Chemie – Fenole

stałe, krystaliczne, bezbarwne, higroskopijne, pod wpływem tlenu różowieje, nieprzyjemna

woń

bardzo toksyczna, drażniąca

do dezynfekcji przedmiotów i powierzchni, narzędzi, bielizny

OH

doświadczenie 1: wodny roztwór fenolu + wskaźniki kwasowo-zasadowe

rozpuszcza się w wodzie okej, na dnie zostały resztki
błekit bromotymolowy? -> żółty (kwasowy)
alizaryna -> czerwony (obojętny) (wyszedłby żółty, jak dla kwasu od 4 ph)
odczyn fenolu - ok. 5,5 ph (słabo kwasowy)

doświadczenie 2: do roztworu wodnego fenolu dodajemy kilka kropli roztworu chlorku

żelaza (III) FeCl3 (żółty)
-> ciemna szafirowa mieszanina
(reagują ze sobą)

kwas salicylowy - biały krystaliczny proszek lub bezbarwne igiełki

słabo rozpuszcza się w wodzie, dobrze w tłuszczach i spirytusie
pierścień aromatyczny + grupa hydroksylowa??
salicyna: kora wierzby białej, brzoza, liście gaulteri
substancja drażniąca
przeciwbólowy, przeciwgorączkowy
np. spirytus salicylowy, cerave żel do mycia, pasta do twarzy cynkowa z kwasem
salicylowym

doświadczenie 3: chlorek żelaza (III) z roztworem kwasu salicylowego

-> ciemny fiolet -> kwas salicylowy jest fenolem

doświadczenie 4:
spirytusem salicylowym piszemy na bibule filtracyjnej, spryskaj roztworem chlorku żelaza
(III) -> fioletowy, widać napis

kwas acetylosalicylowy (ASA)

słabo rozpuszczalny w wodzie, dobrze w alkoholu etylowym (w wysokiej temp.)
przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe
zmniejsza zlepianie się płytek krwi
np. aspiryna
powstaje z kwasu sal., reakcja odwracalna

doświadczenie 5:
aspiryna i polopiryna z niewielką ilością wody, dodajemy krople chlorku żelaza (III)
(wykrywanie kwasu sal. w produktach z ASA)
-polopiryna - lekko fioletowy
-aspiryna - pomarańczowy, duża objętość, piana
-> w polopirynie są fenole

polifenole - pierścień aromatyczyny i wiele grup hydroksylowych

np. kwas kawowy, kwas chlorogenowy, cynaryna
-> taniny (walory smakowe pożywienia) i flawonoidy (barwniki w roślinach, np. jagody,
cytrusy)
-> orzechy, soja, goździki, kakao, warzywa, herbata, owoce, itd.
silne działanie antyoksydacyjne
najwięcej ich w skórkach owoców
-taniny - przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, tamują krwawienie