Professional Documents
Culture Documents
Bµi tËp ch−¬ng 8: æn ®Þnh thanh th¼ng chÞu nÐn ®óng t©m
Bµi 1: Cho hÖ gåm 2 thanh tiÕt diÖn ch÷ nhËt kÝch th−íc b1xh1 chÞu lùc nh− h×nh vÏ.
1. TÝnh lùc däc trong c¸c thanh BC, BD.
2. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ cho phÐp cña lùc F theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cña c¸c thanh.
BiÕt h=1,5m; b1=10cm; h1=12cm; α = 450; β=60o; vËt liÖu cã [σ]=1,2 kN/cm2.
B¶ng tra hÖ sè gi¶m øng suÊt cho phÐp:
λ 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160
ϕ 0,87 0,80 0,71 0,60 0,48 0,38 0,31 0,25 0,22 0,18 0,16 0,14 0,12
Bµi gi¶i:
α β h1
b1
h
c d
F
b
x
α β
FBC FBd
F F F 2F
⇒ FBD = − =− =− =− = −0.732 F
sin β sin 60o
1 3 ( 3 + 1)
(cos β + ) (cos 60 o + ) ( + )
tan α tan 45o 2 2
3
2Fsin 60 o 2F 2 = − 2 3 F = −0.897 F
⇒ FBC = − o
=−
( 3 + 1) sin 45 ( 3 + 1) 2 ( 3 + 1) 2
2
2. X¸c ®Þnh [P] theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cña c¸c thanh.
a. XÐt thanh BC:
NZ
§iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh theo ph−¬ng ph¸p thùc hµnh: ≤ ϕ .[σ ]n
A
Ta cã:
I min b 10
rmin = = 1 = 2,89(cm )
A 12 12
h 150
LBC = = = 212(cm) ; µ = 1
cos α cos 45
µ LBC 1x 212
⇒ λmax = = = 73
rmin 2, 89
Bµi 2:
Cho hÖ thanh chÞu t¶i träng nh− h×nh vÏ.
1.X¸c ®Þnh lùc däc trong thanh AB.
2. X¸c ®Þnh ®−êng kÝnh thanh gç trßn AB theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh.
BiÕt F=15 kN; a =1 m; b=1,5 m; α=450; β=300; vËt liÖu cã [σ] =1 kN/cm2.
B¶ng tra hÖ sè gi¶m øng suÊt cho phÐp:
λ 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170
ϕ 0,87 0,80 0,71 0,60 0,48 0,38 0,31 0,25 0,22 0,18 0,16 0,14 0,12 0,11
Bµi gi¶i:
1. X¸c ®Þnh NAB
TÝnh VA:
3F.a 3.15.1
∑M C =VA (a + b) − (2 F + F ).a = 0 ⇒ VA = =
(a + b) 1 + 1,5
= 18(kN )
T¸ch nót A:
− VA 18
∑ Y = −N AB sin β − VA = 0 ⇒ NAB =
sin β
=−
sin 30 o
= −36(kN )
2F
D
h
c
α
F Va
a b
NaB
A
β
x
NaD
Va
y
2. X¸c ®Þnh ®−êng kÝnh D cña thanh AB theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh.
§iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh theo ph−¬ng ph¸p thùc hµnh:
NZ
≤ ϕ .[σ ]n
A
X¸c ®Þnh ®−êng kÝnh thanh AB theo ph−¬ng ph¸p ®óng dÇn:
Chän ϕ1=0,5:
NAB 36 π D12
A1 ≥ = = 72(cm 2 ) ⇒ ≥ 72 ⇒ D1 ≥ 9, 6(cm )
ϕ1 [σ ] 0,5.1 4
Imin D 9, 6
rmin = = = = 2, 4(cm)
A 4 4
b 150
LAB = = = 173,2(cm) ; µ = 1
cos β cos30
µL 1x173,2
⇒ λmax = BD = = 72
rmin 2,4
Bµi 3:
HÖ giµn cã liªn kÕt vµ chÞu lùc nh− h×nh vÏ:
1. X¸c ®Þnh lùc däc trong c¸c thanh
2. KiÓm tra ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cho thanh BD.
BiÕt F=150 kN; a =1,0 m; α =30o; vËt liÖu cã [σ] =16 kN/cm2; thanh BD tiÕt diÖn trßn
®Æc cã ®−êng kÝnh d=6 cm.
K
d
α α
F c
B
α
α
a a
Bµi gi¶i:
1. X¸c ®Þnh lùc däc trong c¸c thanh:
DÔ thÊy hÖ ®èi xøng chÞu nguyªn nh©n ®èi xøng nªn VB=VC= F=150 (kN)
F y
F
D
D
x
o
30 o 30
1
I NDK
NBD
NBK K y
α α α NBK
B 1 F c B
α
x
HB =0
a a
VB Vc VB
T¸ch nót B:
NBD sin 2α − NBK sin α − VB = 0
NBK .cos α − NBD .sos2α = 0
VB VB
=> NBD = = = 3 F = 259,5(kN )
sin 2α − cos 2α .tgα 3 1 1
−
2 2 3
µ LBD 1.200
⇒ λmax = = = 133,33
rmin 1,50
Tra b¶ng vµ néi suy ta cã:
0.36 − 0.40
ϕ = 0,40 + (133,33 − 130) = 0,387
140 − 130
KiÓm tra ®iÒu kiÖn (1):
NBD 259, 5.4
= = 9,18 > ϕ .[σ ]n = 0,387.16 = 6, 2
A π .6 2
⇒ Thanh BD bÞ mÊt æn ®Þnh !
Bµi 4:
Cho hÖ chÞu lùc nh− h×nh vÏ:
1. TÝnh ®é m¶nh λmax cña thanh BC.
2. X¸c ®Þnh t¶i trong cho phÐp [q] theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh chèng BC.
BiÕt tiÕt diÖn thanh BC h×nh ch÷ nhËt b1x h1=8x10 cm2, a =1,0 m; β =60o; F = qa ;
øng suÊt cho phÐp khi nÐn cña vËt liÖu [σ]n =1,2 kN/cm2. B¶ng tra hÖ sè gi¶m øng
suÊt cho phÐp:
λ 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170
ϕ 0,87 0,80 0,71 0,60 0,48 0,38 0,31 0,25 0,22 0,18 0,16 0,14 0,12 0,11
F q
A b
Va
h1
b1
β
c
a 2a a
Bµi gi¶i:
1. TÝnh ®é m¶nh λmax cña thanh BC.
µLBC
λmax =
rmin
Ta cã:
Imin b 8
rmin = = = = 2, 31(cm )
A 12 12
a 100
LBC = = = 200(cm) ; µ=1
cos β cos 60 0
µ LBC 1.200
⇒ λmax = = = 86, 6
rmin 2, 31
Víi λmax= 86,6 tra b¶ng vµ néi suy ta cã:
0.38 − 0.48
ϕ = 0,48 + (86,6 − 80) = 0,414
90 − 80
2. X¸c ®Þnh t¶i trong cho phÐp [q] theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh.
TÝnh NBC: Thùc hiÖn mÆt c¾t 1-1 qua BC, xÐt c©n b»ng phÇn tr¸i.
qa 2 + 4 qa2 5qa 2 10 qa
⇒ NBC = = = (kN )
3a.sin 60 0 3a. 3 3 3
2
D
AD =3a.sinβ
F q
β
A b 1
NBC
1
β
c
a 2a a
§iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh theo ph−¬ng ph¸p thùc hµnh:
N BC 10 qa
≤ ϕ .[σ ]n => ≤ 0, 414.1, 2
A 3 3.80
3 3.80.0, 414.1, 2
⇒q≤ = 20, 65(kN / m )
10.1
VËy [q]] = 20,65 (kN/m).
Bµi 5:
Cho hÖ thanh cã liªn kÕt vµ chÞu lùc nh− h×nh vÏ.
1. X¸c ®Þnh lùc däc trong c¸c thanh.
2. KiÓm tra ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh chÞu nÐn..
BiÕt c¸c thanh cïng tiÕt diÖn trßn, ®−êng kÝnh d = 8 cm, ®−îc lµm tõ cïng mét lo¹i vËt
liÖu cã [σ]n =16 kN/cm2; α =30o a =1,5 m; F = 100 kN.
B¶ng tra hÖ sè gi¶m øng suÊt cho phÐp:
λ 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190
ϕ 0,89 0,86 0,81 0,75 0,69 0,60 0,52 0,45 0,40 0,36 0,32 0,29 0,26 0,23 0,21
α α
a a
F F
a a
Bµi gi¶i:
1. TÝnh lùc däc trong c¸c thanh.
Do hÖ ®èi xøng chÞu nguyªn nh©n t¸c dông ®èi xøng nªn ta cã:
NAB = NAD = NBC = NCD
b NaB
y
30° 30° A
60
F
°
a a d x
°
60
F A 60 c F
° y Nad
°
60
b
x
a a
30° 30°
NaB NBc
D
NBd
T¸ch nót A: XÐt c©n b»ng nót
2.NAB cos 60 0 − F = 0
⇒ NAB = NAD = F = 100(kN )
⇒ NAB = NAD = NBC = NCD = 100(kN )
T¸ch nót B:
3
NBD − 2 NAB .cos 30 0 = 0 ⇒ NBD = 2 NAB .cos 30 0 = 2.F. = 100 3 = 173( kN )
2
2. KiÓm tra ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh chÞu nÐn.
Thanh BD chÞu nÐn cã: NBD = 173(kN )
Ta cã:
Imin d 8
rmin = = = = 2, 0(cm)
A 4 4
LBD = 2 a.cos α = 2.150.cos30 0 = 150 3 = 259,5(cm)
µLBD 1x150 3
Thanh hai ®Çu khíp : µ=1 ⇒ λmax = = = 130
rmin 2
Tra b¶ng ta cã : ϕ = 0,40
§iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh theo ph−¬ng ph¸p thùc hµnh:
N BD NBD 100 3
≤ ϕ .[σ ]n => = = 3, 45 < ϕ . [σ ]n = 0, 4.16 = 6, 4
A A 50, 27
⇒ Thanh BD ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn æn ®Þnh !
Bµi 6 :
Thanh mét ®Çu ngµm, mét ®Çu tù do cã mÆt c¾t ngang ghÐp tõ hai thanh thÐp ch÷ U
chÞu nÐn ®óng t©m nh− trªn h×nh vÏ.
1. TÝnh ®é m¶nh lín nhÊt λmax cña thanh.
2. X¸c ®Þnh trÞ sè lùc nÐn ®óng t©m cho phÐp theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh.
BiÕt thÐp ch÷ U No 10 cã Ao = 10,9 cm2; Ixo= 174 cm4; Iyo= 20,40 cm4; zo=1,44 cm;
H = 1,5 m; [σ]n = 18 kN/cm2. B¶ng tra hÖ sè gi¶m øng suÊt cho phÐp:
λ 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190
ϕ 0,89 0,86 0,81 0,75 0,69 0,60 0,52 0,45 0,40 0,36 0,32 0,29 0,26 0,23 0,21
15mm
o
2[ 10
x o
H
z o
y
o
Bµi gi¶i :
1. TÝnh ®é m¶nh lín nhÊt cña thanh.
µ .l
λmax =
rmin
Ta cã: 15mm
A = A0 = 2.10, 9 = 21,8(cm 2 )
2[o 10
I x = 2.I xo = 2.174 = 384(cm 4 )
I y = 2 I yo + (1, 44 + 1, 5 / 2)2 .A0
x ≡ xo
I y = 2 20, 40 + (1, 44 + 1,5 / 2)2 .10, 9 = 145,35(cm 4 )
⇒ Imin = I y = 145,35(cm 4 )
I min 145,35 z
rmin = = = 2,58(cm) o
A 21, 8
zo+15/2
Thanh mét ®Çu ngµm, mét ®Çu tù do ⇒ µ = 2
µ .H 2 x150
yo
⇒ λmax = = = 116,3 y
rmin 2,58
2. X¸c ®Þnh trÞ sè lùc nÐn ®óng t©m cho phÐp theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh.
§iÒu kiÖn æn ®Þnh cña thanh theo ph−¬ng ph¸p thùc hµnh:
NZ
≤ ϕ .[σ ]n
A
Ta cã: λmax=116,3, Tra b¶ng vµ néi suy ®Ó t×m ϕ :
0,45 − 0,52
ϕ = 0,52 + (116,3 − 110) = 0,48
120 − 110
⇒ N ≤ ϕ . A.[σ ]n = 0,48.21,8.18 = 188,35(kN )
Bµi 7:
Thanh mét ®Çu ngµm, mét ®Çu tù do chÞu lùc nÐn ®óng t©m nh− h×nh vÏ.
1. X¸c ®Þnh chiÒu dµi L ®Ó cã thÓ tÝnh æn ®Þnh cña thanh theo c«ng thøc Euler.
2. Víi L=2,0m, x¸c ®Þnh trÞ sè lùc nÐn ®óng t©m cho phÐp theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh
cña thanh.
BiÕt σTlÖ = 21 (kN/cm2); E= 1,8x104 (kN/cm2); h=12δ; b = 8δ ; t = s = δ = 1,5 cm; k«® = 2,5.
t
h
N
L
t
s s
b
Bµi gi¶i
1. X¸c ®Þnh chiÒu dµi L ®Ó cã thÓ tÝnh æn ®Þnh cña thanh theo c«ng thøc Euler.
§iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ tÝnh æn ®Þnh cña thanh theo c«ng thøc Euler lµ:
λ ≥ λ0 (1)
Trong ®ã:
λo lµ ®é m¶nh giíi h¹n, ®−îc tÝnh theo c«ng thøc:
π .E 3,14.1,8.104
λ0 = = = 52
σ Tle 21
λ lµ ®é m¶nh cña thanh:
µL
λ=
rmin
Ta cã:
A = 2(b + h).δ = 2(8δ + 12δ ).δ = 40δ 2 (cm 2 )
h.b3 (h − 2δ )(b − 2δ )3 12δ .(8δ )3 10δ .(6δ )3
I min = I y = − = − = 332δ 4 (cm 4 )
12 12 12 12
I min 332δ 4
rmin = = = 2,88.δ = 2.88.1,5 = 4,32(cm)
A 40δ 2
Thanh mét ®Çu ngµm, mét ®Çu tù do nªn µ = 2.
Tõ ®iÒu kiÖn (1) suy ra:
λ0 .rmin 52 * 4,32
L≥ = = 112,32(cm)
µ 2
VËy L ≥ 112,32cm th× cã thÓ tÝnhæn ®Þnh cña thanh theo c«ng thøc Eler.
2. Víi L=2,0m, x¸c ®Þnh trÞ sè lùc nÐn ®óng t©m cho phÐp theo ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cña
thanh.
L= 2,0 (m) = 200 (cm) >112(cm) ⇒Cã thÓ ¸p dông c«ng thøc Euler ®Ó x¸c ®Þnh
øng suÊt tíi h¹n.
µ L 2.200
§é m¶nh cña thanh: λ = = = 93
rmin 4,32
π 2 E 3,142.1,8 x10 4
øng suÊt tíi h¹n: σ th = = = 20,54(kN / cm 2 )
λ 93
§iÒu kiÖn æn ®inh cña thanh:
NZ σ th
≤
A kod
2
A.σ th 40.1,5 .20,54
⇒N≤ = = 739, 44(kN ).
kod 2,5
VËy [ N ] = 739,44 (kN).
Bµi 8:
Mét thanh thÐp liªn kÕt khíp ë hai ®Çu thanh chiu nÐn ®óng t©m nh− trªn h×nh vÏ:
1. X¸c ®Þnh ®−êng kÝnh d cña tiÕt diÖn ®Ó thanh mÊt æn ®Þnh trong miÒn ®µn håi.
2. TÝnh trÞ sè cho phÐp cña t¶i träng nÕu ®−êng kÝnh d= 40 mm vµ hÖ sè an toµn
æn ®Þnh cña K«® = 2,5.
BiÕt L= 2,5 m; E= 2,1x107 (kN/cm2); giíi h¹n tØ lÖ σTlÖ = 21 (kN/cm2).
N
L d
Bµi gi¶i:
1. X¸c ®Þnh ®−êng kÝnh d cña tiÕt diÖn ®Ó thanh mÊt æn ®Þnh trong miÒn ®µn håi.
§iÒu kiÖn ®Ó thanh mÊt æn ®inh trong miÒn ®µn håi:
λ ≥ λ0 (1)
Trong ®ã:
λo lµ ®é m¶nh giíi h¹n, ®−îc tÝnh theo c«ng thøc:
π .E 3,14.2,1.10 4
λ0 = = = 56
σ Tle 21
2. TÝnh trÞ sè cho phÐp cña t¶i träng nÕu ®−êng kÝnh d= 40 mm vµ hÖ sè an toµn æn
®Þnh cña K«® = 2,5.
d= 40 mm = 4 (cm) <[ d ] = 17,86
Thanh mÊt æn ®Þnh trong miÒn ®µn håi => Cã thÓ ¸p dông c«ng thøc Euler ®Ó x¸c
®Þnh øng suÊt tíi h¹n.
1000 1000
§é m¶nh cña thanh λ = = = 250
d 4
øng suÊt tíi h¹n tÝnh theo c«ng thøc Euler:
π 2 E 3,14 2.2,1.10 4
σ th = = = 3,32( kN / cm 2 )
λ 250
______________________________________________