-YKS Edebiyat’ta En Çok Sorulan Eserler ve Yazarları-

İslamiyet Öncesi ve İslami Dönem Divan ve Halk Edebiyatı

• Yusuf Has Hacib • Şeyhî
i. Kutadgu Bilig i. Harname
ii. Hüsrev-ü Şirin
• Kâşgarlı Mahmud
i. Dîvânu Lugâti’t-Türk • Ali Şîr Nevaî
i. Mecâlisü’n Nefâis

• Şeyh Gâlip
i. Hüsn ü Aşk

• Nâbî
i. Hayriyye
ii. Hayrabat

• Kâtib Çelebi
i. Keşfü’z Zünun
ii. Cihannümâ

• Fuzûlî
i. Beng ü Bâde
ii. Leyla ile Mecnun
iii. Su Kasidesi
iv. Şikâyetnâme

• Bâki
i. Kanuni Mersiyesi

• Ahmedî
i. İskendernâme

• Mevlânâ
i. Mesnevi
ii. Divan-ı Kebir

• Âşık Paşa
i. Garipname

• Mercimek Ahmet
i. Kabusnâme

• Yunus Emre
i. Risaletü’n Nushiyye
Tanzimat 1. Dönem Edebiyatı Tanzimat 2. Dönem Edebiyatı
• Şinasi • Recaizade Mahmut Ekrem
i. Şair Evlenmesi i. Araba Sevdası
ii. Zemzeme
• Namık Kemal iii. Çok Bilen Çok Yanılır
i. Vatan Yahut Silistre
ii. Zavallı Çocuk • Abdülhak Hamit Tarhan
iii. İntibah i. Makber
iv. Cezmi ii. Sahra
iii. Validem
• Ziya Paşa iv. Nesteren
i. Zafername
ii. Rüya • Samipaşazade Sezai
iii. Harabat i. Sergüzeşt
iv. Şiir ve İnşa ii. Küçük Şeyler

• Ahmet Mithat Efendi • Muallim Naci

i. Felatun Bey ile Rakım i. Lugat-ı Naci
Efendi ii. Demdeme
ii. Dürdane Hanım iii. Ateşpare
iii. Letâif-i Rivâyât iv. Şerare
iv. Avrupa’da bir Cevelan
• Nabizade Nazım
• Şemsettin Sami i. Karabibik
i. Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat ii. Zehra

• Ahmet Vefik Paşa

i. Şecere-i Türk
ii. Lehçe-i Osmânî
iii. Cimri
 Servet-i Fünun Dönemi Millî Edebiyat Dönemi
• Tevfik Fikret • Mehmet Emin Yurdakul
i. Rubab-ı Şikeste i. Türk Sazı
ii. Rubab’ın Cevabı ii. Ey Türk Uyan
iii. Tan Sesleri
iii. Haluk’un Defteri
iv. Ordunun Destanı
iv. Şermin v. İsyan ve Dua

• Cenap Şahabettin • Ziya Gökalp

i. Hac Yolunda i. Kızıl Elma
ii. Avrupa Mektupları ii. Yeni Hayat
iii. Afak-ı Irak iii. Altın Işık

• Halit Ziya Uşaklıgil • Ömer Seyfettin

i. Mai ve Siyah i. Yüksek Ökçeler
ii. And
ii. Aşk-ı Memnu iii. Başını Vermeyen Şehit
iii. Kırık Hayatlar iv. Yalnız Efe
iv. Mezardan Sesler v. Kaşağı
vi. Pembe İncili Kaftan
• Mehmet Rauf vii. Efruz Bey
i. Eylül
• Halide Edip Adıvar
i. Handan
• Hüseyin Cahit Yalçın ii. Ateşten Gömlek
i. Nadide iii. Sinekli Bakkal
ii. Hayal İçinde iv. Yolpalas Cinayeti
v. Akile Hanım Sokağı
• Süleyman Nazif
i. Firak-ı Irak • Reşat Nuri Güntekin
ii. Batarya ile Ateş i. Akşam Güneşi
ii. Acımak
iii. Anadolu Notları
• Ahmet Hikmet Müftüoğlu iv. Yaprak Dökümü
i. Gönül Hanım v. Yeşil Gece
ii. Haristan ve Gülistan
iii. Çağlayanlar • Yakup Kadri Karaosmanoğlu
i. Kiralık Konak
• Hüseyin Rahmi Gürpınar ii. Nur Baba
i. Şık iii. Hüküm Gecesi
ii. Mürebbiye iv. Sodom ve Gomore
iii. Şıpsevdi v. Yaban
iv. Kuyruklu Yıldız Altında Bir
• Hamdullah Suphi Tanrıöver
İzdivaç i. Dağ Yolu
ii. Günebakan
• Ahmet Rasim
i. Meyl-i Dil • Mehmet Âkif Ersoy
ii. Gülüp Ağladıklarım i. Safahat

• Yahya Kemal Beyatlı

i. Kendi Gök Kubbemiz
ii. Eski Şiirin Rüzgârıyla
iii. Süleymaniye'de Bayram Sabahı
iv. Bitmemiş Şiirler
 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
Yedi Meşaleciler Garpiçiler
• Sabri Esat Siyavuşgil • Orhan Veli Kanık
i. Odalar ve Sofalar i. Garip
ii. Vazgeçemediğim
• Vasfi Mahir Kocatürk
i. Tunç Sesleri • Oktay Rifat Horozcu
ii. Hayat Şarkıları i. Perçemli Sokak
ii. Âşık Merdiveni
• Cevdet Kudret Solok
i. Sınıf Arkadaşları • Melih Cevdet Anday
ii. Havada Bulut Yok i. Rahatı Kaçan Ağaç
iii. Karıncayı Tanırsınız ii. Telgrafhane
iv. Tersine Akan Nehir
v. Rüya İçinde Rüya II. Yeniciler

• Kenan Hulusi Koray • Cemal Süreya

i. Osmanoflar i. Üvercinka
ii. Bir Yudum Su ii. Göçebe
iii. Güz Bitiği
• Yaşar Nabi Nayır
i. Kahramanlar • Ece Ayhan
ii. Onar Mısra i. Kınar Hanımın Denizleri
iii. Sevi Çıkmazı ii. Bakışsız Bir Kedi Kara
iii. Çok Eski Adıyladır
• Ziya Osman Saba
i. Sebil ve Güvercinler • Edip Cansever
ii. Geçen Zaman i. İkindi Üstü
iii. Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi ii. Dirlik Düzenlik
iii. Yerçekimli Karanfil
Maviciler iv. Ben Ruhi Bey Nasılım

• Atilla İlhan • Sezai Karakoç

i. Ben Sana Mecburum i. Şahdamar
ii. Sisler Bulvarı ii. Hızırla Kırk Saat
iii. Ayrılık Sevdaya Dahil iii. Kıyamet Aşısı
iv. Zamana Adanmış Sözler
• Ahmet Oktay v. Alınyazısı Saati
i. Gölgeleri Kullanmak
ii. Her Yüz Bir Öykü Yazar • Turgut Uyar
iii. Kara Bir Zamana Alındık i. Tütünler Islak
iv. Söz Acıda Sınandı ii. Kayayı Delen İncir

• Ferit Edgü • İlhan Berk

i. Ah Minel Aşk i. Güneşi Yakanların Selamı
ii. Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı ii. Günaydın Yeryüzü
iii. Çığlık iii. Deniz Eskisi
iv. Avluya Düşen Gölge
 Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
Hisarcılar Diğer Eserler

• İlhan Geçer • Kemal Tahir

i. Büyüyen Eller i. Esir Şehrin İnsanları
ii. Bir Bulut Geçti ii. Esir Şehrin Mahpusu
iii. Yorgun Savaşçı
iii. Özlem Rıhtımı
iv. Devlet Ana
iv. Yeşil Çağ v. Sağırdere
vi. Bozkırdaki Çekirdek
• Mehmet Çınarlı
i. Gerçek Hayali Aştı • Orhan Kemal
ii. Zaman Perdesi i. Cemile
ii. Murtaza
• Munis Faik Ozansoy iii. Bereketli Topraklar Üzerinde
iv. Hanımın Çiftliği
i. Büyük Mabedin Eşiğinde
v. Eskici ve Oğulları
ii. Zaman Saati
vi. Arkadaş Islıkları

• Mustafa Necati Karaer • Yaşar Kemal

i. Güvercin Uçurmak i. Ağrı Dağı Efsanesi
ii. Sevmek Varken ii. Demirciler Çarşısı Cinayeti
iii. Kuşlar ve İnsanlar iii. İnce Memed
iv. Orta Direk
• Gültekin Samanoğlu v. Ölmez Otu
i. Alacakaranlık vi. Üç Anadolu Efsanesi
ii. Uzun Vuran Gölge vii. Yer Demir Gök Bakır
viii. Yılanı Öldürseler
• Yavuz Bülent Bakiler • Rıfat Ilgaz
i. Duvak i. Hababam Sınıfı
ii. Harman ii. Karartma Geceleri
iii. Bir Gün Baksam ki Gelmişsin iii. Pijamalılar (Bizim Koğuş)
iv. Unutamadıklarım iv. Apartıman Çocukları
v. Gönlümdekiler ve Ötekiler
• Abdülhak Şinasi Hisar
i. Fehim Bey ve Biz
ii. Çamlıca’daki Eniştemiz

• Tarık Buğra
i. Küçük Ağa
ii. İbişin Rüyası
iii. Osmancık
iv. Siyah Kehribar

• Cahit Külebi
i. Yeşeren Otlar
ii. İçi Sevda Dolu Yolculuk
iii. Türk Mavisi

• Memduh Şevket Esendal

i. Ayaşlı ile Kiracıları
ii. Miras
iii. Hava Parası
iv. Mendil Altında
• Necip Fazıl Kısakürek • Necati Cumalı
i. Kaldırımlar i. Susuz Yaz
ii. Ben ve Ötesi ii. Ay Büyürken Uyuyamam
iii. Örümcek Ağı iii. Dila Hanım
iv. Zeliş (Tütün Zamanı)
• Peyami Safa
i. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu • Nurullah Ataç
ii. Fatih-Harbiye i. Karalama Defteri
iii. Bir Tereddüdün Romanı ii. Söz Arasında
iv. Yalnızız iii. Günlerin Getirdiği
v. Sözde Kızlar
vi. Matmazel Noraliya’nın Koltuğu • Ahmet Hamdi Tanpınar
i. Huzur
• Haldun Taner ii. Saatleri Ayarlama Enstitüsü
i. Keşanlı Ali Destanı iii. Beş Şehir

• Sait Faik Abasıyanık • Behçet Necatigil

1. Semaver i. Kapalı Çarşı
2. Sarnıç ii. Evler
3. Şahmerdan iii. İki Başına Yürümek
4. Son Kuşlar iv. Kareler Aklar
v. Sevgilerde
• Aka Gündüz
1. Bir Şoförün Gizli Defteri • Fazıl Hüsnü Dağlarca
2. Dikmen Yıldızı i. Çocuk ve Allah
3. Üç Kızın Hikâyesi ii. Havaya Çizilen Dünya
iii. Üç Şehitler Destanı
• Özdemir Asaf iv. Yedi Memetler
1. Yalnızlık Paylaşılmaz v. Çanakkale Destanı
2. Dünya Kaçtı Gözüme vi. İstanbul-Fetih Destanı
vii. 19 Mayıs Destanı
• Kemal Bilbaşar
1. Cemo • Cahit Sıtkı Tarancı
2. Memo i. Ömrümde Sükût
ii. Otuz Beş Yaş
• Orhan Pamuk iii. Düşten Güzel
1. Kara Kitap
2. Yeni Hayat • Ahmet Muhip Dıranas
3. Benim Adım Kırmızı i. Kırık Saz

• Orhan Akbal • Sabahattin Ali

1. Garipler Sokağı i. Kuyucaklı Yusuf
2. Suçumuz İnsan Olmak ii. Kürk Mantolu Madonna
3. Berber Aynası
• Oğuz Atay
i. Tutunamayanlar

• Arif Nihat Asya

i. Bir Bayrak Rüzgar Bekliyor
ii. Kökler ve Dallar
iii. Dualar ve Aminler
-Edebi Akımlar-
Avrupa’da edebi akımlar başlamadan önce, iki önemli düşünce ve sanat anlayışı vardı:

Hümanizm:

• İnsana değer vermek esastır.

• “Tabiat Tanrı tarafından yaratılmıştır.” düşüncesi benimsenmiştir.
• Dante bu düşüncenin temsilcisidir.

Rönesansçılar:

• Hümanizmin getirdikleriyle birlikte 16. yy bilim ve akılcılığını da benimsemişlerdir.

• Özgürlük düşüncesini geliştirirler.
• Petrarca, Montaigne, Bocan, Cervantes, Shakespeare bu dönemde eser vemişlerdir.
-

Klasisizm

• 17. yüzyılda Fransa’da ortaya çıkan bir akımdır.

• Boileau bu akımın kurucusu olarak kabul edilir.
• Akıl ve sağduyuya değer verirler.
• Konularını eski Yunan ve Latin edebiyatından alırlar.
• Kahramanları seçkin kişilerdir. Sıradan insanlara eserlerinde yer vermezler.
• Önemli olan konu değil konunun işleniş biçimidir.
• Dil, üslup kusursuz bir şekilde işlenmiştir. Dil açık ve yalındır.
• “Sanat sanat içindir.” görüşünü savunurlar.
• Tiyatroda üç birlik kuralına uyulur: olay, zaman, mekân.
• Bu akımın en önemli temsilcileri: Moliere, Corneille, Racine, La Fontaine, La Bruyere, Daniel
Defoe.
• Türk edebiyatında ise Şinasi ve Ahmet Vefik Paşa’dır.

Romantizm

• 1830’lu yıllarda Fransa’da klasisizme tepki olarak doğmuştur.

• Konular eski Yunan ve Latin edebiyatı yerine Hıristiyanlıktan, tarihten ve günlük yaşamından
alınır.
• Akıl yerine duygulara ve hayallere önem verirler.
• Sanatçılar kendi eserlerinin kişiliklerini gizlemezler.
• “Sanat toplum içindir.” görüşünü savunurlar.
• Tabiat önemlidir. Gözlem ve tasvire önem verilir.
• Konular işlenirken iyi, kötü, doğru, yanlış gibi karşıtlıklardan yararlanırlar.
• Üç birlik kuralı terk edilmiştir.
• Temsilcileri: J. J. Rousseau, Voltaire, Victor Hugo, Goethe, Schiller, Chateaubriand, George
Sand.
• Türk edebiyatında ise Namık Kemal, Abdülhak Hamit Tarhan, Ahmet Mithat Efendi’dir.
Realizm

• 19. yy’ın ikinci yarısında yıllarında Fransa’da romantizme tepki olarak doğmuştur.
• Konu gerçekten alınır. Olay ve kişiler yaşanan ve yaşayan kişilerin benzerleridir.
• Betimlemeler yazarın gözüyle yapılmaz kahramanın gözüyle yapılır.
• His ve hayale kapılmadan toplum gerçeklerini olduğu gibi yansıtır.
• Sanat için sanat görüşünü savunurlar.
• “Sanat sanat içindir.” görüşünü savunurlar.
• Hikâye ve romanda uygulanır.
• Temsilcileri: Honero De Balzac, Stendhal, Gustave Flubert, Tolstoy, Dostoyevski, Ernest
Hemingvay, Steinbeck.
• Türk edebiyatında ise Recaizade Mahmut, Nabizade Nazım Yakup Kadri, R. Halit Karay.

Natüralizm

• Determinizm anlayışını romana getiren bu akım 19. asrın ikinci yarısında Fransa’da ortaya
çıkmıştır.
• Determinizme göre tabiat olaylarında aynı sebepler aynı sonucu doğurur. Natüralistler,
Determinizmi topluma ve insana uyguladılar.
• Toplum büyük bir laboratuvar, insan deney konusu, sanatçı da bilgin sayıldı.
• Romanlarda kahramanların portreleri ince ayrıntılarına kadar verilir.
• Yazar eserde kişiliğini gizler.
• Gözlem ve tasvir önemlidir.
• Dil her seviyedeki insanın anlayabileceği bir düzeyde tutulmuştur.
• “Sanat toplum içindir.” görüşünü savunurlar.

Parnasizm

• Realizmin şiire yansımış hâlidir.

• 19. yy sonlarında romantizme tepki olarak çıkmıştır.
• “Sanat sanat içindir.” görüşünü savunurlar.
• Kelimeler seçilerek kullanılır. Kelimelerin sıralayışı ve ahenk önemlidir.
• Kafiye ve redife önem verilir.
• Romantizmde bırakılan eski Yunan ve Latin kültürüne dönülmüştür.
• Temsilcileri: Theophille Gauthier, Theodore de Banville, Francois Coppee
• Türk edebiyatında ise; Tevfik Fikret, Cenap Sahabettin, Yahya Kemal’dir.
Sembolizm

• 19. yy’ın son çeyreğinde ortaya çıkmıştır.

• Anlatımda sözlerin sözlük anlamından bıkan sembolistler yaşatmaya çalışırlar.
• Şiirde anlam açıklığından kaçındılar. Kapalı bir anlatım vardır.
• Şiir anlaşılmak için değil hissedilmek içindir.
• “Sanat sanat içindir.” görüşünü savunurlar.
• Dil herkesin anlayacağı seviyede değil oldukça ağırdır
• Temsilcileri: Baudelaire, P. Verlaine, A. Rimbaud
• Türk edebiyatında ise Ahmet Haşim, A. Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı, biraz da Cenap
Sahabettin’dir.

Sürrealizm

• 1924’te Fransa’da ortaya çıkmıştır.

• Sürrealistler Sigmund Freud’un etkisinde kalmışlardır.
• Bilinçaltı rüyada ortaya çıkar.
• Hipnotize edilmiş insanlara şiir söylettiler.
• Akıl ve mantık değersizdir. İnsanı yönlendiren içgüdü ve bilinçaltıdır demişlerdir.
• Temsilcileri: Breton Aragon, Paul Eluard
• Türk edebiyatında ise; Orhan Veli, Cemal Süreyya, İlhan Berk (II. Yeniciler)

Fütürizm
• Geleceği makineleştiren sanattır.
• 20. yy başında Marinetti tarafından kurulmuştur.
• Geçmişin sanat değerlerini bırakmalı ve yeni anlatım biçimleri bulmalı.
• Makinalaşma çalışmaları kutsallığı savunulmalıdır.
• Temsilcileri: Marinetti ve Mayatovski
• Türk edebiyatında ise: Nazım Hikmet

Egzistansiyalizm
• Var olmayı her şeyden önce görenlerdir. Bu akıma var oluşçuluk da denir.
• İnsan kendi değerlerini kendi oluşturabileceğini bilmelidir.
• İnsan bütünüyle özgür olmalıdır.
• Temsilcileri: J.Paul Sartre, Simon de Beauvoir, A.Camus

Dadaizm
• Kelimeleri rasgele kullanmak suretiyle oluşan şiirlere denir.
• Dil ve estetik kurallarını yıkma.
• Şiir gelişimini güzel seçilmiş kâğıt üzerine dizilmesiyle yazılır.
• Temsilcileri: Tristan Zara, L.Aragon, Paul Elaud
-Türk Edebiyatında İlkler-

✓ İlk çeviri roman: Yusuf Kâmil Paşa – Fenelon’un Telemaque eseri

✓ İlk yerli roman: Şemsettin Sami – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat
✓ İlk edebî roman: Namık Kemal – İntibah
✓ İlk tarihî roman: Namık Kemal – Cezmi
✓ İlk realist roman: Recaizade Mahmut Ekrem – Araba Sevdası
✓ İlk natüralist roman: Nabizade Nazım – Zehra
✓ İlk köy romanı: Nabizade Nazım – Karabibik
✓ İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf – Eylül
✓ Batılı tekniğe uygun ilk roman: Halit Ziya Uşaklıgil – Aşk-ı Memnu
✓ İlk otobiyografik roman: Peyami Safa – Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
✓ İlk kadın romancımız: Fatma Aliye Topuz (d. 1862)
✓ İlk yerli tiyatro eseri: Şinasi – Şair Evlenmesi (1859)
✓ Sahnelenen ilk tiyatro: Namık Kemal - Vatan yahut Silistre
✓ İlk resmî Türkçe gazete: Takvim-i Vakayi
✓ İlk tezkire: Ali Şîr Nevaî – Mecâlisü’n Nefâis
✓ İlk pastoral şiir: Abdülhak Hamit Tarhan – Sahra
✓ Noktalama işaretlerini ilk kez kullanan ilk Türk gazeteci: Şinasi
✓ Şiirde noktalama işaretlerini ilk kullanan şair: Tevfik Fikret
✓ Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin: Orhun Abideleri
✓ Şiirde ilk defa Türk kelimesini kullanan: Mehmet Emin Yurdakul
✓ Dünya edebiyatındaki ilk modern roman: Cervantes - Don Kişot
✓ Mesnevi tarzında yazılmış ilk eser: Kutadgu Bilig
✓ Türkçenin ilk dil bilgisi kitabı: Süleyman Paşa - Sarf – ı Türki
✓ İlk sözlüğümüz: Divan-ı Lügat-it Türk
✓ İlk Türkçe sözlük: Şemsettin Sami: Kamus-ı Türki
✓ Edebiyatımızdaki millî dönemin açılmasına öncülük eden: Mehmet Emin
Yurdakul
✓ İlk köy şiiri: Muallim Naci - Köylü Kızların Şarkısı
✓ İlk alfabemiz: Göktürk Alfabesi
✓ Tekke şiirinin babası: Ahmet Yesevî
✓ İlk divan şairi: Hoca Dehhani