Talaan ng mga Nilalaman

......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
....................................................................................................................
Mga Aykon ng Modyul...................................................................................................................... ii
.....................................................................................................................
..........................................................................
Alamin................................................................................................................................................. 7
...............................................................................................................................................7
Balikan................................................................................................................................................ 9
........................................................................................................................................................... 10
Tuklasin............................................................................................................................................ 10
Gawain 1: Dugtungan ng Awitin............................................................................................... 11
Suriin......................................................................................Error! Bookmark not defined.
....................................................................................................................................................... 12
Pagyamanin.....................................................................................................................................12
Gawain- 2 Tukuyin mo!..............................................................................................................12
Isaisip................................................................................................................................................12
Gawain- 3 Suriin ng Mabuti.......................................................................................................12
Isagawa............................................................................................................................................ 13
` Gawain-4 I-compose mo!................................................................................................. 13
Tayahin....................................................................................................................................14
.........................................................................................
Karagdagang Gawain............................................................................................................ 16
Gawain-5 Gabay mo isulat mo!................................................................................................ 16
......................................................................................................
Alamin...............................................................................................................................................17
Subukin.............................................................................................................................................17
Gawain-6 Ayusin ang Pagkasunod-sunod............................................................................. 17
Balikan..............................................................................................................................................19
Gawain- 7: Analohiya..............................................................Error! Bookmark not defined.
Tuklasin......................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Gawain-8: Ikonekta mo!..........................................................Error! Bookmark not defined.
Suriin..............................................................................................Error! Bookmark not defined.
Pagyamanin..................................................................................Error! Bookmark not defined.
 Gawain 9: Iugnay mo................................................................................................................. 21
Isaisip.......................................................................................................................................22
Gawain -10 Ikuwento mo!..........................................................................................................22
Isagawa............................................................................................................................................ 23
Gawain -11 Ilahad mo!...............................................................................................................23
Karagdagang-gawain..................................................................................................................... 25
..................................................................................................................................
...................................................................................................
Alamin.......................................................................................................................................26
........................................................................................................................................................... 26
Subukin.............................................................................................................................................26
Gawain- 12 Tamaan mo!........................................................................................................... 26
Balikan.....................................................................................................................................27
Gawain- 13 Talastasan..............................................................................................................27
Tuklasin............................................................................................................................................ 28
Gawain- 14 Opinyon mo, isulat mo..........................................................................................29
Suriin.................................................................................................................................................29
SI TUWAANG AT ANG DALAGA NG BUHONG NG LANGIT............................................28
Pagyamanin.....................................................................................................................................30
Gawain- 15 Bigayan ng opinyon.............................................................................................. 30
Isagawa............................................................................................................................................ 31
Gawain-16 Opinyon....................................................................................................................31
Tayahin....................................................................................................................................32
.........................................................................................................................
..................................................................................................................................
............................................................................................................
Alamin...............................................................................................................................................34
.................................................................................................................................................
Tuklasin............................................................................................................................................ 37
........................................................................................................Error! Bookmark not defined.
Suriin.................................................................................................................................................39
Pagyamanin.................................................................................................................................39
Gawain- 3..................................................................................Error! Bookmark not defined.
........................................................................................................................................................... 43
Isagawa............................................................................................................................................ 40
`......................................................................................................................................................40
Gawain- Suriin ng Mabuti.......................................................................................................... 41
 .................................................................................................................................................
Gawain-5 Gabay mo isulat mo!................................................................................................ 43
.................................................................................................
..................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
..................................................................................
.....................................................................................
Paunang Salita
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 8 ng Alternative Delivery Mode
(ADM) Modyul para sa Unang Markahan hinggil sa Panitikan sa Panahon ng Katutubong
Pilipino
Umusbong ang ating mga buhay kasabay sa pag-unlad ng ating bansa. Ngunit tila
unti-unti nating nakalilimutan ang tatak at kasarinlan ng ating pagka-Pilipino.
Upang matugunan at mapanumbalik ang ating sariling kakulangan, ating balikang
muli ang pagyakap at pakikipagsabayan sa agos ng ating panitikan. Ang ating panitikan
kahit pilit na pinagpapalit-anyo at binihisan mula sa luma hanggang sa makabago sa
kasalukuyan upang maipabatid sa lahat. Ang Panitikang Pilipino ay namumukod-tangi sa
lahat bagamat ito ay sandigan natin sa ating pagkakakilanlan.
Alinsunod sa New Normal Classroom bunsod ng Covid-19, ang pagbuo ng mga
makabagong kagamitang pampagkatuto ng mga mag-aaral upang mapalawak at malakbay
nilang muli ang ating sariling panitikan gamit ang modyul na ito sa Asignaturang Filipino ay
mahigpit na binibigyang-diin.
Pinag-igihang buuin ang modyul na ito nang maiangkop ang pagtuturo at pagkatuto
ng mga mag-aaral sa hamon ng pandemyang kinakaharap. Mahigpit na pinaniniwalaan ng
Kagawaran ng Edukasyon na ang kalidad na edukasyon ay kayang makamit ng mga mag-
aaral ngayon at sa mga susunod pang mga henerasyon.

Alamin

Sa modyul na ito, inaasahan ang mga mag-aaral na matatamo ang

sumusunod na kasanayang pampagkatuto:

 Nagagamit ang iba’t ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa,

paghahawig o pagtutulad, pagbibigay depinisyon at pagsusuri.
 Naisusulat ang talatang binubuo ng magkauugnay at maayos na
pangungusap, nagpapahayag ng sariling palagay o kaisipan,
nagpapakita ng simula, gitna at wakas.
 Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw batay sa nabasa o
napakinggang pag-uulat.
 Nauuri ang mga pangyayaring may sanhi at bunga mula sa napanood
o nabasang balita.
 Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi at Bunga ng mga pangyayari
(dahil, sapagkat, kaya, bunga nito, iba pa.)
i
Pangkalahatang Panuto
Upang matamo ang mga layunin sa itaas, kailangang sundin ang mga sumusunod:
1. Bigyan ng karampatang panahon na igugugol para sa pagbabasa at pag-unawa sa
modyul.
2. Unawaing mabuti ang mga panutong nakasaad sa modyul na ito.
3. Sagotan lahat ng mga gawain at pagsusulit na inihanda para sa iyo.

Mga Aykon ng Modyul

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat

Alamin
mong matutuhan sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na

Subukin
ang kaalaman mo sa aralin ng modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang

Balikan matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang
aralin sa naunang leksyon.
Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala
sa maraming paraan tulad ng isang kuwento,
Tuklasin
awitin, tula, pambukas na suliranin, gawain o
isang sitwasyon.
Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling
pagtalakay sa aralin. Layunin nitong matulungan
Suriin
kang maunawaan ang bagong konsepto at mga
kasanayan.
Binubuo ito ng mga gawaing para sa
mapatnubay at malayang pagsasanay upang
Pagyamanin
mapagtibay ang iyong pang-unawa at mga
kasanayan sa paksa.
Naglalaman ito ng mga katanungan upang
Isaisip maproseso kung anong natutuhan mo mula sa
aralin.
Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa
iyo upang maisalin ang bagong kaalaman o
Isagawa
kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng
buhay.

Maikling pasulit dito nasusukat ang pag-unawa

Tayahin
ng mag-aaral sa paksang tinalakay.

Karagdagang Gawain sa pagpapalawak ng

Karagdagang
aralin.
Gawain

ii
Panimulang Pagtataya:
I. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag. Piliin ang tamang sagot
at isulat ang titik sa sagutang papel.

1. Kadalasang pangwakas ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang

mahahalagang kaisipan na nabanggit sa gitnang talata.

a. Gitnang Talata b. Wakas o Talatang Pabuod

c. Panimula d.Talatang Ganap

2. Tumutukoy sa pagkakapareho ng isang lugar, isyu o pangyayari sa buhay ng Tao.

a. Paglalawaran b. Pangangatwiran
c. Pagbibigay Depinisyon d. Pagtutulad o Paghahawig

3. Ang pagtagumpay pagpapatupad/pagsasabatas ng Anti Bullying Act of 2013 ay

bunga ng isang malawakang pananaliksik at_________.

a. Paghahawig b. Impormatibo
c. Pagsusuri d. Kritiko
4. Ang mga sumusunod ay hudyat sa pagtukoy ng sanhi at dahilan, maliban sa isa

a. Tuloy b.naging
c. Sapagkat d. Palibhasa
5. Ang sumusunod na mga hudyat sa pagtukoy ng bunga maliban sa.

a.kaya b.tuloy
c.naging d. bunga nito
6. Ito ay may tungkuling palawakin ang pangunahang paksa. Binubuo ng mga
ideyang sumusuporta upang ganap na matalakay ang paksang nais bigyang-linaw
ng manunulat.

a. Gitnang Talata b. Talatang ganap

c. Panimula d. a and b
7. Ang ilegal na droga ay makasasama kung abusuhin at may kakayahang baguhin
ang ating pisikal na kaanyuan, mental na kakayahan at pagkilos. Sisirain nito ang
ating Nervous System na maging sanhi sa pagbagsak ng ating kalusugan.
a.Pagsusuri b. Pagbibigay Depinisyon
c.Deskriptibo d. Pagtatambis
iii
8. Maraming manggagawa ang nawalan ng trabaho dahil sa ECQ__________
patuloy pa rin silang kumakayod para makakain ang pamilya.
a. kaya b. ngunit
c. dahil sa d. sapagkat
9. Pinag-usapan ang tungkol sa total lockdown sa Cebu City at _________ marami
ang maaapektuhan ngunit mas maiiwasan ang pagkahawa sa COVID 19.
a. Dahil sa b.sanhi ng
c. kung kaya d. kapag ipinatupad ito
10. Ito ang nasa unahan ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang paksa na nais
talakayin ng manunulat at kung ano ang kanyang ipinaliliwanag, isinalaysay,
inilalarawan, o binibigyang-katuwiran.
a. Gitnang Talata b.Talatang ganap
c. Wakas o Talatang Pabuod d. Panimula
II. Panuto: Basahin at unawain ang mga pahayag. Ayusin ang pagkasunod-sunod
ng bawat talata sa pamamagitan ng pagsulat ng bilang 1-5. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

A.
______Gayunpaman, masasabing ang kanilang kultura at paniniwala ay hindi
nagkakalayo.

______Sa mga sinaunang panitikan ng bansang Korea, hindi karaniwang

makikita ang mga diwata, prinsesa,prinsipe, mga witch, o mahika,
Kadalasan, makikita rito ang mga hayop, lalo na ang tigre.

______Ang bansang Korea ay isa sa mga bansang matatagpuan sa Silangang

Asya. Ito ay dating tinatawag na Choson na ang ibig sabihin ay “Lupain
ng Mapayapang umaga”.

______Ang mga bansang ito ay kapwa nagpapahalaga sa pamilya kung saan

ang kapakanan ng bawat kasapi ng mag-anak ang pinakamahalaga higit
sa ano pang mga bagay.

______Sa kasalukuyan ay nahahati sa dalawa ang Korea, ang Hilagang Korea at

Timog Korea kung saan magkaibang ideolohiya at sistema ng
pamahalaan ang naghahari sa dalawang bansa

iv
 B.

______Ang bansang Hapon na matatagpuan sa Silangang Asya ay nasa Pacific

Ring of Fire, kung saan natala ang pinakamaraming lindol at pagputok ng
bulkan, Tokyo ang kabisera nito.

______Ang Bushido naman ang nagbigay ng napakataas na pagpapahalaga sa

karangalan, kaya minamabuti pa ng isang taong mamatay kaysa
mawalan ng dangal.

______Binubuo ng apat na pangunahing isla ang bansang ito, ang Hokkaido,

Honshu, Shiokoku, at Kyushu. Pinagdurugtong naman ang mga
pangunahing isla na ito ng isang makabagong railroad system----ang
Sbikansen o Japanese bullet train.

______Ang Shintoismo ang nagdiin sa kamalayan ng mga Hapones na sila ay

anak ng diyos at magiging diyos din kapag namatay.

______Nihonggo ang kanilang wika at ang kanilang mga relihiyon ay Shintoismo

at Buddhismo. Ang buhay ng mga Hapones ay naimpluwensiyahang
mabuti ang Shintoismo at ng kodigo Bushido.

III. Panuto: Tukuyin ang mga sugnay o pararilang sinalungguhitan kung ito ay sanhi
o bunga, isulat sa nakalaang patlang ang B kung ito ay bunga at S kung ito ay sanhi.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1. Pinalakpakan ng mga kamag-aral si Michael kasi nasabi niya kung sino ang
pambansang bayani

2. Gabi na siyang umuwi, pinagalitan siya ng ina.

3. Pinuri ni binibining Donita ang kaniyang mga mag-aaral kasi tumulong sila
sa mga nasunugan.

4. Nag-aaral siya nang mabuti kaya nakapagtapos ng pag-aaral.

_____5. Hindi siya kumain ng tanghalian kaya siya ay nagugutom at sumasakit ang
tiyan.

6. Nahulog si Juan sa kanal dahil hindi niya tinignan ang kaniyang dinaraanan

v
 7. Masaya si Aling Mila dahil sa mababait ang kaniyang mga anak.

8. Kakain ako ng marami para maging malakas.

_____9.Hindi siya natulog nang maaga kaya nahuli siya sa klase.

_____10. Dali-daling hinabol nang tingin ni Jose ang kaniyang tsinelas dahil inanod
iyon ng rumaragasang tubig.

vi
Aralin Teknik sa Pagpapalawak ng Paksa
4.1

Alamin

Magandang buhay sa iyo!

Sa modyul na ito matutunan mo ang masusing pagbabalangkas sa pag-

unawa at pagpapalawak ng kaalaman sa iba’t ibang teknik sa pagpapalawak
ng paksa: paghahawig o pagtutulad, pagbibigay depinisyon, at pagsusuri.

Panuto: Basahin at unawain ang mga pahayag. Piliin ang titik ng tamang sagot at
isulat sa sagutang papel.

1. Tumutukoy sa isang makatuwirang pagpapahayag ng mga salita na

nagbibigay ng malaking kaalaman. Ito ay tumutugon sa mga patakaran ng
anyong nasa diksyunaryo at ensayklopedya.
a. Pagsusuri b. Pagbibigay Depinisyon
c. Paghahawig o Pagtutulad d. Pangangatwiran
2. Ang pag-aanalisa o pag-oobserba upang mapag-aralan at mabigyang
kasagutan ang problema at ginagamit sa siyentipikong pamamaraan at pang-
akademiko.
a. Paghahawig o Pagtutulad b. Pagsusuri
c. Paglalarawan d. Pangangatwiran

7
3. Tumutukoy sa pagkakapareho ng isang lugar, isyu o pangyayari sa buhay ng
tao.
a. Paglalawaran b. Pangangatwiran
c. Pagbibigay Depinisyon d. Pagtutulad o Paghahawig
4. Parehong magaling sina James at Arnold sa klase ngunit isa lang ang sa
kanilang ang maging valedictorian sa darating na pagtatapos.
a. Pagtutulad b. pag-analisa
b. Pagbibigay Depinisyon d. Pagsusuri
5. Si Coco Martin at Robin Padilla ay parehong batiking aktor na ipinagmalaki
ng bansang Pilipinas dahil sa mga karangalang inuwi nito mula sa ibang
bansa sa larangan ng “showbiz”

a. Pagtutulad o Paghahawig b. Nagbibigay depisyon

c. Deskriptibo d.Pagsusuri

6. Ito ay dapat taglayin ng mga mambabasa at manunulat.

a. Masuri at Maingat b. Analitiko
c. Kritiko d. Mapanghusga
7. Si Annabelle ay parang lakad pagong kung kumain.
a. Pagwawangis b. Pagsusuri
c. Paglalarawan d. Pagtutulad
8. Mabusising binasa at inunawa ni Maria Clara ang mga nakalap na datos para
sa kanyang pananaliksik.
a. Pagsusuri b.Pagtutulad o Paghahawig
c. Pagbibigay Depinisyon d. Lahat ng nabanggit
9. Tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng proseso sa paggawa.
a. Pagtutulad o Paghahawig b. Pagsusuri
c. Pagbibigay Depinisyon d. Wala sa nabanggit
10. Ang pananaliksik ay isang makaagham na pag-aaral na kailangan ng
mabusising pagkalap ng mga datos para masolusyunan ang problema.
a. Pagsusuri b. Pagbibigay Depinisyon
b. Deskriptibo d. Pagtatambis

8
11. Ang sumusunod ay Teknik sa pagpapalawak ng paksa maliban sa
a. Pagtutulad o paghahawig b. Pagbibigay depenisyon
c. Pagsusuri d. Wala sa nabanggit
12. Ang pagtuklas sa gamot ng Corona Bayrus ay kinakailangan ng isang
malawakang pananaliks at_________.
a. Paghahawig b. Impormatibo
c. Pagsusuri d. Kritiko
13. Katatapos lang maglinis nina Lourdes at Camelle ______ biglang dumating
ang kanilang amo.
a. Ng b. Kapag
c. Ngunit d. Nang
14. Ang kumpyuter ay isang makabagong teknolohiya na ginagamit para
magkaroon ng pandaigdigan kumunikasyon upang umunlad ang ekonomiya
ng bansa. Anong teknik ang ginamit sa pangungusap?
a. Pagsusuri b.Paglalarawan
c. Pagbibigay Depinisyon d. Pagtutulad
15. Ang panitikan ay sumasalamin sa tradisyon at kultura ng isang tao kung saan
at paano nagsimula ang lahi nito. Ito ay panulat na nagpapahayag ng mga
karanasan, damdamin, kaisipan o kwento ng isang tao. Ito ay maaring
nakabatay sa katotohanan ng mga pangyayari sa kasaysayan at sa
kasalukuyan.
a. Pagsusuri b. Analitiko
c. Pagbibigay Depinisyon d. Paghahawig

Balikan

Samahan mo ako at ating balikan ang nakaraan para magtagumpay

tayo sa pagharap sa kasalukuyan!

Panuto: Basahin ang pangungusap at tukuyin ang kahulugan ng

matalinghagang salitang sinalungguhitan sa loob ng pangungusap. Piliin ang
titik ng iyong sagot at isulat sa sagutang papel.

9
 1. Sunong ni Ana Marie ang isang basket na puno ang malulutong na manga.
a. pasan b. akay-akay
c.hinila d.bit bit

2. Sina Luna at Irish ay parang pinagbiyak na bunga.

a. magkapatid b. kamag-anak
c. magkamukha d. magkasing irog
3. Laganap nanaman ang mga balitang kutsero sa bayan.
a. hindi totoo b. nakatatakot
c. nakababahala d. nakagugulo
4. Hindi sanay si Maria na maglubid ng buhangin sa kanyang ina.
a. naaawa b. nag-aalinlangan
c. nagsisinungaling d. nalulungkot
5. Alimuom na ang damit ni Donna sa maghapong paglalaro
a. mabango b.madumi
c. basang-basa d.maluwang

Tuklasin

 Pangungusap- ay lipon ng mga salitang nagpapahayag ng buong diwa. Binubuo ito

ng panlahat na sangkap, ang panaguri at ang paksa subalit buo ang diwa.

May dalawang ayos ang pangungusap, ang karaniwan at di-karaniwan. Kung

ang panaguri ay nauuna kaysa simuno, ang pangungusap ay nasa karaniwang ayos;
at kung ang simuno naman ang nauuna kaysa sa panaguri, ang pangungusap ay nasa
di-karaniwang ayos. Ang panandang "ay" ay kadalasang makikita sa mga
pangungusap na nasa di karaniwang ayos.

Karaniwan - nagsisimula sa panaguri at nagtatapos sa simuno

Halimbawa: naghugas ng kamay si Ana bago kumain.
Di-Karaniwan - nagsisimula sa simuno at nagtatapos sa panaguri
Halimbawa: Si Ana ay nanalo sa paligsahan

10
 Teknik Sa Pagpapalawak ng Pangungusap
 Pagsusuri- ay ang pag-aanalisa o pag-oobserba upang mapag-aralan at
mabigyang kasagotan ang problema. Dito hihimayin ang paksa sa maliliit na bahagi
at maunawaang mainam ang bawat detalyeng nakapaloob dito. Kalimitan itong
ginagamit sa siyentipikong pamamaraan at pang-akademiko. Maaari ring gamitin
kahit sa simpleng pag-oobserba gamit ang limang pandama.

 Pagbibigay Depenisyon- Ito ay tumutukoy sa isang makatuwirang

pagpapahayag ng mga salita na nagbibigay ng malaking kaalaman. Ito ay tumutugon
sa mga patakaran ng anyong nasa diksyunaryo at ensayklopedya.

 Pagtutulad O Paghahawig- tumutukoy naman ito sa pagkakapareho.

Suriin

Gawain 1: Awit Ko, Dugtungan Mo

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang kantang “Patuloy ang Pangarap” ni
Angeline Quinto, punan ang mga nawawalang liriko at isulat ito sa patlang.

Di pa rin makapaniwala sa lahat ng ________

Pangarap parang kailan lang
Sa panaginip ko’y nakita
______ ay dumating
Nang bigla sa aking buhay
Di _______ ng pag-asa
Ako’y naniniwala ako ay lilipad at ang lahat ________
Sa isang Pangarap ako’y naniniwala
hindi ako titigil hangga’t aking ________
Unti-unti mararating
_________ko’y makikita patuloy ang pangarap

11
 Pagyamanin
Gawain- 2 Tukuyin mo!
Mula sa diyagram sa ibaba. Ibigay ang iyong kaalaman tungkol sa Epiko gamit ang
iba’t ibang teknik. Isulat ito sa isang buong papel.

Pagbibigay ng Sariling Depinisyon sa Epiko:

Paghahambing o Pagtutulad ng Epiko sa Alamat:

Pagsusuri sa iba pang katangian at elemento ng Epiko:

Isaisip

Gawain- 3 Suriin ng Mabuti

Panuto: Tukuyin kung ang pangungusap ay tumutukoy sa paghahambing o
pagtutulad, pagsusuri, pagbibigay ng sariling depinisyon. Isulat ang PP kung
paghahambing o pagtutulad, PA-pagsusuri at PSD-pagbibigay ng sariling depinisyon.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.

______1. Mabusising pagbabalangkas ng balita.

______2. Siya’y sampaguita sa mga mata ng madla.
______3. Ang pabula ay isang uri ng kwentong bayan na kung saan pinagbibidahan
ito ng mga hayop.
______4. Si Juan ay parang isang punong kahoy na punong-puno ng bunga.
______5. Ginagamitan ng makaagham na pag-aaral ang pagpapatupad ng K-12
Kurrikulum.
______6. Pagdiskubre ng gamot para sa Corona Virus o COVID-19

12
______7. Ang cellphone ay isa sa makabagong teknolohiya nanakatutulong sa
pagpapadali ng gawain.
______8. Mabusising binasa at inunawa ni Kris ang kasaysayan ng Pilipinas para
sa kanyang pananaliksik.
______9. Ang paaralan ng aking kaibigan ay parang paraisongmaipagmalaki.
______10. Si Jona ay parang pagong kung magbihis.

Isagawa

Gawain-4 I-Compose mo!

Bumuo ng sariling awit na kakitaan ng iba’t-ibang Teknik sa pagpapalawak ng paksa
(Paghahawig o pagtutulad, pagbibigay depinisyon, at pagsusuri) maaring patungkol
sa iyong kaibigan, guro, alaga, at membro ng pamilya. Isulat sa sagutang papel ang
nabuong awit.

Krayterta Napakahusay Mahusay Di mahusay Kailangan ng

(5-puntos) (4-puntos) (3puntos) pagsasanay
(2puntos)
Nilalaman Naipakikita ang Naipakita ang Kinakikitaan ng Kailangan ng mas
konreto at ideya ngunit may ideya ngunit malawak pang
buong ideya. kakaunting hindi masyadong pagsasanay.
kakulangan organisado.
Kalinisan Malinis ang Malinis ngunit Lagpas limang Madumi ang
pagkagawa ng may iilang pagbubura pagkagawa at
pangungusap, pagbuburang maraming
walang Nakita pagbubura.
pagbubura
Balarila Tumpak ang Naipakita ang Di masyadong Kailangan ng
pagkatagpi- kawastuhan ng nabigyan pansin malawakang
tagpi ng mga balarila. ang balarila sa pagsasanay.
salita at ibang parte ng
balarila. awitin
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________

13
 Tayahin

Pangkalahatang panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan sa

ibaba.
I. Panuto: Tukuyin kung anong teknik ang ginamit sa bawat pahayag, Isulat ang titik
ng iyong sagot.
_____1. Si Ogie Alcasid at Rey Vallera ay parehong batikang mang-aawit na
ipinagmalaki ng bansang Pilipinas dahil sa mga karangalang inuwi nito mula
sa ibang bansa sa larangan ng sining at musika.
a. Pagtutulad o Paghahawig b. Nagbibigay depisyon
c. Deskriptibo d. Pagsusuri
_____2. Ang makabagong teknolohiya ay isang produkto ng patuloy na pagbabago
na nakatutulong sa pagpapadali ng gawain ng tao.
a. Pagsusuri b. Pagbibigay Depinisyon
c. Deskriptibo d. Pagtatambis
_____3. Ang patagumpay pagpapatupad/pagsasabatas ng Anti Bullying Act of
2013ay bunga ng isang malawakang pananaliksik at _________.
a. Paghahawig b. Impormatibo
c. Pagsusuri d. Kritiko
_____4. Ang panitikan ay sumasalamin sa tradisyon at kultura ng isang tao kung
saan at paano nagsimula ang lahi nito. Ito ay panulat na nagpapahayag ng
mga karanasan, damdamin, kaisipan o kwento ng isang tao. Ito ay maaaring
nakabatay sa katotohanan ng mga pangyayari sa kasaysayan at sa
kasalukuyan.
a. Pagsusuri b. Analitiko
c. Pagbibigay Depinisyon d. Paghahawig
_____5. Parehong magaling sina James at Arnold sa klase ngunit isa lang ang sa
kanila ang maging valedictorian sa darating na pagtatapos.
a. Pagtutulad b. Pag-analisa
c. Pagbibigay Depinisyon d. Pagsusuri.

14
II. Piliin ang kahulugan sa may salungguhit na salita sa loob ng pangungusap at
isulat ang titik sa sagutang papel.
1. Ang kanilang bahay ay maagang nawalan ng suhay dahil sa pagkamatay ng
kanilang ama.
a. ilaw b. haligi
c.duyan d. kawayan
2. Nagmamadali sim ang Tuna sa pagpasok sa opisina kaya humahagibis ang
pagmamaneho niya sa kalye.
a. matulin b. Mabagal
c. malakas d. mahaba
3. Malagim ang nangyari sa bansang Pilipinas dahil sa naranasang pandemyang
COVID-19.
a. nakagugulat b. nakasisindak
c. nakatatakot d. nakabibigla
4. Naaliw sa magagandang tanawin sa bukid.
a. napagod b. nainis
c.nalibang d. nabigla
5. Sila ang kanyang paa at kamay sa paghahanapbuhay.
a. kasama b. kabalikat
c. katulong d. kasosyo

15
 Karagdagang Gawain
Gawain-5 Gabay mo isulat mo!
Kung ikaw ang magkukukwento sa iyong mga kaibigan, anong mga bagay ang dapat
mong isaalang-alang upang mailahad nang maayos ang iyong pagkukwento?

Gabay sa
Pagkukuwento

Buod ng Modyul
Teknik sa Pagpapalawak sa Paksa

 Pagsusuri- Dito hihimayin ang paksa sa maliliit na bahagi at maunawaang

mainam ang bawat detalyeng nakapaloob dito. Kalimitan itong ginagamit sa
siyentipikong pamamaraan at pang-akademiko. Maaari ring gamitin kahit sa
simpleng pag-oobserba gamit ang limang pandama.

 Pagbibigay Depenisyon- Ito ay tumutugon sa mga patakaran ng anyong

nasa diksyunaryo at ensayklopedya.

 Pagtutulad O Paghahawig- tumutukoy naman ito sa pagkakapareho

16
Aralin Pagsulat ng Talata

4.2
Alamin
Magandang araw mahal kong mag-aaral!

Sa modyul na ito, matutunan mo ang pagsulat ng talata na kakitaan ng pagkaugnay-

ugnay ng ideya na makikita sa simula, gitna at wakas.

Subukin
Gawain 6 : Ayusin ang Pagkasunod-sunod
Panuto: Isa-ayos ang wastong pagkasunod-sunod ng talata sa ibaba sa
pamamagitan ng pagsulat ng bilang 1 hanggang 5.

_____1. Subalit noong 1872, nagbago ang takbo ng daigdig sapagkat unti-unti
nang namulat ang mga Pilipino sa masama at malupit na pamamalakad ng mga
mananakop.

_____2.Dahil sa pagkakagarote sa tatlong paring martir, ang inaakalang tahimik

at takot na bayan ay natutong magpahayag ng pakikipaglaban.

_____3.Ngunit walang nagtagumpay sapagkat iba-iba ang layunin ng bawat isa.

_____4.Sa panahong ito, nagising ang matagal nang nahihimbing na damdaming

makabayan ng bawat mamamayang Pilipino.

_____5.Sa loob ng mahabang panahon ng pananakop ng mga Kastila sa

Pilipinas, maraming tangkang paghihimagsik ang naganap.

17
III. Panuto: Basahin at unawain ang bawat pahayag at isulat ang titik sa
sagutang papel.
1. Ito ay binubuo ng lipon ng mga pangungusap na magkaugnay upang
mabigyan katuturan ang buong diwa/ideya.
a. Pangungusap b.Talata
c. Kaisipan d. Wala sa nabanggit

2. Tumutukoy sa lipon ng mga salitang nagpapahayag ng buong diwa.

a. Karaniwang ayos b.Pang-abay na panlunan
c. Pangungusap d.Pang-abay na pamanahon

3. Kadalasang pangwakas ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang

mahahalagang kaisipang nabanggit sa gitnang talata.
a. Gitnang Talata b. Wakas o Talatang Pabuod
c. Panimula d.Talatang Ganap
4. Ito ang nasa unahan ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang paksa na
nais talakayin ng manunulat at kung ano ang kanyang ipinaliliwanag,
isinalaysay, inilalarawan, o binibigyang-katuwiran.
a. Gitnang Talata b.Talatang ganap
c. Wakas o Talatang Pabuod d. Panimula

5. Ito ay may tungkuling paunlarin o palawakin ang pangunahang paksa.

Binubuo ito ng mga sumusuportang ideya upang ganap na matalakay ang
paksang nais bigyang-linaw ng manunulat.

a. Gitnang Talata b. Talatang ganap

c. Panimula d. a and b

18
 Balikan

Gawain 7: Analohiya

Isang mapagpalang araw! Ngayon ay ating dagdagang muli ang mga kaalamang
iyong natutunan sa nagdaang modyul.

Panuto: Basahin at suriing mabuti ang mga sumusunod na sitwasyon. Isulat ang
tamang sagot sa sagutang papel.

1. Ilaw ng Tahanan: Ina Ama:________

2. Luzon: Metro Manila
3. Dalubhasa:Bihasa
4. Severino Reyes: Makata
5. Ina : Anak
6. Mababa ang Luha: Iyakin
7. Busilak ang Kalooban: Mabuti
8. Mata: Paningin
9. Takip silim:Maggagabi
10. Alibugha:Salbahe
Mindanao: _____
naglulubid ng buhangin:_______
Coco Martin: ___________
Guro :__________
Nagbibilang ng Poste:_________
Masama ang budhi: __________
Ilong:________
Bukang Liwayway:________
Mabuti:_________

19
 Tuklasin

Ang Talata ay isang maikling kathang binubuo ng mga

pangungusap na magkakaugnay, may balangkas, may layunin, at pag-unlad
ng kaisipang nakasaad sa pinakapaksang pangungusap na maaaring lantad o
di-lantad. Layunin ng isang talata ang makapaghatid ng isang ganap na
kaisipan sa tulong ng mga pangungusap na magkakaugnay.

Upang maging mabisa ang isang talata, ito ay dapat na may

isang paksang diwa, buong diwa, may kaisahan, maayos ang pagkakalahad,
at may tamang pagkakaugnay at pagkakasunod-sunod ng mga kaisipan.

May iba’t ibang uri ng talata ayon sa kinalalagyan sa komposisyon. Ito

ay ang sumusunod:

1. Panimula- nasa unahan ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang

paksa na nais talakayin ng manunulat at kung ano ang kanyang
ipinaliliwanag, isinalaysay, inilalarawan, o binibigyang-katuwiran.
2. Gitnang talata o talatang ganap- nasa bahaging gitna ng isang
komposisyon. Ito ay may tungkuling paunlarin o palawakin ang
pangunahang paksa. Binubuo ito ng mga sumusuportang ideya
upang ganap na matalakay ang paksang nais bigyang-linaw ng
manunulat.
3. Wakas o Talatang pabuod- kadalasang pangwakas ng isang
komposisyon. Dito nakasaad ang mahahalagang kaisipan na
nabanggit sa gitnang talata. Minsan ginagamit ito upang bigyang-
linaw ang kabuoan ng komposisyon.

20
 Suriin

Gawain 8 :Iugnay mo

Panuto: Batay sa halimbawa at depinisyon na iyong nabasa isa-ayos ang wastong

pagkasunod-sunod ng talatang nasa ibaba sa pamamagitan ng pagsulat ng bilang 1
hanggang 7.

______Sa gabi, sumasama sila sa prusisyon at nanood ng mga palabas.

______Ang pagdiriwang ng pistang bayan ay labis na nagugustuhan ng mga
Pilipino.
______Sa madaling-araw naririnig ang inay ng baboy, kambing, itik, manok,
bibe, baka at iba pang hayop na kinakatay.
______Sa araw ng kapistahan, makikita ang mga matatanda at bata na
masayang nagsisimba, nanonood ng parade at sumakay sa iba’t-ibang
uri ng sasakyang umiikot.
______Pagkatapos ng pista, masaya silang naglilinis ng tahanan, nagliligpit ng
pinagkainan at nagkukuwento ng pinagkagastusan subalit makikita mo
sa kanilang mga mukha ang labis na kaligayahan.
______Bago pa dumating ang kapistahan ay abala na ang mga tao sa
paglilinis ng kani-kanilang mga tahanan, naglalagay ng dekorasyon sa
mga lansangan at naghahanda ng mga pagkain.
______Masaya rin silang lumilibot sa bahay ng mga kamag-anak at kaibigan
upang pagsaluhan ang inihandand pagkain.

21
 Pagyamanin
Panuto: Basahing muli ang mga pahayag na nabasa sa gawain 8. Tukuyin kung
saan ang panimula, gitna, at wakas ng talata. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Isaisip

Gawain -9 Ikuwento mo!

Panuto: Gumawa ng sariling talata patungkol sa COVID-19 na nagpapakita ng
sariling palagay o kaisipan hinggil sa pandemyang nagaganap sa kasalukuyan.

Krayterta Napakahusay Mahusay Di mahusay Kailangan ng

(5-puntos) (4-puntos) (3puntos) pagsasanay
(2puntos)

Nilalaman Naipakikita ang Naipakita ang Kinakikitaan ng Kailangan ng

konkreto at ideya ngunit may ideya ngunit mas malawak
buong ideya. kakaunting hindi pang
kakulangan masyadong pagsasanay.
organisado.

Kalinisan Malinis ang Malinis ngunit Lagpas limang Madumi ang

pagkakasulat may iilang pagbubura pagkagawa at
ng pagbuburang maraming
pangungusap, Nakita pagbubura.
walang
pagbubura

Balarila Tumpak ang Naipakita ang Di masyadong Kailangan ng

pagkatagpi- kawastuhan ng nabigyan malawakang
tagpi ng mga balarila. pansin ang pagsasanay.
salita at balarila sa
balarila. ibang parte ng
awitin

22
 ____________________
___________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_______________________________________________________
___________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_______________________________________________________
___________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
________________________________________________________

Isagawa

Gawain -10 Ilahad mo!

Mag-isip ng isang paksa. Maaaring pag-ibig, kahirapan, kalungkutan o

tagumpay. Mula sa paksang ito, gumawa ng talata tungkol dito. Isulat kung ano
ang mga ideyang papasok sa isip ninyo. Maaaring gamitin ang pagpapalawak ng
pangungusap o maaaring magbigay ng depenisyon.
_______________________________________

_____________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_________________________________________________________.

_____________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
__________________________________________________________.

_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

23
 Tayahin
Panuto: Isaayos ang wastong pagkasunod-sunod ng talatang ito sa pamamagitan
ng pagsulat ng bilang 1 hanggang 5.

A.
_______ Sa paglikha ng isang salaysay, ang may-akda ay dapat malikhain, at
matagtaglay nang malawak na imahinasyon sa paglikha ng bisa ng simula, gitna at
wakas.
_______ Ang pagsasalaysay ay maaring ibatay sa sariling karanasan, nasaksihan o
napanood,napakinggan o nabalitaan, nabasa, at maari ring likhang-isip lamang.
_______ Ito ay isa sa mga pinakagamit sa pang-araw-araw na pakikipagtalastasan
ng tao sa kanyang kapwa.

_______ Ang pagsasalaysay ay isang uri ng pagpapahayag na may layuning

ikuwento ang mga kawil na pangyayari na maaring pasalita o pasulat.

_______ Ang maikling kuwento ay isang halimbawa ng pagsasalaysay.

B.
_______ Sa liwanag na ito, sinasalamin ng lipunang Malaysian mismo ang
Malaysian Law na kasangkot sa mahirap na proseso ng Integration, subalit
mapanibughong binabantayan ang bawat racial na identity.
_______ Ayon sa sanaysay na “Katayuang Legal ng Kababaihan sa isang Multi-
Racial na Lipunang Malaysian” na isinalin ni Ruth Elynia S. Mabanglo, sa batayang
historical at tradisyonal, magkaiba ang mga ideolohiya at pagpapahalaga ng
pangunahing racial groups sa Malaysia: ang mga Malay, Tsino at Idian.
_______Laging mababa sa kanyang asawa ang isang maybahay, laging nakahihigit
ang sayang dulot ng pagsilang ng isang anak na lalaki kaysa sa isang anak na
babae.
_______Sa katunayan, nakapamumuhay lamang noon ang isang batang babae sa
anino ng kanyang kapatid na lalaki, pagkaraa’y nagkakaisip siyang dinodominahan
ng kanyang asawa, at sa pagtanda’y namumuhay na kapiling ang kanyang anak na
lalaki.

24
_______Gayunpaman, nagkakatulad ang kababaihang Malaysian sa iisang back-
ground anuman ang pinagmulan nila, ito ang Inferiority sa kanyang asawa.

Karagdagang-gawain
Paghahambing: Ihambing ang dalawang paksang nasa ibaba gamit ang venn
diagram.

Pagkakaiba Pagkakaiba

Teknik sa
Talata
Pagpapalawak
ng Paksa

Pagkakatulad

Buod ng Modyul
Talata- Layunin ng isang talata ang makapaghatid ng isang ganap na kaisipan sa
tulong ng mga pangungusap na magkakaugnay.

KOMPOSISYON NG TALATA:

1. Panimula- Dito nakasaad ang paksa na nais talakayin ng manunulat at kung

ano ang kanyang ipinaliliwanag, isinalaysay, inilalarawan, o binibigyang-
katuwiran.
2. Gitnang talata o talatang ganap- Ito ay may tungkuling paunlarin o palawakin
ang pangunahang paksa. Binubuo ito ng mga sumusuportang ideya upang
ganap na matalakay ang paksang nais bigyang-linaw ng manunulat.
3. Wakas o Talatang pabuod- Ito naman ang kadalasang pangwakas ng isang
komposisyon. Dito nakasaad ang mahahalagang kaisipan na nabanggit sa
gitnang talata. Minsan ginagamit ito upang bigyang-linaw ang kabuoan ng
komposisyon.

25
Aralin Pagbibigay Opinyon

4.3
Alamin

Magandang buhay sa iyo!

Sa modyul na ito matutunan mo ang pagbabahagi ng sariling opinyon batay

sa nabasa o napakinggang pag-uulat tungkol sa epiko ng Bagobo (Si
Tuwaang at ang Dalaga ng Buhong na langit.)

Subukin
Gawain- 11 Tamaan mo!
Panuto: TAMA O MALI, Isulat sa sagutang papel ang T kung ang kasanayan ay
TAMA at M kung ang kasanayan ay MALI.

__________1. Napatay ni Tuwaang ang Higante sa pamamagitan ng pagkatusok

sa puso ng mahabang espada.

__________2.Ang Tuwaang at ang Dalaga ng Buhong na Langit ay isang epiko

ng Bagobo na tumatalakay pagligtas ni Tuwaang sa Dalaga ng
Buhong langit mula sa kamay ng binatang higante ng
Pangumanon.

__________3. Pinapatay ng binatang higante ng Pangumanon ang lahat ng

taong madadaan dahil sa utos ng Dalaga ng Buhong Langit.

26
 __________4. Ang Patung ay isang kakanin na kinain ng higante na siyang
naging sanhi sa pagkamatay ng Higante.

__________5.Hindi pumayag si Bai sa paglalakbay ni Tuwaang dahil alam niya

ang mga panganib na dadaanan ng kanyang kapatid na maayaring
makakitil ng kanyang buhay.

__________6. Ang gintong plawta ay ang kahinaan ng binata ng Sakadna at

dahilan ng kanyang pagkapaslang.

__________7. Ang pagkapaslang sa binatang higante ay nagdulot ng malaking

digmaan sa kaharian ng Kuaman.

__________8. Habang naghahari ng matagal na pahanon si Tuwaang naging

masalimuot ang pamumuhay ng kanyang kaharian.

__________9.Binato si Tuwaang ng higanting lalaki ng Patung ngunit naging

alikabok ito bago pa man tamaan.

__________10. Sumakay si Tuwaang sa kidlat para makarating sa kaharian ng

Batoto.

Balikan

Gawain- 12 Talastasan
Panuto: Gumawa ng sariling patalastas (written advertisement) tungkol anong dapat
gagawinsa ECQ na kakitaan ng pagkaugnay-ugnay ng mga ideya (simula, gitna,
wakas) gawing gabay ang pamantayang nasa ibaba.

27
 Krayterta Napakahusay Mahusay Di mahusay Kailangan ng
(5-puntos) (4-puntos) (3puntos) pagsasanay
(2puntos)
Nilalaman Naipakikita Naipakita ang Kinakikitaan ng Kailangan ng
ang konkreto ideya ngunit ideya ngunit hindi mas malawak
at buong may kakaunting masyadong pang
ideya. kakulangan organisado. pagsasanay.
Kalinisan Malinis ang Malinis ngunit Lagpas limang Madumi ang
pagkakasulat may iilang pagbubura pagkagawa at
ng pagbuburang maraming
pangungusap, Nakita pagbubura.
walang
pagbubura
Balarila Tumpak ang Naipakita ang Di masyadong Kailangan ng
pagkatagpi- kawastuhan ng nabigyan pansin malawakang
tagpi ng mga balarila. ang balarila sa pagsasanay.
salita at ibang parte ng
balarila. awitin

Tuklasin
SI TUWAANG AT ANG DALAGA NG BUHONG NG LANGIT
Sa Kaharian ng Kuaman, may isang lalaking nagngangalang Tuwaang.
Tinawag niya ang kaniyang kapatid na si Bai.
Lumapit si Bai, at ito ay nagdala ng nganga. Ang magkapatid ay ngumuya ng
nganga. Sinabi ni Tuwaang na may dalang mensahe ang hangin na pinapapunta
siya sa kaharian ni Batooy (isang bayani) sapagkat may dalagang dumating sa
kaharian ngunit hindi siya nakikipag-usap sa mga kalalakihan doon, kaya pinatawag
ng isa sa mga kalalakihan ang hangin para ipatawag si Tuwaang.
Hindi pumayag si Bai sa gagawing paglalakbay ni Tuwaang. Kinakabahan si
Bai sa maaaring mangyayaring masama kay Tuwaang. Pero hindi nakinig si
Tuwaang sa sinabi ni Bai. Agad-agad na naghanda si Tuwaang at isinuot ang
kanyang mga armas. Kinuha niya ang kaniyang sibat at kalasag at tinawag ang
kidlat upang dalhin siya sa lugar ng Pinanggayungan.
Pagkarating doon ay bumisita siya sa bahay ng Binata ng Pangavukad.
Sinamahan siya ng binata ng Pangavukad sa kaniyang paglalakbay.

28
 Sila’y nakarating sa tahanan ni Batooy. Humiga si Tuwaang sa tabi ng
dalagang nagbalita sa kaniya at kaagad na nakatulog. Bumunot ang dalaga ng isang
buhok ni Tuwaang na nakalawit. Nagsalita ang dalaga at nakilala na nila ang isa’t isa.
Ang dalaga ay ang Dalaga ng Buhong na Langit. Tumakas siya at nagtatago
mula sa Binata ng Pangumanon, isang higante na may palamuti sa ulo na abot ang
mga ulap. Gusto siyang pakasalan ng binata ngunit tinanggihan niya ang alok.
Nagalit ang binata at sinunog ang bayan ng dalaga. Sinundan niya ang
dalaga saan man siya mapadpad at sinunog niya ang mga bayan na pinagtataguan
ng dalaga, kaya naghanap ang dalaga ng pagtataguan sa mundong ito.
Pagkatapos magkuwento ang dalaga kay Tuwaang, dumating bigla ang
Binata ng Pangumanon, balot ng apoy, at pinagpapatay niya ang mga tao sa
kaharian ni Batooy. Naglaban si Tuwaang at ang Binata ng Pangumanon gamit ang
kanilang mga sandata. Ngunit magkasinlakas silang dalawa, at nasira ang kanilang
mga sandata. Tinawag ng Binata ng Pangumanon ang kaniyang patung, isang
mahabang bakal. Ito’y kaniyang ibinato at pumulupot kay Tuwaang. Lumiyab ito
ngunit itinaas ni Tuwaang ang kaniyang kanang bisig at namatay ang apoy. Tinawag
ni Tuwaang ang kaniyang patung at ibinato sa binata. Lumiyab ito at namatay ang
binata. Pagkatapos ng labanan ay binuhay niya ang mga namatay na tauhan gamit
ng kaniyang laway. Dinala niya ang dalaga sa kaniyang bayan sakay ng kidlat.
Ikinuwento ng Gungutan na nakita niya sa kaniyang panaginip na darating si
Tuwaang sa Kawkawangan. Inalok naman ni Tuwaang ang Gungutan na sumama
sa paglalakbay niya; tinanggap naman ito ng Gungutan. Tumuloy na sila sa
paglalakbay.

Suriin

Gawain- 13 Opinyon mo, Isulat mo

Kung ikaw ay magkaroon ng pagkakataong maging pangulo ng isang bansa, paano
mo mabigyang solusyon ang pagpatuloy na pagkalat ng mga maling balita na naging
dahilan sa pagkalito ng nakararami? Gawing gabay ang pamantayan sa ibaba.

29
 Krayterta Napakahusay (5- Mahusay (4- Di mahusay Kailangan ng
puntos) puntos) (3puntos) pagsasanay
(2puntos)
Nilalaman Naipakikita ang Naipakita ang Kinakikitaan Kailangan ng mas
konkreto at buong ideya ngunit ng ideya malawak pang
ideya. may ngunit hindi pagsasanay.
kakaunting masyadong
kakulangan organisado.
Kalinisan Malinis ang Malinis ngunit Lagpas Madumi ang
pagkakasulat ng may iilang limang pagkagawa at
pangungusap, pagbuburang pagbubura maraming
walang Nakita pagbubura.
pagbubura
Balarila Tumpak ang Naipakita ang Di masyadong Kailangan ng
pagkatagpi-tagpi kawastuhan nabigyan malawakang
ng mga salita at ng balarila. pansin ang pagsasanay.
balarila. balarila sa
ibang parte ng
awitin

Pagyamanin

Gawain- 14 Bigayan ng opinyon

Panuto: Isulat ang iyong opinyon batay sa mga natalang mga impormasyon na nanggaling
sa nabasa o napakinggan.

Ibigay ang iyong

sariling
impresiyon batay
sa ulat na
napakinggan o
nabasa.

30
 Isaisip

TANDAAN:

Sa pagpapahayag ng sariling opinyon o kuro-kuro dapat isaalang-alang

ang mga esensiyal na alituntunin gaya ng:

-makatotohanan
-walang penupunterya
-walang kinikilingan/obhetibo
-may konkreto at sapat na ebidensya bago magbigay ng sariling hinuha.
-suriin ng maayos ang mga datos bago magbitaw ng opinyon

Isagawa

Gawain-15 Opinyon
Gumawa ng sariling sanaysay na nagpapakita ng iyong opinyon
tungkol sa Covid-19 na binubuo ng tatlong (3) talata, bawat talata ay binubuo ng
apat na pangungusap. Gawing gabay ang pamantayan sa ibaba.Isulat sa sagutang
papel.

Krayterya Napakahusay(5- Mahusay(4- Di Kailangan ng

puntos) puntos) mahusay(3puntos) pagsasanay
(2puntos)
Nilalaman Naipakikita ang Naipakita Kinakikitaan ng Kailangan ng
konreto at ang ideya ideya ngunit hindi mas malawak
buong ideya. ngunit may masyadong pang
kakaunting organisado. pagsasanay.
kakulangan
Kalinisan Malinis ang Malinis Lagpas limang Madumi ang
pagkagawa ng ngunit may pagbubura pagkagawa at
pangungusap, iilang maraming
walang pagbuburang pagbubura.
pagbubura Nakita
Balarila Tumpak ang Naipakita Di masyadong Kailangan ng
pagkatagpi- ang nabigyan pansin malawakang

31
 tagpi ng mga kawastuhan ang balarila sa pagsasanay.
salita at balarila. ng balarila. ibang parte ng
awitin
Krayterya Napakahusay(5- Mahusay(4- Di Kailangan ng
puntos) puntos) mahusay(3puntos) pagsasanay(2
puntos)

______________________________________________________
___________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________.
___________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________.
_________________________________________________________________________

Tayahin

Panuto: Batay sa akdang napakinggan o nabasa, tukuyin ang mga pangyayaring

nakapaloob sa akda kung ito ba ay BUNGA o SANHI. Isulat sa sagutang papel ang
B kung ito ay bunga at S kung ito ay sanhi.

_______1. Napaslang si Tuwaang ng binatang higante gamit ang nagbabagang

Putang.
_______2. Hindi pumayag si Bai sa gagawing paglalakbay ni Tuwaang.
_______3. Kinakabahan si Bai sa maaring mangyayaring masama kay Tuwaang.
_______4. Sinamahan siya ng binata ng Pangvukad sa kaniyang paglalakbay.
_______5. Hindi nakinig si Tuwaang sa sinabi ni Bai, agad na naghanda si Tuwaang
at isinuot ang kanyang mga armas.
_______6. May dalagang dumating sa kaharian ngunit hindi siya nakikipag-usap sa
mga kalalakihan doon, kaya ipinatawag si Tuwaang.

32
_______7. Tumakas ang dalaga ng buhong langit, kaya nagtago siya sa higanteng
binata ng Pangumanon.
________8. Gusto siyang pakasalan ng binata ngunit tinanggihan niya ang alok.
________9. Naglaban nang matagal sina Tuwaang at ang binata ng Pangumanon
gamit ang kanilang mga sandata.
________10. Magkasinlakas silang dalawa at nasira ang kanilang mga sandata

Karagdagang-gawain
Gumuhit ng isang larawan base sa iyong sariling reaksiyon/opinyon
hinggil sa #WeHealAsOne. Gawing gabay ang pamantayan sa ibaba na nasa loob
ng kahon. Iguhit sa sagutang

Orihinal --------10 puntos papel.

Kalinisan -------- 5 puntos

Angkop sa Tema -------- 5 puntos

Kabuuang Puntos -------- 20 puntos

33
Buod ng Modyul
Karapatan natin ang makapagpahayag ng sariling opinyon. Ngunit dapat tandaan natin ang
responsibilidad na kaakibat nito. Balikan natin ang ilang dapat tandaan sa pagbibigay ng
opinyon.

 Dapat nating isaisip na ang isang opinyon y hindi maaring tama o mali, ito ay
saloobin ng tao batay sa makatotohanang pangyayari.
 Makabubuti na sa pagbibigay ng opinyon masusing mapagtimbang-timbang ang mga
bagay at katanggap-tanggap ang ating opinyon.

Aralin Sanhi at Bunga

4.4

Alamin

Hali na’t tuklasin ang mga hudyat na ginagamit sa pagtukoy ng sanhi at bunga.
Umpisahan na!

Magandang buhay sa iyo!

Sa modyul na ito, matutunan mo ang pag-uuri ng mga pangyayaring may

sanhi at bunga mula sa isang napapanahong balita at matutukoy ang mga
hudyat na ginagamit sa mga pangyayari.

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga sumusunod na pahayag at tukuyin

ang Sanhi at Bunga sa bawat pahayag. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

34
 1. Upang maiwasan ang pagkakahawaan ng bawat isa.
Ang mahigpit na pag-obserba ng sosyal distancing ang naging daan
2. Hindi agad naagapan ang pagdami ng kaso nang Covid-19 sa Pilipinas,
Umabot ito sa mahigit kumulang 44,000 sa ika-5 ng Hulyo.
3. Ang “stay at home” na patakaran ng gobyerno ay naging mabisang paraan
Upang mas maiwasan ang pagkalat ng virus at magkaroon ng oras sa
pakikipaghalubilo sa membro ng pamilya.
4. Dahil sa paglaganap ng covid-19 sa ating bansa,
Nahihirapan ang ating mga kababayan sa pagsabay sa tinatawag nating “new
normal”
5. Wala paring kasiguraduhan kung kailan madiskubre ang vaccine laban sa
nakakamatay na pandemya.
Ngunit gumagawa pa rin ng paraan ang siyensya para makagawa ng panlunas sa
virus upang maibsan ang patuloy na pagtaas ng nahahawaan ng bayrus.

Panuto: Punan ng pang-ugnay ang patlang sa pangungusap. Piliin lamang ang titik
na angkop sa hudyat ng sanhi at bunga. Isulat ito sa sagutang papel.

1. Ang Kagawaran ng Edukasyon ay patuloy na gumagawa ng paraan para

maihatid ang tamang pagkatuto ng mga kabataan kahit may Covid-
19,_________ tungkulin ng DepED na mapaunlad pa ang kaalaman ng bawat
bata kahit may mga suliraning hindi inaasang darating gaya ng Covid 19.

a. kaya b. dahil sa
c. Palibhasa d. sapagkat
2. Marami pa rin ang lumalabag sa Enhanced Community Quarantine,_________
ang mas lalong paghihigpit ng mga pulis sa pagpapatupad ng batas.

a. dahil sa b. kung kaya

c. sanhi ng d. naging bunga nito
3. Dumami ang kaso ng Covid 19 sa Pilipinas____________ kakulangan ng mga
gamitang makasangga ng bayrus.

a.naging b. Pagkat
c.dahil sa d. palibhasa

35
 4. Pinag-usapan ang tungkol sa total lockdown sa Cebu City at _________
marami ang maaapektuhan ngunit mas maiiwasan ang pagkahawa sa COVID 19.

a. Dahil sa b.sanhi ng
c.kung kaya d. kapag ipinatupad ito
5. Agad tumulong ang ahensiya ng gobyerno sa mga apektado ng lock
down_______nabigyan ng ayuda ang mga nasalanta ng nakahahawang sakit.

a. kaya b.pagkat
c. dahil sa d. ngunit

Balikan

Panuto: Itala ang mga bagay na dapat isaalang-alang sa pagpapahayag ng sariling

opinyon.

1.________________________

2.________________________

3.________________________

4.________________________

5.________________________

36
Tuklasin

37
 Ang sanhi ay tumutukoy sa pinagmulan o dahilan ng isang pangyayari.
Samantalang, ang bunga ang siyang kinalabasan o dulot ng naturang
pangyayari.

Halimbawa:

1. Nagkaroon ang aking ama ng kanser sa baga dahil sa sobrang paninigarilyo.

2. Natuwa siya nang siya ay sinorpresa ng kanyang kapatid.
3. Bumagsak siya sa pagsusulit sapagkat hindi siya nag aral nang mabuti.
4. Sumakit ang kanyang ulo dahil sa labis na pag-iisip sa mga problema.
5. Nakatapos siya ng pag aaral dahil sa pagsusumikap ng kanyang mga
magulang.

Ang malinaw, mabisa, at lohikal na pagpapahayag ay naipakikita sa

maayos nap ag-uugnayan ng mga salita, parirala at pangungusap. Mahalaga rin
sa pagpapahayag ang maingat na pagpili ng mga salitang gagamitin upang higit
itong maging malinaw sa lahat. Kagaya na lamang sa pagpapahayag ng sanhi at
bunga, may mga hudyat na ginagamit upang maipahayag ito nang may kalinawa.
 Hudyat na nagpapahayag ng sanhi at dahilan:
Sapagkat/pagkat… Palibhasa, at kasi…
Dahil/dahilan sa… Naging…
 Hudyat na nagpapahayag ng bunga o resulta:
Kaya/kaya naman… Kung kaya…

38
 Suriin

Gawain 16
 Mula sa napanood o binasang balita tungkol sa Covid-19 Pandemic”.
Panuto: Magtala ng limang pangyayari na kakikitaan ng sanhi at bunga na
ginagamitan ng mga hudyat. Bilugan ang sanhi at bunga at salungguhitan ang
hudyat na ginamit.
Halimbawa:
Si Jenny ang pinakamagaling na kalahok dito kaya siya ang nanalo sa paligsahan.

1.
2.
3.
4.
5.

Pagyamanin

Gawain 17- Suriin ng Mabuti

Panuto: Tukuyin ang mga sugnay o pararilang sinalungguhitan kung ito ay sanhi o
bunga, isulat sa nakalaang puwang ang B kung ito ay bunga at S kung ito ay sanhi.

1. ______Dahil sa pagsusunog ng kilay ni Joshua siya ay nakapagtapos

ng pag-aaral sa kursong Abogasya.
2. ______Labis ang saya ni Joselita sapagkat nakatanggap siya ng sulat
mula sa tatay niya sa Singapore.

3. _______Gumuho ang mundo ni Jenny nang pumanaw ang kanyang

pinakamamahal na alagang aso.
4. _______Naglulunsad ng kilos-protesta ang mga tspuper ng dyip dahil
sa sunud-sunod na pagtaas ng gasolina.

39
 5. _______Ang dahilan ng pagguho ng lupa at patuloy na pagbaha ay
ang tuluy-tuloy na ilegal na pagtotroso sa bundok
6. _______Palibhasa’y gutom na gutom si Janna, nakalimutan niyang
aluking kumain si Cara.
7. ______ Maiisawan sana ang pagkalat nang COVID-19 sa Pilipinas
kung ang lahat ng Pilipino ay sumunod sa alituntunin ng pamahalaan
na stay at home.
8. _______ Ang patuloy na pag-usad ng globalisayon ay bunga ng
pagkakaisa at pagkapapatiran.
9. ________Dahil parati kang nagsisinungaling, hindi na naniniwala ang
mga tao sa iyo.
10. ________Masagana sana ang ani ng palay sa aming bukirin ngunit
sinira ito ng matinding init.

Isaisip

Gawain- 18

_________________________________
_______________________________________
_______________________________________
Ano ang mahalagang
_______________________________________
naidulot ng mga hudyat _______________________________________
sa pagtukoy ng sanhi at _______________________________________
_______________________________________
bunga? _____________________________________.

Isagawa
`
Gawain 19

40
  Punan ang mga sugnay upang makabuo ng pangunguap na kakitaan
ng sanhi at bunga, salungguhitan ng dalawang beses ang Bunga,
isang beses ang sanhi at bilugan ang mga hudyat na ginamit.(tatlong(3)
puntos bawat bilang).
Halimbawa: Masiglang-masigla ang mga bata dahil maglalaro sila sa malaking parke.

1. Napakaganda ng hardin ni Lola sapagka’t

___________________________.
2. Masagana ang pamumuhay ng mga Pilipino kaso nang patuloy
________________________.
3. Nag-aaral ng mabuti si James ngunit________________________.
4. Si Ana Grace ay laging naglulubid ng buhangin
kaya________________
5. Habang lumalaki si Simoun, lalong lumalaki ang ulo
palibhasa’y_______________

Tayahin

Panuto: Punan ng pang-ugnay ang patlang sa pangungusap. Piliin lamang ang

angkop na hudyat ng sanhi at bunga.
1. Pinag-usapan ang tungkol sa total lockdown sa Cebu City at _________ marami
ang maaapektuhan ngunit mas maiiwasan ang pagkahawa sa COVID 19.
a. dahil sa b.sanhi ng
c.kung kaya d. kapag ipinatupad ito

2. Marami pa rin ang lumalabag sa Enhanced Community Quarantine, _________

ang mas lalong paghihigpit ng mga pulis sa pagpapatupad ng batas.
a. dahil sa b. kung kaya

41
 c. sanhi ng d. naging bunga nito
3. Maraming manggagawa ang nawalan ng trabaho dahil sa ECQ__________
patuloy pa rin silang kumakayod para makakain ang pamilya.
a. kaya b. ngunit
c. dahil sa d. sapagkat
4. Nabulabog ang bansang Pilipinas_______ pagdating ng Corona virus na kumitil
ng daan-daang buhay ng mga Pilipino.
a. ngunit b.kaya
c. dahil sa d. naging dahilan
5. Agad tumulong ang ahensiya ng gobyerno sa mga apektado ng lock
down_______nabigyang ayuda ang mga nasalanta ng nakahahawang sakit.
a. kaya b.pagkat
c. dahil sa d. ngunit
6. Sanay na sanay na ang mga Pilipino sa pagharap ng mga dagok na dumating sa
buhay ______hindi pa rin mawawala ang pangangamba at takot.
a. Kaya b.ngunit
c. Bunga nito d. Sapagkat
7. Ang Kagawaran ng Edukasyon ay patuloy na gumagawa ng paraan para maihatid
ang tamang pagkatuto ng mga kabataan kahit may Covid-19,_________ tungkulin
ng DepED na ipatatag ang kaalaman ng bawat bata kahit may mga suliraning hindi
inaasang darating gaya ng Coivd-19.
a. kaya b. dahil sa
c. Palibhasa d. sapagkat
8. Walang mabuting naidudulot ang bawal na droga sa tao________ nakakasira ito
sa relasyon at kalusugan ng bawat isa.
a. kaya b. tuloy
c. naging d. sapagkat
9. Dumami ang kaso ng Covid 19 sa Pilipinas_______kakulangan ng mga gamitang
medical.
a.naging b. Pagkat
c.dahil sa d. palibhasa
10. Maraming mga Pilipino ang hindi sumusunod sa patakaran ng mga frontliners
kaya___________lalong dumarami ang bilang nang hahahawaan ng sakit.
a. kaya b.ngunit

42
 c. tuloy d.naging

Karagdagang Gawain

Gawain-5 Gabay mo isulat mo!

Gumawa ng isang awitin patungkol sa pagpalaganap ng kapayapaan sa ating
komunidad na nakakikitaan ng sarili at bunga. Isulat ito sa sagutang papel.

Buod ng Modyul
Binabati Kita dahil natapos na ang iyong pagsubok. Dahil diyan mayroon akong
ipapabaon sa iyo.
 Ang sanhi ay tumutukoy sa pinagmulan o dahilan ng isang pangyayari. Samantalang,
ang bunga ang siyang kinalabasan o dulot ng naturang pangyayari.
 Hudyat na nagpapahayag ng sanhi at dahilan:
Sapagkat/pagkat… Palibhasa, at kasi…
Dahil/dahilan sa… Naging…
 Hudyat na nagpapahayag ng bunga o resulta:
Kaya/kaya naman… Kung kaya…
Bunga nito… Tuloy…

43
Aralin
4.5
Lagumang Pagtataya

Alamin

Sa modyul na ito, inaasahan ang mga mag-aaral na matatamo ang sumusunod

na kasanayang pampagkatuto:

 Nagagamit ang iba’t ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa,

paghahawig o pagtutulad, pagbibigay depinisyon at pagsusuri.
 Naisusulat ang talatang binubuo ng magkauugnay at maayos na
pangungusap, nagpapahayag ng sariling palagay o kaisipan,
nagpapakita ng simula, gitna at wakas.
 Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw batay sa nabasa o
napakinggang pag-uulat.
 Nauuri ang mga pangyayaring may sanhi at bunga mula sa napanood o
nabasang balita.
 Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi at Bunga ng mga pangyayari
(dahil, sapagkat, kaya, bunga nito, iba pa.)

Tayahin

Pangkalahatang Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga

sumusunod na katanungan.

I. Sanhi at Bunga
Panuto: Tukuyin ang mga sugnay o pararilang sinalungguhitan na nasa loob ng
pangungusap kung ito ay sanhi o bunga. Isulat sa sagutang papel ang B kung ito ay
bunga at S kung ito ay sanhi.

44
_________1. Hindi siya natulog nang maaga kaya nahuli siya sa klase.
___ _____2. Nahulog si Juan sa kanal dahil hindi niya tinignan ang kaniyang
dinaraanan.
__ 3. Gabi na siyang umuwi, pinagalitan siya ng ina.
__ 4. Pinuri ni binibining Donita ang kaniyang mga mag-aaral kasi tumulong
sila sa mga nasunugan.
__ 5. Nag-aaral siya nang mabuti kaya nakapagtapos ng pag-aaral.
__________6. Hindi siya kumain ng tanghalian kaya sumasakit ang kanyang tiyan.

___7. Masaya si Aling Mila dahil sa mababait ang kaniyang mga anak.
_ _8. Kakain ako ng marami para maging malakas.
___9. Pinalakpakan ng mga kamag-aral si Michael kasi nasabi niya kung
sino ang pambansang bayani.
_________10. Dali-daling hinabol ng tingin ni Jose ang kaniyang tsinelas dahil
naanod iyon ng tubig.
II. Panuto: Basahin at unawain ang mga pahayag. Piliin ang titik ng tamang sagot at
isulat sa sagutang papel.
1. Tumutukoy sa pagkakapareho ng isang lugar, isyu o pangyayari sa buhay ng Tao.
a. Paglalawaran b. Pangangatwiran
c. Pagbibigay Depinisyon d. Pagtutulad o Paghahawig
2. Pinag-usapan ang tungkol sa total lockdown sa Cebu City at _________ marami
ang maaapektuhan ngunit mas maiiwasan ang pagkahawa sa COVID 19.
a. Dahil sa b. sanhi ng
c. kung kaya d. kapag ipinatupad ito
3. Ang mga sumusunod ay hudyat sa pagtukoy ng sanhi at dahilan, maliban sa isa
a. tuloy b.naging
c. sapagkat d. Palidhasa
4. Ito ay may tungkuling paunlarin o palawakin ang pangunahang paksa. Binubuo ito
ng mga sumusuportang ideya upang ganap na matalakay ang paksang nais
bigyang-linaw ng manunulat.
a. Gitnang Talata b. Talatang ganap
c.Panimula d. a and b

45
5. Ang paggamit ng ilegal na droga ay may kakayahang baguhin ang ating pisikal na
kaanyuan,mental na kakayahan at pagkilos. Ito’y maaring makasira sa ating
Nervous system na maging sanhi sa pagbagsak ng ating kalusugan.
a. Pagsusuri b. Pagbibigay Depinisyon
c. Deskriptibo d. Pagtatambis
6. Ang patagumpay pagpapatupad/pagsasabatas ng Anti Bullying Act of 2013 ay
bunga ng isang malawakang pananaliks at_________.
a. Paghahawig b. Impormatibo
c. Pagsusuri d. Kritiko
7. Maraming manggagawa ang nawalan ng trabaho dahil sa ECQ__________
patuloy parin silang kumakayod para makakain ang pamilya.
a. kaya b. ngunit
c. dahil sa d. sapagkat
8. Ang sumusunod ay mga hudyat sa pagtukoy ng bunga maliban sa.
a.kaya b. tuloy
c.naging d. bunga nito
9. Kadalasang pangwakas ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang
mahahalagang kaisipan na nabanggit sa gitnang talata.
a. Gitnang Talata b. Wakas o Talatang Pabuod
c. Panimula d.Talatang Ganap
10. Ito ang nasa unahan ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang paksa na nais
talakayin ng manunulat at kung ano ang kanyang ipinaliliwanag, isinalaysay,
inilalarawan, o binibigyang-katuwiran.
a. Gitnang Talata b.Talatang ganap
c. Wakas o Talatang Pabuod d. Panimula

III. Panuto: Ayusin ang pagkasunod-sunod ng bawat talata sa pamamagitan ng

pagsulat ng bilang 1-5. Isulat sa sagutang papel.
A.
________Sa kasalukuyan ay nahahati sa dalawa ang Korea, ang Hilagang Korea
at Timog Korea kung saan magkaibang ideolohiya at Sistema ng pamahalaan
ang naghahari sa dalawang bansa.

46
_______ Ang mga bansang ito ay kapwa nagpapahalaga sa pamilya kung saan
ang kapakanan ng bawat kasapi ng mag-anak ang pinakamahalaga higit sa ano
pa mang mga bagay.

_______Ang bansang Korea ay isa sa mga bansang matatagpuan sa Silangang

asya. Ito ay dating tinatawag na Choson na ang ibig sabihin ay “Lupain ng
Mapayapang umaga”.

_______Sa mga sinaunang panitikan ng bansang Korea, hindi karaniwang

makikita ang mga Diwata, prinsesa, prinsipe, mga witch, o mahika, Kadalasan,
makikita rito ang mga hayop, lalo na ang tigre.

______Gayunpaman, masasabing ang kanilang kultura at paniniwala ay hindi

nagkakalayo.

B.

_____Nihonggo ang kanilang wika at ang kanilang mga relihiyon ay Shintoismo

at Buddhismo. Ang buhay ng mga Hapones ay naimpluwensiyahanng mabuti ang
Shintoismo at ng kodigo ng Bushido.

_____Ang Shintoismo ang nagdiin sa kamalayan ng mga Hapones na sila ay

anak ng diyos at magiging diyos din kapag namatay.

_____Binubuo ng apat na pangunahing isla ang bansang ito,ang Hokkaido,

Honshu, Shiokoku, at Kyushu. Pinagdurugtong naman ang mga pangunahing isla
na ito ng isang makabagong railroad system----ang Sbikansen o Japanesebullet
train.

____Ang Bushido naman ang nagbigay ng napakataas na pagpapahalaga sa

karangalan, kaya minamabuti pa ng isang taong mamatay kaysa mawalan ng
dangal.

_____Ang Bansang Hapon na matatagpuan sa Silangang Asya ay nasa Pacific

Ring of Fire, kung saan natala ang pinakamaraming lindol at pagputok ng bulkan,
Tokyo ang kabisera nito.

47