n chuyÓn çc lÖnh tíi hÖ ®iÒu hμnh.
- Çc file cÊu h×nh hÖ thèng: §−îc ®äc bëi Kernel vμ mét sè tr×nh tiÖn Ých
chuÈn. Unix Kernel vμ çc tiÖn Ých lμ çc ch−¬ng tr×nh linh ho¹t, mét sè hμnh vi
cña chóng cã thÓ thay ®æi ®−îc b»ng çch thay ®æi néi dung trong çc file cÊu
h×nh chuÈn. Mét vÝ dô vÒ file cÊu h×nh hÖ thèng lμ b¶ng hÖ thèng file “ fstab”, lμ
n¬i mμ kernel ®äc ®Ó nhËn biÕt ®−îc trong viÖc t×m kiÕm tÊt c¶ çc file trªn çc
hÖ thèng ®Üa. Mét vÝ dô kh¸c lμ file cÊu h×nh truy cËp hÖ thèng “ syslog. conf”,
dïng ®Ó ®iÒu khiÓn Kernel trong viÖc ghi l¹i çc lo¹i sù kiÖn hoÆc lçi kh¸c nhau
cã thÓ x¶y ra.
6.6.2 Giao diÖn Unix (Shell)

Trªn quan ®iÓm ng−êi dïng th× Shell lμ ch−¬ng tr×nh quan träng nhÊt. Shell lμ
giao diÖn cña ng−êi dïng víi hÖ thèng. Shell lμ ng−êi trung gian gi÷a ng−êi dïngvμ
phÇn kernel cña hÖ ®iÒu hμnh.
Shell lμ mét kiÓu ch−¬ng tr×nh th«ng dÞch. Mét ch−¬ng tr×nh th«ng dÞch lμm
viÖc theo mét vßng lÆp ®¬n gi¶n: nhËn lÖnh, dÞch lÖnh, thi hμnh lÖnh, vμ sau ®ã chê
mét lÖnh kh¸c. Shell hiÖn mét dÊu nh¾c ®Ó b¸o cho ng−êi dïng biÕt lμ s½n sμng nhËn
lÖnh.
Shell nhËn biÕt mét bé lÖnh giíi h¹n vμ ng−êi dïng ph¶i ®−a lÖnh vμo Shell theo
çch mμ nã hiÓu. Mçi lÖnh bao gåm:
Tªn lÖnh, tuú chän, vμ ®èi sè.
(Ba thμnh phÇn nμy çch nhau bëi kho¶ng tr¾ng).
Shell lμ mét ch−¬ng tr×nh mμ phÇn kernel ch¹y cho user. Mét ch−¬ng tr×nh ®−îc
nãi ®Õn nh− mét tiÕn tr×nh trong khi phÇn kernel vÉn ®ang ch¹y nã. Kernel cã thÓ
ch¹y ®ång thêi cïng mét Shell cho nhiÒu ng−êi dïng trªn mét hÖ thèng, mçi phiªn
b¶n ch¹y lμ mét tiÕn tr×nh riªng.
Kh¸ nhiÒu lÖnh c¬ b¶n thùc tÕ lμ çc ch−¬ng tr×nh con ®−îc t¹o trong Shell. Çc
lÖnh kh«ng lμ tr×nh con t¹o s½n trong Shell th× yªu cÇu phÇn kernel khëi ®éng ch−¬ng
tr×nh kh¸c ®Ó ch¹y chóng.
Khi b¹n thi hμnh mét lÖnh kh«ng thuéc Shell, nã yªu cÇu kernel khëi ®éng mét
tiÕn tr×nh con ®Ó thi hμnh lÖnh ®ã. TiÕn tr×nh nμy chØ tån t¹i trong thêi gian lÖnh thi
hμnh. Shell chê cho ®Õn khi lÖnh kÕt thóc tr−íc khi nhËn lÖnh kh¸c.
Çc ký tù ®Æc biÖt trªn Unix
Unix dïng mét sè ký tù sau: / <> ! $ ^ % & * | { } ~ and ; nh− lμ çc lÖnh dÉn
h−íng lÖnh. Khi viÕt lÖnh ®Æt tªn file nÕu dïng çc ký tù nμy th× ph¶i hiÓu nghÜa
chóng.
Çch truy gäi trî gióp trªn Unix
Dïng lÖnh man ®Ó xem trî gióp.
Dïng lÖnh man víi tªn lÖnh cÇn xem trî gióp.
Tho¸t khái çc lÖnh: CTRL+C.
6.6.3 NÐt ®Æc tr−ng cña Shell
M«i tr−êng Unix cung cÊp ba lo¹i Shell:
- Bourne (Shell default) Shell.
- C Shell.
- Korn Shell.
Kh¸i niÖm cña mçi Shell ®−îc m« t¶ trong b¶ng sau:

Çc kh¸i niÖm Bourne shell C Shell Korn Shell
Aliases Kh«ng Cã Cã
So¹n th¶o dßng lÖnh Kh«ng Kh«ng Cã
Më réng lÖnh cd Cã Cã Cã
Danh s¸ch history Kh«ng Cã Cã
Bá qua Ctrl_d (ignoreeof) Kh«ng Cã Cã
Ph©n chia viÖc khëi ®éng file tõ

Kh«ng Cã Cã
profile
§iÒu khiÓn c«ng viÖc (cã kh¶
n¨ng di chuyÓn c«ng viÖc tõ
Kh«ng Cã Cã
background ®Õn foreground,
hay treo mét c«ng viÖc nμo ®ã)
File thùc thi khi logout Kh«ng Cã Kh«ng
Kho¸ çc file khi

Kh«ng Cã Cã
overwrite(nolobber)
Nh÷ng file khëi ®éng

Nh÷ng file khëi ®éng bao gåm nhiÒu lÖnh sÏ thùc thi khi mét Shell ®−îc b¾t
®Çu. Mét file khëi ®éng phï hîp víi m«i tr−êng cña Shell ®ã.
Cã hai lo¹i file khëi ®éng: më réng cña hÖ thèng do ng−êi dïng tuyªn bè.
Nh÷ng file më réng cña hÖ thèng ®−îc duy tr× mét ng−êi qu¶n trÞ hÖ thèng vμ thuéc
vμo th− môc /etc.. Nh÷ng file më réng cña hÖ thèng cho Bourne vμ Korn Shell lμ
/etc/profile.. Nh÷ng file më réng cña hÖ thèng cho C Shell lμ / etc/. login.
Script/etc/profile
Khi mét ng−êi dïng login, file/etc/profile lμ ®−îc ®äc ®Çu tiªn, sau ®ã file.
profile ®−îc ®äc. §iÒu nμy nghÜa lμ −u tiªn cho ng−êi dïng ®−îc phÐp xÐt l¹i nh÷ng
biÕn ®· ®−îc xÐt chuÈn trong /etc/profile.
File/etc/profile ®−a ra çc biÕn m«i tr−êng nh− LOGNAME cho loginname,
PATH cho ®−êng dÉn lÖnh chuÈn, vμ xÐt biÕn TERM cho lo¹i ®Çu cuèi chuÈn. Nã
còng HiÓn thÞ çc thμnh phÇn trong file/etc/motd.
Script. profile cña mçi user.
Mçi ng−êi dïng cã mét file. profile së h÷u. File. profile cña superuser lμ th−
môc/(root).
Ng−êi qu¶n trÞ hÖ thèng cã thÓ t¹o ra mét m«i tr−êng lμm viÖc ®éc ®¸o bëi viÖc
t¹o file. profile, mμ file nμy ®−îc l−u tr÷ trong th− môc home cña mçi user. File nμy
cã thÓ bao gåm çc biÕn cho viÖc khëi ®éng m«i tr−êng OpenWindows,
AnswerBook, hay viÖc thªm vμo çc phÇn mÒm øng dông mμ ng−êi dïng cÇn thiÕt.
Con ®−êng tèt nhÊt ®Ó t¹o ra file. profile cho mçi ng−êi dïng lμ t¹o vμ s−a ®æi
file t¹m trong th− môc /etc/skel.
Khi ng−êi dïng login vμo mét hÖ thèng, çc file khëi ®éng cho Shell lÊy tõ
file/etc/passwd, vμ çc c«ng viÖc ®Þnh nghÜa trong file khëi ®éng lμ hoμn thμnh.
Nh÷ng file khëi ®éng tuyªn bè bëi mçi ng−êi dïng ph¶i ë trong th− môc home
cña mçi ng−êi dïng ®ã vμ ph¶i phô thuéc së h÷u cña ng−êi dïng ®ã. Nh÷ng file khëi
®éng ®ã cã thÓ diÔn t¶ nh÷ng phÇn sau:
- XÐt dÊu nh¾c default.
- §Þnh nghÜa ®−êng dÉn cña user, cho phÐp khi login.
- §Þnh nghÜa m¸y in default cho çc user.
- XÐt history cho Korn vμ C Shell. Bourne shell kh«ng cã biÕn history.
- XÐt nh÷ng tªn alias cho Korn vμ C Shell. Bourne shell kh«ng cã biÕn alias.
- XÐt default editor dïng bëi crontab vμ çc tool kh¸c.
- B¸o cho Shell biÕt t×m mail míi ë ®©u, nÕu nh− cã mét vÞ trÝ kh¸c h¬n lμ vÞ trÝ
default.
BiÕn m«i tr−êng vμ côc bé
C«ng viÖc c¬ b¶n cña Shell nh− lμ mét bé th«ng dÞch lÖnh. Mét dÞch vô kh¸c
cung cÊp cho Shell lμ sù n©ng ®ì cho çc biÕn côc bé vμ m«i tr−êng.
Çc biÕn m«i tr−êng.
Çc biÕn m«i tr−êng, ®«i khi ®−îc tham chiÕu nh− çc biÕn toμn côc, lμ ®−îc
l−u gi÷ vμ khai b¸o trong file. profile (Bourne hay Korn Shell) hay file. login (C
Shell). Nh÷ng file nμy ®−îc ®äc mçi lÇn ng−êi dïng login vμo hÖ thèng.
Çc biÕn m«i tr−êng lμ çc biÕn mμ ®−îc xuÊt ra tÊt c¶ Shell vμ tÊt c¶ qu¸ tr×nh
chuyÓn ®æi bëi Shell.
HÖ thèng tù ®éng xÐt çc biÕn m«i tr−êng ®· ®−îc ®Þnh nghÜa tr−íc. Ng−êi qu¶n
trÞ hÖ thèng cã thÓ thªm vμo. VÝ dô: TERM, TZ, LOGNAME, PATH lμ ®· ®−îc ®Þnh
nghÜa tr−íc.
* LÖnh env
LÖnh env dïng ®Ó HiÓn thÞ çc biÕn m«i tr−êng hiÖn hμnh vμ çc gi¸ trÞ cña nã.
Çc biÕn côc bé vμ Shell

Çc biÕn côc bé lμ çc biÕn mμ ®−îc t¹o ra trªn mét dßng lÖnh vμ chØ ®−îc biÕt
trong Shell hiÖn hμnh hay cöa sæ hiÖn hμnh. Çc biÕn nμy bÞ mÊt ®i khi ng−êi dïng
tho¸t khái hÖ thèng hay ®i ®Õn mét Shell con hay mét cöa sæ kh¸c.
*LÖnh set
Dïng lÖnh set ®Ó HiÓn thÞ çc biÕn côc bé hiÖn hμnh.
XÐt vμ kh«ng xÐt çc biÕn cña Shell
Nh÷ng biÕn cña shell ®−îc dïng ®Ó l−u tr÷ çc chuçi v¨n b¶n nh− lμ çc tªn
®−êng dÉn ®−îc dïng trong viÖc thùc thi çc lÖnh. Chóng cã thÓ gióp ng−êi dïng
tr¸nh khái viÖc gâ l¹i çc chuçi ký tù dμi.
§Ó xÐt çc biÕn cña Shell, dïng có ph¸p d−íi ®©y:
CÊu tróc:
Variable = value
Unset variable
Çc biÕn cña Shell cã thÓ ®−îc Shell tõ dßng lÖnh hay bªn trong mét Shell.
Trong hÇu hÕt çc tr−êng hîp, ng−êi dïng muèn xÐt çc biÕn cña Shell tõ mét Shell
v× vËy ng−êi dïng kh«ng ph¶i logout vμ login trë l¹i.
Çc biÕn cña Shell xÐt ë dßng lÖnh chØ ¶nh h−ëng ®Õn Shell hiÖn hμnh. Khi
ng−êi dïng tho¸t khái Shell nμy, th× biÕn cña Shell nμy bÞ xo¸ ®i.
HiÓn thÞ gi¸ trÞ cña çc biÕn ®· tuyªn bè
LÖnh echo cã thÓ dïng ®Ó hiÓn thÞ v¨n b¶n hay çc biÕn. DÊu ($) lμ ®Ó hiÓn thÞ
gi¸ trÞ cña biÕn ®i sau nã.
VÝ dô:
HiÓn thÞ çc gi¸ trÞ cña biÕn wr dïng lÖnh echo.
$ echo $wr
weekly. report
$echo wr
wr
NÕu kh«ng cã dÊu $ phÝa tr−íc biÕn wr, th× lÖnh echo hiÓn thÞ nh÷ng ký tù ®i
sau nã.
$ echo $mgr
Harvey Wermaister
$ echo mgr
mrg
Kh«ng xÐt biÕn wr:

$ unset wr
$ echo $wr
$
Export çc biÕn cña Shell
Mét biÕn cña Shell lμ biÕn côc bé chØ cã t¸c dông trong Shell hiÖn hμnh. Trong
Bourne shell vμ Korn shell, mét biÕn cña shell ph¶i ®−îc xuÊt ra (export) theo thø tù
cho nh÷ng shell míi cã thÓ nhËn ra biÕn ®ã. Mét biÕn ®· ®−îc export lμ ®−îc tham
chiÕu nh− çc biÕn m«i tr−êng.
Çc biÕn trong Bourne shell cÇn ph¶i export ®Õn c¶ m«i tr−êng lμm viÖc vμ sÏ sö
dông lÖnh export.
Có ph¸p:
Export variable
BiÕn m«i tr−êng
Çc biÕn m«i tr−êng ®−îc ®Þnh nghÜa tr−íc.
BiÕn PATH
BiÕn PATH ®−îc dïng ®Ó quyÕt ®Þnh nh÷ng th− môc t×m kiÕm theo thø tù cho
nh÷ng lÖnh ®−îc thùc thi.
PATH = /usr/bin:
BiÕn PATH ®−îc ®äc bëi hÖ thèng tõ tr¸i sang ph¶i, v× vËy nh÷ng n¬i ®Ó t×m ra
mét lÖnh ph¶i ®−îc xuÊt hiÖn ë ®Çu cña ®−êng dÉn.
Thay ®æi biÕn PATH
BiÕn PATH cã thÓ thay ®æi b»ng mét dßng lÖnh hay bëi viÖc so¹n th¶o file m«i
tr−êng. profile b»ng çch thªm vμo mét dßng lÖnh ®−êng dÉn míi.
HÇu hÕt nh÷ng lÖnh ®−êng dÉn míi ®−îc thay ®æi ®Ó thªm vμo nh÷ng th− môc
cho nh÷ng lÖnh quan träng vμ th−êng dïng kh¸c.
LÖnh which
KÕt qu¶ cña viÖc ®Þnh nghÜa kh«ng ®óng biÕn PATH lμ çc ng−êi dïng kh«ng
thÓ cã phiªn b¶n ®óng cña mét lÖnh hay mét phÇn mÒm. NhiÒu vÊn ®Ò trªn ng−êi
dïng cã thÓ lμ do ®Þnh nghÜa kh«ng ®óng biÕn PATH.
LÖnh which HiÓn thÞ ®−êng dÉn chØ ®Õn mét lÖnh c¬ b¶n dùa trªn ®−êng dÉn t×m
kiÕm. NÕu ®−êng dÉn kh«ng HiÓn thÞ hoÆc kh«ng ®óng yªu cÇu th× thay ®æi biÕn
®−êng dÉn cho phï hîp.
Dïng çc dÊu nh¸y trong Shell
DÊu nh¸y cã thÓ dïng ®Ó kÕt nèi çc biÕn.
- Dïng dÊu nh¸y ‘.. ’ ®Ó −íc l−¬ng lÖnh h¬n lμ sö dông tªn cña lÖnh nh− v¨n b¶n
- Dïng dÊu nh¸y “.. ” ®Ó sö dông çc dßng v¨n b¶n nh−ng cho phÐp dïng çc
biÕn më réng vμ çc lÖnh thay thÕ bªn trong.
- Dïng dÊu nh¸y ‘ ’ ®Ó −íc l−îng çc biÕn cña Shell. §iÒu nμy kh«ng cã t¸c
dông cho nh÷ng biÕn më réng vμ çc lÖnh thay thÕ.
6.6.4 Sö dông ftp vμ çc dÞch vô kh¸c trong Unix
Ftp lμ mét trong nh÷ng dÞch vô ®−îc sö dông nhiÒu trªn m¹ng, dÞch vô nμy cho
phÐp ng−êi dïng truyÒn th«ng tin d−íi d¹ng file d÷ liÖu kh¸c nhau. DÞch vô Ftp cho
phÐp göi vμ nhËn file gi÷a çc m¸y tÝnh trªn m¹ng víi nhau. Çc file nμy cã thÓ ë
d¹ng ASCII hay Binary vμ cã kÝch th−íc tõ vμi Mb ®Õn vμi chôc Mb.
Ftp ho¹t ®éng dùa trªn TCP Protocol. Th«ng qua giao thøc nμy, th«ng tin sÏ
®−îc ®¶m b¶o ®óng ®¾n khi göi hay nhËn..
* Có ph¸p cña lÖnh ftp nh− sau:
Ftp hostname hay ftp IP-address
LÖnh Ftp ®−îc thùc hiªn tõ dÊu nh¾c trong mét Shell.
• Thùc hiÖn truyÒn file b»ng Unix (trong Window):
- LÖnh Put dïng ®Ó truyÒn file.
- LÖnh Get dïng ®Ó nhËn file vÒ.
Vμo Start --> Run mμn h×nh xuÊt hiÖn vμ ®¸nh vμo ®Þa chØ cña PC cÇn truyÒn
file 203. 162.31. 66 nh− sau:
Click chuét vμo OK sau khi gâ lÖnh ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc truyÒn file mμn
h×nh nh− sau:
Çc dÞch vô kh¸c trong Unix:

6.6.4.1 Th− ®iÖn tö (e-mail):
Lμ mét c¬ chÕ truyÒn nhËn th− qua m¹ng ®iÖn tö. Thêi gian ph¸t th− ®iÖn tö
bao gåm hai phÇn chÝnh:
- Thêi gian ®Ó m¹ng chuyÓn th− ®Õn ®iÓm nhËn vμ phô thuéc vμo çc ®Æc ®iÓm
cña hÖ thèng m¹ng.
- Thêi gian trÔ thø hai liªn quan ®Õn ng−êi dïng. Nã phô thuéc vμo viÖc hä cã
kiÓm tra e-mail cña m×nh th−êng xuyªn hay kh«ng.
E-mail kh«ng ph¶i lμ mét dÞch vô “®Çu cuèi ®Õn ®Çu cuèi” - Cã nghÜa lμ m¸y
nhËn vμ m¸y göi kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i kÕt nèi trùc tiÕp víi nhau. Nã ho¹t ®«ng theo
c¬ chÕ “l−u tr÷ võ chuyÓn tiÕp” - Cã nghÜa lμ th− ®iÖn tö sÏ truyÒn tõ m¸y nμy qua
m¸y kh¸c cho ®Õn khi m¸y nhËn.
ViÖc truyÒn nhËn e-mail cã thÓ ®−îc thùc hiÖn qua nh÷ng m¹ng th− tÝn ®iÖn tö
kh¸c nhau. Khi hai ®Þa chØ kh«ng cïng n»m trªn mét m¹ng e-mail th× cÇn ph¶i cã mét
®iÓm hay mét m¸y tÝnh ®Ó chuyÓn giao Mail qua l¹i. Ng−êi ta gäi chóng lμ:
“application gateway”.
6.6.4.2 HÖ thèng tªn miÒn DNS
ViÖc ®Þnh danh çc phÇn tö cña liªn m¹ng b»ng çc con sè nh− trong ®Þa chØ IP
lμm cho ng−êi dïng khã nhí, dÔ nhÇm lÉn. V× vËy ng−êi ta x©y dùng mét hÖ thèng
®Æt tªn (name) cho çc phÇn tö cña Internet, cho phÐp ng−êi dïng chØ cÇn nhí tªn mμ
kh«ng cÇn nhí ®Þa chØ IP.
Trong nh÷ng giai ®o¹n m¹ng t−¬ng ®èi nhá, th× mét file hosts cã nhiÖm vô gi÷
tÊt c¶ nh÷ng tªn cña tÊt c¶ çc m¸y trªn m¹ng. Nh−ng do sù ph¸t triÓn cña m¹ng m¸y
tÝnh, c«ng viÖc cña file hosts ®−îc chuyÓn sang cho mét dÞch vô gäi lμ HÖ thèng tªn
miÒn DNS (Domain Name System).
DNS lμ mét ph−¬ng thøc qu¶n trÞ çc tªn b»ng çch cho nh÷ng nhãm kh¸c nhau
tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nh÷ng tËp con tªn kh¸c nhau. Çc tªn ®−îc chia thμnh nhiÒu líp
vμ ®−îc gäi lμ Domain. Gi÷a nh÷ng Domain cã dÊu chÊm.
Domain name cã d¹ng tæng qu¸t lμ: local-part@ Domain name
Trong ®ã:
- local-part: th−êng lμ tªn cña mét ng−êi dïng hay mét nhãm ng−êi dïng do
ng−êi qu¶n lý m¹ng néi bé qui ®Þnh.
- Domainname: ®−îc g¸n bëi Trung T©m Th«ng Tin M¹ng (NIC-Network
Interface Card) çc cÊp. Domain cao cÊp nhÊt lμ cÊp quèc gia, mçi quèc gia
®−îc g¸n bëi mét tªn miÒn riªng gåm 2 ch÷ çi.
6.6.4.3 C«ng cô Talk trªn m¹ng:
Lμ dÞch vô nãi chuyÖn trùc tuyÕn. Trong m«i tr−êng Unix, c«ng cô talk cho
phÐp ng−êi dïng cã thÓ nãi chuyÖn víi nh÷ng ng−êi kh¸c. Ngoμi ra cßn cã dÞch vô
talkirc cho phÐp nãi chuyÖn theo tõng nhãm hay theo tõng chñ ®Ò riªng biÖt.
LÖnh talk trªn Unix:
Có ph¸p: talk username[@netaddress]
Kh¶ n¨ng liªn kÕt ho¹t ®éng cu¶ Digital Unix
Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña mét hÖ ®iÒu hμnh cao cÊp, Digital Unix lμ mét hÖ ®iÒu
hμnh hiÖn ®¹i ®−îc thiÕt kÕ cho c«ng viÖc tÝnh to¸n kü thuËt vμ th−¬ng m¹i. Digital
Unix lμ hÖ ®iÒu hμnh t−¬ng thÝch nhiÒu nhÊt víi çc chuÈn Unix. Digital còng cung
cÊp kh¶ n¨ng kÕt nèi m¹ng, phÇn mÒm trung gian vμ phï hîp víi çc chuÈn mμ ®¶m
b¶o t−¬ng t¸c liªn tôc gi÷a Digital Unix vμ Windows NT.
6.7 HÖ ®iÒu hμnh Windows NT
6.7.1 Tãm l−îc çc ®Æc tr−ng cña hÖ ®iÒu hμnh Windows NT
ChÕ ®é Client/Server
CÊu tróc cña Windows NT dùa trªn m« h×nh líp vμ m« h×nh Client/Server.
Trong m« h×nh Client/Server, hÖ ®iÒu hμnh ®−îc chia ra thμnh nhiÒu phÇn xö lý, mçi
phÇn thùc hiÖn mét bé çc dÞch vô ®¬n lÎ, vÝ dô: çc dÞch vô bé nhí, çc dÞch vô xö
lý t¹o míi, hoÆc çc dÞch vô xö lý lÞch tr×nh. Mçi dÞch vô ch¹y trong chÕ ®é ng−êi
dïng mode, thùc hiÖn mét vßng lÆp kiÓm tra xem m¸y kh¸ch cã yªu cÇu dÞch vô nμo
kh«ng. M¸y kh¸ch ch¹y hÖ ®Òu hμnh kh¸c hoÆc mét ch−¬ng tr×nh øng dông mμ nã
yªu cÇu dÞch vô b»ng çch göi mét th«ng ®iÖp (Message) tíi m¸y chñ. Kernel hÖ ®iÒu
hμnh ch¹y trong chÕ ®é Kernel mode ph©n ph¸t çc th«ng ®iÖp tíi m¸y chñ, m¸y chñ
thùc hiÖn mét xö lý vμ phÇn kernel tr¶ kÕt qu¶ tíi m¸y kh¸ch qua mét th«ng ®iÖp
kh¸c. PhÇn Client/Server tiÕp cËn kÕt qu¶ trong hÖ ®iÒu hμnh mμ çc thμnh phÇn cña
nã lμ nhá vμ tù chøa. V× mçi phôc vô ch¹y trong mét xö lý - chÕ ®é ng−êi dïng (user
mode) riªng biÖt, ®−îc ph©n chia vμo vïng bé nhí riªng cña nã vμ do ®ã ®−îc b¶o vÖ
khái çc xö lý kh¸c, mét háng hãc cña mét xö lý ®¬n lÎ kh«ng l©y lan hay ph¸ háng
çc phÇn cßn l¹i cña hÖ thèng. H¬n n÷a, v× çc phôc vô ch¹y trong chÕ ®é ng−êi
dïng, chóng kh«ng thÓ trùc tiÕp truy cËp phÇn cøng hay thay ®æi phÇn bé nhí cña
phÇn thi hμnh (Window NT Executive).
Window NT dïng m« h×nh Client/Server ®Ó cung cÊp APIs vμ çc ph−¬ng tiÖn
mμ mét b¶o vÖ b×nh th−êng nh− mét m«i tr−êng hÖ thèng. Dêi mçi API vμo mét phôc
vô riªng th× sù thi hμnh kh«ng bÞ xung ®ét hay lÆp l¹i (duplication) vμ cho phÐp çc
APIs míi ®−îc thªm vμo dÔ dμng. Çc xö lý phôc vô ®−îc gäi lμ çc hÖ thèng con
b¶o vÖ (Widows NT Protected Subsystem) v× bé nhí cña xö lý phôc vô ®−îc b¶o vÖ
khái çc xö lý kh¸c bëi hÖ thèng bé nhí ¶o cña phÇn thùc thi Windows NT.
Windows NT System Architecture
Windows NT lμ mét hÖ ®iÒu hμnh module ho¸, bao gåm líp phÇn cøng trõu
t−îng, thμnh phÇn cèt lâi, phÇn thùc thi vμ nhiÒu hÖ thèng con.
PhÇn cøng trõu t−îng (Hardware Abstraction Layer): Giao diÖn trùc tiÕp víi
phÇn cøng m¸y tÝnh vμ cung cÊp cho líp Kernel cña hÖ ®iÒu hμnh cña Windows NT
mét giao diÖn ®éc lËp víi m¸y tÝnh. Giao diÖn ®éc lËp víi m¸y tÝnh nμy. Cho phÐp
Kernel cña hÖ ®iÒu hμnh ®−îc viÕt theo mét çch thøc ®éc lËp víi m¸y tÝnh, nh»m c¶i
tiÕn kh¶ n¨ng di chuyÓn cña hÖ ®iÒu hμnh. Çc thñ tôc cã thÓ ®−îc gäi b»ng hÖ ®iÒu
hμnh c¬ b¶n tõ tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ.
Víi phÇn cøng m¸y tÝnh sö dông SMP (Symmetric Multi Processing - ®a xö lý
®èi xøng). HAL cung cÊp mét sè bé xö lý ¶o cã thÓ ®−îc sö dông ®Ó cung cÊp mét
tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®¬n giao diÖn víi cïng thiÕt bÞ trªn çc nÒn phÇn cøng kh¸c
nhau v× HAL cung cÊp mét líp ¶o cho phÇn cøng m¸y tÝnh, cïng mét ¶nh hÖ ®iÒu
hμnh cã thÓ hç trî mét sè l−îng lín nh÷ng thay ®æi cho mét m¸y tÝnh dùa trªn mét
bé xö lý cô thÓ.
Thμnh phÇn Kernel cña hÖ ®iÒu hμnh: ChÞu tr¸ch nhiÖm lËp kÕ ho¹ch cho phÇn
cøng m¸y tÝnh. NÕu phÇn cøng m¸y tÝnh gåm nhiÒu bé xö lý, Kernel sö dông giao
diÖn cña bé xö ¶o do HAL cung cÊp lμm ®ång bé ho¹t ®éng gi÷a bé xö lý.
Khèi chøc n¨ng ho¹t ®éng mμ Kernel lËp kÕ ho¹ch gäi lμ mét luång (Thread).
Luång lμ khèi chøc n¨ng nguyªn tö nhá nhÊt cã thÓ ®−îc lËp lÞch bao gåm mét d·y
tuÇn tù çc chØ thÞ ®−îc xö lý bëi mét bé xö lý trong ng÷ c¶nh cña tiÕn tr×nh. Mét tiÕn
tr×nh cã thÓ cã nhiÒu tiÕn tr×nh, vμ ph¶i cã Ýt nhÊt mét tiÕn tr×nh.
Kernel göi ®i çc tiÕn tr×nh trªn bé vi xö lý cã s½n kÕ tiÕp. Mçi tiÕn tr×nh cã mét
quyÒn −u tiªn t−¬ng øng víi nã. Cã 32 møc ®é −u tiªn, chia lμm mét líp real-time
(thêi gian thùc) cã cÊp ®é −u tiªn tõ 16 ®Õn 31, vμ mét líp variable (cßn ®−îc gäi lμ
dynamic -®éng) cã cÊp ®é −u tiªn tõ 0 ®Õn 15. Sè thø tù møc −u tiªn cao h¬n ngÇm
®Þnh quyÒn −u tiªn cao h¬n cho tiÕn tr×nh. Çc tiÕn tr×nh cã møc −u tiªn cao h¬n ®−îc
thi hμnh tr−íc tiªn vμ cã thÓ chÆn tr−íc çc tiÕn tr×nh cã møc −u tiªn thÊp h¬n.
Kernel lμ nonpageable cã nghÜa lμ çc trang nhí (page) (çc ®¬n vÞ cã dung
l−îng cè ®Þnh 4 Kb) thuéc vμo thμnh phÇn Kernel kh«ng thÓ xuÊt ra trang nhí ®−îc
(kh«ng l−u t¹m thêi vμo tËp tin trang nhí) PAGEFILE. SYS. M· phÇn mÒm trong
chÝnh Kernel kh«ng chÆn tr−íc (kh«ng thÓ bÞ ng¾t), nh−ng phÇn mÒm bªn ngoμi
thμnh phÇn Kernel, ch¼ng h¹n nh− ®−îc sö dông trong Windows NT Executive lμ cã
thÓ bÞ chÆn l¹i. Kernel cã thÓ ch¹y ®ång thêi trªn tÊt c¶ bé xö lý trong mét m¸y tÝnh
víi phÇn cøng ®a xö lý vμ truy cËp ®ång bé ®Õn çc vïng quan träng trong bé nhí.
ChÝnh s¸ch nμy quyÕt ®Þnh vÒ çch thøc tμi nguyªn ®−îc sö dông vμ lo¹i bá khái
thμnh phÇn Kernel vμ ®−îc thùc hiÖn bëi çc thμnh phÇn Windows NT Executive.
§iÒu nμy lμm cho Kernel ®¬n gi¶n vμ kh«ng thÓ thay ®æi ®−îc nÕu nh÷ng quyÕt ®Þnh
vÒ nguyªn t¾c hÖ ®iÒu hμnh thay ®æi trong t−¬ng lai çc phiªn b¶n cña hÖ ®iÒu hμnh.
Tuy nhiªn, Kernel thùc hiÖn nh÷ng quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch khi nμo lo¹i bá mét tiÕn
tr×nh khái bé nhí.
Kernel qu¶n lý hai líp ®èi t−îng: §èi t−îng göi ®i vμ çc ®èi t−îng ®iÒu khiÓn.
§èi t−îng göi ®i sö dông cho viÖc ®ång bé vμ göi ®i çc thao t¸c gåm çc ®èi t−îng
nh− biÕn cè (event), tÝn hiÖu (semaphore), çc lo¹i t−¬ng hç lo¹i trõ bé ®Þnh thêi gian
(timer) vμ tiÕn tr×nh. §èi t−îng ®iÒu khiÓn sö dông ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng Kernel vμ
kh«ng cã ¶nh h−ëng lªn chøc n¨ng göi ®i. §èi t−îng ®iÒu khiÓn Kernel gåm: ng¾t
(interrupt), tiÕn tr×nh (process), hÖ l−u tr÷ (profile) vμ viÖc gäi thñ tôc bÊt ®ång bé.
PhÇn thùc thi Windows NT: PhÇn ë chÕ ®é Kernel cu¶ Windows NT gäi phÇn
thùc hiÖn cña Windows NT, cho phÐp çc phôc vô giao tiÕp víi çc øng dông th«ng
qua viÖc truyÒn th«ng ®iÖp - ®−îc cung cÊp trong phÇn thùc thi.
PhÇn thùc hiÖn bao gåm mét lo¹t çc thμnh phÇn mμ qu¶n lý bé nhí ¶o, qu¶n lý
®èi t−îng (tμi nguyªn), I/O vμ hÖ thèng tËp tin, truyÒn th«ng t−¬ng t¸c vμ çc phÇn
cña hÖ thèng tËp tin. §èi víi hÇu hÕt çc phÇn, nh÷ng thμnh phÇn ®ã t−¬ng t¸c víi
mét modul nμo ®ã, h¬n lμ mét líp nμo ®ã mçi thμnh phÇn gäi nh÷ng çi kh¸c th«ng
qua mét bé çc hμm néi x¸c ®Þnh mét çch cÈn thËn.
PhÇn thùc thi bao gåm nh©n vμ HAL. Nã cung cÊp mét tËp çc dÞch vô chung
mμ cã thÓ ®−îc dïng bëi toμn m«i tr−êng çc hÖ thèng con.
Network Subsystem: Windows NT cã sù lμm viÖc m¹ng hç trî s½n kh¶ n¨ng
thªm vμo çc API vμ m«i tr−êng tÝnh to¸n ph©n t¸n DEC gäi thñ tôc tõ xa (RPCs).
Giao diÖn nμy ®−îc hç trî qua TCP/IP hoÆc çc giao thøc kh¸c, mÆc dï nh÷ng
chç thªm vμo cña Windows NT vμ cña Unix lμ kh¸c nhau, nh−ng nh÷ng m« h×nh c¬
b¶n lμ nh− nhau.
6.7.2 Tãm l−îc sù lμm viÖc m¹ng cña Windows NT
Çc giao thøc giao vËn: Windows NT chuyªn chë b»ng çc giao thøc giao vËn
sau: TCP/IP, NBF (b¾t nguån tõ NetBEUI), NU Link, mét phiªn b¶n t−¬ng thÝch
NDIS cña Novell Internetwork Packet Exchange (IPX/SPX), Microrosoft Data Link
Control (DLC), vμ AppleTalk.
Hç trî STREAMS: M«i tr−êng STREAMS nguyªn gèc ®−îc ph¸t triÓn bëi
AT&T cho Unix System V. Windows NT hç trî çc giao thøc t−¬ng thÝch víi
STREAMS
Windows Sockets (WinSock): Trong lËp tr×nh cho m¹ng, mét socket cung cÊp
mét ®iÓm cuèi tíi mét kÕt nèi, hai socket tõ mét ®−êng dÉn ®Çy ®ñ. Mét socket lμm
viÖc nh− mét ®−êng èng chØ ®¹o ®−êng d÷ liÖu vμo vμ ra gi÷a çc m¸y m¹ng.
§èi víi m¹ng lμm viÖc cña Unix chñ yÕu dùa trªn TCP/IP, Windows NT cung
cÊp Windows Sockets (WinSock) t−¬ng tù nh− UC Berkeley (BSD) Sockets. Tuy
nhiªn WinSock kh«ng t−¬ng thÝch chÆt chÏ víi BSD Sockets.
WinSock lμ mét giao diÖn thuéc líp phiªn (Session Layer), vμ lμ mét chuÈn cho
lËp tr×nh m¹ng cho Window. Phiªn b¶n WinSock 1. 1 cung cÊp sù ®éc lËp víi ng¨n
xÕp d−íi giao thøc TCP/IP. Cïng víi ng¨n xÕp TCP/IP lμ WinSock t−¬ng thÝch, mét
øng dông ®−îc viÕt cho WinSock APIs sÏ ch¹y trªn nã.
Gäi thñ tôc tõ xa (RPC): Mét thμnh phÇn thiÕt yÕu cña InterProcess
Communication (IPC) lμ ph−¬ng tiÖn RFC. Ngμy nay, Open Software Foundation
(OSF) ®Þnh nghÜa RFC nh− mét phÇn lâi cña chuÈn Distributed Computing
Enviroment (DCE).
HÖ thèng tËp tin: Windows NT hç trî çc hÖ thèng tËp tin sau:
- FAT (File Allocation Table): Lμ hÖ thèng file chuÈn, t−¬ng thÝch víi MS-DOS
vμ Windows. hÖ thèng tËp tin FAT lμ hÖ thèng tËp tin duy nhÊt dïng cho ®Üa
mÒm. Cã nh−îc ®iÓm lμ kh«ng x©y dùng chÕ ®é an toμn trªn th− môc vμ file.
- NTFS: Lμ mét hÖ thèng tËp tin cao cÊp. Nã bao gåm mét sè tÝnh n¨ng c¶i tiÕn,
an toμn file, ®Æc tÝnh cã thÓ kh«i phôc l¹i ®−îc lμm cho Windows NT Server trë
thμnh mét m¸y phôc vô trªn c«ng nghÖ cã nÒn t¶ng tèt. NTFS cã thÓ ®−îc sö
dông g¸n çc quyÒn truy cËp file vμ th− môc cho mét ng−êi dïng (user) hoÆc
mét nhãm (group) c¬ b¶n. §Æc tÝnh nμy cho phÐp çc file vμ th− môc ®−îc chia
sÎ hoÆc dïng riªng, vμ cung cÊp tÝnh mÒm dÎo cña viÖc thùc hiÖn ¶o ®èi víi bÊt
kú chÝnh s¸ch an toμn nμo. Cã nh−îc ®iÓm lμ chØ nhËn d¹ng trªn Windows NT.
6.7.3 TÝnh b¶o mËt NOS (Network Operating System) cña Windows NT
Windows NT x©y dùng trªn çc ®Æc tÝnh b¶o mËt cã s½n trong LAN Manager
NOS. Sau ®©y lμ mét sè tÝnh b¶o mËt cña Windows NT Server:
• TÝnh b¶o mËt tμi kho¶n ng−êi dïng (user account): TÊt c¶ çc phiªn b¶n cña
Windows NT cã mét ®Æc tr−ng b¶o mËt riªng theo tªn ng−êi dïng ®i liÒn víi mËt
khÈu (user/password). Muèn sö dông Windows NT ng−êi dïng ph¶i cã mét tμi kho¶n
(account) vμ mËt khÈu hîp lÖ trªn hÖ thèng. Khi viÖc ph©n tÝch giao thøc trë nªn phæ
biÕn, th× nh÷ng mËt khÈu kh«ng ®−îc m· ho¸ thμnh ra thiÕu an toμn. Protocol
analyzer kiÓm tra çc gãi trªn LAN vμ dÔ dμng thÊy ®−îc mËt khÈu do ng−êi dïng ë
tr¹m lμm viÖc göi ®i trong qu¸ tr×nh ®¨ng nhËp (log) vμo m¹ng. V× lý do nμy.
Windows NT m· ho¸ mËt khÈu t¹i tr¹m tr−íc khi göi lªn m¹ng.
• Giíi h¹n thêi gian: B»ng çch sö dông nh÷ng tiÖn Ých Adminitration (qu¶n lý
ng−êi dïng), mét nhμ qu¶n lý Windows NT Server cã thÓ cμi ®Æt h¹n chÕ thêi gian
tõng giê vμ cã thÓ cμi ®Æt bÊt kú lóc nμo. §Æc tr−ng giíi h¹n thêi gian ®−îc thiÕt kÕ
cho nh÷ng vÞ trÝ m¹ng cã biÖn ph¸p an toμn nghiªm ngÆt trªn ®ã viÖc truy cËp ®ßi hái
cã tÝnh n¨ng tõ chèi ng−êi dïng (còng ¸p dông cho tr¹m lμm viÖc - Workstation)
®¨ng nhËp vμo m¹ng.
• Giíi h¹n tr¹m (Station): Çc nhμ qu¶n lý Windows NT Server cã thÓ sö dông
c«ng cô user Adminitration ®Ó ®Æt h¹n chÕ nh÷ng tr¹m n¬i ng−êi dïng cã thÓ ®¨ng
nhËp vμo. §Æc tÝnh h¹n chÕ tr¹m lμm viÖc cho phÐp mét ng−êi dïng ®¨ng nhËp vμo tõ
mét tr¹m cã ®Þa chØ cô thÓ.
ViÖc giíi h¹n tr¹m b»ng çch vμo cöa sæ Log on to trong ®ã cã hai môc sau:
- User may log on all workstation. Môc nμy th× ng−êi dïng sÏ log on vμo tÊt c¶
çc tr¹m trªn m¹ng, tÊt c¶ çc ng−êi dïng ®Òu chän môc nμy.
- Use may log on to there workstation, ng−êi dïng chØ ®−îc log on tèi ®a vμo 8
tr¹m lμm viÖc, cã ®Þa chØ cô thÓ.
§Æc tÝnh giíi h¹n tr¹m ®−îc thiÕt kÕ cho nh÷ng vÞ trÝ m¹ng cã biÖn ph¸p an toμn
nghiªm ngÆt trªn ®ã viÖc truy cËp m¹ng cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua chØ nh÷ng vïng
vËt lý nμo ®ã. ViÖc giíi h¹n tr¹m ng¨n chÆn ng−êi dïng ®i lang thang qua nh÷ng
ph¹m vi kh¸c vμ sö dông nh÷ng tr¹m lμm viÖc kh«ng phô thuéc vμo quyÒn cña hä.
• An toμn ®−êng truyÒn: Çc m¹ng LAN ph¶i ®−îc cμi ®Æt ®Ó lo¹i trõ kh¶ n¨ng
ng−êi dïng m¾c ®−êng d©y rÏ nh¸nh nh»m ®äc d÷ liÖu hoÆc ®äc d÷ liÖu tõ çc bøc x¹
®iÖn tõ cña d©y. §−êng truyÒn an toμn lμ dïng çp sîi quang. T¹i B−u ®iÖn tØnh dïng
çp RJ-45.
• Sù m· ho¸: NÕu dïng çc hÖ thèng b¶o mËt cña NOS cung cÊp th× chóng ta
chØ ®¶m b¶o an toμn ®èi víi çc ng−êi dïng kh¸c nh−ng kh«ng thÓ an toμn ®èi víi
ng−êi qu¶n trÞ m¹ng. Ng−êi qu¶n trÞ m¹ng cã thÓ ®äc tÊt c¶ çc file, th− môc trªn
m¸y Server, m· ho¸ lμ sù ®¶m b¶o an toμn cho c¬ së d÷ liÖu vμ file. Çc file nμy sÏ
®−îc gi¶i m· khi më vμ m· ho¸ khi ®ãng.
ViÖc m· ho¸ ®−îc thùc hiÖn t¹i phÇn cøng t¹i møc NIC tr−íc khi truyÒn gãi d÷
liÖu lªn m¹ng. Khi m· ho¸ chØ d÷ liÖu ®−îc m· ho¸ cßn ®Þa chØ vμ çc tr−êng (field)
kh«ng bÞ m· ho¸ do ®ã çc thiÕt bÞ m¹ng (Router, Bridge) cã thÓ nhËn biÕt ®−îc ®Þa
chØ nμy. T¹i B−u ®iÖn tØnh kh«ng dïng hÖ thèng b¶o mËt (tøc d÷ liÖu truyÒn ®i sÏ
kh«ng ®−îc m· ho¸)
• KiÓm tra: ViÖc cè g¾ng t×m mËt khÈu tõ tæ hîp mËt khÈu ®Ó ®¨ng nhËp vμo
m¹ng cña mét ng−êi dïng ®−îc ng¨n chÆn bëi viÖc:
- Kho¸ ng−êi dïng sau mçi lÇn nhËp mËt khÈu sai.
- KiÓm tra tÊt c¶ nh÷ng lÇn cè g¾ng nhËp mËt khÈu.
Windows NT Server cho phÐp ta cμi ®Æt nguyªn t¾c kiÓm tra do ®ã chóng ta cã
thÓ theo dâi nh÷ng biÕn cè an toμn cã liªn quan.
6.7.4 Çc ®Æc tr−ng kÕt nèi m¹ng c¬ b¶n
Microsoft ®· thiÕt kÕ Windows NT ®Ó ®−a ra hÇu hÕt çc ®Æc tr−ng lμm viÖc
m¹ng chung, nh− lμ:
- Cã s½n hç trî cho c¶ m¹ng ngang hμng vμ m¹ng client/server
- Kh¶ n¨ng t−¬ng t¸c vμ truy cËp tõ xa(qua ®−êng ®iÖn tho¹i) tíi nh÷ng m¹ng
s½n cã.
- Hç trî çc øng dông ph©n bæ, chia sÎ tËp tin vμ in Ên.
Windows NT hç trî cho nhiÒu giao thøc thøc m¹ng, bao gåm hÇu hÕt çc giao
thøc m¹ng dïng chung trªn hÖ thèng Unix, bé çc giao thøc ®−îc biÕt ®Õn nh−:
TCP/IP.
Windows NT hç trî TCP/IP vμ çc giao thøc m¹ng kh¸c, cho phÐp nã t−¬ng t¸c
víi çc hÖ thèng hçn t¹p kh¸c ®Ó tÝnh to¸n ph©n bæ.
øng dông TCP/IP trªn m¹ng trªn Windows NT
Windows NT hç trî çc tiÖn Ých TCP/IP c¬ b¶n bao gåm ftp, telnet, vμ çc tiÖn
Ých kh¸c cho in Ên trªn m¹ng, cung cÊp sù kÕt nèi c¬ b¶n tíi çc hÖ thèng Unix vμ
çc hÖ thèng kh¸c. Ng−êi dïng cã thÓ dùa trªn ftp vμ rcp ®Ó truyÒn tËp tin gi÷a çc hÖ
thèng, vμ telnet vμ rlogin ®Ó d¨ng nhËp vμo çc m¸y chñ Unix.
TCP/IP còng cung cÊp çc giao diÖn lËp tr×nh øng dông cho çc ng−êi ph¸t triÓn
øng dông ®Ó t¹o ra çc ch−¬ng tr×nh mμ cã thÓ giao tiÕp víi çc øng dông trªn çc
m¸y Unix vμ Windows NT kh¸c.
Hç trî TCP/IP lμ chuÈn trong c¶ tr¹m Windows NT vμ m¸y chñ Windows NT.
§Ó cμi ®Æt vμ qu¶n lý m¹ng dïng m¸y chñ Windows NT.
Gi¶i ph¸p tªn
Th«ng th−êng mét m¸y tÝnh trªn m¹ng ®−îc x¸c ®Þnh b»ng c¶ tªn vμ ®Þa chØ.
Trong çc hÖ thèng TCP/IP, çc m¸y tÝnh ®−îc x¸c ®Þnh bëi ®Þa chØ IP vμ tªn ®éc
nhÊt. Kü thuËt ®Ó chuyÓn tªn m¸y tÝnh ra ®Þa chØ IP t−¬ng øng ®−îc biÕt ®Õn nh− lμ “
gi¶i ph¸p tªn”.
§èi víi gi¶i ph¸p tªn tù ®éng, Unix dïng hÖ thèng tªn miÒn (DNS- Domain
Name System). Windows NT bao gåm tÊt c¶ çc dông cô ph©n tÝch cÇn thiÕt vÒ MÆt
chøc n¨ng ®Ó dïng DNS trªn Internet.
Windows NT cã thÓ dïng çc ph−¬ng thøc sau cho gi¶i ph¸p tªn trªn m¹ng
TCP/IP:
• Windows Internet Name Service (WINS): Cung cÊp c¬ së d÷ liÖu ®éng cho
viÖc ®¨ng ký vμ truy vÊn phÐp ¸nh x¹ tªn thμnh ®Þa chØ IP trong mét m«i tr−êng m¹ng
®Þnh tuyÕn (router network). Khi mét tr¹m t¸ch rêi tõ chç nμy ra chç kh¸c, sù thay
®æi ®Þa chØ IP ®−îc cËp nhËt tù ®éng vμo c¬ së d÷ liÖu WINS. Sù kh¸c biÖt chÝnh gi÷a
WINS vμ DNS lμ:
DNS dïng sù cÊu h×nh tÜnh cho phÐp ¸nh x¹ tªn thμnh ®Þa chØ IP vμ cho phÐp
gi¶i ph¸p tªn cho bÊt kú m¸y nμo, ë bÊt kú ®©u trªn m¹ng
WINS dïng cÊu h×nh ®éng vμ yªu cÇu Ýt sù qu¶n trÞ hÖ thèng nh−ng chØ lμ ®Æc
biÖt cho çc ®o¹n m¹ng nhá liªn tiÕp nhau.
- A HOST File: Mét file dïng ®Ó x¸c ®Þnh tªn vμ ®Þa chØ IP ¸nh x¹ trªn DNS
- An LMHOSTS File: Mét file dïng ®Ó x¸c ®Þnh tªn vμ ®Þa chØ IP ¸nh x¹ trªn
NetBIOS. PATHWORKS for Digital Unix (DÞch vô cao cÊp) cung cÊp mét
LMHOSTS File ®Ó hç trî miÒn diÖn réng.
Thùc hiÖn truyÒn File trªn Windows NT
Trªn mμn h×nh Desktop cña Client vμo biÓu t−îng truyÒn file. Mμn h×nh xuÊt
hiÖn ta ph¶i ®iÒn çc th«ng sè cÇn thiÕt:
Click chuét vμo OK trªn mμn h×nh xuÊt hiÖn: (Bªn tr¸i lμ Client bªn ph¶i lμ
Server). VÝ dô muèn truyÒn file ha. txt (thuéc Client) sang Server th× di chuyÓn phÇn
s¸ng tíi file ®ã vμ Click vμo phÝm mòi tªn. T−¬ng tù khi thùc hiÖn truyÒn file tõ
Server sang Client.
6.8 So s¸nh hai hÖ ®iÒu hμnh Unix vμ Windows NT

6.8.1 Giao diÖn ng−êi dïng
Giao diÖn ng−êi dïng ®å ho¹ lμ mét trong çc kh¸c biÖt chÝnh gi÷a Windows
NT vμ Unix.
Windows NT cung cÊp Windows GUI ®Ó cho ng−êi dïng t−¬ng t¸c víi hÖ
thèng, çc øng dông cña Windows ®Òu cã mét çi nh×n ®ång nhÊt. Cßn giao diÖn
ng−êi dïng ®å ho¹ Unix gÇn ®©y lμ Common Desktop Enviroment (CDE). Tõ phiªn
b¶n 4.0 Digital Unix hç trî CDE nh− giao diÖn ng−êi dïng mÆc ®Þnh ®èi víi çc tr¹m
lμm viÖc. MÆc dï vËy nã kh¸c ®¸ng kÓ so víi m« h×nh Microsoft Windows, CDE
cung cÊp nhiÒu c«ng cô vμ ®Æc tr−ng so s¸nh ®−îc.
6.8.2 Trî gióp trùc tuyÕn
Ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng ®Ó gäi trî gióp trªn Unix lμ viÕt lÖnh man. Trªn
Digital Unix, giao diÖn CDE còng chøa mét lé tr×nh xem ®å ho¹ vμ mét hÖ thèng trî
gióp siªu v¨n b¶n. Windows NT dïng hÖ thèng trî gióp siªu v¨n b¶n mμ cho phÐp
mét m« h×nh nhÊt qu¸n ®¬n vμ ®−îc dïng cho tÊt c¶ çc ch−¬ng tr×nh th«ng qua hÖ
thèng nμy. Nã cung cÊp c¶ trî gióp chung vμ trî gióp ng÷ c¶nh, còng nh− kh¶ n¨ng
t×m kiÕm theo tõ kho¸ vμ theo chñ ®Ò. Còng cã thÓ ®Æt çc Bookmark, Chó thÝch,
copy vμ paste, vμ in çc chñ ®Ò.
6.8.3 Ph©n biÖt ch÷ hoa vμ ch÷ th−êng
Trong Unix cã sù ph©n biÖt ch÷ hoa vμ ch÷ th−êng, cßn trong Windows NT th×
kh«ng cã sù ph©n biÖt nμy. MÆc dï Windows NT hç trî c¶ case preservation vμ case
sensitivity, ng−êi dïng kh«ng thÓ dïng çc lÖnh chuÈn cïng víi NTFS ®Ó qu¶n lý çc
tªn file mμ nã chØ kh¸c nhau ë viÕt hoa víi viÕt th−êng.
6.8.4 Çc tμi kho¶n ng−êi dïng
Gièng nh− Unix, Windows NT b¶o qu¶n çc tμi kho¶n ng−êi dïng, vμ thiÕt lËp
an toμn. Ng−êi dïng ph¶i ®¨ng nhËp hÖ thèng qua tªn vμ mËt khÈu. Ng−êi dïng cã
thÓ cã nhiÒu çc ®Æc quyÒn kh¸c nhau.
Trªn Unix, cã thÓ cã çc líp ng−êi dïng kh¸c nhau. Trªn Unix, ng−êi dïng siªu
h¹ng lμ qu¶n trÞ hÖ thèng, vμ cμi ®Æt çc ®Æc quyÒn cho çc ng−êi dïng kh¸c.
Windows NT cã mét líp çc ®Æc quyÒn nhiÒu h¬n mμ Unix chuÈn cã.
6.8.5 Sö dông çc dÞch vô in Ên
Windows NT dïng m« h×nh cöa sæ ®Ó truy cËp çc dÞch vô file vμ in Ên. HÇu hÕt
çc ch−¬ng tr×nh cung cÊp mét hép tho¹i In, n¬i cã thÓ ®iÒn çc th«ng tin lùa chän vμ
x¸c ®Þnh viÖc in. M¸y in cã thÓ nèi ë m¸y côc bé hoÆc trªn m¹ng. Gièng nh− Unix,
qu¶n trÞ hÖ thèng Windows NT cã thÓ ®iÒu khiÓn rÊt nhiÒu ®Æc ®iÓm cña m¸y in, nh−
duy tr× hoÆc huû bá c«ng viÖc. Trªn Unix, in Ên ®−îc ®iÒu khiÓn th«ng qua “ In Ên
tinh kh«n” (the print daemon), lpd vμ çc tiÖn Ých çc lÖnh, bao gåm lpr, lpq, vμ
lpstat. CDE trªn Unix cung cÊp mét giao diÖn ®å ho¹ ®Ó cÊu h×nh vμ ®iÒu khiÓn m¸y
in, vμ tæ chøc, qu¶n lý c«ng viÖc in Ên.
Víi hç trî TCP/IP cña nã, Windows NT còng hç trî çc lÖnh in Unix, bao gåm
lpr vμ lpd. Nh÷ng lÖnh nμy cho phÐp kÕt nèi víi çc hÖ thèng kh¸c ch¹y cïng giao
thøc TCP/IP, ch¼ng h¹n çc hÖ thèng Unix. Mét ng−êi dïng trªn hÖ thèng Windows
NT cã thÓ göi çc viÖc in Ên cho mét dÞch vô lpd ®ang ch¹y ë mét m¸y kh¸c. hÖ
thèng Windows NT còng cã thÓ nhËn çc c«ng viÖc in ®−îc göi tõ mét dÞch vô lpd tõ
xa, ch¼ng h¹n tõ mét hÖ thèng Unix.
Digital ®−a ra mét sè s¶n phÈm lùa chän ®Ó më réng çc dÞch vô file vμ in Ên
cho Windows NT vμ çc hÖ thèng kh¸c. Bao gåm:
- PATHWORKS
- Hä s¶n phÈm POLYCENTER.
- PrintServer Software.
6.8.6 Th− ®iÖn tö
Ng−êi dïng mong r»ng hÖ thèng th− cña m¸y m×nh ®−îc kÕt nèi víi tÊt c¶ çc
hÖ thèng th− trªn thÕ giíi. Unix hç trî çc tiÖn Ých th− m¹nh h¬n Windows NT.
6.8.7 Nhãm vμ miÒn
Unix vμ Windows NT cã nh÷ng m« h×nh kh¸c nhau cho viÖc nhãm çc m¸y
tÝnh trªn m¹ng l¹i víi nhau.
Çc hÖ thèng Unix tiªu biÓu ®−îc tæ chøc thμnh çc Nhãm vμ çc MiÒn. Kh¸i
niÖm vÒ MiÒn lμ kh¸c nhau, phô thuéc vμo çc dÞch vô tªn ph©n bæ ®ang dïng. Çc
dÞch vô tªn chung lμ:
- Berkeley Internet Name Domain (BIND): DÞch vô tªn BIND chia Internet thμnh
mét hÖ thèng ph©n cÊp çc miÒn, t−¬ng tù víi cÊu tróc c©y
- Network Information Service (NIS): NIS cho phÐp ph©n bæ truy cËp tíi çc c¬
së d÷ liÖu chung vÒ tªn, mËt khÈu, vμ çc tªn miÒn m¹ng.
Windows NT dïng mét m« h×nh kh¸c cho m¹ng cña çc tr¹m lμm viÖc vμ m¹ng
cña çc m¸y chñ. TÊt c¶ çc m¸y tÝnh ch¹y trªn m¹ng Windows NT ph¶i thuéc vÒ
mét nhãm hoÆc mét miÒn nμo ®ã.
Qu¶n trÞ m¹ng
7.1 Kh¸i niÖm më ®Çu

§Ó ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng liªn tôc cña m¹ng, ®Æc biÖt lμ nh÷ng m¹ng lín, ng−êi
qu¶n trÞ m¹ng (Network Administrator hay Network Manager) cÇn ph¶i n¾m ®−îc
®Çy ®ñ vμ th−êng xuyªn çc th«ng tin vÒ cÊu h×nh, vÒ sù cè vμ tÊt c¶ çc sè liÖu thèng
kª liªn quan ®Õn viÖc sö dông m¹ng.
§Ó hiÓu râ chøc n¨ng, nhiÖm vô cña mét ng−êi qu¶n trÞ m¹ng, tr−íc hÕt cÇn
hiÓu râ kiÕn tróc cña mét hÖ thèng qu¶n trÞ m¹ng còng nh− çch thøc nã thùc thi
nhiÖm vô cña m×nh.
HÖ thèng qu¶n trÞ m¹ng (cßn gäi lμ m« h×nh Manager/Agent) bao gåm mét hÖ
thèng qu¶n trÞ (Manager), mét hÖ bÞ qu¶n trÞ (Managed System), mét c¬ së d÷ liÖu
chøa th«ng tin qu¶n trÞ vμ giao thøc qu¶n trÞ m¹ng.
TiÕn tr×nh Manager cung cÊp giao diÖn gi÷a ng−êi qu¶n trÞ m¹ng vμ çc thiÕt bÞ
®−îc qu¶n trÞ, ®ång thêi thùc hiÖn çc nhiÖm vô nh− lμ ®o l−u l−îng (Traffic) trªn
mét ®o¹n m¹ng côc bé (LAN Segment) ë xa, hoÆc ghi tèc ®é truyÒn vμ ®Þa chØ vËt lý
cña giao diÖn LAN trªn mét Router. Manager còng bao gåm c¶ mét sè lo¹i kÕt xuÊt
(th−êng ë d¹ng ®å ho¹) ®Ó hiÓn thÞ çc d÷ liÖu qu¶n trÞ, thèng kª, vÝ dô ®iÓn h×nh
cña kiÓu hiÓn thÞ ®å ho¹ ®ã lμ mét b¶n ®å vÒ Topology liªn m¹ng thÓ hiÖn çc vÞ trÝ
cña çc ®o¹n LAN, tõ ®ã cã thÓ chän mét ®o¹n cô thÓ nμo ®ã vμ hiÓn thÞ tr¹ng th¸i
ho¹t ®éng hiÖn hμnh cña nã.
HÖ thèng qu¶n trÞ

HÖ thèng bÞ qu¶n trÞ
(Ng−êi qu¶n trÞ)
TiÕn tr×nh qu¶n trÞ LÖnh TiÕn tr×nh Agent
§¸p øng §èi t−îng

bÞ qu¶n trÞ
C¬ sö d÷ liÖu C¬ sö d÷ liÖu
qu¶n trÞ Th«ng b¸o qu¶n trÞ
H×nh 7.1: M« h×nh Manager/Agent cña hÖ thèng qu¶n trÞ m¹ng
Cßn hÖ bÞ qu¶n trÞ bao gåm tiÕn tr×nh Agent vμ çc ®èi t−îng qu¶n trÞ (Manager
objects). TiÕn tr×nh Agent thùc hiÖn çc thao t¸c qu¶n trÞ m¹ng nh− lμ: ®Æt çc tham
sè cÊu h×nh vμ çc thèng kª ho¹t ®éng hiÖn hμnh cho 1 router trªn mét Segment cho
tr−íc. Çc ®èi t−îng bÞ qu¶n trÞ bao gåm çc tr¹m lμm viÖc, çc m¸y chñ, hub, çc
kªnh truyÒn G¾n víi çc ®èi t−îng nμy lμ çc thuéc tÝnh (Attributes) cã thÓ ®−îc
x¸c ®Þnh tÜnh (nh− tèc ®é cña giao diÖn), ®éng (nh− çc môc trong mét b¶ng chän
®−êng), hoÆc ®ßi hái ®o l−êng tiÕp tôc (nh− sè gãi tin ®−îc truyÒn kh«ng cã lçi trong
mét thêi ®o¹n cho tr−íc).
Qu¶n trÞ m¹ng

(Network manager)
M¹ng / Qu¶n trÞ

Global
LÖnh / §¸p øng / Th«ng b¸o
MIB
Router Router Host

MIB MIB
M¸y tr¹m
(Host agent)
§Õn çc ®o¹n kh¸c
H×nh 7.2: S¬ ®å minh ho¹ m« h×nh Manager/Agent.
C¬ së d÷ liÖu chøa th«ng tin qu¶n trÞ m¹ng ®−îc gäi lμ c¬ së th«ng tin qu¶n trÞ
(Management Information Base – viÕt t¾t lμ MIB) ®−îc g¾n víi c¶ hai bªn. Tæ chøc
logic cña MIB ®−îc gäi lμ cÊu tróc cña th«ng tin qu¶n trÞ (Structure of Management
Ch−¬ng 7: Qu¶n trÞ m¹ng 125
Information – viÕt t¾t lμ SMI). SMI ®−îc tæ chøc thμnh cÊu tróc c©y, b¾t ®Çu tõ gèc
(Root), víi çc cμnh chøa ®èi t−îng qu¶n trÞ ®−îc ph©n lo¹i logic (l¸).
Giao thøc qu¶n trÞ m¹ng cung cÊp çc ph−¬ng thøc liªn l¹c gi÷a Manager, çc
®èi t−îng bÞ qu¶n trÞ vμ çc Agent. §Ó cÊu tróc tiÕn tr×nh truyÒn th«ng, giao thøc ph¶i
x¸c ®Þnh çc ®¬n vÞ d÷ liÖu (PDU) thÓ hiÖn çc thñ tôc cña nã (ë ®©y ®−îc gäi lμ
command, response vμ notification).
§Ó thÊy râ m« h×nh Manager/Agent quan hÖ nh− thÕ nμo víi m¹ng ta cÇn ph¶i
qu¶n trÞ, h·y xem h×nh 7.2. Trong vÝ dô minh ho¹ nμy, ta thÊy mét m¸y tÝnh m¹nh
(ch¼ng h¹n SPARC station cña Sun Microsystems) sÏ thùc hiÖn çc chøc n¨ng cña
Manager. Cßn çc thiÕt bÞ trªn liªn m¹ng nh− lμ router, host sÏ chøa çc ch−¬ng tr×nh
Agent. MIB ®−îc nèi víi c¶ Manager lÉn Agent, nh−ng MIB cña router vμ MIB cña
host lμ kh¸c nhau v× hai lý do. Thø nhÊt, çc thiÕt bÞ ®ã th−êng do çc h·ng kh¸c
nhau s¶n xuÊt vμ cμi ®Æt çc chøc n¨ng qu¶n trÞ m¹ng kh«ng gièng nhau. Thø hai,
router vμ host thùc hiÖn çc chøc n¨ng m¹ng kh¸c nhau nªn kh«ng nhÊt thiÕt l−u tr÷
çc th«ng tin nh− nhau. Ch¼ng h¹n, host kh«ng cÇn çc b¶ng chän ®−êng (routing
tables) do ®ã kh«ng cÇn ph¶i l−u tr÷ çc tham sè liªn quan trong MIB cña nã. Tr¸i
l¹i, MIB cña mét router kh«ng cÇn chøa çc thèng kª vÒ sö dông CPU – lμ th«ng tin
rÊt cÇn cho mét host.
Trong phÇn d−íi ®©y chóng ta sÏ ®iÓm qua mét sè çc kiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng
cña mét sè tæ chøc chuÈn ho¸ nh− ISO, IEEE, OSP vμ cuèi cïng sÏ xem xÐt giao thøc
SNMP cho thÕ giíi Internet.
7.2 KiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng cña ISO
M« h×nh nμy thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a tiÕn tr×nh øng dông qu¶n trÞ hÖ thèng
(SMA) víi c¬ së th«ng tin qu¶n trÞ (MIB) vμ 7 líp cña hÖ thèng qu¶n trÞ m¹ng. Nã
®Þnh nghÜa çc giao diÖn qu¶n trÞ hÖ thèng (SMI) vμ qu¶n trÞ líp (LMI). Mçi líp cña
m« h×nh OSI cã çc chøc n¨ng qu¶n trÞ líp riªng ®−îc thùc hiÖn bëi thùc thÓ qu¶n trÞ
líp (LME) t−¬ng øng. H×nh 7.3 minh ho¹ m« h×nh kiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng theo quan
®iÓm OSI/ISO.
M« h×nh còng ®Æc t¶ mét giao thøc truyÒn th«ng gi÷a Manager vμ Agent, ®−îc
gäi lμ CMIP. M«i tr−êng qu¶n trÞ OSI bao gåm 5 lÜnh vùc qu¶n trÞ m¹ng, th−êng gäi
lμ çc lÜnh vùc chøc n¨ng qu¶n trÞ riªng (OSI Specific Management Functional Areas
– viÕt t¾t lμ SMFA), ®ã lμ: qu¶n trÞ sù cè, qu¶n trÞ kÕ to¸n, qu¶n trÞ cÊu h×nh, qu¶n trÞ
hiÖu n¨ng vμ qu¶n trÞ an toμn.
- Qu¶n trÞ sù cè (Fault Management): ph¸t hiÖn sù cè, c« lËp vμ kh¾c phôc sù cè.
- Qu¶n trÞ kÕ to¸n (Accounting Management): kiÓm so¸t vμ ®¸nh gi¸ viÖc sö
dông çc tμi nguyªn trong m¹ng ; vÝ dô sö dông ®Üa, l−u cÊt d÷ liÖu, chi phÝ ®Ó
truy cËp d÷ liÖu tõ xa, ®Ó göi th− ®iÖn tö, Chøc n¨ng nμy còng cã t¸c dông hç
trî quyÕt ®Þnh bæ sung hoÆc s¾p xÕp l¹i tμi nguyªn.
- Qu¶n trÞ cÊu h×nh (Configuration Management): thu thËp th«ng tin hÖ thèng,
c¶nh b¸o çc thay ®æi cña hÖ thèng vμ çc thay ®æi cÊu h×nh hÖ thèng nÕu cÇn.
- Qu¶n trÞ hiÖu n¨ng (Performance Management): thu thËp th«ng tin thèng kª vμ
lÞch sö ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu n¨ng cña hÖ thèng d−íi nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ vμ gi¶
®Þnh kh¸c nhau. Môc tiªu lμ ®Ó lu«n lu«n ®¸p øng ®−îc çc nhu cÇu cña ng−êi
dïng cuèi cña m¹ng. Qu¶n trÞ hiÖu n¨ng vμ qu¶n trÞ sù cè liªn quan chÆt chÏ víi
nhau v× ta cÇn lo¹i bá hoÆc Ýt nhÊt lμ gi¶m thiÓu çc sù cè trªn m¹ng ®Ó cã ®−îc
hiÖu n¨ng tèi −u.
- Qu¶n trÞ an toμn (Security Management): b¶o vÖ hÖ thèng ng¨n chÆn çc ho¹t
®éng tr¸i ph¸p, b¶o mËt th«ng tin truyÒn ®−a trªn m¹ng.
ChuÈn OSI 7498–4 ®Æc t¶ ®Çy ®ñ çc SMFA nãi trªn. Ngoμi ra, b¹n ®äc cã thÓ
tham kh¶o çc chuÈn ISO 9595-1 (hay CCITT X. 711) vÒ CMIP, chuÈn ISO 9595
(hay CCITT X. 710) vÒ CMIS (Common Management Information Server).
TiÕn tr×nh øng dông qu¶n trÞ hÖ thèng

(SMAP)
Giao diÖn qu¶n trÞ hÖ thèng (SMI)
Thùc thÓ øng dông

qu¶n trÞ hÖ thèng
(SMAE) CMIP
Líp tr×nh diÔn
C¬ së th«ng Líp phiªn
tin qu¶n trÞ
(MIB) Líp giao vËn
Líp m¹ng
Líp liªn kÕt d÷ liÖu
Líp vËt lý
Giao diÖn qu¶n trÞ líp

(LMI)
LME : Thùc thÓ qu¶n trÞ líp
CMIP : Giao thøc th«ng tin qu¶n trÞ chung
H×nh 7.3: M« h×nh kiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng ISO
7.3 KiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng cña IEEE

Ngoμi çc chuÈn cho m¹ng côc bé næi tiÕng, IEEE cßn cã çc chuÈn vÒ qu¶n trÞ
m¹ng côc bé còng nh− m¹ng diÖn réng (IEEE 802.1B). ChuÈn nμy sö dông giao thøc
CMIP cña ISO ®Ó më réng cho çc líp cao (líp 3 trë lªn). KiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng
cña IEEE bao gåm 3 thμnh phÇn ®ã lμ:
- DÞch vô qu¶n trÞ LAN/MAN: LAN/MAN Management Service (LMMS)
- Thùc thÓ giao thøc qu¶n trÞ LAN/MAN: LAN/MAN Management Protocol
Entity (LMMPE)
- Thùc thÓ giao thøc héi tô: Convergence Protocol Entity (CPE)
LMMS ®Þnh nghÜa dÞch vô qu¶n trÞ kh¶ dông ®èi víi LAN/MAN Management
User (LMMU). LMMPE truyÒn th«ng tin qu¶n trÞ qua çc trao ®æi giao thøc. LMMS
vμ LMMPE sö dông çc chuÈn CMI vμ CMIP cña ISO vμ cho phÐp hai LMMU trao
®æi th«ng tin qu¶n trÞ víi nhau. CPE cho phÐp çc m«i tr−êng LAN/MAN cung cÊp
LMMS. CPE bæ sung çc chøc n¨ng ph©n phèi d÷ liÖu tuÇn tù vμ tin cËy trªn ®Ønh cña
líp con LLC Type 1 (IEEE 802.2). H×nh 7.4 m« t¶ kiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng
LAN/MAN cña IEEE.
LMMU LMMU
dÞch vô qu¶n trÞ Lan/man
Giao thøc qu¶n trÞ LAN/MAN

LMMPE LMMPE
DÞch vô héi tô
Giao thøc héi tô
CPE CPE
DÞch vô LLC lo¹i 1
LLC Giao thøc LLC lo¹i 1 LLC

(Type 1) (Type 1)
H×nh 7.4: KiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng cña IEEE
7.4 M«i tr−êng qu¶n trÞ ph©n t¸n cña OSF

M«i tr−êng tÝnh to¸n ph©n t¸n (Distributed Computing Environment – viÕt t¾t
lμ DCE) lμ hÖ thèng chuÈn ®−îc ®Ò xuÊt bëi tæ chøc phÇn mÒm më (Open Software
Foundation) ë Mü nh»m cung cÊp çc c«ng nghÖ ®−îc thiÕt kÕ ®Ó dÔ dμng ph¸t triÓn,
sö dông, chuyÓn mang vμ qu¶n trÞ phÇn mÒm trong çc m«i tr−êng tÝnh to¸n kh«ng
®ång nhÊt. ë bªn trong DCE, m«i tr−êng qu¶n trÞ ph©n t¸n (Distributed Management
Environment – viÕt t¾t lμ DME) lμm nhiÖm vô qu¶n trÞ çc m¹ng vμ çc hÖ thèng cã
nhiÒu nguån s¶n xuÊt kh¸c nhau. OSF coi çc m¹ng kh«ng thuÇn nhÊt lμ çc m¹ng
bao gåm c¶ PC, workstation vμ mainframe – mçi thø ch¹y çc hÖ ®iÒu hμnh vμ çc
øng dông qu¶n trÞ kh¸c nhau.
Giao diÖn ng−êi dïng qu¶n trÞ (MUI)
øng dông qu¶n trÞ
Çc dÞch vô ph¸t triÓn (DT)

(MA)
DÞch vô DCE
Çc dÞch vô Çc dÞch vô
qu¶n trÞ ph©n t¸n
(MS) (DS)
Çc dÞch vô ®èi t−îng

(OS)
Giao thøc qu¶n trÞ (MP)
H×nh 7.5: KiÕn tróc DME cña OSFE
KiÕn tróc DME h−íng ®Õn çc yªu cÇu cña çc hÖ thèng ph©n t¸n th«ng qua çc
giao thøc vμ dÞch vô sau ®©y:
- Giao diÖn ng−êi dïng qu¶n trÞ (MUI) vμ giao thøc qu¶n trÞ (MP) cung cÊp çc
khèi chøc n¨ng cho phÐp truy cËp vμo çc hÖ thèng kh«ng thuÇn nhÊt kh¸c.
- Çc dÞch vô ph©n t¸n (DS)bao gåm qu¶n trÞ license, qu¶n trÞ phÇn mÒm, qu¶n trÞ
in vμ qu¶n trÞ sù kiÖn.
- Çc dÞch vô qu¶n trÞ (MS) cho phÐp ®iÒu chØnh m« h×nh qu¶n trÞ theo yªu cÇu
cña kh¸ch hμng.
- Çc dÞch vô ®èi t−îng (OS) cung cÊp çc chøc n¨ng dμnh cho çc ®èi t−îng bÞ
qu¶n trÞ.
- Çc c«ng cô ph¸t triÓn (DT) dïng ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ viÖc ph¸t triÓn çc øng dông.
Tõ n¨m 1990 OSF ®· kªu gäi çc h·ng cung cÊp c«ng nghÖ ®Ó tÝch hîp vμo kiÕn
tróc DME vμ ®· c«ng bè nh÷ng lùa chän ban ®Çu víi sù tham gia cña çc h·ng nh−
Tivoli Systems Inc. Groupe Bull, c«ng viÖc ph¸t triÓn DME vÉn tiÕp tôc triÓn khai.
7.5 Internet vμ SNMP
Çc kiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng tr×nh bμy ë trªn ®Òu lμ çc khung chuÈn cã tÝnh lý
thuyÕt vμ dμnh viÖc cμi ®Æt cô thÓ cho çc h·ng.
Ng−îc l¹i, Internet l¹i lμ mét liªn m¹ng ®−îc cμi ®Æt vμ sö dông thùc sù trªn
ph¹m vi toμn cÇu. ViÖc qu¶n trÞ m¹ng cña Internet ®−îc ph¸t triÓn theo yªu cÇu khai
th¸c thùc tÕ cña nã.
Vμo cuèi thËp niªn 80, uû ban kiÕn tróc Internet (IAB) nhËn thÊy cÇn ph¶i cã
mét ph−¬ng ph¸p ®Ó qu¶n lý sù t¨ng tr−ëng cña Internet vμ çc m¹ng nèi kÕt kh¸c.
IAB ®· xem xÐt 3 ph−¬ng ¸n: HEMS (High – level Entity Management Systems) ;
CMIS vμ CMIP cña ISO ;vμ çc më réng cña SGMP (Simple Gateway Monitoring
Protocol) ®ang ®−îc dïng trong çc m¹ng vïng (regional networks) cña Internet.
IAB quyÕt ®Þnh viÖc x©y dùng hÖ qu¶n trÞ m¹ng sÏ gåm hai b−íc. Gi¶i ph¸p
tr−íc m¾t lμ ph©n cÊp SGMP ®Ó dïng ngay vμ chóng ta cã SNMP næi tiÕng hiÖn nay.
B−íc thø hai (gi¶i ph¸p l©u dμi) sÏ dùa trªn CMI/CMIP cña ISO) ®Æt tªn lμ CMOT –
nghÜa lμ CMIP Over TCP/IP.
7.5.1 SNMP
SNMP (Simple Network Management Protocol) ®−îc thiÕt kÕ dùa trªn m« h×nh
Manager/Agent (xem h×nh 7.1). ®−îc gäi lμ “®¬n gi¶n” (Simple) v× Agent ®ßi hái
phÇn mÒm tèi thiÓu. HÇu hÕt çc chøc n¨ng xö lý vμ l−u tr÷ d÷ liÖu ®Òu n»m trªn hÖ
qu¶n trÞ, trong khi chØ cã mét tËp con cña çc chøc n¨ng ®ã ®−îc cμi ®Æt trªn hÖ bÞ
qu¶n trÞ (h×nh 7.6).

HÖ qu¶n trÞ SNMP
SNMP
Tμi nguyªn bÞ qu¶n trÞ
§èi t−îng bÞ
§èi t−îng qu¶n trÞ qu¶n trÞ SNMP
øng dông
Get Response
Get Response
Get Next
Get Next
Event
Event
Get
Get
Set
Set
Çc th«ng b¸o SNMP

Qu¶n trÞ SNMP Qu¶n trÞ SNMP
UDP UDP
IP IP
Liªn kÕt d÷ liÖu Liªn kÕt d÷ liÖu
M¹ng truyÒn
th«ng
H×nh 7.6: KiÕn tróc SNMP
SNMP bao gåm mét tËp h¹n chÕ çc lÖnh qu¶n trÞ (commands/responses). HÖ
qu¶n trÞ göi çc lÖnh Get, Getnext vμ Set ®Ó t×m kiÕm çc biÕn ®¬n hoÆc ®èi t−îng
hoÆc ®Ó thiÕt lËp gi¸ trÞ cña mét biÕn ®¬n. HÖ bÞ qu¶n trÞ göi tr¶ lêi ®Ó hoμn tÊt çc
lÖnh trªn. HÖ bÞ qu¶n trÞ göi ®Õn hÖ qu¶n trÞ mét th«ng b¸o sù kiÖn, gäi lμ mét trap,
khi x¶y ra çc ®iÒu kiÖn ch¼ng h¹n nh− mét ng−ìng v−ît qu¸ mét gi¸ trÞ x¸c ®Þnh
tr−íc.
SNMP gi¶ ®Þnh m¹ng kiÓu “kh«ng liªn kÕt” (nonnectionless) cã nghÜa lμ kh«ng
cÇn thiÕt lËp liªn kÕt tr−íc khi truyÒn d÷ liÖu. Thay v× sö dông TCP/IP, ë ®©y SNMP
®ßi hái UDP/IP ë çc líp d−íi.
7.5.1.1 SNMP Agent
Trong nh÷ng n¨m võa qua, viÖc cμi ®Æt çc SNMP Agent trong çc thiÕt bÞ
m¹ng ngμy cμng phæ biÕn. Cã 5 lo¹i thiÕt bÞ th−êng ®−îc cμi ®Æt Agent, ®ã lμ: çc
hub, çc server m¹ng vμ çc host t−¬ng øng ; çc thiÕt bÞ kÕt nèi gi÷a çc m¹ng nh−
bridge, router gateway ; çc thiÕt bÞ kiÓm th− nh− lμ bé gi¸m s¸t m¹ng (network
monitor) vμ bé ph©n tÝch m¹ng (network analyzer). Çc thiÕt bÞ kh¸c nh− UPS còng
trë thμnh t−¬ng hîp víi SNMP (SNMP – compatible).
Mçi lo¹i thiÕt bÞ nãi trªn ®Òu ®ãng vai trß quan träng l−îc ®å qu¶n trÞ m¹ng
tæng thÓ. Bëi vËy ng−êi qu¶n lý m¹ng cÇn ph¶i xem xÐt nghiªm tóc viÖc sö dông çc
thiÕt bÞ m¹ng cã cμi ®Æt çc Agent ®ã.
Edwin Mier (h·ng Mier Communications Mü) ®· cã ®ãng gãp rÊt cã ý nghÜa
cho c«ng viÖc qu¶n trÞ m¹ng b»ng viÖc tiÕn hμnh kiÓm th− çc thiÕt bÞ t−¬ng hîp
SNMP. ¤ng dïng 4 giai ®o¹n (phase) ®Ó ®¸nh gi¸ çc SNMP Agent.
- Giai ®o¹n I bao gåm: khëi ®éng thiÕt bÞ, tμi liÖu, cÊu h×nh, çp nèi, giao diÖn
ng−êi dïng, c¬ chÕ tªn/mËt khÈu, yÓm trî nhiÒu hÖ qu¶n trÞ.
- Giai ®o¹n II nh»m ®¸nh gi¸ tÝnh t−¬ng hîp víi SNMP, bao gåm çc nhãm ®èi
t−îng kh¸c nhau, chøc n¨ng Trap vμ chøc n¨ng Set.
- Giai ®o¹n III xem xÐt vμ b¸o ço cÊu h×nh, bao gåm c¶ th«ng tin cña MIB chuÈn
lÉn MIB cña riªng h·ng.
- Giai ®o¹n IV xem xÐt ®é chÝnh x¸c cña çc thèng kª vÒ l−u th«ng trong m¹ng
mμ Agent b¸o ço cho Manager trong viÖc kiÓm so¸t tõ xa çc Agent cña m×nh,
bao gåm çc cÊu h×nh cæng vμ çc chuÈn ®o¸n tõ xa.
Tãm l¹i, b¹n cã thÓ t×m thÊy SNMP Agent trong hÇu hÕt çc thiÕt bÞ nèi m¹ng.
Tuy nhiªn chÊt l−îng cμi ®Æt cña çc h·ng lμ kh«ng gièng nhau vμ còng kh«ng ph¶i
lμ tÊt c¶ çc Agent ®ã ®Òu cã thÓ liªn t¸c ®−îc víi nhau.
7.5.1.2 Qu¶n trÞ SNMP
Trong môc nμy chóng ta ®iÓm qua mét sè s¶n phÈm qu¶n trÞ m¹ng (Manager)
cña çc h·ng cã uy tÝn trªn thÞ tr−êng nh− lμ Digital Equipment Corporation (DEC),
Hewlette – Packard, IBM vμ Sun Microsystems.
DEC Polycenter Network Manager
DEC cã kiÕn tróc qu¶n trÞ m¹ng riªng cña m×nh, ®−îc gäi lμ kiÕn tróc qu¶n trÞ
doanh nghiÖp (Enterprise Management Architecture – viÕt t¾t lμ EMA).
Líp tr×nh diÔn
Líp chøc n¨ng DIRECTOR
ENTITY
Líp truy nhËp
M· ho¸ d÷ liÖu
vμ giao thøc §èi t−îng
Agent
bÞ qu¶n trÞ
H×nh 7.7: KiÕn tróc EMA cña DECE
PhÇn mÒm qu¶n trÞ m¹ng cña DEC cμi ®Æt EMA ®−îc ®Æt tªn lμ Polycenter
Network Manager, cã thÓ ch¹y víi çc hÖ ®iÒu hμnh kh¸c nhau nh− VAX, VMS,
RISC ULTRIX,...
EMA bao gåm hai thμnh phÇn, ®ã lμ Entity vμ Director. Entity lμ mét thiÕt bÞ
qu¶n trÞ bÊt kú, cßn Director lμ hÖ thèng qu¶n trÞ. Entity gåm cã mét ®èi t−îng bÞ
qu¶n trÞ vμ Agent cña nã. §èi t−îng bÞ qu¶n trÞ cung cÊp mét sè dÞch vô hoÆc chøc
n¨ng ë trong m¹ng vμ gi÷ çc thuéc tÝnh hoÆc çc biÕn tr¹ng th¸i. Agent lμ phÇn mÒm
qu¶n trÞ cña Entity, cho phÐp quan s¸t vμ kiÓm so¸t tr¹ng th¸i bªn trong cña ®èi t−îng
bÞ qu¶n trÞ.
Director chøa 3 líp lμ:
- Líp tr×nh diÔn: ®¶m nhiÖm giao diÖn ng−êi dïng cuèi.
- Líp chøc n¨ng: cung cÊp çc dÞch vô øng dông qu¶n trÞ.
- Líp truy cËp: truy cËp tíi Entity.
Director vμ Entity liªn kÕt víi nhau b»ng mét giao thøc qu¶n trÞ m¹ng nh− lμ
SNMP vμ çc m· d÷ liÖu liªn quan.
Trong Polycenter, Director ®−îc thiÕt kÕ gåm 3 khèi chÝnh lμ: khèi chøc n¨ng
(Function modules), khèi truy cËp (Access modules) vμ khèi tr×nh diÔn (Presentation
modules).
Ngoμi ra cßn hai khèi phô lμ khèi thùc thi (Executive) vμ Khèi L−u th«ng tin
qu¶n trÞ MIR (Management Information Repository). Khèi thùc thi cung cÊp m«i
tr−êng ®iÒu hμnh cho çc khèi qu¶n trÞ vμ çc thμnh phÇn kh¸c nhau cña Director.
MIR ®Æc t¶ vμ l−u tr÷ th«ng tin vÒ çc Entity vμ çc dÞch vô kh¸c nhau cña modules
qu¶n trÞ. Polycenter Network Manager chÊp nhËn SNMP vμ nhiÒu hÖ thèng giao thøc
qu¶n trÞ m¹ng kh¸c.
a. HP OpenView
S¶n phÈm cña HP ®−îc ®Æt tªn lμ OpenView, ban ®Çu ®−îc x©y dùng dùa trªn
m« h×nh qu¶n trÞ m¹ng OSI vμ CMIP, hiÖn t¹i OpenView chÊp nhËn SNMP vμ cung
cÊp mét ®−êng dÉn tíi DME. OpenView ch¹y d−íi hÖ ®iÒu hμnh Unix vμ víi çc m¸y
hä HP 9000 hoÆc çc tr¹m lμm viÖc cña Sun. dù kiÕn cho m«i tr−êng ph©n t¸n kh«ng
®ång nhÊt, kiÕn tróc cña OpenView tÝch hîp nhiÒu giao diÖn ®Ó dÔ dμng liªn t¸c gi÷a
çc s¶n phÈm cña nhiÒu h·ng kh¸c nhau. Mét API (Application Programming
Interface) ph©n çch ng−êi dïng cuèi víi øng dông qu¶n trÞ m¹ng cho phÐp tõ mét
tr¹m qu¶n trÞ (console) cã thÓ hiÓn thÞ nhiÒu øng dông qu¶n trÞ hoÆc mét øng dông
®−îc ph©n t¸n qua nhiÒu console.
Mét API kh¸c ph©n çch øng dông qu¶n trÞ víi çc dÞch vô nh− lμ çc giao thøc
liªn l¹c víi çc ®èi t−îng bÞ qu¶n trÞ. H×nh 7.8 chØ ra kiÕn tróc h¹ líp qu¶n trÞ ph©n
t¸n cña HP OpenView.
Nót bÞ qu¶n lý Nót qu¶n lý
Agent Agent
XMP API XMP API
ORS Postmaster Postmaster ORS
SNMP CMOT CMIP SNMP CMOT CMIP
C¬ së h¹ tÇng C¬ së h¹ tÇng
M¹ng
H×nh 7.8: KiÕn tróc h¹ líp qu¶n trÞ ph©n t¸n cña HP OpenView
Posmaster lμ ch−¬ng tr×nh qu¶n lý truyÒn th«ng gi÷a çc ®èi t−îng trªn m¹ng
nh− lμ çc trao ®æi yªu cÇu/tr¶ lêi (request/response) gi÷a çc Manager vμ Agent.
ORS (Object Registration Services) cã nhiÖm vô t¹o ra mét th− môc tæng thÓ cho çc
Agent, vÞ trÝ cña chóng vμ giao thøc chóng sö dông. Sau ®ã çc dÞch vô nμy ®Æt t−¬ng
øng çc tªn ®èi t−îng víi çc ®Þa chØ m¹ng thÝch hîp ®Ó cho çc th«ng tin yªu cÇu tõ
Posmaster cã thÓ ®−îc göi ®Õn ®óng ®Ých.
XMP API (X/Open Management Protocol API) cung cÊp ph−¬ng tiÖn truy cËp
tíi çc dÞch vô truyÒn th«ng nh− lμ SNMP, CMOT hoÆc CMIP cho phÐp çc øng
dông qu¶n trÞ liªn l¹c víi çc Agent bÞ qu¶n trÞ.
ThÕ m¹nh cña HP OpenView chÝnh lμ ë kh¶ n¨ng tÝch hîp nhiÒu øng dông qu¶n
trÞ vμ giao thøc vμo cïng mét hÖ thèng.
b. IBM AIX NetView/6000
§−îc c«ng bè tõ n¨m 1986, IBM NetView lμ mét vÝ dô ®iÓn h×nh cña mét hÖ
thèng qu¶n trÞ m¹ng tËp trung dùa trªn m¸y lín (Mainframe) cña IBM. NetView bao
gåm 3 kiÓu giao diÖn:
- Focal points: yÓm trî viÖc qu¶n trÞ m¹ng tËp trung bao gåm thu thËp vμ ph©n
tÝch d÷ liÖu vμ giao diÖn ng−êi dïng.
- Entry points: Çc thiÕt bÞ SNA (Systems Network Architecture – kiÕn tróc
m¹ng riªng cña IBM) nèi víi nhau qua çc Entry points, Çc ®iÓm nμy còng më
réng çc chøc n¨ng qu¶n trÞ m¹ng tíi çc thiÕt bÞ ngo¹ivi.
- Service points: cho phÐp NetView qu¶n trÞ çc thiÕt bÞ kh«ng ph¶i SNA b»ng
çch cho phÐp çc hÖ thèng kh«ng t−¬ng hîp chÊp nhËn çc giao thøc NetView.
NetView/6000 lμ gi¶i ph¸p qu¶n trÞ m¹ng cho çc m¹ng kh«ng thuÇn nhÊt. PhÇn
mÒm dùa trªn Unix (Unix cña IBM ®−îc ®Æt tªn lμ AIX) nμy ch¹y trªn mét m¸y mini
RS/6000 vμ cã thÓ qu¶n lý tÊt c¶ çc thiÕt bÞ SNMP vμ CMOT cã ®Þa chØ IP. NetView
Service Point lμ mét trong nh÷ng ®iÓm m¹nh cña NetView v× nã cã cho phÐp qu¶n trÞ
mét m¹ng ph©n t¸n. Nã lμm viÖc b»ng çch chuyÓn ®æi çc th«ng ®iÖp “trap” cña
SNMP thμnh çc c¶nh b¸o SNA råi göi chóng tíi NetView. Ng−îc l¹i nã cã thÓ dïng
çc ph−¬ng tiÖn qu¶n trÞ cña NetView ®Ó sinh ra çc lÖnh (commands) SNMP. KiÕn
tróc cña IBM AIX NetView/6000 chøa mét sè tr×nh hîp t¸c, trong ®ã cã 3 tiÕn tr×nh
t¹o thμnh lâi cña phÇn mÒm ®ã lμ: traps, netmon vμ xmn. Traps nhËn çc SNMP tõ
çc nót vμ l−u tr÷ trong MIB. Xmn t¹o çc hiÓn thÞ ®å ho¹ cho ng−êi dïng cuèi.
Tãm l¹i: AIX NetView/6000 cã thÓ ho¹t ®éng nh− mét hÖ ®éc lËp hoÆc liªn kÕt
víi NetView. Trong tr−êng hîp sau, nã t¹o ra mét hÖ thèng qu¶n trÞ m¹ng ph©n t¸n
m¹nh lμm cho thÕ giíi SNA ®−îc më ra thÕ giíi liªn m¹ng dùa trªn SNMP réng lín.
c. Sun Manager
ChiÕn l−îc qu¶n trÞ m¹ng cña Sun cã 3 môc tiªu:
- Thø nhÊt ng−êi qu¶n trÞ sÏ ®−îc trao quyÒn qu¶n trÞ thËm chÝ c¶ ®èi víi nh÷ng
m¹ng phøc t¹p nhÊt.
- Thø hai lμ çc m«i tr−êng kh¸c nhau – tõ çc hÖ thèng nhá ®Õn çc hÖ thèng
lín – ph¶i ®−îc tÝch hîp vμo l−îc ®å qu¶n trÞ m¹ng.
- Thø ba lμ ph¶i cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt ngay c¶ nh÷ng vÊn ®Ò riªng ®èi víi m¹ng
cô thÓ. SunNet Manager lμ phÇn mÒm qu¶n trÞ m¹ng cña Sun Connect (®¬n vÞ
cña Sun Microsystems) ch¹y trªn mét m¸y Sun SPARC hoÆc mét tr¹m lμm viÖc
t−¬ng hîp.
H×nh 7.9 m« t¶ kiÓu kiÕn tróc ph©n líp cña m« h×nh qu¶n lý SunNet Manager.
Çc øng dông qu¶n trÞ cña SunNet Manager bao gåm: qu¶n trÞ cÊu h×nh, gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò, qu¶n trÞ kh¶ n¨ng, an toμn vμ kÕ to¸n tμi nguyªn. Nã cho phÐp qu¶n trÞ
nhiÒu kiÓu m¹ng kh«ng thuÇn nhÊt víi çc kiÓu kh¸c nhau nh− TCP/IP, DECnet,
SNA, AppleTalk,... tõ m¹ng côc bé ®Õn m¹ng diÖn réng vμ cã thÓ giao diÖn vôi çc
hÖ qu¶n trÞ m¹ng kh¸c nh− lμ IBM NetView...
Nh©n cña líp “Çc dÞch vô qu¶n trÞ” lμ mét giao diÖn ng−êi dïng kiÓu ®å ho¹,
h−íng ®èi t−îng vμ th©n thiÖn. Çc dÞch vô nμy cung cÊp th«ng tin vÒ cÊu h×nh m¹ng,
®Þnh danh vμ ph©n tÝch sù cè, ®iÒu khiÓn m¹ng, quy ho¹ch kh¶ n¨ng hÖ thèng. Ng−êi
dïng còng ®−îc cung cÊp çc c«ng cô cho phÐp ®Þnh nghÜa çc Macro (gäi lμ
request) ®Ó ®iÒu khiÓn vμ kiÓm so¸t çc tμi nguyªn m¹ng. Cã c«ng cô Browser ®Ó t×m
kiÕm vμ tæ chøc d÷ liÖu, c«ng cô Grapher ®Ó biÓu diÔn d÷ liÖu ®ã d−íi d¹ng ®å ho¹ 2
hoÆc 3 chiÒu.
trÞ Õt trÞ ¸n
¶n ×nh q uy Ò ¶n ¨ng Ët to yªn
m
u
Q uh ¶i ® u
Q ¶n ¶o KÕ gu
G Ên B in
cÊ v kh tμ
øng dông
t
Ne
n
Çc c«ng cô ng−êi dïng Su
trÞ
¶n
Çc dÞch vô qu¶n trÞ Qu
TCP/IP, OSI, SNA, DEC net, Apple Talk,

Network, FDDI, Ethernet
HÖ ®iÒu hμnh/PhÇn cøng
H×nh 7.9: KiÕn tróc ph©n líp cña SunNet Manager
KiÕn tróc cña SunNet Manager còng yÓm trî 2 kiÓu Agent: kiÓu truy cËp trùc
tiÕp tíi çc thiÕt bÞ qu¶n trÞ vμ kiÓu truy cËp gi¸n tiÕp (gäi lμ Proxy Agent). Lîi Ých
cña Proxy Agent lμ chóng cã thÓ qu¶n trÞ çc ®èi t−îng m¹ng ®a giao thøc.
Tãm l¹i: SunNet Manager lμ mét phÇn mÒm ®Ých thùc ®Ó qu¶n trÞ çc liªn m¹ng
kh«ng thuÇn nhÊt (gåm s¶n phÈm cña nhiÒu h·ng) kh«ng chØ chÊp nhËn SNMP, nã
còng cung cÊp çc API cho çc øng dông.
7.5.2 CMOT (hay CMIP over TCP/IP)

Kh¸c víi kiÕn tróc SNMP ë ®©y CMOT dïng c¬ chÕ truyÒn th«ng h−íng liªn
kÕt (connection – oriented) víi giao thøc TCP, ®Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy cña viÖc
truyÒn d÷ liÖu.
Qu¶n trÞ CMOT HÖ bÞ qu¶n trÞ CMOT
Tμi nguyªn bÞ qu¶n trÞ
Çc ®èi t−îng bÞ

qu¶n trÞ (OSI) CMIP
CMIS CMIS
CMISE CMISE
ROSE ACSE ROSE ACSE
LPP LPP
TCP UDP TCP UDP
IP IP
Liªn kÕt d÷ liÖu Liªn kÕt d÷ liÖu
M¹ng truyÒn
th«ng
CMISE : PhÇn tö dÞch vô th«ng tin qu¶n trÞ chung

ROSE : PhÇn tö dÞch vô vËn hμnhh tõ xa
ACSE : PhÇn tö dÞch vô ®iÒu khiÓn kÕt hîp
LPP : Giao thøc tr×nh diÔn lightweight
TCP : Giao thøc ®iÒu khiÓn truyÒn
UDP : Giao thøc gãi d÷ liÖu ng−êi dïng
IP : Giao thøcInternet
H×nh 7.10: KiÕn tróc CMOT
§Ó ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã çc hÖ CMOT thiÕt lËp çc liªn kÕt líp øng dông tr−íc khi
truyÒn th«ng tin qu¶n trÞ m¹ng. Çc dÞch vô líp øng dông cña CMOT ®−îc x©y dùng
dùa trªn 3 phÇn tö dÞch vô ®ã lμ: CMISE, ROSE vμ ACSE. Cßn LPP cung cÊp çc
chøc n¨ng cña líp tr×nh diÔn (Presentation).
Vμi m¹ng thùc tÕ
8.1 M« t¶ m¹ng LAN t¹i B−u ®iÖn tØnh H¶i D−¬ng.

HÖ thèng m¹ng m¸y tÝnh cña B−u ®iÖn tØnh H¶i D−¬ng lμ mét trong sè c«ng
nghÖ th«ng tin phôc vô ho¹t ®éng qu¶n lý ®iÒu hμnh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i B−u ®iÖn
tØnh H¶i D−¬ng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña
m¹ng B−u chÝnh ViÔn th«ng, hÖ thèng çc ch−¬ng tr×nh phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n
lý, khai th¸c vËn hμnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña B−u ®iÖn tØnh mμ ®iÓn
h×nh lμ hÖ thèng tÝnh c−íc ®−îc h×nh thμnh.
8.1.1 M« h×nh m¹ng
M« h×nh m¹ng cña B−u ®iÖn tØnh dïng m« h×nh Client/Server. Víi m« h×nh nμy,
mçi tr¹m lμm viÖc ®Òu dùa vμo mét m¸y tÝnh trung t©m (Server), m¸y tÝnh trung t©m
cã nhiÖm vô cung cÊp çc chøc n¨ng: l−u tr÷ file, chia sÎ tμi nguyªn (m¸y in, phÇn
mÒm, æ ®Üa) cho çc Client trªn m¹ng.
HÖ thèng tÝnh c−íc vμ theo dâi, qu¶n lý nî:

- M¸y PC tÝnh c−íc ®Æt t¹i Trung t©m C−íc cã nhiÖm vô l−u tr÷ vμ cung cÊp sè
liÖu danh b¹, sè liÖu c−íc, b¶ng c−íc... ®Ó cuèi th¸ng tÝnh c−íc cho tÊt c¶ çc
tæng ®μi trªn toμn tØnh.
- Çc m¸y Client ë C«ng ty §iÖn b¸o - §iÖn tho¹i vμ çc huyÖn cã nhiÖm vô
nhËp, s−a sè liÖu danh b¹, sè liÖu c«ng nî c−íc phÝ hμng th¸ng. Ngoμi ra cuèi
th¸ng ph¶i truyÒn sè liÖu gèc cña tæng ®μi lªn Trung t©m C−íc ®Ó xö lý sau ®ã
lÊy sè liÖu ®· tÝnh vÒ ®Ó in ho¸ ®¬n tæng hîp vμ chi tiÕt hoÆc in trùc tiÕp tõ trªn
m¹ng.
HÖ thèng KÕ to¸n:
- Trªn m¸y chñ (Server) cμi SQL Server (CSDL) vμ Windows NT (H§H) cã
nhiÖm vô tæng hîp kÕ to¸n cña toμn tØnh.
- Çc m¸y Client ë C«ng ty §iÖn b¸o - §iÖn tho¹i, C«ng ty B−u chÝnh vμ ph¸t
hμnh b¸o chÝ vμ çc huyÖn cã nhiÖm vô truyÒn sè liÖu (sè liÖu thu, sè liÖu
chi,...) ®· ®−îc tæng hîp lªn Server. D÷ liÖu cña huyÖn nμo th× ®−îc truyÒn vμo
c¬ së d÷ liÖu (database) cña huyÖn ®ã (database ®−îc t¹o theo tªn cña tõng
huyÖn ®−îc cμi ®Æt trªn m¸y Server). Sau ®ã kÕ to¸n B−u ®iÖn tØnh sÏ xö lý sè
liÖu ®−îc lÊy tõ Database cña huyÖn.
8.1.2 CÊu h×nh
Trung t©m B−u ®iÖn tØnh tæ chøc m¹ng côc bé theo kiÓu h×nh sao STAR, víi çc
®Æc ®iÓm sau:
- Mçi tr¹m kÕt nèi víi bé chuyÓn ®æi trung t©m (Hub), th«ng tin gi÷a hai tr¹m bÊt
kú ®Òu th«ng qua bé Hub chuyÓn m¹ch (Switching Hub).
- ViÖc chuyÓn m¹ch ®−îc thùc hiÖn tõ mét ®iÓm trung t©m chung (Server).
- Mçi ®¬n vÞ ®Òu cã ph−¬ng tiÖn truyÒn dÉn riªng.
8.1.3 ThiÕt bÞ sö dông
Hub (bé tËp trung cßn gäi lμ bé chia)
B−u ®iÖn tØnh dïng hai lo¹i Hub sau:
- Switching Hub 1000, 12 port, 100 base-TX port, 10 base- T port (H·ng 3 COM-
Mü).
- 3 COM Stackable Hub with SNMP 12 port (H·ng 3 COM-Mü).
Switching Hub 1000, 12 port, 100 base-TX port, 10 base- T port (H·ng 3 COM-
Mü): Gäi lμ Hub chuyÓn m¹ch gåm 12 port tèc ®é 10Mbit/s dïng nèi ®Õn çc tr¹m
lμm viÖc hoÆc ®Ó ghÐp víi çc Active Hub cña çc phßng ban vμ 2 port 100 Mbit/s
trong ®ã 1 port nèi ®Õn Server cßn l¹i mét port ®Ó dù phßng. Lo¹i Hub nμy gåm çc
m¹ch cho phÐp chän ®−êng nhanh cho çc tÝn hiÖu gi÷a çc cæng trªn Hub. Thay v×
chuyÓn tiÕp çc gãi tin tíi tÊt c¶ çc cæng cña Hub, mét Switching Hub cã thÓ chuyÓn
tiÕp gãi tin tíi cæng nèi víi tr¹m ®Ých cña gãi tin theo ®−êng nhanh nhÊt.
Ch−¬ng 8: Vμi m¹ng thùc tÕ 139
Phßng kÕ to¸n PC PC PC
Modem
Server
Modem
100 Mb/s M¹ng ®iÖn
tho¹i
Switching Hub Router
Modem
Active Hub
10Mb/s Trung t©m
c−íc
Active Hub
C«ng ty
10Mb/s
BC-PHBC
Active Hub C«ng ty

10Mb/s §B-§T
H×nh 8.1: S¬ ®å m¹ng côc bé cña B−u ®iÖn tØnh H¶i D−¬ng n¨m 2000
3 COM Stackable Hub with SNMP 12 port (H·ng 3 COM - Mü): §©y lμ lo¹i
Hub cã linh kiÖn ®iÖn tö cã thÓ khuyÕch ®¹i vμ xö lý tÝn hiÖu ®iÖn tö (t¸i sinh tÝn
hiÖu) truyÒn gi÷a çc thiÕt bÞ m¹ng. Nã lμm cho m¹ng Ýt nh¹y c¶m víi lçi vμ kho¶ng
çch gi÷a çc thiÕt bÞ cã thÓ t¨ng lªn. Lo¹i Hub nμy cã tèc ®é truyÒn trªn mçi port lμ
10 Mbit/s vμ kh«ng cã port riªng dïng ®Ó nèi Server dïng cho Trung t©m C−íc, C«ng
ty §iÖn b¸o §iÖn tho¹i, C«ng Ty B−u ChÝnh - Ph¸t hμnh b¸o chÝ.
b. M¸y PC Server hiÖu IBM Nefinity 3500 cã cÊu h×nh 2 CPU tèc ®é cña mçi
CPU lμ 266 MHz, tèc ®é RAM lμ 66MHz cã dung l−îng 64 Mb cã kh¶ n¨ng më réng
tíi 512 Mb. Dïng hÖ ®iÒu hμnh Windows NT 4.0 ®Ó qu¶n lý m¹ng.
c. Card giao tiÕp m¹ng (NIC- Network Interface Card): §−îc cμi ®Æt vμo çc
khe c¾m cña m¸y tÝnh. §©y lμ lo¹i thiÕt bÞ phæ dông nhÊt ®Ó nèi m¸y tÝnh víi m¹ng.
Trong NIC cã bé thu ph¸t (transceiver) víi kiÓu ®Êu nèi (connector). Bé thu ph¸t cã
nhiÖm vô chuyÓn ®æi tÝn hiÖu bªn trong m¸y tÝnh thμnh tÝn hiÖu mμ lo¹i çp trong
m¹ng ®ßi hái.
8.1.4 §−êng truyÒn
Dïng çp RJ-45. Çp nμy cã lμ tèc ®é truyÒn tõ 10 Mbit/s ®Õn 100 Mbit/s phô
thuéc vμo NIC (Network Interface Card) víi kho¶ng çch ®i çp lμ 180m, çp nμy
gåm 8 sîi ®−îc xo¾n víi nhau tõng ®«i mét nh»m lμm gi¶m suy hao trªn ®−êng
truyÒn dÉn.
8.1.5 HÖ ®iÒu hμnh vμ phÇn mÒm sö dông:
Dïng hÖ ®iÒu hμnh Windows NT vμ hÖ ®iÒu hμnh Unix
PhÇn mÒm sö dông chÝnh: Oracle, C sö dông cho qu¶n lý c−íc. Visual Fox sö
dông cho qu¶n lý kÕ to¸n.
8.2 M« t¶ m¹ng LAN t¹i Khoa CNTT2 (Thñ §øc) n¨m 1999.
8.2.1 CÊu h×nh çc m¹ng LAN khoa CNTT
M« h×nh tæ chøc m¹ng LAN khoa C«ng nghÖ th«ng tin ®−îc chia lμm 4 m¹ng
LAN (3 m¹ng phßng thùc hμnh, 1 m¹ng v¨n phßng khoa). M« h×nh m¹ng sö dông
client/server. Víi m« h×nh nμy mçi tr¹m lμm viÖc dùa vμo Server riªng cña nã. Çc
m¹ng ®éc lËp víi nhau, v× vËy nÕu mét m¹ng x¶y ra sù cè sÏ kh«ng lμm ¶nh h−ëng
®Õn çc m¹ng kh¸c.
a) M¹ng phßng thùc hμnh
- Çc server 1, 2, 3 ch¹y hÖ ®iÒu hμnh Novell Netware 4.11.
- Çc m¹ng LAN 1 vμ 3 cã cÊu tróc h×nh BUS.
- M¹ng LAN 2 cÊu tróc STAR, tÊt c¶ çc PC workstation cña m¹ng ®−îc nèi ®Õn
HUB vμ ch¹y çc øng dông trªn Server 2.Tõ HUB cßn ®−îc nèi tíi mét m¸y
chñ Window NT Server ch¹y Proxy 2.0 cöa ngâ ra Internet, cung cÊp çc dÞch
vô Internet cho phßng thùc hμnh. Do vËy, khi thùc hμnh Internet th× kh«ng cÇn
khëi ®éng Server 2.
- Çc m¸y PC cña phßng thùc hμnh ho¹t ®éng theo c¬ chÕ Remote boot (khëi
®éng tõ ROM).
- TÊt c¶ çc phÇn mÒm ®Òu dïng chung trªn file Server gióp ®¬n gi¶n trong cμi
®Æt vμ dÔ qu¶n lý.
- Çc m¸y PC workstation ch¹y trªn DOS vμ Windows 95.
Server 1
(Novell Netware 4.11)
Client
LAN 1
Internet
Server 1 Window NT server

(Novell Netware 4.11) (Proxy 2.0)
Hub
LAN 2
Server 1
(Novell Netware 4.11)
Client
LAN 3
H×nh 8.2: M¹ng phßng thùc hμnh
Internet
Window NT 4.0 Window NT server

(Mail server) (Proxy 2.0)
Hub
H×nh 8.3: M¹ng v¨n phßng khoa

b) M¹ng v¨n phßng khoa

- Çc Server ch¹y hÖ ®iÒu hμnh Windows NT 4.0.
- M¹ng v¨n phßng khoa cã cÊu tróc STAR çc PC workstation ®−îc nèi tíi HUB.
- M¹ng cã 2 Server:1 mail Server, 1 proxy Server ch¹y trªn Windows NT 4.0.
8.2.2 Çc dÞch vô cung cÊp cho phßng thùc hμnh Internet
Web (th«ng qua proxy)
World Wide Web hay cßn gäi lμ Web lμ mét dÞch vô th«ng tin míi vμ hÊp dÉn
nhÊt trªn Internet. Web cã thÓ liªn kÕt çc tμi liÖu kh¸c nhau (cã thÓ lμ v¨n b¶n, h×nh
¶nh, ©m thanh, video hay hçn hîp cña chóng) n»m trªn çc m¸y chñ Server b»ng
nh÷ng liªn kÕt siªu v¨n b¶n hypertext. Çc siªu liªn kÕt nμy sÏ ®−a ng−êi dïng ®Õn
çc tμi nguyªn trªn Internet mμ kh«ng quan t©m ®Õn n¬i l−u tr÷ cña çc tμi liÖu trªn
Internet. B»ng mét ch−¬ng tr×nh cμi ®Æt trªn m¸y ng−êi dïng gäi lμ tr×nh duyÖt Web
(Web browser). Web lμ mét çch nhÑ nhμng nhÊt gióp ng−êi dïng du hμnh trªn
Internet.
Mail (th«ng qua Exchange 6.5)
Lμ mét dÞch vô th«ng tin phæ biÕn nhÊt trªn Internet, cã thÓ göi vμ nhËn çc
th«ng ®iÖp tíi bÊt kú ai trªn Internet, kh«ng chØ ®¬n gi¶n lμ nh÷ng th«ng ®iÖp ç nh©n
bÊt kú thø g× cã thÓ chøa trong mét file v¨n b¶n ®Òu cã thÓ ®−îc göi.
Chat (th«ng qua Exchange 6.5)
DÞch vô nμy gióp b¹n cã thÓ trß chuyÖn víi ng−êi kh¸c trªn Internet, nh÷ng g×
b¹n gâ vμo sÏ ®−îc xuÊt hiÖn trªn mμn h×nh cña ng−êi ®èi tho¹i vμ ng−îc l¹i b¹n sÏ
thÊy nh÷ng g× hä gâ trªn mμn h×nh cña b¹n. 2 ng−êi ®èi tho¹i cã thÓ cïng gâ ®ång
thêi mμ kh«ng trén lÉn çc th«ng ®iÖp víi nhau.
News (th«ng qua Exchange 6.5)
Ch−¬ng tr×nh nμy cung cÊp çc nhãm tin ®Ó gióp ng−êi dïng theo kÞp nh÷ng
ph¸t triÓn míi nhÊt.
FTP: File Transfer Protocol (th«ng qua Window NT 4.0)
DÞch vô nμy cho phÐp truyÒn file tõ mét m¸y tÝnh nμy ®Õn mét m¸y tÝnh kh¸c.
Cã thÓ sö dông FTP ®Ó chÐp file trªn mét m¸y chñ tõ xa vμo m¸y tr¹m trong m¹ng
(downloading). Tuy nhiªn còng cã thÓ chuyÓn file tõ m¸y tr¹m trong m¹ng ®Õn m¸y
chñ (uploading). FTP cho phÐp chÐp file tõ mét m¸y chñ ë xa tíi mét m¸y kh¸c. FTP
hç trî rÊt nhiÒu cho ng−êi dïng trong viÖc truyÒn vμ nhËn d÷ liÖu gi÷a çc m¸y tÝnh
víi nhau.
Telnet (th«ng qua Linnux)
DÞch vô nμy cho phÐp thiÕt lËp mét phiªn lμm viÖc d¹ng tr¹m ®Çu cuèi víi mét
m¸y tÝnh ë xa. Cã thÓ sö dông Telnet ®Ó kÕt nèi víi mét m¸y chñ ë mét vïng kh¸c.
ChØ khi mèi nèi ®−îc thiÕt lËp ng−êi dïng míi cã thÓ ®¨ng cËp (login) vμo m¸y tÝnh
®ã. Nh− vËy Telnet lμ ch−¬ng tr×nh gióp ng−êi dïng cã thÓ kÕt nèi vμo m¸y tÝnh ë xa
rÊt h÷u hiÖu.
8.2.3 Çc hÖ ®iÒu hμnh sö dông trong çc m¹ng LAN khoa CNTT
Mét hÖ ®iÒu hμnh tuy kh«ng ®ãng mét vai trß chÝnh trong viÖc ®em l¹i tèc ®é
cao cho m¹ng, nh−ng l¹i cã ¶nh h−ëng quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc tæ chøc vμ qu¶n lý trong
m¹ng. HÖ ®iÒu hμnh m¹ng NOS(Network Operating System) lμ tr¸i tim cña m¹ng. Nã
bao gåm mét bé ch−¬ng tr×nh phÇn mÒm ch¹y trªn mét hoÆc nhiÒu Server. HÖ ®iÒu
hμnh phèi hîp çc ho¹t ®éng cña m¹ng. Hai hÖ ®iÒu hμnh ®−îc khoa CNTT sö dông
trong çc m¹ng LAN cña m×nh lμ hÖ ®iÒu hμnh Novell Netware 4.11 vμ Windows
NT4.0.
8.2.3.1 HÖ ®iÒu hμnh m¹ng Novell Netware
8.2.3.1.1 Tæng quan vÒ hÖ ®iÒu hμnh m¹ng Novell Netware 4.11

Netware 4.11 thõa h−ëng vμ ph¸t triÓn tõ Netware 2.x, 3.x vμ ®· trë thμnh chuÈn
mùc trong dßng s¶n phÈm hÖ ®iÒu hμnh m¹ng cña h·ng Novell. Do ®Æc tr−ng cña viÖc
tæ chøc phßng m¸y c«ng céng cho phßng thùc hμnh, ®Ó ®¶m b¶o ®−îc tÝnh ®¬n gi¶n,
dÔ qu¶n lý, an toμn, vμ dÔ phôc håi khi cã sù cè. HÖ ®iÒu hμnh Novell Netware ®·
®−îc chän sö dông lμm hÖ ®iÒu hμnh cho nh÷ng phßng m¸y c«ng céng.
§Æc ®iÓm cña hÖ ®iÒu hμnh m¹ng Novell Netware 4.11
- HÖ ®iÒu hμnh m¹ng Netware kh«ng chØ hç trî m«i tr−êng DOS mμ c¶ trong çc
m«i tr−êng kh¸c nh−: Windows, Macintosh, Unix, OS/2.
- Netware lμ hÖ thèng file server thùc sù ®Çu tiªn cho nh÷ng m¸y PC LAN.
- Netware còng cã s½n nh÷ng driver cho tÊt c¶ nh÷ng card m¹ng th«ng dông trªn
thÞ tr−êng.
- Çc phiªn b¶n 4.x cña Netware ®Òu ®−îc thiÕt kÕ theo mét cÊu tróc Module.
Çc Module ch−¬ng tr×nh nμy ®−îc phÐp nèi víi phÇn chÝnh cña hÖ ®iÒu hμnh
th«ng qua mét hÖ thèng giao diÖn ®Æc biÖt gäi lμ software bus.
- Netware ®−îc thiÕt kÕ vμ tèi −u ho¸ nh− lμ mét phÇn mÒm qu¶n lý m¹ng vμ file
server, nã sö dông cÊu tróc th− môc vμ file riªng ®Ó ®¹t ®−îc tèc ®é truy suÊt
file cùc nhanh.
- Netware cã nh÷ng kü thuËt nh»m n©ng cao tèc ®é truy suÊt:
+ File Caching: Nh÷ng file ®äc tõ ®Üa ®−îc gi÷ l¹i trªn bé nhí cña server cho
sù truy suÊt sau nμy.
+ Directory caching: B¶ng th− môc cña Netware ®−îc l−u tr÷ trong bé nhí,
nh»m giíi h¹n sù truy suÊt ®Üa ®Ó t×m kiÕm th− môc.
+ Directory hashing: Netware x©y dùng vμ duy tr× trong bé nhí cña file server
b¶ng index hoÆc hash cho tÊt c¶ nh÷ng entry th− môc. Khi mét file ®−îc yªu
cÇu Netware t×m kiÕm file yªu cÇu trong hash h¬n lμ t×m kiÕm th− môc mét
çch tuÇn tù, vμ víi gi¶i thuËt t×m kiÕm nμy tèc ®é ®−îc t¨ng lªn ®¸ng kÓ.
+ Elevator seeking: Khi nhiÒu yªu cÇu ®äc d÷ liÖu trªn ®Üa cña file server ch−a
®−îc thùc hiÖn, Netware s¾p xÕp nh÷ng yªu cÇu dùa trªn vÞ trÝ hiÖn hμnh cña
®Çu ®oc ghi. D÷ liÖu ®−îc t×m kiÕm dùa trªn track vμ sector.
+ File allocation table indexs: §èi víi nh÷ng file lín Netware sÏ t¹o ra mét chØ
sè trong bé nhí chøa vÞ trÝ nh÷ng file trªn ®Üa, ®iÒu nμy lμm t¨ng tèc ®é ®äc
ghi ngÉu nhiªn mét çch ®¸ng kÓ.
+ Hot fix: NÕu cã mét khèi bÞ háng (bad block) ®−îc nhËn ra trong qu¸ tr×nh
ghi lªn ®Üa cña server, hot fix sÏ di chuyÓn d÷ liÖu tíi mét vïng kh¸c cña ®Üa
vμ ghi l¹i vÞ trÝ bad block vμo b¶ng bad block cña ®Üa.
- §Æc biÖt Netware cã hÖ th«ng chÞu ®ùng lçi SFT (System Fault Tolerance). HÖ
thèng nμy ®¶m b¶o ®−îc sù an toμn cña d÷ liÖu ngay c¶ khi phÇn cøng cña hÖ
thèng cã sù cè. HÖ thèng nμy dïng nh÷ng kü thuËt: HÖ thèng kiÓm so¸t giao
dÞch (Transaction tracking system), ®Üa dù phßng (Disk Mirroring/Duplexing).
Çc ®Æc ®iÓm vÒ çch l−u tr÷ míi trong NETWARE 4.X.
- Tæ chøc bé nhí: §Ó t¨ng hiÖu qu¶ sö dông, viÖc qu¶n lý bé nhí trong çc phiªn
b¶n 4.x cña Netware ®· ®−îc c¶i tiÕn. Bé nhí ®−îc qu¶n lý ®Ó çc m¸y chñ khi
thùc hiÖn çc øng dông kh«ng ®Ó x¶y ra hiÖn t−îng trμn bé nhí lμm treo hÖ
thèng. Kh¸c víi phiªn b¶n 3. x bé nhí ®−îc chia Ýt nhÊt lμm 5 vïng phôc vô cho
çc môc ®Ých kh¸c nhau, v× thÕ cã thÓ x¶y ra tr−êng hîp thiÕu bé nhí khi ®ang
ch¹y mét øng dông. Çc phiªn b¶n 4.x chØ cã mét vïng bé nhí duy nhÊt v× vËy
hÖ thèng lμm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n.
- NÐn file: ViÖc nÐn vμ gi¶i nÐn çc tËp tin ngay khi chóng ®ang ®−îc truy cËp ®·
cã trªn çc m¸y ch¹y Unix tõ l©u. −u ®iÓm cña kü thuËt nÐn tøc thêi lμ chç tr÷
trªn ®Üa ®−îc tiÕt kiÖm ngay lËp tøc nh−ng ®iÓm bÊt lîi lμ truy cËp çc file bÞ
chËm h¬n. Netware 4.x sö dông mét kü thuËt nÐn kh¸c ®ßi hái ph¶i nÐn tËp tin
sau khi nã ®· ®−îc ghi lªn ®Üa cøng. Tøc lμ khi mét tËp tin ®· ®−îc ghi l−u lªn 1
file server Netware 4.x. HÖ ®iÒu hμnh sÏ tù ®éng nÐn nã sau mét kho¶ng thêi
gian nμo ®ã vμ cã thÓ nÐn 1 tËp tin ®Õn chØ cßn 10-99% tËp tin gèc.
- Ph©n chia çc khèi l−u tr÷: Th«ng th−êng khi l−u tr÷ trªn ®Üa, çc file th−êng
®−îc chia thμnh çc khèi (Block). Nh−ng çc file th−êng sö dông kh«ng ch½n
lÇn sè khèi, do ®ã dÉn ®Õn viÖc l·ng phÝ nÕu kÝch th−íc mét khèi qóa lín.
Ng−îc l¹i nÕu kÝch th−íc mét khèi nhá th× thao t¸c sÏ bÞ chËm. §Ó kh¾c phôc
Netware 4.x sö dông kÝch th−íc khèi lμ 64 KB vμ cho phÐp chia çc khèi nμy
thμnh çc khèi con cã kÝch th−íc 512Byte. Nh− vËy sÏ sö dông ®−îc hÕt kh«ng
gian ®Üa mμ kh«ng bÞ l·ng phÝ.
- Sù di tró d÷ liÖu: Lμ kh¶ n¨ng hÖ ®iÒu hμnh tù ®éng dÞch chuyÓn çc tËp tin tõ
®Üa cøng cña server ®Õn mét ph−¬ng tiÖn l−u tr÷ kh¸c. Khi mét ng−êi dïng truy
cËp tËp tin ®· ®−îc di tró, khi ®ã file server sÏ tù ®éng truy t×m tËp tin ®ã vμ ®−a
vÒ ®Üa cøng.
- Kü thuËt ®äc tr−íc khèi ®Üa (Read Ahead): TÝnh n¨ng read head sÏ liÖu tr−íc
yªu cÇu ®äc cña ng−êi dïng ®Ó t×m vμ ®Öm s½n trong RAM. §iÒu nμy lμm cho
viÖc truy cËp nhanh h¬n.
C¬ chÕ b¶o vÖ th«ng tin trong NOVELL NETWARE.
- §Ó ®¶m b¶o tÝnh an toμn m¹ng Netware 4.1 kiÓm tra quyÒn cña ng−êi dïng
trong çc tr−êng hîp:
+ Vμo, ra khái m¹ng
+ QuyÒn söa ch÷a
+ Xãa, ®äc vμ ghi tªn file, th− môc
- §Ó ®¶m b¶o môc tiªu an toμn d÷ liÖu, hÖ ®iÒu hμnh m¹ng Novell Netware ph©n
biÖt hai lo¹i ng−êi dïng m¹ng: Ng−êi qu¶n trÞ m¹ng (Supervisor) vμ ng−êi dïng
(user). Mét m¹ng cã thÓ cã nhiÒu Supervisor (tuú theo yªu cÇu cña m¹ng) chÞu
tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, kiÓm so¸t çc ho¹t ®éng cña m¹ng. Supervisor ph¶i b¶o tr×
m¹ng x¸c ®Þnh çc quyÒn sö dông tμi nguyªn cña çc user, h−íng dÉn sö dông
m¹ng, theo dâi ho¹t ®éng hμng ngμy cña m¹ng.
- B¶o vÖ b»ng ®¨ng ký tªn vμ mËt khÈu: Mçi ng−êi dïng m¹ng ®Òu ph¶i cã tªn
®¨ng ký (user name) ®Ó hÖ thèng kiÓm tra khi vμo m¹ng. Ngoμi ra ng−êi dïng
cã thÓ ®¨ng ký password riªng víi hÖ thèng ®Ó t¨ng thªm hμng rμo b¶o vÖ.
- B¶o vÖ b»ng quyÒn truy cËp: Møc b¶o vÖ nμy nh»m kiÓm so¸t çc c«ng viÖc mμ
ng−êi sö dung m¹ng cã thÓ tiÕn hμnh trªn çc tμi nguyªn cña m¹ng. §Ó ®¬n
gi¶n viÖc qu¶n lý, hÖ ®iÒu hμnh Novell Netware cã thÓ tæ chøc ng−êi dïng thμnh
çc nhãm. Mçi nhãm sÏ gåm nh÷ng ng−êi dïng dïng chung mét tμi nguyªn
m¹ng. Nh÷ng ng−êi dïng trong cïng mét nhãm sÏ cã cïng quyÒn truy cËp tíi
çc tμi nguyªn cña nhãm ®ã. HÖ ®iÒu hμnh Netware ®Þnh nghÜa çc quyÒn truy
cËp nh−:
+ READ (R): QuyÒn ®−îc më file vμ ®äc néi dung file.
+ WRITE (W): QuyÒn ®−îc më vμ ghi vμo file.
+ Create (C): QuyÒn ®−îc t¹o file vμ th− môc.
+ Erase (E): QuyÒn xo¸ file vμ th− môc.

+ Modify (M): QuyÒn ®−îc ®æi tªn file mμ kh«ng ®−îc ®æi néi dung.
- B¶o vÖ th− môc: Møc b¶o vÖ nμy nh»m kiÓm so¸t çc quyÒn truy cËp cña mét
th− môc. Khi mét th− môc ®−îc t¹o ra th× Supervisor sÏ che bít mét sè quyÒn
nμo ®ã. Khi ®ã kh«ng mét ng−êi dïng nμo cã thÓ sö dông çc quyÒn ®ã trªn th−
môc mÆc dï hä cã quyÒn ®ã.
- B¶o vÖ theo thuéc tÝnh file: Møc b¶o vÖ nμy nh»m kiÓm so¸t çc céng viÖc cña
ng−êi dïng ®èi víi çc file trªn m¹ng. Nã cã hiÖu lùc m¹nh h¬n çc møc b¶o vÖ
trªn.
8.2.3.1.2 KÕ ho¹ch cμi ®Æt Netware 4.1 trªn server

Sau khi ®· cã ®Çy ®ñ çc thiÕt bÞ vÒ phÇn cøng cho m¸y server cña m¹ng (çp,
m¸y tÝnh, çc æ ®Üa cøng, card m¹ng, thiÕt bÞ ngo¹i vi bé nhí...) ta cã thÓ thùc hiÖn
cμi ®Æt phÇn mÒm Netware 4.1 trªn server ®ã.
T×m hiÓu tiÕn tr×nh cμi ®Æt NETWARE 4.1 trªn SERVER.
Nh÷ng yªu cÇu cÇn chuÈn bÞ vμ nh÷ng th«ng tin cÇn thu thËp cña qu¸ tr×nh cμi
®Æt hÖ ®iÒu hμnh Netware 4.1
- Dïng çch cμi ®Æt nμo (®Üa mÒm, ®Üa CD-ROM, hay cμi ®Æt th«ng qua m¹ng).
- §Õn th− môc cμi ®Æt trªn æ CD-ROM hoÆc trªn file server cã chøa çc tËp tin
cμi ®Æt. ChuyÓn ®Õn th− môc chøa ng«n ng÷ muèn dïng ®Ó cμi ®Æt (chän
English).
- Ch¹y tiÖn Ých INSTALL.BAT vμ t¹o mét ph©n vïng DOS trªn server míi.
- §Þnh d¹ng ph©n vïng ®ã ®Ó cã thÓ khëi ®éng ®−îc m¸y.
- INSTALL.BAT sao chÐp çc tËp tin khëi ®éng server vμo ph©n khu DOS vμ
ch¹y server.exe, ®©y lμ phÇn chÝnh cña hÖ ®iÒu hμnh Netware.
- N¹p çc tr×nh ®iÒu khiÓn ®Üa (disk driver).
- N¹p çc tr×nh ®iÒu khiÓn card m¹ng (LAN driver).
- Ên ®Þnh çc ®Þa chØ m¹ng IPX.
- TiÖn Ých INSTALL.NLM ®−îc n¹p lªn server míi.
- T¹o çc volume ®Üa Netware.
- N¹p çc tËp tin tõ ®Üa b¶n quyÒn.
- Sao chÐp çc tËp tin cÇn thiÕt cña hÖ ®iÒu hμnh lªn volume SYS cña server míi.
- T¹o c©y NDS míi hoÆc cã thÓ sö dông c©y cã s½n.
- §Þnh th«ng tin ®ång bé vÒ thêi gian.
- ChØ ®Þnh khung c¶nh NDS cña server míi.
- X©y dùng c©y NDS vμ t¹o mét b¶n sao ph©n chia nÕu cÇn.
- T¹o tËp tin AUTOEXEC.NCF vμ START UP.NCF cho server míi.
- Sao chÐp çc tËp tin cßn l¹i cña hÖ ®iÒu hμnh lªn volume SYS cña file server
míi.
- Cμi ®Æt çc s¶n phÈm bæ sung nÕu muèn.
- T¹o çc ®Üa mÒm ®Ó cμi ®Æt phÇn mÒm m¸y tr¹m.
Ta cã thÓ sö dông mét trong 3 çch cμi ®Æt: Dïng æ ®Üa mÒm, dïng æ ®Üa
CD_ROM, hoÆc cμi th«ng qua m¹ng (tr−êng hîp cμi thªm server cho mét m¹ng ®· cã
s½n).
Cμi ®Æt th«ng qua m¹ng cã s½n.
Khi cμi ®Æt Netware 4.1 th«ng qua m¹ng cÇn chuÈn bÞ s½n 1 file server Netware.
- G¾n volume CD_ROM cã chøa ®Üa CD_ROM Netware 4.1 Installation lªn trªn
mét server cã s½n. Tõ phiªn b¶n 4.x Netware ®· cã tÝnh n¨ng yÓm trî CD_ROM
d−íi d¹ng mét ®¬n thÓ driver lμ CDROM. NLM. Tr−íc tiªn ph¶i g¾n æ ®Üa
CD_ROM vμo server ®· cã s½n ®ã.
Çc b−íc thùc hiÖn ®Ó g¾n CD_ROM cμi ®Æt Netware 4.1 lªn nh− mét volume
trªn mét file server Netware 4.1 cã s½n:
1. Tõ bμn ®iÒu khiÓn cña fie server gâ lÖnh:
LOAD CDROM. NLM
LÖnh nμy n¹p tr×nh ®iÒu khiÓn yÓm trî CD_ROM cña Netware.
2. T×m ®−îc sè thø tù cña æ ®Üa CD_ROM b»ng çch nhËp lÖnh:
CD DEVICE LIST
Mét danh s¸ch çc æ ®Üa CD_ROM vμ ®Üa CD_ROM sÏ xuÊt hiÖn. Sè thø tù cña
æ ®Üa CD_ROM ®−îc liÖt kª ë bªn tr¸i cña danh s¸ch nμy. Tªn cña volume xuÊt hiÖn
ë bªn ph¶i cña danh s¸ch. Ta cã thÓ ghi l¹i ®−îc sè thø tù cña æ ®Üa vμ tªn volume.
3. G¾n æ CD_ROM lªn nh− mét volume b»ng çch nhËp lÖnh:
CD MOUNT Number
Trong ®ã number lμ sè thø tù cña æ ®Üa CD_ROM ®−îc ghi l¹i ë b−íc 2.
4. §Üa CD_ROM cμi ®Æt Netware 4.1 ®· ®−îc g¾n lªn.
- KÕt nèi server míi vμo server cã s½n
CÇn thùc hiÖn kÕt nèi server míi cÇn cμi ®Æt vμo file server cã s½n ®· cã tËp tin
cμi ®Æt Netware 4.1 (trªn volume CD_ROM hoÆc trong mét th− môc trªn ®Üa cøng
cña server).
1. Cμi ®Æt phÇn mÒm m¸y kh¸ch cña Netware trªn server míi (lóc nμy server
míi chØ lμ mét m¸y kh¸ch cña server cã s½n).
2. Sao chÐp tËp tin m¸y kh¸ch tõ mét m¸y tr¹m cã s½n lªn 1 ®Üa mÒm.
3. Ch¹y phÇn mÒm m¸y kh¸ch tõ ®Üa ®ã (hoÆc cã thÓ sao chÐp néi dung cña ®Üa
mÒm ®ã vμo mét th− muc trªn ®Üa cøng cña server míi).
4. Sau khi ®· ch¹y phÇn mÒm m¸y kh¸ch Netware khi ®ã cã thÓ truy suÊt çc
tËp tin cμi ®Æt Netware trªn server cã s½n. Nh−ng t¹m thêi h·y sö dông
server míi nh− mét m¸y tr¹m, ®¨ng nhËp vμo file server cã s½n råi ¸nh x¹
mét mÉu tù æ ®Üa cho volume CD_ROM b»ng çch nhËp vμo lÖnh:
MAP NEXT Volume_Name.
Trong ®ã volume lμ tªn volume mμ ®· ®−îc g¸n cho æ CD_ROM ®ã.
(NÕu ®· chÐp s½n çc tËp tin cña ®Üa CD_ROM cμi ®Æt Netware 4.1 lªn mét th−
môc trong ®Üa cøng cña file server cã s½n ®ã, h·y ¸nh x¹ mét mÉu tù æ ®Üa vμo th−
môc ®ã. Sau ®ã chuyÓn ®Õn mÉu tù æ ®Üa mμ ®· ®−îc ¸nh x¹ ®Õn tËp tin cμi ®Æt)
5. §Ó cμi ®Æt b»ng çch dïng ng«n ng÷ mÆc ®Þnh lμ English, tõ mÉu tù æ ®Üa ®·
®−îc ¸nh x¹ gâ lÖnh:
INSTALL. BAT
6. Menu “Select the type of Installation Desired” sÏ hiÖn lªn tõ menu nμy,
chän”Netware Server Installation” nh− vËy ta ®· ®−a ®−îc vμo ch−¬ng tr×nh
cμi ®Æt Netware lªn server.
8.2.3.2 HÖ ®iÒu hμnh m¹ng Windows NT 4.0
8.2.3.2.1 Tæng quan vÒ hÖ ®iÒu hμnh m¹ng Window NT 4.0

HiÖn nay s¶n phÈm c¹nh tranh chÝnh cña Windows NT lμ Netware. H·ng Novell
®· giíi thiÖu mét phiªn b¶n míi cña Netware lμ Netware 4.x cã çc ®Æc tÝnh cã thÓ sö
dông ®−îc trong mét m¹ng c¬ së. Nh−ng mét trong nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña Netware
lμ çc ch−¬ng tr×nh øng dông viÕt ch¹y trªn Netware server ®−îc coi lμ khã ®èi víi
nhμ ph¸t triÓn phÇn mÒm cßn viÖc ph¸t triÓn çc øng dông cho Windows NT server
dÔ h¬n so víi Netware. §©y lμ mét thuËn lîi mμ Windows NT cã ®−îc so víi
Netware.
CÊu tróc cña Window NT 4.0
CÊu tróc Windows NT lμ mét c¶i tiÕn lín trªn hÖ ®iÒu hμnh cña Microsoft nh−
Dos, Window3. x vμ ngay c¶ trªn windows 95, Windows NT lμ hÖ ®iÒu hμnh ®a
nhiÖm, cã tÝnh n¨ng b¶o mËt (Security). Windows NT cung cÊp nhiÒu hÖ thèng con
cho phÐp çc øng dông trªn m«i tr−êng cò nh− Dos, Windows 3. x, OS/2 ch¹y ®−îc
trªn Windows NT.
Çc bé phËn cña Windows NT cã thÓ ch¹y d−íi hai chÕ ®é:user (ng−êi dïng) vμ
Kernel (cèt lâi cña hÖ ®iÒu hμnh). Nã truy cËp ®−îc ®Çy ®ñ çc chØ thÞ m¸y cho bé xö
lý ®ã vμ cã thÓ truy cËp tæng qu¸t toμn bé tμi nguyªn trªn hÖ thèng m¸y tÝnh. Trong
Windows NT:Executive Services Kernel vμ Hal ch¹y d−íi hai chÕ ®é chÝnh cña hÖ
®iÒu hμnh. HÖ thèng con (Subsystem) Win 32 vμ çc hÖ thèng con m«i tr−êng nh−
Dos/Win16. OS/2 vμ çc hÖ thèng con Posix d−íi chÕ ®é user. B»ng çch ®Æt çc hÖ
thèng con nμy trong chÕ ®é user, çc nhμ thiÕt kÕ Windows NT cã thÓ chØnh chóng dÔ
dμng h¬n mμ kh«ng cÇn thay ®æi çc thμnh phÇn ®−îc thiÕt kÕ ®Ó ch¹y d−íi chÕ ®é
Kernel.
a) Líp phÇn cøng trõu t−îng (Hardware Abstraction Layer).
Líp phÇn cøng trõu t−îng giao diÖn trùc tiÕp víi phÇn cøng m¸y tÝnh, cung cÊp
kernel cña hÖ ®iÒu hμnh Windows NT lμ mét giao diÖn ®éc lËp víi m¸y tÝnh.
b) Thμnh phÇn Kernel
Thμnh phÇn Kernel chÞu tr¸ch nhiÖm lËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn çc t¸c vô cho phÇn
cøng m¸y tÝnh. NÕu phÇn cøng m¸y tÝnh gåm nhiÒu bé xö lý. Kernel sö dông giao
diÖn cña bé xö lý ¶o do HAL cung cÊp lμm ®ång bé cho ho¹t ®éng gi÷a bé xö lý.
Kernel chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tiÕn tr×nh, qu¶n lý phÇn cøng vμ ®ång bé ®a xö lý.
Khèi chøc n¨ng ho¹t ®éng mμ Kernel lËp kÕ ho¹ch ®−îc gäi lμ mét luång (thread).
TiÕn tr×nh lμ khèi chøc n¨ng nhá nhÊt, bao gåm mét d·y çc chØ thÞ ®−îc xö lý bëi
mét bé xö lý trong ng÷ c¶nh cña tiÕn tr×nh (mét tiÕn tr×nh cã thÓ cã nhiÒu tiÕn tr×nh).
Kernel qu¶n lý 2 líp ®èi t−îng: §èi t−îng göi ®i (Dispatcher Object) vμ çc ®èi
t−îng ®iÒu khiÓn (Control Object)
c) Çc thμnh phÇn cña Windows NT Executive
Windows NT Executive gåm çc thμnh phÇn:
- Qu¶n lý ®èi t−îng (Object Manager).
- KiÓm so¸t b¶o mËt (Security Preference Monitor).
- Qu¶n lý tiÕn tr×nh (Process Manager).
- Qu¶n lý bé nhí ¶o (Virtual Memory Manager).
- Gäi thñ tôc côc bé (Local Procedure Call).
- Qu¶n lý xuÊt nhËp (I/O Manager).
d) HÖ thèng con m«i tr−êng.
Window NT cã thÓ ch¹y çc øng dông tõ nh÷ng cÊu tróc hÖ ®iÒu hμnh kh¸c
nhau. Mét trong nh÷ng môc ®Ých cña nhμ thiÕt kÕ lμ cho phÐp Windows NT ch¹y çc
øng dông ®ang tån t¹i tõ m«i tr−êng MS_DOS, OS/2 vμ Window 3. x.
Ngoμi ra Windows NT cßn cung cÊp çc øng dông míi h¬n ®−îc viÕt cho hÖ
thèng con Win32 vμ çc hÖ thèng con Posix.
- HÖ thèng con Win32: Sö dông m« h×nh nhËp bÊt ®ång bé (Desynchronized)

cho çc øng dông Win32 vμ mét m« h×nh ®ång bé cho çc øng dông Window
3.x. ViÖc sö dông çc m« h×nh nμy phï hîp víi dù kiÕn cña çc øng dông
Win32 vμ Window 3.x.
M«i tr−êng MS-DOS: Çc øng dông MS_DOS ch¹y trong ng÷ c¶nh cña mét
m¸y hÖ ®iÒu hμnh DOS ¶o (Virtual DOS Machine: VDM). VDM lμ mét øng dông
Win32 gi¶ lËp mét m¸y tÝnh x86 ®Çy ®ñ (386 hoÆc cao h¬n) ch¹y MS_DOS. M«i
tr−êng m¸y tÝnh ¶o ®−îc t¹o bëi 1VDM cã çc ®Æc tÝnh sau:
+ ViÖc thùc hμnh çc lÖnh x86 do Instruction Execution Unit (IEU: Bé xö lý
lÖnh) cung cÊp.
+ Çc dÞch vô ROM BIOS do chÕ ®é gi¶ lËp MS_DOS cung cÊp.
+ Çc dÞch vô Interup 21 (ng¾t 21) cña MS_DOS ®· cung cÊp trong chÕ ®é gi¶
lËp MS_DOS.
+ PhÇn cøng ¶o hç trî cho m« h×nh vμ bμn phÝm do VDD (Virtual Device
Drivers tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ¶o) cung cÊp.
- M«i tr−êng Windows 16 bit: V× çc ch−¬ng tr×nh øng dông Windows 3. x
®ang tån t¹i ch¹y trªn nÒn DOS, nªn Windows NT sö dông mét VDI ®a tiÕn
tr×nh ®Ó ch¹y çc øng dông 16 bit. Trong VDM, çc øng dông Win16 sö dông
chÕ ®é ®a nhiÖm kh«ng −u tiªn tr−íc ®Ó gi¶ lËp tr¹ng th¸i cña Window3. x vμ
DOS. Tuy nhiªn VDM Win16 chÝnh b¶n th©n nã lμ ®a nhiÖm vμ cã −u tiªn xem
xÐt ®Õn çc tiÕn tr×nh Win32 ®ang ch¹y trong hÖ thèng.
- Subsystem OS/2 (HÖ thèng con): Kh«ng hç trî çc øng dông OS/21. x dùa
trªn x86 Subsystem OS/2 kh«ng hç trî OS/2 Presentation Manager GUI hoÆc
phiªn b¶n warp cña OS/2.
- Posix lμ giao diÖn hÖ ®iÒu hμnh cã thÓ di chuyÓn ®−îc tõ hÖ thèng con trong
m«i tr−êng m¸y tÝnh.
TÝnh n¨ng b¶o mËt cña WINDOW NT SERVER.

Window NT x©y dùng trªn çc tÝnh n¨ng b¶o mËt cã s½n trong LAN Manager
NOS. Mét sè ®Æc tÝnh b¶o mËt trong Window NT server.
a) B¶o mËt tμi kho¶n ng−êi dïng (User account)
Khi viÖc ph©n tÝch giao thøc trë nªn phæ biÕn th× nh÷ng mËt khÈu kh«ng ®−îc
m· hãa sÏ thiÕu an toμn. Protocol Analyzer kiÓm tra çc gãi trªn mét LAN vμ dÔ
dμng thÊy ®−îc mËt khÈu do ng−êi dïng ë tr¹m lμm viÖc göi ®i trong qu¸ tr×nh ®¨ng
nhËp vμo m¹ng. V× lý do nμy, Windows NT m· ho¸ mËt khÈu t¹i tr¹m tr−íc khi göi
lªn m¹ng.
b) Giíi h¹n thêi gian

Nhμ qu¶n lý Window NT server cã thÓ cμi ®Æt ®Ó h¹n chÕ thêi gian truy cËp.
§Æc tr−ng giíi h¹n thêi gian truy cËp cã tÝnh n¨ng tõ chèi ng−êi dïng.
c) Giíi h¹n tr¹m
H¹n chÕ ng−êi dïng cã thÓ ®¨ng nhËp vμo m¹ng. ViÖc giíi h¹n tr¹m ®−îc thao
t¸c dÔ dμng chØ cÇn vμo cöa sæ logon to trong ®ã cã 2 th− môc:
- User may log on to all workstation: Ng−êi dïng sÏ log on vμo tÊt c¶ çc tr¹m
trªn m¹ng.
- User may log on to these workstation: Ng−êi dïng chØ ®−îc log on vμo tèi ®a lμ
8 tr¹m lμm viÖc.
ViÖc giíi h¹n tr¹m ng¨n chÆn ng−êi dïng lang thang qua ph¹m vi lμm viÖc
kh«ng thuéc quyÒn cña hä.
d) Çc tr¹m lμm viÖc kh«ng cã æ ®Üa
Môc ®Ých cña viÖc cμi ®Æt tr¹m lμm viÖc kh«ng cã æ ®Üa lμ ng¨n chÆn ng−êi
dïng sao chÐp ®Üa.
e) An toμn ®−êng truyÒn
Çp m¹ng LAN chän sö dông ph¶i ®¶m b¶o ®−îc lo¹i trõ kh¶ n¨ng ng−êi dïng
m¾c ®−êng d©y rÏ nh¸nh nh»m ®äc d÷ liÖu tõ çc bøc x¹ ®iÖn tõ cña d©y. §−êng
truyÒn an toμn lμ dïng çp sîi quang v× khã rÏ nh¸nh.
f) M· ho¸
NÕu dïng çc hÖ thèng b¶o mËt cña NOS cung cÊp th× ®¶m b¶o an toμn ®èi víi
ng−êi dïng kh¸c nh−ng kh«ng an toμn ®èi víi ng−êi qu¶n trÞ m¹ng, ng−êi qu¶n trÞ
m¹ng cã thÓ ®äc ®−îc tÊt c¶ çc file. M· ho¸ lμ sù ®¶m b¶o an toμn cho c¬ së d÷ liÖu
vμ file. Çc file nμy ®−îc gi¶i m· khi më vμ m· ho¸ khi ®ãng.
g) KiÓm tra
ViÖc cè g¾ng t×m mËt khÈu tõ mét tæ hîp mËt ®Ó ®¨ng nhËp vμo m¹ng cña 1
ng−êi dïng ®−îc ng¨n chÆn bëi viÖc:
- Khãa user sau mçi lÇn nhËp mËt khÈu sai.
- KiÓm tra tÊt c¶ nh÷ng lÇn cè g¾ng nhËp mËt khÈu.
8.2.3.2.2 KÕ ho¹ch cμi ®Æt Window NT Server
Yªu cÇu vÒ phÇn cøng
- Bé xö lý (processor): Intel 80486 hoÆc dùa trªn Intel cao h¬n.
- 16 MB RAM (Nªn dïng 32 MB RAM).
- Mμn h×nh:VGA cã ®é ph©n d¶i cao tèi thiÓu 256 mμu.

- §Üa cøng: Tèi thiÓu 110 MB dung l−îng ®Üa trèng trong qu¸ tr×nh cμi ®Æt hÖ
thèng dùa trªn Intel, tèi thiÓu 110 MB ®Üa trèng cho hÖ thèng dùa trªn RISC.
- §Üa mÒm: Mét æ ®Üa 3,5 inch mËt ®é cao, hoÆc 5,5 inch mËt ®é cao. Çc æ nμy
®−îc sö dông khi b¾t ®Çu cμi ®Æt b»ng çch khëi ®éng m¸y tõ ®Üa Setup.
- æ ®Üa CD-ROM: æ ®Üa CD-ROM hoÆc truy cËp ®Õn 1 CD-ROM trªn m¹ng
m¸y tÝnh.
- Card m¹ng vμ d©y çp liªn quan.
- ThiÕt bÞ trá mouse cña h·ng Microsoft hoÆc thiÕt bÞ trá t−¬ng thÝch.
TiÕn tr×nh cμi ®Æt WINDOWS NT SERVER.

- Khëi ®éng b»ng ®Üa Setup Window NT Server hoÆc dïng lÖnh Winnt/b tõ th−
môc I386 (®èi víi m¸y tÝnh dùa trªn nÒn Intel) trªn ®Üa CD_ROM. NÕu ®ang
n©ng cÊp phiªn b¶n tr−íc cña NT 3. 5x h·y sö dông lÖnh WinNT32, vμ chän
nh÷ng tuú chän cμi ®Æt.
- Chän ph−¬ng tiÖn cμi ®Æt (tõ ®Üa mÒm hoÆc ®Üa CD-ROM) m¸y sÏ ®Ò nghÞ dïng
CD-ROM nÕu nã nhËn biÕt ®−îc CD_ROM.
- KiÓm tra l¹i vμ nÕu cÇn thiÕt thay ®æi çc bé phËn phÇn mÒm vμ phÇn cøng do
Setup nhËn d¹ng.
- Chän ph©n vïng (partition) trªn ®ã cμi ®Æt Windows NT Server, chän çc kiÓu
hÖ thèng file d¹ng FATvμ NTFS.
- §Þnh d¹ng Partition ®· chän.
- Chän th− môc mÆc ®Þnh trªn ®ã cμi ®Æt file Window NT Server.
- NhËp vμo tªn ng−êi cμi ®Æt vμ tªn c«ng ty.
- Chän chÕ ®é Liconsing Mode gi÷a nh÷ng lùa chän per Server vμ pea Seat.
- NhËp vμo tªn m¸y tÝnh duy nhÊt.
- X¸c ®Þnh vai trß b¶o mËt cña m¸y phôc vô (Server) bao gåm çc lùa chän:
Primary Domain Controller (PDC), Backup Domain Controller (BDC) vμ Stand
Alone Server.
- NhËp vμo mËt m· cho Administrator Account.
- Chän tuú chän ®Ó t¹o mét ®Üa söa ch÷a trong t×nh tr¹ng khÈn cÊp hay kh«ng.
- Chän nh÷ng thμnh phÇn ®Ó cμi ®Æt gi÷a çc tuú chän Accessibility Options,
Accessories, Communication, Games, Micorsoft Exchange vμ Multimedia.
- X¸c ®Þnh çch thøc m¸y tÝnh nèi vμo m¹ng, gåm 2 lùa chän Wired to the
Network (nèi çp tíi m¹ng) vμ Remote Access to Network (truy cËp m¹ng tõ
xa).
- Chän Install Microsoft Internet Information Server.
- X¸c ®Þnh ph−¬ng thøc ph¸t hiÖn card, cã 2 ph−¬ng thøc autodetect (tù ®éng
ph¸t hiÖn) vμ manual (ph¸t hiÖn nh©n c«ng).
- Chän giao thøc m¹ng ®−îc sö dông víi card m¹ng NIC. Cã nh÷ng lùa chän:
TCP/IP Protocol, NW Link IPX/SPX Compatible Transport vμ Net BEUI
Protocol.
- Chän Network Server gåm nh÷ng tuú chän Microsoft Internet Information
Server... theo mÆc ®Þnh tÊt c¶ nh÷ng tuú chän nμy ®Òu ®−îc chän.
- NhËp vμo tham sè card m¹ng NIC, ®−êng yªu cÇu ng¾t IRQ (Interupt Request
Line), ®Þa chØ cæng nhËp xuÊt, ®Þa chØ bé nhí c¬ b¶n, ®−êng truyÒn truy cËp bé
nhí trùc tiÕp.
- NÕu çc giao thøc NM Link IPX/SPX hoÆc TCP/IP Transport ®−îc chän, ta ph¶i
®Þnh cÊu h×nh cho chóng.
- NÕu ®· chän m¸y phôc vô (Server) lμ PDC, ph¶i nhËp vμo tªn m¸y tÝnh
(computer name) vμ tªn vïng Domain mμ PDC sÏ qu¶n lý.
- NÕu chän cμi ®Æt Internet Information Server (th«ng tin phôc vô cho Internet), ta
cÇn chän vμ ®Þnh cÊu h×nh cho çc thμnh phÇn phÇn mÒm.
- Chän Date/ Time Properties, thiÕt lËp ngμy, giê, vμ mói giê (time-zone).
- Chän nh÷ng cμi ®Æt Display properties (®Æc tÝnh hiÓn thÞ).
- T¹o Emergency Repair Disk (§Üa kh«i phôc trong tr−êng hîp khÈn cÊp)
CÊu h×nh cho WINDOWS NT SERVER 4.0

Cμi ®Æt çc dÞch vô hç trî trªn WINDOWS NT.
- DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol): Giao thøc nμy cung cÊp cÊu
h×nh ®éng cña ®Þa chØ IP vμ çc th«ng tin liªn quan. DHCP cung cÊp cÊu h×nh
m¹ng TCP/IP ®¬n gi¶n, ®¸ng tin cËy, an toμn, ng¨n ngõa çc xung ®ét vÒ ®Þa chØ
gióp gi÷ g×n viÖc sö dông ®Þa chØ IP th«ng qua sù qu¶n lý viÖc ph©n phèi ®Þa chØ.
- DNS (Domain Name System): DNS cung cÊp mét dÞch vô tªn gäi ph©n vïng
cho çc m¸y TCP/IP víi danh s¸ch tªn m¸y chñ vμ ®Þa chØ IP, cho phÐp ng−êi
dïng ë nh÷ng tr¹m lμm viÖc ®· ®−îc thiÕt lËp cÊu h×nh cã thÓ yªu cÇu DNS ®Ó
x¸c ®Þnh râ çc hÖ thèng ë xa theo tªn m¸y thay v× theo ®Þa chØ IP.
- RAS (Remote Access Service): DÞch vô cung cÊp kh¶ n¨ng nèi m¹ng tõ xa cho
nh÷ng ng−êi dïng m¸y tÝnh ë xa, ng−êi lμm viÖc l−u ®éng, vμ ng−êi qu¶n trÞ hÖ
thèng chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vμ theo dâi çc m¸y phôc vô t¹i çc chi nh¸nh,
v¨n phßng. Ng−êi dïng víi RAS trªn m¸y tÝnh ch¹y Windows NT cã thÓ quay
sè nèi m¹ng ®Ó truy cËp çc dÞch vô m¹ng nh− dïng chung m¸y in, file, e-mail,
truy cËp c¬ së d÷ liÖu SQL tõ mét n¬i çch xa m¹ng.
- WINS (Windows Internet Name Service): DÞch vô ph©n gi¶i tªn nh÷ng m¸y
tÝnh nèi m¹ng Windows sang ®Þa chØ IP trong m«i tr−êng ®· ®−îc ®Þnh tuyÕn.
M¸y phôc vô WINS xö lý viÖc ®¨ng ký, yªu cÇu vμ cÊp ph¸t tªn: Mét m¸y phôc
vô øng dông vμ tËp tin m¹ng, hç trî nhiÒu giao thøc
- IIS (Internet Information Server): Giao thøc Internet Information Server chñ
yÕu truyÒn th«ng tin trong çc trang HTML b»ng çch dïng giao thøc HTTP.
Liªn kÕt m¸y NT SERVER vμo DOMAIN hiÖn cã

Tr−íc khi mét m¸y tÝnh ch¹y Windows NT cã thÓ nèi m¹ng vμo mét vïng
(Domain), th× tμi kho¶n m¸y tÝnh ph¶i ®−îc t¹o ra hoÆc bæ sung thªm vμo c¬ së d÷
liÖu th− môc cña vïng ®ã. Khi ®ã çc Workstation cã thÓ nèi vμo Domain.
Çc b−íc ®Ó t¹o mét tμi kho¶n m¸y tÝnh:
1. NhÊn nót Start, trá vμo Program, trá vμo Administrative Tools (Common),
sau ®ã nhÊp Server Manager.
2. Trªn menu Computer, nhÊp Add to Domain.
3. Trong hép tho¹i Add Computer to Domain, nhÊp Windows NT Workstation
or Server.
4. Trong « Computer Name, gâ Workstation, sau ®ã nhÊp Add (Khi ®ã mét tμi
kho¶n m¸y tÝnh cho Workstation ®−îc bæ sung vμo c¬ së d÷ liÖu th− môc
vïng nμy).
5. NhÊp Close. M¸y tÝnh Workstation xuÊt hiÖn trong cöa sæ Server Manager.
Qu¶n lý çc ng−êi dïng

Mét Account user ®−îc t¹o ra bëi Administration th× cã thÓ hiÖn diÖn trªn m¹ng
nh−ng ch−a thÓ sö dông çc tμi nguyªn trªn m¹ng. Muèn sö dông çc tμi nguyªn th×
ph¶i g¸n cho user çc quyÒn sö dông tμi nguyªn trªn m¹ng.
Çc b−íc ®Ó t¹o user sö dông trªn m¹ng.
1. NhÊn Start, vμo Program, trá tíi Administration Tools (Common). Sau ®ã
vμo User Manager for Domain ®Ó t¹o çc user.
2. Chän môc user cña cöa sæ vμ chän çc tÝnh n¨ng cho phÐp.
§Ó t¹o user míi chän new user vμ ®iÒn vμo çc th«ng tin yªu cÇu:
- Tªn truy cËp (User name)
- Tªn ®Çy ®ñ (Fullmane).

- Miªu t¶ (Description).
- MËt khÈu (Password).
8.3 M« t¶ m¹ng LAN, WAN t¹i B−u ®iÖn tØnh §ång Th¸p - n¨m 1999
8.3.1 Giíi thiÖu tæng quan vÒ m¹ng sè liÖu B−u ®iÖn tØnh §ång Th¸p
8.3.1.1 T×nh h×nh ph¸t triÓn m¹ng sè liÖu B−u ®iÖn tØnh §ång Th¸p
HiÖn nay m¹ng sè liÖu B−u ®iÖn tØnh §ång Th¸p ®−îc sù quan t©m vμ ®Çu t−
cña çc l·nh ®¹o. Ngay tõ n¨m 1996 lμ mét b−u ®iÖn ch−a cã m¹ng sè liÖu, nay hÖ
thèng m¹ng sè liÖu dÇn ®−îc trang bÞ mét sè thiÕt bÞ m¹ng nh−: Hub, Router, tæng
®μi TP8. Víi sù nèi m¹ng néi bé b−u ®iÖn tØnh b»ng çp trùc tiÕp, kÕt hîp víi m¹ng
viÔn th«ng s½n cã ®Ó nèi m¹ng víi çc tr¹m lμm viÖc cña b−u ®iÖn huyÖn. Ngoμi ra,
b−u ®iÖn tØnh cßn nèi víi m¹ng X. 25 cñaVDC ®Ó nèi víi CÇn Th¬ vμ An Giang b»ng
®−êng v« tuyÕn mμ sãng ®−îc dïng ®Ó ph¸t lμ sãng VIBA víi 4 kªnh tho¹i vμ tèc ®é
1-10Mbit/s víi b¨ng líp tõ 11-14GHz. Trong t−¬ng lai, b−u ®iÖn tØnh sÏ ®Çu t− n©ng
cao thiÕt bÞ vμ ®· cã kÕ ho¹ch më thªm m¹ng néi tØnh míi b»ng çch dïng dÞch vô
RAS (Remote Access Server). Víi dÞch vô nμy çc tr¹m thuª bao cã thÓ truy cËp mét
sè th«ng tin vÒ v¨n hãa, thÓ thao, th−¬ng m¹i.
8.3.1.2 Kh¶o s¸t m¹ng sè liÖu B−u ®iÖn tØnh §ång Th¸p
CÊu h×nh m¹ng sè liÖu

M¹ng sè liÖu b−u ®iÖn tØnh ®−îc ph©n thμnh hai m¹ng chÝnh:
- Nhãm m¹ng côc bé (LAN).
- Nhãm m¹ng diÖn réng (WAN).
a) M« h×nh m¹ng
M« h×nh m¹ng cña b−u ®iÖn tØnh dïng m« h×nh Client-Server. Víi m« h×nh nμy,
mçi tr¹m lμm viÖc dùa vμo mét m¸y trung t©m dμnh riªng (server) cung cÊp çc chøc
n¨ng: in Ên, l−u tr÷ file, çc tr¹m lμm viÖc dïng tμi nguyªn trªn m¹ng gäi lμ kh¸ch
hμng (client).
b) Nhãm m¹ng côc bé (LAN)
Trung t©m b−u ®iÖn tØnh tæ chøc m¹ng côc bé theo kiÓu topo m¹ng Ethernet
802.3 (kiÓu star), víi çc ®Æc ®iÓm sau:
- Mçi tr¹m ®−îc kÕt nèi ®iÓm nèi ®iÓm víi bé chuyÓn ®æi trung t©m (Hub), th«ng
tin gi÷a hai tr¹m bÊt kú ®Òu qua bé chuyÓn m¹ch.
- ViÖc chuyÓn m¹ch ®−îc ®iÒu khiÓn tõ mét ®iÓm trung t©m chung.
- Mçi ®¬n vÞ ®Òu cã ph−¬ng tiÖn truyÒn dÉn riªng cña nã.
4 Modem
Tæng ®μi
Modem telebit Çc thuª
TP 8000 V.34
Datacraft 560 V.35 bao cña
m¹ng X.25
STP STP
RS-232
Modem V.35 Modem
Datacraft STP Sãng viba ®i
560 CÇn Th¬ vμ
2 RAD
SPD-703 An Giang
V.35 M¸y ph¸t (m¹ng X.25)
STP sãng VIBA
Çp STP
Cæng
Cæng serial -0 Router
console Cisco 2509 Cæng Modem Accura
Async 1-8 56K+fax M¹ng
PSTN
68 pin RS-232 (9 pin)
DB-15 Cæng AUI
(15 pin)
Switch - Hub
1100
Jack RJ-45 Media
Filter
Cæng
më réng Nhãm çc
Server Intel IBM
12 cæng Jack RJ-45 m¸y huyÖn
Window NT4.0
Jack RJ-45
C«ng ty
§iÖn Jack RJ-45
Jack RJ-45
C«ng ty Çp UTP

B−u Hub 10 Nhãm
12 port modem
C«ng ty
X©y l¾p Nhãm
Server COMPAQ m¸y tr¹m
Hub 10 (12 port) Window NT4.0
Phßng
dÞch vô Phßng vi tÝnh B−u ®iÖn §ång Th¸p
Hub 10 (12 port)

Phßng
kÕ to¸n
H×nh 8.4: S¬ ®å khèi m¹ng sè liÖu B−u ®iÖn tØnh §ång Th¸p
Trung t©m b−u ®iÖn tØnh ®−îc chia thμnh hai m¹ng LAN
- M¹ng LAN cña tæ vi tÝnh:®©y lμ mét m¹ng nhá gåm mét Active Hub (Hub10)
kÕt nèi ®iÓm nèi ®iÓm víi 8 m¸y PC b»ng çp 10Base-T (UTP-10). Trong ®ã cã
mét m¸y lμm Server dïng hÖ ®iÒu hμnh Windows NT, çc m¸y PC Workstation
dïng hÖ ®iÒu hμnh Windows 95. Hub hiÖu Super Stack gåm 12 port cã thÓ më
réng m¹ng b»ng çch ghÐp thªm Hub. Çc m¸y Workstation muèn kÕt nèi víi
çc m¸y PC ë huyÖn dïng Modem theo çch quay sè.
- M¹ng LAN cña phßng kÕ to¸n:m¹ng nμy nèi víi çc c«ng ty kh¸c nh− c«ng ty
§iÖn, c«ng ty B−u, c«ng ty x©y l¾p Víi mét Switch Hub 1100, gåm 12 port
mçi port cã tèc ®é truyÒn 10Mbit/s, dïng ®Ó nèi ®Õn çc Workstation hoÆc çc
Hub cña çc cæng trªn (nh− h×nh vÏ). M¹ng LAN cña tæ vi tÝnh cã thÓ nèi víi
m¹ng LAN cña phßng kÕ to¸n b»ng mét ®o¹n çp 10Base-T vμ 2 Jacks RJ-45.
Mét ®Çu çp nèi vμo port 4x cña Switch Hub vμ ®Çu cßn l¹i nèi vμo port bÊt kú
trªn Hub cña tæ vi tÝnh. Môc ®Ých cña sù ®Êu nèi hai m¹ng nμy lμ dïng chung
tμi nguyªn víi nhau.
c) Nhãm m¹ng diÖn réng (WAN)
Nhãm m¹ng diÖn réng ®−îc kÕt nèi tõ m¹ng LAN cña phßng kÕ to¸n víi çc
tr¹m lμm viÖc cña çc b−u côc huyÖn vμ m¹ng X. 25.
- M¹ng diÖn réng nèi víi b−u côc huyÖn víi m« h×nh intranet vμ giao thøc chuÈn
internet TCP/IP, dùa trªn sù kÕt h¬p nÒn t¶ng m¹ng viÔn th«ng s½n cã, th«ng
qua thiÕt bÞ liªn m¹ng lμ Router Cisco 2509. Çc tr¹m ë huyÖn kÕt nèi víi m¸y
server b»ng ®−êng kÕt nèi kh«ng ®ång bé, b»ng çch quay sè(Dial-up) víi kiÓu
truy cËp mét chiÒu (point-to-point) nhê vμo dÞch vô RAS (Remote Access
Server) cã s½n trong hÖ ®iÒu hμnh Windows NT.
- M¹ng diÖn réng nèi víi m¹ng X. 25 dïng giao thøc chuÈn Internet TCP/IP,
th«ng qua thiÕt bÞ liªn m¹ng lμ Router. M¹ng X. 25 chøa mét sè chøc n¨ng
chuyÓn m¹ch gãi, cã nhiÖm vô chuyÓn m¹ch vμ ®Þnh tuyÕn çc gãi truyÒn gi÷a
hai nót nh− mét ®Çu cuèi (terminal) vμ m¸y chñ(host). Çc thiÕt bÞ ®Çu cuèi nèi
vμo m¹ng X. 25 th«ng qua thiÕt bÞ PAD (Packet Assembler Disassembler), m¸y
chñ (host) th«ng qua modem ®ång bé (Modem Data Craft) ®Ó nèi víi m¹ng X.
25. M¹ng X. 25 sö dông giao thøc X. 25 gåm 3 giao thøc sau (trªn 3 líp OSI):
+ Giao thøc X.21 hoÆc X.21 bis t¹i líp vËt lý.
+ Giao thøc LAPB(Link Access Procedure Balanced) t¹i møc liªn kÕt d÷ liÖu
+ Giao thøc X. 25 Packet Level Protocol(PLP) t¹i líp m¹ng.
M¹ng chuyÓn m¹ch gãi (X. 25) nèi víi m¹ng kÕ to¸n b»ng mét kªnh thuª riªng
(Leasline) cßn gäi lμ nèi trùc tiÕp. Ph−¬ng tiÖn dïng ®Ó truyÒn ra m¹ng X. 25 lμ m¸y
ph¸t sãng VIBA víi tèc ®é truyÒn tõ 1-10Mbit/s vμ b¨ng tÇn 11-14Ghz.
§−êng truyÒn
B−u ®iÖn tØnh dïng hai lo¹i ®−êng truyÒn sau:
a) Çp xo¾n ®«i 10 Base-T (Twisted-Pair Cable)
Çp 10 Base-T víi cÊu h×nh m¹ng dùa trªn d©y UTP-10 hoÆc STP t−îng tr−ng
tèc ®é 10Mbit/s, Base t−îng tr−ng cho ho¹t ®éng ë b¨ng tÇn c¬ së vμ T t−îng tr−ng
cho çp xo¾n ®«i.
STP cã líp bäc kim bªn ngoμi çp xo¾n ®«i cã t¸c dông chèng nhiÔu ®iÖn tõ. Cã
nhiÒu lo¹i çp xo¾n ®«i. Çp chØ cã 1 ®«i d©y xo¾n ë trong vá bäc kim, cã lo¹i çp
gåm nhiÒu ®«i d©y xo¾n.
Tèc ®é truyÒn lý thuyÕt cña STP lμ 500Mbit/s, tuy nhiªn tèc ®é thùc tÕ lμ
155Mbit/s víi kho¶ng çch lμ 100m. B−u ®iÖn chØ dïng lo¹i çp nμy nèi tõ Router
®Õn modem hoÆc tõ tæng ®μi TP8000 ®Õn modem víi kho¶ng çch tèi ®a lμ 10m.
Çp UTP tÝnh n¨ng gièng STP nh−ng kÐm STP vÒ kh¶ n¨ng chèng nhiÔu vμ suy
hao do kh«ng cã vá bäc kim lo¹i.
Cã nhiÒu lo¹i çp UTP nh−ng b−u ®iÖn tØnh dïng çp UTP lo¹i 3 (Category 3) víi
tèc ®é lý thuyÕt cã thÓ ®¹t 100Mbit/s. Kho¶ng çch nèi m¹ng t¹i b−u ®iÖn kho¶ng
100m (nèi trùc tiÕp) nÕu nèi xa h¬n ph¶i dïng thªm modem. Tuy nhiªn víi tèc ®é t¹i
çc port cña Hub cã thÓ ®¹t tèi ®a lμ 10Mbit/s nªn tèc ®é truyÒn thùc tÕ cña d©y UTP
t¹i m¹ng còng ®¹t tèi ®a 100Mbit/s. Tèc ®é cña 2 port nèi víi Server (port 13x, 14x)
cã thÓ ®¹t 100Mbit/s nªn tèc ®é trªn ®o¹n çp nèi tõ Server ®Õn Switch HUB sÏ cao
h¬n çc ®o¹n çp UTP kh¸c nèi trong m¹ng.
Nh− vËy vËn tèc truyÒn gi÷a thùc tÕ vμ lý thuyÕt chªnh lÖch nhau rÊt râ. Sù
chªnh lÖch nμy x¶y ra do nhiÒu lý do: c¹nh tranh ®−êng truyÒn, xö lý chuyÓn m¹ch
t¹i HUB, nhiÒu m¸y truy cËp cïng lóc vμo Server, tèc ®é truyÒn t¹i mçi port.
1 1 Transmit
Transmit Çp UTP
2 2
giao nhau
MID 3 3 ngoμi
Receive Receive
4 4
87654 1 1
321 Transmit Transmit
2 2 Çp UTP
giao nhau
3 3 trong
Receive Receive
4 4
H×nh 8.5: Çp UTP
b. Viba (Microwave)
Theo lý thuyÕt cã 2 d¹ng truyÒn th«ng viba: mÆt ®Êt vμ vÖ tinh. T¹i b−u ®iÖn
tØnh dïng sãng viba vÖ tinh víi tèc ®é lý thuyÕt 1-10Mbit/s vμ b¨ng tÇn 11-14GHz.
Trªn thùc tÕ tèc ®é truyÒn cã thÓ ®¹t lμ 1-10Mbit/s. V× vËy bé chuyÓn ®æi tèc ®é
RAD ®−îc dïng víi môc ®Ých chuyÓn tèc ®é tõ 2Gbit/s xuèng 64Kbit/s ®Ó vμo
modem. Sãng viba ®−îc dïng ®Ó ph¸t trùc tiÕp xuèng CÇn Th¬ vμ qua An Giang
(ph¸t ra m¹ng X25)
Çc thiÕt bÞ m¹ng

a. Bé giao tiÕp m¹ng
Bé nμy ®−îc thiÕt kÕ ngay trong b¶ng m¹ch chÝnh cña m¸y tÝnh hoÆc çc d¹ng
Card giao tiÕp m¹ng (Network Interface Card - NIC), hoÆc lμ çc bé thÝch nghi ®−êng
truyÒn (Transmission Media Adapter)
- Bé thÝch nghi ®−êng truyÒn dïng ®Ó chØ çc thiÕt bÞ cã chøc n¨ng lμm thÝch nghi
mét kiÓu thÝch nghi mét kiÓu ®Çu nèi nμo ®ã trªn m¸y tÝnh víi mét kiÓu ®Çu nèi
kh¸c mμ m¹ng ®ßi hái. M¹ng cña b−u ®iÖn tØnh dïng bé Media Filter (bé läc)
dïng ®Ó thÝch nghi mét cæng DB-15 Ethernet connector cña cæng AUI cña
Router Cisco 2509 ®Ó nèi tíi m¹ng dïng çp UTP (10 Base - T) víi mét RJs-45
Connector.
- Card giao tiÕp m¹ng (NIC) ®−îc cμi ®Æt vμo khe c¾m (Slot) cña m¸y tÝnh. §©y lμ
lo¹i thiÕt bÞ phæ dông nhÊt ®Ó nèi m¸y tÝnh víi m¹ng. Trong NIC cã bé thu ph¸t
(Transceiver) víi kiÓu ®Çu nèi (Connector). Bé thu ph¸t Transceiver nμy chuyÓn
®æi tÝn hiÖu bªn trong m¸y tÝnh thμnh tÝn hiÖu mμ lo¹i çp nμo trong m¹ng ®ßi
hái. §èi víi m¹ng Ethernet 802.3 cña B−u ®iÖn tØnh dïng lo¹i ®Çu nèi RJ-115
Connector cho çp UTP.
Víi lo¹i ®Çu nèi RJ-45 Connector gåm chèt c¾m RJ-45 vμ cæng c¾m chèt
RJ-45. Cæng nμy gäi lμ Media Dependent Interface (MID) nh− h×nh vÏ 1. Víi lo¹i
®Çu c¾m nμy chØ sö dông hai cÆp xo¾n ®«i (4 d©y) gi÷a mçi card NIC. ChØ cã 4 ch©n
(2 cÆp) mét cÆp cho truyÒn (TD) cã sè thø tù ch©n lμ 1 vμ 2, mét cÆp kh¸c cho nhËn
(RD) lμ 3 vμ 6 (h×nh 2)
Chøc n¨ng giao nhau ®−îc thùc hiÖn trong mçi liªn kÕt xo¾n ®«i do ®ã thμnh
phÇn truyÒn t¹i mét ®Çu sÏ nèi vμo thμnh phÇn nhËn t¹i ®Çu kia. Cã hai çch thùc hiÖn
tÝnh chÊt giao nhau.
+ Sö dông çp UTP giao nhau ngoμi çch nμy gi÷ tr−íc cÆp truyÒn nhËn t¹i
Connector RJ-45 taÞ mét ®Çu c¾m (h×nh 2b)
+ Sö dông chøc n¨ng giao nhau bªn trong, trong ®ã sù giao nhau ®−îc thiÕt kÕ
nh− mét thμnh phÇn m¹ch bªn trong thiÕt bÞ 10-Base-T. Cæng nμy ®−îc ®¸nh
dÊu x (nh− 13x, 14x cña Hub).
T¹i §ång Th¸p dïng chøc n¨ng giao nhau thø 2 (giao nhau bªn trong) (h×nh 2a)
b) Hub (bé tËp trung)
Hub lμ bé tËp trung cßn gäi lμ bé chia, m¹ng LAN b−u ®iÖn tØnh dïng 2 lo¹i Hub sau:
- Active Hub (Hub chñ ®éng)
§©y lμ lo¹i Hub cã linh kiÖn ®iÖn tö cã thÓ khuÕch ®¹i vμ xö lý tÝn hiÖu ®iÖn tö
(t¸i sinh tÝn hiÖu) truyÒn gi÷a çc thiÕt bÞ m¹ng. Nã lμm cho m¹ng "m¹nh" h¬n, Ýt
nh¹y c¶m víi lçi vμ kho¶ng çch gi÷a çc thiÕt bÞ cã thÓ t¨ng lªn. Lo¹i Hub nμy hiÖu
lμ Super Stack II (Hub 10) dïng cho m¹ng LAN cña tæ vi tÝnh vμ çc Hub ghÐp ë çc
c«ng ty, phßng kÕ to¸n.
Hub nμy cã 12 port tèc ®é truyÒn trªn mçi port lμ 10Mbit/s vμ kh«ng cã port
riªng dïng ®Ó nèi Server
- Switch Hub (Hub chuyÓn m¹ch)
§©y lμ lo¹i Hub míi, bao gåm çc m¹ch cho phÐp chän ®−êng nhanh cho çc
tÝn hiÖu gi÷a çc cæng trªn Hub. Thay v× chuyÓn tiÕp gãi tin tíi cæng c¶ çc cæng cña
Hub, mét Switch Hub cã thÓ chuyÓn tiÕp gãi tin tíi cæng nèi víi tr¹m ®Ých cña gãi tin
theo ®−êng nhanh nhÊt.
Lo¹i Hub nμy hiÖu Super Stack II (Switch Hub 1100) gåm 12 port tèc ®é
10Mbit/s dïng nèi ®Õn çc tr¹m lμm viÖc hoÆc ®Ó ghÐp víi çc Hub Active (Hub 10) cña
çc phßng ban vμ 2 port 100Mbit/s, trong ®ã 1 port nèi ®Õn Server 1 port dïng ®Ó dù
phßng.
Nh− vËy viÖc ghÐp çc Hub t¹i port cã tèc ®é 10Mbit/s th× tèc ®é truy cËp d÷
liÖu t¹i çc m¸y workstation cña çc phßng ban cã Hub ®−îc ghÐp sÏ chËm v× tranh
chÊp ®−êng truyÒn t¹i ®o¹n çp nèi 2 Hub. Nªn tèc ®é thËt sù t¹i çc ®o¹n çp nèi víi
workstation sÏ chia tèc ®é 10Mbit/s cña port trªn.
c) Router
Router ®−îc dïng víi môc ®Ých liªn kÕt m¹ng LAN phßng kÕ to¸n víi m¹ng
X.25. Víi lo¹i Router Cisco 2509 nã cã thÓ ®äc ®−îc ®Þa chØ m¹ng trong nh÷ng gãi
tin ®Ó x¸c ®Þnh mét çch tèi −u vμ nhanh nhÊt trªn nh÷ng hÖ ®iÒu hμnh m¹ng kh¸c
nhau vμ nh÷ng ®Þnh d¹ng ®Þa chØ kh¸c nhau. Router cã thÓ nhËn ra nh÷ng g× trªn líp
Network trong m« h×nh OSI. Nã cã thÓ ®äc ®−îc th«ng tin trªn líp m¹ng (®Þa chØ ®Õn
cña gãi tin). Router cã thÓ hiÓu ®Þa chØ nμy dùa vμo b¶ng chän ®−êng (Routing) ®Ó
dÉn ®−êng cho çc gãi.
B¶ng chän ®−êng cã thÓ ®−îc x©y dùng l¹i mét çch thñ c«ng b»ng cæng
console nèi ®Õn portA cña Server. ChØ x©y dùng 1 lÇn khi cμi ®Æt m¹ng, chØ lËp tr×nh
l¹i khi thay ®æi hoÆc më réng trªn ®Þa chØ (cÊu h×nh m¹ng)
Ngoμi chøc n¨ng chän ®−êng Router cßn cã chøc n¨ng lμ ph¶i "hiÓu" giao thøc
mμ nã thùc hiÖn viÖc chän ®−êng cho gãi tin ra giao thøc ®ã. HiÖn t¹i Router Cisco
t¹i B−u ®iÖn tØnh ®−îc thiÕt kÕ cã thÓ lμm viÖc ®−îc víi nhiÒu giao thøc phæ biÕn
nhÊt.
d) Modem
Víi chøc n¨ng chuyÓn ®æi tÝn hiÖu ®Ó kÕt nèi m¸y tÝnh qua ®−êng ®iÖn tho¹i,
Modem kh«ng thÓ kÕt nèi çc m¹ng ë xa víi nhau vμ trao ®æi trùc tiÕp d÷ liÖu ®−îc.
Modem t¹i b−u ®iÖn dïng nhiÒu lo¹i: Accura 56K + Fax dïng cæng giao tiÕp RS232,
Motorola tèc ®é 28, 8K or 56K cæng giao tiÕp RS232, Active 2624F tèc ®é 2400
cæng giao tiÕp RS232 (V42), Data Craft tèc ®é 56K cæng giao tiÕp RS449 (V36)
Nh−ng thùc tÕ Modem lμ thiÕt bÞ cã thÓ kÕt nèi çc m¹ng ë xa víi nhau. Tuy
kh«ng trao ®æi trùc tiÕp d÷ liÖu ®−îc nh−ng modem lμ thiÕt bÞ rÊt cÇn thiÕt ®Ó trao ®æi
d÷ liÖu tõ mét m¹ng m¸y tÝnh ra m¹ng ®iÖn tho¹i c«ng céng hoÆc çc m¹ng sè liÖu
kh¸c.
8.3.2 HÖ thèng qu¶n lý m¹ng sè liÖu vμ çc kÕt nèi tæng ®μi
8.3.2.1 HÖ thèng qu¶n lý m¹ng sè liÖu
HÖ thèng qu¶n lý m¹ng sè liÖu B−u ®iÖn tØnh bao gåm mét PC Server víi cÊu
h×nh m¹nh qu¶n lý vμ chi phèi toμn bé çc thiÕt bÞ m¹ng nh− Router, Hub, çc PC
Workstation.
M¸y PC Server
M¸y PC Server dïng hiÖu IBM Pentium II (PC Server 330) lμ 1 PC chuyªn lμm
Server vμ dung l−îng ®Üa 9Gb, gåm 2 ®Üa cøng: 1 ®Üa cøng dïng cho m¸y ho¹t ®éng
cho m¹ng, 1 ®Üa dïng ®Ó dù phßng, d÷ liÖu trªn ®Üa thø 1 sÏ chÐp qua ®Üa thø 2 theo
kho¶ng thêi gian ®Þnh kú. NÕu 1 æ ®Üa trong m¸y bÞ h− th× m¸y tù ®éng chuyÓn qua æ
®Üa thø 2 vμ b¸o cho ng−êi qu¶n lý biÕt.
M¸y PC Server nμy cã tèc ®é xö lý cao víi tÇn sè 300MHz thÝch hîp qu¶n lý
m¹ng lín. Sö dông hÖ ®iÒu hμnh m¹ng Windows NT 4.0 ®Ó qu¶n lý m¹ng cung cÊp
dÞch vô RAS (Remote Access Service) vμ tËn dông m¹ng ®iÖn tho¹i c«ng céng ®Ó çc
tr¹m PC ë B−u côc huyÖn nèi kÕt víi m¹ng tØnh qua thiÕt bÞ modem.
M¸y PC Server dïng Port A víi 9 ch©n (9 pin) qua bé thÝch nghi ®−êng truyÒn
®Ó nèi víi Jack RJ-45 (RJ-45 to DB-9 adapter) vμ nèi víi cæng Console cña Router
còng b»ng Jack RJ-45 (cæng Console port Connector RJ-45). Víi cæng A nμy m¸y
PC Server cã thÓ qu¶n lý Router vμ thiÕt lËp b¶ng chän ®−êng cho Router.
M¸y PC Server cßn nèi víi Hub b»ng ®o¹n çp 10-Base-T b»ng 2 Jack
RJ-45, tuy lμ çp 10-Base-T nh−ng tèc ®é cã thÓ ®¹t 100Mbit/s, port cña Hub dïng
®Ó nèi víi Server lμ port cã thÓ truyÒn tÝn hiÖu 100Mbit/s (port 13x)
M¸y Server dïng cho phßng vi tÝnh cã hiÖu lμ Compaq, dïng vi xö lý Pentium I víi
dung l−îng æ ®Üa lμ 9GB cã tèc ®é xö lý lμ 300MHz. §©y lμ mét Server kh«ng chuyªn
dông cã thÓ tËn dông lμm workstation xö lý mét sè c«ng viÖc nh−: xö lý c−íc, in c−íc,
lËp tr×nh. M¸y Server ®−îc nèi víi çc tr¹m workstation b»ng çp 10-Base-T vμ Jack RJ-
45 th«ng qua 1 Hub 12 port (Hub Super Stack II) Hub 10.
Router
Router ®−îc dïng trong m¹ng hiÖu Cisco 2509. Router ®−îc PC Server x©y
dùng b¶ng chän ®−êng tõ khi míi kÕt nèi m¹ng tõ cæng Console. Cæng nμy sö dông
Jack RJ-45 vμ dïng lo¹i çp 8 d©y th−êng (kh«ng xo¾n)
- Cæng AUI dïng Ethernet port DB-45 Connector vμ dïng bé Media Filter ®Ó
chuyÓn ®æi ra chèt c¾m Jack RJ-45 vμ dïng d©y 10-Base-T ®Ó nèi ®Õn Switch
Hub. §Çu c¾m nμy lμ RJ-45 c¾m vμo port 12x cña Switch Hub. §©y lμ ®o¹n d©y
nèi víi m¹ng kÕ to¸n víi thiÕt bÞ liªn m¹ng lμ Router ®Õn m¹ng X.25. Cæng
AUI gåm 15 ch©n cæng nμy cã 2 d¹ng:
+ D¹ng kÕt nèi çc çp chuyÓn Ethernet (Connecting Ethernet transition
Cables) dïng ®Ó nèi cho m¹ng Ethernet dïng bé chuyÓn ®æi Media Filter
nh− ®· m« t¶ ë trªn.
+ D¹ng kÕt nèi çc çp Token Ring (Connecting Token Ring Cables) cæng
dïng cho m¹ng Token Ring nμy cã 9 ch©n (DB-9 Token Ring port
connector)
- Cæng ASYNC 1-8: Cæng nμy gåm 68 ch©n dïng chèt c¾m chuyÓn ®æi sang çc
cæng bÊt ®ång bé tõ chèt c¾m nμy ®−îc chia thμnh 8 d©y dÉn (çp STP) vμ ®Çu
nèi cuèi cña ®o¹n çp nμy lμ Jack RJ-45. T¸m ®o¹n çp nμy ®−îc nèi víi 8
modem Accura 56K + Fax ®Ó nèi ra m¹ng PSTN. Cæng Com cña modem nμy
dïng RS232 nªn ph¶i cã bé ®æi ch©n RJ-45 to DB-9 adapter ®Ó ®Êu nèi vμo 8
modem trªn. Chøc n¨ng cña cæng nμy lμ truyÒn tÝn hiÖu cho çc PC workstation
ë çc huyÖn vμ ng−îc l¹i.
- Cæng Serial_0: Cæng nμy gåm 60 ch©n dïng chèt c¾m 60 ch©n cæng nèi tiÕp
(60-pin serial port connector) vμ dïng lo¹i çp chuyÓn nèi tiÕp (lo¹i STP) kÕt
nèi víi modem Data Craft 560 b»ng bé chuyÓn ®æi ch©n RJ-45 to DB-25
adapter EIA/TIA-232, EIA/TIA-449, V.35 hoÆc V.36. V× cæng Com cña
Modem lμ V.35 nªn dïng bé chuyÓn ®æi tõ V.35 sang chuÈn V.36
Cæng Serial_0 vμ Serial_1 (b−u ®iÖn chØ dïng cæng serial_0) lμ cæng dïng ®Ó
kÕt nèi hai m¹ng víi nhau nÕu gÇn th× kÕt nèi trùc tiÕp, nÕu xa th× dïng modem ®Ó kÕt
nèi m¹ng th«ng qua çp ®iÖn tho¹i, ®©y lμ ®−êng leasline (®−êng truyÒn trùc tiÕp
kh«ng qua quay sè, lóc nμo còng th«ng suèt). Cæng Serial_1 dïng ®Ó dù phßng khi
muèn kÕt nèi víi mét m¹ng kh¸c. Cæng Serial_0 ®−îc nèi ra m¹ng X25 th«ng qua
tæng ®μi TP8000
- Cæng AUX ®©y lμ cæng dù phßng dïng ®Ó ®Êu nèi víi modem. Cæng nμy dïng
AUX port connector RJ-45 vμ dïng çp modem çp (MMOD) ®Êu nèi víi
modem b»ng bé chuyÓn ch©n (bé thÝch nghi ®−êng truyÒn) RJ-45 to DB-25
adapter EIA; TIA 232, v× cæng Com cña modem lμ 232 (25 ch©n)
Cæng AUX dïng ®Ó dù phßng hiÖn t¹i kh«ng dïng ®Õn.
Hub
a) Hub Super Stack II (Hub 10) cña tæ vi tÝnh
Lμ 1 Active Hub, Hub nμy chØ ®−a d÷ liÖu tíi tÊt c¶ çc cæng (port) chø kh«ng
®−a ®Õn port ®Ých vÝ nã kh«ng ®−îc ®äc ®−îc ®Þa chØ cña ®Ých ®Õn. Hub nμy gåm 12
port ®−îc ®¸nh dÊu tõ 1x → 12x vμ chØ sö dông 8 trong 12 port nμy, çc port nμy
®−îc dïng chèt nèi lμ Jack RJ-45. Çc cæng nμy cã tèc ®é truyÒn lμ 10Mbit/s. Ngoμi
ra cßn çc cæng AMP cæng nμy gåm 50 ch©n c¾m cæng nμy kh«ng dïng ®Õn.
b) Hub Super Stack II (Hub 1100)
§©y lμ mét Switch Hub th«ng minh, ngoμi chøc n¨ng chuyÓn m¹ch, Hub nμy
cßn cã kh¶ n¨ng qu¶n trÞ Hub. Víi sù yÓm trî cña çc giao thøc qu¶n trÞ m¹ng cho
phÐp Hub göi gãi tin vÒ tr¹m ®iÒu khiÓn m¹ng trung t©m. Nã còng cho phÐp tr¹m
trung t©m qu¶n lý Hub, ch¼ng h¹n ra lÖnh cho Hub c¾t ®Æt mét liªn kÕt ®ang g©y lçi
cho m¹ng.
Switch Hub 1100 nμy cã 14 port, trong ®ã cã:
- 12 port cã tèc ®é truyÒn lμ 10Mbit/s ®−îc ®¸nh dÊu tõ 1x ®Õn 12x vμ chØ sö
dông 8 port. Çc port nμy cã thÓ dïng ®Ó ghÐp çc Hub víi nhau. Cô thÓ lμ ghÐp
çc Hub 10 nh− h×nh vÏ ban ®Çu.
- 2 port cã tèc ®é 100Mbit/s ®−îc ®¸nh dÊu 13x vμ 14x. Port 13x dïng ®Ó nèi ®Õn
m¸y Server, port 14x dïng ®Ó dù phßng. TÊt c¶ çc port trªn ®Òu dïng chèt c¾m
RJ-45 vμ dïng chøc n¨ng giao nhau trong ®Ó kÕt nèi m¹ng th«ng qua d©y 10
Base-T.
Ngoμi çc cæng trªn cßn cã cæng console víi cæng c¾m lμ DB-9 Connector (9
ch©n) vμ cæng Matrix port gåm 36 ch©n c¾m, hai cæng nμy kh«ng dïng ®Õn.
c) Tæng ®μi TP8000
§©ây lμ thiÕt bÞ nèi m¹ng LAN cña phßng kÕ to¸n ra m¹ng X25. Tæng ®μi TP8
cã nhiÒu lo¹i Model kh¸c nhau. Sau ®©y lμ liÖt kª mét sè Model:
- Model R2/R2: c¶ hai khèi port A vμ port B ®Òu dïng cæng nèi RS-232
- Model X2/X2: c¶ hai khèi port A vμ port B ®Òu dïng cæng nèi X-21
- Model V3/R2: khèi port A dïng chèt nèi RS-232, khèi port B dïng chèt nèi V-35
- Model V3/V3: khèi port A dïng chèt nèi V-35, khèi port B dïng chèt nèi V-35
- Model X2/R2: khèi port A dïng chèt nèi RS-232, khèi port B dïng chèt nèi X-21
Ngoμi çch ph©n lo¹i theo chuÈn port ng−êi ta cßn dïng çch ph©n port theo sè
port:
- Models TP8010-8 gåm 8 port kÕt hîp víi çch ph©n lo¹i trªn th× ta cã çc port
A thuéc çc chuÈn R2, X2, V3; çc port B thuéc çc chuÈn R2, X2, V3
- Models TP8010-16 gåm 16 port ®−îc ®¸nh sè tõ port 0 - port 15
- Models TP8020 còng gåm 16 port vμ ph©n nhãm CPA nh− h×nh trªn
H×nh 8.6: Mét sè model cña tæng ®μi TP8
8.3.2.2 KÕt nèi tæng ®μi

T¹i b−u ®iÖn tØnh sö dông tæng ®μi TP 8010-8 víi Model V3/R2.V3 thuéc port A
dïng chuÈn V.35 vμ R2 thuéc port B dïng chuÈn RS-232. T¹i nhãm port A chØ cã 3
port ®−îc dïng: port thø nhÊt dïng ®Ó kÕt nèi víi m¹ng kÕ to¸n th«ng qua 2 modem
Data Craft, Port nμy ®−îc cÊp 1 kªnh riªng cho m¹ng vÒ kÕ to¸n; port thø hai vμ port
thø ba nèi ®Õn 2 RAD ®Ó ®æi tèc ®é tõ 2 Mbit/s xuèng 64Kbit/s ®Ó ph¸t ®i CÇn Th¬
(RAD 1-0) vμ ph¸t ®i An Giang (RAD 1-1). Cæng Com cña 2 port nμy dïng RS-232
(25 pin)
T¹i nhãm port B sö dông chuÈn V.24 dïng tÊt c¶ 4 port ®Ó nèi ra 4 modem
Telebit. Trong 4 modem trªn 2 modem dïng ph¸t d÷ liÖu ®Õn çc thuª bao cña m¹ng
X.25, 2 modem dïng ®Ó thu d÷ liÖu tõ thuª bao. Çc cæng cña modem Telebit dïng
chuÈn V.24.Çc thuª bao muèn truy cËp vμo m¹ng X.25 ph¶i quay sè.
Nh− vËy tæng ®μi TP8010-8 ®−îc ®Æt t¹i b−u ®iÖn ®−îc cÊp 4 kªnh, chØ cã 1
kªnh ®−îc dμnh riªng cho m¹ng kÕ to¸n, 2 kªnh ®−îc cÊp cho çc thuª bao dïng
chung theo çch quay sè, kªnh cßn l¹i dù phßng. Kªnh dμnh cho m¹ng kÕ to¸n lμ
kªnh dμnh riªng lóc nμo còng th«ng. Çc tr¹m lμm viÖc trong m¹ng nμy cã thÓ truy
cËp trùc tiÕp kh«ng qua quay sè.
Theo lý thuyÕt th× gi÷a Hub vμ tæng ®μi TP8 cã thÓ nèi trùc tiÕp víi nhau kh«ng
qua 2 modem Data Craft nh−ng do kho¶ng çch gi÷a Hub vμ tæng ®μi çch nhau kh¸
xa nªn ph¶i dïng 2 modem trªn vμ ®−êng truyÒn gi÷a 2 modem nμy dïng 1 cÆp d©y
xo¾n lo¹i STP. Modem Data Craft lμ modem ®−îc thiÕt kÕ ®Æc biÖt dïng cho m¹ng
X.25 víi tèc ®é truyÒn 56Kbit/s, nªn kh«ng cÇn quay sè vÉn th«ng gi÷a Hub vμ tæng
®μi TP8.
Çp nèi gi÷a çc thuª bao vμ m¹ng Modem Telebit dïng çp tho¹i th−êng vμ
dïng Jack nèi ®iÖn tho¹i ®Ó kÕt nèi.
Bé RAD
RAD lμ bé chuyÓn ®æi tèc ®é truyÒn tõ m¸y ph¸t sãng viba xuèng cßn 64Kbit/s ®Ó
vμo tæng ®μi TP8 vμ ®i ®Õn çc thuª bao vμ ng−îc l¹i. Çp dïng ®Ó kÕt nèi tõ bé RAD ra
m¸y ph¸t sãng viba dïng çp STP chØ dïng 2 ®«i d©y cho 2 RAD trªn.
ChuÈn V35 dïng cæng nèi 34 ch©n (34 pin) chuÈn X.21 dïng cæng nèi 15 ch©n
(15 pin). V.24 dïng cæng nèi 25 ch©n (25 pin), EIA/TIA-232 dïng cæng nèi 25 ch©n,
EIA 530 dïng cæng nèi 25 ch©n. Sau ®©y lμ mét sè chuÈn dïng ®Ó kÕt nèi vμo Router
vμ Tæng ®μi TP8010-8 (Çc chuÈn ®æi sè ch©n phï hîp víi çc cæng cña thiÕt bÞ)
M¹ng tèc ®é cao
9.1 Çc m¹ng tèc ®é cao vμ çc thμnh phÇn liªn quan
9.1.1 Giíi thiÖu LAN, MAN, FDDI, DQDB
9.1.1.1 M¹ng LAN, MAN
MAN lμ mét ph¸t triÓn ®¸ng quan t©m trong çc chuÈn m¹ng m¸y tÝnh. ChuÈn
MAN ban ®Çu nh¾m vμo m¹ng côc bé, nh−ng v× kÝch th−íc vμ yªu cÇu ph¹m vi cña
nã nªn ®−îc qu¶n lý bëi mét bé phËn tËp trung, nh− c«ng ty ®iÖn tho¹i hoÆc çc tæ
chøc th−¬ng m¹i kh¸c. ë ®iÓm nμy, MAN t−¬ng tù nh− WAN.
Chóng ta cã thÓ thùc hiÖn m¹ng MAN trong ph¹m vi thμnh phè, víi tèc ®é
truyÒn d÷ liÖu lμ 155Mbit/s. Uû ban IEEE 802.6 ®ang cè g¾ng chuÈn ho¸ m¹ng
MAN. CÊu tróc MAN ban ®Çu dùa trªn c«ng nghÖ çp ®ång trôc víi çch tiÕp cËn
vßng cã t¹o khe, nh−ng chuÈn ®ã ®· bÞ c«ng nghÖ çp quang thÕ chç.
MAN cã thÓ truyÒn hçn hîp ©m tho¹i, vμ d÷ liÖu. Mét kh¶ n¨ng kh¸c cã thÓ sö
dông c«ng nghÖ MAN lμ cung cÊp çc kÕt nèi LAN. C«ng nghÖ ®−êng truyÒn truy
cËp ®−îc MAN sö dông (DQDB), kh«ng gièng FDDI, chia tû lÖ rÊt tèt trªn çc
kho¶ng çch dμi h¬n vμ tèc ®é d÷ liÖu cao h¬n kü thuËt MAN hiÖn t¹i. V× lý do nμy
cã lÏ BELL Communications Research (Bellcore) quan t©m sö dông DQDB nh− mét
trong çc kü thuËt cho dÞch vô (SMDS) cña hä.
Çc dÞch vô MAN cã thÓ ®−îc c«ng ty ®iÖn tho¹i hoÆc çc tæ chøc th−¬ng m¹i
cung cÊp kh¾p thμnh phè. B¹n cã thÓ dïng bé ®Þnh tuyÕn (router) víi mét kÕt nèi
MAN nèi víi çc m¹ng LAN cã tèc ®é d÷ liÖu lªn ®Õn 100 Mbit/s hoÆc cã thÓ sö
dông MAN nh− mét ®uêng trôc cho LAN.
Çc m¹ng MAN thuéc hai lo¹i: riªng, çc nh©n vμ chung, céng ®ång. §èi víi
çc tæ chøc cã c¬ chÕ b¶o mËt chÆt chÏ vμ yªu cÇu truyÒn mét l−îng lín d÷ liÖu,
m¹ng MAN riªng nh− h×nh 9.1.
MSS: HÖ thèng
chuyÓn m¹ch MAN
H×nh 9.1: M« h×nh m¹ng MAN
M¹ng MAN riªng sö dông çp dμnh riªng, v× chØ cã d÷ liÖu cña c«ng ty trªn
m¹ng MAN, ®iÒu nμy lμm ®¬n gi¶n vÊn ®Ò b¶o mËt vμ tÝnh c−íc. Lo¹i m¹ng MAN
nμy gièng mét m¹ng LAN lín. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i tÊt c¶ çc tæ chøc cã thÓ chøng
minh ®óng chi phÝ cña mét m¹ng MAN riªng. HÇu hÕt çc tæ chøc sö dông çp dïng
chung ®Òu l−u th«ng tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau kÓ c¶ chÝnh quyÒn thμnh phè, tiÓu ban
vμ çc tæ chøc ç nh©n.
Cã ba kiÓu LAN ®−îc m« t¶ ho¹t ®éng ë tèc ®é bit tõ 1-16 Mbit/s. MÆc dï, tho¶
m·n cho nh÷ng yªu cÇu, sù kÕt nèi cña LAN xuyªn qua gi÷a yªu cÇu m¹ng LAN tèc
®é cao chØ ra ®−îc chøc n¨ng chÝnh. Hai vÝ dô lμ FDDI vμ DQDB. Mçi sù ph¸t triÓn
cho viÖc kÕt nèi cña LAN-FDDI cho sö dông trong mét sù thiÕt lËp ®¬n nh− lμ khu«n
viªn tr−êng §¹i häc vμ DQDB cho mét m«i tr−êng t−¬ng tù hoÆc cho kÕt nèi cña
LAN vμ thiÕt lËp trong phÇn kh¸c cña mét tØnh hay thμnh phè.
9.1.1.2 FDDI (Fiber Distributed Data Interface)
FDDI ®−îc xem lμ m¹ng LAN tèc ®é cao (100 Mbit/s). V× nã cã thÓ më réng
kho¶ng çch 100km, tuy nhiªn cã thÓ ®−îc sö dông nh− mét m¹ng WAN nèi çc
m¹ng LAN víi nhau hoÆc ho¹t ®éng nh− mét ®−êng trôc cho çc m¹ng LAN. FDDI
nèi líp 1 vμ 2 cña m« h×nh OSI vμ dïng ®Ó hç trî IEEE 802.2 hoÆc dÞch vô LCC cho
çc líp trªn ë h×nh 9.2:
Ch−¬ng 9: M¹ng tèc ®é cao 175
DÞch vô
Netware
7
NCP
4
SPX PXP
3
IPX
2
IEEE 802-2
1
FDDI
H×nh 9.2: FDDI liªn quan trong m« h×nh OSI
FDDI cã thÓ dïng ®Ó ch¹y çc øng dông client/server dùa trªn dÞch vô IEEE
802.2, kÓ c¶ NETWARE. §Þa chØ tr¹m vËt lý cña FDDI tu©n theo quy −íc ®¸nh ®Þa
chØ IEEE 48 bit (6 octet).
Mét cÊu h×nh FDDI ®Çy ®ñ bao gåm hai vßng çp quang. Vßng chÝnh dïng ®Ó
truyÒn d÷ liÖu, vßng thø hai ho¹t ®éng nh− mét vßng dù phßng trong tr−êng hîp vßng
chÝnh bÞ háng. NÕu vßng chÝnh háng, mét c¬ chÕ c¶m nhËn tù ®éng bao bäc mét
vßng do ®ã l−u th«ng ®−îc chuyÓn h−íng sang vßng thø hai. Xem h×nh 9.3
ChÝnh
ChÝnh
Tr¹m Tr¹m
SA DA
Dù phßng
Tr¹m
DA
Vßng
chuyÓn ®æi
Tr¹m Tr¹m
SA DA
Vßng chÝnh bÞ háng chuyÓn
sang vßng dù phßng
DA : Dual Attachment
SA : Single Attachment
H×nh 9.3: CÊu h×nh cña FDDI
ChØ nh÷ng tr¹m cã dual-attachment míi cã kÕt nèi ®Õn vßng chÝnh vμ phô.
FDDI dùa trªn ph−¬ng thøc truy cËp Token Ring ch¹y víi tèc ®é 100 Mbit/s.
Mét thÎ bμi dïng ®Ó kiÓm so¸t truy cËp ®Õn vßng nμy, nh−ng chi tiÕt cña viÖc qu¶n lý
thÎ bμi l¹i kh¸c víi çc m¹ng LAN chuÈn IEEE 802.5 (chuÈn m¹ng côc bé LAN
dμnh cho líp liªn kÕt d÷ liÖu vμ líp liªn kÕt vËt lý). ChiÒu dμi tèi ®a cña FDDI lμ
200km (100km cho vßng ®«i) vμ kho¶ng çch gi÷a hai nót trªn mét m¹ng LAN FDDI
kh«ng thÓ v−ît qu¸ 2km. Çc tham sè kho¶ng çch dùa trªn thêi gian tr× ho·n tèi ®a
1,617 ms. KÝch th−íc khung tèi ®a cña FDDI lμ 4.500 byte. KÝch th−íc nμy phï hîp
cho viÖc truyÒn tËp tin tèc ®é cao, ch½ng h¹n nh− h×nh ¶nh, ®å ho¹ vμ çc tËp tin d÷
liÖu kh¸c. V× kÝch th−íc khung (frame) lín h¬n, nhiÒu d÷ liÖu h¬n ®−îc ®ãng gãi vμo
khung vμ cÇn Ýt gãi h¬n ®Ó truyÒn tËp tin ®ã. Tæng sè kÕt nèi cho mét vßng FDDI
kh«ng vÖít qu¸ 2000 (1000 ®èi víi çc tr¹m lμm viÖc nèi ®«i).
M¹ng FDDI dù kiÕn çc tr¹m lμm viÖc sÏ kh«ng nèi trùc tiÕp vμo chóng, nh−ng
®−îc nèi th«ng qua bé tËp trung FDDI hoÆc bé ®Þnh tuyÕn (router). Xem h×nh 9.4.
PBX
Bé ®Þnh
WAN
tuyÕn
Bé tËp trung
FDDI
Bé tËp trung Bé tËp trung

Vßng FDDI
FDDI FDDI
Bé tËp trung
FDDI
PC cã g¾n FDDI
H×nh 9.4: M¹ng FDDI
Çc tr¹m lμm viÖc PC ®−îc bËt vμ t¾c theo çch sö dông b×nh th−êng. nÕu tr¹m
lμm viÖc ®−îc nèi trùc tiÕp vμo vßng FDDI, viÖc bËt vμ t¾c m¸y cã thÓ lμm cho vßng
ph¶i cÊu h×nh l¹i th−êng xuyªn, ®iÒu nμy cã thÓ trë nªn hao tèn trong mét m¹ng
FDDI lín. Çc tr¹m lμm viÖc PC nèi trùc tiÕp vμo m¹ng FDDI còng cã thÓ kh«ng gi÷
®−îc tèc ®é d÷ liÖu cao trong FDDI. Çc m¸y tÝnh AT míi h¬n, dùa trªn chip intel
80386, 80486 hoÆc 80586 cã thÓ phï hîp víi tèc ®é d÷ liÖu FDDI, nh−ng chóng cã
thÓ bÞ c¶n trë do bus I/O chËm.
Bé tËp trung FDDI tøc Multi-Access-Station Unit (MAU) ho¹t ®éng nh− mét
hép fan-out (hÖ sè ph©n ®Çu ra) ®Ó nhiÒu tr¹m lμm viÖc cã thÓ nèi vμo. NhiÒu bé tËp
trung FDDI cã thÓ ®−îc s¾p xÕp nh»m lμm t¨ng hÖ sè ph©n ®Çu ra. MÆc dï bé tËp
trung FDDI cã kÕt nèi ®«i, nh− çc tr¹m nèi vμo bé tËp trung nμy cã kÕt nèi ®¬n
nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ FDDI NIC. Bé tËp trung ph¶i lu«n lu«n ®−îc cung cÊp ®iÖn ®Ó
lμm gi¶m viÖc cÊu h×nh l¹i vßng.
ViÖc qu¶n lý thÎ bμi FDDI cho phÐp nhiÒu khung FDDI ë trªn vßng cïng mét
lóc, ®iÒu nμy tËn dông tèt h¬n b¨ng líp d÷ liÖu trªn vßng nμy.
Vßng FDDI ho¹t ®éng theo hai chÕ ®é: ®ång bé vμ bÊt ®ång bé. Trong chÕ ®é
®ång bé, çc tr¹m lμm viÖc ®−îc b¶o ®¶m phÇn tr¨m cña tæng sè b¨ng th«ng cã thÓ
sö dông trªn vßng. ViÖc cÊp ph¸t b¨ng tÇn nμy tÝnh to¸n theo phÇn tr¨m thêi gian
target token rotation time (TTRT), TTRT lμ thêi gian xoay vßng thÎ bμi ®èi víi mét
l−u th«ng dù kiÕn trªn m¹ng vμ ®−îc dμn xÕp trong qu¸ tr×nh khëi t¹o vßng. Mét tr¹m
lμm viÖc víi sù cÊp ph¸t b¨ng tÇn ®ång bé cã thÓ truyÒn d÷ liÖu trong mét kho¶ng
thêi gian kh«ng v−ît qu¸ phÇn tr¨m thêi gian TTRT ®−îc cÊp ph¸t cho nã. BÊt kú
kho¶ng thêi gian cßn l¹i nμo sau khi tÊt c¶ çc tr¹m hoμn tÊt qu¸ tr×nh truyÒn ®ång bé
®Òu ®−îc cÊp ph¸t cho çc nót kÝn l¹i. Do ®ã, nÕu thêi gian xoay vßng thÎ bμi TRT
(token rotation time) thùc sù nhá h¬n TTRT, thêi gian thõa (TTRT-TRT) ®−îc sö
dông cho qu¸ tr×nh truyÒn bÊt ®ång bé.
Trong chÕ ®é bÊt ®ång bé, qu¸ tr×nh truyÒn cã thÓ x¶y ra theo hai chÕ ®é: cã
giíi h¹n vμ kh«ng giíi h¹n. Mét tr¹m cã thÓ thùc hiÖn qu¸ tr×nh truyÒn më réng trong
chÕ ®é bÊt ®ång bé cã thêi h¹n. STATION MANAGEMENT (SM: tr×nh qu¶n lý
tr¹m) s¾p xÕp mét kho¶ng thêi gian giíi h¹n tèi ®a. Çc tr¹m ch¹y trong chÕ ®é bÊt
®ång bé cã giíi h¹n kh«ng gi÷ lÊy toμn bé vßng trong mçi kho¶ng thêi gian lín h¬n
TTRT.
Trong chÕ ®é kh«ng giíi h¹n, thêi gian thõa ®−îc chia cho bÊt kú nót nμo muèn
truyÒn d÷ liÖu. ChÕ ®é ho¹t ®éng nμy lμ mÆc ®Þnh. ViÖc chia thêi gian cã thÓ dùa trªn
kÕ ho¹ch −u tiªn trong ®ã çc tr¹m cã mét ng−ìng TRT. Çc tr¹m víi ng−ìng TRT
thÊp h¬n bÞ c¾t sím h¬n.
FDDI sö dông çp quang ®a Mode phÇn nèi thªm vμo FDDI sö dông çp quang
®¬n Mode hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn. MÆc dï, çp ®a Mode cã thÓ sö dông mét hçn
hîp çc líp sè ¸nh s¸ng, nh−ng çp quang ®¬n Mode sö dông kÝnh lái nhá h¬n. Çp
®¬n Mode suy gi¶m tÝn hiÖu Ýt h¬n vμ cã thÓ ®−îc sö dông trªn kho¶ng çch dμi h¬n.
Víi phæ réng FDDI nμy, hai tr¹m cã thÓ çch nhau lªn ®Õn 60km. FDDI-II cho phÐp
chuyÓn m¹ch trong chÕ ®é ®ång bé víi ®Õn 16 kªnh ®ång bé tèc ®é 6. 144 Mbit/s
mçi kªnh.
NhiÒu nhμ s¶n xuÊt thÝch ch¹y çc giao thøc FDDI trªn ®−êng çp ®ång. mét sè
nhμ s¶n xuÊt ®Ò nghÞ d©y d©y xo¾n ®«i kh«ng bäc kim UTP (Unshielded Twistid-
Pair), cßn nh÷ng ng−êi kh¸c th× dïng d©y d©y xo¾n ®«i cã bäc kim (Shielded
Twistid-Pair). Môc ®Ých cña ANSI lμ ph¶i cã mét giao thøc thèng nhÊt, thay v× ph©n
chia giao thøc sö dông cho UTP hoÆc STP. Sö dông FDDI dùa trªn d©y çp ®ång rÎ
h¬n s¶n phÈm dùa trªn sîi quang. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò khi dïng d©y xo¾n ®«i lμ
ph¶i tu©n theo çc quy luËt FCC vμ sù suy gi¶m tÝn hiÖu lμm giíi h¹n kho¶ng çch
gi÷a mét tr¹m vμ bé tËp trung FDDI. Môc tiªu cña FDDI dùa trªn çp ®ång lμ ph¶i cã
kho¶ng çch Ýt nhÊt 100m gi÷a çc tr¹m lμm viÖc vμ bé tËp trung FDDI.
9.1.1.3 DQDB (Distributed Queue, Dual Bus)
Frame Gen
Tæng ®μi ®iÖn tho¹i

trung t©m
H×nh 9.5: CÊu tróc DBDQ
Tiªu ®Ò
Khe 0 Khe 1 Khe 50 PAD
khung
Khe
Bit
bËn
Bit
REQ
Bit
REQ
H×nh 9.6: Khung d÷ liÖu MAN
DQDB lμ giao thøc truy cËp ®−êng truyÒn dïng trong MAN vμ dùa trªn ®Ò nghÞ
cña Telecom Australia vμ c«ng ty con QPSX cña hä. Ban ®Çu, giao thøc nμy ®−îc biÕt
®Õn nh− giao thøc QUEUED PACKET AND SYNCHRONOUS EXCHANGE
(QPSX), nh−ng sau ®ã ®æi thμnh DQDB ®Ó tr¸nh lÉn lén víi c«ng ty QPSX. CÊu tróc
nμy bao gåm hai vßng lËp trong d¹ng bus xem ë h×nh 9.5:
DQDB ®−îc s¾p xÕp theo d¹ng vßng ®Ó tr¹m trung t©m cã thÓ cung cÊp th«ng
tin xung ®ång hå vμ qu¸ tr×nh ®ång bé ho¸ cho qu¸ tr×nh truyÒn khung. Khung d÷
liÖu ®−îc göi ®i trªn hai bus nh−ng theo hai h−íng ng−îc nhau. c¬ chÕ c« lËp lçi cã
thÓ bá qua çc nót háng hoÆc bÞ ng¾t trong çp. CÊu tróc bus kÐp cho phÐp sö dông
truyÒn tõ çc tr¹m ®−îc ®Æt trong hμng ®îi ph©n bæ. C¬ chÕ hμng ®îi ph©n bæ nμy hç
trî ®Æc tÝnh truy cËp ®éc lËp víi kÝch th−íc m¹ng vμ tèc ®é.
Khung d÷ liÖu MAN ®−îc minh häa trong h×nh 9.5, 9.6 mçi khe chøa hai bit
®iÒu khiÓn: BUSY vμ REQ. Bit BUSY cho biÕt khe ®ang bËn, vμ bit REQ ®−îc sö
dông bëi mét tr¹m ®Ó yªu cÇu mét khe trèng. Mét tr¹m muèn truyÒn d÷ liÖu trªn mét
bus thùc hiÖn yªu cÇu cña nã trªn bus dù tr÷ b»ng çch cμi ®Æt cê bit REQ bit REQ
th«ng b¸o cho tr¹m kÕ bªn ng−îc h−íng r»ng mét tr¹m cïng ®−êng muèn truy cËp
mét khe. Mçi nót theo dâi çc yªu cÇu cïng mét h−íng b»ng çch ®Õn çc bit REQ
khi chóng truyÒn trªn bus dù tr÷ ë h×nh 9.6. Bé ®Õm REQ t¨ng lªn mét cho çc yªu
cÇu trªn bus dù tr÷. Néi dung bé ®Õm REQ ®−îc truyÒn ®Õn bé ®Õm COUNT DOWN
(CD) xem h×nh 9.7.
Bit
BUSY A
§Õm xuèng cho

mçi khe rçi
Bé ®Õm REQ Bé ®Õm xuèng
§Õm lªn cho çc

bit REQ míi B
Bit
REQ
H×nh 9.7: Ho¹t ®éngcña çc bit ®iÒu khiÓn BUSY vμ REQ
Bé ®Õm CD gi¶m xuèng mét cho mçi khe rçi trªn bus phÝa tr−íc v× mét khe rçi
sÏ ®−îc sö dông bëi mét tr¹m xu«i thùc hiÖn yªu cÇu tr−íc ®ã th«ng qua bit REQ.
Mét tr¹m cã thÓ sö dông 3 khe rçi ®Çu tiªn sau khi bé ®Õm CD cña nã lμ 0. Sö dông
çc bé ®Õm nμy sÏ t¹o thμnh hμng ®îi FIRST-IN-FIRST-OUT (vμo tr−íc – ra tr−íc).
VÞ trÝ hμng ®−îc chØ ®Þnh bëi gi¸ trÞ CD trong mçi tr¹m.
9.1.2 Bridge
Nh÷ng thiÕt bÞ cÇu nèi nèi kÕt hai hÖ thèng m¹ng riªng biÖt thμnh mét m¹ng côc
bé ®−a ra vÝ dô cña mét cÇu nèi gi÷a m¹ng IEEE 802.3 vμ IEEE 802.5. cÇu nèi nμy
cã 2 card m¹ng: card Token Ring vμ card Ethernet ng−êi dïng ®Ó kÕt nèi cÇu nèi víi
m¹ng Token Ring LAN vμ card Ethernet th−êng ®Ó kÕt nèi víi m¹ng Ethernet LAN
®−îc minh ho¹ ë h×nh 9.8
Tr¹m B Tr¹m C
CÇu nèi
Tr¹m A
IEEE 802.3.LAN IEEE 802.5.LAN
LAN X LAN Y
H×nh 9.8: M« h×nh nèi m¹ng dïng cÇu nèi (bridge)
CÇu nèi cã mét tÝnh chÊt riªng biÖt. Nã ho¹t ®éng nh− mét tr¹m token ring vμ
còng nh− mét tr¹m ethernet, ®©y chÝnh lμ vÊn ®Ò mÊu chèt ®Ó t×m hiÓu vÒ chøc n¨ng
cña nã. Mét gãi d÷ liÖu göi tõ tr¹m A ®Õn tr¹m B kh«ng ®i qua cÇu nèi theo kiÓu ho¹t
®éng b×nh th−êng cña nã. CÇu nèi nhËn biÕt ®−îc tr¹m A vμ tr¹m B ®ang ë trong
cïng mét m¹ng LAN vμ kh«ng yªu cÇu chøc n¨ng b¾t cÇu.
Tuy nhiªn nÕu tr¹m A göi mét gãi d÷ liÖu ®Õn tr¹m C th× cÇu nèi nhËn biÕt ®−îc
r»ng tr¹m C ë trong mét m¹ng LAN kh¸c (token ring) vμ ®Æt gãi d÷ liÖu trong m¹ng
token ring LAN. Nã kh«ng thÓ ®Æt gãi d÷ liÖu cña m¹ng ethernet vμo m¹ng token
ring LAN mét çch trùc tiÕp bëi v× m¹ng token ring LAN kh«ng thÓ nμo hiÓu ®−îc
khung ethernet. CÇu nèi cÇn lo¹i bá tiªu ®Ò cña m¹ng ethernet vμ thay thÕ nã b»ng
mét tiªu ®Ò cña m¹ng token ring bao gåm c¶ ®Þa chØ cña tr¹m C. CÇu nèi còng ph¶i
mang mét thÎ bμi rçi tr−íc khi ®Æt gãi d÷ liÖu vμo m¹ng token ring LAN. Khi nã ®îi
th× çc gãi d÷ liÖu kh¸c cã thÓ ®−îc göi ®Õn nã ®Ó chuyÓn ®Õn m¹ng token ring LAN.
Nh÷ng gãi d÷ liÖu nμy cÇn ph¶i xÕp hμng ®Ó xö lý. V× vËy, mét cÇu nèi cÇn cã kh¶
n¨ng l−u tr÷ ®Ó l−u l¹i nh÷ng vïng vμ nh÷ng ho¹t ®éng nh− mét thiÕt bÞ l−u tr÷ vμ
chuyÓn d÷ liÖu.
Trong h×nh 9.8, hÇu hÕt çc tr¹m trong m¹ng LAN X giao tiÕp víi nhau. §«i khi
nh÷ng tr¹m trong m¹ng LAN X cÇn ph¶i giao tiÕp víi nh÷ng tr¹m trong m¹ng LAN
Y. Hay nãi çch kh¸c lμ hÇu hÕt sù l−u th«ng x¶y ra trong mét m¹ng LAN vμ chØ cã
mét tû lÖ nhá lμ gi÷a hai m¹ng LAN víi nhau. Tû lÖ thÝch hîp cho nguyªn t¾c nμy lμ
80/20. Cã nghÜa lμ sù l−u th«ng trong mét m¹ng LAN chiÕm kho¶ng 80 % cßn sù l−u
th«ng gi÷a hai m¹ng LAN lμ 20% hoÆc Ýt h¬n.
NÕu luËt 80/20 bÞ vi ph¹m th−êng xuyªn th× nh÷ng tr¹m ph¸t sinh ra viÖc l−u
th«ng qu¸ møc gi÷a hai m¹ng LAN sÏ ®−îc nhËn biÕt vμ ®−îc di chuyÓn tíi m¹ng
LAN kh¸c ®Ó tr¸nh kh«ng g©y nªn sù l−u th«ng qu¸ møc gi÷a hai m¹ng LAN. Nh÷ng
tr¹m ph¸t sinh sù l−u th«ng qu¸ møc gi÷a hai m¹ng LAN cã thÓ ®−îc nhËn biÕt b»ng
çch sö dông nh÷ng m¸y ph©n tÝch giao thøc.
Mét cÇu nèi ho¹t ®éng t¹i líp liªn kÕt d÷ liÖu cña m« h×nh OSI. Mét cÇu nèi
thùc hiÖn hÇu hÕt çc c«ng viÖc cña nã ë líp hai. CÇu nèi kiÓm tra tiªu ®Ò Media
Access Control (MAC) cña mét gãi d÷ liÖu. §Þa chØ MAC t−¬ng øng víi ®Þa chØ líp 2
vμ hiÓn thÞ ®Þa chØ vËt lý cña tr¹m hoÆc ®Þa chØ phÇn cøng cña b¶ng m¹ch m¹ng.
Nh÷ng ®Þa chØ MAC cã tÝnh duy nhÊt cho mçi tr¹m. CÇu nèi ho¹t ®éng dùa vμo
nh÷ng ®Þa chØ MAC.
Kh«ng gièng bé chuyÓn tiÕp, cÇu nèi thùc sù hiÓu nh÷ng gãi d÷ liÖu. nh÷ng
cæng cña cÇu nèi cã nh÷ng ®Þa chØ MAC duy nhÊt. Mét cÇu nèi chØ hiÓu ®−îc gãi d÷
liÖu tíi líp liªn kÕt d÷ liÖu vμ cã thÓ m· ho¸ nã tíi cÊp nμy. CÇu nèi çch ly c¬ chÕ
truy cËp ph−¬ng tiÖn cña nh÷ng m¹ng LAN víi çi mμ chóng ®−îc kÕt nèi. V× vËy,
nh÷ng xung ®ét trong m¹ng CSMA/CD LAN kh«ng ®−îc truyÒn qua mét cÇu nèi.
Bëi v× nh÷ng cÇu nèi cã kh¶ n¨ng chän lùa nh÷ng gãi d÷ liÖu cã thÓ ®−îc truyÒn ®i,
nªn nã gióp gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò t¾c nghÏn trong l−u th«ng.
CÇu nèi cã hiÖu qu¶ ®èi víi mét sè m¹ng LAN nh−ng khi sè m¹ng LAN t¨ng
lªn th× sè ®−êng dÉn gi÷a ng−êi göi vμ tr¹m nhËn trë nªn rÊt lín. Kh«ng ph¶i tÊt c¶
nh÷ng ®−êng dÉn ®Òu tèi −u - mét sè ®−êng dÉn ®Õn n¬i nhËn gåm c¶ ®−êng vßng,
®iÒu nμy cã thÓ t¹o ra sù l−u th«ng kh«ng cÇn thiÕt. NÕu mét cÇu nèi cã hiÖu qu¶ cho
m¹ng LAN réng lín th× nã cÇn ph¶i biÕt ®Õn nh÷ng ®−êng dÉn tèi −u. Mét cÇu nèi
chØ ho¹t ®éng t¹i líp liªn kÕt d÷ liÖu, tuy nhiªn th«ng tin ®Þnh tuyÕn lμ phÇn ho¹t
®éng cña líp 3 (líp m¹ng). HÇu hÕt cÇu nèi kh«ng thÓ quyÕt ®Þnh vÒ ®−êng ®i qua
m¹ng bëi v× th«ng tin trong nh÷ng ®−êng ®i ®−îc m· ho¸ trong ®Þa chØ m¹ng. Vμ chØ
cã líp m¹ng míi cã thÓ truy cËp ®−îc ®Þa chØ m¹ng.
MÆc dï, kh¶ n¨ng cña mét cÇu nèi cã vÏ giíi h¹n nh−ng nã lμ çch ®¬n gi¶n vμ
rÎ tiÒn ®Ó nèi kÕt hai m¹ng LAN. §Ó thùc hiÖn ®−îc nh÷ng lùa chän ®−êng dÉn mét
çch th«ng minh, b¹n cÇn mét bé ®Þnh tuyÕn.
9.1.3 Bridge vμ çc vÊn ®Ò liªn quan

CÇu nèi vμ bé ®Þnh tuyÕn ®−îc ph©n lo¹i trªn c¬ së chung lμ kÕt nèi m¹ng gÇn
(m¹ng côc bé) hoÆc m¹ng xa (m¹ng diÖn réng). Sù kh¸c nhau tuú thuéc vμo giao diÖn
hoÆc cæng m¹ng. Nh÷ng cÇu nèi vμ bé ®Þnh tuyÕn côc bé cã nh÷ng cæng kÕt nèi
chóng víi ph−¬ng tiÖn dÞch chuyÓn côc bé trªn kho¶ng çch ng¾n. Mét vÝ dô cho sù
cμi ®Æt nμy lμ chän çp thu ph¸t sö dông cho m¹ng Ethernet LAN. B¹n cã thÓ lùa
chän tõ nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nh− çp ®ång trôc, çp xo¾n, çp quang ®Ó nèi kÕt
nh÷ng thiÕt bÞ côc bé cho mét m¹ng. Sù lùa chän çc ph−¬ng tiÖn nμy thùc sù phô
thuéc vμo m¹ng LAN sÏ ®−îc kÕt nèi.
Nh÷ng cÇu nèi vμ bé ®Þnh tuyÕn ë xa ®ßi hái nh÷ng cæng cã thÓ kÕt nèi chóng
víi ph−¬ng tiÖn di chuyÓn ®−êng dμi. Mét vμi lùa chän phæ biÕn lμ cæng RS-232 vμ
cæng V. 35. NhiÒu thiÕt bÞ ë xa cã hai hoÆc nhiÒu nèi kÕt ë xa vμ Ýt nhÊt mét kÕt nèi
côc bé. Nh÷ng m¹ng LAN bÞ chia çch v× kho¶ng çch lín, do ®ã cã thÓ ®−îc kÕt nèi
b»ng çch dïng cho thiÕt bÞ ë xa nh− h×nh 9.9:
Bé ®Þnh
tuyÕn B
Cæng
tõ xa
Cæng
néi bé
Liªn kÕt m¹ng
diÖn réng
®iÓm-®iÓm
Bé ®Þnh
Cæng tuyÕn A
tõ xa
Cæng
néi bé Cæng
néi bé
H×nh 9.9: M« h×nh kÕt nèi çc m¹ng ë xa
Router A cã hai cæng côc bé vμ mét cæng ë xa. Router B cã mét cæng ë xa vμ
mét cæng côc bé. Cæng ë xa ®−îc kÕt nèi b»ng mét liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm (point-to-
point link). B¹n cã thÓ ch¹y mét sè çc giao thøc trªn nh÷ng liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm
nμy. Cã thÓ chän X. 25, Frame Relay, T1, SONET vμ SMDS.
Bªn c¹nh liªn kÕt ®iÓm-®iÓm, còng cã thÓ sö dông kü thuËt ®¸m m©y (m¹ng nãi
chung) ®Ó kÕt nèi m¹ng LAN. Liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm lμ nh÷ng m¹ch ®iÖn tho¹i hoÆc
m¹ch T1 mμ b¹n cã thÓ nhËn tõ nh÷ng c«ng ty ®iÖn tho¹i hoÆc nh÷ng nhμ cung cÊp
kh¸c. V× nh÷ng dßng l−u l−îng dμnh cho giao tiÕp tõ ®iÓm ng−êi göi ®Õn ®iÓm n¬i
nhËn nªn chóng ®−îc gäi lμ ®iÓm ®iÓm. Nh÷ng kü thuËt ®¸m m©y, lμ c¬ s¬ dùa trªn
nh÷ng hÖ thèng chuyÓn m¹ch. Bé ®Þnh tuyÕn, ho¹t ®éng nh− CPE (Customer Premise
Equipment) th−êng dïng ®Ó kÕt nèi ®Õn ®¸m m©y. M¹ng LAN kh«ng biÕt nh÷ng chi
tiÕt cña ®¸m m©y. Nã cã thÓ sö dông mét giao thøc X. 25/X75, Frame Relay, bé
chuyÓn ®æi SMDS hoÆc mét kü thuËt ®éc quyÒn nμo ®ã. §¸m m©y tøc lμ m¹ng diÖn
réng (WAN) ®−îc tæ chøc cung cÊp dÞch vô qu¶n lý ®−êng dμi.
Çc vÊn ®Ò liªn quan
Hai ph−¬ng ph¸p b¾c cÇu chiÕm −u thÕ lμ cÇu nèi trong suèt vμ cÇu nèi ®Þnh
tuyÕn nguån. Trong cÇu nèi trong suèt (cßn ®−îc gäi lμ spanning tree bridges), quyÕt
®Þnh ®Ó nh÷ng gãi d÷ liÖu chËm trÓ ®−îc thùc hiÖn bëi cÇu nèi vμ trong suèt ®Õn
nh÷ng tr¹m lμm viÖc.
H×nh 9.10 hiÓn thÞ mét m¹ng cÇu nèi trong suèt. Mçi cÇu nèi gi÷ mét b¶n ®Ó
n¾m ®−îc nh÷ng ®Þa chØ tr¹m. Nh÷ng cÇu nèi trong suèt kiÓm tra ®i¹ chØ nguån cña
mçi gãi d÷ liÖu chóng gÆp vμ l−u gi÷ nh÷ng ®Þa chØ nguån nμy trong cÇu cïng víi sè
cæng mμ trong ®ã gãi d÷ liÖu ®· ®−îc nh×n thÊy. Nh÷ng cÇu nèi trong suèt còng duy
tr× mét tr−êng time - out cho mçi b¶ng, v× vËy nh÷ng ®Þa chØ cò cã thÓ ®−îc lo¹i bá
mét çch cã ®Þnh kú.
Chóng ta cïng xem xÐt ®iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu tr¹m A göi mét gãi d÷ liÖu ®Õn
tr¹m Z. CÇu 1 nhËn biÕt gãi d÷ liÖu ®ã vμ tra cøu trong b¶ng cña nã ®Ó xem xÐt nã cã
mét lèi vμo tr¹m Z hay kh«ng. NÕu kh«ng cã th× nã sÏ göi gãi d÷ liÖu th«ng qua çc
cæng ngoμi cña nã, trõ cæng mμ gãi d÷ liÖu ®· ®−îc theo dâi. CÇu 1 còng kiÓm tra
tr−êng ®Þa chØ nguån cña gãi d÷ liÖu vμ l−u tr÷ trong b¶ng cña nã mμ tr¹m A cã thÓ
®Õn ®−îc t¹i cæng 2 cña nã. Khi cÇu thÊy gãi d÷ liÖu, nã lÆp l¹i çc b−íc nh− trªn.
NÕu kh«ng cã lèi vμo nμo tån t¹i cho tr¹m Z, nã chuyÓn gãi d÷ liÖu qua tÊt c¶ çc
cæng ngoμi cña nã. Tr¹m A cã thÓ ®Õn ®−îc th«ng qua cæng 3 cña nã. Khi tr¹m Z biÕt
th«ng b¸o tõ tr¹m A, nã chuyÓn mét gãi d÷ liÖu víi ®Þa chØ nguån Z vμ ®Þa chØ n¬i
nhËn lμ A. Sau khi cÇu 2 tra cøu trong b¶ng cña nã, nã th«ng b¸o r»ng A cã thÓ ®Õn
®−îc th«ng qua cæng 3 vμ chØ göi gãi d÷ liÖu th«ng qua cæng 3. Nã còng cho biÕt
r»ng tr¹m Z cã thÓ ®Õn ®−îc th«ng qua cæng 2 cña nã.
§Ó ng¨n ngõa t×nh tr¹ng l−u th«ng kh«ng kÕt thóc, nh÷ng m¹ng cÇu nèi trong
suèt kh«ng thÓ cã nh÷ng vßng lÆp. §−êng dÉn di chuyÓn h×nh thμnh mét c©y b¾c qua
bao trïm tÊt c¶ nh÷ng tr¹m trong m¹ng. NÕu cã nh÷ng cÇu nèi cã thÓ t¹o vßng lÆp
nh− trong h×nh 9.10:
Nh÷ng cÇu nèi nμy cÇn ®−îc gi÷ ë t×nh tr¹ng kh«ng ho¹t ®éng. Nh÷ng cÇu nèi
kh«ng ho¹t ®éng còng gièng nh− nh÷ng cÇu nèi d− thõa. Nh÷ng cÇu nèi thõa kh«ng
kÝch ho¹t sau khi m« h×nh m¹ng c©y b¾c cÇu thay ®æi. M« h×nh m¹ng thay ®æi ®−îc
Bridge Protocol Data Units (BPDU) di chuyÓn. Giao thøc ®Æc biÖt nμy dïng ®Ó b¶o vÖ
toμn bé m« h×nh m¹ng c©y b¾c cÇu. Qu¸ tr×nh ®i ®Õn c©y b¾c cÇu ®−îc gäi lμ thuËt
to¸n c©y b¾c cÇu. Mét cÇu nèi trong c©y b¾c cÇu ®−îc gäi lμ gèc vμ tÊt c¶ nh÷ng cÇu
nèi kh¸c chuyÓn nh÷ng khung theo h−íng cña gèc b»ng çch dïng mét khung gi¸ trÞ
nhá nhÊt.
CÇu nèi c©y b¾c cÇu lμ ph−¬ng ph¸p ®−îc −a chuéng h¬n ®èi víi m¹ng ethernet
vμ m¹ng IEEE 802.3 vμ ®−îc cung cÊp bëi nh÷ng nhμ s¶n xuÊt cÇu nèi cho m¹ng
LAN nμy.
CÇu CÇu
nèi 1 nèi 2
Cæng Bé ®Ýnh B¶ng Cæng Bé ®Ýnh

Tr¹m Tr¹m
sè thêi gian cÇu nèi sè thêi gian
H×nh 9.10: M¹ng cÇu nèi trong suèt
§Þnh tuyÕn nguån

Lμ mét ph−¬ng ph¸p ®−îc IBM b¶o trî nèi kÕt nh÷ng cÇu nèi ®Õn m¹ng token
ring cña nã. Trong ph−¬ng ph¸p ®Þnh tuyÕn nguån, nguån (ng−êi göi) cÇn ph¶i quyÕt
®Þnh ®−êng dÉn tèt nhÊt ®Ó göi ®Õn mét n¬i nhËn. Sau khi t×m ra ®−êng dÉn nμy, tr¹m
nguån b¶o vÖ ®−êng dÉn nμy trong b¶ng ®Þnh tuyÕn cña nã vμ chøa ®−êng dÉn nμy
trong tr−êng th«ng tin ®Þnh tuyÕn RI (Routing Information) cho mçi gãi d÷ liÖu göi
®i.
H×nh 9.11 hiÓn thÞ tr−êng RI víi mèi liªn hÖ cña nã víi gãi d÷ liÖu token ring.
Tr−êng RI hiÓn thÞ bÊt kú bit I/G cña ®Þa chØ nguån nμo ®−îc cμi ®Æt lμ 1. Bit I/G nμy
còng hiÓn thÞ nh− bit chØ thÞ th«ng tin ®Þnh tuyÕn RII (Routing Information
Indicator). Tiªu chuÈn m¹ng côc bé (LAN) dμnh cho çc líp liªn kÕt vËt lý vμ líp
liªn kÕt d÷ liÖu. Tr−êng bé thiÕt kÕ ®Þnh tuyÕn (Routing Designator) chøa ®−êng dÉn
mμ gãi d÷ liÖu cÇn ph¶i theo ®Ó ®Õn mét n¬i göi tíi. Nh÷ng tr−êng RD chøa mét sè
hiÖu vßng vμ mét cÆp sè hiÖu cÇu nèi. Nh÷ng cÇu nèi SR chØ lμm theo nh÷ng h−íng
dÉn trong tr−êng th«ng tin ®Þnh tuyÕn. Cã tæng céng 14 tr−êng RD cã kh¶ n¨ng lμm
viÖc ®−îc, nh÷ng tr−êng nμy giíi h¹n ®−êng dÉn di chuyÓn lín nhÊt lμ 13 cÇu nèi
hoÆc b−íc nh¶y. HiÖn nay, IBM ®ang thùc hiÖn giíi h¹n tæng çc tr−êng RD lμ 8
t−¬ng øng víi 7 cÇu nèi hoÆc b−íc nh¶y.
RII = 1
Khung Token Ring
B¾t ®Çu §iÒu khiÓn §iÒu khiÓn §Þa chØ §Þa chØ Th«ng tin D÷ KÕt thóc B¾t ®Çu
FCS
Frame truy cËp Frame ®Ých nguån ®Þnh tuyÕn liÖu Frame Frame
Th«ng tin ®Þnh tuyÕn
Thêi gian ChiÒu Bit ®Þnh Frame Dμnh

RD1 RD2 RD
®Þnh tuyÕn dμi h−íng lín nhÊt riªng
Bit 3 5 1 3 4 16 16 16
§iÒu Th«ng tin

RD1 RD2 RD3
khiÓn ®Þnh tuyÕn
0830 BF13 BF14 BF30
H×nh 9.11
CÇu #4
Vßng Vßng Vßng
Br Br
BF1 BF2 BF3
CÇu #2 CÇu #6
CÇu #1 Br Br Br Br CÇu #5
A Z
CÇu #7
Vßng Vßng
Br
BF5 BF4
H×nh 9.12
H×nh 9.12 hiÓn thÞ ®−êng dÉn tõ tr¹m A ®Õn tr¹m Z sö dông ®Þnh tuyÕn nguån.
Chi tiÕt cña tr−êng ®Þnh tuyÕn còng ®−îc hiÓn thÎ.
VÊn ®Õ mÊu chèt cña ho¹t ®éng ®Þnh tuyÕn nguån lμ t×m ra tuyÕn khëi ®Çu.
§iÒu nμy ®−îc thùc hiÖn b»ng çch göi mét khung ph¸t hiÖn do nót nguån göi ®i khi
nã muèn t×m ra ®−êng dÉn tèt nhÊt ®Õn n¬i nhËn. Khung ph¸t hiÖn l−u th«ng trong
m¹ng vμ ®i ®Õn n¬i nhËn víi mét th«ng b¸o cña ®−êng dÉn. Khung ph¸t hiÖn ®−îc tr¶
vÒ cho ng−êi göi, ng−êi ®ã sÏ chän lùa ®−êng dÉn tèt nhÊt.
Nh÷ng m¹ng IEEE 802.5 thÝch hîp víi ph−¬ng ph¸p ®Þnh tuyÕn nguån h¬n. §Ó
nèi nh÷ng m¹ng IEEE 802.3 sö dông cÇu nèi trong suèt víi m¹ng IEEE 802.5 sö
dông nguån, b¹n cã thÓ sö dông nhiÒu ph−¬ng ph¸p. Mét ph−¬ng ph¸p lμ cã mét cÇu
nèi IBM 8209 cung cÊp sù dÞch chuyÓn th«ng tin ®Þnh tuyÕn gi÷a hai cÇu nèi riªng
biÖt. Ph−¬ng ph¸p kh¸c lμ dïng mét cÇu nèi ®−îc t¹o thμnh tõ sù liªn kÕt cña cÇu nèi
trong suèt vμ cÇu nèi ®Þnh tuyÕn nguån. Nh÷ng cÇu nèi nμy ®−îc gäi lμ cÇu nèi trong
suèt ®Þnh tuyÕn nguån. Trong SRT, b¾c cÇu trong suèt ®−îc dïng khi kh«ng cã
tr−êng RI tån t¹i nÕu kh«ng sÏ sö dông ®Þnh tuyÕn nguån. H×nh 9.13 hiÓn thÞ m« h×nh
cÇu nèi SRT. Thùc thÓ líp MAC gåm cã thuËt to¸n SR vμ Tr×nh bμy. Nh÷ng thuËt
to¸n nμy cã cÇn ®Õn hay kh«ng phô thuéc vμo tËp hîp cña bit RII.
Líp LLC
Líp MAC
M« h×nh
cÇu nèi Gi¶i thuËt ®Þnh
SRT tuyÕn nguån M« h×nh
cÇu nèi
§óng
SRT
Gi¶i thuËt
IS Sai
®Þnh cÇu nèi
RII=1?
trong suèt
T−¬ng thÝch IEEE
H×nh 9.13
9.2 Giíi thiÖu VLAN

9.2.1 Tæng quan VLAN
Mét m¹ng LAN ¶o cã thÓ ®Æc tr−ng cho mét vïng qu¶ng b¸(broadcast domain).
§iÒu nμy cã nghÜa lμ d÷ liÖu ph¸t ra bëi mét tr¹m trªn VLAN chØ ®−îc nhËn bëi mét
tr¹m ®−îc ®Þnh nghÜa tr−íc trong vïng.
9.2.1.1 KiÕn tróc c¬ së
VLAN ®−îc cÊu tróc bëi hai hay nhiÒu nót m¹ng ®−îc nhãm logic víi nhau trªn
mét topo vËt lý. §Ó hoμn tÊt nhãm logic nμy ph¶i sö dông mét thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch
VLAN-aware, nh÷ng thiÕt bÞ nμy bao gåm nh÷ng thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch th«ng minh
vμ çc router. Çc chuyÓn m¹ch thùc hiÖn nh÷ng tÝnh n¨ng b¾c cÇu chóng ho¹t ®éng
ë líp MAC, çc router ho¹t ®éng ë líp network cña m« h×nh hÖ thèng më OSI. Trong
thùc tÕ, thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch ®−îc yªu cÇu ®Ó ph¸t triÓn lμ mét phÇn mÒm ®−îc sö
dông bëi çc thiÕt bÞ cung cÊp kh¶ n¨ng VLAN. Mét VLAN t−îng tr−ng cho mét
m¹ng con hoÆc mét vïng qu¶ng b¸ ®−îc ®Þnh nghÜa bëi phÇn mÒm cña m¹ng (kh«ng
ph¶i bëi topo vËt lý). Thay vμo ®ã topo vËt lý cña m¹ng ph¶i phôc vô nh− mét sù b¾t
buéc cho viÖc nhãm c¬ së phÇn mÒm cña çc node thμnh mét m¹ng ®−îc ®Þnh nghÜa
logic.
CÊp thÎ t−êng minh (explicit tagging) vμ kh«ng t−êng minh (implicit tagging)
Trªn thùc tÕ chuÈn ®−îc sö dông ®Ó ®Þnh nghÜa viÖc nhãm logic cña çc node
thμnh VLAN ®−îc dùa trªn c¬ së cÊp thÎ t−êng minh vμ kh«ng t−êng minh. CÊp thÎ
kh«ng t−êng minh (implicit tagging) sö dông mét tr−êng cÊp thÞ ®Æc biÖt chÌn vμo
trong çc khung hoÆc çc gãi, nã cã thÓ ®−îc dùa trªn ®Þa chØ MAC, sè port cña mét
switch ®−îc sö dông bëi mét node, giao thøc, vμ çc th«ng sè kh¸c, c¨n cø vμo çc
yÕu tè nμy, çc nót cã thÓ ®−îc nhãm l¹i mét çch logic.
Do nhiÒu nhμ cung cÊp ®−a ra çc s¶n phÈm cña VLAN, sö dông nh÷ng c«ng
nghÖ chÕ t¹o kh¸c nhau nªn kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña chóng còng kh¸c nhau.
Tr¸i víi cÊp thÎ kh«ng t−êng minh, cÊp thÎ t−êng minh l¹i yªu cÇu phÇn phô
thªm vμo ®Çu mét khung hay ®Çu mét gãi. §iÒu nμy cã thÓ dÉn ®Õn sù kh«ng t−¬ng
thÝch cña çc thiÕt bÞ gi÷a çc nhμ cung cÊp kh¸c nhau nh− sù më réng chiÒu dμi cña
khung hay gãi. HiÖn t¹i cã thÓ sö dông nh÷ng thiÕt bÞ ®ang cã ®Ó ph¸t triÓn VLAN,
®¸p øng nh÷ng ®ßi hái hiÖn thêi vμ nh÷ng yªu cÇu ph¸t triÓn m¹ng Ýt biÕn ®æi.
Sö dông ph−¬ng ph¸p cÊp thÎ t−êng minh

H×nh 9.14 m« t¶ hub chuyÓn m¹ch (Swiching Hub) Ethernet 8 cæng ®¬n gi¶n
®−îc sö dông ®Ó hç trî 2 server vμ 6 node m¹ng. Çc chøc n¨ng cña chuyÓn m¹ch
nμy gièng chuyÓn m¹ch ma trËn, cung cÊp kh¶ n¨ng ®Þnh tuyÕn cho mét frame ph¸t
tõ mét port tíi bÊt kú mét port nμo kh¸c.
Server Server
S1 S2
0 Switching Hub 1
2 3 4 5 6 7
C2 C4 C6
C1 C3 C5
H×nh 9.14: Sö dông HUB chuyÓn m¹ch PORT Ethernet

Gi¶ sö r»ng çc port ®−îc ®−îc g¾n nh·n tõ 0 tíi 7, port 0 vμ 1 ®−îc sö dông ®Ó
kÕt nèi 2 server ®Õn chuyÓn m¹ch, çc port tõ 2 ®Õn7 ®−îc sö dông ®Ó kÕt nèi 6 client
tíi chuyÓn m¹ch. Trong h×nh 9.14, çc server ®−îc g¸n nh·n lμ S1 vμ S2, çc client
®−îc g¸n nh·n tõ C1 ®Õn C6.
Trong m«i tr−êng th«ng tin client-server ®iÓn h×nh, chuyÓn m¹ch ®−îc m« t¶
trong h×nh 9.14 cho phÐp diÔn ra tíi hai sù truyÒn th«ng ®ång thêi gi÷a client –
server, khi ®ã hiÖu suÊt b¨ng th«ng qua chuyÓn m¹ch sÏ t¨ng gÊp ®«i so víi sö dông
m¹ng “flat”. Hai ®−êng g¹ch ngang trong h×nh9.14 chØ ra hai kÕt nèi vμ hai sù truyÒn
th«ng ®ång thêi gi÷a client –server.
§Ó minh häa sù khëi t¹o LAN ¶o, gi¶ sö tæ chøc sö dông chuyÓn m¹ch ®−îc chØ
ra trong h×nh9.14 bao gåm nh÷ng ng−êi lμm viÖc trong ban b¸n hμng vμ ban qu¶n trÞ,
server S1 vμ çc client C1, C2, C3, C4 thuéc vÒ ban b¸n hμng trong khi server S2 vμ
çc client C5, C6 ®−îc dμnh cho ban qu¶n trÞ, chuyÓn m¹ch VLAN cã thÓ kÕt hîp çc
port víi çc thμnh viªn cña VLAN, do ®ã cã thÓ thiÕt lËp 2 VLAN.
H×nh 9.15 m« t¶ sù thiÕt lËp cña 2 VLAN nμy dùa trªn sù kÕt hîp çc port víi
çc thμnh viªn trong mçi VLAN, ë ®©y sö dông çc cæng ®Þa chØ cung cÊp çc
ph−¬ng thøc cÊp thÎ kh«ng t−êng minh cho sù khëi t¹o cña 2 server nμy.
Server Server
S1 S2
0 Switching Hub 1
2 3 4 5 6 7
C2 C4 C6
C1 C3 C5
H×nh 9.15: ThiÕt lËp VLAN trªn c¬ së sö dông çc port chuyÓn m¹ch
Trong h×nh 9.15 mçi VLAN gåm mét sè çc port ®−îc nhãm logic trªn vÞ trÝ
cao nhÊt cña topo vËt lý cña m¹ng. Do ®ã m¹ng ®−îc m« t¶ trong h×nh 9.14 ®−îc
ph©n ®o¹n bëi çc kÕt nèi cña çc tr¹m vμ çc server tíi çc port kh¸c nhau trªn mét
hub chuyÓn m¹ch, trong vÝ dô nμy cã hai ®o¹n ®Æc tr−ng cho nh÷ng vïng broadcast
®éc lËp. NghÜa lμ çc frame ®−îc ph¸t ra bëi mét tr¹m hoÆc mét server trªn mét vïng
th× chØ ®−îc lan truyÒn trªn vïng ®ã. V× çc ®Æc tÝnh trªn nªn sö dông VLAN cã
nhiÒu thuËn lîi.
9.2.1.2 Lý do sö dông
Cã 4 lý do chÝnh ®Ó sö dông VLAN vμ m¹ng ¶o:
- Cã kh¶ n¨ng hç trî çc tæ chøc ¶o.
- Cung cÊp kh¶ n¨ng qu¶n lý LAN ®¬n gi¶n.
- Sö dông b¨ng th«ng hiÖu qña h¬n.
- T¨ng c−êng kh¶ n¨ng b¶o mËt.
Hç trî çc tæ chøc ¶o

Mét tæ chøc ¶o lμ mét tæ chøc kh«ng cã “bøc t−êng” ng¨n çch, nghÜa lμ mét tæ
chøc ®−îc lùa chän tõ nh÷ng ng−êi lμm chung mét kÕ ho¹ch cô thÓ mμ kh«ng quan
t©m ®Õn nh÷ng vÞ trÝ vËt lý cña hä.
Tr−íc khi VLAN ph¸t triÓn. Ph−¬ng thøc nguyªn thñy ®−îc sö dông ®Ó hç trî
çc yªu cÇu vÒ m¹ng ¶o lμ fax, telephone, th− ®iÖn tö. Trong khi nh÷ng ph−¬ng thøc
nμy vÉn ®−îc sö dông phæ biÕn vμ sÏ cßn tiÕp tôc ®−îc sö dông trong t−¬ng lai th×
VLAN cung cÊp mét c¬ chÕ thiÕt lËp m¹ng con cña çc user vμ hç trî cho ®èi t−îng
cô thÓ hoÆc nhãm cô thÓ. Th«ng qua VLAN, ng−êi dïng cã thÓ dÔ dμng ®−îc nhËp
hoÆc lùa chän vμo mét kÕ ho¹ch, nhê ®ã cã thÓ chia sÎ, truy cËp tíi c¬ së d÷ liÖu
chung.
Qu¶n trÞ VLAN
Server Server
S1 S2
0 Switching Hub 1
2 3 4 5 6 7
C2 C4 C6
C1 C3 C5
H×nh 9.16: Thay ®æi thμnh viªn trong VLAN
§èi víi LAN ¶o, viÖc qu¶n trÞ LAN sÏ thuËn lîi h¬n nhiÒu, ®Æc biÖt vÒ gi¸
thμnh khi t¨ng thªm, di dêi vμ thay ®æi m¹ng. VÝ dô mét ng−êi dïng tr¹m lμm viÖc
C4, C4 ®−îc chØ ®Þnh tõ ban b¸n hμng sang mét nhãm tæ chøc ¶o lμm viÖc trong ban
qu¶n trÞ m¹ng, viÖc chØ ®Þnh l¹i C4 cã thÓ thùc hiÖn mμ kh«ng ph¶i thay ®æi mét çch
vËt lý tr¹m lμm viÖc nμy; kh«ng ph¶i thay ®æi ®−êng çp, hoÆc çc ho¹t ®éng vËt lý
kh¸c.
H×nh 9.16 m« t¶ hiÖu qu¶ cña viÖc Ên ®Þnh l¹i C4 tõ ban b¸n hμng sang ban
qu¶n trÞ. Trong nhiÒu tr−êng hîp, yªu cÇu ®Ó hoμn tÊt viÖc di chuyÓn nμy hay chuyÓn
®æi m¹ng trong VLAN cã thÓ ®−îc ®¬n gi¶n nh− ho¹t ®éng kÐo vμ th¶ (drag-and-
drop) trong Window. Cã thÓ hoμn tÊt c«ng viÖc trong vμi gi©y vμ tèn Ýt kinh phÝ trong
khi çc tr¹m ®−îc thay ®æi vËt lý th× qu¸ tr×nh di chuyÓn vμ ®Êu nèi l¹i ®−êng çp cã
thÓ tèn tõ $500 ®Õn $1000
Sö dông b¨ng th«ng hiÖu qña h¬n

VLAN ®−îc t¹o bëi çc ph©n ®o¹n m¹ng logic ®Ó trë thμnh nh÷ng vïng
broadcast. VÝ dô h×nh 9.15 vμ 9.16, hai vïng broadcast ®−îc t¹o ®Ó ®Æc tr−ng cho viÖc
nhãm logic çc node m¹ng. Khi çc nhãm logic ®−îc t¹o, çc frame hoÆc çc packet
truyÒn bëi mét thμnh viªn cña mét nhãm chØ ®−îc chuyÓn m¹ch gi÷a çc port ®−îc
chØ ®Þnh thuéc cïng mét nhãm ®ã. §iÒu nμy dÉn ®Õn sù ph¸t sinh l−u l−îng chøa
trong m¹ng ®ã vμ kÕt qu¶ lμ b¨ng th«ng sö dông sÏ hiÖu qu¶ h¬n. H¬n n÷a thay v×
truyÒn b¸ l−u l−îng broadcast th«ng suèt c¬ së h¹ líp vËt lý th× chóng bÞ giíi h¹n
trong “çc vïng broadcast”®Æc tr−ng cho mçi ®o¹n ¶o ®−îc t¹o ra, nh− vËy çc l−u
l−îng broadcast ph¸t sinh phæ biÕn tõ çc server cã thÓ th«ng b¸o sù hiÖn h÷u cña
server vμ kh¶ n¨ng cña nã tíi çc thiÕt bÞ m¹ng kh¸c.
Mét vÝ dô phæ biÕn cña l−u l−îng broadcast lμ Novell Inc. ’s Service
Advertisement Protocol (SAP). Trong ®ã server m¹ng th«ng b¸o sù hiÖn h÷u cña nã
vμ kiÓu dÞch vô chóng cung cÊp b»ng çch broadcast mét gãi SAP trong 60s. B»ng
çch giíi h¹n çc gãi hoÆc çc khung tíi” vïng broadcast” thay v× truyÒn l−u l−îng
tíi tÊt c¶ çc tr¹m trªn m¹ng, viÖc sö dông b¨ng th«ng sÏ hiÖu qu¶ h¬n.
Cung cÊp c¬ chÕ b¶o mËt

MÆc dï VLAN kh«ng lμ hÖ thèng b¶o mËt nh−ng nã vÉn cung cÊp c¬ chÕ b¶o
mËt. Lý do ë ®©y lμ sù truyÒn dÉn bÞ giíi h¹n tíi vïng broadcast. VÝ dô ë h×nh 9.16,
nÕu user C1 truyÒn mét yªu cÇu tíi bÊt kú mét ng−êi nμo trong tæ chøc qu¶n lý th×
yªu cÇu ®ã ®−îc truyÒn cho çc port vËt lý 0, 2, 3, 4. §iÒu nμy cã nghÜa lμ: çc nót
bªn ngoμi cña vïng kh«ng cã kh¶ n¨ng nhËn l−u l−îng ®−îc ®−a ra cho çc vïng
kh¸c. Nã còng cã nghÜa lμ mét tæ chøc ¶o mμ çc thμnh viªn ®−îc chän trªn çc vïng
®Þa lý kh¸c nhau ®ang lμm viÖc trªn mét kÕ ho¹ch bÝ mËt cã thÓ ch¾c ch¾n r»ng l−u
l−îng cña hä sÏ kh«ng lan ra ngoμi nhãm ¶o ®ã.
9.2.2 §−a ra çc nh©n tè m¹ng

Trong khi çc VLAN cung cÊp nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu
cÇu m¹ng ®éng th× cÊu tróc, ho¹t ®éng vμ çch sö dông cña nã kh«ng ph¶i lμ vÊn ®Ò
®¬n gi¶n.
Trong thùc tÕ cã mét sè yÕu tè mμ ng−êi qu¶n lý vμ qu¶n trÞ m¹ng ph¶i xem xÐt
tr−íc ®Ó ph¸t triÓn mét c¬ së h¹ líp m¹ng ¶o. Çc yÕu tè ®ã lμ:
- Kh¶ n¨ng thÝch hîp gi÷a çc s¶n phÈm cña çc nhμ cung cÊp.
- Sù truyÒn th«ng nhiÒu vïng.
- Çc ho¹t ®éng cña VLAN - aware vμ VLAN – unaware.
- Sù −u tiªn
- Hç trî ®Þa chØ IP multicast.
- Hç trî çc khung kh«ng ph©n líp.
- TiÕn tr×nh xö lý b¶ng VLAN kh«ng ho¹t ®éng.
9.2.2.1 T−¬ng thÝch çc s¶n phÈm cña nhiÒu nhμ cung cÊp
Ngμy nay cã nhiÒu ph−¬ng thøc ®−îc sö dông bëi çc nhμ cung cÊp ®Ó ®Þnh
d¹ng VLAN, nh÷ng ph−¬ng thøc nμy còng kh¸c nhau. VÝ dô: mét vμi s¶n phÈm cña
nhμ cung cÊp t¹o VLAN dùa trªn ph−¬ng thøc cÊp thÎ kh«ng t−êng minh trong khi
çc nhμ cung cÊp kh¸c sö dông ph−¬ng thøc cÊp thÎ t−êng minh. Gi÷a hai ph−¬ng
thøc nμy cã sù kh¸c nhau ë çch chØ ®Þnh cæng, giao thøc, ®Þa chØ MAC. Do ®ã, khi
lùa chän thiÕt bÞ ph¶i l−u t©m tíi sù kh«ng t−¬ng thÝch gi÷a chóng.
9.2.2.2 Sù truyÒn th«ng nhiÒu vïng
VLAN ®−îc ®Þnh nghÜa nh− mét vïng broadcast, çc khung hoÆc çc packets
ph¸t sinh bëi mét tr¹m thuéc vïng nμy cã thÓ ®−îc chØ ®Þnh tíi nh÷ng vïng cßn l¹i.
VËy vÊn ®Ò ®Æt ra lμ mét thμnh viªn trong VLAN nμy muèn truyÒn th«ng víi mét
thμnh viªn trong VLAN kh¸c.
9.2.2.3 NhËn biÕt VLAN
PhÇn lín çc m¹ng bao gåm nhiÒu thiÕt bÞ tæng hîp, ®iÒu nμy cã nghÜa lμ mét
vμi thiÕt bÞ lμ VLAN – aware trong khi çc thiÕt bÞ kh¸c lμ VLAN – unaware.
9.2.2.4 Sù −u tiªn
Trong VLAN tÊt c¶ çc khung kh«ng ®−îc t¹o ngang cÊp, nh−ng khi truyÒn
th«ng mét sè khung l¹i ®ßi hái chÕ ®é −u tiªn cao h¬n çc khung kh¸c, ®Æc biÖt ë chÕ
®é truyÒn dÉn kh«ng ®ång bé (ATM), çc tÕ bμo ®−îc truyÒn theo sù tho¶ thuËn vÒ
chÊt l−îng dÞch vô (QoS). HiÖn t¹i çc thiÕt bÞ VLAN ®ang thiÕu kh¶ n¨ng nμy.
9.2.2.5 Hç trî ®Þa chØ IP multicast.

§Þa chØ IP multicast ®Ó sö dông ®Ó cho phÐp mét gãi ®¬n ®−îc tíi ®Ých qua çc
m¹ng kh¸c nhau. Khi mét ®Þa chØ IP multicast ®−îc yªu cÇu ®Ó truy cËp tíi çc m¹ng
VLAN kh¸c nhau th× viÖc hç trî ®Þa chØ IP multicast ph¶i ®−îc chó ý ®Ó hç trî cho
giao tiÕp nhiÒu vïng. ChuyÓn m¹ch VLAN sÏ ®−îc cung cÊp sù truyÒn dÉn IP
multicast khi qua ranh giíi çc vïng VLAN.
9.2.2.6 Hç trî khung kh«ng ph©n líp
Trong tr−êng hîp m¹ng hçn hîp, çc nót m¹ng ®−îc ph©n líp thμnh mét hoÆc
nhiÒu vïng broadcast trong khi çc nót m¹ng kh¸c kh«ng lμ mét thμnh viªn cña mét
VLAN nμo c¶. §Ó truyÒn th«ng ®−îc víi tÊt c¶ çc node th× VLAN ph¶i hç trî cÊu
tróc kh«ng ph©n líp.
9.2.2.7 Xö lý thùc thÓ b¶ng VLAN kh«ng tÝch cùc
KiÕn tróc cña VLAN qua çc chuyÓn m¹ch th−êng dùa trªn c¬ së viÖc t¹o ra çc
b¶ng. PhÇn lín çc chuyÓn m¹ch ®¬n gi¶n chØ nh− lμ çc cÇu vμ çc chuyÓn m¹ch
th«ng th−êng th× sù më réng cña nã còng kh«ng phï hîp víi VLAN tuú theo m«i
tr−êng nèi m¹ng. VÝ dô cÊp thÎ kh«ng t−êng minh ®−îc sö dông bëi mét chuyÓn
m¹ch ®o¹n chia sÎ (segment-sharing) nã cã thÓ thÝch hîp cho sù cÇn thiÕt ®Ó hç trî
mét sè l−îng lín çc nót trªn mét ®o¹n, nh−ng ph−¬ng ph¸p nμy kh«ng cÇn thiÕt cho
mét chuyÓn m¹ch cæng c¬ së ®Ó lμm râ çc thùc thÓ b¶ng vμ bÊt cø qu¸ tr×nh lμm râ
nμo còng cã thÓ lμm hÖ háng nh÷ng tiªu chuÈn ®−îc ®Þnh nghÜa tr−íc.
9.2.2.8 §Þnh tuyÕn nguån.
§Þnh tuyÕn nguån ®Ó kÕt nèi çc m¹ng Token Ring, ®Þnh tuyÕn nguån sö dông
mét phÇn cña tr−êng th«ng tin trong khung ®Ó mang nh÷ng th«ng tin ®Þnh tuyÕn vμ
truyÒn çc gãi “discovery” ®Ó x¸c ®Þnh tuyÕn tèt nhÊt gi÷a hai m¹ng.
§Þnh tuyÕn nguån ®−îc chØ ®Þnh bëi viÖc thiÕt lËp vÞ trÝ bÝt ®Çu tiªn trong tr−êng
®Þa chØ nguån trong khung lªn 1. ViÖc thiÕt lËp chØ ®Þnh r»ng tr−êng th«ng tin ®−îc
®Æt tr−íc bëi RIF, nã bao gåm c¶ hai th«ng tin: ®iÒu khiÓn vμ ®Þnh tuyÕn.
a. Ho¹t ®éng
H×nh 9.17 m« t¶ ho¹t ®éng cña ph−¬ng ph¸p ®Þnh tuyÕn nguån th«ng qua 3
m¹ng Token Ring. Gi¶ sö 3 vßng lμ R1, R2 vμ R3 vμ çc cÇu lμ B1, B2, B3, B4 vμ B5.
Khi mét tr¹m muèn ®−a ra d÷ liÖu ®Ó truyÒn th«ng, nã cã thÓ ®−a ra ®¸p øng ®Ó t×m
ra ®Ých b»ng çch truyÒn mét gãi t×m ®−êng tíi tÊt c¶ çc tr¹m kh¸c. Gi¶ sö tr¹m A
muèn truyÒn tíi C, nã göi mét gãi t×m ®−êng chøa mét tr−êng th«ng tin ®Þnh tuyÕn
rçng vμ ®Þa chØ nguån cña nã, gãi nμy ®−îc nhËn d¹ng bëi cÇu ®Þnh tuyÕn nguån
trong m¹ng. Khi ®−îc nhËn bëi mét cÇu ®Þnh tuyÕn nguån, cÇu sÏ tiÕp nhËn sè ring tõ
n¬i mμ çc gãi ®−îc nhËn vμ sè nhËn d¹ng cÇu trong tr−êng RIF cña gãi. Sau ®ã cÇu
sÏ truyÒn gãi tíi tÊt c¶ çc kÕt nèi cña nã trõ kÕt nèi mμ gãi võa nhËn, nh− vËy sÏ g©y
ra hiÖn t−îng trμn ngËp (Flooding). Qu¸ tr×nh sao chÐp çc gãi t×m ®−êng sÏ nhiÒu
h¬n so víi ®Ých ®Õn cña nã, nh− vËy 2 gãi t×m ®−êng ban ®Çu. §¸p øng chØ ®Þnh
®−êng dÉn cô thÓ ®−îc sö dông, sau ®ã tr¹m A sÏ tiÕp nhËn ®−êng dÉn ®ã vμo bé nhí
®Ó sö dông trong phiªn lμm viÖc. Nh− vËy ë ph−¬ng ph¸p ®Þnh tuyÕn nμy, çc cÇu
kh«ng gi÷ b¶ng ®Þnh tuyÕn nh− trong cÇu trong suèt mμ cã b¶ng ®Þnh tuyÕn trong
mçi tr¹m. Mçi tr¹m sÏ kiÓm tra b¶ng ®Þnh tuyÕn cña nã ®Ó x¸c ®Þnh çc khung ph¶i
chuyÓn ®æi ®Ó tíi tr¹m ®Ých cña chóng.
0 R3 B2 B1 R1 A
A C
A
B1 R1 A
B R3 B1 B2 R3 D
Atlanta
B3 New York
B3 R1 A
B5
0 R3 B5 R2 B4 R2 B3 R1 A
R3 D B4 R2 B3 R1 A
H×nh 9.17: Häat ®éng t×m ®−êng trong cÇu ®Þnh tuyÕn nguån
b. ThuËn lîi
Cã kh¶ n¨ng ®¹t ®−îc cÊu tróc m¹ng m¾t l−íi víi çc vßng lÆp mμ cÇu trong
suèt kh«ng cã ®−îc.
Th«ng tin ®Þnh tuyÕn cã trong çc khung th«ng tin, do ®ã mét sè nhμ cung cÊp
cã thÓ ph¸t triÓn çc s¶n phÈm phÇn mÒm qu¶n lý m¹ng, sö dông nh÷ng th«ng tin ®ã
®Ó cung cÊp nh÷ng th«ng tin cè ®Þnh cho çc ho¹t ®éng liªn m¹ng.
c. BÊt lîi
Do cÊu tróc cña çc tr−êng RIF chØ cã thÓ hç trî lín nhÊt lμ 7 thùc thÓ, ®Þnh
tuyÕn çc khung bÞ giíi h¹n, chØ qua nhiÒu nhÊt lμ 7 cÇu.
Ph¶i cÊu h×nh cho mçi cÇu cã sè cÇu vμ sè vßng duy nhÊt. Khi kh«ng muèn
chÊp nhËn khung mÆc ®Þnh do çc tr¹m quy ®Þnh th× ph¶i cÊu h×nh l¹i phÇn mÒm
m¹ng LAN. Nh− vËy qu¶n lý m¹ng rÊt khã kh¨n.
9.2.2.9 CÇu trong suèt ®Þnh tuyÕn nguån
Lμ sù kÕt hîp cña cÇu trong suèt vμ cÇu ®Þnh tuyÕn nguån.
a. Ho¹t ®éng
Theo ph−¬ng thøc lμm viÖc cña cÇu ®Þnh tuyÕn nguån, çc gãi ®iÒu khiÓn truy
cËp m«i tr−êng chøa mét bit tr¹ng th¸i trong tr−êng nguån, bit nμy x¸c ®Þnh lé tr×nh
cho mét b¶n tin. NÕu ®Þnh tuyÕn nguån ®−îc chØ ®Þnh, cÇu sÏ chuyÓn tiÕp khung nh−
mét khung ®Þnh tuyÕn nguån. Ng−îc l¹i cÇu x¸c ®Þnh ®Þa chØ ®Ých vμ xö lý çc gãi
theo çch chÕ ®é ho¹t ®éng cña cÇu trong suèt, sö dông b¶ng ®Þnh tuyÕn ®−îc ®−a ra
bëi gi¶i thuËt c©y ph©n nh¸nh.
b. ThuËn lîi
Cho phÐp çc m¹ng kh¸c nhau sö dông çc hÖ thèng vμ çc giao thøc ho¹t ®éng
m¹ng LAN kh¸c nhau. Do vËy cho phÐp çc LAN ph¸t triÓn mét çch ®éc lËp, nhê
®ã çc bé phËn cña tæ chøc cã thÓ sö dông hÖ thèng ho¹t ®éng LAN kh«ng h¹n chÕ.
Cã thÓ kÕt nèi Ethernet vμ Token Ring trong khi vÉn gi÷ ®−îc kh¶ n¨ng m¾c
l−íi hoÆc kh¶ n¨ng lÆp cña çc m¹ng Token Ring. Do ®ã cung cÊp kh¶ n¨ng linh ho¹t
cho viÖc kiÕn tróc m¹ng.
c. Ho¹t ®éng chuyÓn dÞch
Mμo ®Çu DA SA KiÓu D÷ liÖu FCS FCS
Huû bá §iÒu khiÓn Huû bá

Huû bá
ChÐp sang hoÆc hoÆc
hoÆc chÌn
chÌn chÌn
ChÐp sang
SD AC FC DA SA RIF DSAP SSAP OC KiÓu I FCS ED FS
H×nh 9.18: Sù chuyÓn ®æi khung tõ IEEE802.3 sang IEEE802.5
Khi kÕt nèi Ethernet vμ Token Ring, sù kh¸c nhau gi÷a çc d¹ng khung yªu cÇu
cã sù chuyÓn ®æi khung, cã nhiÒu lo¹i khung Ethernet: Ethernet, IEEE802.3, Novel’s
Ethernet 802.3 vμ Ethernet – SNAP, Ethernet 802.3 kh«ng sö dông ®iÒu khiÓn liªn
kÕt logic, trong khi IEEE802.3 CSMA/CD LAN ®Æc biÖt sö dông ®iÒu khiÓn liªn kÕt
logic IEEE802.3. Trong khi ®ã tÊt c¶ çc m¹ng token ring IEEE802.5 trùc tiÕp hay
gi¸n tiÕp sö dông ®iÒu khiÓn liªn kÕt logic.
Sù chuyÓn ®æi tõ IEEE802.3 sang IEEE802.5 ®−îc thùc hiÖn b»ng çch bá ®i
nh÷ng phÇn cña IEEE802.3 kh«ng øng dông cho Token Ring, sao chÐp PDU
IEEE802.2 LLC tõ 1 khung tíi khung kh¸c vμ chÌn çc tr−êng hîp øng dông vμo
khung Token Ring.
Çc tr−êng cã riªng trong IEEE802.3 bÞ lo¹i bá, çc tr−êng chung cho c¶ 2
khung ®−îc gi÷ nguyªn. Çc tr−êng duy nhÊt tíi khung IEE802.5 ®−îc chÌn bëi cÇu.
NÕu çc khung Ethernet 802.3 kh«ng hç trî ®iÒu khiÓn logic th× sù chuyÓn ®æi
sang IEEE802.5 yªu cÇu nhiÒu tiÕn tr×nh xö lý h¬n.
ChiÒu
Mμo ®Çu DA SA DSAP SSAP C I FCS
dμi
Huû bá Huû bá
Huû bá
ChÐp sang hoÆc ChÐp sang hoÆc
hoÆc chÌn
chÌn chÌn
SD AC FC DA SA RIF DSAP SSAP C I FCS ED FS
DA : §Þa chØ ®Ých

SA : §Þa chØ nguån
AC : §iÒu khiÓn truy cËp
FC : Khung ®iÒu khiÓn
RIF : Tr−êng th«ng tin ®Þnh tuyÕn
DSAP : §iÓm truy cËp dÞch vô ®Ých
SSAP : §iÓm truy cËp dÞch vô nguån
ED : KÕt thóc khung
FS : Tr−êng tr¹ng th¸i khung
OC : M· tæ chøc
H×nh 9.19: Sù chuyÓn ®æi khung tõ Ethernet sang Token ring
Khung §Þa chØ §Þa chØ DSAP SSAP §iÒu khiÓn OUI
KiÓu I CRC
®iÒu khiÓn ®Ých nguån -AA- -AA- 03 00-00-00
Çc chuyÓn ChÐp sang TÝnh to¸n l¹i

ChÌn/Bá
®æi
§Þa chØ §Þa chØ

KiÓu I CRC
®Ých nguån
H×nh 9.20: Sù chuyÓn ®æi khung tõ IEEE802.3 sang FDDI RFC1042.
Çc tr−êng cã riªng trong IEEE802.3 bÞ lo¹i bá, çc tr−êng chung cho c¶ 2
khung ®−îc gi÷. Çc tr−êng duy nhÊt tíi khung IEEE802.5 ®−îc chÌn bëi cÇu.
NÕu çc khung Ethernet 802.3 kh«ng hç trî ®iÒu khiÓn logic th× sù chuyÓn ®æi
sang IEEE802.5 yªu cÇu nhiÒu tiÕn tr×nh xö lý h¬n.
H×nh 9.20 m« t¶ sù chuyÓn ®æi khung IEEE 802.3 sang FDDI. ë ®©y c¶ hai
tr−êng ®Þa chØ ®Ých vμ nguån ph¶i lμ bit chuyÓn ®æi trong mçi Octet. Khi chuyÓn dÞch
gi÷a Ethernet vμ FDDI cã rÊt nhiÒu yªu cÇu ®−îc giíi h¹n ®Ó hç trî sù chuyÓn ®æi
khung FDDI RFC1042.
9.2.2.10 Çc VLAN trªn c¬ së m¹ng con.
H×nh 9.21 m« t¶ sù sö dông chuyÓn m¹ch LAN líp 3 ®Ó t¹o 2 LAN ¶o dùa trªn
çc ®Þa chØ m¹ng IP. Khi xem xÐt çc VLAN ®−îc t¹o ra qua viÖc sö dông chuyÓn
m¹ch LAN cÇn l−u ý r»ng ®Þa chØ VLAN ®Çu tiªn cho mét m¹ng con lμ 198. 78. 55
®©y lμ ®Þa chØ thuéc líp C, m¹ng VLAN thø hai ®−îc chØ ®Þnh lμ m¹ng con 198. 78.
42 còng lμ ®Þa chØ thuéc líp C, gi¶ sö r»ng chuyÓn m¹ch LAN hç trî viÖc chØ ®Þnh
nhiÒu h¬n mét m¹ng con trªn port, port 1 chuyÓn m¹ch bao gåm çc tr¹m ®−îc chØ
®Þnh tíi mét m¹ng con kh¸c. Mét sè çc chuyÓn m¹ch LAN hç trî kh¶ n¨ng ho¹t
®éng m¹ng con nμy trong khi mét sè kh¸c th× kh«ng. Do ®ã chuyÓn m¹ch LAN
kh«ng hç trî nhiÒu m¹ng con trªn mét port th× sÏ yªu cÇu çc tr¹m ®Êu nèi l¹i tíi port
kh¸c nÕu nã ®−îc thiÕt kÕ ®Ó kÕt hîp tíi mét LAN kh¸c.
198.78.55.xxx 198.78.42.xxx
Server Server
4 5
ChuyÓn m¹ch LAN
0 1 2 3
198.78.42.xxx
198.78.42.xxx
198.78.55.xxx 198.78.55.xxx
H×nh 9.21: T¹o VLAN dùa vμo çc m¹ng con IP
ThuËn lîi
Cã 3 thuËn lîi chÝnh cña VLAN líp 3 sö dông çc ho¹t ®éng m¹ng con bao
gåm sù linh ®éng, cÊu h×nh vμ kh¶ n¨ng truyÒn th«ng liªn VLAN.
Kh¶ n¨ng linh ®éng: Mét user di chuyÓn tíi mét m¹ng kh¸c nh−ng vÉn gi÷ ®−îc
sè m¹ng con cña hä, nhiÒu chuyÓn m¹ch sÏ cho phÐp ®Þnh vÞ l¹i, sù cho phÐp di
chuyÓn ®−îc hoμn tÊt mμ kh«ng yªu cÇu chuyÓn m¹ch ®Þnh cÊu h×nh l¹i.
CÊu h×nh cña çc VLAN cã thÓ ®−îc thμnh lËp mét çch tù ®éng kh«ng gièng
nh− çc m¹ng ¶o port – based vμ MAC – based, ë hai d¹ng nμy qu¸ tr×nh thiÕt lËp
cã thÓ kÐo dμi vμ tiªu tèn thêi gian, do ®ã chi phÝ t¹o VLAN líp 3 cã thÓ thÊp h¬n
nh÷ng d¹ng m¹ng ¶o kh¸c.
ThuËn lîi thø ba cña VLAN líp 3 lμ nã hç trî ®Þnh tuyÕn. §iÒu nμy cã nghÜa lμ
nã hç trî kh«ng t−êng minh çc sù truyÒn th«ng liªn VLAN, h¹n chÕ sù cÇn thiÕt ®Ó
chØ cÇn mét router hç trî kh¶ n¨ng nμy.
BÊt lîi
Hai giíi h¹n cña çc VLAN sö dông m¹ng con lμ cÊu h×nh yªu cÇu çc tr¹m
ph¶i sö dông ®óng giao thøc vμ ®Þa chØ m¹ng, mét sè chuyÓn m¹ch kh«ng cã kh¶
n¨ng hç trî nhiÒu m¹ng con trªn mét port. MÆc dï h¹n chÕ thø hai cã thÓ ®−îc kh¾c
phôc th«ng qua viÖc lùa chän mét chuyÓn m¹ch cã kh¶ n¨ng h¬n th× h¹n chÕ thø nhÊt
vÉn tån t¹i trong tÊt c¶ çc kiÓu VLAN líp 3.
9.2.2.11 Giao thøc b¶o mËt 802.10
Giao thøc b¶o mËt 802.10 ®−îc dïng trong truyÒn th«ng VLAN liªn chuyÓn
m¹ch qua backbone FDDI. §Ó lμm ®−îc ®iÒu nμy header ®−îc chuÈn hãa 802.10
®−îc söa ®æi thμnh mét tr−êng nhËn d¹ng 32-bit thay thÕ tr−êng nhËn d¹ng kÕt hîp
b¶o mËt (Security Association Identifirer).
Trong kü thuËt nhËn d¹ng, th«ng tin VLAN cã thÓ chuyÓn tiÕp tíi çc chuyÓn
m¹ch vμ çc router kÕt nèi tíi çc VLAN kh¸c th«ng qua mét m¹ng backbone FDDI,
Khi mét gãi ë mét chuyÓn m¹ch th× sù nhËn d¹ng VLAN cña nã lμ qu¸ tr×nh ®Þnh
tuyÕn tíi mét ®Ých thÝch hîp.
ChuyÓn m¹ch A ChuyÓn m¹ch B
Giao thøc b¶o mËt 802.10

®−îc söa ®æi FDDI ®−êng
trôc
ChuyÓn m¹ch D ChuyÓn m¹ch C
H×nh 9.22: TruyÒn th«ng VLAN qua mét FDDI ®−êng trôc
Mét vμi d¹ng chuyÓn m¹ch Cisco Systems cã thÓ hç trî kh¶ n¨ng n©ng cÊp giao
thøc b¶o mËt 802.10. Khi mét chuyÓn m¹ch Catalyst 5000 kÕt nèi tíi mét chuyÓn
m¹ch kh¸c th«ng qua liªn kÕt ISL th× cã thÓ sö dông c¶ hai giao thøc ISL vμ vμ ®· c¶i
tiÕn 802.10 ®Ó kiÕn tróc çc VLAN kÕt hîp qua Fast Ethernet vμ FDDI.
Khung 802.10
ChuÈn IEEE 802.10 ®−îc thay ®æi cuèi n¨m 1992 ®Ó hç trî çc yªu cÇu b¶o mËt
gi÷a çc user trong çc m¹ng LAN dïng chung. ChuÈn nμy bao gåm c¶ sù m· hãa vμ
sù x¸c nhËn.
Theo chuÈn nμy, mét PDU chuyÓn ®æi d÷ liÖu b¶o mËt (Security Data Exchange
(SDE) ®−îc ®Þnh nghÜa. SDE PDU nμy ®−a ra mét khung líp MAC víi 802.10 ®−îc
chÌn gi÷a header MAC vμ tr−êng th«ng tin cña khung, mét tr−êng ICV (Intergrity
Check Value) ®Æc biÖt ®−îc chÌn vμo cuèi khung ®Ó tr¸nh viÖc söa ®æi kh«ng ®−îc
x¸c nhËn cña d÷ liÖu trong khung. H×nh 9.23 minh häa header cña khung IEEE
802.10.
- Tiªu ®Ò bao gåm ®Þa chØ ®Ých, ®Þa chØ nguån vμ chiÒu dμi ®−îc chØ ®Þnh cho
khung.
- Tr−êng LSAP ®−a ra ®Þa chØ mμ d÷ liÖu cÇn ph¶i ®Þnh d¹ng khi tíi nã.
- SAID gåm 4 byte chiÒu dμi, nã ®−îc dïng ®Ó cung cÊp d÷ liÖu b¶o mËt truyÒn
qua m«i tr−êng dïng chung, cho phÐp thay ®æi çc khãa x¸c nhËn qua c¬ së
th«ng tin qu¶n lý b¶o mËt (SMIB).
- MDF ®−îc sö dông ®Ó truyÒn th«ng tin lμm cho tiÕn tr×nh xö lý PDU dÔ dμng.
Tiªu ®Ò 802.10
Tiªu ®Ò Tiªu ®Ò
t−êng minh ®−îc b¶o vÖ
Cã thÓ ®−îc m· ho¸
Tiªu ®Ò 802.10 ID nhËn Tr−êng

SAID MDF Cê ICV
MAC LSAP d¹ng tr¹m th«ng tin
§Þa chØ §Þa chØ

ChiÒu dμi + 16
®Ých nguån
H×nh 9.23: D¹ng khung IEEE 802.10
9.2.2.12 M« pháng LAN

LAN cho phÐp çc l−u l−îng LAN kÕ thõa truyÒn th«ng qua mét m¹ng ®−êng
trô ATM. §Ó lμm ®−îc viÖc nμy LANE ®−a ra mét LAN ATM ®−îc chuyÓn m¹ch ®Ó
gièng víi mét LAN kÕ thõa.
a. Nguyªn t¾c xö lý
H×nh 9.24 m« t¶ mét d¹ng bao gåm 2 chuyÓn m¹ch Ethernet kÕt nèi qua mét
chuyÓn m¹ch ATM. Mçi chuyÓn m¹ch dùa trªn ®Þa chØ MAC ®Ó thùc hiÖn b¾c cÇu.
Dßng d÷ liÖu trong çc LAN kÕ thõa nh− LAN Ethernet lμ dßng kh«ng kÕt nèi,
kh«ng cã mét ®−êng dÉn cô thÓ ®−îc yªu cÇu thiÕt lËp tr−íc khi dßng d÷ liÖu b¾t ®Çu
truyÒn. Trong ATM lμ m¹ng h−íng kÕt nèi sö dông çc ®−êng dÉn ¶o vμ çc kªnh ¶o
®Ó ®Þnh tuyÕn d÷ liÖu tõ nguån tíi ®Ých. VËy çc dßng th«ng tin tõ Ethernet tíi m¹ng
kh¸c qua mét backbone ATM yªu cÇu ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt vÒ vÊn ®Ò ®Þa chØ. Do ®ã
sù gi¶ lËp vLAN cung cÊp gi¶i ph¸p ¸nh x¹ çc ®Þa chØ ®Ých MAC vμo çc ®Þa chØ
ATM, vËy çc tÕ bμo ATM 53 byte cã thÓ vËn chuyÓn nh÷ng khung LAN tíi ®Ých
thÝch hîp cña chóng th«ng qua backbone ATM. §Ó thùc hiÖn ®−îc gi¶i ph¸p ®Þa chØ
nμy ph¶i yªu cÇu mét kiÕn tróc client server. KiÕn tróc nμy cho phÐp çc card ATM
trong chuyÓn m¹ch LAN lμm viÖc trong mèi quan hÖ víi mét server m« pháng LAN.
Server nμy hç trî sù chuyÓn dÞch ®Þa chØ b»ng gi¶i ph¸p broadcast hay unknow server.
ChuyÓn m¹ch
ATM
§Þa chØ ATM

§Þa chØ MAC
ChuyÓn m¹ch ChuyÓn m¹ch

Ethernet Ethernet
H×nh 9.24: øng dông m¹ng ®−êng trôc ATM
b. Ho¹t ®éng
Client m« pháng (LEC): LEC ®Æc tr−ng cho mét giao diÖn, qua ®ã mét ®Ých
ATM quyÕt ®Þnh ®Þa chØ chuyÓn tiÕp d÷ liÖu vμ cung cÊp nh÷ng chøc n¨ng ®iÒu khiÓn
kh¸c.
Khi mét yªu cÇu truyÒn khung ra khái chuyÓn m¹ch côc bé th× LEC ph¶i thiÕt
lËp mét kÕt nèi víi LAN m« pháng thÝch hîp. §Ó lμm ®−îc ®iÒu nμy, ®Çu tiªn nã ph¶i
thiÕt lËp mét kÕt nèi tíi server m« pháng thÝch hîp.
Server m« pháng (LES) cã thÓ ®¸p øng cho giao thøc ®iÒu khiÓn b¶n tin cña tÊt
c¶ çc LEC, khi client nhËn ®Þa chØ ATM cña LEC, nã kÕt nèi LAN m« pháng vμ ghi
®Þa chØ ATM cña nã vμo server ®ã. ë thêi ®iÓm nμy LES còng cã ®Þa chØ MAC cña
LEC. Khi LEC cÇn ®Þa chØ cña mét ®Ých míi vμ yªu cÇu víi LES, tr−íc tiªn LES ph¶i
kiÓm tra b¶ng ®Þa chØ cña nã, nÕu trïng víi mét ®Þa chØ MAC th× ®Þa chØ ATM kÕt
hîp víi ®Þa chØ MAC. NÕu kh«ng LES truyÒn mét yªu cÇu muticast tíi tÊt c¶ çc
LEC trong m¹ng. LEC nμo cã ®Þa chØ MAC ®Ých trong b¶ng cña nã th× ®¸p øng tíi
LES vμ sau ®ã LES sÏ broadcast ®¸p øng tíi tÊt c¶ çc LEC. LEC ph¸t sinh d÷ liÖu
nhËn ra ®¸p øng vμ nã biÕt ®Þa chØ ATM cña chuyÓn m¹ch ®Ých. §iÒu nμy cho phÐp
LEC thiÕt lËp mét m¹ch ¶o chuyÓn m¹ch qua backbone ATM ®Ó truyÒn çc khung
nh− mét chuçi çc tÕ bμo ATM.
9.2.2.13 IEEE 802.1Q
a. KiÕn tróc
Theo chuÈn ph¸t th¶o 802.1Q, mét khung lμm viÖc 3 líp ®−îc ®Ò xuÊt.
- Líp cÊu h×nh: cung cÊp mét kü thuËt chØ sù kÕt hîp cña çc dÞch vô vμ çc LAN
¶o kh¸c nhau. Qu¸ tr×nh cÊu h×nh cã thÓ x¶y ra theo mét sè ph−¬ng thøc kh¸c
nhau nh− SNMP ho¹t ®éng trªn MIB, çc file cÊu h×nh trªn mét tr¹m, mét
server
- Líp ph©n bè vμ quyÕt ®Þnh: líp nμy cho phÐp çc chuyÓn m¹ch x¸c ®Þnh sù kÕt
hîp gi÷a mét gãi vμ mét vLAN. Do ®ã líp nμy liªn quan ®Õn sù ph©n bè cña vLAN
gi÷a çc m¹ng.
- Líp ¸nh x¹: ¸nh x¹ cung cÊp kü thuËt ®Ó kÕt hîp çc gãi víi çc vLAN, sö
dông cÊp thÎ t−êng minh vμ kh«ng t−êng minh cïng mét sè kü thuËt kh¸c ®Ó hç trî
¸nh x¹.
D
TB
Líp cÊu h×nh
g inh
øn m
g
¸p ên
/§ t−
Î
s h×nhcÇ
u Th
LípIBcÊu u
M Yª inh
Líp cÊu h×nh m
Líp cÊu h×nh P g
VL
M ên
Líp ph©n bè quyÕt t−
ng
®Þnh «
kh
hÎ MIB : C¬ së th«ng tin qu¶n lý
T
Líp ¸nh x¹ VLMP : Giao thøc ¸nh x¹ LAN ¶o
TBD : §−îc x¸c ®Þnh
H×nh 9.25: KiÕn tróc VLAN
b. CÊp thÎ khung

Hai ph−¬ng ph¸p cÊp thÎ t−êng minh vμ kh«ng t−êng minh cho phÐp mét gãi
thuéc vÒ mét vLAN ®−a trªn port nhËn cña chuyÓn m¹ch hay néi dung cña khung.
CÊp thÎ kh«ng t−êng minh dùa trªn ®Þa chØ MAC, giao thøc líp 3, çc ®Þa chØ
m¹ng con líp 3 vμ çc th«ng tin t−¬ng tù. Trong khi cÊp thÎ t−êng minh yªu cÇu mçi
khung chøa mét sè nhËn d¹ng phôc vô ph©n líp.
c. Çc d¹ng khung

Cã 3 d¹ng khung: Ethernet, FDDI vμ Token Ring ®−îc truyÒn trªn m«i tr−êng
Ethernet 802.3. Khi sù truyÒn dÉn qua m«i tr−êng FDDI hay Token Ring ph¶i cã sù
chuyÓn ®æi trong mçi khung. VÝ dô çc khung Ethernet vLAN-tagged, LLC vμ Token
Ring truyÒn trªn m«i tr−êng Token Ring sÏ sö dông VPID SNAP-encoded gåm 8
byte chiÒu dμi. Trong khi çc khung Token Ring truyÒn trªn m¹ng Token Ring cã thÓ
chøa mét tr−êng quyÕt ®Þnh tuyÕn mμ tr−êng nμy kh«ng ®−îc vËn chuyÓn trªn LAN
Ethernet media-based.
NhËn d¹ng giao thøc VLAN NhËn d¹ng VLAN

(VPID/SVPID) (VID)
T ThÎ VLAN
VPI : 2 hoÆc 8 byte chiÒu dμi dùa trªn sãng mang kiÓu m«i tr−êng trªn 1 khung
SVPID : §Þnh nghÜa 1 SNAP ®−îc m· sang VPIP
VID : 2 byte chiÒu dμi víi 1 bit bäc gãi TR
T : 1 cê bäc gãi Token Ring
Vïng cßn l¹i : 3 bit tr−êng −u tiªn
H×nh 9.26: Tiªu ®Ò VLAN
1. VLAN-tagged Ethernet frame
DA SA VPID VID PT Data CRC

(6) (6) (2) (2) (2) (48-1500) (4)
2. VLAN-tagged LLC frame
DA SA VPID VID LN LLC Data PAD CRC

(6) (6) (2) (2) (2) (3) (0-1497) (0-43) (4)
3. VLAN-tagged Token-Ring frame
DA SA VPID VID LN LLC TRdata PAD CRC

(6) (6) (2) (2) (2) (3) (0-1497) (0-43) (4)
DA : §Þa chØ MAC ®Ých (Destination MAC address)

SA : §Þa chØ MAC nguån (Source MAC address)
V IPD : ID nhËn d¹ng gao thøc VLAN (VLAN Protocol ID)
PT : KiÓu giao thøc Ethernet (Ethernet Protocol Type)
LN : Tr−êng chiÒu dμi lo¹i 802.3 (Length Field (802.3 style)).
LLC : §iÒu khiÓn liªn kÕt logic (Logical Link Control).
VID : NhËn d¹ng VLAN (VLAN identifier).
Data : D÷ liÖu trong ®Þnh d¹ng m«i tr−êng khung b×nh th−êng.
TRdata : D÷ liÖu trong ®Þnh d¹ng Token-Ring.
H×nh 9.27: §Þnh d¹ng khung VLAN cho IEEE 802.3 Ethernet
1. VLAN-tagged Ethernet frame
RC DA SA SVPID VID SPT Data CRC

(1/2) (6) (6) (8) (2) (8) (46-1500) (4)
2. VLAN-tagged LLC frame
RC DA SA SVPID VID LLC Data CRC

(1/2) (6) (6) (8) (2) (3) (0-N) (4)
3. VLAN-tagged Token-Ring frame
RC DA SA Route SVPID VIDtr LLC TRdata CRC

(1/2) (6) (6) (0-30) (8) (2) (3) (0-N) (4)
RC : Tr−êng ®iÒu khiÓn vßng (AC Token Ring) vμ FC (FDDI).

DA : §Þa chØ MAC ®Ých (Destination MAC address)
SA : §Þa chØ MAC nguån (Source MAC address)
SPT : SNAP ®−îc m· ho¸ sang kiÓu giao thøc Ethernet
SVPID : SNAP ®−îc m· ho¸ sang VPID (ID nhËn d¹ng giao thøc VLAN)
VID : NhËn d¹ng giao thøc VLAN
VIDtr : Bé nhËn d¹ng giao thøc VLAN bäc gãi Token-Ring
Route : Th«ng tin ®Þnh tuyÕn nguån Token-Ring
Data : D÷ liÖu trong ®Þnh d¹ng m«i tr−êng khung b×nhh th−êng
TRdata : D÷ liÖu trong ®Þnh d¹ng Token-Ring.
H×nh 9.28: §Þnh d¹ng khung VLAN cho Token Ring vμ FDDI
Liªn m¹ng
Cã lÏ hÇu hÕt çc m¹ng côc bé kh«ng tån t¹i ®éc lËp. Mét tæ chøc cã thÓ cã h¬n
mét lo¹i m¹ng côc bé ë mét vÞ trÝ cho tr−íc ®Ó tháa m·n ph¹m vi réng cÇn thiÕt. Cã
thÓ tæ chøc nhiÒu m¹ng côc bé ë vÞ trÝ kh¸c nhau vμ nÕu cÇn thiÕt cã thÓ ®Êu chóng
thμnh liªn m¹ng dïng mét trung t©m ®iÒu khiÓn ph©n bè sù trao ®æi th«ng tin. Vμ cÇn
cã mét tæ chøc cung cÊp mét sù kÕt nèi cho mét hoÆc nhiÒu ®Çu cuèi vμ hosts trªn
mét m¹ng côc bé víi çc nguån tμi nguyªn m¸y tÝnh kh¸c.
B¶ng 1 liÖt kª vμi thuËt ng÷ th−êng dïng liªn quan ®Õn sù liªn kÕt gi÷a çc
m¹ng hay cßn gäi lμ liªn m¹ng. §ã lμ mét sù kÕt nèi bªn trong çc m¸y cña nhiÒu
m¹ng. Tïy theo quan ®iÓm cña ng−êi dïng, cã thÓ xem mét çch ®¬n gi¶n nh− mét
m¹ng lín h¬n. Tuy nhiªn mçi mét thμnh phÇn cña m¹ng ®Òu gi÷ ®Æc tÝnh cña nã vμ
çc c¬ chÕ ®Æc biÖt th× cÇn thiÕt cho viÖc th«ng tin ngang qua nhiÒu m¹ng, sau ®ã
toμn bé cÊu h×nh cña m¹ng ®−îc xem nh− lμ mét internet vμ mçi thμnh phÇn m¹ng
xem nh− lμ mét m¹ng con.
Mçi thμnh phÇn m¹ng con trong mét m¹ng internet hç trî viÖc truyÒn th«ng
gi÷a çc thiÕt bÞ ®−îc g¾n ®Õn m¹ng con. Çc thiÕt bÞ nμy ®−îc ®Ò cËp ®Õn nh− çc hÖ
thèng ®Çu cuèi. Ngoμi ra çc m¹ng cßn ®−îc kÕt nèi bëi çc thiÕt bÞ ®−îc ®Ò cËp
trong çc tμi liÖu ISO nh− lμ mét hÖ thèng trung gian (ISs). Intermediate system (ISs)
cung cÊp mét ®−êng truyÒn vμ thùc hiÖn mÖnh lÖnh cÇn thiÕt vμ chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn
nh»m ®Ó çc d÷ liÖu cã thÓ ®−îc trao ®çi gi÷a çc thiÕt bÞ mμ çc thiÕt bÞ nμy ®−îc
kÕt nèi ®Õn çc m¹ng con kh¸c nhau trong internet.
B¶ng 1: Çc thuËt ng÷ liªn m¹ng
M¹ng th«ng tin Lμ mét ph−¬ng tiÖn ®Ó cung cÊp mét dÞch vô truyÒn d÷
(Communication Network) liÖu gi÷a çc tr¹m ®−îc nèi kÕt víi m¹ng.
Internet Lμ tËp hîp çc m¹ng th«ng tin liªn l¹c bëi çc Bridge
vμ/ hoÆc Router.
M¹ng con §−îc xem lμ thμnh phÇn m¹ng cÊu thμnh cña mét
(Subnetwork) internet. Kh¸i niÖm nμy tr¸nh ®−îc sù m¬ hå theo quan
®iÓm ng−êi dïng - theo quan ®iÓm ng−êi dïng th× lμ
mét m¹ng ®¬n.
HÖ thèng ®Çu cuèi Lμ mét thiÕt bÞ kÕt nèi ®Õn mét trong çc m¹ng con cña
(End System) mét internet mμ nã ®−îc dïng ®Ó phôc vô cho çc dÞch
vô hoÆc çc øng dông ®Çu cuèi - user.
HÖ thèng trung gian Lμ mét thiÕt bÞ dïng ®Ó nèi hai m¹ng con vμ cho phÐp
(Intermediate System) truyÒn th«ng gi÷a çc hÖ thèng ®Çu cuèi ®−îc g¾n ®Õn
çc m¹ng con kh¸c nhau.
CÇu nèi Lμ mét IS dïng ®Ó nèi hai LAN mμ çc LAN nμy sö
(Bridge) dông çc giao thøc LAN gièng nhau. CÇu nèi ho¹t ®éng
nh− mét bé läc ®Þa chØ, t×m l¹i çc gãi tõ mét LAN mμ
LAN nμy ®−îc chñ ý dμnh cho mét tr¹m ®Ých ë mét
LAN kh¸c vμ truyÒn çc gãi ®Õn ®ã. CÇu nèi kh«ng lμm
thay ®æi çc néi dung cña çc gãi vμ kh«ng thªm vμo
gãi bÊt cø ®iÒu g×. CÇu nèi ho¹t ®éng ë líp 2 cña m«
h×nh OSI.
Bé ®Þnh tuyÕn Lμ thiÕt bÞ dïng ®Ó nèi hai m¹ng con gièng nhau hoÆc
(Router) kh¸c nhau. Router sö dông mét giao thøc internet cã
mÆt trong mçi router vμ mçi hÖ thèng ®Çu cuèi cña mét
m¹ng. Router ho¹t ®éng ë líp 3 cña m« h×nh OSI.
Hai lo¹i IS ®−îc quan t©m riªng lμ Bridge vμ Router. Sù kh¸c nhau gi÷a chóng
lμ ph¶i lμm víi nhiÒu kiÓu giao thøc dïng cho logic liªn m¹ng. Tuy vËy mét Bridge
ho¹t ®éng ë líp 2 cña OSI trong kiÕn tróc 7 líp vμ ho¹t ®éng nh− mét sù tr× ho·n çc
khung gi÷a çc m¹ng gièng nhau. Mét Router ho¹t ®éng ë líp 3 cña kiÕn tróc OSI vμ
®Þnh tuyÕn çc gãi gi÷a çc thμnh phÇn m¹ng. C¶ hai Bridge vμ Router gi¶ ®Þnh r»ng
dïng çc giao thøc líp cao nhÊt gièng nhau. ë ®©y chóng ta kh¶o s¸t hai lo¹i IS nμy.
Ch−¬ng 10: Liªn m¹ng 205
10.1 BRIDGE
10.1.1 Çc chøc n¨ng cña bridge
ThiÕt bÞ ®¬n gi¶n nhÊt cña liªn m¹ng lμ bridge. ThiÕt bÞ nμy ®−îc thiÕt kÕ cho
viÖc sö dông gi÷a çc m¹ng côc bé (LAN) mμ dïng nhËn d¹ng çc giao thøc cho çc
líp truy cËp m«i tr−êng vμ líp vËt lý (vÝ dô nh− tÊt c¶ sù phï hîp víi IEEE 802.3
hoÆc víi FDDI). Bëi v× çc thiÕt bÞ toμn sö dông çc giao thøc gièng nhau, sè l−îng
çc xö lý ®ßi hái ë mét bridge lμ Ýt nhÊt. Kh¸i niÖm bridge cã ý nghÜa nh− lμ sù liªn
kÕt ®a vßng.
Mçi tr¹m tiÕp nhËn

khung cã ®Þa chØ
chÝnh nã
Tr¹m 1 Tr¹m 2 Tr¹m 10
LAN A
Çc khung cã ®Þa chØ 11

®Õn 20 ®−îc chÊp nhËn
vμ lÆp l¹i trªn LAN B
CÇu
Çc khung cã ®Þa chØ 1
®Õn 10 ®−îc chÊp nhËn
LAN B vμ lÆp l¹i trªn LAN B
Tr¹m 11 Tr¹m 12 Tr¹m 20
H×nh 10.1: Häat ®éng cña bridge
H×nh 10.1 minh häa sù ho¹t ®éng cña mét bridge gi÷a 2 LAN A vμ B. Bridge
thùc hiÖn çc chøc n¨ng sau:
- §äc tÊt c¶ çc khung ®−îc truyÒn ë A vμ chÊp nhËn çc cÊu tróc nμy ®−îc l−u
tr÷ vμ ®−a ®Õn çc tr¹m ë B.
- Sö dông giao thøc ®iÒu khiÓn truy cËp m«i tr−êng cho B, truyÒn l¹i mét sè
khung ®Õn B.
Ngoμi ra çc chøc n¨ng c¬ b¶n nμy cã mét vμi thiÕt kÕ ®¸ng quan t©m:
- Bridge kh«ng g©y ra sù thay ®æi nμo tíi néi dung hoÆc sù s¾p xÕp çc cÊu tróc
mμ nã nhËn.
- Bridge sÏ chøa ®ñ kh«ng gian bé ®Öm ®Ó ®¹t yªu cÇu cao nhÊt. Qua mét chu kú
thêi gian ng¾n nhÊt çc khung cã thÓ ®¹t ®Õn tèc ®é dÉn truyÒn nhanh h¬n lμ nã
cã thÓ dÉn truyÒn l¹i.
- Bridge ph¶i chøa ®Þa chØ vμ ®Þnh tuyÕn th«ng minh. Tèi thiÓu Bridge ph¶i biÕt
çc ®Þa chØ trªn mçi m¹ng nh»m ®Ó ®Þnh h−íng ®−îc çc khung truyÒn. H¬n
n÷a cã nhiÒu h¬n hai m¹ng trong mét cÊu h×nh ghÐp líp Bridge ph¶i truyÒn çc
khung mμ çc cÊu tróc nμy ®· dù ®Þnh ®−a tiÕp ®Õn çc m¹ng xa h¬n ®−îc dïng.
- Bridge cã thÓ nèi h¬n hai m¹ng.
Tãm l¹i Bridge cung cÊp mét sù më réng cho LAN mμ kh«ng ®ßi hái cã sù thay
®æi phÇn mÒm ë çc tr¹m kÕt nèi tíi çc LAN.
Bridge xuÊt hiÖn ë tÊt c¶ çc tr¹m ë hai (hoÆc h¬n) LAN mμ mçi LAN ®¬n nμy
cã mét ®Þa chØ duy nhÊt vμ kh«ng cÇn thiÕt ph¶i ph©n biÖt mét çch râ rμng gi÷a çc
tr¹m trªn cïng LAN vμ çc tr¹m ë çc LAN kh¸c; bridge sÏ ®¶m tr¸ch viÖc nμy.
Bridge chØ bao gåm líp 1 vμ 2 cña m« h×nh OSI. Tuy vËy, bridge ho¹t ®éng nh−
mét sù chuyÓn tiÕp líp 2, líp vμ çc líp trªn ph¶i nhËn d¹ng trong hai hÖ thèng ®Çu
cuèi (ES) cho sù truyÒn çc th«ng tin ®Çu cuèi - ®Çu cuèi thμnh c«ng.
Bridge ®−îc sö dông ë mét vÞ trÝ mμ ë ®ã tÊt c¶ çc LAN cã cïng ®Æc ®iÓm,
chóng ta cã thÓ hái t¹i sao kh«ng dïng mét LAN lín ®¬n gi¶n h¬n, cã thÓ tr¶ lêi lμ
tïy tõng tr−êng hîp vμ cã nhiÒu lý do ®Ó dïng nhiÒu LAN ®−îc nèi bëi çc Bridge.
- §é tin cËy (Reliability): Sù nguy hiÓm trong viÖc nèi tÊt c¶ çc thiÕt bÞ xö lý d÷
liÖu trong mét tæ chøc ®Õn mét m¹ng, vμ mét sai lÇm trªn m¹ng cã thÓ kh«ng
cho phÐp truyÒn tin cho tÊt c¶ çc thiÕt bÞ. B»ng viÖc sö dông çc Bridge, m¹ng
cã thÓ ®−îc t¸ch riªng thμnh çc ®¬n vÞ chøa th«ng tin ®éc lËp.
- HiÖu suÊt (Performance): Nãi chung, hiÖu suÊt trªn LAN hoÆc MAN kÐm ®i víi
mét sù gia t¨ng vÒ sè çc thiÕt bÞ hoÆc vÒ ®é dμi cña m«i tr−êng truyÒn, mét sè
çc LAN nhá sÏ th−êng c¶i thiÖn hiÖu xuÊt nÕu nh− çc thiÕt bÞ cã thÓ ®−îc cμi
®Æt tèt.
- Sù an toμn (Security): ViÖc thiÕt lËp çc LAN cã thÓ c¶i thiÖn sù an toμn cña çc
th«ng tin. ThËt lμ tèt ®Ó gi÷ çc lo¹i th«ng tin trao ®æi kh¸c nhau (vÝ dô nh−: kÕ
to¸n nh©n sù, s¬ ®å chiÕn l−îc) mμ çc th«ng tin nμy cã nhu cÇu an toμn kh¸c
nhau trªn m«i tr−êng vËt lý. ë cïng thêi ®iÓm çc kiÓu kh¸c nhau cña çc ng−êi
dïng víi çc møc kh¸c nhau cña ®é an toμn cÇn ®Ó th«ng tin th«ng qua çc c¬
chÕ ®iÒu khiÓn vμ gi¸m s¸t.
- VÒ ®Þa lý (Geography): Hai LAN riªng biÖt ë çch xa nhau vÒ mÆt ®Þa lÝ, ngay
c¶ trong tr−êng hîp hai tßa nhμ ®−îc ph©n chia bëi mét ®¹i lé th× cã thÓ dïng
mét bé bridge sãng cùc ng¾n h¬n lμ cè g¾ng ®Ó treo sîi d©y çp ®ång trôc gi÷a
hai tßa nhμ.
Çc cÇu nèi phøc t¹p cã thÓ ®−îc sö dông ë çc tËp hîp LAN phøc t¹p h¬n. Çc
tËp hîp LAN nμy cã thªm chøc n¨ng lμ:
- Mçi cÇu nèi cã thÓ duy tr× th«ng tin tr¹ng th¸i ë çc cÇu nèi kh¸c thªm vμo ®ã:
Gi¸ c¶ vμ sè çc hops cÇu nèi ®Õn cÇu nèi ®ßi hái ph¶i ®¹t ®Õn mçi m¹ng.
Th«ng tin nμy cã thÓ ®−îc cËp nhËt hãa bëi nh÷ng sù trao ®æi th«ng tin cã tÝnh
chu kú gi÷a çc cÇu nèi. §iÒu nμy cho phÐp çc cÇu nèi thùc hiÖn chøc n¨ng
®Þnh tuyÕn ®éng.
- Mét c¬ chÕ ®iÒu khiÓn cã thÓ qu¶n lý çc bé ®Öm khung (frame) ë mçi cÇu nèi
®Ó kh¾c phôc sù t¾c nghÏn.
10.1.2 KiÕn tróc giao thøc bridge
ñy ban IEEE - 802 ®· t¹o ra 3 chØ tiªu kü thuËt cho çc cÇu nèi: (IEEE 90e,
IEEE 91a, IEEE 91b) trong tÊt c¶ çc tr−êng hîp, çc thiÕt bÞ ®−îc ®Ò cËp nh− çc
chuyÓn tiÕp møc ®é MAC. Ngoμi ra, tÊt c¶ çc chuÈn MAC ®Ò nghÞ çc ®Þnh d¹ng
cho toμn bé ®−îc qu¶n trÞ bëi çc ®Þa chØ tr¹m MAC qua nhiÒu LAN cïng lo¹i. Trong
môc nμy, chóng ta kh¶o s¸t kiÕn tróc giao thøc cña çc cÇu nèi nμy.
Tr¹m Tr¹m
Ng−êi dïng t1 t8 Ng−êi dïng
LLC t2 CÇu t7 LLC
MAC MAC MAC
VËt lý VËt lý VËt lý VËt lý
t3 t4 t5 t6
LAN LAN
(a) CÊu tróc
t1, t8 D÷ liÖu ng−êi dïng
t2, t7 LLC-H D÷ liÖu ng−êi dïng

t6,t7
t3, t4, t5, t6 MAC-H LLC-H D÷ liÖu ng−êi dïng MAC-T
(b) Ho¹t ®éng
H×nh 10.2: KÕt nèi 2 m¹ng LAN dïng bridge
Trong kiÕn tróc 802, ®iÓm cuèi hoÆc ®Þa chØ tr¹m ®−îc thiÕt kÕ ë møc MAC, ë
møc LLC, chØ cã mét ®Þa chØ sÊp ®−îc chØ ®Þnh. V× vËy ë møc MAC, mét cÇu nèi cã
thÓ cã chøc n¨ng. H×nh 10.2 cho thÊy tr−êng hîp ®¬n gi¶n nhÊt, mμ trong ®ã bao gåm
hai LAN ®−îc nèi bëi mét cÇu nèi ®¬n. Çc LAN sö dông çc giao thøc MAC vμ
LLC gièng nhau. CÇu nèi ho¹t ®éng nh− ®· ®−îc miªu t¶ tr−íc ®©y. Mét cÊu tróc
MAC mμ ®iÓm tíi cña nã kh«ng ë LAN trung gian, bÞ gi÷ bëi cÇu nèi, bé ®Öm nhá vμ
sau ®ã ®−îc truyÒn ®Õn LAN kh¸c.
H¬n n÷a líp LLC bÞ ¶nh h−ëng. Cã mét cuéc ®èi tho¹i ngang cÊp gi÷a çc thùc
thÓ LLC trong hai tr¹m ®Çu cuèi. CÇu nèi kh«ng cÇn chøa mét líp LLC bëi v× nã chØ
phôc vô ®Ó chuyÓn tiÕp cho çc khung MAC.
Tr¹m CÇu CÇu Tr¹m
LLC t2 X.25-3 X.25-3 t8 LLC
MAC t3 MAC X.25-2 X.25-2 MAC MAC

t5
VËt lý VËt lý X.2-1 X.2-1 VËt lý VËt lý
t4 t6 t7
LAN LAN
(a) CÊu tróc

t6,t7
t5 Liªn kÕt-H MAC-H LLC-H D÷ liÖu ng−êi dïng MAC-T Liªn kÕt-T
(b) Ho¹t ®éng
H×nh 10.3: CÇu nèi liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm
H×nh 10.2b chØ ra çch mμ d÷ liÖu ®−îc kÕt hîp sö dông trong mét cÇu nèi. D÷
liÖu ®−îc cung cÊp bëi ng−êi dïng tíi LLC. Thùc thÓ LLC nèi vμo mét tiªu ®Ò vμ
®−îc truyÒn ®i, kÕt qu¶ lμ ®¬n vÞ d÷ liÖu ®Õn thùc thÓ MAC. Nèi thªm vμo mét Tiªu
®Ò vμ mét phÇn ®u«i cho ra d¹ng mét khung MAC. VÒ c¬ b¶n ®Þa chØ MAC ë n¬i ®Õn
trong khung (frame) bÞ gi÷ bëi cÇu nèi, cÇu nèi kh«ng lμm suy gi¶m çc vïng MAC
chøc n¨ng cña nã vμ chuyÓn tiÕp çc khung MAC cßn nguyªn vÑn cho ®Õn LAN
®Ých. V× vËy khung ®−îc göi vμo LAN ®Ých vμ ®−îc gi÷ bëi tr¹m ®Ých ®ã.
Kh¸i niÖm cña mét MAC chuyÓn tiÕp bridge kh«ng bÞ giíi h¹n ®Ó sö dông mét
cÇu nèi ®¬n, ®Ó kÕt nèi LAN kÕ cËn. NÕu çc LAN ë çch mét vμi kho¶ng th× chóng
cã thÓ ®−îc nèi bëi hai cÇu nèi mμ çc cÇu nèi nμy ®−îc nèi lËp l¹i bëi mét ph−¬ng
tiÖn truyÒn th«ng tin.
Tr¹m CÇu CÇu Tr¹m

t5 t8
LLC t2 X.25-3 X.25-3 t11 LLC
MAC MAC X.25-2 X.25-2 MAC MAC
VËt lý VËt lý X.2-1 X.2-1 VËt lý VËt lý
t3 t4 t6 t7 t9 t10
LAN M¹ng X.25 LAN
(a) CÊu tróc

t6,t7
t5, t8 X.25-H MAC-H LLC-H D÷ liÖu ng−êi dïng MAC-T
t6, t7 Liªn kÕt-H X.25-H MAC-H LLC-H D÷ liÖu ng−êi dïng MAC-T Liªn kÕt-T
(b) Ho¹t ®éng
H×nh 10.4: CÇu nèi qua m¹ng X.25
VÝ dô h×nh 10.3 cho thÊy tr−êng hîp hai cÇu nèi ®−îc kÕt nèi b»ng mét bé liªn
kÕt ®iÓm - ®iÓm. Trong tr−êng hîp nμy, khi mét cÇu nèi gi÷ mét khung MAC ng−êi
ta thªm vμo mét líp liªn kÕt (vÝ dô nh− MAN) phÇn tiªu ®Ò vμ phÇn ®u«i ®Ó chuyÓn
t¶i khung MAC qua liªn kÕt ®Õn cÇu nèi kh¸c. CÇu nèi ®Ých t¸ch bá çc vïng liªn kÕt
nμy vμ chuyÓn t¶i cÊu tróc MAC nguyªn b¶n, kh«ng bÞ thay ®æi khung MAC ®Õn
tr¹m ®Ých.
Ph−¬ng tiÖn ®Ó can thiÖp çc th«ng tin thËm chÝ cã thÓ lμ mét m¹ng nh− lμ mét
m¹ng chuyÓn m¹ch gãi diÖn réng (Wide Area Packet Switching) nh− ®· ®−îc minh
häa nh− ë h×nh 10.4 trong tr−êng hîp nμy, cÇu nèi lμ mét çi g× ®ã phøc t¹p h¬n mÆc
dï nã thùc hiÖn cïng chøc n¨ng chuyÓn tiÕp çc khung MAC. Sù nèi kÕt gi÷a hai cÇu
nèi b»ng mét m¹ch ¶o X. 25, h¬n n÷a hai thùc thÓ LLC trong çc hÖ thèng ®Çu cuèi
(ES) cã mét mèi liªn quan logic trùc tiÕp víi sù kh«ng xen vμo thùc thÓ (No-
intervening) v× thÕ trong tr−êng hîp nμy, líp gãi X. 25 ®ang ho¹t d−íi mét líp LLC
802.Còng nh− tr−íc ®©y, mét khung MAC ®−îc cho qua mét çch nguyªn vÑn gi÷a
çc ®iÓm cuèi khi cÇu nèi ë LAN nguån mét frames nã thªm vμo mét tiªu ®Ò líp gãi
X. 25 vμ mét tiªu ®Ò líp liªn kÕt X. 25 vμ trailer råi göi d÷ liÖu ®Õn DCE (node
chuyÓn m¹ch gãi) nã ®−îc nèi vμo DCE vμ t¸ch bá çc vïng líp liªn kÕt vμ göi gãi
X. 25 qua m¹ng ®Õn DCE kh¸c DCE ®Ých thªm vμo vïng líp liªn kÕt vμ göi chóng
®Õn cÇu nèi ®Ých. CÇu nèi ®Ých nμy t¸ch bá tÊt c¶ çc vïng X. 25 vμ chuyÓn t¶i khung
MAC nguyªn b¶n kh«ng thay ®æi ®Õn ®iÓm cuèi ®Ých.
10.2 §Þnh tuyÕn víi çc bridge
Trong çc chi tiÕt cña h×nh mét cÇu nèi t¹o mét sù quyÕt ®Þnh chuyÓn tiÕp mét
frame c¬ b¶n trªn ®Þa chØ MAC ®Ých trong cÊu h×nh phøc t¹p h¬n cÇu nèi còng ph¶i
t¹o ra mét sù quyÕt ®Þnh vÒ ®Þnh tuyÕn. H·y xem xÐt cÊu h×nh ë h×nh 10.5.
LAN A
CÇu CÇu
101 102
LAN B LAN C
CÇu CÇu CÇu CÇu

103 104 105 106
LAN D LAN E LAN F LAN G
Tr¹m 4 Tr¹m 5 Tr¹m 6 Tr¹m 7
H×nh 10.5: CÊu h×nh Internet víi çc m¹ng LAN vμ cÇu nèi (Bridge)
Gi¶ sö r»ng tr¹m 1 chuyÓn t¶i mét khung trªn LAN A ®−îc dù ®Þnh cho tr¹m 5
khung sÏ ®−îc ®äc bëi c¶ hai cÇu nèi 101 vμ 102.ë mçi cÇu nèi ®Þa chØ tr¹m ®· l−u
gi÷. V× thÕ mçi cÇu nèi ph¶i t¹o ra mét quyÕt ®Þnh truyÒn l¹i khung hay kh«ng trªn
LAN kh¸c cña nã nh»m ®Ó chuyÓn nã ®Õn n¬i ®Õn gÇn h¬n ®· ®−îc ®Þnh s½n. Trong
tr−êng hîp nμy cÇu nèi 101 sÏ lËp l¹i khung ë LAN B nã sÏ ®−îc chän läc bëi c¶ hai
cÇu nèi 103 vμ 104.Mét lÇn n÷a mçi Bridge h−íng 1 frame, trong tr−êng hîp nμy cÇu
nèi 104 sÏ truyÒn l¹i frame ë LAN E, n¬i ®ã nã sÏ ®−îc nhËn ë tr¹m 5 (tr¹m ®Ýcn).
V× vËy chóng ta thÊy r»ng, trong tr−êng hîp tæng qu¸t cÇu nèi ph¶i ®−îc trang
bÞ víi mét kh¶ n¨ng ®Þnh tuyÕn khi cÇu nèi nhËn mét frame nã ph¶i quyÕt ®Þnh cã
h−íng ®i hay kh«ng. NÕu cÇu nèi nèi kÕt víi h¬n hai m¹ng th× nã ph¶i quyÕt ®Þnh cã
h−íng chuyÓn frame hay kh«ng vμ nÕu vËy ë LAN ®ã frame sÏ ®−îc truyÒn.
LAN A
CÇu CÇu CÇu

101 107 102
LAN B LAN C
CÇu CÇu CÇu CÇu

103 104 105 106
LAN D LAN E LAN F LAN G
Tr¹m 4 Tr¹m 5 Tr¹m 6 Tr¹m 7
H×nh 10.6: CÊu h×nh Internet cña cÇu nèi vμ LAN sö dông bé ®Þnh tuyÕn ®an xen
ViÖc quyÕt ®Þnh t¹o ®−êng dÉn cã thÓ hay kh«ng lu«n lu«n lμ viÖc ®¬n gi¶n, ë
h×nh 10.6 cÇu nèi 107 lμm t¨ng thªm cÊu h×nh tr−íc, LAN A vμ LAN E nèi mét çch
trùc tiÕp. Nh− thÕ sù lμm t¨ng thªm cã thÓ ®−îc lμm ®Ó cung cÊp cho toμn bé m¹ng
internet cã kh¶ n¨ng cao h¬n. Trong tr−êng hîp nμy nÕu tr¹m 1 chuyÓn t¶i 1 frame ë
LAN A ®· ®Þnh s½n cho tr¹m 5 ë LAN E. Sau ®ã hoÆc cÇu 101 hoÆc cÇu nèi 107 cã
thÓ chuyÓn frame ®i. Nã dïng cÇu nèi 107 ®Ó chuyÓn frame th× thÝch hîp h¬n v× nã
chØ dïng 1 “Hop”, ng−îc l¹i nÕu frame vËn chuyÓn ngang qua cÇu nèi 101 nã ph¶i
chÞu dïng 2 Hop. Kh¶o s¸t kh¸c lμ cã thay ®æi trong cÊu h×nh. VÝ dô, cÇu nèi 107 cã
thÓ lçi trong tr−êng hîp nμy cã frame ®i theo tõ tr¹m 1 ®Õn tr¹m 5 nªn ®i qua cÇu nèi
101 v× thÕ chóng ta cã thÓ nãi r»ng kh¶ n¨ng ®Þnh tuyÕn ph¶i quan t©m ®Õn topo
m¹ng cña cÊu h×nh internet vμ cã thÓ cÇn ®−îc thay ®æi mét çch linh ho¹t.
Mét ®iÓm cuèi cïng: H×nh 10.6 ®Ò nghÞ r»ng mét cÇu nèi biÕt nhËn d¹ng mçi
tr¹m ë mçi LAN. ëû mét cÊu h×nh lín mét sù s¾p xÕp nh− thÕ khã sö dông. H¬n thÕ
n÷a çc tr¹m ®−îc thªm vμo vμ bít ®i trªn çc LAN tÊt c¶ çc th− môc vÒ vÞ trÝ tr¹m
ph¶i ®−îc cËp nhËt l¹i. Nã sÏ lμm cho thuËn lîi sù ph¸t triÓn cña kh¶ n¨ng ®Þnh tuyÕn
nÕu tÊt c¶ çc ®Þa chØ líp MAC ë d¹ng cña mét phÇn m¹ng vμ mét phÇn tr¹m. VÝ dô
nh− tiªu chuÈn IEEE 802.8 ®Ò nghÞ r»ng çc ®Þa chØ MAC 16 bit bao gåm mét sè
LAN 7 bit vμ mét sè tr¹m 8 bit vμ çc ®Þa chØ 48 bit bao gåm mét sè LAN 14 bit vμ
mét sè tr¹m 32 bit. Trong phÇn cßn l¹i cña phÇn th¶o luËn nμy chóng ta cho r»ng çc
®Þa chØ MAC bao gåm mét sè LAN vμ ®Þnh tuyÕn dùa trªn viÖc sö dông phÇn ®Þa chØ
®ã.
Mét sù kh¸c biÖt trong çc kÕ ho¹ch ®Þnh tuyÕn ®· ®−îc ®−a ra vμ ®−îc bæ sung
trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y. ChiÕn l−ît chung vμ ®¬n gi¶n nhÊt lμ ®Þnh tuyÕn cè ®Þnh
(fixed routing) kÕ ho¹ch nμy thÝch hîp víi çc internet nhá vμ víi çc internet mμ çc
internet nμy æn ®Þnh mét çch t−¬ng ®èi. GÇn ®©y h¬n hai nhãm trong hiÖp héi IEEE
802 ph¸t triÓn çc chØ tiªu kü thuËt râ rÖt cho çc chiÕn l−îc ®Þnh tuyÕn. Nhãm IEEE
820. 1 ®· c«ng bè mét chuÈn vÒ ®Þnh tuyÕn trªn c¬ së sö dông gi¶i thuËt c©y ph©n
nh¸nh (spanning tree). HiÖp héi token ring committee IEEE 802.5 ®· c«ng bè chØ tiªu
kü thuËt riªng cña nã, ®Ò nghÞ nh− ®Þnh tuyÕn nguån (souce routing). Chóng ta lÇn
l−ît kh¶o s¸t 3 chiÕn l−ît nμy nh− sau:
10.2.1 §Þnh tuyÕn cè ®Þnh
VÒ ®Þnh tuyÕn cè ®Þnh, mét ®−êng ®−îc chän cho mçi cÆp LAN tõ nguån ®Õn
®Ých trong internet. NÕu çc ®−êng ®Þnh tuyÕn cã s½n gi÷a 2 LAN, th× tiªu biÓu mét
®Þnh tuyÕn víi sè Hops tèi thiÓu ®−îc chän. Çc tuyÕn ®−îc cè ®Þnh hoÆc chØ thay ®æi
Ýt nhÊt, khi ®ã cã mét sù thay ®æi trong topo m¹ng cña internet.
H×nh 10.7 ®Ò nghÞ ®Þnh tuyÕn cè ®Þnh, cÇn ®−îc trang bÞ. Mét ma trËn ®Þnh
tuyÕn trung t©m ®· ®−îc t¹o ra, ®−îc l−u trö bëi mét trung t©m ®iÒu khiÓn m¹ng. Ma
trËn cho thÊy víi mçi cÆp LAN nguån ®Ých mét nhËn d¹ng Bridge ®Çu tiªn trªn tuyÕn.
V× thÕ tuyÕn tõ LAN E ®Õn LAN F b¾t ®Çu b»ng çch ®i xuyªn qua cÇu nèi 107 ®Õn
LAN A mét lÇn n÷a tham kh¶o ma trËn ®Þnh tuyÕn tõ LAN A ®Õn LAN F ®i xuyªn
qua cÇu nèi 102 ®Õn LAN C. Cuèi cïng, ®Þnh tuyÕn tõ LAN C ®Õn LAN F ®i ngang
qua mét çch trùc tiÕp cÇu nèi 105. V× vËy ®−êng dÉn hoμn toμn tõ LAN E ®Õn LAN
F lμ cÇu nèi 107, LAN A, cÇu nèi 102, LANC, cÇu nèi 105.
Tõ ma trËn nãi chung nμy, çc b¶ng ®Þnh tuyÕn (Routing Tables) cã thÓ ®−îc
ph¸t triÓn vμ ®−îc l−u tr÷ ë mçi cÇu nèi. Mçi cÇu nèi cÇn mét b¶ng cho mçi LAN mμ
nã kÕt nèi. Th«ng tin cho mçi b¶ng ®ù¬c b¾t nguån tõ mét hμng ®¬n cña mét ma
trËn. VÝ dô nh− cÇu nèi 105 cã hai b¶ng, mét b¶ng cho çc khung ®Õn tõ LAN C vμ
mét b¶ng cho çc frame ®Õn tõ LAN F. B¶ng chØ ra, víi mçi ®Þa chØ MAC ®Ých cã thÓ
cã, sù nhËn d¹ng cña LAN mμ ë ®ã cÇu nèi sÏ chuyÓn frame ®i. B¶ng ®−îc mang
nh·n “ tõ LAN C” ®−îc b¾t nguån tõ d·y C trong ma trËn ®Þnh tuyÕn. Mçi ngâ vμo
trong hμng ®ã, nã chøa cÇu nèi sè 105 t¹o ra mét ngâ vμo ë b¶ng t−¬ng øng ë cÇu nèi
105.
Mét khi çc quyÓn niªn gi¸m ®−îc xuÊt b¶n ®Þnh tuyÕn lμ mét vÊn ®Ò ®¬n gi¶n.
Mét cÇu nèi sao chÐp mçi frame ®Õn ë mçi LAN cña nã. NÕu ®Þa chØ MAC ®Õn t−¬ng
xøng víi ngâ vμo ë b¶ng ®Þnh tuyÕn cña nã khung ®−îc truyÒn l¹i ë LAN thÝch hîp.
Ma trËn ®Þnh tuyÕn trung t©m

LAN ®Ých
A - 101 102 101 107 102 102
B 101 - 101 103 104 101 101
C 102 102 - 102 102 105 106
LAN D 103 103 103 - 103 103 103
nguån E 107 104 107 104 - 107 107
F 105 105 105 105 105 - 105
G 106 106 106 106 106 106 -
B¶ng Bridge 101 B¶ng Bridge 102 B¶ng Bridge 103

Tõ LAN A Tõ LAN B Tõ LAN A Tõ LAN B Tõ LAN B Tõ LAN D
§Ých KÕ §Ých KÕ §Ých KÕ §Ých KÕ §Ých KÕ §Ých KÕ
B B A A B - A A A - A B
C - C A C C B A C - B B
D B D - D - D A D D C B
E - E - E - E A E - E B
F - F A F C F - F - F B
G - G A G C G - G - G B
B¶ng Bridge 104 B¶ng Bridge 105 B¶ng Bridge 106

Tõ LAN B Tõ LAN E Tõ LAN C Tõ LAN F Tõ LAN C Tõ LAN G
§Ých KÕ §Ých KÕ §Ých KÕ §Ých KÕ §Ých KÕ §Ých KÕ
A - A - A - A C A - A C
C - B B B - B C B - B C
D - C - D - C C D - C C
E E D B E - D C E - D C
F - F - F F E C F - E C
G - G - G - G C G G F C
B¶ng Bridge 107

Tõ LAN A Tõ LAN E
§Ých KÕ §Ých KÕ
B - A A
C - B -
D - C A
E E D -
F - F A
G - G A
H×nh 10.7: §Þnh tuyÕn cè ®Þnh (dïng h×nh 10.6)
ChiÕn l−ît ®Þnh tuyÕn cè ®Þnh ®−îc dïng mét çch réng r·i víi çc s¶n phÈm cã
lîi vÒ mÆt th−¬ng m¹i. Nã cã −u ®iÓm lμ ®¬n gi¶n vμ nh÷ng ®ßi hái xö lÝ tèi thiÓu.
Tuy nhiªn, ë mçi internet phøc t¹p mμ ë ®ã, çc cÇu nèi cã thÓ ®−îc thªm vμo mét
çch linh ho¹t vμ çc lçi (failure) ph¶i ®−îc cho phÐp th× kh¸i niÖm nμy qu¸ giíi h¹n.
B©y giê, chóng ta xoay quanh hai ph−¬mg thøc hiÖu qu¶ h¬n.
IEEE 802.1 CÇu nèi trong suèt

HiÖp héi IEEE 802.1 ®· ph¸t triÓn mét cÇu nèi ®Þnh tuyÕn ®¹t ®Õn cÇu nèi trong
suèt (IEEE 90 e) çc ®Æc ®iÓm ph©n biÖt cña tiªu chuÈn nμy lμ:
- Nã ®−îc dù ®Þnh cho viÖc sö dông trong bé nèi kh«ng chØ çc LAN víi giao
thøc MAC gièng nhau mμ cßn víi çc LAN kh«ng gièng nhau mμ çc LAN nμy
tháa m·n bÊt kú çc tiªu chuÈn MAC (802.3, 802.4, 802.5). Do ®ã cã thuËt ng÷
“trong suèt (transparent)”.
- C¬ chÕ t¹o ®Þnh tuyÕn lμ mét kü thuËt ®−îc ®Ò cËp nh− lμ gi¶i thuËt c©y ph©n
nh¸nh.
Chóng ta tr−íc tiªn xem ho¹t ®éng c¬ b¶n cña cÇu nèi trong suèt vμ sau ®ã sÏ
chi tiÕt h¬n ë ba khÝa c¹nh ho¹t ®éng cña bridge lμ gi¶i thuËt khung chuyÓn tiÕp ®Þa
chØ vμ gi¶i thuËt c©y ph©n nh¸nh.
Ho¹t ®éng c¬ b¶n (Basic Operation). Tr−íc ®©y chóng ta ®· th¶o luËn vÒ cÇu nèi
nh− lμ mét thiÕt bÞ mμ çc khung chuyÓn tiÕp tõ LAN nμy ®Õn LAN kh¸c. Trong
tr−êng hîp cÇu nèi trong suèt 802.1, chóng ta cÇn cÈn thËn h¬n vμ râ rμng h¬n trong
viÖc miªu t¶ çch mμ nã ®−îc tiÕn hμnh. CÇu nèi trong suèt ph¶i cã mét kh¶ n¨ng
chuyÓn tiÕp mét khung MAC tõ mét lo¹i LAN kh¸c. Tuy vËy, nh− chóng ta biÕt çc
®Þnh d¹ng MAC cho çc lo¹i LAN 802 sÏ kh¸c nhau. Tuú theo nã kh«ng thÓ t×m
kiÕm ®¬n gi¶n mét khung tõ mét LAN vμ xÕp lo¹i nã, kh«ng thay ®æi ë LAN kh¸c.
NÕu hai LAN dïng çc giao thøc MAC kh¸c nhau th× bridge ph¶i ph¸c häa çc néi
dung cña khung ®Õn vμo trong mét khung ®i ra ngoμi vμ x¸c nhËn ®Þnh d¹ng khung
cho ®i qua LAN.
H×nh 10.8 chØ ra mét kiÕn tróc cÇu nèi mμ mçi sù kÕt hîp cÇu nèi víi 1 LAN
®−îc xem nh− mét cæng. Mét cÇu nèi víi n cæng sÏ cã sù cã mÆt n thùc thÓ MAC, v×
vËy cÇu nèi cã n ®Þa chØ MAC, mét cho mçi cæng. Mçi thùc thÓ MAC phï hîp víi
tiªu chuÈn MAC cã liªn quan vμ xö sù theo çch b×nh th−êng víi mét sù chÊp nhËn:
Thùc thÓ MAC sÏ gi÷ l¹i tÊt c¶ çc khung, kh«ng chØ ®Þa chØ hãa çc khung nμy ®Õn
chÝnh cÇu nèi cña nã. Çc khung MAC ®Òu chia ra lμm 3 lo¹i:
1. Çc khung ®−îc ®¸nh ®Þa chØ ®Õn cÇu nèi nμy: Çc khung nμy bao gåm çc
®¬n vÞ d÷ liÖu giao thøc cÇu nèi BPDU (Bridge Protocol Data Units) mμ mét
phÇn cña gi¶i thuËt c©y ph©n nh¸nh ®−îc m« t¶ sau vμ sù s¾p xÕp çc khung.
2. TÊt c¶ çc khung ®i qua çc thùc thÓ líp cao h¬n bªn trong Bridge dïng
chuÈn MAC phôc vô cho giao thøc MAC. Çc khung ®iÒu khiÓn: Çc khung
nμy ®−îc vËn dông nh− mét phÇn cña giao thøc MAC çc vÝ dô bao gåm çc
khung vμ çc token liªn quan viÖc duy tr× çc giao thøc token bus vμ token
ring çc khung nμy ®−îc tæ chøc ®iÒu khiÓn bëi thùc thÓ MAC kh«ng cã sù
tham kh¶o bÊt kú líp cao h¬n.
3. Çc khung d÷ liÖu ng−êi dïng: Çc khung nμy chøa ®ùng th«ng tin LLC.
Th«ng tin LLC ®−îc chuyÓn ®Õn thùc thÓ chuyÓn tiÕp MAC sö dông mét
dÞch vô líp con (sub layer) bªn trong. NÕu mét khung n¾m b¾t ®−îc h−íng
®Õn LAN kh¸c, th«ng tin LLC ®−îc chuyÓn ®Õn thùc thÓ chuyÓn tiÕp MAC
thÝch hîp mét lÇn n÷a sö dông dÞch vô líp con bªn trong.
DÞch vô líp con bªn trong ®−îc ®Þnh nghÜa theo çch th«ng th−êng, tøc lμ nh−
mét bé çc th«ng sè vμ çc primitives. Sù ho¹t ®éng bao hμm bëi çc ®Þnh nghÜa nμy:
1 khung ®Õn ®−îc th¸o rêi ra vμ vïng th«ng tin LLC thªm çc gi¸ trÞ cña mét sè vïng
kh¸c ®−îc chuyÓn qua ®Ó ®Õn thùc thÓ chuyÓn tiÕp MAC. Th«ng tin sau ®ã ®−îc
truyÒn ®Õn thùc thÓ (entity) MAC cho tu«n ra LAN vμ khung MAC th× ®−îc t¸i t¹o
l¹i. Bëi v× khung ®−îc t¸ch rêi ra vμ sau ®ã t¸i t¹o l¹i khung. §Þnh d¹ng cã thÓ ®−îc
thay ®æi ®Ó cho phÐp mét cÇu nèi cã chøc n¨ng nèi gi÷a hai lo¹i LAN kh¸c nhau.
Çc khung víi mét lo¹i khung cña çc khung d÷ liÖu ng−êi dïng sÏ ®−îc
chuyÓn tiÕp bëi mét cÇu nèi gi÷a çc LAN kh«ng gièng nhau. Çc khung MAC ®Æc
biÖt cã thÓ chuyÓn tiÕp cho mét cÇu nèi gi÷a hai LAN gièng nhau. §iÒu nμy sÏ cho
phÐp ch¾c ch¾n chøc n¨ng qu¶n lý ®Æc biÖt MAC ®−îc trang bÞ, th«ng sè ho¹t ®éng
MAC ®Æc tr−ng víi IEEE 802.4 mμ cã mét ®Æc ®iÓm ®Æc biÖt lμ cho phÐp kiÓu
request/response trao ®æi çc khung MAC.
Çc th«ng sè quyÒn −u tiªn ng−êi dïng vμ quyÒn −u tiªn truy cËp trong m¸y,
liªn quan ®Õn vÊn ®Ò çc quyÒn −u tiªn ph¶i x¸c ®Þnh nh− thÕ nμo, trong tr−êng hîp
cña IEEE 802.3 quyÒn nμy kh«ng ®−îc hç trî. IEEE 802.4 hç trî ra 8 møc ®é quyÒn
−u tiªn vμ IEEE802.5 còng ®−a ra 8 møc ®é −u tiªn. Gi¸ trÞ quyÒn −u tiªn ng−êi dïng
®−îc cung cÊp ®Õn thùc thÓ líp MAC trong mét MA-unitdata. Indication th× ®−îc
nhËn tõ khung MAC ®Õn. Trong tr−êng hîp nμy mét khung 802.3 ®Õn, kh«ng cã gi¸
trÞ −u tiªn nμo thÝch hîp vμ mét gi¸ trÞ kh«ng ®Æc tr−ng ®−îc dïng. Gi¸ trÞ −u tiªn
ng−êi dïng ph¸t ®Õn mét thùc thÓ MAC trong 1 MA-unitdata. Request th× ®−îc ®Æt
vμo khung MAC ®i ra ®èi víi 802.4 vμ 802.5 quyÒn −u tiªn l−u truy cËp ®Ò cËp quyÒn
−u tiªn sö dông bëi cÇu nèi thùc thÓ MAC ®Ó truy cËp mét LAN cho sù truyÒn khung.
Chóng ta kh«ng thÓ muèn truy cËp −u tiªn b»ng víi quyÒn ng−êi dïng v× hai lý do
sau:
1. Mét khung mμ khung ®ã ph¶i ®i qua 1 cÇu nèi sÏ bÞ chËm trÔ h¬n 1 khung
kh«ng ®i ngang qua cÇu nèi, v× vËy chóng ta cã thÓ mong cho mét khung
nh− thÕ cã ®−îc quyÒn −u tiªn truy cËp cao h¬n lμ quyÒn ng−êi dïng yªu
cÇu.
2. Mét cÇu nèi kh«ng bÞ t¾c nghÏn cæ chai th× thËt lμ quan träng, v× vËy chóng
ta cã thÓ mong sao cho tÊt c¶ çc khung ®−îc truyÒn bëi mét cÇu nèi liªn
quan tíi mét quyÒn −u tiªn cao.
Çc thùc thÓ líp cao h¬n

(Thùc thÓ giao thøc Bridge, Qu¶n trÞ Bridge, ...)
Çc thùc thÓ LLC Çc thùc thÓ LLC
DÞch vô MAC Thùc thÓ chuyÓn tiÕp MAC DÞch vô MAC

(dÞch vô líp con
bªn trong)
Thùc thÓ MAC Thùc thÓ MAC

(Ph−¬ng thøc truy cËp m«i tr−êng (Ph−¬ng thøc truy cËp m«i tr−êng
phô thuéc chøc n¨ng) phô thuéc chøc n¨ng)
(a) Çc quan hÖ dÞch vô
PSI FF PSI
FD
Sù ph©n khung Sù truyÒn khung
PSI : Th«ng tin tr¹ng th¸i cæng (Port State Information)

FF : ChuyÓn tiÕp khung (Frame Forwarding)
FD : Läc c¬ së d÷ liÖu (Filtering Database)
(b) Çc khung MAC chuyÓn tiÕp
H×nh 10.8 (a,b): KiÕn tróc cÇu nèi IEEE802.1D
Kh¶o s¸t vÒ quyÒn −u tiªn truy cËp vμ quyÒn −u tiªn ng−êi dïng, chóng ta cã
thÓ gom vμo 3 tr−êng hîp sau:
- LAN ®i (Outbound LAN) = 802.3: Çc quyÒn −u tiªn kh«ng ®−îc dïng ®Ó
truyÒn çc khung MAC 802.3 vμ khung tù nã kh«ng cã vïng −u tiªn (priority
field) v× vËy bÊt kú quyÒn −u tiªn ®Õn bÞ bá qua vμ kh«ng cã quyÒn −u tiªn truy
cËp.
PSI LP
LP
Sù ph©n khung

LP : TiÕn tr×nh häc (Learning process)
(c) Gi¸m s¸t l−u l−îng m¹ng
BPE
LLC LLC
PSI PSI
FD
FT FR FR FT
BPE : Thùc thÓ giao thøc Bridge (Bridge Protocol Entity)

FD : Läc c¬ së d÷ liÖu (Filtering Database)
FT : Sù truyÒn khung
FR : Sù nhËn khung
(d) Ho¹t ®éng cña giao thøc liªn Bridge
H×nh 10.8 (c,d): KiÕn tróc cÇu nèi IEEE802.1D
- LAN ®i =802.4 hoÆc 802.5 ; LAN ®Õn b»ng 802.4 hoÆc 802.5: Vïng −u tiªn
trong khung LAN ®i lμ c©n b»ng víi vïng −u tiªn ë khung MAC ®Õn; gi¸ trÞ cña
nã ®−îc truyÒn tõ n¬i ®Õn ®Õn n¬i ®i b»ng th«ng sè −u tiªn ng−êi dïng. QuyÒn
−u tiªn truy cËp ®−îc dïng ë LAN ®i cã thÓ tïy thuéc hoÆc lμ gi¸ trÞ −u tiªn
ng−êi dïng hoÆc lμ gi¸ trÞ −u tiªn truy cËp mÆc nhiªn.
- LAN ®i b»ng 802.4 hoÆc 802.5, LAN ®Õn b»ng 802.3: Vïng −u tiªn ë khung ®i
lμ gi¸ trÞ −u tiªn ng−êi dïng mÆc nhiªn. QuyÒn −u tiªn truy cËp dïng ë LAN ®i
(outbound LAN) th× ®−îc cμi ®Æt gi¸ trÞ quyÒn −u tiªn truy cËp mÆc nhiªn. Gi¸
trÞ tuÇn tù kiÓm tra khung cung cÊp thùc thÓ líp MAC trong mét MA-unitdata.
Indication mμ nã ®−îc b¾t nguån tõ khung MAC ®Õn. NÕu LAN ®i (outbound
LAN) cïng lo¹i víi LAN ®Õn (inbound LAN) khi ®ã khung MAC ®i sÏ gièng
khung MAC ®Õn vμ FCS cã thÓ ®−îc t¸i sö dông.
Mét sù kh¶o s¸t liªn hÖ tíi sù giíi h¹n kÝch th−íc khung tèi ®a trªn çc m¹ng
kh¸c nhau. ë tr−êng hîp 802.3 kÝch th−íc tèi ®a lμ 1518 octet. Víi 802.4 lμ 8191
octet. Víi 802.5 kÝch th−íc tèi ®a cã thÓ kh«ng v−ît qu¸ thêi gian gi÷ token víi gi¸
trÞ mÆc nhiªn 10ms, nã cho kÕt qu¶ kÝch th−íc khung tèi ®a 5000 octet ë 4 Mbit/s vμ
20000 octet ë 16Mbit/s. NÕu nh− LAN ®i kh«ng hç trî mét kÝch th−íc khung ®ñ lín
®Ó sö dông 1 khung ®Õn, khung ®ã ph¶i bÞ th¶i håi.
Khung chuyÓn tiÕp: Trong ch−¬ng tr×nh nμy, mét cÇu nèi duy tr× mét c¬ së d÷
liÖu läc dùa trªn ®Þa chØ MAC. Mçi ngâ vμo bao gåm mét ®Þa chØ nhãm hoÆc ®Þa chØ
MAC riªng mét sè Port vμ mét thêi gian tuæi nh− m« t¶ d−íi ®©y. Chóng ta cã thÓ
diÓn t¶ ®iÒu nμy trong çch sau, mét tr¹m ®−îc liªn kÕt víi sè Port ®−îc cho tr−íc
nÕu nh− nã ë cïng bªn cña cÇu nèi nh− Port. VÝ dô nh− cÇu nèi 102 cña h×nh 10.5 çc
tr¹m ë LAN C, F vμ G ë cïng mét phÝa cña cÇu nèi, Port LAN A vμ çc tr¹m cña
LAN A, B, D vμ E ë cïng mét phÝa cña cÇu nèi. Khi mét khung ®−îc nhËn ë bÊt kú
Port nμo cÇu nèi ph¶i quyÕt ®Þnh cã hay kh«ng khung ®ã ®−îc chuyÓn ®i xuyªn qua
cÇu nèi vμ ra ngoμi xuyªn qua mét trong çc Port kh¸c nhau cña cÇu nèi.
Gi¶ sö r»ng mét cÇu nèi nhËn mét khung MAC ë Port X. Çc qui luËt theo sau
®−îc cung cÊp lμ (h×nh 10.9):
1. ViÖc t×m c¬ së d÷ liÖu chuyÓn ®i ®Ó quyÕt ®Þnh nÕu ®Þa chØ MAC ®−îc liÖt
kª cho bÊt kú Port nμo ngo¹i trõ Port X.
2. NÕu ®Þa chØ MAC ®Õn kh«ng t×m ®−îc, viÖc ®Õn tíi tÊp (flood) khung b»ng
çch göi nã ®i tÊt c¶ çc Port ngo¹i trõ cöa mμ nã ®Õn b»ng cöa ®ã.
3. NÕu ®Þa chØ ®Ých ë trong c¬ së d÷ liÖu chuyÓn ®i ®«Ý víi vμi Port Y kh¸c X
th× x¸c ®Þnh Port ®ang trong t×nh tr¹ng nghÏn hay chuyÓn tiÕp. V× çc lý do
®−îc gi¶i thÝch bªn d−íi, thØnh tho¶ng mét Port cã thÓ bÞ nghÏn mμ ng¨n nã
nhËn hoÆc truyÒn çc khung.
4. NÕu cöa Y kh«ng bÞ nghÏn, truyÒn khung ngang qua Port Y vμo LAN mμ
Port ®ã nèi kÕt.
Bridge Khung nhËn ®−îc trªn

chuyÓn tiÕp cæng x kh«ng cã lçi
§Þa chØ ®Ých (DA) Sai

®· ®−îc t×m thÊy trong
bé läc c¬ së d÷ liÖu
ChuyÓn tiÕp khung trªn tÊt

§óng c¶ çc cæng trõ x
§óng
Port ®i = port x
Sai
ChuyÓn tiÕp khung trªn

cæng ®i
Bridge
bæ sung Sai
§Þa chØ nguån (SA)
®· ®−îc t×m thÊy trong
bé läc c¬ së d÷ liÖu
Bæ sung SA vμo c¬ së
§óng d÷ liÖu víi h−íng vμ
bé ®Þnh thêi míi
CËp nhËt h−íng vμ

KÕt thóc
bé ®Þnh thêi
H×nh 10.9: CÇu chuyÓn tiÕp vμ bæ sung
Quy luËt sè 2 cÇn thiÕt bëi v× b¶n tÝnh ®éng cña bé läc c¬ së d÷ liÖu, khi mét
cÇu ®−îc khëi ®éng, c¬ së d÷ liÖu sÏ trèng. KÓ tõ khi cÇu nèi kh«ng biÕt n¬i nã göi
khung, nã ®−a ®Çy khung vμo tÊt c¶ çc LAN cña nã ngo¹i trõ LAN mμ khung ®−a
®Õn khi cÇu nèi ®¹t ®−îc th«ng tin, ho¹t ®éng qu¸ t¶i sÏ gi¶m bít.
Bæ sung ®Þa chØ (address learning): Ch−¬ng tr×nh trªn dùa trªn viÖc sö dông mét
bé läc c¬ së d÷ liÖu mμ nã chØ râ h−íng tõ cÇu nèi cña mçi tr¹m ®Ých. Th«ng tin nμy
cã thÓ bÞ qu¸ t¶i trë l¹i trong cÇu nèi nh− ë ®Þnh tuyÕn tÜnh (staticrouting). Tuy nhiªn
mét c¬ chÕ tù ®éng cã hiÖu qu¶ cho viÖc nghiªn cøu h−íng cña mçi tr¹m ®ang muèn
tíi 1 ch−¬ng tr×nh ®¬n gi¶n cho viÖc ®ßi hái th«ng tin nμy dùa trªn viÖc sö dông vïng
®Þa chØ nguån (Source - Address Field) ë mçi khung MAC (h×nh 10.8 vμ 10.9). Khi 1
khung ®Õn mét Port riªng nã râ rμng ®Õn theo h−íng cña LAN ®Ých.
Tr¹m B
LAN Y
t1
t2
CÇu CÇu
α β
t0 t0
LAN X
Tr¹m A
H×nh 10.10: CÇu lÆp
Vïng ®Þa chØ nguån cña khung chØ râ tr¹m nguån v× vËy mét cÇu nèi cã thÓ cËp
nhËt hãa c¬ së d÷ liÖu läc cña nã cho ®Þa chØ MAC ®ã. §Ó cho phÐp çc thay ®æi
trong topo m¹ng, mçi ngâ vμo trong c¬ së d÷ liÖu ®−îc trang bÞ víi mét bé ®Þnh thêi.
Khi mét ngâ vμo míi ®−îc thªm vμo c¬ së d÷ liÖu, bé ®Þnh thêi cña nã ®−îc cμi, gi¸
trÞ mÆc nhiªn ®−îc khuyÕn nghÞ lμ 300 gi©y. NÕu bé ®Þnh thêi hÕt h¹n, khi ®ã ngâ
vμo ®−îc lo¹i khái c¬ së d÷ liÖu trõ khi th«ng tin h−íng t−¬ng øng cã thÓ kh«ng cã
gi¸ trÞ n÷a.
Mçi lóc 1 khung ®−îc nhËn ®Þa chØ nguån cña nã ®−îc kiÓm tra ng−îc víi c¬ së
d÷ liÖu. NÕu ngâ vμo ®· cã s½n trong c¬ së d÷ liÖu, ngâ vμo ®−îc cËp nhËt hãa (h−íng
cã thÓ ®−îc thay ®æi). Vμ bé phËn ®Þnh thêi gian ®−îc ®Æt l¹i. NÕu ngâ vμo kh«ng ë
trong c¬ së d÷ liÖu, mét ngâ vμo míi ®−îc t¹o ra víi bé ®Þnh thêi riªng cña nã.
Çc vÊn ®Ò th¶o luËn ë trªn chØ râ r»ng çc ngâ vμo riªng biÖt trong c¬ së d÷
liÖu lμ çc ®Þa chØ tr¹m. NÕu mét khung l−u tr÷ hai møc ®é ®Þa chØ (sè LAN, sè tr¹m)
®−îc sö dông th× chØ çc ®Þa chØ LAN míi cÇn ®−îc nhËp vμo c¬ së d÷ liÖu. C¶ hai
ch−¬ng tr×nh lμm viÖc nh− nhau, sù kh¸c nhau duy nhÊt lμ viÖc sö dông çc ®Þa chØ
tr¹m yªu cÇu mét c¬ së d÷ liÖu lín h¬n viÖc sö dông çc ®Þa chØ LAN.
L−u ý ë h×nh 10.9 mμ ë ®ã tiÕn tr×nh cÇu bæ sung (bridge learning process) ®−îc
cung cÊp ®Õn tÊt c¶ çc khung, kh«ng chØ çc khung nμy mμ nã cßn ®−îc chuyÓn tiÕp.
10.2.2 Gi¶i thuËt c©y ph©n nh¸nh
C¬ chÕ nghiªn cøu ®Þa chØ ®−îc m« t¶ ë trªn cã hiÖu qu¶ nÕu nh− topo m¹ng cña
internet lμ mét c©y. NghÜa lμ nÕu kh«ng cã çc ®−êng lu©n phiªn vμo m¹ng. Sù tån t¹i
cña çc ®−êng lu©n phiªn vμo cã ý nghÜa lμ cã mét vßng bÞ ®ãng. Xem vÝ dô ë h×nh
10.6 theo sau lμ mét vßng kÝn: LAN A, cÇu nèi 101, LAN B cÇu nèi 104, LAN E cÇu
nèi 107.
§Ó thÊy râ vÊn ®Ò ®· ®−îc t¹o ra bëi mét vßng kÝn, h·y kh¶o s¸t h×nh 10.10, ë
thêi ®iÓm T0, tr¹m A truyÒn t¶i mét khung ®−îc ®Þnh ®Þa chØ ®Õn tr¹m B khung bÞ gi÷
bëi c¶ hai cÇu nèi. Mçi cÇu nèi cËp nhËt hãa c¬ së d÷ liÖu cña nã ®Ó chØ thÞ r»ng tr¹m
A ë theo h−íng cña LAN X vμ truyÒn l¹i mét khung trªn LAN Y. Nãi r»ng cÇu nèi
vμ truyÒn ë thêi ®iÓm T1 vμ cÇu nèi B ë mét thêi ®iÓm ng¾n sau T2, v× vËy B sÏ nhËn
hai b¶n sao cña mét khung. H¬n n÷a, mçi cÇu nèi sÏ nhËn sù dÉn truyÒn kh¸c trªn
LAN Y. H·y nhí r»ng mçi sù truyÒn lμ mét khung MAC víi mét ®Þa chØ gèc cña A
vμ mét ®Þa chØ ®Ých lμ B. V× vËy mçi cÇu nèi sÏ cËp nhËt c¬ së d÷ liÖu cña nã ®Ó chØ râ
rμng tr¹m A ë vμo h−íng cña LAN Y. HiÖn t¹i kh«ng cã cÇu nèi nμo lμ cã kh¶ n¨ng
chuyÓn ®i mét khung cã ®Þa chØ ®Õn tr¹m A.
LAN 2
C=10 C=5
Bridge 3 Bridge 4
C=10 C=5
C=10
Bridge 1 LAN 5
C=10
C=5
Bridge 5
C=5
LAN 1
C=10
C=5
C=5
Bridge 2
LAN 3 LAN 4
H×nh 10.11: VÝ dô cÊu h×nh gi¶i thuËt c©y ph©n nh¸nh
Nh−ng vÊn ®Ò cã tÝnh tiÒm Èn th× quan träng h¬n. H·y gi¶ ®Þnh r»ng hai cÇu nèi
ch−a biÕt vÒ sù tån t¹i cña tr¹m B. Trong tr−êng hîp nμy chóng ta cã viÔn c¶nh tiÕp
theo, A dÉn truyÒn mét khung cã ®Þa chØ ®Õn B. Mçi cÇu nèi gi÷ khung, mçi cÇu nèi
kh«ng cã th«ng tin vÒ B, truyÒn l¹i mét çch tù ®éng mét b¶n sao cña khung trªn
LAN Y. Khung ®· ®−îc truyÒn bëi cÇu nèi vμ bÞ gi÷ bëi tr¹m B vμ cÇu nèi.
V× cÇu nèi β kh«ng biÕt B ë ®©u, nã dÉn khung nμy vμ truyÒn l¹i nã ë LAN X
mét çch t−¬ng tù, cÇu nèi nhËn sù truyÒn t¶i cña cÇu nèi bëi LAN Yøvμ truyÒn l¹i
khung ë LAN X. HiÖn t¹i cã hai khung ë LAN X mμ nã sÏ ®−îc nhËp ®Ó truyÒn l¹i
trªn LAN Y. Bé phËn xö lý nμy lÆp l¹i mét çch kh«ng ch¾c ch¾n.
Bridge 1
Bridge ID : 42
Root Path Cost : 00
Port ID : 01 Port ID : 02
Path Cost : 10 Path Cost : 10
D §
LAN 1 LAN 2
R R
Bridge 5 Bridge 4
Bridge ID : 83 Bridge ID : 57
Root Path Cost : 05 Root Path Cost : 05
R R D
Port ID : 02 Port ID : 01 LAN 5

Bridge 2 Bridge 3
Bridge ID : 97 Bridge ID : 45
Root Path Cost : 10 Root Path Cost : 10
Port ID : 01 Port ID : 03 Port ID : 02

Path Cost : 05 Path Cost : 05 Path Cost : 10
D D
R : Cæng gèc (Root Port)
D : Cæng ®−îc x¸c ®Þnh (Designated Port)
LAN 3 LAN 4
H×nh 10.12: C©y ph©n nh¸nh cña cÊu h×nh nh− trong h×nh 10.11
§Ó kh¾c phôc vÊn ®Ò nμy, mét kÕt qu¶ ®¬n gi¶n tõ lý thuyÕt ®å thÞ ®−îc sö
dông: Víi bÊt kú ®å thÞ nèi kÕt nμo, gåm cã çc nót vμ çc c¹nh nèi çc cÆp nót cã
mét c©y Spanning qua çc c¹nh mμ nã duy tr× viÖc kÕt nèi ®å thÞ nh−ng kh«ng chøa
çc vßng kÝn. Trong çc thuËt ng÷ cña internets, mçi LAN t−¬ng øng víi mçi nót cña
®å thÞ vμ mçi cÇu nèi t−¬ng øng víi mét c¹nh cña ®å thÎ.
V× thÕ, ë h×nh 10.6, viÖc lÊy ®i mét (vμ chØ mét) trong çc cÇu nèi 107, 101 vμ
104, g©y ra mét c©y ph©n nh¸nh. Nh÷ng g× ®−îc mong muèn lμ ®Ó ph¸t triÓn mét gi¶i
thuËt ®¬n gi¶n ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò b»ng çc cÇu nèi cña internet. Çch nμy çc cÇu
nèi cña internet cã thÓ trao ®æi th«ng tin mét çch tù ®éng (kh«ng cã sù tham gia cña
ng−êi dïng) nhê mét c©y ph©n nh¸nh. Mét gi¶i thuËt gi¶i quyÕt ph¶i lμ gi¶i thuËt
®éng. §ã lμ, khi mét sù thay ®æi vÒ topo x¶y ra çc cÇu nèi cã thÓ kh¸m ph¸ sù kiÖn
nμy vμ t¹o ra mét c©y ph©n nh¸nh míi.
Mét sè gi¶i thuËt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò dùa trªn viÖc sö dông nh− sau:
1. Mçi cÇu nèi ®−îc g¸n mét nhËn d¹ng duy nhÊt, dï vËy, mét nhËn d¹ng bao
gåm mét ®Þa chØ MAC cho mét cÇu nèi thªm mét møc ®é −u tiªn.
2. Cã mét nhãm ®Þa chØ MAC ®Æc biÖt, mμ nã cã nghÜa lμ "tÊt c¶ çc cÇu nèi ë
LAN nμy". Khi mét khung MAC ®−îc truyÒn víi mét nhãm ®Þa chØ trong
vïng ®Þa chØ ®Ých, tÊt c¶ çc cÇu nèi ë LAN sÏ gi÷ khung ®ã vμ hiÓu
(interpret) nã nh− lμ mét ®Þa chØ khung cña chÝnh nã.
3. Mçi cæng (Port) cña mét cÇu nèi ®−îc nhËn biÕt mét çch duy nhÊt bªn
trong cÇu nèi víi mét nhËn d¹ng Port.
Víi th«ng tin nμy ®· ®−îc thiÕt lËp çc cÇu nèi cã thÓ trao ®æi th«ng tin ®Þnh
tuyÕn nh»m x¸c ®Þnh mét c©y ph©n nh¸nh cña internet chóng ta sÏ gi¶i thÝch sù ho¹t
®éng cña gi¶i thuËt dïng ë h×nh 10.11 vμ 10.12 nh− lμ mét vÝ dô. Kh¸i niÖm sau ®©y
cÇn thiÕt trong viÖc t¹o ra mét c©y ph©n nh¸nh.
CÇu nèi gèc (Root Bridge): lμ cÇu nèi víi gi¸ trÞ thÊp nhÊt cña cÇu nèi nhËn
d¹ng ®−îc chän lμm gèc cña c©y ph©n nh¸nh.
Gi¸ trÞ ®−êng (Path cost): Liªn kÕt víi mçi cöa ë mçi cÇu nèi lμ mét gi¸ trÞ
®−êng mμ nã lμ ®Þnh gi¸ cña viÖc truyÒn mét khung trªn mét LAN xuyªn qua cöa ®ã.
Mét ®−êng dÉn gi÷a hai tr¹m sÏ cho qua kh«ng cÇu nèi nμo hoÆc nhiÒu cÇu nèi h¬n ë
mçi cÇu nèi, gi¸ cña viÖc truyÒn ®−îc thªm vμo ®Ó cho ra mét tæng gi¸ cho mét
®−êng ®Æc biÖt riªng, trong tr−êng hîp ®¬n gi¶n nhÊt tÊt c¶ çc gi¸ trÞ ®−êng sÏ ®−îc
Ên ®Þnh mét gi¸ trÞ b»ng mét v× vËy ®Þnh gi¸ cña mét ®−êng dÉn sÏ ®¬n gi¶n lμ mét sù
tÝnh to¸n vÒ sè çc cÇu nèi däc theo ®−êng dÉn mét çch t−¬ng ®èi, çc gi¸ cã thÓ
®−îc Ên ®Þnh víi mét tØ lÖ ®¶o ng−îc vÒ tèc ®é d÷ liÖu cña LAN t−¬ng øng hoÆc bÊt
kú tiªu chuÈn nμo kh¸c ®−îc chän bëi ng−êi qu¶n lý m¹ng.
Cæng gèc (Root Port): Mçi cÇu nèi kh¸m ph¸ chÆng ®−êng (Hop) ®Çu tiªn ë gi¸
trÞ ®−êng nhá nhÊt ®Õn cÇu nèi gèc. Cöa sö dông cho chÆng ®−êng ®ã ®−îc mang
nh·n lμ cæng gèc.
Gi¸ trÞ ®−êng gèc (Root Path Cost): Víi mçi cÇu nèi gi¸ cña mçi ®−êng ®Õn cÇu
nèi gèc víi gi¸ nhá nhÊt (®−êng dÉn mμ nã b¾t ®Çu ë cæng gèc) lμ gi¸ trÞ ®−êng gèc
cho cÇu nèi ®ã.
CÇu nèi ®−îc x¸c ®Þnh (Designated Bridge), cæng ®−îc x¸c ®Þnh (Designated
Port): ë mçi LAN, mét cÇu nèi ®−îc chän lμ cÇu nèi ®· x¸c ®Þnh. §©y lμ cÇu nèi ë
LAN ®ã mμ ë ®ã nã cung cÊp gi¸ trÞ ®−êng nhá nhÊt ®Õn cÇu nèi gèc. §©y lμ cÇu nèi
duy nhÊt cho phÐp chuyÓn çc khung ®Õn vμ ®i khái LAN mμ ë ®ã nã lμ cÇu nèi ®·
x¸c ®Þnh. Cæng cña cÇu nèi ®· x¸c ®Þnh mμ nã kÕt nèi víi cÇu nèi ®Õn LAN lμ cæng
®· x¸c ®Þnh, víi tÊt c¶ çc LAN mμ cÇu nèi gèc ®−îc kÕt nèi ë LAN ®ã, cÇu nèi gèc
lμ cÇu nèi ®· x¸c ®Þnh. TÊt c¶ tÝn hiÖu ®Õn vμ ®i khái LAN ®Òu ®i xuyªn qua cæng x¸c
®Þnh.
Trong thuËt ng÷ chung, c©y ph©n nh¸nh (Spanning Tree) ®−îc cÊu t¹o theo kiÓu
d¸ng sau:
- QuyÕt ®Þnh cÇu nèi gèc.
- QuyÕt ®Þnh cæng gèc ë tÊt c¶ çc cÇu nèi kh¸c.
- QuyÕt ®Þnh cæng x¸c ®Þnh ë mçi LAN.
§©y sÏ lμ cæng víi Gi¸ trÞ ®−êng gèc nhá nhÊt. Trong tr−êng hîp hai hoÆc nhiÒu
h¬n çc cÇu nèi víi Gi¸ trÞ ®−êng gèc gièng nhau. CÇu nèi −u tiªn cao nhÊt ®−îc
chän nh− lμ cÇu nèi ®· x¸c ®Þnh. NÕu cÇu nèi x¸c ®Þnh cã hai hoÆc nhiÒu Port ®−îc
g¾n ®Õn LAN nÇy th× mét Port víi gi¸ trÞ thÊp nhÊt cña Port nhËn d¹ng ®−îc chän.
B»ng çch xö lý nμy, khi hai LAN ®−îc nèi trùc tiÕp b»ng h¬n hai cÇu nèi, tÊt c¶ çc
cÇu nèi nh−ng nÕu mét cÇu nèi sÏ bÞ lo¹i. §iÒu nμy c¾t bÊt kú ®−êng vßng nμo ¶nh
h−ëng ®Õn hai LAN. Nã cã thÓ ®−îc chøng minh nh÷ng bé phËn xö lý nμy còng lo¹i
tÊt c¶ çc ®−êng vßng ¶nh h−ëng ®Õn nhiÒu h¬n hai LAN vμ viÖc nèi kÕt ®ã ®−îc duy
tr× (Preserve). Do ®ã, bé phËn xö lý nμy kh¸m ph¸ mét c©y ph©n nh¸nh cho internet
®· cho s½n. Trong vÝ dô cña chóng ta çc ®−êng liªn tôc (Solid) chØ râ çc cæng cÇu
nèi mμ chóng tham gia (Participate) trong c©y ph©n nh¸nh.
Çc b−íc tãm t¾t ë trªn ®ßi hái r»ng çc cÇu nèi trao ®æi th«ng tin. Th«ng tin
®−îc trao ®æi d−íi d¹ng çc ®¬n vÞ d÷ liÖu giao thøc cÇu nèi (BPDUs: Bridge Protocol
Data Units). Mét BPDUs ®−îc truyÒn bëi mét cÇu nèi ®−îc l−u gi÷ ®Õn vμ nhËn bëi
tÊt c¶ çc cÇu nèi kh¸c ë LAN t−¬ng tù. Mçi BPDUs nμy chøa th«ng tin sau:
- Bé nhËn d¹ng cña cÇu nèi nμy vμ cæng ë cÇu nèi nμy.
- Bé nhËn d¹ng cña cÇu nèi mμ cÇu nèi nμy xem nh− lμ gèc.
- Gi¸ trÞ ®−êng gèc cho cÇu nèi nμy.
§Ó b¾t ®Çu, tÊt c¶ çc cÇu nèi kh¶o s¸t chÝnh nã xem nh− lμ cÇu nèi gèc. Mçi
cÇu nèi sÏ truyÒn mét BPDU vμo mçi LAN trong sè çc LAN cña nã mμ nã x¸c nhËn
sù viÖc nμy. ë bÊt kú LAN nμo cã gi¸ trÞ nhËn d¹ng thÊp nhÊt vμ sÏ duy tr× ®é −u tiªn
cña nã. Qu¸ thêi h¹n nh− lμ viÖc truyÒn cña BPDU, mét nhËn d¹ng cña bé nhËn d¹ng
cÇn gi¸ trÞ thÊp nhÊt, qua m¹ng internet sÏ ®−îc biÕt ®Õn tÊt c¶ çc cÇu nèi. CÇu nèi
gèc sÏ truyÒn ®i theo çch th«ng th−êng çc sù viÖc mμ ®ã lμ cÇu nèi gèc ë tÊt c¶ çc
LAN mμ nã ®−îc nèi kÕt. §iÒu nμy cho phÐp çc cÇu nèi ë çc LAN nμy ®Ó quyÕt
®Þnh cæng gèc cña chóng vμ sù viÖc mμ chóng ®−îc nèi mét çch trùc tiÕp ®Õn cÇu
nèi gèc. Mçi cÇu nèi trong çc cÇu nèi nμy lÇn l−ît truyÒn b¸ mét BPDU lªn çc
LAN kh¸c mμ chóng ®−îc nèi kÕt (tÊt c¶ çc LAN ngo¹i trõ mét LAN ë cæng gèc
cña nã). Mçi khi mμ mét cÇu nèi nhËn mét BPDU, nã truyÒn t¶i BPDU chØ thÞ mét
nhËn d¹ng cña cÇu nèi gèc vμ sè çc chÆng ®−êng (Hop) ®Õn cÇu nèi gèc. ë bÊt kú
LAN nμo, cÇu nèi cÇn cã mét çi mμ nã gÇn ®Õn gèc nhÊt trë thμnh cÇu nèi ®· x¸c
®Þnh.
Chóng ta cã thÓ ph¸c häa mét vμi ho¹t ®éng nμy víi cÊu h×nh ë h×nh 10.11. ë
thêi ®iÓm b¾t ®Çu, cÇu nèi 1, 3 vμ 4 çc BPDU ë LAN 2 cÇn cã lμ cÇu nèi gèc. Khi
cÇu nèi 3 nhËn sù dÉn truyÒn tõ cÇu nèi 1, nã nhËn ra mét thØnh cÇu cao cÊp vμ lμm
theo cao cÊp. CÇu nèi 3 còng ®· nhËn mét BPDU cÇn cã tõ cÇu nèi 5 ngang qua LAN
5. CÇu nèi 3 nhËn ra r»ng cÇu nèi 1 cã mét thØnh cÇu cao cÊp lμ cÇu nèi gèc; v× vËy nã
x¸c ®Þnh cæng LAN 2 cña nã chÝnh lμ cæng gèc cña nã vμ ®−a Gi¸ trÞ ®−êng gèc ®Õn
10. B»ng çc ho¹t ®éng t−¬ng tù cÇu nèi 4 tËn cïng víi mét Gi¸ trÞ ®−êng gèc 5
ngang qua LAN 2; CÇu nèi 5 cã mét Gi¸ trÞ ®−êng gèc 5 ngang qua LAN 1; vμ cÇu
nèi 2 cã mét Gi¸ trÞ ®−êng gèc 10 ngang qua LAN 1.
B©y giê h·y kh¶o s¸t sù x¸c ®Þnh cña çc cÇu nèi x¸c ®Þnh. ë LAN 5, tÊt c¶ çc
cÇu nèi truyÒn t¶i BPDU ®ang cè g¾ng ®Ó x¸c nhËn 1 thØnh cÇu ®ßi hái lμ cÇu nèi ®·
x¸c ®Þnh. CÇu nèi 3 hoμn l¹i bëi v× nã nhËn BPDU tõ çc cÇu nèi kh¸c mμ cÇu nèi
nμy cã 1 Gi¸ trÞ ®−êng gèc thÊp h¬n. CÇu nèi 4 vμ 5 cã cïng Gi¸ trÞ ®−êng gèc,
nh−ng cÇu nèi 4 cã quyÒn −u tiªn h¬n vμ vËy nã trë thμnh cÇu nèi x¸c ®Þnh.
KÕt qu¶ cña tÊt c¶ ho¹t ®éng nμy ®−îc chØ râ ë h×nh 10.12. ChØ cã cÇu nèi x¸c
®Þnh ë mçi LAN ®−îc quyÒn chuyÓn ®i çc khung. TÊt c¶ çc cæng ë tÊt c¶ çc cÇu
nèi kh¸c ®−îc ®Æt trong tr¹ng th¸i nghÏn. Sau khi c©y ph©n nh¸nh (Spanning Tree)
®−îc thμnh lËp çc cÇu nèi tiÕp tôc trao ®æi BPDU 1 çch ®Òu ®Æn ®Ó cã thÓ ®¹t tíi
bÊt kú sù thay ®æi vÒ topo m¹ng, çc sù x¸c ®Þnh Cost hoÆc quyÒn −u tiªn x¸c ®Þnh.
BÊt cø lóc nμo mμ mét cÇu nèi nhËn 1 BPDU ë mét cæng, nã t¹o ra 2 sù x¸c ®Þnh:
1. NÕu BPDU ®Õn mét cæng mμ nã ®−îc kh¶o s¸t x¸c ®Þnh cæng, cã ph¶i sù
truyÒn t¶i cã 1 Claim tèt h¬n lμ cæng x¸c ®Þnh kh«ng?
2. Cæng nμy sÏ lμ cæng gèc cña t«i kh«ng?
Çch xö sù cña çc cÇu nèi cã thÓ ®−îc gi¶i thÝch mét çc chÝnh x¸c víi sù liªn
quan ®Õn tr¹ng th¸i biÓu ®å dÉn truyÒn ë h×nh 10.13. Khi mét cÇu nèi ®−îc khëi ®éng
hoÆc khi mét cÇu nèi ph¶i tham gia vμo mét sù thay ®æi cÊu h×nh, tÊt c¶ çc cæng cña
nã ®−îc ®−a vμo çc tr¹ng th¸i l¾ng nghe. øng víi mçi cæng 1 thêi ®iÓm liªn quan
®−îc khëi t¹o ®Ó cã mét gÝa trî gäi lμ tr× ho·n chuyÓn tiÕp. Thêi ®iÓm nμy cho phÐp
kh«ng ho¹t ®éng nh− thÓ kh«ng th«ng tin nμo ®−îc nhËn ®Ó chØ râ r»ng cæng nμy sÏ
bÞ nghÏn viÖc dÉn truyÒn vμ nhËn khung MAC
Gi¶i thuËt chän lùa Tõ tr¹ng th¸i

khi x¸c ®Þnh hoÆc cÊm §Õn tr¹ng
cæng gèc th¸i cÊm
Gi¶i thuËt chän lùa
khi kh«ng x¸c ®Þnh
hoÆc cæng gèc
Khèi
Gi¶i thuËt chän lùa
hoÆc cæng gèc Gi¶i thuËt chän lùa
hoÆc cæng gèc
ChuyÓn tiÕp bé ®Þnh

thêi kÕt thóc ChuyÓn tiÕp bé ®Þnh
thêi kÕt thóc
L¾ng nghe Theo dâi ChuyÓn tiÕp
§Õn tr¹ng §Õn tr¹ng

th¸i cÊm th¸i cÊm §Õn tr¹ng
th¸i cÊm
H×nh 10.13: S¬ ®å chuyÓn ®æi c©y ph©n nh¸nh cho mét cæng Bridge
ë tr¹ng th¸i l¾ng nghe, th«ng tin giao thøc c©y ph©n nh¸nh ®−îc nhËn vμ ®−îc
truyÒn, nh−ng l−u l−îng tr¹m kh«ng ®−îc chuyÓn ®i hoÆc rêi khái cæng cÇu nèi vμ
çc khung MAC ®Õn th× kh«ng ®−îc ®Ö tr×nh bé phËn xö lý.
Mét khi thêi gian chuyÓn t¶i hÕt, sù chuyÓn tiÕp cæng cÇu nèi ®Õn tr¹ng th¸i
theo dâi vμ bé phËn ®Þnh thêi (timer) ®−îc khëi ®éng l¹i sang th«ng sè tr× ho·n
chuyÓn tiÕp. Çch vËn chuyÓn ë tr¹ng th¸i theo dâi chÝnh x¸c lμ gièng nh− tr¹ng th¸i
l¾ng nghe víi sù trë ra cña çc khung ®−îc ®Ö tr×nh ®Ó xö lý theo dâi. Mét khi bé
phËn ®Þnh thêi hÕt hiÖu lùc lÇn thø hai, cæng çc cÇu nèi di chuyÓn ®Õn tr¹ng th¸i
chuyÓn tiÕp mμ ®iÒu nμy cã nghÜa lμ cæng nμy lμ mét phÇn cña c©y ph©n nh¸nh vμ sÏ
nhËn lÊy çc khung ®Ó ®−îc chuyÓn ®i ngang qua cÇu nèi nh− lμ çc khung truyÒn ra
ngoμi cÇu nèi t−¬ng øng.
NÕu ë thêi ®iÓm nμo ®ã, cÇu nèi nhËn th«ng tin cÊu h×nh thÝch hîp mμ nã cho
thÊy râ r»ng cæng nμy sÏ kh«ng lμ mét phÇn cña c©y ph©n nh¸nh, cæng ®−îc ®Æt ë
tr¹ng th¸i nghÏn. Sau ®ã topo m¹ng thay ®æi sÏ chuyÓn sang tr¹ng th¸i l¾ng nghe.
§éng lùc cho bé phËn xö lý phøc t¹p mét çch râ rμng lμ ®Ó tÝnh to¸n viÖc
truyÒn çc mÖnh lÖnh vμo th«ng tin d÷ liÖu ®ang th«ng tin gi÷a çc cÇu nèi. §Ó
chuyÓn mét tr¹ng th¸i trùc tiÕp tõ mét tr¹ng th¸i nghÏn, ®Õn mét tr¹ng th¸i chuyÓn
tiÕp tr¹ng th¸i chuyÓn tiÕp ph¶i chÊp nhËn cã çc vßng d÷ liÖu thø cÊp ph¸t vμ chÊp
nhËn mÊt thø tù cña çc khung t¨ng lªn gÊp ®«i. Thêi gian cÇn ®Ó th«ng tin míi nhËn
®−îc bëi tÊt c¶ çc cÇu nèi vμ ®Ó çc cÇu nèi kh¸c tr¶ lêi th«ng tin giao thøc tr−íc ®ã
tr−íc khi b¾t ®Çu truyÒn khung.
10.2.3 §¬n vÞ d÷ liÖu giao thøc cÇu nèi
ChuÈn 802.1D ®Þnh nghÜa hai cÇu nèi çc ®¬n vÞ giao thøc d÷ liÖu nh− sau: sè
liÖu BPDU vμ topo m¹ng thay ®æi sù th«ng b¸o BPDU. H×nh 10.14 minh häa çc ®Þnh
d¹ng.
Sè liÖu BPDU bao gåm çc lÜnh vùc sau:
- Bé nhËn d¹ng giao thøc (Protocol identifier (2 byte)): NhËn biÕt gi¶i thuËt c©y
ph©n nh¸nh vμ giao thøc ®−îc ®Þnh nghÜa bëi 802.1. Gi¸ trÞ ®Òu lμ 0.
- Bé nhËn d¹ng phiªn b¶ng giao thøc (Protocol version identifier (1 byte)) NhËn
biÕt phiªn b¶ng cña chuÈn nμy.
- Lo¹i BPDU (1 octet) läai cña BPDU vÒ cÊu h×nh BPDU, gi¸ trÞ ®Òu b»ng 0.
- Çc cê (Flag) (1byte): Bao gåm cê thay ®æi topo m¹ng (bit 1 cña byte 5) vμ cê
nhËn biÕt thay ®æi topo m¹ng (bit 8 cña byte 5). ViÖc sö dông çc cê nμy ®−îc
gi¶i thÝch d−íi ®©y.
- Bé nhËn d¹ng gèc (8 byte): NhËn d¹ng cÇu nèi duy nhÊt gi¶ ®Þnh lμ gèc bëi cÇu
nèi truyÒn t¶i BPDU nμy. Th«ng sè nμy ®−îc truyÒn ®Ó cho phÐp tÊt c¶ çc cÇu
nèi hßa hîp ë gèc.
- Gi¸ trÞ ®−êng gèc - Path cost Root (4 byte): gi¸ trÞ cña ®−êng tõ sù dÉn truyÒn
cÇu nèi ®Õn cÇu nèi ®· ®−îc nhËn biÕt bëi bé nhËn d¹ng gèc ë trªn. Th«ng sè
nμy ®−îc truyÒn ®Ó cho phÐp mét cÇu nèi quyÕt ®Þnh çc cÇu nèi nμo mμ chóng
kÕt nèi ®Õn çc LAN mμ ë ®ã BPDU nμy ®−îc nhËn vμ ®−a ra gi¸ trÞ ®−êng nhá
nhÊt cho gèc LAN ®ã.
- Bé nhËn d¹ng cÇu nèi (bridge identifier (8 byte)): Bé nhËn d¹ng duy nhÊt cña
cÇu nèi ®ang truyÒn BPDU nμy. Th«ng sè nμy ®−îc truyÒn ®Ó cho phÐp mét cÇu
nèi quyÕt ®Þnh, trong tr−êng hîp cña mét LAN mμ ë ®ã cã hai hoÆc nhiÒu h¬n
çc cÇu nèi ®−îc kÕt nèi vμ LAN ®ã chÞu ®ùng gi¸ trÞ ®−êng b»ng nhau tÝnh tõ
gèc, mμ çc cÇu nèi nμy sÏ ®−îc chän nh− lμ cÇu nèi ®· x¸c ®Þnh cho LAN ®ã.
- Bé nhËn d¹ng cæng (Port Identifier (2 byte)): NhËn d¹ng cæng truyÒn BPDU
nμy. Bé nhËn d¹ng nμy x¸c nhËn mét çch râ rμng mét cæng ë cÇu nèi truyÒn.
- Tuæi th«ng b¸o (Message age (2 byte)): Tuæi cÊu h×nh th«ng b¸o, nã lμ thêi gian
kÓ tõ sù ph¸t sinh cña cÊu h×nh BPDU bëi gèc mμ nã ®· kÝch thÝch sù ph¸t sinh
cña sè liÖu BPDU nμy. Th«ng sè nμy ®−îc dÉn truyÒn ®Ó cho phÐp mét cÇu nèi
xãa ®i th«ng tin mμ th«ng tin nμy v−ît qu¸ tuæi tèi ®a.
- Tuæi tèi ®a (Maximum age (2 byte)): Mét gi¸ trÞ time-out ®−îc sö dông bëi tÊt
c¶ çc cÇu nèi trong internet. Gi¸ trÞ ®−îc thiÕt lËp bëi gèc. Th«ng sè nμy ®−îc
dÉn truyÒn ®Ó ®¶m b¶o r»ng mçi mét cÇu nèi cã mét gi¸ trÞ t−¬ng xøng mμ nã
dïng ®Ó kiÓm tra tuæi cña th«ng tin cÊu h×nh ®· l−u tr÷.
1 1
Bé nhËn d¹ng giao thøc Bé nhËn d¹ng giao thøc
2 2
Bé nhËn d¹ng phiªn b¶n giao thøc 3 Bé nhËn d¹ng phiªn b¶n giao thøc 3
Lo¹i BPDU 4 Lo¹i BPDU 4
Cê 5 (b) Çc tham sè vμ ®Þnh d¹nh th«ng b¸o
6 thay ®æi topo m¹ng cña BPDU
7
8
9
Bé nhËn d¹ng gèc
10
11
12
13
14
15
Gi¸ trÞ ®−êng gè
16
17
18
19
20
Bé nhËn d¹ng cÇu nèi 21
Bé nhËn d¹ng cæng 22
23
24
25
26
27
28
29
30
Tuæi th«ng b¸o
31
32
Tuæi tèi ®a
33
34
Hello Time
35
Sù tr× ho·n chuyÓn tiÕp 36
37
(a) Çc tham sè vμ ®Þnh d¹nh cÊu h×nh BPDU
H×nh 10.14: Çc ®¬n vÞ d÷ liÖu giao thøc cÇu nèi

- Hello Time (2 octet): lμ kho¶ng çch thêi gian gi÷a sù ph¸t sinh cÊu h×nh BPDU
bëi gèc. Th«ng sè nμy kh«ng ®−îc sö dông mét çch trùc tiÕp trong çc gi¶i
thuËt (Spanning tree) c©y ph©n nh¸nh nh−ng ®−îc truyÒn ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc
theo dâi sù vËn hμnh giao thøc bëi çc chøc n¨ng qu¶n lý sù vËn hμnh.
Sù tr× ho·n chyÓn tiÕp (Forward delay (2 byte)): Lμ mét gi¸ trÞ time-out ®−îc sö
dông bëi tÊt c¶ çc cÇu nèi. Gi¸ trî ®−îc thiÕt lËp bëi gèc. Th«ng sè nμy ®−îc truyÒn
®Ó ®¶m b¶o mçi cÇu nèi sö dông mét gi¸ trÞ cho bé phËn ®Þnh thêi tr× ho·n chyÓn tiÕp
khi chuyÓn tr¹ng th¸i cña mét cæng ®Õn mét tr¹ng th¸i chuyÓn tiÕp. Th«ng sè nμy
còng ®−îc sö dông nh− lμ gi¸ trÞ time-out cho çc ngâ vμo thùc thÓ ®éng c¬ së d÷ liÖu
läc tuæi, tiÕp theo sau çc thay ®æi vÒ topo m¹ng ho¹t ®éng.
Sù truyÒn cña cÊu h×nh BPDU ®−îc thóc ®Èy bëi phÇn gèc (hoÆc bëi nh÷ng cÇu
nèi mμ nh÷ng sù kh¶o s¸t mét çch t¹m thêi chÝnh nã ®Õn phÇn gèc). PhÇn gèc sÏ
ph¸t xuÊt mét çch ®Òu ®Æn mét cÊu h×nh BPDU ë tÊt c¶ çc LAN mμ nã ®−îc nèi
kÕt. Mét cÇu nèi mμ nã nhËn mét cÊu h×nh BPDU víi nh÷ng g× mμ nã quyÕt ®Þnh lμ
cæng gèc cña nã cho qua th«ng tin ®ã ®Õn tÊt c¶ çc LAN mμ ë ®ã nã ®−îc chÝnh nã
tin lμ cÇu nèi x¸c ®Þnh. V× vËy, trong mét cÊu h×nh æn ®Þnh viÖc ph¸t sinh cña mét cÊu
h×nh BPDU ngang qua c©y ph©n nh¸nh. ViÖc tËp hîp çc sù dÉn truyÒn BPDU ®−îc
biÕt nh− lμ th«ng b¸o cÊu h×nh.
Mét cÇu nèi cã thÓ quyÕt ®Þnh r»ng nã ph¶i thay ®æi topo m¹ng cña c©y ph©n
nh¸nh. VÝ dô ë h×nh 10.12, nÕu cÇu nèi 4 bÞ hÖ nã sÏ ngõng chuyÓn çc cÊu h×nh
BPDU nh− lμ mét phÇn cña çc th«ng tin cÊu h×nh cã tÝnh chu kú.
CÇu nèi 3 sÏ xÕp ®Æt cÇu nèi 4 nh− lμ cÇu nèi x¸c ®Þnh ë LAN 2 khi bé phËn
®Þnh thêi theo tuæi tèi ®a hÕt h¹n vμ sÏ r¬i vμo tr¹ng th¸i l¾ng nghe. Cuèi cïng, cæng
ë LAN 2 cña cÇu nèi 3 sÏ r¬i vμo tr¹ng th¸i chuyÓn tiÕp. ë ®iÓm nμy cÇu nèi 3 ph¶i
th«ng b¸o tíi gèc cña mét sù thay ®æi vÒ topo m¹ng. §iÒu nμy ®−îc lμm bëi viÖc
truyÒn mét sù th«ng b¸o thay ®æi 1 topo m¹ng BPDU ë cæng gèc cña cÇu nèi. BPDU
nμy bao gåm ®¬n thuÇn mét bé nhËn d¹ng giao thøc, bé nhËn d¹ng phiªn b¶ng giao
thøc, vμ mét vïng lo¹i BPDU xö lý b»ng mét m· sè cña lo¹i nμy lμ 10000000.
Thùc tÕ lμ ®Ó th«ng tin vÒ sù th«ng b¸o thay ®æi vÒ topo m¹ng ®Õn phÇn gèc.
§iÒu nμy ®−îc thùc hiÖn b»ng çch ra mÖnh lÖnh th«ng b¸o sù thay ®æi trªn C©y ph©n
nh¸nh ®Õn phÇn gèc. §Ó b¶o ®¶m sù ph©n bè cña th«ng b¸o ®¸ng tin cËy, cÇu nèi
truyÒn dÉn sÏ lÆp l¹i sù th«ng b¸o thay ®æi topo m¹ng BPDU cho ®Õn khi nã nhËn
mét ACK tõ cÇu nèi x¸c ®Þnh cho LAN ®ã. Acknowledgment ®−îc thùc hiÖn trong
mét cÊu h×nh BPDU cê nhËn biÕt thay ®æi topo m¹ng. CÇu nèi x¸c ®Þnh cho th«ng
b¸o ®i qua, hoÆc vÒ tr−íc, phÇn gèc sö dông cïng thñ tôc.
Khi phÇn gèc nhËn mét th«ng b¸o nh− thÕ, hoÆc thay ®æi vÒ topo m¹ng cña
chÝnh nã (vÝ dô nh− mét gèc míi ®−îc khai b¸o), nã sÏ ®Æt cê thay ®æi topo m¹ng
trong tÊt c¶ çc th«ng tin cÊu h×nh ®· truyÒn ®i vμo mét vμi thêi ®iÓm.
LAN 3
B3
B1
LAN 2
LAN 1 Z
B4
X
B2
LAN 4
(a): CÊu h×nh
DA=Z SA=X RC= Qu¶ng b¸ ®Þnh tuyÕn ®¬n
LAN 1 LAN 3 LAN 2

X B1 B3 Z
LAN 4
B2 B4
(b) Yªu cÇu qu¶n b¸ ®Þnh tuyÕn ®¬n
DA=X SA=Z RC= Qu¶ng b¸ ®Þnh tuyÕn tÊt c¶
LAN 1 LAN 3 LAN 2

B1 B3 Z
X
LAN 4
B2 B4
(c) §¸p øng qu¶ng b¸ ®Þnh tuyÕn tÊt c¶
H×nh 10.15: VÝ dô x¸c ®Þnh chän ®−êng
10.3 Router
Çc router ®−îc dïng ®Ó më réng cù ly cña mét m¹ng dùa trªn th«ng tin vÒ líp
m¹ng theo m« h×nh OSI. Çc router phô thuéc vμo giao thøc cña líp M¹ng (ch¼ng
h¹n nh− IP, IPX). Router ph¶i ®äc th«ng tin ®Æc tr−ng cho giao thøc
(protocol_specific information) trong phÇn ®Çu ®Ò cña gãi (thuéc líp m¹ng) råi míi
quyÕt ®Þnh çch göi chuyÓn tiÕp gãi d÷ liÖu ®Õn ®Ých cña nã sao cho khÐo nhÊt. Mçi
router th−êng chøa çc b¶ng ®Þnh tuyÕn (routing table), chøa danh s¸ch nh÷ng th«ng
tin vÒ ®Þa chØ m¹ng vμ thêi gian ph¶i mÊt ®Ó ®Õn ®−îc n¬i ®ã. Giao thøc thuéc líp
m¹ng quyÕt ®Þnh çc router ph¶i chøa th«ng tin g× trong çc b¶ng ®Þnh tuyÕn cña
chóng vμ lμm thÕ nμo ®Ó thu thËp ®−îc nh÷ng th«ng tin nμy.
VÝ dô trong m«i tr−êng NetWare dïng giao thøc IPX, cã mét giao thøc kh¸c gäi
lμ giao thøc th«ng tin ®Þnh tuyÕn RIP (Routing Information Protocol), cã vai trß
quyÕt ®Þnh lμ cÇn nhËp nh÷ng th«ng tin g× vμo trong b¶ng ®Þnh tuyÕn. RIP b¾t buéc
mçi router ph¶i loan b¸o nh÷ng néi dung cña b¶ng ®Þnh tuyÕn cña nã cø mçi 60 gi©y
mét lÇn. Theo kiÓu çch nμy çc router trªn m¹ng trao ®æi th«ng tin víi nhau. Mét
giao thøc NetWare kh¸c, giao thøc qu¶ng ço dÞch vô SAP (Sevice Advertisement
Protocol), kiÓm so¸t sù trao ®æi tªn vμ vÞ trÝ cña çc server. Cã mét giao thøc ®Þnh
tuyÕn kh¸c míi ®−îc Novell ®−a ra lμ NLSP sÏ ®−îc m« t¶ trong môc kÕ tiÕp
10.3.1 Giao thøc NLSP
Router ®a giao thøc (MultiProtocol Router –MPR) cña Novell dïng mét d¹ng
giao thøc tiÕp cËn tiªn tiÕn h¬n gäi lμ NLSP (NetWare Link Service Protocol_ giao
thøc dÞch vô liªn kÕt cña NetWare). MPR lμ mét s¶n phÈm phÇn mÒm ®Þnh tuyÕn
®−îc Novell ®−a ra. C«ng nghÖ ®−îc triÓn khai cho MPR giê ®· ®−îc gép lu«n vμo
trong NetWare 4.1. NLSP cã thÓ dïng ®−îc cho çc m¹ng NetWare 3. 1x vμ 4.x nh−
lμ mét NLM cã thÓ ®−îc n¹p lªn file server. NLSP cung cÊp çc th«ng tin
RIP(Routing Information Protocol) vμ SAP(Service Advertisement Protocol), nh−ng
theo mét khu«n d¹ng h÷u hiÖu h¬n. KÕt qu¶ cuèi cïng lμ, çc router dïng NLSP chØ
cÇn th«ng b¸o víi nhau vÒ çc th«ng tin míi hoÆc võa thay ®æi mμ th«i. Çc router
dïng RIP vμ SAP cø mçi 60 gi©y l¹i ph¶i th«ng b¸o víi nhau vÒ toμn bé néi dung cña
çc b¶ng cña chóng, cßn çc router dïng NLSP chØ göi cho nhau çc th«ng tin cÇn
cËp nhËt th«i, NLSP còng ®−a ra nh÷ng c¶i tiÕn vÒ hiÖu n¨ng kh¸c so víi RIP vμ SAP.
NLSP dïng gi¶i thuËt ®Þnh tuyÕn dÞch vô liªn kÕt (link service) chø kh«ng dïng
vector kho¶ng çch nh− RIP. RIP dïng ph−¬ng ph¸p cò ®Ó x¸c ®Þnh ®−îc con ®−êng
göi chuyÓn tiÕp tèt nhÊt, cã liªn quan ®Õn mét th«ng sè ®Þnh thêi s¬ ®¼ng gäi lμ nhÞp
®ång hå (tick). Cßn gi¶i thuËt ®Þnh tuyÕn dÞchvô liªn kÕt ®−îc dïng trong NLSP l¹i
chØ l−u ý ®Õn thêi gian ®Ó ®Õn ®−îc ®Ých mμ th«i (do ®ã gi¶i thuËt nμy ®«i khi còng
®−îc gäi lμ tr¹ng th¸i liªn kÕt Link-state). NLSP còng ®−a ra nh÷ng tÝnh n¨ng sau
®©y:
- C©n b»ng t¶i (load balancing): Router sÏ ®−a ra quyÕt ®Þnh thÝch ®¸ng(®Ó gi¶i
quyÕt t×nh tr¹ng qu¸ t¶i) khi cã mét ®−êng göi bÞ dïng ®Õn qu¸ th−êng xuyªn.
- Linh ®éng ®Þnh l¹i ®−êng göi (dynamic rerouting): Trong tr−êng hîp cã mét
router bÞ háng hãc, nh÷ng router kh¸c sÏ lËp ngay ra nh÷ng con ®−êng kh¸c ®Ó
çng ®¸ng thay c«ng viÖc cña router ®ã.
- §Þnh tuyÕn nhiÒu cÊp (hierachical routing): Lμ kh¶ n¨ng ®Þnh ra router nμo lμ s¬
cÊp (primary) vμ router nμo lμ thø cÊp (secondary), khi con ®−êng göi tõ nguån
®Õn ®Ých ph¶i ®i qua nhiÒu router.
- TruyÒn d÷ liÖu nhanh h¬n: cã kh¶ n¨ng xö lý nh÷ng d÷ liÖu lín h¬n trong cïng
mét thêi gian.
- T−¬ng thÝch ng−îc: Çc router dïng RIP vμ SAP vÉn cã thÓ lμm viÖc víi NLSP.
10.3.2 Çch lμm viÖc cña Router
Çc router lμm viÖc ®éc lËp víi vËt liÖu nèi m¹ng vμ lo¹i NIC ®−îc dïng.
Router ®äc th«ng tin ®i qua líp liªn kÕt d÷ liÖu theo m« h×nh OSI ®Ó vμo líp M¹ng.
Líp liªn kÕt d÷ liÖu lμ“l·nh ®Þa” cña NIC, nh−ng líp M¹ng l¹i ch¼ng cã liªn quan
chót nμo ®Õn lo¹i NIC ®−îc dïng. KÕt qu¶ lμ router cã thÓ ®−îc ®Þnh h×nh víi mét
card Ethernet bªn mÆt A vμ mét card token Ring bªn mÆt B. Khi mét router nh− vËy
nhËn ®−îc mét cuéc truyÒn Ethernet, nã trÝch lÊy d÷ liÖu ra råi t¸i lËp nã vμo trong
mét khung Token Ring sÏ truyÒn ®i ®−îc bªn phÝa card Token Ring.
Router lμm viÖc rÊt gièng cÇu nèi c©y phñ. Nã trao ®æi th«ng tin víi nh÷ng
router kh¸c trªn m¹ng vμ x©y dùng b¶ng d÷ liÖu ®Þnh tuyÕn cña riªng nã. B¶ng ®Þnh
tuyÕn nμy chøa mét danh s¸ch çc ®Þa chØ m¹ng, sè hop, vμ mét ®¬n vÞ ®o thêi gian
(measurement of time) nμo ®ã. Mét hop ®−îc tÝnh lμ khi mét gãi cÇn ®i qua mét
router. NÕu m¹ng D ®−îc gäi lμ çch m¹ng A 5 hop, th× cã nghÜa lμ mét gãi mμ xuÊt
ph¸t tõ m¹ng A cã lÏ cÇn ph¶i ®i qua n¨m router tr−íc khi ®Õn ®−îc m¹ng D. Mét
®¬n vÞ ®o thêi gian tiªu biÓu lμ nhÞp ®ång hå (tick). Mét tick b»ng kho¶ng 1/18 lÇn 1
gi©y. Sè tick ph¶i mÊt ®Ó mét gãi ®i tõ m¹ng nguån ®Õn ®−îc mét m¹ng ®Ých th−êng
lín h¬n sè hop 1 ®¬n vÞ. Trong vÝ dô võa nªu ë trªn, nÕu m¹ng D çch m¹ng A n¨m
hop, th× th−êng sÏ mÊt s¸u tick ®Ó mét gãi ®i tõ A ®Õn D. NÕu sè tick ®Õm ®−îc trªn
300 th× ®ã lμ dÊu hiÖu cho thÊy r»ng gãi d÷ liÖu ph¶i ®i ngang qua mét lo¹i nèi kÕt
diÖn tho¹i dμnh riªng chËm nh− rïa nμo ®ã.
10.3 3 Nh÷ng çch thùc hiÖn router trong thùc tÕ
Çc router d−îc thùc hiÖn theo mét trong çc ph−¬ng ¸n sau:
- Mét m¸y ®éc lËp, cã nèi kÕt vμo m¹ng.
- Gãi phÇn mÒm ch¹y trªn mét m¸y tr¹m.
- Gãi phÇn mÒm ch¹y trªn mét file server.
- ViÖc ®Þnh tuyÕn ®−îc tÝch hîp lu«n trong H§H m¹ng.
Çc m¸y router ®éc lËp th−êng ®−îc biÕt ®Õn lμ nh÷ng router ®−îc chÕ t¹o bëi
Cisco, mét nhμ chÕ t¹o router lõng danh. Nh÷ng m¸y nμy chØ ®¬n gi¶n lμ c¾m vμo
trong m¹ng lμ ch¹y ngay. (B¹n cÇn ch¹y mét ch−¬ng tr×nh cÊu h×nh mμ nhμ chÕ t¹o
cung cÊp ®Ó ®Þnh cÊu h×nh cho router).
Mét trong nh÷ng router phæ biÕn nhÊt lμ mét gãi phÇn mÒm mμ ch¹y trªn mét
m¸y tr¹m (th−êng lμ mét m¸y tr¹m). VÝ dô, Multiprotocol Router(MPR) cña Novell
cã thÓ ch¹y nh− mét phÇn mÒm hoÆc trªn mét file Server hoÆc trªn mét m¸y tr¹m. §Ó
cμi ®Æt MPR, b¹n g¾n nhiÒu NIC vμo m¸y, ®Õn møc sao cho thÝch hîp víi t×nh huèng
thùc tÕ cña b¹n (b¹n cÇn Ýt nhÊt hai NIC ®Ò lμm cho m¸y tr¹m biÕn thμnh mét router),
råi n¹p phÇn mÒm. ViÖc cμi ®Æt phÇn mÒm nμy bao gåm c¶ viÖc cμi ®Æt mét phiªn b¶n
dïng trong thêi gian ch¹y (run -time version) cña NetWare. Phiªn b¶n run-time cña
NetWare nμy th−êng lμ mét phiªn b¶n ®· ®−îc tinh l−îc bít cña NetWare, cã giíi
h¹n vÒ sè ng−êi dïng chØ tõ 2 ®Õn 5 mμ th«i. Cã ch−¬ng tr×nh ®Þnh cÊu h×nh, cho
phÐp b¹n g¸n çc ®Þa chØ m¹ng cho mçi NIC trong router ®ã.
Hai h·ng Eicon Technologies vμ Novell chμo b¸n nh÷ng phÇn mÒm router mμ
cã thÓ ch¹y trªn mét file server. Çc phÇn mÒm nμy sö dông tÝnh n¨ng ®Þnh tuyÕn néi
bé (internal routing) chøa hÖ ®iÒu hμnh NetWare, nh−ng bæ sung thªm chøc n¨ng cho
tÝnh n¨ng ®ã. VÝ dô nh−, phÇn mÒm cña Eicon bæ sung thªm kh¶ n¨ng cña çc giao
thøc kÕt nèi PPP (Point-to Point Protocol) vμ Frame Relay.
HÇu hÕt çc hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ®Òu ®−a ra nh÷ng kh¶ n¨ng göi ®Þnh tuyÕn cã
giíi h¹n. VÝ dô nh−, NetWare ®−a ra nh÷ng tÝnh n¨ng göi ®Þnh tuyÕn cho IPX,
AppleTalk, vμ IP. §Ó göi tiÕp nhËn cho nh÷ng giao thøc kh¸c, b¹n cÇn phÇn mÒm bæ
sung hoÆc mét router riªng. UnixWare ®−a ra tÝnh n¨ng göi ®Þnh tuyÕn cho IP. §Ó
kÝch ho¹t tiÖn Ých göi ®Þnh tuyÕn cã s½n, b¹n chØ cÇn ®¬n gi¶n lμ g¾n thªm çc NIC bæ
sung vμ g¸n çc ®Þa chØ lÖnh ®−îc dïng trong NetWare lμ LOAD vμ BIND.
HÇu hÕt çc router ®Òu ®−a ra mét thø tÝnh n¨ng nμo ®ã. PhÇn mÒm lμm çc
chøc n¨ng router cã gép s½n mét t¸c nh©n qu¶n lý m¹ng. T¸c nh©n qu¶n lý nμy tr¶ lêi
nh÷ng th¾c m¾c tõ mét thø phÇn mÒm qu¶n lý nμo ®ã göi ®Õn.
VÝ dô nh−, Novell ®−a ra gãi phÇn mÒm NetWare Management System (NMS).
Gãi phÇn mÒm nμy cho phÐp b¹n qu¶n lý, tõ m¸y tr¹m cña b¹n, toμn bé m¹ng, bao
gåm tÊt c¶ çc router, çc file server, vμ çc m¸y tr¹m. B¹n cã thÓ tËp hîp nh÷ng con
sè thèng kª vÒ hiÖu n¨ng, vμ tiÕn hμnh ngay nh÷ng ho¹t ®éng b¸o nguy nÕu cã mét
vμi t×nh tr¹ng sai ph¹m nμo ®ã gia t¨ng.
Còng nh− çc cÇu nèi diÖn réng, hÇu hÕt çc router ®Òu cung cÊp kh¶ n¨ng nèi
kÕt çc LAN th«ng qua çc ®−êng d©y ®iÖn tho¹i cao cÊp.
10.4 Qu¶n lý m¹ng
Çc m¹ng vμ çc hÖ thèng xö lý ph©n phèi ®ang cã b−íc ph¸t triÓn quan träng
vμ thùc vËy, chóng ®· trë thμnh vÊn ®Ò b×nh luËn trong giíi th−¬ng m¹i. Trong mét c¬
quan cã s½n, khuynh h−íng cμng më réng thªm, m¹ng cμng phøc t¹p h¬n, gióp øng
dông nhiÒu h¬n vμ nhiÒu ng−êi dïng h¬n. Khi çc m¹ng nμy ph¸t triÓn h¬n, hai sù
kiÖn trë nªn ®¸ng lo ng¹i lμ:
1. M¹ng, çc nguån tμi nguyªn cña nã vμ sù ph©n bè çc øng dông cña nã trë
nªn kh«ng thÓ thiÕu trong tæ chøc.
2. NhiÒu viÖc cã thÓ ®i sai, lμm mÊt kh¶ n¨ng cña m¹ng hoÆc mét phÇn cña
m¹ng hoÆc sù vËn hμnh bÞ tho¸i hãa ®Õn mét møc ®é kh«ng thÓ chÊp nhËn
®−îc.
Mét m¹ng lín kh«ng thÓ cïng ®Æt chung vμ qu¶n lý bëi næ lùc con ng−êi ®¬n
®éc. Sù phøc t¹p cña mét hÖ thèng nh− thÕ ®iÒu khiÓn ®−îc viÖc sö dông çc c«ng cô
s¾p xÕp m¹ng tù ®éng. Sù cÊp b¸ch trong viÖc cÇn çc c«ng cô nh− thÕ ®−îc t¨ng lªn
vμ sù khã kh¨n ®Ó cung cÊp çc c«ng cô nμy còng t¨ng lªn nÕu m¹ng bao gåm thiÕt
bÞ tõ nhiÒu nhμ cung cÊp.
DÜ nhiªn çc dÉn gi¶i nμy cung cÊp ®Õn toμn bé m¹ng çc ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cña mét c¬ cÊu tæ chøc, bao gåm LAN, MANs, WANs. Tuy nhiªn, çc LAN vμ hiÖn
t¹i ®Õn mét ph¹m vi MAN ph¸t triÓn lμ phÇn cèt lâi cña bÊt kú sù ®iÒu hμnh m¹ng
cña c¬ cÊu tæ chøc vμ ph¶i lμ mét sù tËp trung cña bÊt kú ch−¬ng tr×nh qu¶n lý m¹ng.
Trong ch−¬ng nμy, chóng ta ®Ò cËp vÒ mét chñ ®Ò rÊt lín vμ phøc t¹p nh−: Qu¶n
lý m¹ng, víi mét tÇm quan träng ®Æc biÖt vÒ sù qu¶n lý LAN/MAN. Cô thÓ lμ chóng
ta tËp trung vÒ çc c«ng cô phÇn cøng vμ phÇn mÒm vμ çc hÖ thèng.
Chóng ta b¾t ®Çu b»ng viÖc xem xÐt çc yªu cÇu cho viÖc qu¶n lý m¹ng. §iÒu
nμy sÏ cho mét vμi ý kiÕn vÒ ph¹m vi c«ng viÖc ®−îc hoμn thμnh. §Ó qu¶n lý mét
m¹ng, ®iÒu c¨n b¶n lμ ng−êi ta ph¶i biÕt mét vμi ®iÒu vÒ tr¹ng th¸i chuyÓn vμ çch
vËn hμnh cña m¹ng ®ã.
Víi sù qu¶n lý LAN/MAN ®¬n ®éc, hoÆc víi mét m«i tr−êng LAN/ MAN/
WAN kÕt hîp. Nh÷ng g× cÇn thiÕt lμ nh÷ng hÖ thèng qu¶n lý m¹ng mμ nã bao gåm
mét bé bao hμm d÷ liÖu tËp hîp vμ çc dông cô ®iÒu khiÓn vμ nã ®−îc hîp thμnh mét
hÖ thèng ®ång nhÊt víi m¹ng phÇn cøng vμ phÇn mÒm. Chóng ta xem kiÕn tróc chung
cña mét hÖ thèng qu¶n lý m¹ng vμ sau ®ã kh¶o s¸t çc tiªu chuÈn ISO cho viÖc qu¶n
lý m¹ng.
Sau ®ã chóng ta xem ®Õn çc yªu cÇu ®Æc biÖt cho viÖc qu¶n lý LAN vμ çc
c«ng cô ®−îc dïng cho môc ®Ých ®ã. §iÒu nμy ®−îc tiÕp theo sau b»ng sù giíi thiÖu
çc chuÈn qu¶n lý LAN/MAN ®−îc ®Ò ra bëi IEEE 802.Çc tiªu chuÈn nμy cung cÊp
mét bé çc c«ng cô vμ mét khung lμm viÖc ®Ó qu¶n lý, ®−îc bæ sung b»ng logic
chuyªn biÖt cho mçi lo¹i m¹ng. Nh− vÝ dô sau ®©y, chóng ta xem çc tiªu chuÈn qu¶n
lý ®−îc ®Ò ra cho FDDI.
10.4.1 Çc yªu cÇu qu¶n lý m¹ng

10.4.1.1 Qu¶n lý lçi
Çch nh×n tæng qu¸t ®Ó duy tr× ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña mét m¹ng phøc t¹p cÇn
ph¶i ®−îc xem xÐt çc hÖ thèng nh− mét thÓ thèng nhÊt vμ mçi thμnh tè quan träng
®Æc thï ë vμo nhãm lμm viÖc thÝch hîp. Khi xuÊt hiÖn mét lçi, cÇn ph¶i:
- QuyÕt ®Þnh mét çch chÝnh x¸c lçi ë ®©u.
- T¸ch riªng phÇn cßn l¹i cña m¹ng tõ chç háng ®Ó nã cã thÓ tiÕp tôc chøc n¨ng
mμ kh«ng ¶nh h−ëng.
- T¸i ®Þnh h×nh hoÆc c¶i tiÕn m¹ng theo mét çch ®Ó lμm gi¶m tèi ®a sù ¶nh
h−ëng ®Õn ho¹t ®éng bëi çc thμnh phÇn bÞ háng.
- Söa ch÷a hoÆc thay thÕ çc thμnh phÇn bÞ háng ®Ó phôc håi m¹ng: ®Ó trë vÒ
tr¹ng th¸i ban ®Çu cña nã.
TËp trung vμo sù ®Þnh nghÜa vÒ sù s¾p xÕp lçi vμ kh¸i niÖm c¨n b¶n cña mét lçi.
Mét lçi lμ mét t×nh tr¹ng bÊt th−êng mμ nã ®ßi hái sù chó ý s¾p xÕp (hoÆc hμnh ®éng)
®Ó söa ch÷a; Mét lçi th−êng ®−îc chØ râ bëi viÖc suy gi¶m ho¹t ®éng mét çch chÝnh
x¸c hoÆc bëi çc lçi qu¸ nhiÒu. Cho vÝ dô: nÕu mét d·y çc th«ng tin bÞ c¾t mét çch
tù nhiªn sÏ kh«ng cã tÝn hiÖu vμo chuyÓn ngang qua nã. HoÆc mét sîi trong mét d©y
çp cã thÓ g©y ra çc sai lÖch to lín ®Ó mμ cã mét tû lÖ lçi bit cao mét çch liªn tôc.
DÜ nhiªn, çc lçi cã thÓ x¶y ra mét çch kh«ng th−êng xuyªn th× kh«ng ®−îc xem lμ
çc lçi. Ng−êi ta th−êng cã thÓ ®Òn bï cho çc lçi b»ng çch dïng çc c¬ chÕ ®iÒu
khiÓn lçi tuú theo çc giao thøc kh¸c nhau.
10.4.1.2 Yªu cÇu cña ng−êi dïng
Çc ng−êi dïng mong ®îi sù ph©n tÝch vÊn ®Ò nhanh chãng vμ râ rμng. Çc
ng−êi dïng sau cïng nhÊt sÏ chÞu ®ùng sù ngõng ch¹y thØnh tho¶ng. Khi sù ngõng
ch¹y thØnh tho¶ng nμy x¶y ra, tuy nhiªn, ng−êi dïng th−êng mong ®îi ®Ó nhËn ®−îc
th«ng b¸o ngay, vμ mong ®îi r»ng vÊn ®Ò sÏ ®−îc söa ch÷a hÇu nh− ngay lËp tøc. §Ó
cung cÊp møc ®é ph©n tÝch lçi nμy ®ßi hái ph¶i t×m ra lçi nhanh vμ ®¸ng tin cËy vμ
çc chøc n¨ng s¾p xÕp chÈn ®o¸n. Sù t¸c ®éng vμ kÐo dμi cña çc lçi còng cã thÓ
®−îc gi¶m tèi ®a b»ng çch dïng çc thμnh phÇn d− vμ çc ®−êng dÉn th«ng tin thay
®æi ®Ó t¹o ra cho m¹ng mét møc ®é chÞu ®ùng lçi.
Sau khi söa ch÷a mét lçi vμ phôc håi mét hÖ thèng ®Ó trë vÒ tr¹ng th¸i ho¹t
®éng ®Çy ®ñ cña nã, dÞch vô s¾p xÕp lçi ph¶i ®¶m b¶o r»ng vÊn ®Ò ®−îc ph©n tÝch
mét çch râ rμng vμ kh«ng cã vÊn ®Ò nμo ph¸t sinh. Yªu cÇu nμy ®−îc gäi lμ v¹ch ra
vÊn ®Ò vμ ®iÒu khiÓn. Nh− víi çc khu vùc kh¸c cña s¾p xÕp m¹ng, sù s¾p xÕp lçi cã
hiÖu qu¶ tèi thiÓu trong viÖc thùc hiÖn m¹ng.
10.4.1.3 Qu¶n lý kÕ to¸n

Trong nhiÒu m¹ng liªn kÕt, sù ph©n chia riªng biÖt hoÆc çc trung t©m gi¸ c¶,
hoÆc çc ch−¬ng tr×nh kÕ to¸n riªng, ®−îc giao cho viÖc sö dông çc dÞch vô m¹ng.
Çc dÞch vô nμy lμ çc tμi liÖu kÕ to¸n bªn trong h¬n lμ çc sù chuyÓn giao tiÒn mÆt
thËt sù, nh−ng chóng quan träng cho ng−êi dïng tham dù. H¬n thÕ n÷a, ngay c¶ nÕu
kh«ng cã sù trao ®æi bªn trong nh− thÕ ®−îc sö dông, viÖc qu¶n lý m¹ng cÇn ph¶i
®−îc v¹ch ra çch dïng çc nguån lùc m¹ng bëi ng−êi dïng hoÆc ng−êi dïng qu¶n lý
cho mét sè lý do bao gåm:
- Mét ng−êi dïng hoÆc nhãm ng−êi dïng cã thÓ bÞ l¹m dông quyÒn kh«ng ®−îc
truy t×m vμ ph¸t hiÖn nhê vμo ng−êi dïng kh¸c.
- Ng−êi dïng cã thÓ dÉn ®Õn viÖc sö dông m¹ng kh«ng hiÖu qu¶.
- ViÖc qu¶n lý m¹ng chiÕm mét vÞ trÝ tèt h¬n ®Ó lËp s¬ ®å cho viÖc ph¸t triÓn
m¹ng nÕu nh− kh¶ n¨ng ng−êi dïng biÕt ®Çy ®ñ chi tiÕt.
ViÖc qu¶n lý m¹ng cÇn ®−îc tr×nh bμy râ çc th«ng tin kÕ to¸n ®−îc ghi l¹i ë
çc thêi ®iÓm kh¸c nhau. Kho¶ng çch mong muèn gi÷a viÖc göi th«ng tin ®· ghi ®Õn
çc thêi ®iÓm s¾p xÕp møc ®é cao h¬n vμ mét sè ph−¬ng ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
®−îc sö dông trong viÖc trao ®æi, tÝnh to¸n, çc b¶n t−êng tr×nh vÒ kÕ to¸n nªn ®−îc
dÉn ®Õn tr−íc bé phËn ®iÒu khiÓn viÖc qu¶n lý m¹ng.
§Ó giíi h¹n viÖc truy t×m çc th«ng tin kÕ to¸n, sù thuËn lîi vÒ kÕ to¸n ph¶i
cung cÊp kh¶ n¨ng x¸c nhËn sù cho phÐp cña ng−êi dïng ®Ó truy t×m vμ vËn dông
th«ng tin ®ã.
10.4.1.4 Qu¶n lý tªn vμ cÊu h×nh
Çc m¹ng th«ng tin d÷ liÖu hiÖn ®¹i ®−îc t¹o thμnh tõ çc thμnh phÇn riªng lÏ
vμ çc hÖ thèng logic. VÝ dô: ThiÕt bÞ æ ®Üa trong hÖ ®iÒu hμnh mμ nã cã thÓ ®−îc
®Þnh h×nh ®Ó gióp cho çc øng dông kh¸c nhau. Çc thiÕt bÞ t−¬ng tù, vÝ dô, cã thÓ
®−îc ®Þnh h×nh ®Ó ho¹t ®éng nh− mét router hoÆc nh− mét hÖ thèng ®Çu cuèi hoÆc c¶
hai. Mét khi nã ®−îc quyÕt ®Þnh mét thiÕt bÞ ph¶i sö dông, viÖc qu¶n lý cÊu h×nh cã
thÓ chän lùa phÇn mÒm thÝch hîp vμ ®Æt çc thuéc tÝnh vμ çc gi¸ trÞ (vÝ dô bé ®Þnh
thêi truyÒn l¹i trªn 1 líp Transport) cho thiÕt bÞ ®ã.
Sù qu¶n lý cÊu h×nh ®−îc liªn quan tíi viÖc khëi t¹o mét m¹ng vμ ng−ng ho¹t
®éng mét çch tèt ®Ñp mét phÇn trong sè çc m¹ng. Nã còng liªn quan tíi viÖc duy
tr×, thªm vμo vμ cËp nhËt hãa çc mèi liªn quan gi÷a çc thμnh phÇn vμ t×nh tr¹ng cña
chÝnh çc thμnh phÇn trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng m¹ng.
Çc ho¹t ®éng khëi ®éng vμ ng−ng ho¹t ®éng ë m¹ng lμ çc nhiÖm vô ®Æc biÖt
cña viÖc qu¶n lý m¹ng. Ng−êi ta th−êng mong −íc cho çc ho¹t ®éng nμy ë çc thμnh
phÇn ch¾c ch¾n vμ ®−îc thùc hiÖn mét m×nh (vÝ dô khëi ®éng hoÆc ng−ng ho¹t ®éng
mét phÇn giao diÖn m¹ng).
ViÖc s¾p xÕp m¹ng cÇn ®Õn kh¶ n¨ng ®Ó lμm cho çc thμnh phÇn gièng nhau mμ
chóng bao gåm m¹ng vμ ®Ó ®Þnh nghÜa sù kÕt nèi ®¸ng mong −íc cña çc thμnh phÇn
nμy. CÊu h×nh æn ®Þnh mét m¹ng víi mét m¹ng t−¬ng tù hoÆc víi mét bé t−¬ng tù
çc thuéc tÝnh tμi nguyªn cÇn nhiÒu çch ®Ó ®Þnh nghÜa vμ c¶i tiÕn çc thuéc tÝnh mÆc
®Þnh vμ ®Ó t¶i çc bé thuéc tÝnh ®· x¸c ®Þnh tr−íc vμo trong çc thμnh phÇn m¹ng
chuyªn biÖt. ViÖc qu¶n lý m¹ng cÇn ®Õn kh¶ n¨ng thay ®æi sù liªn kÕt cña çc thμnh
phÇn m¹ng khi çc yªu cÇu cña ng−êi dïng thay ®æi. ViÖc t¸i ®Þnh h×nh cña mét
m¹ng th−êng ®−îc mong muèn t−¬ng øng víi sù ®¸nh gi¸ thùc hiÖn hoÆc víi sù gióp
®ì cña viÖc n©ng cÊp m¹ng, ph¸t hiÖn lçi hoÆc çc cuéc kiÓm tra vÒ tÝnh an toμn.
Ng−êi dïng th−êng cÇn hoÆc muèn th«ng tin vÒ t×nh tr¹ng cña çc nguån tμi
nguyªn m¹ng. V× thÕ khi cã sù thay ®æi vÒ cÊu h×nh x¶y ra, ng−êi dïng sÏ ®−îc th«ng
b¸o vÒ çc thay ®æi nμy. Çc b¸o ço vÒ cÊu h×nh cã thÓ ®−îc ph¸t sinh hoÆc ë mét
vμi c¬ së ®Þnh tuyÕn cã tÝnh chu kú. Tr−íc khi viÖc t¸i ®Þnh h×nh, ng−êi dïng th−êng
muèn ®iÒu tra vÒ t×nh tr¹ng cña çc nguån tμi nguyªn vμ çc thuéc tÝnh cña chóng.
Çc viÖc qu¶n lý m¹ng th−êng chØ muèn cho phÐp ng−êi dïng qu¶n lý vμ ®iÒu
khiÓn sù ho¹t ®éng m¹ng (vÝ dô, sù ph©n bè phÇn mÒm vμ cËp nhËt).
10.4.1.5 Qu¶n lý hiÖu suÊt (ho¹t ®éng)
Çc m¹ng th«ng tin d÷ liÖu hiÖn ®¹i ®−îc t¹o thμnh tõ nhiÒu thμnh phÇn kh¸c
nhau, mμ chóng ph¶i th«ng tin trung gian vμ ph©n phèi tμi nguyªn. Trong çc tr−êng
hîp nμy, thËt lμ ®¸ng ng¹i ®Ó lμm v« hiÖu hãa cña mét øng dông mμ viÖc th«ng tin
qua m¹ng ë trong çc giíi h¹n hiÖu suÊt.
ViÖc qu¶n lý hiÖu suÊt cña mét m¹ng m¸y tÝnh bao gåm hai ph¹m trï chøc n¨ng
tæng qu¸t: thiÕt bÞ kiÓm so¸t vμ thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn. ThiÕt bÞ kiÓm so¸t (theo dâi) lμ
chøc n¨ng mμ nã v¹ch ra çc ho¹t ®éng trªn m¹ng. Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn cho phÐp
qu¶n lý hiÖu suÊt ®Ó t¹o nªn çc ®iÒu chØnh ®Ó c¶i tiÕn sù vËn hμnh m¹ng. Mét vμi
trong sè çc vËn hμnh lμ kÕt qu¶ cña sù liªn quan tíi viÖc qu¶n lý m¹ng lμ:
- Møc ®é cña kh¶ n¨ng tiÖn dông lμ g× ?
- Cã b¸o ®éng khÈn kh«ng ?
- Th«ng l−îng ph¸t ra ë møc ®é kh«ng chØ chÊp nhËn?
- Cã çc nghÏn cæ chai kh«ng ?
- Cã thêi gian ®¸p øng gia t¨ng kh«ng ?
§èi víi çc liªn quan nμy, ng−êi qu¶n lý m¹ng ph¶i tËp trung vμo khëi ®éng
nguån tμi nguyªn vμo mét vμi bé nguån ®iÓn h×nh ®· ®−îc theo dâi ®Ó ®¸nh gi¸ çc
møc vËn hμnh. §iÒu nμy bao gåm çc metric thÝch hîp cã liªn quan vμ ®¸nh gi¸ víi
çc nguån m¹ng cã liªn quan nh− lμ çc ®Ìn b¸o cña çc møc ®é vËn hμnh kh¸c
nhau. VÝ dô nh− chi tiÕt nμo cña çc th«ng tin t¸i dÉn truyÒn ë mét bé nèi vËn chuyÓn
®−îc quan s¸t nh− lμ mét vÊn ®Ò ®ßi hái sù chó ý. V× vËy sù s¾p xÕp vËn hμnh ph¶i
theo dâi nhiÒu bé nguån ®Ó cung cÊp th«ng tin trong ph¹m vi ho¹t ®éng m¹ng quyÕt
®Þnh. B»ng çch tËp hîp çc th«ng tin nμy, ph©n tÝch nã, vμ sau ®ã sö dông hîp lùc
ph©n tÝch khi ph¶n håi, sù qu¶n lý m¹ng cã thÓ trë nªn cμng ngμy cμng tinh x¶o h¬n ë
çc vÞ trÝ nhËn biÕt chøng tá sù hiÖn diÖn hoÆc sù gi¶m gi¸ trÞ vËn hμnh s¾p x¶y ra.
Yªu cÇu cña ng−êi dïng

Tr−íc khi sö dông mét m¹ng víi mét øng dông riªng, ng−êi dïng cã thÓ muèn
biÕt nh÷ng ®iÒu nh− vËy khi thêi gian ®¸p øng trung b×nh vμ thêi gian ®¸p øng tæng
hîp thÊp nhÊt vμ sù ®¸ng tin cËy cña çc dÞch vô m¹ng. V× vËy, sù vËn hμnh ph¶i
®−îc hiÓu chi tiÕt ®Çy ®ñ ®Ó ®¸nh gi¸ çc c©u hái ng−êi dïng mong chê çc dÞch vô
m¹ng ®−îc s¾p xÕp theo çch nh− lμ ®Ó cung cÊp mét çch vÜnh viÔn nÕu thêi gian
®¸p øng tèt çc ¸p dông cña chóng.
Çc c«ng viÖc qu¶n lý m¹ng cÇn cã çc sè liÖu thèng kª thùc hiÖn ®Ó gióp
chóng ho¹ch ®Þnh s¬ ®å, vμ duy tr× çc m¹ng lín. Çc sè liÖu thèng kª thùc hiÖn cã
thÓ ®−îc dïng ®Ó nhËn ra çc nghÏn cæ chai tiÒm Èn tr−íc khi chóng g©y ra çc vÊn
®Ò cho çc ng−êi dïng ®Çu cuèi. Ho¹t ®éng söa ch÷a cho thÝch hîp sau ®ã cã thÓ
®−îc tiÕn hμnh. Ho¹t ®éng nμy cã thÓ dïng d¹ng cña çc b¶ng ®−êng dÉn thay ®æi ®Ó
c©n b»ng hoÆc t¸i ph©n bè kh¶ n¨ng chuyÓn t¶i m¹ng trong suèt çc thêi gian cña sö
dông tèi ®a hoÆc khi mét nghÏn cæ chai ®−îc x¸c nhËn bëi mét sù t¶i m¹ng ph¸t triÓn
mét çch nhanh chãng ë mét vïng: ë giai ®o¹n nμy kh¶ n¨ng ho¹ch ®Þnh, kh¶ n¨ng
t¹o s¬ ®å dùa vμo viÖc thùc hiÖn th«ng tin cã thÓ chØ râ ra çc quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®Ó
lμm, vÝ dô nh−, sù ph¸t triÓn çc ®−êng trong vïng ®ã liªn quan ®Õn.
10.4.1.6 Qu¶n lý b¶o mËt
Sù qu¶n lý b¶o mËt ®−îc liªn hÖ tíi sù ph¸t sinh, ph©n bè vμ dù tr÷ trong çc
ch×a khãa m· hãa çc mËt m· vμ cã sù cho phÐp kh¸c hoÆc truy cËp th«ng tin ®iÒu
khiÓn ph¶i ®−îc duy tr× vμ ph©n bè. Sù qu¶n lý b¶o mËt còng liªn quan ®Õn viÖc truy
cËp thiÕt bÞ kiÓm so¸t vμ thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn tÝnh vμ truy cËp ®Õn tÊt c¶ hoÆc mét phÇn
cña th«ng tin qu¶n lý m¹ng thu ®−îc tõ çc nót m¹ng. Logs lμ mét c«ng cô an toμn
quan träng vμ v× vËy viÖc qu¶ng ço an toμn chÞu ¶nh h−ëng rÊt lín tíi sù tËp hîp, l−u
tr÷ vμ xem xÐt çc b¶ng ghi kiÓm tra vμ çc logs an toμn, còng nh− víi viÖc sö dông
vμ kh«ng sö dông cña çc ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®ang ghi chÐp nμy.
Yªu cÇu cña ng−êi dïng

Sù qu¶n lý an toμn cung cÊp çc ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc b¶o vÖ çc tμi
nguyªn m¹ng vμ th«ng tin ng−êi dïng. Çc ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ an toμn m¹ng sÏ cã
thÓ cho phÐp mét sè ng−êi dïng duy nhÊt. Çc ng−êi dïng muèn biÕt r»ng sù ®iÒu
khiÓn an toμn thÝch hîp lμ søc m¹nh vμ hiÖu qu¶ vμ sù s¾p xÕp çc ®iÒu kiÖn thuËn lîi
an toμn tù nã ph¶i ®−îc ®¶m b¶o.
Host ®iÒu hμnh m¹ng
Bé xö lý Host
NCC
tr−íc-cuèi
Bé gi¸m s¸t ®iÒu khiÓn
NME
NME Appl NME Appl
Comm Comm Comm
OS OS OS
Host
Bé ®iÒu hμnh
khu vùc
NME Appl NME
Comm
Comm
OS
OS
NCC : Trung t©m ®iÒu hμnh m¹ng (Network Control Center)

NME : Thùc thÓ qu¶n lý m¹ng (Network Management Entity)
Comm : PhÇn mÒm truyÒn th«ng (Communication Software)
H×nh 10.16: Çc thμnh phÇn cña hÖ thèng qu¶n trÞ
10.4.2 Çc hÖ thèng qu¶n lý m¹ng

Mét hÖ thèng qu¶n lý m¹ng lμ mét tËp hîp cña çc dông cô cho gi¸m s¸t vμ
®iÒu khiÓn m¹ng mμ chóng ®−îc phèi hîp trong çc ý nghÜa sau:
- Mét giao diÖn ho¹t ®éng ®¬n víi mét bé çc yªu cÇu h÷u hiÖu nh−ng quen
thuéc ng−êi dïng cho viÖc thùc hμnh phÇn lín hoÆc tÊt c¶ viÖc qu¶n lý m¹ng.
- Mét sè çc dông cô riªng lÎ tèi thiÓu. §ã lμ phÇn cøng vμ phÇn mÒm cÇn cho
qu¶n lý m¹ng ®−îc phèi hîp trong thiÕt bÞ ng−êi dïng ®ang tån t¹i.
Mét hÖ thèng qu¶n lý m¹ng bao gåm çc øng dông phÇn mÒm vμ phÇn cøng gia
t¨ng ®· trang bÞ trong sè çc thμnh phÇn m¹ng tån t¹i. PhÇn mÒm sö dông ®Ó hoμn
thμnh çc c«ng viÖc qu¶n lý m¹ng. ë trong çc host m¸y tÝnh vμ çc bé phËn xö lý
th«ng tin (vÝ dô çc bé phËn xö lý tr−íc cuèi, bé phËn ®iÒu hμnh khu vùc (cluster)
cuèi, çc cÇu nèi, çc router). Mét hÖ thèng qu¶n lý m¹ng ®−îc thiÕt kÕ ®Ó xem ®−îc
toμn thÓ m¹ng nh− mét kiÓu kiÕn tróc hîp nhÊt víi çc ®Þa chØ vμ çc dÊu hiÖu Ên
®Þnh cho mçi ®iÓm vμ çc thuéc tÝnh chuyªn biÖt cña mçi thμnh phÇn vμ bé liªn kÕt
(link) ®Õn hÖ thèng. Çc thμnh phÇn chñ ®éng cña m¹ng cung cÊp sù ph¶n håi th«ng
th−êng çc th«ng tin tr¹ng th¸i ®Õn trung t©m ®iÒu khiÓn m¹ng.
Mçi nót m¹ng chøa ®ùng mét tËp hîp phÇn mÒm phôc vô cho c«ng viÖc qu¶n lý
m¹ng, ®· biÕt trong biÓu ®å nh− mét thùc thÓ qu¶n lý m¹ng (NME). Mçi NME thùc
hiÖn çc c«ng viÖc sau:
- TËp hîp çc môc thèng kª trong çc th«ng tin vμ çc ho¹t ®éng liªn quan tíi
m¹ng.
- Dù tr÷ môc thèng kª liªn hÖ tíi vïng.
- §¸p øng çc yªu cÇu tõ trung t©m ®iÒu hμnh m¹ng bao gåm çc yªu cÇu: (1)
dÉn truyÒn çc môc thèng kª ®Õn trung t©m ®iÒu hμnh m¹ng, (2) thay ®æi mét
th«ng sè (vÝ dô nh− mét bé phËn ®Þnh thêi dïng trong mét protocol vËn
chuyÓn), (3) cung cÊp th«ng tin tr¹ng th¸i (vÝ dô çc gi¸ trî th«ng sè, çc bé
phËn liªn kÕt chñ ®éng) vμ (4) ph¸t tÝn hiÖu nh©n t¹o khëi ph¸t ®Ó thùc hiÖn mét
cuéc kiÓm tra.
Tèi thiÓu th× mét host trong m¹ng ph¶i ®−îc chØ ®Þnh nh− lμ trung t©m ®iÒu
hμnh m¹ng. Thªm vμo phÇn mÒm NME, host ®iÒu hμnh m¹ng bao gåm mét tËp hîp
phÇn mÒm ®−îc gäi lμ trung t©m ®iÒu hμnh m¹ng (NCC), NCC bao gåm mét giao
diÖn ho¹t ®éng ®Ó cho phÐp mét ng−êi dïng ®· ®−îc phÐp ®Ó qu¶n lý m¹ng. NNC
®¸p øng çc yªu cÇu ng−êi dïng b»ng çch hiÓn thÞ th«ng tin vμ hoÆc b»ng çch ®−a
çc yªu cÇu ®Õn NMEs xuyªn qua m¹ng. Sù truyÒn th«ng tin nμy ®−îc thùc hiÖn b»ng
çch dïng mét giao thøc qu¶n lý m¹ng møc ®é øng dông mμ nã sö dông çc th«ng
tin cÊu tróc trong kiÓu mÉu gièng nhau nh− bÊt kú øng dông ®· ph©n bè nμo kh¸c.
Çc quan s¸t chung lμ ®Ó:
V× phÇn mÒm qu¶n lý m¹ng n»m trong hÖ thèng ho¹t ®éng host vμ trong cÊu
tróc çc th«ng tin ; PhÇn lín, çc ®Ò nghÞ cho ®Õn khi ®−îc thiÕt lËp gÇn ®©y ®Ó dïng
mét thiÕt bÞ ng−êi cung cÊp ®¬n gi¶n. Trong tr−êng hîp mét m¹ng cña çc m¸y tÝnh
ç nh©n cã mét sè LAN çc gãi qu¶n lý m¹ng mμ nã sÏ cμi vμo cïng víi çc m¸y
tÝnh ç nh©n tõ mét sè çc nhμ cung cÊp. Çc tiªu chuÈn ë vïng nμy vÉn cßn míi
nh−ng çc hÖ thèng qu¶n lý m¹ng ®· chuÈn hãa ®· ®−îc thiÕt kÕ ®Ó qu¶n lý mét
m¹ng nhiÒu nhμ cung cÊp, ®ang cμng ngμy trë nªn phæ biÕn h¬n.
KiÕn tróc cã thÓ ®−îc më réng ra ®Ó bao gåm phÇn cøng ®iÒu hμnh kü thuËt vμ
còng nh− phÇn cøng theo dâi vËn hμnh.
§Ó duy tr× kh¶ n¨ng cao cña chøc n¨ng qu¶n lý m¹ng, hai hoÆc ba trung t©m
®iÒu hμnh m¹ng ®−îc sö dông. Trong ho¹t ®éng th«ng th−êng, mét trong sè çc trung
t©m th× nhμn rçi hoÆc chØ ®¬n gi¶n ®ang tËp hîp çc môc thèng kª. NÕu trung t©m
®iÒu hμnh m¹ng kh«ng tèt th× ®ßi hái ph¸i cã hÖ thèng dù phßng.
10.4.3 Qu¶n lý m¹ng OSI

ISO ®· x¸c ®Þnh mét nhãm çc tiªu chuÈn cho viÖc qu¶n lý m¹ng, ®−îc ®Ò nghÞ
bëi ISO nh− çc hÖ thèng qu¶n lý. Tiªu chuÈn ®Çu tiªn liªn quan tíi qu¶n lý m¹ng ®·
x¸c ®Þnh bëi ISO lμ ISO 7498-4, mμ nã tr×nh bμy râ khung c«ng viÖc qu¶n lý cho
model ISO. Tμi liÖu nμy chØ râ r»ng çch qu¶n lý OSI, gióp ®ì cho ng−êi dïng çc
yªu cÇu vÒ:
- Çc ho¹t ®éng mμ nã cho phÐp ng−êi ®iÒu hμnh lËp s¬ ®å tæ chøc, ®èc thóc,
®iÒu hμnh vμ kÕ to¸n cho viÖc sö dông çc dÞch vô trung gian nèi kÕt.
- Kh¶ n¨ng ®Ó ®¸p øng çc yªu cÇu thay ®æi.
- Çc thuËn lîi ®Ó ®¶m b¶o çch vËn chuyÓn çc th«ng tin dù ®o¸n tr−íc.
- Çc thuËn lîi mμ nã gióp b¶o vÖ th«ng tin vμ gióp b¶o vÖ tÝnh chÝnh x¸c çc tμi
nguyªn vμ n¬i ®Õn cña d÷ liÖu ®· truyÒn t¶i.
Bé xö lý øng dông qu¶n lý hÖ thèng (SMAP)
Giao diÖn qu¶n lý

hÖ thèng (SMI)
Thùc thÓ øng dông qu¶n lý

LME
hÖ thèng (SMAE)
CMIP
LME Líp tr×nh diÔn
LME Líp phiªn
C¬ së th«ng tin
LME Líp giao vËn
qu¶n lý (MIB)
LME Líp m¹ng
LME Líp liªn kÕt d÷ liÖu
LME Líp vËt lý
Giao diÖn qu¶n lý

líp(LMI)
LME : Thùc thÓ qu¶n lý líp

CMIP Giao thøc th«ng tin qu¶n lý chung
H×nh 10.17: KiÕn tróc cña qu¶n trÞ OSI
V× lÏ ®ã, ISO ®· ®Ò ra mét bé tiªu chuÈn cã nhiÒu phÇn vμ ph¸c th¶o çc tiªu
chuÈn cho viÖc qu¶n lý m¹ng. CCITT lμ mét tæ chøc ®ì ®Çu cña nç lùc nμy vμ ®· ®Æt
bªn c¹nh çc chuçi) X.700 giíi thiÖu chóng. Çc tiªu chuÈn chia thμnh 5 lo¹i chung:
1. Çch s¾p xÕp khung lμm viÖc (framework) vμ tæng qu¸t OSI: bao gåm ISO
7498-4 mμ nã cung cÊp mét sù giíi thiÖu chung vÒ kh¸i niÖm qu¶n lý, vμ
ISO 10040 mμ nã lμ mét tæng quan cña phÇn cßn l¹i cña çc tμi liÖu.
2. CMIS/CMIP: §Þnh nghÜa dÞch vô th«ng tin qu¶n lý chung (CMIS) mμ nã

cung cÊp çc dÞch vô qu¶n lý OSI cho çc øng dông qu¶n lý, cßn CMIP cung
cÊp çc kh¶ n¨ng trao ®æi th«ng tin ®Ó gióp ®ì cho CMIS.
3. Çc chøc n¨ng qu¶n lý çc hÖ thèng: §Þnh nghÜa çc chøc n¨ng ®Æc biÖt mμ
nã ®−îc thùc hiÖn bëi sù qu¶n lý çc hÖ thèng OSI.
4. CÊu tróc cña th«ng tin qu¶n lý: §Þnh nghÜa c¬ së th«ng tin qu¶n lý (MIB),
mμ chóng chøa ®ùng mét ®¹i diÖn cña tÊt c¶ ®èi t−îng trong ®èi t−îng ®Ó
qu¶n lý m«i tr−êng OSI.
5. Sù qu¶n lý líp: §Þnh nghÜa th«ng tin qu¶n lý, çc dÞch vô vμ çc chøc n¨ng
liªn quan ®Õn çc layer OSI chuyªn biÖt.
10.4.3.1 FRAMEWORK qu¶n lý OSI
Mét kiÓu khung cña mét hÖ thèng OSI tham dù trong s¾p xÕp m¹ng ®−îc m« t¶
ë h×nh 10.17. Çc thμnh phÇn cèt lâi cña khung bao gåm:
1. Bé xö lý øng dông qu¶n lý hÖ thèng: ®©y lμ phÇn mÒm côc bé trong mét hÖ
thèng mμ nã cã thÓ ®¸p øng cho viÖc ch¹y ch−¬ng tr×nh çc chøc n¨ng s¾p
xÕp m¹ng trong mét hÖ thèng ®¬n gi¶n (host, bé phËn xö lý front-end,
router, ) Nã ®· xö lý ®Ó mét toμn c¶nh çc th«ng sè hÖ thèng vμ kh¶ n¨ng
cã thÓ, v× vËy s¾p xÕp tÊt c¶ çc khÝa c¹nh cña hÖ thèng vμ cã thÓ phèi hîp
víi çc SMAP ë çc hÖ thèng kh¸c.
2. Thùc thÓ øng dông qu¶n lý hÖ thèng: thùc thÓ møc ®é øng dông nμy t−¬ng
quan víi viÖc th«ng tin víi çc nót kh¸c, ®Æc biÖt víi hÖ thèng mμ nã thùc
hμnh mét chøc n¨ng trung t©m ®iÒu hμnh m¹ng. Mét giao thøc møc ®é øng
dông tiªu chuÈn hãa, CMIP ®−îc sö dông cho môc ®Ých nμy. SMAEcung cÊp
çc dÞch vô ®Õn SMAP b»ng çc ph−¬ng ph¸p cña mét CMIS phæ biÕn.
3. LME: logic ®−îc ghi vμo mçi líp cña cÊu tróc OSI ®Ó cung cÊp çc chøc
n¨ng qu¶n lý m¹ng ®Õn líp ®ã.
4. MIB: Sù tËp hîp cña th«ng tin ë mçi nót cã liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý
m¹ng.
DÜ nhiªn, trong h×nh 10.17 tÊt c¶ çc thμnh phÇn ®· ®−îc trang bÞ trong mét
kiÓu d¸ng ®· ph©n bè ngang qua tÊt c¶ çc hÖ thèng mμ nã chøa ®ùng ®Ó qu¶n lý
m¹ng. Çc sù hæ t−¬ng mμ nã x¶y ra bªn trong çc hÖ thèng ®−îc ph¸c häa, trong
b¶ng tãm t¾t ë h×nh 10.18.
Çc ho¹t ®éng qu¶n trÞ chÞu ¶nh h−ëng th«ng qua sù ®iÒu khiÓn cña çc c«ng cô
qu¶n trÞ. Mçi hÖ thèng chøa ®ùng mét sè çc ®èi t−îng nh− thÕ. Mçi ®èi t−îng lμ mét
frame d÷ liÖu mμ nã ®¸p øng víi mét sù hiÖn diÖn thùc sù ®−îc qu¶n lý. SMAP trong
mét hÖ thèng ®−îc cho phÐp ®Ó vμo mét trong hai vai trß cã thÓ ®−îc, hoÆc mét vai
trß bÞ qu¶n trÞ (agent) hoÆc mét vai trß qu¶n trÞ (manager role). Vai trß qu¶n trÞ cho
mét SMAP x¶y ra trong mét hÖ thèng mμ nã ho¹t ®éng nh− mét trung t©m ®iÒu khiÓn
hoÆc qu¶n trÞ m¹ng. Çc vÊn ®Ò qu¶n trÞ ®ßi hái cho viÖc th«ng tin vμ sù ho¹t ®éng
®ßi hái cho viÖc ch¹y ch−¬ng tr×nh ®Ó çc hÖ thèng ®· s¾p xÕp trong m¹ng. Trong
mçi hÖ thèng ®· s¾p xÕp, agent tiÕp xóc víi bé qu¶n trÞ (manager) vμ ®¸p øng víi çc
dông cô trong hÖ thèng cña nã.
Bé qu¶n trÞ hÖ thèng
Xö lý qu¶n trÞ
Qu¶n trÞ Qu¶n trÞ

®¸p øng / ®¸p øng /
ho¹t ®éng th«ng b¸o
Xö lý Agent
HÖ thèng bÞ qu¶n trÞ kh¸c
§èi t−îng bÞ qu¶n trÞ (cã thÓ chøa ®èi t−îng kh¸c)
H×nh 10.18: T−¬ng t¸c qu¶n trÞ hÖ thèng
10.4.3.2 Çc chøc n¨ng qu¶n lý hÖ thèng

Mét bé çc tiªu chuÈn ®−îc ban hμnh d−íi lý thuyÕt chung SMF (Systems
management funtion). Mçi tiªu chuÈn SMF chØ râ chøc n¨ng ®Ó hç trî hÖ thèng qu¶n
lý çc yªu cÇu vïng chøc n¨ng (SMFA) ; SMFA ®−îc m« t¶ ë phÇn sau.
SMF ®· cho cã thÓ gióp cho çc ®ßi hái ë mét hoÆc nhiÒu h¬n n¨m SMFAs ; vÝ
dô nh− viÖc t−êng thuËt chøc n¨ng s¾p xÕp cã thÓ sö dông ®Õn tÊt c¶ SMFAs. DÜ
nhiªn lμ mçi SMFAs cÇn cã nhiÒu SMFs. Mçi mét chuÈn SMF chØ râ chøc n¨ng cho
SMF vμ cung cÊp mét s¬ ®å gi÷a çc dÞch vô ®· cung cÊp bëi SMF vμ dÞch vô th«ng
tin qu¶n lý chung (CMIS). Mèi liªn hÖ nμy ®−îc lμm râ ë h×nh 10.19.
10.4.3.3 CÊu tróc cña th«ng tin qu¶n lý

C¬ së cña ho¹t ®éng qu¶n lý çc hÖ thèng lμ c¬ së th«ng tin qu¶n lý (MIB), mμ
nã chøa mét ®¹i diÖn cña tÊt c¶ çc tμi nguyªn d−íi viÖc qu¶n lý çc hÖ thèng. CÊu
tróc cña th«ng tin qu¶n lý hÖ thèng (SMI) chØ râ khung lμm viÖc chung bªn trong mμ
mét MIB cã thÓ ®−îc chØ râ vμ ®−îc cÊu t¹o.
SMI nhËn biÕt çc lo¹i d÷ liÖu mμ nã cã thÓ ®−îc dïng trong MIB vμ çc tμi
nguyªn trong MIB ®−îc ®¹i diÖn vμ mang tªn.
Çc vïng chøc n¨ng qu¶n lý ®Æc tr−ng
Qu¶n lý Qu¶n lý Qu¶n lý Qu¶n lý

Qu¶n lý lçi
kÕ to¸n cÊu h×nh hiÖu suÊt b¶o mËt
Qu¶n lý Qu¶n lý Qu¶n lý Qu¶n lý b¸o

®èi t−îng tr¹ng th¸i c¶nh b¸o ço sù kiÖn
NhËt ký B¸o ço c¶nh Theo dâi Bé ®o Gi¸m s¸t t¶i

®iÒu hμnh b¸o b¶o mËt b¶o mËt kÕ to¸n lμm viÖc
Qu¶n lý Qu¶n lý Qu¶n lý

Tãm t¾t
kiÓm tra kÕ to¸n hiÖu suÊt
Çc chøc n¨ng qu¶n lý hÖ thèng
Khëi B¸o ço Ho¹t

KÕt thóc Khëi t¹o
®éng sù kiÖn ®éng
Bá qua NhËn vÒ ThiÕt lËp Xo¸
DÞch vô CMISE
H×nh 10.19: Qu¶n trÞ m¹ng
ViÖc qu¶n lý çc hÖ thèng OSI tr¶ lêi mét çch khã kh¨n vÒ çc kh¸i niÖm cña
kiÓu h−íng ®èi t−îng. Mçi bé tμi nguyªn mμ nã ®−îc theo dâi vμ ®iÒu khiÓn bëi viÖc
qu¶n lý çc hÖ thèng OSI ®−îc ®¹i diÖn b»ng mét ®èi t−îng ®· s¾p xÕp. Mét ®èi
t−îng ®· s¾p xÕp cã thÓ ®−îc lμm râ cho bÊt kú bé nguån nμo mμ c¬ quan mong
muèn theo dâi vμ / hoÆc ®iÒu khiÓn. Çc vÝ dô vÒ bé nguån phÇn cøng lμ çc chuyÓn
m¹ch, çc tr¹m lμm viÖc, PBXs, cards cæng LAN vμ çc multiplexer. Çc vÝ dô vÒ bé
tμi nguyªn phÇn mÒm lμ çc ch−¬ng tr×nh xÕp hμng, mét sè nguyªn t¾c gi¶i quyÕt vÊn
®Ò ®−êng dÉn vμ çc ®−êng dÉn qu¶n lý bé ®Öm. Çc ®èi t−îng ®· s¾p xÕp mμ chóng
®Ò nghÞ ®−a çc tμi nguyªn chuyªn biÖt ®Õn mét líp riªng ®−îc gäi lμ ®èi t−îng ®·
®−îc qu¶n lý líp (N). Çc ®èi t−îng ®· qu¶n lý mμ chóng chuyÓn ®Õn çc tμi nguyªn
mμ çc bé nguån nμy bao gåm h¬n mét líp ®−îc gäi lμ çc ®èi t−îng bÞ qu¶n lý.
Mét ®èi t−îng bÞ qu¶n lý ®−îc chØ râ trong çc thuËt ng÷ cña thuéc tÝnh mμ nã
së h÷u, sù häat ®éng mμ cã thÓ ®−îc thùc hiÖn ë ®ã, çc th«ng b¸o mμ nã ph¶i sö
dông vμ çc mèi liªn quan cña nã víi çc ®èi t−îng bÞ qu¶n lý kh¸c. §Ó cÊu tróc vÒ
®Þnh nghÜa cña mét MIB, mçi ®èi t−îng bÞ qu¶n lý ë mét tr−êng hîp cô thÓ cña mét
nhãm ®èi t−îng bÞ qu¶n lý, mét nhãm ®èi t−îng lμ mét kiÓu hoÆc mét template cho
çc tr−êng hîp cô thÓ ®èi t−îng bÞ qu¶n lý mμ chóng ph©n phèi çc thuéc tÝnh gièng
nhau çc th«ng b¸o vμ çc ho¹t ®éng qu¶n lý. ViÖc ®Þnh nghÜa cña mét nhãm ®èi
t−îng bÞ qu¶n lý còng nh− ®· tr×nh bμy râ bëi template, bao gåm:
- Çc thuéc tÝnh cã thÓ thÊy ë çc ®−êng giíi h¹n ®èi t−îng bÞ qu¶n lý.
- Çc ho¹t ®éng qu¶n lý hÖ thèng mμ chóng cã thÓ ®−îc trang bÞ cho ®èi t−îng ®·
s¾p xÕp.
- Çch vËn hμnh ®· m« t¶ bëi ®èi t−îng ®· qu¶n lý t−¬ng øng víi çc ho¹t ®éng
qu¶n lý.
- Çc th«ng b¸o mμ chóng cã thÓ ®−îc ph¸t sinh bëi ®èi t−îng bÞ qu¶n lý.
B¶ng 2 liÖt kª çc nhãm ®èi t−îng mμ chóng ®· ®−îc ®Þnh nghÜa nh− ë phÇn cña
SMI tr−íc ®©y.
Thuéc tÝnh
Çc thμnh phÇn d÷ liÖu thùc sù chøa ®ùng trong mét ®èi t−îng s¾p xÕp ®−îc gäi
lμ çc thuéc tÝnh. Mçi thuéc tÝnh ®¹i diÖn mét ®Æc tÝnh cña tμi nguyªn mμ ®èi t−îng
®¹i diÖn, nh− çc ®Æc ®iÓm cã tÝnh ho¹t ®éng, tr¹ng th¸i tr¸i ng−îc hoÆc çc ®iÒu kiÖn
vËn hμnh. Lo¹i d÷ liÖu cña mét thuéc tÝnh cã thÓ lμ sè nguyªn, sè thùc, phÐp to¸n
luËn lý, chuçi ký tù hoÆc mét vμi lo¹i cÊu t¹o tõ çc lo¹i c¬ b¶n. Mét thuéc tÝnh cã
thÓ cã mét gi¸ trÞ ®¬n gi¶n hoÆc mét bé gi¸ trÞ. Mét bé thuéc tÝnh cã gi¸ trÞ lμ mét çi
mμ gi¸ trÞ cña nã lμ mét bé çc thμnh phÇn cña mét lo¹i d÷ liÖu ®· cho.
§Ó thªm vμo mét lo¹i d÷ liÖu, mçi thuéc tÝnh ®· xö lý çc quy luËt ®äc, viÕt,
®äc/viÕt) vμ çc quy luËt mμ b»ng çch nμy nã cã thÓ ®−îc ®Þnh vÞ nh− lμ kÕt qu¶ cña
mét nghiªn cøu ®· chän läc (çc quy luËt matching).
Ho¹t ®éng
Sù ho¹t ®éng qu¶n lý hÖ thèng cung cÊp ®Õn çc thuéc tÝnh cña mét ®èi t−îng
hoÆc ®Õn ®èi t−îng qu¶n lý nh− mét tæng thÓ. Mét ho¹t ®éng thùc hiÖn ë mét ®èi
t−îng qu¶n lý cã thÓ dïng chØ nÕu sù tiÕp nèi hÖ thèng qu¶n lý cã çc quyÒn lîi truy
cËp cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn viÖc vËn hμnh vμ çc chÕ ngù h»ng ®Þnh kh«ng bÞ ph¹m lçi.
Ch¹y ch−¬ng tr×nh

Mét ®èi t−îng ®· s¾p xÕp béc lé çc ®Æc ®iÓm vÒ vËn hμnh ch¾c ch¾n, bao gåm
®èi t−îng nμo ®Õn sù ho¹t ®éng thùc hiÖn ë ®ã vμ çc chÕ ngù ®Æt ë çch ch¹y
ch−¬ng tr×nh cña nã. Çch ch¹y ch−¬ng tr×nh cña mét ®èi t−îng ®· s¾p xÕp x¶y ra
t−¬ng øng hoÆc Stimuli ngoμi hoÆc trong. Stimuli ngoμi lμ d¹ng cña çc ho¹t ®éng
s¾p xÕp hÖ thèng chuyÓn giao ë d¹ng cña çc th«ng tin CMIP. Stimuli trong lμ çc sù
kiÖn bªn trong ®Õn çc ®èi t−îng bÞ qu¶n lý vμ tμi nguyªn cã liªn quan cña nã, nh− lμ
çc bé phËn ®Þnh thêi.
Th«ng b¸o
Çc ®èi t−îng qu¶n lý ®· ®−îc nèi ®Ó sinh ra çc sù th«ng b¸o khi mét vμi biÕn
cè trong hoÆc ngoμi ¶nh h−ëng ®èi t−îng ®−îc nhËn ra. Çc th«ng b¸o cã thÓ ®−îc
dÉn truyÒn bªn ngoμi mét giao thøc hoÆc nhËt ký. Çc hÖ thèng ®ang qu¶n lý cã thÓ
®ßi hái r»ng mét vμi hoÆc tÊt c¶ nh÷ng th«ng b¸o ®· ph¸t sinh bëi mét ®èi t−îng ®·
qu¶n lý th× ®−îc göi ®Õn ®ã. Çc th«ng b¸o mμ chóng ®−îc göi ®Õn mét bé qu¶n lý
®−îc chøa ®ùng trong mét b¶ng t−êng tr×nh.
§èi t−îng M« t¶
Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa th«ng tin d÷ liÖu ®−îc l−u tr÷ trong
nhËt ký nh− mét kÕt qu¶ cña b¸o ço c¶nh b¸o nhËn. Çc
MÈu tin c¶nh b¸o nhãm ®èi t−îng lμ: c¶nh b¸o truyÒn th«ng, c¶nh b¸o chÊt
l−îng dÞch vô, c¶nh b¸o lçi xö lý, c¶nh b¸o thiÕt bÞ vμ c¶nh
b¸o m«i tr−êng
Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa th«ng tin d÷ liÖu ®−îc l−u tr÷ trong
MÈu tin thay ®æi gi¸ trÞ thuéc tÝnh nhËt ký nh− lμ mét kÕt qu¶ cña viÖc nhËn th«ng b¸o sù
thay ®æi gi¸ trÞ thuéc tÝnh
Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa tiªu chuÈn cho viÖc ®iÒu khiÓn çc
Bé ph©n biÖt (Discriminator)
dÞch vô qu¶n lý
Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa çc t×nh tr¹ng mμ nã sÏ ®−îc tháa

Bé ph©n biÖt chuyÓn tiÕp sù kiÖn (Event
m·n b»ng çc t−êng thuËt sù kiÖn tiÒm tμng tr−íc khi b¸o
forwarding discriminator)
ço sù kiÖn ®· chuyÓn ®Õn mét tr¹m ®Ých riªng
Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa çc th«ng tin ®−îc l−u tr÷ trong nhËt
MÈu tin nhËt ký sù kiÖn (Event log record) ký nh− lμ kÕt qu¶ cña çc sù kiÖn nhËn. §©y lμ siªu líp,
çc mÈu tin cho çc lo¹i sù kiÖn ®Æc biÖt ®−îc b¾t nguån
Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa tiªu chuÈn ®Ó ®iÒu khiÓn nhËt ký cña

NhËt lý (Log)
th«ng tin ®· nhËn ë çc ®¬n vÞ d÷ liÖu giao thøc qu¶n lý
Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa çc mÈu tin ë mét ®èi t−îng nhËt ký
MÈu tin nhËt ký (Log record)
®−îc qu¶n lý
§èi t−îng M« t¶
Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa th«ng tin l−u tr÷ trong nhËt ký nh− lμ
MÈu tin xo¸ ®èi t−îng (Object deletion record)
kÕt qu¶ cña viÖc nhËn th«ng b¸o xo¸ ®èi t−îng
Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa th«ng tin ®−îc l−u tr÷ trong nhËt ký
MÈu tin thay ®æi tªn ®èi t−îng (Object name
nh− lμ kÕt qu¶ cña viÖc nhËn th«ng b¸o thay ®æi tªn ®èi
change record)
t−îng.
MÈu tin thay ®æi quan hÖ (Relationship change Dïng ®Ó ®Þnh nghÜa th«ng tin ®−îc l−u tr÷ trong nhËt ký
record) nh− lμ kÕt qu¶ cña viÖc nhËn b¸o ço thay ®æi quan hÖ.
MÈu tin thay ®æi tr¹ng th¸i (State change record)
nh− lμ kÕt qu¶ cña viÖc nhËn b¸o ço thay ®æi tr¹ng th¸i.
B¸o ço c¶nh b¸o b¶o mËt (Security alarm report)
nh− lμ kÕt qu¶ cña viÖc nhËn b¸o ço ¶nh b¸o b¶o mËt
Dïng ®Ó ®¹i diÖn mét bé phÇn cøng vμ phÇn mÒm mμ

HÖ thèng (System) chóng t¹o thμnh mét thÓ ®éc lËp cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn
viÖc xö lý th«ng tin vμ/hoÆc vËn chuyÓn th«ng tin
§Ønh (Top) Nhãm cña mçi lo¹i ®èi t−îng ®ã lμ mét líp con
DÞch vô th«ng tin qu¶n lý chung (CMIS)

CMIS ®Þnh nghÜa çc dÞch vô cung cÊp cho sù s¾p xÕp çc hÖ thèng OSI (OSI
9595). Çc dÞch vô nμy cã thÓ ®−îc tiÕp nèi bëi çc bé phËn xö lý s¾p xÕp ®Ó th«ng
tin mét chót Ýt.
Çc dÞch vô CMIS chia lμm hai lo¹i: çc dÞch vô ®· x¸c nhËn ®ßi hái mét bé xö
lý qu¶n lý nhá ®Ó göi mét ®¸p øng ®Õn n¬i nhËn râ vμ viÖc thμnh c«ng hay thÊt b¹i
cña ho¹t ®éng ®ßi hái; çc dÞch vô kh«ng x¸c nhËn kh«ng sö dông çc ®¸p øng.
Tμi liÖu tham kh¶o
1. Network Protocol Handbook, Matthew G.Naugle, McGraw-Hill,Inc.1994.

2. Data and Computer Communications, William Stallings – 1994
3. Computer Networks, Andrew S.tanenbaum – 1996
4. Local Area Network, Gerd E.Keiser, McGraw-Hill 1989
5. Internetworking with TCP/IP, Volume1 Prentice-Hall 1991
6. Local And Metropolitan Area Networks, William Stallings, Provided by Telstra
1993
7. Internetworking, Second Edition Mark A.Miller, P.E.1995, Printed in USA

M NG Máy Tính

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

M NG Máy Tính

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Lêi nãi ®Çu

Môc lôc ............................................................................................................... 3

Ch−¬ng 1: Tæng quan hÖ thèng m¹ng côc bé....................................................... 7

Ch−¬ng 2: Mét sè ph−¬ng thøc truy cËp m¹ng .................................................. 31

Ch−¬ng 3: KiÕn tróc ph©n líp ............................................................................ 59

Ch−¬ng 4: M¹ng diÖn réng ................................................................................ 73

Ch−¬ng 5: Hä giao thøc TCP/IP ......................................................................... 85

Ch−¬ng 6: Giíi thiÖu chung vÒ hÖ ®iÒu hμnh m¹ng ........................................... 98

6.3.2.PhÇn mÒm cμi ®Æt trªn m¸y chñ .........................................................................100

Ch−¬ng 7: Qu¶n trÞ m¹ng................................................................................ 123

Ch−¬ng 8: Vμi m¹ng thùc tÕ............................................................................ 137

8.1.4 §−êng truyÒn ......................................................................................................140

Ch−¬ng 9: M¹ng tèc ®é cao............................................................................. 173

Ch−¬ng 10: Liªn m¹ng..................................................................................... 197

Tμi liÖu tham kh¶o .......................................................................................... 249

Lîi Ých cña viÖc dïng chung tμi nguyªn m¹ng

1.2 M¹ng côc bé LAN

H×nh 1.2.CÊu h×nh m¹ng tuyÕn tÝnh (bus)

1.3.2.3 M¹ng vßng (ring)

H×nh 1.3: CÊu h×nh m¹ng vßng (ring)

¦u ®iÓm cña m¹ng vßng

KhuyÕt ®iÓm cña m¹ng vßng

Card giao tiÕp

1.4.2 C¸p ®ång trôc lo¹i nhá

§Çu nèi T §Çu kÕt

H×nh 1.6: §Êu nèi trong c¸p UTP

- DÔ dμng kh¾c phôc lçi.

Tham sè Çp dÇy (thick Çp máng (thin Çp UTP

H×nh 1.7: B¶ng tham sè cña mét sè lo¹i c¸p

1.4.4 C¸p sîi quang

(a) CÊu h×nh b¨ng réng t¸ch (split broadband)

NhËn víi tÇn sè f1

TruyÒn víi tÇn sè f1

ChÊu chuyÓn ®æi ®Þa chØ bé nhí

H×nh 1.9: VÝ dô vÒ s¬ ®å tæng qu¸t cña 1 lo¹i card

§Çu nèi Hub

H×nh 1.10. M« t¶ ®Êu nèi thiÕt bÞ HUB

H×nh 1.11: Më réng m¹ng côc bé sö dông bé lÆp (repeater)

H×nh 1.12: Nèi 2 m¹ng côc bé b»ng mét Bridge

Bridge lμm viÖc nh− sau:

H×nh 1.13: Më réng m¹ng sö dông mét bridge

H×nh 14: Dïng router trong liªn m¹ng (3 m¹ng)

H×nh 1.15: Dïng router trong liªn m¹ng (4 m¹ng)

H×nh 1.17: VÝ dô vÒ ®Êu nèi Modem qua m¹ng tho¹i

2.1 M« h×nh OSI

Giao thøc líp øng dông

Giao thøc líp tr×nh diÔn

Giao thøc líp phiªn

Giao thøc líp giao vËn

Líp con truyÒn th«ng

Líp m¹ng Líp m¹ng Líp m¹ng Líp m¹ng

Líp vËt lý Líp vËt lý Líp vËt lý Líp vËt lý

H×nh 2.1 - M« h×nh OSI

2.2 C¸c chuÈn IEEE 802.x vμ ISO 8802.x

Líp øng dông

Líp tr×nh diÔn

Líp giao vËn

Líp vËt lý 802.3 802.4 802.5 802.6 802.9 802.11 802.12

DSAP SSAP CONTROL INFORMATION

(a) Khu«n d¹ng tæng qu¸t

§Þa chØ ®Ých §Þa chØ nguån

(c) Vïng CONTROL cho PDU lo¹i I (Infomation)

(d) Vïng CONTROL cho PDU lo¹i S (Supervisory)