=ÜÇGEN SAYILAR=

Sayılar Matematiğin temel taşları, bazı sayılarda Matematiğin mücevherleridir.

Asal sayılar, Mükemmel sayılar, Kare sayılar, Üçgen sayılar … gibi.

Biz burada Üçgen sayıları araştıracağız. Önce sayılarla biraz oynamak istiyorum.

1= 1
1+2= 3
1+2+3= 6
1+2+3+4= 10
1+2+3+4+5= 15
………………………….
1+2+3+4+……+(n-1)+n=

1 2 3 4 5 n Tabandaki nokta sayısı

1 3 6 10 15 Toplam nokta sayısı

1 2 3 4 Işın sayısı
0 1 3 6 Açı sayısı
 1 2 3 4 Tabandaki bölme sayısı
1 3 6 10 Üçgen sayısı

(a)2=a2 terim sayısı: 1

(a+b) =a +2ab+b2
2 2
terim sayısı: 3
2 2 2 2
(a+b+c) =a +b +c +2ab+2ac+2bc terim sayısı: 6
(a+b+c+d)2=a2+b2+c2+d2+2ab+2ac+2ad+2bc+2bd+2cd terim sayısı: 10
………….
(Açılımda kare olmayan terim sayıları da 1, 3, 6, … dır. )

ÜÇGEN SAYILAR:

1‘den n‘e kadar ardışık doğal sayıların toplamını veren sayılara Üçgen sayılar denir.

n sayma sayısı olmak üzere şeklinde yazılabilen sayılardır.

Ü={1, 3, 6, 10, 15, 21, 28, 36, 45, 55, 66, 78, 91, 105, … , ,…}

Ü1= 1
Ü2=1+2= 3
Ü3=1+2+3= 6
Ü4=1+2+3+4= 10
Ü5=1+2+3+4+5= 15
…………
Ün=1+2+3+ … +n=
ÖZELLİKLER:

Ardışık iki üçgen sayının toplamı, bir kare sayıdır.

Ü1+Ü2=1+3=22
Ü2+Ü3=3+6=32
Ü3+Ü4=6+10=42
……
Ün-1+Ün=

Üçgen sayılardan bir tek 3 sayısı bir asal sayıdır.

Mükemmel sayılar (kendisi dışında tüm doğal sayı bölenlerinin toplamına eşit olan
sayılar: 6, 28, 496, … ) bir üçgen sayıdır.

Üçgen bir sayının dokuz katının bir fazlası yine üçgen bir sayıdır.
9.Ü4+1=9.10+1=91=Ü13

Üçgen bir sayının sekiz katının bir fazlası bir kare sayıdır.
8.Ü5+1=8.15+1=121=112

UYARI: Herhangi bir doğal sayının Üçgen sayı olup olmadığını anlamanın yolları:
eşitliğini sağlayan n sayma sayısı bulunabiliyorsa, x üçgen sayıdır.
eşitliğini sağlayan n sayma sayısı bulunabiliyorsa, x üçgen sayıdır.
√

Üa+b=Üa+Üb+a.b Ü7=Ü2+5=Ü2+Ü5+2.5=3+15+2.5=28

Üa.b=Üa.Üb+Üa-1.Üb-1 Ü15=Ü3.5=Ü3.Ü5+Ü2.Ü4=6.15+3.10=120
Birden başlayan ardışık doğal sayıların küplerinin toplamı, bir üçgen sayının karesidir.

13+23+33+ … +n3= (1+2+3+ … +n)2= ( ) Ün2

SONUÇ:

Ün+12-Ün2=(n+1)3

x2-y2= a3 eşitliğini sağlayan x, y, a doğal sayıları varsa;

x ve y ardışık üçgen sayılardır.

SORU:

x2-y2= 63 eşitliğini sağlayan x ve y doğal sayılarını bulunuz?

Ün+12-Ün2= (n+1)3 eşitliğinden;

x=Ü6=1+2+3+4+5+6=

y=Ü5=1+2+3+4+5=

SORU:

x2-y2=83 eşitliğini sağlayan x ve y doğal sayılarını bulunuz?

Ün+12-Ün2= (n+1)3 eşitliğinden;

x=Ü8=1+2+3+4+5+6+7+8=

y=Ü7=1+2+3+4+5+6+7=

ŞAKA:

 24=Ü3+Ü4 34=Ü8+Ü9 44=Ü15+Ü16 …

Bir sayma sayısının 4. Kuvveti iki üçgen sayının toplamıdır.

 Ü10=Ü5+5=55 Ü100=Ü50+50=5050 Ü1000=Ü500+500=500500 …


4.5.6=2.3.4.5=1.2.3.4.5=120= Ü15

 1+9+92+93+ … +9n Toplamı bir üçgen sayıdır.

 3.Ün+Ün-1= Ü2n 3.Ün+Ün+1= Ü2n+1

 1+3+5+ … +(2n-1)= Ün+Ün-1