Turkce 8 CK

‹LKÖ⁄RET‹M
TÜRKÇE
8
ÇALIfiMA K‹TABI
YAZARLAR
Abdulkadir ALTAN
Serdar ARHAN
Sema BAfiAR
Gülderen ÖZTÜRKER
Derya YILMAZ
DEVLET K‹TAPLARI
BEfi‹NC‹ BASKI
........................., 2012
M‹LLÎ E⁄‹T‹M BAKANLI⁄I ................................................................................................ : 4503
DERS K‹TAPLARI D‹Z‹S‹ .................................................................................................: 1285
12.?.Y.0002.3684
Her hakk› sakl›d›r ve Millî E¤itim Bakanl›¤›na aittir. Kitab›n metin, etkinlik, soru ve flekilleri
k›smen de olsa hiçbir surette al›n›p yay›mlanamaz.
ED‹TÖR
Prof. Dr. Murat ÖZBAY
PROGRAM GEL‹fiT‹RME UZMANI

Bahar KÜÇÜKTEPE
D‹L UZMANI
Turgut BA⁄RIAÇIK
GÖRSEL TASARIM
P›nar ÇOBAN
Hafize Nur ENSAR‹
‹hsan TÜRK
Nuran ÜNAL
ÖLÇME DE⁄ERLEND‹RME UZMANI

Sercan ERTÜRK
REHBERL‹K UZMANI
Zeki AYDIN
KATKIDA BULUNANLAR
Dr. Abdullah EROL
Remzi DEM‹RO⁄LU
ISBN 978-975-11-3043-3
Millî E¤itim Bakanl›¤›, Talim ve Terbiye Kurulunun 12.02.2008 gün ve 56 say›l› karar› ile
ö¤renci çal›flma kitab› olarak kabul edilmifl, Destek Hizmetleri Genel Müdürlü¤ünün 19.03.2012 gün
ve 3398 say›l› yaz›s› ile beflinci defa 235.837 adet bas›lm›flt›r.
‹Ç‹NDEK‹LER
TANITIM fiEMASI 8
1.TEMA : ZAMAN VE MEKÂN 9

• K›z Kalesi 10
• Geçmifl Zaman fiiirleri 16
• Verilen Sözü Tutmak ve Vaktinde ‹fl Yapmak 22
• Eski Ankara Evleri 28
Tema De¤erlendirme Sorular› 34
1.Tema Öz De¤erlendirme Formu 38
2.TEMA : ATATÜRK 39
• Atatürk’ten An›lar 42
• Onuncu Y›l Nutku 47
• Dil Devrimi 51
• Atatürk ve Bilim 56
• Atatürk’ün Gençli¤e Hitabesi 61
3.TEMA : M‹LLÎ KÜLTÜR 71

• ‹htiyar Çilingir 78
• Gönül Mimarlar›m›z 80
• Türküler Dolusu 86
• Nevruz ve Birlik 92
4.TEMA : TOPLUM HAYATI 103

• Ergenekon Destan› 106
• Çi¤dem Der ki... 112
• Herkesin Dostu Anton 118
• Aflinas›z 124
5.TEMA : B‹L‹M VE TEKNOLOJ‹ 135

• Bas›ndan Teknoloji Haberleri 138
• Ekran Efendi’nin Tutsaklar› 144
• Anadolu’nun Baht› Aç›k Kara Treni 150
• Bilgisiyar Yaln›zl›¤› 156
6.TEMA : K‹fi‹SEL GEL‹fi‹M 167

• Hayatta Baflar›n›n Yollar› 168
• ‹ki ‹yi ‹nsan 174
• Empati ile Yaflamak 180
• Mart› 186
KAYNAKÇA 197
TANITIM fiEMASI
Yandaki logolar hangi

bölümün etkinliklerinin
Okuma Dinleme Konuflma Yazma Dil Bilgisi bafllad›¤›n› gösterir.
Bu metinle ilgili
yapaca¤›n›z
etkinlikler
Tema Numaras›
Tema Ad›
2. TEMA: ATATÜRK Bu temada yer alan

• Atatürk’ten An›lar
• Onuncu Y›l Nutku metinlerin isimleri

• Dil Devrimi
• Atatürk ve Bilim
• Atatürk’ün Gençli¤e Hitabesi
Her teman›n
sonunda
cevaplayaca¤›n›z
tema de¤erlendirme
sorular›
Kendinizi
de¤erlendirmeniz
için her teman›n
sonuna konulmufl
öz de¤erlendirme
formu
8
1
. TEMA: ZAMAN VE MEKÂN
• K›z Kalesi
• Geçmifl Zaman fiiirleri
• Verilen Sözü Tutmak ve Vaktinde ‹fl Yapmak
• Eski Ankara Evleri
9
KIZ KALES‹
1. Etkinlik: Afla¤›daki kelimelerin efl anlaml›lar›n› yazarak birer cümlede kullan›n›z.
Kelimeler Efl anlaml›lar›
yurt
k›y›
fikir
misafir
vakit
kâhin
nesil
Cümlelerim
………………………………………...................………………………………...................………………
………………………………………...................………………………………...................………………
…...………………………………….……...................………………………………...................………
………………………………………...................………………………………...................………………
……………………………………………...................………………………………...................………………
………………………………………...................………………………………...................………………
…...………………………………….……...................………………………………...................………
10
KIZ KALES‹
2. Etkinlik: Cümlelerdeki boflluklar› metne göre doldurunuz. Daha sonra bu cümlelerin anlamlar›ndan
amaç ve sonuç ifadeleri ç›kar›n›z.
Bey k›z›n› kâhine götürür. Çünkü..................................................................................................................

Amac› : .....................................................................................................................................................
Sonucu: .....................................................................................................................................................
Bey.................................................. karar verir. Çünkü.................................................................................

Amac› : .....................................................................................................................................................
Sonucu: .....................................................................................................................................................
Y›llar sonra kalede e¤lence düzenlenir. Çünkü.............................................................................................

Amac› : .....................................................................................................................................................
Sonucu: .....................................................................................................................................................
3. Etkinlik: a. Metinde düflüncenin yönünü de¤ifltiren ifadelerin geçti¤i cümleleri bulup yaz›n›z.
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
b. Bu ifadelerin metnin ak›fl›nda nas›l de¤ifliklik yapt›¤›n› yaz›n›z.
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
11
KIZ KALES‹
4. Etkinlik: Metinde geçen olaylar› kronolojik s›raya göre kendi cümlelerinizle ifade ediniz.
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
5. Etkinlik: Okudu¤unuz bu efsaneyi dinledi¤iniz efsane ile karfl›laflt›r›n›z.
Benzer yönleri Farkl› yönleri
………………………………………............. ……………………………………….............
………………………………………............. ……………………………………….............
………………………………………............. ……………………………………….............
………………………………………............. ……………………………………….............
………………………………………............. ……………………………………….............
………………………………………............. ……………………………………….............
………………………………………............. ……………………………………….............
………………………………………............. ……………………………………….............
………………………………………............. ……………………………………….............
12
KIZ KALES‹
6. Etkinlik: Okudu¤unuz efsaneyi kahramanlar›n›n karfl›l›kl› diyalo¤u fleklinde yaz›n›z.
………………………………….……...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
………………………………….……...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
13
KIZ KALES‹
7. Etkinlik: a. Afla¤›daki kelimelerde bofl b›rak›lan yerlere ünlüler getirerek anlaml› kelimeler oluflturunuz.
1. GRUP II. GRUP III. GRUP
b...fll...r b...fll...y...r...k b...fl
y...fl...m...z y...fl...m...k y...fl
t...fll...y...c...k t...fll...y...n t...fl
b. Yukar›daki gruplardan bir varl›¤›n ismi olan kelimelere “‹”, hareket bildiren kelimelerin yan›na “F”
koyunuz ve bunlar› afla¤›ya yaz›n›z.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
c. Hangi gruptaki kelimeler aç›kta kald›?
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
ç. ‹kinci gruptaki kelimeleri kullanarak birer cümle kurunuz.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
14
KIZ KALES‹
8. Etkinlik: Alt› çizili kelimeleri ilgili kutucuklara yaz›n›z.
IHLAMUR KASIRLARI
Befliktafl, Y›ld›z ve Niflantafl› aras›nda kalan Ihlamur Vadisi'nin 18. yüzy›lda Hac› Hüseyin Ba¤lar›
ad›yla tan›nan bir mesire yeri oldu¤u bilinmektedir. Sultan III. Ahmed Döneminde Padiflah'a ait bir
“Has Bahçe”ye dönüfltürülmesine karfl›l›k 19. yüzy›l›n ikinci yar›s›na kadar "Hac› Hüseyin Ba¤lar›"
olarak bilinen bu alan, I. Abdülhamit ve III. Selim dönemlerinde de ilgi çekmifltir.
Sultan Abdülmecit'in Osmanl› taht›na geçmesiyle birlikte yeni yap›laflmalara gidilmifl, Befliktafl'ta
Dolmabahçe Saray›, Küçüksu Kasr› ve Ihlamur Mesiresi'nin bulundu¤u bu alanda da Ihlamur
Kas›rlar›'n›n yap›m›na bafllanm›flt›r.
Cumhuriyet'in kuruluflundan sonra 1966 y›l›nda TBMM Millî Saraylar bünyesine kat›lan Ihlamur
Kas›rlar›'n›n Merasim Köflkü bir müze-saray olarak ziyarete aç›k tutulmakta, Maiyet Köflkü ve
bahçenin bir bölümünde kafeterya hizmetleri yap›lmakta ve bu bahçede, di¤er saray ve kas›rlar›m›zda
oldu¤u gibi ulusal ya da uluslararas› resepsiyonlar verilebilmektedir. Öte yandan yine bahçede,
yak›n bir geçmifle dek lojman olarak kullan›lan Cumhuriyet Dönemi yap›s› da müze-sanat iliflkisi
kuran yeni iflleviyle özellikle çocuklar›n, güzel sanatlardaki becerilerini gelifltiren resim, heykel ve
tiyatro çal›flmalar›n› sürdürdükleri mekânlar olarak de¤erlendirilmifltir.
www.kultur.gov.tr.
‹S‹M F‹‹L F‹‹L‹MS‹
15
GEÇM‹fi ZAMAN fi‹‹RLER‹
1. Etkinlik: Okudu¤unuz fliire göre afla¤›daki ifadelerin do¤ru olanlar›n›n bafl›na “D”, yanl›fl olanlar›n›n
bafl›na “Y” koyunuz.
( ) fiair, s›cak bir a¤ustos ay›nda do¤mufltur.
( ) fiair, köy ortam›nda büyümüfltür.
( ) fiair, zaman›n nas›l geçti¤inden habersizdir.
( ) fiairin çocuklu¤u çok güzel geçmifltir.
( ) fiair, en çok kardefllerini özlemektedir.
( ) fiair, okumad›¤› için çok piflmand›r.
( ) fiiirde hem evcil hem de yabani hayvanlardan söz edilmektedir.
( ) fiiirde mekân olarak köy, tarla, bozk›r ve flehir geçmektedir.
( ) A¤ustos; güneflin konumu, cemrenin topra¤a ve suya düflmesi vb. zaman kavram›n› göstermektedir.
2. Etkinlik: Afla¤›daki fliirleri okuyunuz ve sorular› bu fliirlere göre cevaplay›n›z.
“Evvel zaman içinde Vatan! Sen büyüksün... Vatan! Sen güzel...

A¤ustos’ta s›cakta Bu can feda olsun, senin yolunda...
Bir tarlada do¤muflum Varl›k içinde yok sana bir bedel!
Elimden tutmufl günefl Hilal sa¤ yan›nda, y›ld›z solunda.
Rüzgâr sal›ncak olmufl Aka GÜNDÜZ
Avunmuflum.”
a. Yukar›daki fliirlerin sizde uyand›rd›¤› duygular› ifade ediniz.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
b. Bu iki fliiri ana duygu ve konu yönlerinden karfl›laflt›r›n›z.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
16
3. Etkinlik: Hayat›n›zda sizin için önemli olan olaylar›n bir zaman çizelgesini yap›n›z. Bu olaylardan
birini anlat›n›z.
Benim ‹çin Önemli Olaylar›n Zaman Çizelgesi
,
Bir gün hiç unutmam ................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
4. Etkinlik: a. Afla¤›daki fliirde kiflilefltirme yap›lan dizelerin alt›n› çiziniz.
“Düflmüflüm bir kuflun pefline

O gitmifl ben gitmiflim
Kufl beni çoban sanm›fl
Aldan›p kand›racak
Konup bir kayan›n bafl›na
Cik demifl kufl
Cik cik demifl
Daha bu çocuk demifl
Birden uçup gitmifl
Bakmadan arkas›na”
b. Alt›n› çizdi¤iniz bu dizelerde de oldu¤u gibi insan d›fl›ndaki bir varl›¤› insan gibi düflünüp ona insan özelli¤i
vermek fliire ne kazand›rm›fl olabilir?
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
17
5. Etkinlik:
a. fiiiri okuyunuz, fliirin anahtar kelimelerini belirleyerek afla¤›ya yaz›n›z.
‹Ç‹MDEK‹ ÇOCUK
Nas›l da deliflmensin, nas›l da k›vrak,
Hiç yorulmaz m›s›n içimdeki çocuk?
Seninle ne çok vadiler geçtik,
Ne çok da¤lar aflt›k, ne çok,
Yoksa sen misin o durmaks›z›n akan ›rmak?
Benim aln›mda derinli¤ine çizgiler, izler,

Sen henüz do¤mufl gibisin taze sabaha...
Bende yoruldu ayak, yoruldu dizler,
Sen yola sanki yeni bafllam›fls›n daha!
Bak›fllar›n p›r›lt›l›, yüre¤in dolu,
Hâlin s›cak...
Anl›yorum, anl›yorum ama
Ben o de¤ilim desem art›k ne olacak?
‹çimdeki çocuk, doymuyorsun ki oyuna.
Coflkun ERTEPINAR
fiiirin Anahtar Kelimeleri
……………………………………………....................…………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………..
………………………………….……...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………….……...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………....
18
b. Belirledi¤iniz anahtar kelimeleri kullanarak deneme türünde bir yaz› yaz›n›z.
………………………………….……...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
………………………………….……...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
19
6. Etkinlik: a. Afla¤›daki resimlerin yan›nda kar›fl›k olarak verilen kelimelerle anlaml› cümleler oluflturunuz.
1. 2.
( on- Hüseyin - (okula - Hüseyin -gidiyor-
dakikad›r- kofluyor) koflarak)
……………………………............................... ……………………………..................................
3. 4.
( Hüseyin- koflan-tak›ld›- (Hüseyin'e-çok -iyi-koflmak-
çocuklar›n- pefline) gelmedi)
……………………………............................... ……………………………..................................
5. 6.
(Hüseyin'in -bilmiyor - (yoruldu-çok-Hüseyin-
arkadafllar›-kofltu¤unu) koflunca)
……………………………............................... ……………………………..................................
b. Yukar›da oluflturdu¤unuz cümlelerde “kofl-” kelimesinin ald›¤› ekleri inceleyiniz ve afla¤›daki
sorular› cevaplay›n›z.
• “kofl-” kelimesi hangi cümlede zaman ve kifli eki alm›flt›r?......................................................
• “kofl-” kelimesi hangi cümleye zaman anlam› kazand›rm›flt›r?.................................................
• “kofl-” kelimesi hangi cümlede s›fat olarak kullan›lm›flt›r?.........................................................
• Hangi cümlede “kofl-” kelimesi durum bildiriyor?.....................................................................
20
7. Etkinlik: Afla¤›daki fliirde alt› çizili kelimelerden fiilimsi olanlar› bularak yuvarlak içine al›n›z. Ard›ndan
bu kelimelerin alt›ndaki harfleri s›ras›yla kutucuklara yazarak deyimi bulunuz.
Düflmüflüm bir kuflun pefline Ve cemreler düflünce suya, topra¤a

M Z
O gitmifl ben gitmiflim Bir düdük yapm›fl›m sö¤üt dal›ndan
K
Kufl beni çoban sanm›fl Ç›nlam›fl el oba
Ç
Aldat›p kand›racak Da¤ tafl ç›nlam›fl
Z
Konup bir kayan›n bafl›na Ard›mca melemifl kuzular
M E
Cik demifl kufl Karakoyunu suya indirmiflim
T
Cik cik demifl Uzun ince havalarda
S
Daha bu çocuk demifl
Konaklar yapm›fl›m çal› ç›rp›dan
Birden uçup gitmifl R
N Camlar›na vurmufl kuflluk günefli
Bakmadan arkas›na M
K Ve çamur ka¤n›lar
Tekerleri kocaman
Z
K›smet olmam›fl oturmak
N
Binmek k›smet olmam›fl
K
Çabucak büyümüflüm
U
A A A A M A
21
VER‹LEN SÖZÜ TUTMAK VE VAKT‹NDE ‹fi YAPMAK
1. Etkinlik:
KONSER LOCA OPERA ORKESTRA SAHNE VAK‹T ZAMAN
Yukar›daki kelimeleri bulmacadan bularak üzerlerini k›rm›z› kalemle çiziniz. Geriye kalan harfleri s›ras›yla
afla¤›daki kutucuklara yaz›n›z ve anahtar cümleyi bulunuz.
*** S L O C A Ö Z
K N A P M U S S
O R K E S T R A
N K A R D A R H
S D E A ⁄ E R N
E V A K ‹ T L E
R Z A M A N ‹ ***
2. Etkinlik: “Sözünü tutmak” deyimi afla¤›daki cümlelerin hangilerinde okudu¤unuz metindeki anlam›yla
kullan›lm›flt›r? ‹flaretleyiniz.
( ) Bu çocuk sözümü tutmuyor, diye sitem ediyordu.
( ) Sözünü tuttu, kendine güzel bir tak›m elbise ald›.
( ) fiimdi sözünü tutma s›ras› sende, ben vazifemi yapt›.
( ) “Vakit nakittir.” harika bir söz, bu sözü tuttum.
( ) Sözünü tutmazsan kimsenin güvenini kazanamazs›n.
22
3. Etkinlik: Afla¤›daki paragraf› okuyunuz, sorular› bu paragrafa göre cevaplay›n›z.
“Birçok kimse tam vaktinde ifl görmenin veya verilen sözü tutman›n insan için bir onur ifli oldu¤unu
bilmez. Ça¤r›ld›klar› yere yar›m saat, bir saat geç giderler, her nedense bir toplant›ya tam vaktinde gitmek
öteden beri savsaklanan bir meseledir.” Selim S›rr› TARCAN
• Yazar›n elefltirilerine kat›l›yor musunuz? Neden?
…………………………………………………………….................................................………………………………
…………………………………………………………….................................................………………………………
…………………………………………………………….................................................………………………………
• Çevrenizde yazar›n yak›nd›¤› kiflilerden tan›d›klar›n›z var m›? Bu kiflilerin çevrelerindeki insanlarla
iliflkileri nas›l?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
4. Etkinlik: Afla¤›daki iki farkl› olayla ilgili cümleleri okuyunuz. Dinledi¤iniz metinle bir iliflkisi olup
olmad›¤›n› nedenleriyle birlikte yaz›n›z.
1. Olay: Toplant› salonu... Herkes gelip oturmufl, insanlar sab›rs›z ama konuflmac› henüz gelmemifl.
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………….......………….
2. Olay: Toplant› salonu... Herkes pürdikkat dinliyor, tam o s›rada kap› aç›l›yor, içeri biri giriyor.
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………….......………….
23
5. Etkinlik: Arkadafl›n›za zaman›n› iyi kullanma ile ilgili bir konuflma metni haz›rlay›n›z.
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………….......………….
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
6. Etkinlik:
George Graham (Corc Grehem), dükkân›n› tan›tmak için bir reklam filmi çektirmek istiyor. Reklam
metnini yazd›rmak için size baflvurdu¤unu düflününüz. Metinde anlat›lan hikâyeden de yola ç›karak George
Graham'a bir reklam metni yaz›n›z.
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………….......………….
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………….......………….
24
7. Etkinlik: Afla¤›daki metinleri okuyunuz. Metinlerde ele al›nan duygu, düflünce, hayal veya olaylar›
gelifltirerek farkl› bir türde metin oluflturunuz.
Bofl Zaman› De¤erlendirme Bilinci Zaman› ‹yi Kullanmak
Elihu Burritt (Elih Burit), kendini yetifltirme Amerika Cumhurbaflkan› Washington

konusunda ilk baflar›y›, dehaya vermez; bofl (Vaflingt›n)'›n sekreteri, saatinin yanl›fl oldu¤u
vakitler” denen zaman parçalar›n›, büyük bir için biraz geç kald›¤›n› söyleyerek özür diledi¤i
özenle de¤erlendirmeye ba¤lard›. Kendisi bir zaman, Washington so¤ukkanl›l›kla:
demirci olarak hayat›n› kazanmaya bafllad›¤› – fiu hâlde ya sen kendine yeni bir saat
s›ralarda eski ve yeni 18 lisan ile 22 Avrupa al›rs›n ya da ben kendime yeni bir sekreter
lehçesini bofl vakitlerini de¤erlendirme al›r›m, demifl.
sayesinde ö¤renmifltir.
Mehmet D‹KMEN Mehmet D‹KMEN
……………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
25
8. Etkinlik: Afla¤›daki parçada yaz›m yanl›fl› olan kelimeleri bularak yuvarlak içine al›n›z.
D‹NLEMES‹N‹ B‹L‹YORMUYUZ?
Hemen hergün yapt›¤›m›z ifllerden biriside dinlemekdir. Bir düflününüz…En az›ndan günde üçdört
saatimizi buna ay›r›r›z. Ev de annemizi, babam›z›; okul da ö¤retmen ve arkadafllar›m›z› dinleriz. Salonlara
gider konserleri, konferanslar› dinleriz. Radyoyu açar; haberleri, bizi ilgilendiren konuflmalar› dinleriz. K›saca;
dinleme günlük hayat›m›z da önemli biryer tutar.
Dinlemede okuma gibidir. Nas›l okuyarak baflkalar›n›n düflüncelerini, duygular›n ö¤reniyorsak ayn› fleyi
dinleyerekde yapar›z. Konuflulanlar üzerin de düflünür, anlat›lanlar› kavramaya çal›fl›r›z. Bu bak›mdan
dinleme, ö¤renme yollar›n›n bafl›nda gelir. ‹yi bir dinleyici olmak için bir tak›m al›flkanl›klar gerekir. Bu
al›flkanl›klar› edinmedikçe dinlediklerimizden iyice yararlanamay›z. Baz›lar› vard›r; gözlerini konuflana diker,
sessizce otururlar. “‹flte, iyibir dinleyici” dersiniz ama gözleri konuflanda de¤ildir. ‹yi bir dinleyici gözleriyle
de¤il sorularla dinler; yani konuflulan konu üzerinde kafas›nda uyanan sorulara cevap arar. Dinlediklerini
bu sorularla de¤erlendirir.
Baz› dinleyiciler ise konuflmayla de¤il, konuflmay› yapanla ilgilenir. Konuflmac›n›n elbisesine, saçlar›n›
taray›p taramad›¤›na, el ve yüz hareketlerine bakarlar. Bunlarda iyi bir dinleyici de¤ildir. Konuflan›n giyinifli,
k›l›k ve k›yafeti iyibir dinleyiciyi ilgilendirmez. Onu ilgilendiren konuflmac›n›n anlatt›klar›, o konu üzerinde
düflündükleridir.
‹yibir dinleyici sab›rl›d›r. Konuflan› sonuna kadar dinler. Konuflanla ayn› düflüncede olamaya bilir. Ama
hiç bir zaman onun sözünü kesmez. E¤er soracaklar› varsa bunlar› konuflma bittikden sonra sorar.
Dinlediklerini de¤erlendirme, iyibir dinleyicinin yapmas› gereken en önemli ifldir. Örne¤in konuflman›n
amac› nedir? Ö¤ütmü veriyor yoksa belli bir konu da bir tak›m gerçeklerimi aç›kl›yor? Bunu yaparken
heyecanl›m›d›r? Söyledikleri yeni fleylermidir? Bu ve benzer sorularla dinledi¤ini de¤erlendirme, iyi bir
dinleyicinin yapaca¤› ifldir.
Emin ÖZDEM‹R
26
9. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri yanlar›ndaki zarf fiil eklerini kullanarak birlefltiriniz.
Ça¤r›ld›¤› yere yar›m saat geç gitti. ‹flten kovuldu. (-›nca)

…………………………………………………………………………………………………
Her fena al›flkanl›ktan kendini korudu. Arkadafllar›n› da düflünürdü. (-ken)

…………………………………………………………………………………………………
Sözün namus kadar de¤erli oldu¤unu bilirdi. Birisine verdi¤i sözü mutlaka tutard›. (-d›¤› için)
…………………………………………………………………………………………………
Konferansa geç kald›, kap›lar kapand›, o da d›flar›da kald›. (-›nca )

…………………………………………………………………………………………………
Herkes gözlerini sahneye dikmifl, orkestray› dinliyor. Loca kap›s›n› açt›. Kendi evindeymifl gibi güldü ve
yerine oturdu. ( -erek, -›p, -erek)
…………………………………………………………………………………………………
Sahneye ç›kt›. Hemen rolünün havas›na kendini kapt›rd›. (-›r…-maz)

…………………………………………………………………………………………………
Bu kitapta tuhaf bir olay okudu. Kitab›n etkisinden kurtulamad›. (-al›)

…………………………………………………………………………………………………
Selam vermedi. Hemen içeri dald›. (-madan)

…………………………………………………………………………………………………
10. Etkinlik: Afla¤›da iki farkl› cümleyi, uygun filimsiler kullanarak tek bir cümle hâline getiriniz.
Gediz Deltas›, Türkiye'nin Ege k›y›lar›ndaki en büyük deltas›d›r. / Tar›m alanlar› ve Akdeniz tipi çal›l›klar
bir a¤ gibi yay›lm›flt›r.
…………………………………………………………………………………………………………………………
‹zmir Körfezi'nin kuzey hatt› boyunca devam eder. / Gediz Deltas›, Foça yak›nlar›na kadar uzan›r.
…………………………………………………………………………………………………………………………
Gediz Deltas›, dört noktada deniz ile buluflur. / Bunlardan üç tanesi insan yap›s›, bir tanesi de do¤al yap›
olmak üzere toplam dört adet dalyan bulunur.
…………………………………………………………………………………………………………………………
27
ESK‹ ANKARA EVLER‹
1. Etkinlik: a. Afla¤›daki kelimelerin anlamlar›n› önce tahmin ediniz, daha sonra sözlükten
anlamlar›n› ö¤renip tahminlerinizin do¤rulu¤unu kontrol ediniz.
cumba
Tahminim
Sözlük Anlamlar›
cihannüma
Tahminim
sofa
Tahminim
mimari
Tahminim
restore etmek
Tahminim
b. Yukar›daki kelimeleri okudu¤unuz metindeki anlamlar›yla birer cümlede kullan›n›z.

Cümlelerim
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
28
2. Etkinlik: Afla¤›daki yarg›lardan hangileri sadece yazar›n düflüncesini yans›tmaktad›r? Bu

yarg›lar› bularak iflaretleyiniz.
( ) ‹ki üç katl›, tokmakl› ve ahflap kap›l› evler, darac›k sokaklar etraf›nda dizilmifl.
( ) Bahçede, kap› önünde sohbet eden kad›nlar var, bu da komfluluk iliflkilerinin henüz bitmedi¤ini
göstermektedir.
( ) Çocuklar; sokaklarda art›k gördü¤ümüzde hat›rlad›¤›m›z oyunlardan birdir birler, uzun eflekler
ve köfle kapmacalar oynuyor.
( ) Ankara'n›n iklim özelli¤i de evlerin biçimlenmesinde önemli rol oynam›flt›r.
( ) Bence bütün Türk evlerinde oldu¤u gibi Ankara evlerinin de bariz özelli¤i sofaya aç›lan odalard›r.
( ) Tabiata uygunluk, tutumluluk, iç ve d›fl mimarinin uyumu, çevreye ve insana sayg› günümüz
mimarisinin bile ulaflamad›¤› noktalardand›.
3. Etkinlik: Okudu¤unuz metne sizden istenen özelliklere uygun bafll›klar bulunuz.
Bir kelimelik
.....................................................................
“Ankara” kelimesini kullanarak

.....................................................................
‹ki kelimelik
.....................................................................
“ev, tarih” kelimelerini kullanarak

.....................................................................
29
4. Etkinlik: Gezi türünde yaz›lm›fl eserlerden hangilerini biliyorsunuz? Bunlardan hangilerini okudunuz?
Gezi Türünde Yaz›lm›fl Eserler
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Okudu¤um Gezi Yaz›lar›
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
5. Etkinlik: Okudu¤unuz metni dil ve anlat›m yönünden de¤erlendirmek için afla¤›daki paragraflar›
okuyunuz. Ard›ndan sorular› cevaplay›n›z.
“Tarihleri 17. yüzy›la kadar uzanan eski Ankara evleri sur duvarlar›yla çevrilmifl dar ve dik bir alanda
geliflmek zorunda kalm›fl. Bu sebeple planlar›nda az yerden çok faydalanma ilkesi hâkimdir.
Bunlar iki veya üç katl›, ahflap, kerpiç ve tu¤ladan yap›lm›fl evlerdir. Alt kat planlar›, arazinin bozuklu¤u
sebebiyle düzgün de¤ildir. Fakat bu düzensizlik, üst katlar için geçerli olamam›flt›r. Çünkü soka¤a do¤ru
cumba tipindeki ç›k›nt›larla bu bölümler düzgün bir plana kavuflturulmufltur.
Ankara'n›n iklim özelli¤i de evlerin biçimlenmesinde önemli rol oynam›flt›r. Is› de¤iflimine göre kullan›m
farkl›laflm›flt›r. Kal›n duvarl›, küçük pencereli alt katlar genellikle k›fl›n; ince duvarl›, havadar üst katlar ise
yaz›n kullan›lm›flt›r. Yine iklime ba¤l› olarak geliflen genifl saçaklar ve cihannüma denilen yazl›k odalar da
Ankara evleri için belirleyici özellik olmufltur.”
METN‹N D‹L VE ANLATIMI EVET HAYIR

Paragraflar ve cümleler çok uzundur.
Metinde anlam›n› bilmedi¤im ve art›k kullan›lmayan kelimeler var.
Yabanc› dillerden dilimize geçmifl kelimeler s›kça kullan›lm›fl.
Yazar›n anlat›m› aç›k, kolayca anlafl›l›yor.
Metinde yaz›m ve noktalama hatalar› var.
Yazar, tekrara düflmüfl.
Yazar›n anlat›m› beni çok etkiledi.
S›fatlara, benzetmelere, mecazlara vb. s›k s›k yer verilmifl.
30
6. Etkinlik: Çeflitli s›fat ve benzetmeler kullanarak hayalinizdeki evi tan›t›n›z. Daha sonra bu evin resmini
yap›n›z.
Hayalimdeki Evi Anlat›yorum
Hayalimdeki Evi Resmediyorum
31
7. Etkinlik: Afla¤›daki metinde büyük harflerin kullan›m›yla ilgili yap›lan hatalar› bularak cümlelerin
alt›ndaki boflluklara do¤ru biçimlerini yaz›n›z.
gaziantep ili, nizip ilçesi'nin 10 km do¤usundaki belk›s
köyü'nde, f›rat ›rma¤› k›y›s›nda, zeugma antik kenti
bulunmaktad›r. tarih öncesi ça¤lardan beri kesintisiz
iskân gösteren bu yerleflimin önemi, f›rat ›rma¤›'n›n
en kolay geçit verdi¤i iki noktadan birisinde olmas›d›r.
Zaten "zeugma" ad› da "köprübafl›" veya "geçit yeri"
gibi bir anlam tafl›maktad›r. günümüzde, üzerinde f›st›k
a¤ac› yetiflmifl bulunan, 3-4 metre kal›nl›¤›nda toprak tabakas›yla örtülüdür. Yaklafl›k 20 bin dönümlük
bir arazi üzerine kurulmufl olan bu antik kentin 1/3'ü birecik baraj› göl alan› alt›nda kalacakt›r.
Kent, helenistik dönem'in önemli bir ticaret merkezidir. bölgenin roma imparatorlu¤u egemenli¤ine
girmesinden sonra burada "IV. lejyon" olarak adland›r›lan askerî garnizonun yerleflmesi ile kentin
önemi artm›flt›r. zeugma'da ticaretin ilerlemesiyle sanatsal etkinlikler
artm›fl ve kültürel bir geliflme sa¤lanm›flt›r. antakya'dan çin'e uzanan
ipek yolu’nun zeugma'dan geçmesi, samsat'tan ›rmak yoluyla ticaret
yap›lmas›, IV. garnizon'un burada konuflland›r›lmas› sonucunda,
tüccarlar›n kente yerleflti¤i ve f›rat manzaral› teraslara villalar›n› yapm›fl
olduklar› anlafl›lmaktad›r. Kentte, geliflmifl bir s›n›r ticareti ve buna
ba¤l› olarak büyük bir gümrük olmal›d›r. iskele üstü olarak adland›r›lan
tepede, bir arfliv odas›nda 65.000 adet mühür bask›n›n ele geçmifl
olmas›, bu kan›y› güçlendirmektedir. papirüs, parflömen, para torbalar›
ve gümrük balyalar›n› mühürlemede kullan›lan bu mühür bask›lar›, zeugma'da, hem güçlü bir
haberleflme a¤›n›n hem de geliflmifl bir ticaretin varl›¤›n› göstermektedir.
www.kultur.gov.tr
32
8. Etkinlik:
a. I. sütundaki kelimelerle II. sütundaki kelimeleri anlaml› bir biçimde efllefltiriniz.
I. SÜTUN II. SÜTUN
toplant›da yazmak
yaz› geçmek
bo¤azdan bulunmak
yazan kifli
tan›d›k günler
geçmifl çocuk
b›rak›p gitti
gelince kaçt›
söylenerek incelersin
b. Efllefltirdi¤iniz kelime gruplar›yla birer cümle kurunuz.

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
c. Kurdu¤unuz cümlelerdeki kelime gruplar›n› tek bafllar›na kullanabiliyor musunuz? Kelime gruplar›n›
ay›r›p tek bafl›na kulland›¤›n›zda cümlelerin anlamlar›nda bir de¤ifliklik olur mu? Niçin?
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
33
ZAMAN VE MEKÂN
TEMA DE⁄ERLEND‹RME SORULARI
DAHA DÜN
Anadolu notlar› aras›na bugün, duman› üstünde bir Rumeli notu s›k›flt›r›yorum.
Trenle Çatalca'ya flöyle bir gidifl gelifl… ‹stanbul sonbahar› için daha hofl bir gezinti olur mu?
Arkamda ipincecik bir elbise, aya¤›mda bir yazl›k iskarpin…Yaln›z geceye do¤ru belki hava serinler
diye koluma hafif bir pardösü al›yorum. Ben, daha köfle bafl›n› dönerken hafif bir ya¤mur çiselemeye
bafll›yor. Ziyan› yok. Yaz ya¤muru ne kadar sürer…
Kompart›manda yaln›zd›m. Tren Kumkap›'ya yaklafl›rken pencereden hafif bir serinlik geliyor.
‹htiyaten pencereyi kap›yorum. Fakat serinlik kesilmiyor. Etraf›ma bak›narak bir delik befllik ar›yorum.
Bulamay›nca pardösüyü s›rt›ma al›yorum.
Bak›rköyü'nü geçtikten sonra o da beni ›s›tmamaya bafll›yor. Bu defa, gene etraf›ma, pencere ve
kap› aral›klar›na bak›yorum. Nihayet iskarpinlerim gözüme ilifliyor: Sokakta ben fark›nda olmadan altlar›
›slanm›fl; su, yavafl yavafl çoraplara yürümüfl…
Florya'dan sonra art›k ayaktay›m. Çünkü gittikçe artan anlafl›lmaz so¤u¤a karfl› vagonun içinde
dolaflmaktan baflka çare yok.
Hava, duman ve ya¤mur içinde…Görünürlerde a¤açlar ve yeflillik olmad›¤› için etraf birdenbire bir
kara k›fl rengi ba¤lam›fl.
Reflat Nuri GÜNTEK‹N
A. ‹lk üç soruyu yukar›daki metne göre cevaplay›n›z.

1. Afla¤›daki deyimlerin metindeki anlamlar›n› sözlükten bulunuz ve birer cümlede kullan›n›z.
Metindeki anlam›:
duman› üstünde Cümle:
Metindeki anlam›:
gözüne iliflmek Cümle:
2. Afla¤›daki sorulardan hangisinin cevab› metinde yoktur? ‹flaretleyiniz.
( ) Yolculu¤u nereden nereye yap›yor?
( ) Yolculuk kaç kifliyle yap›l›yor?
( ) Yolculu¤u bize kim anlat›yor?
( ) Yolculu¤u yapan kiflinin duyular› zamanla nas›l de¤ifliyor?
( ) Yolculu¤u yapan kiflinin d›fl görünüflü nas›ld›r?
( ) Yolculu¤un yap›l›fl amac› nedir?
( ) Yolculuk neyle yap›l›yor?
34
3. Metnin ana fikri nedir? Yaz›n›z.
…………………………………………………………………………………………………….................
…………………………………………………………………………………………………..................…
YOZGAT
( ) Bir rivayete göre; Afliret Reisi Ömer Cabbar A¤a'n›n yüzü çopurdu. ( ) Bu yüzden kendisine çopur
veya çapar koca derlerdi. ( ) Söylentiye göre Cabbar a¤a, sürülerini bir yaz günü yaylakta otlat›rken
karfl›s›na H›z›r ç›kar ve davar sahibi Cabbar A¤a'dan içmek için süt ister. ( ) Güler yüzlü Ömer A¤a hemen
misafirine ikramda kusur etmeyerek gönül hofllu¤u ile sütü ikram eder. ( ) H›z›r sütü içtikten sonra çok
memnun kal›r ve Cabbar A¤a'ya "Çobano¤lu, yozuna yoz kat›ls›n, memleketinin ad› Yoz-Kat olsun" der.
( ) Bu sözü söyleyerek kaybolur. ( ) Temeli böyle olan “yoz-kat” söylene söylene “Yozgat” hâlini al›r.
www.yozgat.gov.tr.
B. 4, 5 ve 6. sorular› yukar›daki parçaya göre cevaplay›n›z.
4. Afla¤›dakilerden hangisi metinden ç›kar›lamaz?
A. Yozgat ismi Ömer Cabbar A¤a’n›n iyi kalplili¤i sonucu verilmifltir.

B. Yozgat ismi Ömer Cabbar A¤a’n›n sütü ikram etmesi sonucu verilmifltir.
C. Yozgat ismi Ömer Cabbar A¤a’n›n H›z›r’a yak›nl›¤›ndan dolay› verilmifltir.
D. Yozgat Ömer Cabbar A¤a’n›n yaflad›¤› yerdir.
5. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde “kat” kelimesi metindeki anlam›yla kullan›lm›flt›r?
A. Üst kat komflumuz yak›nda tafl›nacak.

B. Pantolonumdaki kat izi ütülenince geçti.
C. Onu görünce sevincim bir kat daha artt›.
D. Yeme¤e biraz daha tuz kat.
6. Yukar›daki parçada numaraland›r›lm›fl cümlelerin hangilerinde büyük harflerin kullan›m›yla ilgili

bir yanl›fll›k yap›lm›flt›r?
A. I, III ve V B. III, V ve VI C. II, III ve VII D. IV, V ve VI
35
7. Afla¤›daki parçada kaç yerde yaz›m yanl›fl› yap›lm›flt›r?
“– Arkadafl, Çatalca nerede?

– Ta flu karfl› tepelerin ard›n da.
– Arabalar, otomobiller nerede durur?
– Karfl› da durur ama bu gün yok... Yol fena oldu¤u için otomobiller yanl›z güzel havalarda ifller.
– Ben flimdi ne yapaca¤›m?
– fiimdide bir tane var.”
A. 1 B. 3 C. 5 D.7
8. Afla¤›daki fliirde hangi duygu hâkimdir?
Ne ekmek kayg›s› ne para derdi

Ana kuca¤›yd› bizce mutluluk
O günlerden kalan bugüne bize
Bir tatl› hat›ra, ac› burukluk...
‹hsan SEZAL
A. Özlem B. Piflmanl›k C. Korku D. Sevinç
9. Afla¤›daki cümlelerde alt› çizili kelimelerden hangisi gerçek anlamda kullan›lm›flt›r?
A. Bu ortam›n tad› kaçt›, daha fazla kalamam, dedi.

B. Ö¤le yeme¤inden gelen rehavetin tad›, hiçbir gece uykusunda bulunmaz.
C. Bafl›n› ellerinin aras›na alarak davran›fllar›n› tartt›.
D. Ald›¤› domatesi pazarc›n›n tartmas›n› bekliyordu.
10. Afla¤›daki numaraland›r›lm›fl ifadeleri hangi seçenekteki gibi s›ralarsak anlaml› ve kurall› bir
cümle olur?
I. da¤larla çevrili bir vadiye kurulmufl
II. dünyan›n çat›s› Himalaya s›rada¤lar›n›n himayesindeki bu küçük ülke,
III. “Ana Kraliçe” anlam›na gelen Everest Da¤›'n› içeren,
IV. Katmandu'ya iner inmez gülen gözlerle karfl›l›yor bizi…
A) I-II-III-IV B) III-II-I-VI C) IV-III-II-I D) II- III -IV-I
36
11. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde fiilimsi yoktur?
A. Trenle Çatalca'ya flöyle bir gidifl gelifl…

B. Tren Kumkap›'ya yaklafl›rken pencereden hafif bir serinlik geliyor.
C. Etraf›ma bak›narak bir delik befllik ar›yorum.
D. Arkamda ipincecik bir elbise, aya¤›mda bir yazl›k iskarpin…
12. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde s›fat-fiil isimleflmifltir?
A. Senin yazd›¤›n mektubu hâlâ sakl›yorum.

B. Onun çizdi¤i resim yar›flmada ikinci geldi.
C. fiehrimizin tarihî eserlerini gezen kafile nereden gelmifl?
D. Bahçeye ekilenlerin hepsi zaman›ndan önce yeflerdi.
13. “Adam ifle erkenden gelince kimseyi bulamad›.”

Afla¤›dakilerin hangisinde bu cümlede kullan›lan fiilimsi ile ayn› türde olan fiilimsi yer almaktad›r?
A. Soka¤›n bafl›nda duran çocuk nereye gidece¤ini flafl›rd›.

B. Kitab›n içine b›rak›lan notu gördün mü?
C. Küçük k›z masaya oturup yeme¤ini yedi.
D. Karfl›dan gelen adam aniden yere düfltü.
37
1. TEMA ÖZ DE⁄ERLEND‹RME FORMU
Afla¤›daki ölçütleri okuyunuz ve size en uygun bölümü iflaretleyiniz.
EVET B‹RAZ HAYIR
Okurken sesimi ve beden dilimi etkili kullan›r›m.
Okudu¤um metne iliflkin sorulara cevap veririm.
Okuduklar›m› kendi cümlelerimle, kronolojik s›ra ve mant›k ak›fl› içinde özetlerim.
fiiir dilinin farkl›l›¤›n› ay›rt ederim.
Dinlediklerimi/izlediklerimi kendi hayat›m ve günlük hayatla karfl›laflt›r›r›m.
Konuflurken Türkçenin kurallar›na uygun cümleler kurar›m.
Konuflma metni haz›rlar›m.
Yazd›klar›ma arfliv olufltururum.
Yazd›klar›m› baflkalar›yla paylafl›r ve onlar›n de¤erlendirmelerini dikkate al›r›m.
Yaz›m kurallar›n› kavrayarak uygular›m.
EVET B‹RAZ HAYIR
................................ ................................ ................................
38
2 . TEMA: ATATÜRK
• Atatürk’ten An›lar
• Onuncu Y›l Nutku
• Dil Devrimi
• Atatürk ve Bilim
• Atatürk’ün Gençli¤e Hitabesi

39
TEMAYA HAZIRLIK
Afla¤›da Atatürk’ün hayat›yla ilgili baz› resimler verilmifltir. Bu resimlerde gördüklerinizi altlar›na yaz›n›z.
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
40
TEMAYA HAZIRLIK
………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
……………………………………… ………………………………………
41
ATATÜRK’TEN ANILAR
1. Etkinlik: Afla¤›da verilen kelimelerin parça içinde geçti¤i cümleleri bularak yaz›n›z. Ard›ndan bu
kelimelerin anlamlar›n› cümleden yola ç›karak tahmin ediniz. Daha sonra bu kelimelerin anlamlar›n› sözlükten
bularak tahminlerinizle karfl›laflt›r›n›z.
Cümle: ......................................................................................................................
edip Tahminim: .............................................................................................................
Sözlük anlam›: ..............................................................................................................
Cümle: ......................................................................................................................
münci Tahminim: .............................................................................................................
Sözlük anlam›: ..............................................................................................................
Cümle: ......................................................................................................................
mihrak Tahminim: .............................................................................................................
Sözlük anlam›: ..............................................................................................................
Cümle: ......................................................................................................................
sükûn
Tahminim: .............................................................................................................
Sözlük anlam›: ..............................................................................................................
Cümle: ......................................................................................................................
mahrum
Tahminim: .............................................................................................................
Sözlük anlam›: ..............................................................................................................
Cümle: ......................................................................................................................
mensup Tahminim: .............................................................................................................
Sözlük anlam›: ..............................................................................................................
Cümle: ......................................................................................................................
sevk Tahminim: .............................................................................................................
Sözlük anlam›: ..............................................................................................................
42
2. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerden birbiriyle anlamca ilgili olanlar› efllefltiriniz.
‹nsan, mensup oldu¤u milletin

varl›¤›n› ve mutlulu¤unu düflündü¤ü
kadar bütün dünya milletlerinin huzur Dünya milletleri aras›nda iyi geçim
ve refah›n› da düflünmeli ve kendi yoksa bir millet kendisi için ne yaparsa
milletinin mutlulu¤una ne kadar de¤er yaps›n huzurdan mahrumdur.
veriyorsa bütün dünya milletlerinin
mutlulu¤una da hizmet etmeye elinden
geldi¤i kadar çal›flmal›d›r.
Dünyan›n herhangi bir yerinde bir
rahats›zl›k varsa t›pk› kendi aram›zda
‹nsanl›¤›n hepsini bir vücut gibi olmufl gibi onunla alakadar olmal›y›z.
düflünmek gerekir.
Dünya milletlerinin mutlulu¤una
En uzakta zannetti¤imiz bir hadise çal›flmak, di¤er bir yoldan kendi huzur ve
bize bir gün temas edebilir. mutlulu¤unu temine çal›flmak demektir.
Dünyada ve dünya milletleri Vücudun bir parma¤›n›n ucundaki

aras›nda sükûn, aç›kl›k ve iyi geçim ac›dan di¤er tüm organlar etkilenir.
olmal›d›r.
3. Etkinlik: Dinledi¤iniz an›dan hareketle Atatürk’ün vatan, millet ve insan sevgisini konu alan bir yaz›
yaz›n›z. Yaz›n›zda Atatürk’ün sözlerinden yararlan›n›z.
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
43
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
4. Etkinlik: Atatürk’ün sözlerini derledi¤iniz kitaplar›n adlar›n› örnekteki gibi yazarak kaynakçan›z›
oluflturunuz.
KOCATÜRK, Utkan, Atatürk’ün Fikir ve Düflünceleri, Atatürk Araflt›rma Merkezi Yay›nlar›,

Ankara, 2005.
KAYNAKÇA
………………………………………………………….................................………………………
……………………………………………………………….................................…………………
…………………………………………………………………….................................……………
………………………………………………………………………….................................………
……………………………………………………………………………….................................…
……………………………………………………………………………………...............................
..………………………………………………………………………………………..........................
.......……………………………………………………………………………………….....................
............………………………………………………………………………………………................
.................………………………………………………………………………………………...........
......................………………………………………………………………………………………......
44
5. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde baz› yaz›m yanl›fllar› vard›r. Bunlar› bularak düzeltiniz.
Erkan, sekizlik notadan sonra onalt›l›k notay› da ö¤rendi.
(………………………………………………………………………………………...................................)
Babam çal›fl›rsam herfleyin gönlümce olaca¤›n› söylerdi.

(………………………………………………………………………………………...................................)
Bir kaç gün sonra tatile ç›kaca¤›m›z› bilmek hepimize iyi geldi.
(………………………………………………………………………………………...................................)
Eskiden 3.sokakda oturuyorduk.

(………………………………………………………………………………………...................................)
‹fle gitmemek için herhangibir nedeni yoktu asl›nda.

(………………………………………………………………………………………...................................)
6. Etkinlik: Afla¤›daki boflluklar› uygun fiilimsi ekleriyle doldurunuz.
Örnek: Büyük flehirlerdeki oyun alanlar› giderek azal›yor.
‹lkbaharda aç........................... çiçekler ne kadar güzel.
Onu birden karfl›mda gör........................... çok flafl›rd›m.
Sizin benden hiç hofllan........................... biliyordum.
Bizim ders çal›fl........................... odada yüksek sesle konuflulmamas› gerekir.
Onun anlat........................... hikâyeyi dikkatle dinledim.
O beni gör........................... hemen geriye döndü.
Eski mahallemize git........................... arkadafllar›ma u¤rar›m.
Okuldan ç›k........................... eve giderken yolda arkadafl›ma rastlad›m.
Her sabah yar›m saat yürü........................... sa¤l›k için çok faydal›d›r.
Çocuk annesini gör........................... gör........................... onun boynuna sar›ld›.
Dersten sonra eve yürü........................... yürü........................... gittim.
Eve git........................... kitaplar›m› alaca¤›m.
45
7. Etkinlik: Afla¤›daki ifadelerden do¤ru olanlar›n bafl›na “D”, yanl›fl olanlar›n›n bafl›na “Y” koyunuz.
( ) 1. Fiilimsi ekleri fiil kök veya gövdelerine gelir.
( ) 2. Fiilimsilerin olumsuz biçimleri yoktur.
( ) 3. Fiilimsiler yard›m›yla çok uzun cümleler kurabiliriz.
( ) 4. Fiilimsilerden sonra hiçbir ek gelmez.
( ) 5. Fiilimsiler her zaman cümlenin ortas›nda bulunur.
( ) 6. Baz› fiilimsi ekleri biçim olarak zaman ekleriyle benzerlik gösterir.
( ) 7. Fiilimsi eki alm›fl baz› kelimeler isim görevinde kullan›l›r.
( ) 8. Fiilimsiler cümle içinde isim, s›fat ve zarf görevlerinde kullan›l›r.
( ) 9. Fiilimsi olan cümlelerde genellikle birden fazla yarg› bulunmaktad›r.
( ) 10. Zarf fiiller, cümleye zaman ve durum anlam› katar.
8. Etkinlik: Afla¤›daki paragraflar› okuyunuz. Fiilimsilerin alt›n› çizip hangi tür fiilimsi olduklar›n› altlar›na
yaz›n›z.
Baz› yazarlar, masalar›n bafl›na oturup gerçek dünyay› hat›rlamaktan baflka bir fley
yapmazlar. Onlar›n yazd›klar› birçok kitap asl›nda gerçek hayatlar›m›zdaki unutufllar›m›z›
ele al›r. Belki de yazarlar› unuttuklar›m›z› bize hat›rlatt›klar› için çok severiz. Bizler kitaplar›
okurken ister istemez, günlük hayatta yaflanan pek çok fleyi de o kitaplara katar›z.
Oluflturulan bir roman kahraman› ne kadar karmafl›k olursa olsun gerçek bir insan gibi
olamaz. Ancak hepimiz bir kitab›n ilk sayfas›n› açar açmaz oradaki kahramanlar›n gerçek
oldu¤una inanmaya bafllar›z. Sonra da içine girdi¤imiz bu masal dünyas›nda doya doya
gezeriz. Çok iyi hat›rl›yorum, bir zamanlar gazetede flöyle bir söz okumufltum: “ Hiçbir
fley hayat kadar ilgi çekici olmaz; kitaplar hariç...” Necati CUMALI
46
ONUNCU YIL NUTKU
1. Etkinlik: Afla¤›da verilen kelimeleri örnekteki gibi anlamlar›yla efllefltiriniz.
KEL‹MELER ANLAMLARI
1. Fert 1. Araç-18 (Vas›ta)
2. Muvaffakiyet 2. Uygar
3. Kâfi 3. Ça¤dafl
4. Azimkârane 4. Nitelik
5. Mecburiyet 5. Önlem
6. Azim 6. Mutluluk
7. Mamur 7. Birey
8. Medeni 8. Yeterli
9. Muas›r 9. Baflar›
10. Mefhum 10. ‹nsanl›k
11. Nispet 11. Bay›nd›r
12. Terakki 12. Kavram
13. Müspet 13. Bolluk, varl›k ve rahatl›k içinde yaflama
14. Tebarüz 14. Sa¤lamak, elde etmek
15. Vas›f 15. Mutlu
16. F›tri 16. Oran
17. Mütemadiyen 17. Kararl›
18. Vas›ta 18. Zorunluluk
19. Tedbir 19. Olumlu
20. ‹nkiflaf 20. Yetenek
21. Ülkü 21. Gelecek
22. Temin 22. Güven
23. Befleriyet 23. Bir iflteki engelleri yenme kararl›l›¤›
24. Bahtiyar 24. ‹lerleme, yükselme, geliflme
25. Vaat etmek 25. Belirleme, görünme
26. Katiyetle 26. Do¤ufltan
27. Kabiliyet 27. Ara vermemek, sürekli olarak
28. ‹sabetsizlik 28. Geliflme, geliflim
29. Ati 29. Amaç edinilen, ulafl›lmak istenen fley, ideal
30. ‹timat 30. Kesinlikle
31. Âlem 31. ‹sabetsiz olma durumu
32. Medeniyet 32. Bir ifli yerine getirece¤ine söz vermek
33. Saadet 33. Dünya, cihan
34. Refah 34. Uygarl›k
47
ONUNCU YIL NUTKU
2. Etkinlik: Afla¤›daki boflluklar› doldurunuz.
NUTUK
Nutuk,............................................................................
............................................................................................
............................................................................................
olaylar› konu al›r.
Nutuk,.................................taraf›ndan......................
tarihleri aras›nda ...........................saatte..........................günde
okunan tarihî bir belgedir.
3. Etkinlik: Afla¤›da belirtilen alanlarda Atatürk'ün yapt›¤› ink›laplar verilmifltir. Atatürk’ün yapm›fl
oldu¤u ink›laplar› ilgili alanlarla efllefltiriniz.
ATATÜRK’ÜN ‹NKILAPLARI
Harf ink›lab›
TOPLUMSAL ALANDA
Tar›m
Saltanat›n kald›r›lmas›
E⁄‹T‹M VE KÜLTÜR ALANINDA Kad›n haklar›
K›yafette de¤ifliklik
Cumhuriyetin ilan›
EKONOM‹ ALANINDA
Bay›nd›rl›k
Sanayi
Ö¤retimin birlefltirilmesi
HUKUK ALANINDA
Türk Medeni Kanunu
Hilafetin kald›r›lmas›
S‹YAS‹ ALANDA
Soyad› kanunu
Ölçü ve takvimde yap›lan de¤ifliklik
48
ONUNCU YIL NUTKU
4. Etkinlik: Afla¤›da Atatürk'ün kiflilik özellikleri ve bu özelliklerini yans›tan baz› sözleri verilmifltir. Bu
sözlerle ilgili olan kiflilik özelliklerini örnekteki gibi efllefltiriniz. Efllefltirme sonunda aç›kta kalan seçenekte
anlat›lmak isteneni verilen bofllu¤a yaz›n›z.
1. Gerçe¤i konuflmaktan korkmay›n›z. Bar›flseverli¤i 7
2. Büyük davam›z, en medeni ve refah düzeyi yüksek bir

ulus olarak varl›¤›m›z› yükseltmektir. ‹dealistli¤i
3. Ya ‹stiklal, ya ölüm!
Birlefltirici ve bütünlefltirici gücü
4. Millet ve biz yok, birlik hâlinde millet var. Biz ve millet ayr›
ayr› fleyler de¤iliz.
Kararl›l›¤› ve mücadelecili¤i
5. Yurt topra¤›! Sana her fley feda olsun. Kutlu olan sensin.
Aç›k sözlülü¤ü
6. Her fleyden evvel millet ve daima millet.
7. Yurtta sulh, cihanda sulh! Vatanseverli¤i
..............................................................................................................
..............................................................................................................
5. Etkinlik: Afla¤›daki marfl Cumhuriyet’in 10.y›l› dolay›s›yla bestelenmifltir ve 10 y›l›n de¤erlendirmesi

niteli¤indedir. Siz de bu marfltan hareketle “Cumhuriyet’in 85. y›l›”n› de¤erlendirece¤iniz metnin tasla¤›n›
oluflturunuz.
ONUNCU YIL MARfiI

..................................................................
Ç›kt›k aç›k al›nla on y›lda her savafltan;
On y›lda on befl milyon genç yaratt›k her yafltan; ..................................................................
Baflta bütün dünyan›n sayd›¤› baflkumandan, ..................................................................
Demir a¤larla ördük ana yurdu dört bafltan.
Türk'üz: Cumhuriyet'in gö¤sümüz tunç siperi; ..................................................................
Türk'e durmak yaraflmaz, Türk önde, Türk ileri! ..................................................................
..................................................................
Bir h›zda kötülü¤ü, gerili¤i bo¤ar›z,
Karanl›¤›n üstüne günefl gibi do¤ar›z. ..................................................................
Türk'üz, bütün bafllardan üstün olan bafllar›z; ..................................................................
Tarihten önce vard›k, tarihten sonra var›z.
..................................................................
Çizerek kan›m›zla öz yurdun haritas›n›,
Dindirdik memleketin y›llar süren yas›n›; ..................................................................
Bütünledik her yönden istiklal kavgas›n›... ..................................................................
Bütün dünya ö¤rendi Türklü¤ü saymas›n›!
Behçet Kemal ÇA⁄LAR
49
ONUNCU YIL NUTKU
6. Etkinlik: Afla¤›daki kutularda verilen cümleleri okuyunuz. Daha sonra sorular› kutucuklardaki cümlelere
göre cevaplay›n›z.
1. Büyük flehirlerdeki oyun alanlar› giderek azal›yor.
2. Toplant›da tan›d›k yüzler vard›.
3. Yar›n gece televizyonda bir film gösterilecek.
4. S›nav› kazanmak en büyük iste¤iydi.
5. Bir atasözümüz “Erken kalkan yol al›r.” der.
6. Eski mahallemize gidince arkadafllar›ma u¤rar›m.
Do¤ru Yanl›fl
• 3 numaral› kutuda “televizyonda” kelimesi fiilimsidir.
• 4 numaral› kutuda isim fiil kullan›lmam›flt›r.
• 2 numaral› kutuda “tan›d›k” s›fat fiildir.
• 3 ve 6 numaral› kutularda fiilimsi yoktur.
• 1 numaral› kutuda zarf fiil kullan›lm›flt›r.
• 2 ve 5 numaral› kutulardaki cümlelerde s›fat fiil kullan›lm›flt›r.
7. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri uygun fiilimsi ekleriyle birlefltirip örnekteki gibi tek cümle olarak
yaz›n›z.
• Ben biliyorum. Ali yar›n okula gelmeyecek.

Ali'nin yar›n okula gelmeyece¤ini biliyorum.
• O, dün bir kazak alm›fl. O kaza¤› bugün giymifl.

............................................................................................................................
• Bu sene çok çal›flm›fl. Karnesi iyi gelmifl.

.............................................................................................................................
• Dün biraz rahats›zm›fl. Bu yüzden okula gelmedi.

............................................................................................................................
• Karfl›dan uzun boylu, sar› saçl› bir çocuk geliyor. O çocuk benim arkadafl›m.
............................................................................................................................
50
D‹L DEVR‹M‹
1. Etkinlik: Afla¤›daki bulmacay› çözünüz.
4
2
3
5
9 7
1 6
10
8
1. Bir kimsenin öz varl›¤›, kiflili¤i.

2. Yaln›z kendisine özgü bir nitelik tafl›yan, orijinal.
3. Toprak alt›na gömülerek saklanm›fl para veya de¤erli fleyler, define
4. ‹flaret, alamet.
5. Paras›, mal› çok olan, zengin.
6. Eser, sanatç›n›n ortaya koydu¤u ürün.
7. Bir fleyin ç›kt›¤›, dayand›¤› temel, biçim sebep veya yer.
8. Herhangi bir düflüncede ya da nitelikte olan kimselerin kayna¤a
veya bir fleyin yo¤unlaflt›¤› yer, mihrak.
9. Zulüm, zorbal›k bask›s›, esaret.
10. Gerçe¤e varmak amac›yla taraf tutmadan inceleme yapan, hüküm
veren, afaki, objektif.
51
D‹L DEVR‹M‹
2. Etkinlik: Afla¤›da metne yönelik olarak verilen ifadelerden do¤ru olanlar›n bafl›na “D”, yanl›fl olanlar›n
bafl›na “Y” yaz›n›z.
( ) Atatürk, uygarl›k tarihinde ilk olarak ulusal dili kaynaklar›n›n aranmas› gerekti¤ini vurgulayan,
bunu bir devlet görevi sayan biricik devlet kurucusu, devlet baflkan›d›r.
( ) Ulusal dil yaln›zca konuflmak, karfl›l›kl› anlaflmak, söyleflmek içindir.
( ) Dil, düflünme eylemini h›zland›r›r, ak›fl›n› kolaylaflt›r›r.
( ) Büyük uluslar›n ço¤u, büyüklü¤ünü dili ile üretti¤i uygarl›k ürünlerine borçludur.
( ) Türk dili, ifllendi¤i sürece h›zla geliflmeye elveriflli, köklerden sözcükler, kavramlar üretmede
yeterli bir yap›da de¤ildi.
3. Etkinlik: a. Dinledi¤iniz metinle ilgili sorular haz›rlay›n›z.
1. ................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................
3. ................................................................................................................................
4. ................................................................................................................................
5. ................................................................................................................................
b. Haz›rlad›¤›n›z sorular› cevaplay›n›z.
1. ................................................................................................................................
...................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................
...................................................................................................................................
3. ................................................................................................................................
...................................................................................................................................
4. ................................................................................................................................
...................................................................................................................................
5. ................................................................................................................................
...................................................................................................................................
52
D‹L DEVR‹M‹
4. Etkinlik: Kelime ve kavram havuzundan seçerek ana fikrini planlad›¤›n›z yaz›n›z› afla¤›ya yaz›n›z.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………....………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
53
D‹L DEVR‹M‹
5. Etkinlik: Yazd›¤›n›z metni afla¤›daki ölçütlere göre de¤erlendiriniz.
DE⁄ERLEND‹RME ÖLÇÜTLER‹ Evet Biraz Hay›r
Kâ¤›t ve sayfa düzenine dikkat ettim.
Düzgün, okunakl› ve ifllek bitiflik e¤ik yaz›yla yazd›m.
Standart Türkçeyle yazd›m.
Kelimeleri yerinde ve do¤ru anlamda kulland›m.
Yaz›m kurallar›na uydum.
Noktalama iflaretlerini do¤ru yerde kulland›m.
Yeni ö¤rendi¤im kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kulland›m.
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerin yüklemine göre türlerini karfl›lar›na yaz›n›z. Daha sonra bu
cümlelerin yüklemlerini di¤er türe çevirerek cümleleri tekrar yaz›n›z.
S›navlar› yüzünden bir haftad›r uykusuzdu. .....................................................................

.........................................................................................................................................
Onun Anadolu lisesine gitmesini isteyen teyzesiydi. ................................................................

.........................................................................................................................................
Yalan söylemenin kendini kand›rmaktan baflka bir fley olmad›¤›na inan›rd›. ...........................
.........................................................................................................................................
600 sayfal›k kitab› okumaya bafllad›. ...............................................................................

.........................................................................................................................................
Bir yazar› ancak tüm eserlerini okuyarak tan›yabiliriz. ................................................................

.........................................................................................................................................
Ders çal›flaca¤›m bahanesi ile tiyatroya gelmedi. ..................................................................

.........................................................................................................................................
Onu en çok korkutan fley baflaramayaca¤› endiflesi idi. .........................................................

.........................................................................................................................................
54
D‹L DEVR‹M‹
7. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri inceleyiniz. Cümlelerin karfl›s›nda verilen özelliklerden hangilerini
tafl›d›¤›n› altlar›ndaki boflluklara yaz›n›z.
Annem ders çal›flmam gereken saatlerde d›flar› ç›kmama izin vermiyor.

‹sim cümlesi
.........................................................................................................................
Gece yar›s› olmas›na ra¤men çocu¤u bir türlü uyutamad›.
.........................................................................................................................
‹ngilizce bilmedi¤i için turistle konuflamad›.
......................................................................................................................... Fiil cümlesi

Senin söylediklerine inanm›yor de¤ilim.
.........................................................................................................................
Kap›y› çald›¤›m hâlde beni duymad›.
.........................................................................................................................
Olumlu cümle
Tiyatronun insanlar› e¤itti¤i bir gerçektir.
.........................................................................................................................
D›flar› ç›kmak için izin istemedin mi?
.........................................................................................................................
Onlar›n da haftaya s›navlar› var m›? Soru cümlesi

.........................................................................................................................
Bugün hava çok güzeldi.
.........................................................................................................................
Annemler Ankara’ya saat yedide varm›fl.
......................................................................................................................... Olumsuz cümle
Dünkü belgeseli izlemediniz mi?
.........................................................................................................................
Eski bayramlar çok mu farkl›yd›?
.........................................................................................................................
Olumsuz soru
Ald›¤› hiçbir fleyi be¤enmiyor.
.........................................................................................................................
Türkiye’nin baflkenti Ankara’d›r.
.........................................................................................................................
Her fleyin bafl› sa¤l›kt›r. Olumlu soru
.........................................................................................................................
55
ATATÜRK VE B‹L‹M
1. Etkinlik: Afla¤›da verilen kelimeleri alfabetik s›raya koyunuz. S›ralad›¤›n›z kelimelerin anlamlar›n›
sözlükten bulup karfl›lar›na yaz›n›z.
Kelimeler Anlamlar›
1. ..............................: .....................................................................................................
.......................................................................................................................................... vesile
2. ...............................: ....................................................................................................
.......................................................................................................................................... ma¤lup
3. ...............................: ....................................................................................................
.......................................................................................................................................... gaflet
4. ...............................: ....................................................................................................
.......................................................................................................................................... mürflit
5. ................................: ..................................................................................................
.......................................................................................................................................... dalalet
6. ................................: ..................................................................................................
.......................................................................................................................................... idrak
7. .................................: ................................................................................................
.......................................................................................................................................... tekâmül
8. .................................: .................................................................................................
.......................................................................................................................................... safha
9. .................................: .................................................................................................
.......................................................................................................................................... dinamizm
10. .................................: ..................................................................................................

.......................................................................................................................................... s›nai
11. .................................: ..................................................................................................

.......................................................................................................................................... bilim
12. .................................: ..................................................................................................

giriflim
..........................................................................................................................................
13. .................................: ..................................................................................................

sevk
..........................................................................................................................................
14. .................................: ..................................................................................................

faaliyet
..........................................................................................................................................
15. .................................: ..................................................................................................

ideal
..........................................................................................................................................
56
2. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Okudu¤unuz metne göre do¤ru olan ifadelerin bafl›na
“D“, yanl›fl olan ifadelerin bafl›na “Y” yaz›n›z.
1. ( ) Fen deyince akla temel bilimler, matematik, astronomi, fizik, kimya ve tabiî bilimler gelir.
2. ( ) Atatürk'ün ö¤ütledi¤i bilim, insana iliflkin her türlü sistemi ve bilimsel çal›flmay› içerir.
3. ( ) Bilim, insan yaflam›ndaki en gerçek yol göstericidir.
4. ( ) Atatürk, bilimden baflka yol göstericimizin bulunmad›¤›n› söylemektedir.
5. ( ) Yaflaman›n flart› uygarl›k yolunda baflar›ya ulaflmakt›r.
6. ( ) Bilimden ve fenden baflka mürflit aramak gerekir.
7. ( ) Atatürk, uygarl›¤›n temeline bilimi koyar.
9. ( ) Uygarl›¤›n ve baflar›n›n temelinde bilim oldu¤u bilincini bizde Atatürk oluflturmufltur.
3. Etkinlik: Afla¤›daki numaraland›r›lm›fl paragraflar› okuyunuz. Paragraflar›n alt›nda verilen boflluklara

paragrafla ilgili ikifler soru yaz›n›z.
Atatürk, cumhuriyet yönetimini gerçeklefltirdikten sonra onun taban›n› oluflturacak kurumlar›n

kurulmas›na yöneldi. Bu ça¤dafl kurumlar ars›nda en önemli olan› da yine ça¤dafl içerikli bir e¤itimdi.
Bilgi, bir süs tak›s›, baflkalar›n›n ilgisini çekebilecek bir nesne olmayacak, insanlar› ayd›nlatmak, yetifltirmek,
toplumu gelifltirmek için bir esin kayna¤›, bir ›fl›ldak olacakt›r.
“...E¤itim ve ö¤retimde uygulanacak yöntem, bilgileri insan için fazla bir süs, bir boyunduruk alt›na alma
1
arac› ya da uygarca bir be¤eniden çok yaflanan ortamda baflar› sa¤layacak, uygulamal› ve kullan›ma
elveriflli bir ayg›t durumuna getirmektir.”
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
‹nsan, ö¤retimle sa¤lanan bilgi arac›l›¤›yla evrene aç›labilir, baflkalar›n› bilgiyle tan›yabilir. Düflünen
insan, boyuna kendini yenileyen, gelifltiren insand›r. Bu nedenle de ülkemizde; “ Yaflam›n her çal›flma
döneminde oldu¤u gibi özellikle ö¤retim yaflam›nda iflleri düzenli yürütme baflar›n›n temelidir.”
2
........................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
57
Atatürk'ün gelifltirmeye, ülke düzeyinde yaymaya çal›flt›¤› anlay›fla göre bir ülkenin kalk›nmas›n›
sa¤layan, ona kalk›nma olanaklar› yaratan e¤itim ö¤retim yoludur. Bu yol eskimifl, güncel geçerlili¤ini
yitirmifl, ça¤dafl uygarl›¤›n d›fl›na itilmifl dura¤an geleneklere önem vermeyen, ›fl›¤›n› bilimde k›lavuzunu
3 bilgilenmede bulan bir geliflim çizgisidir.
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
E¤itim ça¤dafl uygarl›k ilkelerine uygun eflitlik içinde olmal›d›r. E¤itimde, gençlerin yetifltirilmesinde
belli bir düzen, ak›l ilkelerine dayal› bilimsel bir yöntem gerekir. Bu yöntemin taban›nda düzenlilik, eflitlik
vard›r. Düzenli e¤itim, düzenli ö¤retim düzenli düflünmeye olanak sa¤lar. Düzenli düflünme, düflünsel
yarat›c›l›¤›n kayna¤›d›r. Atatürk bu alanda hep düzenden, ça¤dafl olandan, uygarl›ktan yana olmufltur:
4 “ ... E¤itimde çevrenin özelliklerine uygun ve eylemli bir yöntem üzerindeyiz. Verimi denemifl ve saptanm›fl
olan bu yöntemin geniflletilip gerçeklefltirilmesinde özenle yürümek gerekecektir.”
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ülkede genel, toplumsal bir ayd›nlanma, ilerleme gereksinimi vard›r. Bunu saptamak, yerine getirmek
için hepsinden önce yurdu tan›mak, halk›m›z›n isteklerini yerinde, yaflad›klar› ortamda görüp ö¤renmek
kaç›n›lmazd›r. Atatürk bu nedenle:
“... Ülkede e¤itim ve ö¤retim ›fl›¤›n›n yay›lmas›, en kuytu köflelere bile ifllemesi en çok önem verdi¤imiz
5 ifllerden biridir. Dört y›l önce bu konuya ay›rd›¤›m›z olanak ve araçlar› on kat art›rm›fl bulunuyoruz...
‹nanc›m›z bunu durmadan art›rmakt›r...” demifltir.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Bütün yurt çocuklar›n›n ayr›m gözetilmeden, ça¤dafl uygarl›¤›n ›fl›¤›ndan yararlanmas› için, ‹slam
ülkelerinde ilk ad›m› Atatürk'ün att›¤›, bunu ulusal bir sorun olarak yasallaflt›rd›¤› aç›kça bilinmektedir.
Atatürk e¤itim eflitli¤inin ulusun sorunu, yetkili kurumlar›n görevi olarak benimsemifl, bunun yasal
6 dayanaklar›n› saptam›flt›r.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Yeni Türkiye Cumhuriyeti modern esaslar üzerine kurulmufl bir devletti. Elbette, ö¤retim kurumlar›n›n
da; devletin temel felsefesi do¤rultusunda, ayn› duygu ve düflünceyi paylaflan, ça¤dafl Bat› uygarl›¤›na
ulaflmak isteyen insan tipi yetifltirecek bir flekilde düzenlenmesi gerekiyordu. ‹flte bu de¤iflikli¤i sa¤lamak
için 3 Mart 1924'te Ö¤retimin Birlefltirilmesi Kanunu ( Tevhidi Tedrisat Kanunu ) ç›kar›ld›. Böylece millî
bünyeye uymayan, günün ihtiyaçlar›na cevap vermeyen eski e¤itim ve ö¤retime son verildi. fieriye ve
Evkaf Vekâleti kald›r›larak onun yerine; Maarif Vekâleti ( Millî E¤itim Bakanl›¤› ) kuruldu. Türkiye'de bulunan
7 tüm e¤itim ö¤retim kurumlar› bu vekâlete ba¤land›.
Böylece ö¤retimde birlik sa¤lanmakla beraber; ulusal, laik ve demokratik bir e¤itim ö¤retim sisteminin
temeli de at›lm›fl oldu. Ça¤›n gereklerine ve toplumun ihtiyaçlar›na göre programlar yap›ld›. Yeni okullar
aç›ld›. Yüksekö¤retime önem verildi. Yeni yüksekokul ve üniversiteler kuruldu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
58
4. Etkinlik: Atatürk'ün millî e¤itimle ilgili görüfllerini yans›tan bir metin yaz›n›z.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………....………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
59
5. Etkinlik: a. Afla¤›da bofl b›rak›lan cümleleri yanda verilen kelimelerden uygun olanlar› ile tamamlay›n›z.
1.Gez babam ...... giden
2. fiu sokak senin bu sokak ........ uymayanlar›
3. Ne kadar erken kalkarsan ............ ................. iyi olur. gez
4. Acele .............. ecele gider. iki elin
5. Kurallara uyal›m, ................... uyaral›m. gelir

o kadar
6. Bir elin nesi var, ....... ........ sesi var.
benim
7. Sakla saman› .................... zaman›.
b. Cümlelerdeki boflluklar bu kelimelerden baflka kelimeler ile tamamlanabilir mi? Neden?

....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerden kal›plaflm›fl olanlar› bulup örnekteki gibi iflaretleyiniz.
• Bu a¤açlar befl y›l önce dikilmiflti.
• Ya¤murdan kaçarken doluya tutulduk.
X • Böyle gelmifl böyle gider.
• Ünlü yazar, yar›n sabah kitap fuar›nda son kitab›n› imzalayacak.
• Bu ödevin konusu ile ilgili araflt›rma yapt›m.
• Bal tutan parma¤›n› yalar.
• Tencere yuvarlanm›fl kapa¤›n› bulmufl.
• Yar›n akflam sinemaya gidece¤iz.
• Yorgan gitti kavga bitti.
• Bu hafta havalar so¤uyacakm›fl.
60
ATATÜRK’ÜN GENÇL‹⁄E H‹TABES‹
1. Etkinlik: Afla¤ıda anlamlar› verilen kelimeleri bularak renkli çizgilerin üzerine yaz›n›z. Kelimelerdeki
alt› k›rm›z› ile çizili harfleri uygun yerlere yazarak anahtar cümleyi bulunuz.
• Dalg›nl›k, dikkatsizlik, bofl bulunma

• fiartlar, koflullar
• Olanak
• Yafl› ilerlememifl olan
• ‹çle ilgili
• Zorla
• Güç, erk, iktidar
• A¤›r, çok tehlikeli, korkulu
• Durumlar, hâller, vaziyetler
• Birkaç fleyi bir araya getirmek
• Yoksun
• Gemi yap›lan yer
• ‹hanet, kötülük etme
• Biricik, tek
• Bitkin, yorgun
• Uygun olmayan, elveriflsiz
• Sapk›nl›k, do¤ru yoldan ayr›lma
• Belirme, görünme, ortaya ç›kma
• Ç›kar
• Temsilci
• Benzer
• D›flla ilgili
• Baflkas›n›n kötülü¤ünü isteyen, kötü yürekli
• Gerçek, as›l
• Gelecek
• Sonsuza de¤in
• Koruma, saklama
• Bir yeri istila eden, yönetimi alt›na alan
• Bir ifli yapabilme gücü
• Ç›kar
• Nitelik, vas›f, öz, as›l
• Zorunluluk
61
2. Etkinlik: Afla¤›daki “Öz De¤erlendirme Formu”nu doldurunuz.
DE⁄ERLEND‹RME ÖLÇÜTLER‹ Evet Biraz Hay›r
Türkçenin kurallar›na uygun cümleler kurdum.
Olaylar› ve bilgileri s›raya koyarak konufltum.
Konuflmalar s›ras›nda sorulan sorulara aç›k, yeterli ve do¤ru cevaplar

verdim.
Konuflurken dikkati da¤›tacak ayr›nt›lara girmekten kaç›nd›m.
Konuflmamda sebep-sonuç iliflkileri kurdum.
3. Etkinlik: Günümüz gençlerini Atatürk’ün beklentileri do¤rultusunda de¤erlendirerek duygu ve

düflüncelerinizi deneme türünde yaz›n›z.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………....………………………………………………………………………
62
4. Etkinlik: Afla¤›daki an›n›n ana fikrini ve an›dan ç›kard›¤›n›z sonucu aç›klayan bir yaz› yaz›n›z.
Bir akflam kendisine naz› geçenlerden biri:

– Düflünmelisiniz ki e¤er ölürseniz; heykelinizi paramparça ederler. Yapt›klar›n›z›n hiçbiri ayakta
kalmaz, çok yaflamaya bakmal›s›n›z, dedi.
Ben de sofrada idim. Güldü, iflte o zaman bize gönlünün gizli yönünü açt›.
– Unutmay›n›z ki Mustafa Kemaller yirmi yafl›ndad›r, dedi.
Falih R›fk› ATAY
Ana fikri:
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………....………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
63
5. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Cümlelerdeki yaz›m yanl›fllar›n› düzelterek bofl b›rak›lan
yerlere do¤ru flekillerini yaz›n›z.
• Bu y›l Atatürk lisesini bitirecek.

………………………………………………………………………………………………….
• Ayfle han›m konuyu detayl›ca anlatt›.

…………………………………………………………………………………………………
• Cumhuriyetin 85.inci y›l›n› kutluyoruz.

……………………………………………………………………………………………….
• Onun kiprikleri herkezten uzundu.

……………………………………………………………………………………………….
• Salonda ikibin beflyüz kifli vard›.

……………………………………………………………………………………………….
• Umut, çok giriflgen bir çocuktu.

……………………………………………………………………………………………….
• Önümüzdeki Çarflamba Ilgaz'a gidece¤iz.

………………………………………………………………………………………………
• Geziye bir kaç kifli daha kat›ld›.

……………………………………………………………………………………………....
• Meriç, Sevil soka¤›nda oturuyor.

……………………………………………………………………………………………….
• Bu yeme¤i sende yemelisin.

……………………………………………………………………………………………….
• Yaz tatilinde hiçbirfley yapmad›.

……………………………………………………………………………………………….
• Bak›r cevzede yap›lan kahvenin tad› daha güzel olur.

……………………………………………………………………………………………….
• Onunla yanl›z kald›¤›m›zda birbirimize hikâyeler anlat›r›z.

……………………………………………………………………………………………….
64
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerle, cümlelere hâkim olan duygular› ok yard›m›yla efllefltiriniz.
Bak flimdi yazd›klar›n daha güzel olmufl. Sitem
Ankara'ya gelmiflsiniz de bize haber vermemiflsiniz.

Özlem
Nee! Teyzemler bize mi gelmifl?

Piflmanl›k
Sizinle gelemedi¤im için çok üzgünüm.
Be¤enme
fiimdi çocuklu¤umun geçti¤i o evde olsayd›m.
fiafl›rma
Nerde o günler?
Üzülme
Çok sevdi¤im teyzemin gidifli beni çok etkiledi.
7. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelere hâkim olan duygular›, verilen yüz ifadelerinin alt›na yaz›n›z.
Zavall› hayvan› yolun kenar›nda görünce

ac›d›m ama ne yaz›k ki yard›m
edemedim.
Y›llard›r memleketimi görmedim. Oralar

flimdi gözümde tütüyor.
Evin avlusunda mefle a¤ac›ndan yap›lm›fl

göz kamaflt›r›c› bir masa vard›.
O adam›n öyle davrand›¤›n› görünce

hayretler içinde kald›m.
65
ATATÜRK
Kendisine okunan duru Türkçe bir fliir karfl›s›nda Atatürk çok heyecanlanm›flt›. Bu fliirdeki saf Türkçeyi
çok be¤enmiflti:
“Bak›n›z arkadafllar!” dedi. “Ben belki çok yaflamam. Fakat siz ölene dek Türk gençli¤ini yetifltirecek
ve öz Türkçeyi bir kültür dili yapmaya çal›flacaks›n›z. Çünkü Türkiye ve Türklük uygarl›¤›na ancak bu yolla
kavuflulabilir.” Hasan Reflit TANKUT
A. ‹lk üç soruyu yukar›daki paragrafa göre cevaplay›n›z.
1. Atatürk neden heyecanlanm›flt›r?

……………........................................……………………………………………………….................................
……………………………………………………………………………………….................................…………
…………………………………………………………………………….................................……………………
2. An› Atatürk'ün hangi alandaki hassasiyetini göstermektedir?

…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..............................................
3. Atatürk'ün Türkçenin bir kültür dili olmas›n› istemesinin nedeni nedir?

…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
B. Afla¤›da Atatürk'ün baz› sözleri ile bu sözlerin ilgili oldu¤u konular iki sütun hâlinde verilmifltir.
Sözlerin önündeki numaralar› ilgili konunun bafl›ndaki yay ayraç içine yaz›n›z.
1. Bilgi ve teknik nerede ise oradan alaca¤›z ve ulusun ( ) Evrensellik anlay›fl›

ferd-i milletin (milletin her ferdinin) kafas›na koyaca¤›z.
( ) Bilim ve teknoloji
Bilgi ve teknik için baflka ba¤, baflka koflul yoktur.
( ) Sanata verdi¤i önem
2. Sanats›z kalan bir milletin hayat damarlar›ndan
biri kopmufl demektir ( ) E¤itimin önemi
3. Okul genç kafalara, insanl›¤a sayg›y›, ulus ve yurda ( ) Gençli¤e verdi¤i de¤er.
karfl› sevgiyi, ba¤›ms›zl›¤›n yüceli¤ini ö¤retir.
( ) Milletine olan inanc›n›
4. Türk milleti kahramanl›kta oldu¤u kadar yetenek
ve liyakatte de bütün milletlerden üstündür. ( ) Bar›flseverli¤i
5. Savafl zaruri ve hayati olmal›d›r. Milletin hayat› ( ) Kad›na verdi¤i de¤er

tehlikeye maruz kalmad›kça savafl bir cinayettir.
( ) Tarih bilinci
6. Kad›nlar›m›z erkeklerden daha çok ayd›n, daha
( ) Hukuk ‹nk›lab›
çok verimli, daha çok bilgili olmak zorundad›rlar.
7. Türkiye devletinin ba¤›ms›zl›¤› mukaddestir. O ( ) Ba¤›ms›zl›k ve hürriyet
ebediyen sa¤lanm›fl ve korunmufl olmal›d›r. ( ) Ekonominin önemi
66
C. Afla¤›daki özdeyifllerde geçen fiilimsileri bulup çeflitlerini altlar›na yaz›n›z.
a. Dinlenmemek üzere yürümeye karar veren insanlar yorulmazlar.

.............................................................................................................................................
b. Komflular›yla ve bütün devletlerle iyi geçinmek Türk politikas›n›n temelidir.

.............................................................................................................................................
c. Gelecek için haz›rlanan vatan evlatlar› hiçbir zaman y›lmaz.

.............................................................................................................................................
ç. Bilimin, tekni¤in d›fl›nda bir uyar›c› aramak densizliktir, bilgisizliktir, sapk›nl›kt›r.

.............................................................................................................................................
d. Bu ulusu bütün varl›¤› ile dokunup kavrad›¤› gerçe¤e yürümekten al›koymak olanaks›zd›r art›k.
..........................................................................................................................................
D. 1 ve 2. sorular› afla¤›daki metne göre cevaplay›n›z.
Atatürk diyor ki: “Bir kitle, ulus olabilmek için mutlaka e¤itimcilere, ö¤retmenlere muhtaçt›r. Onlard›r
ki bir toplumu gerçek ulus durumuna koyarlar.”
Türk Ba¤›ms›zl›k Savafl›'na önderlik eden Mustafa Kemal, bu savafl›n sonunda kazan›lan askerî ve
siyasi baflar›lardan sonra toplumsal, kültürel, ekonomik ve teknik kalk›nma ifllerinde de önderlik görevini
sürdürmüfltür. Kurtulufl ve kuruluflu izleyen y›llarda, Türk ulusunu hedefledi¤i ça¤dafl uygarl›k düzeyine
ç›karman›n ancak Türk insan›n›n birey olarak e¤itim yoluyla de¤ifltirilmesiyle mümkün olabilece¤ini çok
iyi anlam›fl ve bu nedenle de e¤itime büyük ilgi duymufltur. Bu niteliklerin yan› s›ra bilim ve teknik de
gereklidir. Bilim ve teknikle ilgili çal›flmalar›n bafllad›¤› ve gelifltirildi¤i yerse okuldur. Okul genç beyinlere
insanlara sayg›y›, ulus ve yurt sevgisini, ba¤›ms›zl›k onurunu ö¤retir. Ba¤›ms›zl›k tehlikeye düflünce, onu
kurtarmak için tutulmas› uygun olan en do¤ru yolu belletir. Görüyorsunuz ki en önemli ve en verimli ödevimiz,
millî e¤itim iflleridir. Millî e¤itim alan›nda ne karfl›l›¤›nda olursa olsun, tam bir baflar›ya ulaflmak gerekir.
Prof. Dr. LÜTF‹ ÖZB‹LG‹N
67
1. Metnin konusu nedir?
A. E¤itimin önemi
B. Ba¤›ms›zl›¤›n önemi
C. Bilim ve tekni¤in insan hayat›ndaki yeri
D. Yurt sevgisi
A. Bir ülkeyi ça¤dafllaflt›rmak ancak e¤itim yoluyla mümkün olabilir.

B. Okul genç beyinlere ulus ve yurt sevgisini ö¤retir.
C. Tarih bilincinin geliflmesi toplumun gelece¤i için önemlidir.
D. E¤itimciler bir toplumu gerçek ulus durumuna getiren kiflilerdir.
3. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde flafl›rma söz konusudur?
A. Yazd›¤› son roman çok güzeldi.

B. Sen de mi bizimle geliyorsun?
C. Keflke burada olsayd›n.
D. Birden karfl›ma ç›kmaz m›?
4. Afla¤›daki cümlelerin hangisinin yüklemi olumsuz bir fiil de¤ildir?
A. Yeflilde ne arar da bulmaz insano¤lu.

B. O arkadafllar›yla kofluflturmay› sevmiyor.
C. Ben bu rengi tafl›r›m her zaman can köflemde.
D. Uzun zamand›r aram›yor ki beni.
5. Atatürk'ün afla¤›daki özdeyifllerinin hangisinde isim-fiil vard›r?
A. Ö¤retmenler her olanaktan yararlanarak halka koflmal›d›r.

B. Yönetimi halka vermek için çal›flal›m.
C. Milletleri kurtaranlar yaln›z ve ancak ö¤retmenlerdir.
D. Ö¤retmenler yeni nesil sizin eseriniz olacakt›r.
68
6. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde bir yaz›m yanl›fl› yoktur?
A. Onalt›l›k müzikte kullan›lan bir terimdir.

B. Saat 11.30'da bize geleceklerini söylediler.
C. Annemler eskiden 7. caddede oturuyorlarm›fl.
D. Kumbaras›nda alt› yüzelli Türk Liras› biriktirmifl.
7. Afla¤›daki özdeyifllerin hangisinde fiilimsi kullan›lmam›flt›r?
A. Zanaata önem vermeyen bir ulusu büyük y›k›mlar bekler.

B. Bize düflen, gürültüye bo¤madan birli¤i korumakt›r.
C. Ulusun güvenini ve sevgisini dayanak bilerek hep birlikte ileri gidece¤iz.
D. Türkiye devletinin ba¤›ms›zl›¤› mukaddestir.
8. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde bir yaz›m yanl›fl› vard›r?
A. Yeni ald›¤› eve ikiyüz bin lira vermifl.

B. Bugün Tema Vakf› bizlere ikifler kitap da¤›tt›.
C. 5 Ocak 2007'de yirmi alt› yafl›n› tamamlayacakm›fl.
D. 2'nci kata bile asansörle ç›k›yor.
9. Afla¤›daki cümlelerden hangisi isim cümlesi de¤ildir?
A. En sevdi¤im insan annemdir.

B. Türkiye'nin baflkenti Ankara'd›r.
C. Terk etmedi sevdan beni.
D. Bu konuda anlafl›lmayacak bir nokta yok.
10. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde be¤eni vard›r?
A. Anneme ald›¤›m hediyeyi be¤enece¤ini san›yorum.

B. Kitaplar bize yeni ufuklar aç›yor.
C. fiair dedi¤in iflte böyle olmal›.
D. Keflke zaman›nda onu dinlemifl olsayd›m.
69
Afla¤›daki “Öz De¤erlendirme Formu”nu okuyup sizi en iyi ifade eden sütunu (Evet, Biraz, Hay›r) iflaretleyiniz.
Her bir sütundaki iflaretleri say›p formun alt›ndaki ilgili kutucuklara yaz›n›z.
EVET B‹RAZ HAYIR
Okudu¤um metnin ana fikrini/ana duygusunu belirlerim.
Kelimeleri do¤ru telaffuz ederim.
Dinlediklerimde /izlediklerimde örtülü anlamlar› bulurum.

Konuflurken olay ve bilgileri s›raya koyarak anlat›r›m.
‹flitebilir bir sesle konuflurum.
Konuflurken gereksiz sesler ç›karmaktan kaç›n›r›m.
Konuflmamda nezaket kurallar›na uyar›m.

Düflünce yaz›lar› yazar›m.
Yazarken cümlede kelime tekrar›ndan kaç›n›r›m.
Yaz›m› etkileyici ifadelerle sonuca ba¤lar›m.
EVET B‹RAZ HAYIR
................................ ................................ ................................
70
3 . TEMA: M‹LLÎ KÜLTÜR
• ‹htiyar Çilingir
• Gönül Mimarlar›m›z
• Türküler Dolusu
• Nevruz ve Birlik
71
TEMAYA HAZIRLIK
a. Foto¤raftaki sanat ve zanaatlar›n ismini yaz›p fotografta gördüklerinizi k›saca yaz›n›z.
‹smi:.................................... ‹smi:....................................
........................................... ...........................................
........................................... ...........................................
‹smi:.................................... ‹smi:....................................
........................................... ...........................................
........................................... ...........................................
b. Bu sanat ve zanaatlardan hangisiyle u¤raflmak isterdiniz? Niçin?

....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
72
c. Millî kültürle ilgili kavramlar›n sizde ça¤r›flt›rd›klar›n› yaz›n›z.
.. .......
...... .....
........ ....
.. ....
... ..
...... .......
...
....
..... .....
....
....
... ....
.. ....
.....
...
.....
.. .......
......
......
....
...
.......
.....
.....
....
....
... ....
.. ....
...
.....
.....
... .....
......
...
....
.....
.......
.....
......
....
....
....
...
.. ....
.....
...
...
.....
...
...
......
ZAN
‹⁄‹
.......
...
....
A
ÜZ
....
....
...
......
AT
KM
.....
LA
......
TÜR
.....
M‹LLÎ KÜLTÜR
E R‹
BAYR
........
.....
ÜKL
.....
A
Y
M
.....
Ü LA
.
....
TÜRK B
.
.......
.
R
.
.
.
....
......
.
...
...
....
..
...
.
....
.
....
.
....
.......
.
.
. ......
.
.
.
.....
....
....
......
......
.....
...
...
...
.
....
.
....
.
.
....
....
.......
.
.....
.
.
....
..
....
... ......
......
....... ...
....
...
..
. ...
....
.
....
.
.
.
....
.
.
.....
.
.
.
....
....
... ......
....... ...
...
...
...
.... ....
........ .....
......
.
....... ...
ç. Ça¤r›fl›mlar›n›z›n ortak yönlerini yaz›n›z.

......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
73
‹HT‹YAR Ç‹L‹NG‹R
1. Etkinlik: Afla¤›daki kelimelerin anlamlar›n› sözlükten bularak karfl›lar›na yaz›n›z.
Körük
Çilingir
Reze
Muntazam
Cila
Edevat
Kanaat
2. Etkinlik: Hikâyeden hareketle ihtiyar çilingir ve müflterisinin kiflilik özelliklerini yaz›p karfl›laflt›r›n›z.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
74
3. Etkinlik: Afla¤›daki yönergeleri uygulay›n›z.
a. Hikâyedeki sorunu belirleyiniz. b. Belirledi¤iniz soruna çözümler

üretiniz.
....................................................
.....................................................
....................................................
.....................................................
....................................................
.....................................................
....................................................
.....................................................
....................................................
.....................................................
....................................................
.....................................................
....................................................
.....................................................
....................................................
.....................................................
....................................................
.....................................................
....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
4. Etkinlik: Müflteri gittikten sonra yazarla ihtiyar çilingir aras›nda nas›l bir konuflma geçmifl olabilir?
Yaz›n›z.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
75
5. Etkinlik: Afla¤›daki metinleri okuyarak sorular› cevaplay›n›z.
1. Metin 2. Metin
“Ne hofl manzara, gözüm iliflti. Dükkân›n “Sat›c› iskemlesine oturdu. Hasan da
önünde kald›m. Bir çilingir dükkân›. Ufak merakla karfl›s›na geçti. Bu dört yan› duvarl›,
kilitler, eski zaman kap› halkalar›, rezeler, tek kat, bas›k ve toprak evde öyle can›
mentefleler, hayvan zincirleri. Böyle ufak s›k›l›yodu ki... fiaflarak e¤lenerek seyrediyordu.
tefek fleyler yap›yor. Bunlardan pek çok da Mukavvaya benzetti¤i kal›n deriyi iki taraf›
yapm›fl, dükkân›n ötesine berisine asm›fl. keskin incecik, saps›z b›ça¤›yla kesifline,
– Kolay gelsin usta. a¤z›na bir avuç çivi doldurufluna, sonra bunlar›
– Kolay› bafl›na gelsin! birer birer, ‹stanbul'da gördü¤ü maymun gibi
avurdundan ç›kar›p ayakkab›lar›n alt›na çabuk
Bir tarafa dayan›p durdum. Adamca¤›z, çabuk m›hlay›fl›na, deri parçalar›n›, pis bir
benimle hiç meflgul olmuyor göründü. Birer suya koyup ›slat›fl›na, mundar çanaktaki
taraf› aç›k, ufak halkalar haz›rlam›fl, bir halka macuna parma¤›n› dald›r›p tabanlara
tak›p aç›k taraf›n› atefle tutuyor, o haz›r sürüflüne, hepsine bak›yordu. Susuyor ve
oluncaya kadar bir baflkas›n› ateflten çekip bak›yordu.
ucunu, büyük bir dikkatle kap›yor, bir parça Bir aral›k nerede ve kimlerle oldu¤unu
büküyor, onu tekrar atefle verinceye kadar, keyfinden unuttu, dalg›nl›¤›ndan ana diliyle
evvelki haz›r oluyor, böylece muntazam sordu:
çal›fl›yordu.” – Çiviler a¤z›na batmaz m› senin?
Memduh fievket ESENDAL Eskici bafl›n› hayretle iflinden kald›rd›. Uzun
uzun Hasan'›n yüzüne bakt›...”
Refik Halit KARAY
1. Hangi metinde yazar, metnin flah›s kadrosunda yer almaktad›r?
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
2. Hangi metinde yazar, olaylar› d›flar›dan gözlemleyerek anlat›yor?
........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
3. Hangi metinde hikâye birinci kiflinin a¤z›ndan anlat›lm›flt›r? Niçin?
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
4. Hangi metinde hikâye üçüncü kiflinin a¤z›ndan anlat›lm›flt›r? Niçin?
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
76
6. Etkinlik:
a. Afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.
1. Bir metnin hikâye oldu¤unu nas›l anlars›n›z?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Okudu¤unuz hikâyelerden hangilerini hat›rl›yorsunuz?

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
3. ”‹htiyar Çilingir” metni gerçe¤i yans›t›yor mu? Neden?

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
b. “‹htiyar Çilingir” metniyle ilgili boflluklar› tamamlay›n›z.
Metnin türü: ................................................................................................................................................................

Metnin ana karakteri: ...................................................................................................................................................
Olay›n geçti¤i yer: ........................................................................................................................................................
Olay›n zaman›: ................................................................................................................................................................
Olay: ...............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
7. Etkinlik: Konuflman›z› bitirdikten sonra afla¤›daki “Öz De¤erlendirme Formu”nu doldurunuz.
ÖLÇÜTLER Evet Biraz Hay›r
Standart Türkçe ile konufltum.
Türkçenin kurallar›na uygun cümleler kurdum.
Kelimeleri do¤ru telaffuz ettim.
Konuflurken gereksiz sesler ç›karmaktan kaç›nd›m.
Konuflma öncesinde konuyla ilgili aç›klamalar yapt›m.
Sorulan sorulara aç›k, yeterli ve do¤ru cevaplar verdim.
77
8. Etkinlik: a. Seçti¤iniz konuyu ve size ça¤r›flt›rd›¤› kavramlar› boflluklara yaz›n›z.
Konu:............................................................................................................................................
b. Bu kavramlar› kullanarak bir hikâye yaz›n›z.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
78
9. Etkinlik: Afla¤›daki metinde geçen fiilimsilerin alt›n› çizip hangi fiilimsi oldu¤unu yaz›n›z.
“Köyde okuma yazma ö¤renmiflti. Bununla yetinmeyip daha birçok fley de ö¤renmek istiyordu.
Ak›ldan hesap yapmada ustal›¤›, bütün köyde dillere destan olmufltu.
Bir süre sonra dedesi Yusuf A¤a öldü. Yaln›z kalan Sinan, köyünde kalmak istemedi. ‹stanbul'a
giden bir kervan›n pefline tak›l›p günlerce yerleflti. Hemen kendine bir ifl aramaya bafllad›. Ama daha
küçük diye ona kimse ifl vermiyordu.
Sonunda bir kahvehaneye ç›rak olarak girdi. Aradan birkaç ay geçmiflti ki orada oturan bir yeniçeri
a¤as› onunla ilgilendi. Çocu¤un kimsesiz ve becerikli oldu¤unu görünce yan›na al›p At Meydan›'ndaki
‹brahim Pafla Kona¤›'n›n Acemio¤lanlar Okuluna verdi.” fiükrü Enis REGÜ
10. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde alt› çizili kelimeler isim mi, fiilimsi midir? Niçin?
Bu bölgede güzelli¤iyle ünlenen birçok ça¤layan bulunmaktad›r.
Ekmek almas› için babas›n›n verdi¤i paray› düflürmüfl.
‹fl makinelerinin yayg›nlaflmas› kazma, kürek gibi el aletlerinin pabucunu dama att›.
Atefl yakmak isteyen gençlerden birisi çakmak istemek için yan›m›za geldi.
Bahar›n ilk günlerinde çokça yenilen dondurman›n sa¤l›k için baz› sak›ncalar› olabilir.
Birçok yazar bu flehrin güzelliklerini kitaplar›na konu etmifl.
Tarlalar›na bu¤day ekmek isteyen çiftçiler ya¤murun ya¤mas›n› bekliyor.
Besinleri dondurma onlar› uzun süre saklamak amac›yla kullan›lan yayg›n bir yöntemdir.
Senin bu konudaki görüfllerine kesinlikle kat›lm›yorum.
Uzmanlar, avlanmak için denize ç›kan bal›kç›lar› görüfl mesafesi konusunda uyard›.
79
GÖNÜL M‹MARLARIMIZ
1. Etkinlik: Kar›fl›k olarak verilmifl harflerden do¤ru kelimeyi bularak birer cümle yaz›n›z.
leralletras›mi rangozma üflgörho leysüiyeman
........................... ........................... ........................... ...........................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
2. Etkinlik: Yunus Emre ile Mimar Sinan’›n benzer ve farkl› yönlerini belirleyerek afla¤›ya yaz›n›z.
Yunus Emre’nin özellikleri Her ikisinin ortak özellikleri Mimar Sinan’›n özellikleri
.................................................. .................................................. ..................................................

.................................................. .................................................. ..................................................
.................................................. .................................................. ..................................................
.................................................. .................................................. ..................................................
.................................................. .................................................. ..................................................
.................................................. .................................................. ..................................................
.................................................. .................................................. ..................................................
................................................... ................................................... ...................................................
80
3. Etkinlik: a. Ayn› kavram alan›na giren afla¤›daki kelimelerin benzer ve farkl› yönlerini yaz›n›z.
kervansaray han otel pansiyon
Benzerlikleri Farkl›l›klar›
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
............................................................... ...............................................................
b. Afla¤›daki kelimelerin anlamlar›n› yaz›n›z.
...................................................................................................................................
kervansaray
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
han
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
otel
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
pansiyon
...................................................................................................................................
81
4. Etkinlik: Kutudaki bilgilerden yararlanarak Mevlâna’n›n biyografisini tamamlay›n›z.
Mevlâna küçük yafllarda Büyük Türk-‹slam düflünürü Mevlâna'n›n babas› Ba-

iken Mo¤ol sald›r›lar› yü- Mevlâna, 1207 y›l›nda bugün Afga- hâeddin Veled Efendi,
zünden ailesi ile Belh fleh- nistan s›n›rlar› içerisinde yer alan Belh flehrinin ileri gelenle-
rinden göç etti. Horasan'›n Belh kentinde do¤du. rinden olup halk›n büyük
sevgi ve sayg› gösterdi¤i
...........................................................
ünlü bir bilgindir. Annesi
...........................................................
ise Harzem Türklerinden
...........................................................
Mümine Hatun'dur.
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
Hayat›n› "Hamd›m, pifl- ...........................................................
tim, yand›m." sözleri ile ...........................................................
özetleyen Mevlâna 17 ...........................................................
Aral›k 1273 pazar günü ...........................................................
vefat etti. ...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
1222 y›l›nda Karaman'a ........................................................... Büyük Mevlâna,
gelen Bahâeddin Veled ........................................................... Bahâeddin Veled ailesiyle
ve ailesi burada 7 y›l kald›. ........................................................... birlikte, rivayetlere göre
Bu y›llarda Anadolu'nun ........................................................... Sultan Alâaddin'in ›srarl›
büyük bir k›sm› Selçuklu ........................................................... davetleri üzerine,
Devleti'nin egemenli¤i ........................................................... Karaman’dan Selçuklu
alt›nda idi. Konya ise bu ........................................................... Devleti'nin baflkenti
devletin baflkenti idi. ........................................................... Konya'ya göç etti.
...........................................................
............................................................
82
5. Etkinlik: a. Afla¤›daki metni yandaki ifadelerden en etkileyici olan› ile iflaretleyerek tamamlay›n›z.
Bizden Dünyaya
‹nsanlar› milletleraras› ün sahibi k›lan her kim kendini benim yerime
sadece her milletle köprü oluflturmas› de¤il, koyarsa o zaman anlar ne
daha çok, öncelikle kendi kültürünü iyi demek istedi¤imi. Ne demifller:
temsil etmesi, kendi kültürüyle iyi köprü “Anlayana sivri sinek saz,
oluflturmas›d›r. anlamayana davul zurna az.”
Etraf›n›za bak›n göreceksiniz ki
milletleraras› ün kazanm›fl, insanl›¤a mal
olmufl kiflilerin hemen hemen hepsi önce
kendi kültürleri ile do¤ru, yerinde bir ba¤lant›
oluflturmufllard›r.
O bak›mdan bir insan›n milletleraras› bir
üne sahip olmas› zannedildi¤i gibi kendine kendine yabanc›laflma, kültürüne
yabanc›lafl›p, kendini unutup baflkalar›na yabanc›laflma bizi toplumumuzu
benzemek onlar› taklit etmekle de¤il, aksine y›kan di¤er milletlere karfl› küçük
kendini anlay›p, yanl›fll›klar›n› elefltirip düflüren bir yaklafl›md›r. Hep
yeniden kendisini üretmesiyle ilgilidir. beraber bu yaklafl›m› yok etmeli,
Bak›n›z, ‹bn-i Sina'ya, Yunus Emre'ye, yeniden kendimizle bar›flmal›y›z.
Mevlâna'ya, Hac› Bektafli Veli'ye, Mimar
Sinan'a vb… Evet, bak›n bunlara siz de
göreceksiniz gerçekleri. ‹nceleyin bunlar›n
hayat›n› anlayacaks›n›z o zaman ne demek
istedi¤imi.
kendi kültüründen kopuk, kendine

K›sacas›………………………............... yabanc›laflarak bir insan›n
………………………………………….... milletleraras› ün kazanmas›
.………………………………………...... imkâns›z. ‹nsan›n milletleraras›
………………………………………….... bir kiflili¤e sahip olmas› için önce
…………………………………………… kendi kültüründe baflat olmas›
…………………………………………… gerekir.
…………................................................
b. Yukar›daki yaz›ya etkileyici ifadelerle bafllayan farkl› bir sonuç da siz yaz›n›z.
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
83
6. Etkinlik: Afla¤›daki metinde k›sa çizginin kaç farkl› flekilde ve niçin kullan›ld›¤›n› yaz›n›z.
So¤uktan m› titriyordum, yoksa heyecandan m›, bilemiyorum... Ha-

va çok fazla so¤uk de¤ildi. Tam bunlar› düflünüyorken yan›ma kardeflim geldi.
Türkçe dersi için benden bir konuda örnek istedi. Ben de “Örnek olsun diye
-örnek verilmez ya- dedim”. Daha sonra dil bilgisinde kökleri ve ekleri ay›rmakla
ilgili bir örnek vermemi istedi. Ben de “gör-gü-süz-lük” dedim. Bana bakt›,
ona söyledi¤imi zannetti. Hemen yanl›fl anlad›¤›n› söyleyerek “gör-” kök,
“-gü” yap›m eki, “-süz” yap›m eki ve “-lük” yap›m eki dedim.
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
7. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde uygun yerlerde k›sa çizgi kullan›n›z.
Küçük bir koruluk befl mefle a¤ac›, üç defne a¤ac›, birkaç kavak a¤ac› vadinin yamac›nda
bulunuyordu.
Türkçe dünya dillerinden Ural Altay dil grubuna girer.
Bugün dil bilgisinde l› , l›k, ce, c›, s›z yap›m eklerini ö¤rendik.
Kardeflim y›llardan sonra sonunda evine baba oca¤›na geri dönmüfltü.
Osman Çeviksoy'u yaflanan hayat›n hikâyecisini yeni yeni tan›yordum.
Kelimeyi vurgulayarak “ il kö¤ re tim” diye hecelerine ay›rm›flt›.
Bana “yaz, gör, sor, kaz” fiil köklerinden kelimeler türet.

84
8. Etkinlik: a. Afla¤›daki cümleleri yandaki kutulardan yararlanarak uygun flekilde tamamlay›n›z.
Müdür ifle gelenleri kontrol etmek için koridorlar› sessizce ...................... dolaflt›m
Ben bütün gün ö¤retmenin verdi¤i ödevi bulmak için o kütüphane senin
bu kütüphane benim ..................................................................................... dolaflt›lar
Diyarbak›r'dan fieb-i Arus törenlerine gelen kafileler önce Konya'y›

dolaflt›
................................................................................................................................
b. Cümleleri tamamlarken neye dikkat ettiniz? Yaz›n›z.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
9. Etkinlik: Özne-yüklem iliflkisine dikkat ederek afla¤›daki cümleleri düzeltiniz.
Herkes okulun önündeki bahçede müdürü dinlemek için topland›lar.
.................................................................................................................................
O, baflkan› olur olmaz fleylere ça¤›r›yor, çokça rahats›z ediliyordu.
.................................................................................................................................
Ben hepimizin birlikte yeme¤e oturmas›na imkân olmad›¤›n› anlad›k.
.................................................................................................................................
Kara kedi bahçenin önünde duran yalaktan su içmek için gayret sarf etmifllerdi.
.................................................................................................................................
85
TÜRKÜLER DOLUSU
1. Etkinlik: a. Afla¤›da deyimlerden hangileri dinledi¤iniz metinde yer almaktad›r? ‹flaretleyiniz.
Gözünden gitmemek Toz kondurmamak Dilin tuzu biberi olmak
‹çerisine insan kokusu sinmek Aln›n› kar›fllamak Memleket ahvalini sormak
Ayak seslerinden tan›mak B›çak kemi¤e dayanmak
b. ‹flaretledi¤iniz deyimleri birer cümlede kullan›n›z.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
2. Etkinlik: Afla¤›daki sonuç cümlelerine uygun sebep cümleleri yaz›n›z.
Memleketin hâli gözümden gitmez. Çünkü......................................................................

.........................................................................................................................................
fiairli¤imden utan›r›m. Çünkü........................................................................

.......................................................................................................................
Bir türkü söylemeden gidersem yanar›m. Çünkü...............................................

......................................................................................................................
Kitaplarda de¤il türkülerde ara Yemen’i. Çünkü...............................................

.......................................................................................................................
86
TÜRKÜLER DOLUSU
3. Etkinlik: Afla¤›daki dizelerde anlat›lmak istenilenleri karfl›lar›na yaz›n›z.
Zifiri karanl›kta gelse fliirin has› ...........................................................................................

Ayak seslerinden tan›r›m
...........................................................................................
Memleket ahvalini onlardan sor ...........................................................................................

Kitaplarda de¤il türkülerde ara Yemen’i ...........................................................................................
Öleni kalan› gidip gelmeyeni ...........................................................................................
Altlar›nda imza yok ama ...........................................................................................

‹çlerinde yürek var
...........................................................................................
4. Etkinlik: Dinledi¤iniz fliirde türkülerin baz› özelliklerinden söz edilmektedir. Bu özelliklerden hangileri
afla¤›daki türkülerde yer almaktad›r? Karfl›lar›na yaz›n›z.
All› Turnam
............................................
“All› turnam bizim ele var›rsan All› turnam ne gezersin havada
............................................
fieker söyle kaymak söyle bal söyle Arabam k›r›ld› kald›m burada
............................................
Gülüm gülüm k›r›ld› kolum Gülüm gülüm k›r›ld› kolum
............................................ Tutmuyor elim turnalar ey
Tutmuyor elim turnalar ey
............................................ Ah gülüm gülüm yâr gülüm Ah gülüm gülüm yâr gülüm
K›z gülüm gülüm turnalar ey K›z gülüm gülüm turnalar ey
............................................
............................................ E¤er bizi sual eden olursa Ne onmam›fl kul imiflim dünyada
Boynu bükük benzi soluk yâr söyle Akflam olsun all› turnam dön geri
............................................
............................................ Gülüm gülüm k›r›ld› kolum Gülüm gülüm k›r›ld› kolum
Tutmuyor elim turnalar ey Tutmuyor elim turnalar ey
............................................ Ah gülüm gülüm yâr gülüm
Ah gülüm gülüm yâr gülüm
............................................ K›z gülüm gülüm turnalar ey K›z gülüm gülüm turnalar ey”
www.kultur.gov.tr
Benden Selam Söyle

...................................................................................................
“Benden selam olsun Bolu Beyi'ne
Ç›k›p flu da¤lara yaslanmal›d›r ...................................................................................................
Ok g›c›rt›s›ndan gürzün sesinden
...................................................................................................
Da¤lar seda verip seslenmelidir
...................................................................................................
Düflman geldi tabur tabur dizildi
Aln›m›za kara yaz› yaz›ld› ...................................................................................................
Tüfek icat oldu mertlik bozuldu ...................................................................................................
E¤ri k›l›ç k›nda paslanmal›d›r
...................................................................................................
Köro¤lu düfler mi yine flan›ndan ...................................................................................................
Ay›r›r ço¤unu er meydan›ndan
K›rat köpü¤ünden düflman kan›ndan ...................................................................................................
Çevrem dolup flalvar ›slanmal›d›r” ....................................................................................................
www.kultur.gov.tr
87
TÜRKÜLER DOLUSU
5. Etkinlik: fiiirden al›nan bölümleri okuyup sorular› cevaplay›n›z.
“Ah bu türküler Ah bu türküler köy türküleri

Türkülerimiz Dilimizin tuzu biberi
Ana sütü gibi candan Memleket ahvalini onlardan sor
Ana sütü gibi temiz Kitaplarda de¤il türkülerde ara Yemen’i
Türkülerde tüter da¤ da¤, yayla yayla Öleni kalan› gidip gelmeyeni
Köyümüz, köylümüz, memleketimiz. Ben türkülerden ald›m haberi
Ah bu türküler köy türküleri”
• fiiirin hangi dizelerinde türküler baflka bir varl›¤a benzetilmifltir?

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
• Dize sonlar›nda kula¤a hofl gelen ses benzerliklerini yaz›n›z.

................................... ...................................
................................... ...................................
................................... ...................................
................................... ...................................
................................... ...................................
................................... ...................................
...................................
• Bu ses benzerlikleri fliire nas›l bir ahenk kat›yor?

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
• fiiirin sizde uyand›rd›¤› duygular› yaz›n›z.

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
• Siz olsayd›n›z fliire hangi bafll›¤› koyard›n›z? Niçin?

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
88
TÜRKÜLER DOLUSU
6. Etkinlik: a. Dinledi¤iniz fliirden ö¤rendi¤iniz kelime, deyim ve atasözlerini afla¤›daki kelime havuzuna
yaz›n›z.
Kelime Havuzu
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
............................................................................................................................................
b. Oluflturdu¤unuz kelime havuzundan hareketle bir fliir yaz›n›z.

................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
89
TÜRKÜLER DOLUSU
7. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri inceleyerek sorular› cevaplay›n›z.

Selim Dede, uçurumun tepesinde yavrular› uçmaya haz›rlamak için, kollar›n›
kanat gibi kullan›yor, hoplay›p z›play›p ç›rp›n›yordu.
Ömer Seyfettin, Bahar ve Kelebekler, ‹nk›lâp Yay›nevi, 2003.
Sevgili Arkadafl›m, uzun zamand›r sana mektup yazam›yorum.
Türkülerini ba¤lama, kaval ve davul eflli¤inde söylerdi.
Arkadafllar, müsade ederseniz, iflleri bir an önce bitirmeliyim.
K›rm›z› ›fl›kta bisikletiyle karfl›ya geçen çocu¤a az kals›n, araba çarp›yordu.
1. Birinci cümlenin öznesinden sonra niçin virgül kullan›lm›fl olabilir?

...................................................................................................................................................................
2. ‹kinci cümlede virgüller niçin kullan›lm›flt›r?

...................................................................................................................................................................
3. Üçüncü cümlede virgüller niçin kullan›lm›flt›r?

...................................................................................................................................................................
4. Dördüncü cümlede virgül niçin kullan›lm›flt›r?

...................................................................................................................................................................
5. Beflinci cümlede virgüller niçin kullan›lm›fl olabilir?

...................................................................................................................................................................
6. Cümlede virgül niçin kullan›lm›fl olabilir?

...................................................................................................................................................................
8. Etkinlik: Afla¤›daki yay ayraçlar›n içine uygun noktalama iflaretleri kullan›n›z.

Ezgi ( ) okuldan ç›kt›ktan sonra do¤ru kütüphaneye gider ve bütün gününü arkadafl› Ka¤an’›n istedi¤i
kitab› bulmak için kütüphanede katologlar› taramayla geçirir. Ama arad›¤› kitab› bulamaz. Eve geldi¤inde
Ka¤an ( )a ‹nternetten mesaj yazarak haber verir.
De¤erli Arkadafl›m ( ) bugün kütüphaneye gittim. Benden istedi¤in kitab› katologlardan tarad›m fakat
bulamad›m. Kütüphane görevlisi ( ) Kitab› yar›n getireyim ( ) dedi ( ) Mehmet ÖNDER ( ) Ald› Sözü
Anadolu ( ) Elips Kitap( ) ‹stanbul ( ) 2005 ( ) yaz›l› kâ¤›d› görevliye verdikten sonra eve dönmek zorunda
kald›m. Sormay› neredeyse ( ) unutuyordum. Yar›n okula gelecek misin( ) Bana acele cevap yaz. Çünkü
senden ald›¤›m Uluç Reis( )i yar›n okula getireyim. Annem ( ) babam ( )kardeflim de sana selam söylüyorlar.
Görüflmek üzere ( ) Hoflça kal.
90
TÜRKÜLER DOLUSU
9. Etkinlik:
a. “Ünlü türkücü, dün akflam kültür merkezinde de¤iflik yörelerin türkülerini söyledi.” cümlesine göre
afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.
Ünlü türkücü ne söyledi?....................................................................................................................
Ünlü türkücü ne zaman söyledi?.........................................................................................................
Ünlü türkücü nerede söyledi? ..............................................................................................................
b. Verdi¤iniz cevaplar cümleyi hangi yönlerden tamaml›yor?

........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
10. Etkinlik:
“ Nerede, ne zaman, ne?” sorular›ndan hepsini içeren cümleleri iflaretleyiniz.
( ) Dün Kapal›çarfl›’da birbirinden güzel dükkânlar gördüm.

( ) Bahç›van ile genç adam birkaç dakika tart›flt›.
( ) Dokumac›lar çarfl›s›nda kilime gönül verenler, her gün rengârenk kilimler dokuyorlard›.
( ) Muntazam bir sanat eseri ortaya ç›km›flt›.
( ) Adamca¤›z ö¤leden sonra atölyesinde flahane resimler yapm›flt›.
( ) Mustafa kap›y› açt› ve d›flar›ya ç›kt›.
11. Etkinlik:
a. Afla¤›daki metinde geçen zarf tamlay›c›lar›n› bularak altlar›n› çiziniz.
“Y›llar önce Ankara’da bir köy okuluna gelmifltik. Piyanonun bafl›nda, kafas› t›rafll›,
yüzü günefl yan›¤›, on dört, on befl yafllar›nda görünen bir köylü çocu¤u vard›. Mozart’›
ustaca çal›yordu. Heyecandan donup kald›m. Okul müdürü durumumu anlad›. Yan›ma
yaklaflarak s›rt›m› okflad›. ‹kimiz de tek söz söylemedik. Çal›nan parçay›, gözlerimizdeki
damlalarla, sonuna kadar dinledik.”
b. Buldu¤unuz zarf tamlay›c›lar›n› birer cümlede kullan›n›z.
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
91
NEVRUZ VE B‹RL‹K
1. Etkinlik: a. Afla¤›daki kelimelerden hangileri metnin anahtar kelimeleri olabilir?
ümit bayram mâni
bahar edebiyat birlik
hediye gelenek fliir
b.Belirledi¤iniz anahtar kelimelerle birer cümle kurunuz.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. Etkinlik: Okudu¤unuz metne yönelik sorular oluflturunuz ve bu sorular› cevaplay›n›z.
Soru:........................................................................................................................................
Cevap:.......................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Soru: ...........................................................................................................................
Cevap:.......................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Soru: ...............................................................................................................................
Cevap:.......................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Soru: ...........................................................................................................................
Cevap:.......................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
92
3. Etkinlik: Metnin girifl, geliflme ve sonuç bölümlerinde yazar nelerden bahsetmifltir?
..................................................................................................................................................
G‹R‹fi
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
GEL‹fiME
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
SONUÇ
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
4. Etkinlik: Afla¤›daki görsellerden hangileri okudu¤unuz metinle ilgilidir? ‹flaretleyiniz.
93
5. Etkinlik: Afla¤›daki resim size neler ça¤r›flt›rmaktad›r? Resimle ilgili, duygu, düflünce ve hayallerinizi
anlatan bir yaz› yaz›n›z.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
94
6. Etkinlik: Afla¤›daki yaz›y› okuyunuz.
Yurdumuzda ve Orta Asya'da Nevruz Kutlamalar›
Orta Asya'da yaflayan Türkler, Anadolu Türkleri ve ‹ranl›lar›n y›lbafl› olarak kabul
ettikleri güne, yeni gün anlam›na gelen “Nevruz” ad› verilir. Nevruz kelimesi, Farsça
nev (yeni) ile ruz (gün) kelimelerinin birleflmesinden oluflmufltur. Yeni gün anlam›na
gelen «Nevruz» ad› verilir. Nevruz, gece ve gündüzün eflit oldu¤u Milâdi 22 Mart, Rumi
9 Mart gününe rastlamakta olup Nevruz-i Sultani, Sultan Nevruz, Sultan Navr›z, Mart
Dokuzu gibi adlarla da an›lmaktad›r.
Nevruz ‹ranl›lara mal edilmekte ise de “On ‹ki Hayvanl› Türk Takvimi”nde görüldü¤ü
üzere Türklerde de çok eskiden beri bilinmekte ve törenlerle kutlanmaktad›r.
Türklerde Nevruz'la ilgili bafll›ca rivayet, bugünün bir kurtulufl günü olarak kabul
edilmesidir. Yani Ergenekon'dan ç›k›flt›r. ‹flte bu sebeple Türklerde Nevruz, yeni bir
y›l›n bafllang›c› olarak kabul edilmifl ve günümüze kadar bayramlarla kutlanagelmifltir.
Orta Asya'daki Türk topluluklar›ndan Azeri, Kazak, K›rg›z, Türkmen, Özbek, Tatar,
Uygur, Anadolu ve Balkan Türkleri Nevruz gelene¤ini canl› olarak günümüze kadar
yaflatm›fllard›r.
www.kultur.gov.tr
a. Düflünceyi gelifltirme yollar›ndan hangileri kullan›lm›flt›r (tan›mlama, örnekleme, karfl›laflt›rma,

tan›k gösterme, benzetme, say›sal verilerden yararlanma)?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
b. Düflünceyi gelifltirme yollar›n›n kullan›ld›¤› cümleleri yaz›n›z.

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
95
7. Etkinlik: a. Afla¤›daki davetiye örne¤ini okuyunuz.
15/03/2008
Say›n Veli,
Okulumuzda düzenlenecek olan Nevruz kutlamalar›na
kat›lman›z› bekler, esenlikler dilerim.
Tu¤rul DURMAZ
Okul Müdürü
Adres:
Atatürk ‹O
Ayd›nl›kevler/ANKARA
Yer: Okul bahçesi
Saat: 10.00 -12.00
b. Siz de arkadafl›n›za bir davetiye yaz›n›z.
96
8. Etkinlik: a. Afla¤›daki cümlelerde alt› çizili kelimeleri daha vurgulu okuyunuz.
Rengârenk çiçeklerle k›rlar ilkbaharda süslenir.
‹lkbaharda k›rlar rengârenk çiçeklerle süslenir.
‹lkbaharda rengârenk çiçeklerle k›rlar süslenir.
b. Vurgulu okumak, anlat›m› kolaylaflt›r›yor mu? Niçin?

.....................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
c. Vurgulu okudu¤unuz kelimeler cümlenin neresinde yer al›yor? Niçin?

.....................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
ç. Okudu¤unuz cümlelerde sizce en önemli kelime ve kelime grubu hangisi olabilir? Niçin?
.....................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
9. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde vurgulu okunmas› gereken ifadelerin alt›n› çiziniz. Hangi ögelerin
vurguland›¤›n› altlar›na yaz›n›z.
S›¤›rc›klar Harunlar köyünün tarlalar›n› güzün kaplam›flt›.

.....................................................................................................................
‹lkbahar gelmesine ra¤men da¤lardaki kar erimedi.

.....................................................................................................................
Köylülerin “K›z›lçal›” dedikleri da¤ kayalardan olufluyordu.

.....................................................................................................................
Nevruz çiçe¤inin açmas›yla Yörükler yaylalar›na sürülerini götürdüler.

.....................................................................................................................
K›zlar›n› sevindirmek için bahçeye sal›ncak kurdu.

.....................................................................................................................
97
M‹LLI KÜLTÜR
A. 1, 2, 3, 4 ve 5. sorular› afla¤›daki metne göre cevaplay›n›z.
“Çad›r›ma sevgim artt›kça art›yordu...

Çad›r! dedelerimin de¤erli yurdu çad›r, bendeki bu sevgi ›rk›m›n miras›d›r; sen bana bir ata yadigâr›s›n;
geçmiflin tarihini saklayan kutsal bir tomars›n! Kanatlar›n›n her büklümünde Afrika’ya, Amerika’ya dayanm›fl
olan Türklerden bafllayarak “Sen Gotar”a varm›fl olan Osmanl› ak›nc›lar›na kadar, befl bin y›ll›k bir “fiehname”
okuyabilirim. Ortada sapl› duran dire¤in bir an›t kadar gözüme çal›ml› görünüyor. Topra¤a çak›l› her kaz›¤›nda
tarihe yer etmifl bir olay›n izini biliyorum; gergin iplerinin saz›nda ise Do¤u’dan Bat›’ya kadar ulaflm›fl bir
zafer bestesini dinliyorum...”
Refik Halit KARAY
1. Yazar›n çad›ra olan sevgisi gittikçe niçin art›yor?

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
2. Yazar, çad›r› nelere benzetmifl? Yaz›n›z.

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
3. Yazar›n geçmifliyle övündü¤ünü nereden anl›yorsunuz?

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
4. “gergin iplerinin saz›” ifadesi size neyi ça¤r›flt›r›yor?

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
5. Metnin ana fikrini yaz›n›z, metne bir bafll›k bulunuz.

........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
B. Afla¤›da virgülün do¤ru kullan›ld›¤› cümlelere “D”, yanl›fl kullan›ld›¤› cümlelere “Y” yaz›n›z.
( ) Evden çarfl›ya yürüyerek, yürüyerek de gidilmez ama, gidelim.

( ) Refik Halit KARAY, Bir ‹çim Su, ‹nk›lâp Yay›nevi, ‹stanbul, 2005.
( ) Sevgili, Ö¤retmenim uzun zamand›r size mektup yazam›yorum.
( ) Ali Kaptan, bütün gün, denizdeydi.
( ) Millî kültürümüzü gelecek kuflaklara aktarmal›y›z, dedi.
98
C. Afla¤›daki cümlelerden yard›mc› ögesi olmayanlar› iflaretleyiniz.
( ) Bütün zorluklar› tek bafl›na yenen adam gelecekti.
( ) Bayramlar birli¤imizin, beraberli¤imizin sembolüdür.
( ) Neyzen, bütün gece bestesiyle meflgul oldu.
( ) Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür.
( ) Derelerden, tepelerden rüzgâr gibi geçenler Ak›nc›lard›.
( ) Rüstem Bey, bu y›l üçüncü ödülünü alm›flt›r.
D. Afla¤›daki cümlelerde vurgulanan ögeleri iflaretleyiniz.
Cümleler Özne Nesne Zarf Tamlayac›s› Yer Tamlay›c›s›

Koca Ali birdenbire dal› dereye att›.
Koca Ali birderbire dereye dal› att›.
Dal› birdenbire dereye Koca Ali att›.
Koca Ali dereye dal› birdenbire att›.
E. Afla¤›daki sorular›n do¤ru cevaplar›n› iflaretleyiniz.

1, 2 ve 3. sorular› afla¤›daki metne göre cevaplay›n›z.
“Anadolu’da kilim, renk demek, renge susam›fll›k demek...
Göz alabildi¤ine bozlaflan topraklarda, yeflile, k›rm›z›ya, maviye, turuncuya özlem duyan insanlar, h›nc›n›
kilimlere döktü¤ü renklerden al›r. A¤açtan yeflil, denizden mavi, çiçekten k›rm›z› arayan, bulamay›nca da
tezgâha koflan insanlar, özentilerini kilimlerde dile getirir. Anadolu’da kilim, renk sofras›d›r, renge aç insanlar›n
sofras›. Al› al, moru mor, ak›-karas›, sar›s›-durusu, nesi var nesi yoksa cömertçe ortaya döker; evini, çad›r›n›
bir bayram flenli¤i, bir dü¤ün alay› gibi renklerle donat›r. Bu, onun dünyas›d›r.”
Mehmet ÖNDER
1. Afla¤›dakilerden hangisi Anadolu kilimlerinin özelliklerinden de¤ildir?

A. Do¤adaki bütün renkleri nak›fllar›nda bar›nd›rmas›
B. Kilimlerin, onu dokuyan insanlar›n duygular›n› yans›tmas›
C. Kilimi dokuyanlar›n özentilerini dile getirmesi
D. Kilimlerin sadece evleri, çad›rlar› süslemek için dokunmas›
99
2. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde söz sanat› yoktur?
A. Anadolu’da kilim, renge aç insanlar›n sofras›d›r.
B. Nesi var nesi yoksa cömertçe ortaya döker.
C. Anadolu’da kilim, renk sofras›d›r.
D. Evini, bir dü¤ün alay› gibi renklerle donat›r.
3. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde sestefl kelime yoktur?

A. H›nc›n› kilimlere döktü¤ü renklerden al›r.
B. Bir dü¤ün alay› gibi renklerle donat›r.
C. Kilim, renge aç insanlar›n sofras›d›r.
D. Kilim, renge susam›fll›k demektir.
4. Afla¤›daki numaralanm›fl yerlerin hangi ikisine virgül konulursa anlam de¤iflir?

I. Komflu ( ) bahçe ne durumda?
II. Yalç›n da¤lar›n buzlar› ( ) erimeye bafll›yor
III. Hasta ( ) hemflireye bayg›n gözlerle bakt›.
IV. Görsel sanatlar, spor etkinlikleri derslerinden yetmifl ( ) teknoloji ve tasar›m, bilgisayar derslerinden
seksen puan ald›.
A. I ve III B. II ve III C. II ve IV D. III ve IV
5. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde noktalama yanl›fl› yap›lm›flt›r?

A. Küçük bir köy- on haneyle bir dükkân-karfl›mda duruyordu.
B. – O¤lum, bu yolun nereye ç›kt›¤›n› biliyor musun?
C. Orta Ça¤›n en büyük derdi “verem hastal›¤›” idi.
D. Momo; duydu¤unu san›yorum, çok de¤erli bir romand›r.
6. Afla¤›daki cümlelerin hangisinin ögeleri yanl›fl ayr›lm›flt›r?

A. Köflkün arkas›ndaki soka¤›/akasya a¤açlar›/kaplam›flt›.
B. Birkaç ay önce/tart›flt›¤› arkadafl›yla/dün/karfl›laflm›flt›.
C. Nisan ya¤murlar›/do¤aya/can vermiflti.
D. Millî güreflçilerimiz/Atina’ya/gidecek.
100
7. Afla¤›daki cümlelerden hangisinin yüklemi isim tamlamas› fleklindedir?
A. Karfl›mda duran tarihî çeflme dedelerimizin miras›yd›.
B. Gökyüzünü kaplayan s›¤›rc›klar birden kayboldu.
C. Ünlü flairin do¤du¤u ev flu gördü¤ün ahflap konakt›.
D. Millî tak›m›m›z birazdan yeflil sahaya ç›kacakt›.
8. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde nesne vurgulanmaktad›r?

A. Bugün de arkadafl›n›n keman›n› çald›.
B. Minyatürdeki ustal›¤› ‹stanbul’a yay›lm›flt›.
C. Avanos’ta ata yadigâr› zanaatlardan çanak çömlekçilik yayg›nd›.
D. Telkâri sanat›n›n en iyi örnekleri Mardin’de yap›l›yordu.
9. “Derenin sazl›¤›nda belki yüzlerce kurba¤a ayn› anda ba¤›r›yordu.” cümlesinin ögeleri afla¤›daki
seçeneklerin hangisinde s›rayla verilmifltir?
A. Zarf tamlay›c›s›- özne- belirtili nesne- yüklem
B. Yer tamlay›c›s›- zarf tamlay›c›s›- zarf tamlay›c›s›- yüklem
C. Yer tamlay›c›s›- özne-zarf tamlay›c›s›- yüklem
D. Belirtili nesne- zarf tamlay›c›s›- özne- zarf tamlay›c›s›- yüklem
10. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde “fiilimsi” cümlenin yer tamlay›c›s› olmufltur?

A. Parçalanacak kaya, tünelin en sert kayas›yd›.
B. Geçmifl günleri bir flerit gibi gözünün önünden geçti.
C. Tan›d›k yüzlere üç haftad›r rastlayamad›.
D. Geçen hafta hat kursuna yaz›ld›.
101
Afla¤›daki “Öz De¤erlendirme Formu”nu okuyup sizi en iyi ifade eden sütunu (Evet, Biraz, Hay›r)
iflaretleyiniz. Her bir sütundaki iflaretleri say›p formun alt›ndaki ilgili kutucuklara yaz›n›z.
EVET B‹RAZ HAYIR
Okudu¤um metne iliflkin karfl›laflt›rmalar yapar›m.
Okudu¤um metnin öncesi ve sonras›na ait kurgular yapar›m.
Dinlediklerimin ana duygusunu belirlerim.

Dinledi¤im fliirin bende uyand›rd›¤› duygular› ifade ederim.
Konuflmamda amaç-sonuç iliflkileri kurar›m.
Canland›rmalarda sesimi varl›k ve kahramanlar› ça¤r›flt›racak flekilde kullan›r›m.
Konuflmam› bir ana fikir etraf›nda planlar›m.

Duygu, düflünce, hayal, izlenim ve deneyimlerimi yazarak ifade ederim.
Yazacaklar›m›n tasla¤›n› olufltururum.
Konunun özelli¤ine uygun düflünceyi gelifltirme yollar›n› kullan›r›m.
EVET B‹RAZ HAYIR
................................ ................................ ................................
102
4 . TEMA: TOPLUM HAYATI
• Ergenekon Destan›
• Çi¤dem Der ki...
• Herkesin Dostu Anton
• Aflinas›z
103
TEMAYA HAZIRLIK
a. Dinledi¤iniz an›yla ilgili afla¤›daki sorulara cevap veriniz.
Ayn› durumla siz karfl›laflsayd›n›z

neler yapard›n›z?
..................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
Ö¤retmen nas›l bir çözüm bulmufltur?
........................................................................................................
..............................................................................................
........................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
Bu an›y› okuduktan sonra neler .............................
düflündünüz? ..................................................................................................
.............................
...................................................................................................
...................................................................................................
.................................................................................................... Sizce daha farkl› nas›l yard›m
.................................................................................................... kampanyas› düzenlenebilir?
.............................................................................................
....................................................................................................
.............................................................................................
....................................................................................................
.............................................................................................
....................................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
.............................................................................................
Toplumdaki yard›m kampanyalar› .............................................................................................
hakk›nda neler düflünüyorsunuz?
....................................................................................................
.................................................................................................. Siz olsayd›n›z böyle bir yard›m
.................................................................................................... kampanyas›na nas›l kat›l›rd›n›z?
................................................................................................
....................................................................................................
.............................................................................................
....................................................................................................
................................................................................................
....................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
104
b. Afla¤›da sembollerini gördü¤ünüz kurumlar hakk›nda bildiklerinizi yaz›n›z.
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
......................................................................... .........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
.........................................................................
Siz nas›l bir yard›m derne¤i kurmak isterdiniz?
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
Bu dernek için bir amblem tasarlay›n›z.
105
ERGENEKON DESTANI
1.Etkinlik: Okudu¤unuz metinden al›nan bölümü okuyup afla¤›daki sorular› cevaplay›n›z.
Dört yüz y›l sonra Ergenekon’da kendileri ve sürüleri o kadar ço¤ald›lar ki s›¤mad›lar. Bu sebepten bir
yere toplan›p oturup konufltular. Dediler ki: “Atalar›m›zdan iflittik. Ergenekon’un d›fl›nda genifl yerler, güzel
yurtlar olurmufl. Bizim, yurdumuz eskiden o yerlerde imifl... Da¤lar›n aras›ndan yol izleyip bulal›m. Göçüp
ç›kal›m. Her kim bize dostum derse onunla görüflelim. Düflmanlarla güreflelim.” dediler.
Hepsi bu sözü be¤enip ç›kmaya yol izlediler, bulmad›lar. O zaman bir demirci dedi ki: “Burada bir demir
madeni var. Yal›n kata benziyor. fiunun demirini eritsek bir yol olurdu.” Var›p o yeri gördüler. Bu sözü de
be¤endiler. Da¤›n genifl yerine bir kat odun, bir kat kömür dizdiler. Da¤›n üstünü arka yan›n›, beri yan›n›
böylece doldurduktan sonra yetmifl deriden körük yap›p yetmifl yerde kurdular. Ateflleyip körüklediler.
a. Metinde ortaya konulan sorunlar ve bunlara önerilen çözüm örnekleri nelerdir?

.........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
b. Siz olsayd›n›z nas›l çözüm yollar› bulurdunuz?
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
2.Etkinlik: Afla¤›daki paragraflardan hangi ikisini birlefltirirsek okudu¤unuz metni en iyi flekilde özetler?
( ) Destan, savaflmaktan b›kan ve ayn› zamanda ölümden korkan insanlar›n rahat yaflama arzusuyla
kufl uçmaz kervan geçmez bir yere saklanmalar›n› ve orada ço¤almalar›n›, daha sonra buradan
gizlice ç›k›p kendilerine yeni yurtlar aramalar›n› anlatmaktad›r.
( ) Destan, esir ve köle olmak yerine özgür yaflama arzusu içindeki Türklerin kendilerine tehlikesiz
bir ortam› yurt tutarak ço¤almalar›n›, zenginlik ve mutluluk içinde yaflamalar›n› anlatmaktad›r.
( ) Destan, savaflmaya gücü kalamayan insanlar›n yurtlar›n› terk etmelerini, günü gelince intikam
almak için bulunduklar› yerden ç›karak düflmanlarla hesaplaflmalar›n› anlatmaktad›r.
( ) Kendilerine yetmeyen yurttan d›flar› ç›karak di¤er topluluklardan bar›fl içinde yaflamak isteyenlerle
bar›flmak, savaflla yok etmek isteyenlere karfl› da savaflmak düflüncesi ön plandad›r.
( ) Yurt ararken çok titiz davrand›klar›, kendilerine sorun ç›karacak olanlarla savaflacaklar›, bu
konuda hiçbir engel tan›mayacaklar› ön plana ç›kar›lm›flt›r.
106
ERGENEKON DESTANI
3.Etkinlik:
a. Afla¤›daki parçay› okuyunuz.
“Dört yüz y›l sonra Ergenekon'da kendileri ve sürüleri o kadar ço¤ald›lar ki s›¤mad›lar. Bu sebepten
bir yere toplan›p oturup konufltular. Dediler ki: “Atalar›m›zdan iflittik. Ergenekon'un d›fl›nda genifl yerler,
güzel yurtlar olurmufl. Bizim yurdumuz eskiden o yerler imifl… Da¤lar›n aras›ndan yol izleyip bulal›m.
Göçüp ç›kal›m. Her kim bize dostum derse onunla görüflelim. Düflmanlarla güreflelim.” dediler.
Hepsi bu sözü be¤enip ç›kmaya yol izlediler, bulamad›lar.
O zaman bir demirci dedi ki: “Burada bir demir madeni var. Yal›n kata benziyor. fiunun demirini
eritsek bir yol olurdu.” Var›p o yeri gördüler. Bu sözü de be¤endiler. Da¤›n genifl yerine bir kat odun,
bir kat kömür dizdiler. Da¤›n üstünü, arka yan›n›, beri yan›n› böylece doldurduktan sonra yetmifl deriden
körük yap›p yetmifl yerde kurdular. Ateflleyip körüklediler.”
b. Afla¤›daki boflluklar› bu parçadan hareketle doldurunuz.
Türkler bar›fl yanl›s›d›r çünkü ………………………………...................................………...………....
…………………………………………………………………....................………………………………........
………………………………………………………………………...................………………………….........
…………………………………………………………………………………………………............................
Türkler çok eskiden beri baz› madenleri kullan›yordu. Bunlar› flöyle s›ralayabiliriz:
………………………………………………………………………………....................................................
………………………………………………………………………...................………………………….........
………………………………………………………………………...................………………..………….......
Türkler bir sorunu çözmek için hemen toplan›r ve görüfl al›flveriflinde bulunurdu.
Bunu ………………………………………………………………………...................………………….......
………………………………………………………………………...................…………………………........
………………………………………………………………………...................………………………….........
………………………………………………………………………...................………………………….........
………………………………………………………………………................... anl›yorum.
107
ERGENEKON DESTANI
4.Etkinlik: Okudu¤unuz metne göre afla¤›daki ifadelerden do¤ru olanlara “D”, yanl›fl olanlara
“Y” yaz›n›z.
( ) Ergenekon destan› ile Göktürk destan› ayn› konuyu ifllemektedir.
( ) Göktürkleri ortadan kald›rmak için bütün kavimler birleflmifltir.
( ) Göktürkler ilk on günlük savaflta galip geldi.
( ) Göktürkleri savaflarak yenemeyece¤ini anlayan hanlar ve beyler hile yapt›.
( ) Düflman askerleri kaçmaya bafllay›nca Göktürk askerleri onlar› kovalamaktan vazgeçti.
( ) Düflman askerleri kad›nlar›, yafll›lar› ve çocuklar› bile k›l›çtan geçirdi.
( ) Düflman sald›r›s›ndan sadece iki Türk kurtulabildi.
( ) Düflman elinden kurtulan Türkler, Ergenekon ad› verilen yere yerlefltiler.
( ) Ergenekon ulafl›m› çok zor, verimsiz, çorak bir yerdi.
( ) Türkler, Ergenekon'a s›¤mayacaklar›n› anlay›nca da¤› eritip ç›kmaya karar verdiler.
( ) Göktürkler eski düflmanlar›yla savaflmak zorunda kalmad›lar.
5.Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerin hangisi ya da hangilerinde Göktürklerin çok güçlü oldu¤u sonucuna
varabiliriz? ‹flaretleyiniz.
( ) Türk illerinde Göktürk oku ötmeyen, Göktürk kolu yetmeyen bir yer yoktu.
( ) Göktürklere, “Hile yapmazsak hâlimiz yaman olur.” dediler.
( ) Burada bu ikisinin çocuklar› ço¤ald›.
( ) Göktürkler: Her kim bize dostum derse onunla görüflelim, düflmanlarla gürüflelim.” dediler.
( ) Tanr›’n›n gücü ile atefl k›zd›ktan sonra demir da¤ eriyip ak›verdi.
( ) Düflmanlar, Göktürleri görünce birden geri döndüler.
( ) Börte Çene, bütün illere elçi gönderip Ergenekon’dan ç›kt›klar›n› bildirdi.
108
ERGENEKON DESTANI
6.Etkinlik: Afla¤›daki deprem haberini okuyunuz. Bu haberden hareketle dayan›flma konulu bir deneme
yaz›s› yaz›n›z.
YAfiAM SESS‹ZL‹⁄‹
Dozerler, vinçler, kamyonlar, ambulanslar...
Depremde yerle bir olan kentlerin, kasabalar›n y›k›nt›lar›nda yaflam izi süren kurtarma ekiplerinin uzman›
elindeki demir çubu¤u enkaza dikiyor. Ekip bir araya geliyor. Saatlerdir süren çal›flmayla ilgili son durum
tart›fl›l›yor. ‹mece devam ediyor. Ülkenin dört yan›ndan koflup gelen gönüllülerle yabanc› ekipler, toz toprak
içinde enkaz› kaz›yor. Y›k›nt›lar aras›nda rastlanan foto¤raflara, eflyalara bak›l›yor. Enkaz alt›nda yak›n›
bulunanlar ça¤r›l›yor. Evin plan› soruluyor. Enkaz alt›nda kalan kifliye sesleniliyor. Ekip dinliyor ve enkaz
alt›ndakinin yerini tam olarak belirliyor. Parçalanan tu¤lalar›n, toz bulutlar›n›n, demir y›¤›nlar›n›n, beton
kirifllerin aras›nda yaflam beliriyor birdenbire. Dikkatle ç›kar›l›yor depremzede ve hemen ambulansla hastaneye
ulaflt›r›l›yor.
Sonras› sevinç gözyafllar›, kucaklaflmalar ve tabi ki alk›fllar. Adapazar›’nda, Yalova’da, Gölcük’te,
‹zmit’te çal›flan Yunan, Frans›z, K›br›sl›, Azeri, ‹srailli, Belçikal›, Koreli, Rus, Alman, Malezyal›, ‹ngiliz ekipler
kurtarma çal›flmalar›yla halk›n gönlünde taht kurdular. Dini, dili, ›rk› ne olursa olsun, insan›n insan, insanlar›n
da kardefl oldu¤unu mufltulayan ekipler, halklar›n dost oldu¤unu kan›tlad›lar. Depremde yaflamlarn› yitirenlere
gözyafl› döktüler. Kurtard›klar› canlarla güldüler hepimiz gibi.
Bertan A⁄AO⁄LU
………………………………….……...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
………………………………….……...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
………………………………….……...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................…………………………...
………………………………………...................………………………………...................………………………
…...………………………………….……...................………………………………...................…………………
109
ERGENEKON DESTANI
7.Etkinlik: Afla¤›daki deyim hikâyesinde noktalama iflaretlerini uygun yerlerde kullan›n›z.
‹K‹ D‹RHEM B‹R ÇEK‹RDEK

Keçiboynuzunun ad› Yunancada kerat›on ‹ngilizcede carob Arapçada ise k›rr›tt›r
Keçiboynuzunun tohumu yüzy›llar boyunca elmas ölçmek için kullan›lm›fl Elmaslar keçiboynuzu
tohumlar›yla tart›larak sat›lm›fl Bu yüzden keçiboynuzu k›rat ya da karat denilen ölçüye ad›n›
vermifl Prof Dr Ayd›n Akkaya flöyle yaz›yor Keçiboynuzu çekirde¤i tabiatta a¤›rl›¤› de¤iflmeyen
bir tohumdur Bütün tohumlu bitkilerden yaln›z keçiboynuzu uzun süre suda bekletildikten
sonra filiz verebilir Bu hem çok kurudu¤u ve meyvesinden ç›kt›ktan sonra son ve sabit
a¤›rl›¤›n› ald›¤› için hem de içine su almas› ihtimalinin çok az ve çok uzun zamana ba¤l›
oldu¤u içindir
Keçiboynuzu çekirde¤i Araplar Selçuklular ve Osmanl›lar döneminde a¤›rl›k ölçüsü olarak
kullan›lm›flt›r Dört tanesi bir dirhem eder Dirhem de¤iflmekle birlikte 3 gr a¤›rl›¤› temsil
etmektedir Sat›c› iki dirhemlik bir fley satarken bu da benden olsun deyip bir çekirdek
fazla tartarsa bu müflterinin sayg›de¤er itibarl› bir kifli oldu¤unu gösterir.
Oldu¤undan fazla giyinen süslenen kiflilere iki dirhem bir çekirdek denilmesi buradan
kaynaklanmaktad›r.
Deyimler ve Öyküleri
8.Etkinlik: a. Afla¤›daki cümlelerde fiillerin bildirdi¤i eylem kim taraf›ndan yap›lm›flt›r?

Karfl›lar›na yaz›n›z.
1. Sanatkâr eserleriyle topluma nas›l yaflamalar› gerekti¤ini söyler. .........................................................

2. Atatürk’ün fikirleri, sözleri tahlil edilmemifltir. .........................................................
3. Sanatç› toplumun yaflay›fl›na ayna tutar.
.........................................................
4. ‹nsanlar toprak medeniyeti ile huzura kavuflturulabilirler.
.........................................................
5. Toprak medeniyeti, fikri ileri topluma benimsetilir.
.........................................................
6. Sanatç› yeni dünya görüflü ortaya koyar.
.........................................................
b. Hangi cümlelerde eylemleri kimin yapt›¤› belli de¤ildir? ............................................................................
c. Afla¤›daki cümleleri fiillerin öznesi belli olan flekilleriyle tamamlay›n›z?
Baz› sanatkârlar topluma .................................................. (yol göster-)
Atatürk bizi taklidi ilimden kurtarmak .......................................... (iste-)
Baz› sanatkârlar toplumu arkadan ........................................................... (takip et-)
Milletvekilleri insanlar›n düzenli bir hayata kavuflmas›n› ............................................ (sa¤la-)
Ben bir Türk sanatkâr›n ç›k›p böyle bir eser yazmas›n› ....................................................... (iste-)
110
ERGENEKON DESTANI
9.Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerin fiillerini edilgen hâle getiriniz.
Milletler sanatta ilerleyerek medeniyete ulaflt›lar.
................................................................................................... (edilgen)
Sanatkârlar toplumu gelifltirmeye çal›fl›rlar.
.................................................................................................. (edilgen)
‹nsanlar toprak medeniyeti ile huzurlu yaflama kavufltular.
.................................................................................................. (edilgen)
Sanatç›lar yeni bir dünya görüflü, yeni bir yaflay›fl düzeni getirmifllerdir.
.................................................................................................. (edilgen)
Yaflad›¤›m›z co¤rafi bölge içinde gelene¤imize uygun, bilime dayanan

bir medeniyet kurabiliriz.
.................................................................................................. (edilgen)
Bunda Türk toplumunun hayat istikametini bulurum.
.................................................................................................. (edilgen)
Güven bizlere bu co¤rafi bölge içinde yaflama hududu çizer.
.................................................................................................. (edilgen)
Bunun yüküne katlanabiliriz.
.................................................................................................. (edilgen)
Er geç toprak medeniyetinin üstün gelece¤ine inan›yor.
.................................................................................................. (edilgen)
Sanayi medeniyetle ayakta duramaz, yaflayamazs›n›z.
.................................................................................................. (edilgen)
111
Ç‹⁄DEM DER K‹...
1.Etkinlik: Kelimelerin metindeki anlamlar›ndan hareketle bulmacay› doldurunuz.
1 3
1. Tohumdan yetifltirilmifl, dikilmek için haz›rlanan sebze veya çiçek.
2. Baz› nesnelerde var oldu¤una inan›lan iyilik kayna¤›.
Hikâye Kap›s›
3. Geçmeye engel olacak flekilde uzunlamas›na kaz›lm›fl derin çukur.
4. Düzenli, sürekli düzgün biçimde.
5. Büyük zarar ve s›k›nt›ya yol açan olay veya kimse.
6. Pis, i¤renç.
7. Sevgi ba¤l›l›¤›.
112
2.Etkinlik: Hikâyenin anahtar kelimelerini belirleyerek yaz›n›z.
Hikâye Kap›s›
3.Etkinlik: Okudu¤unuz hikâyenin unsurlar›n› belirleyiniz.
Zaman Yer
................................................. .................................................
................................................. .................................................
................................................. .................................................
................................................. .................................................
.................................................. Hikâyenin ad› ..................................................
..........................................
..........................................
..........................................
Olaylar fiah›s ve Varl›k Kadrosu
..........................................
................................................. .................................................
..........................................
................................................. .................................................
................................................. .................................................
................................................. .................................................
.................................................. ..................................................
113
4.Etkinlik: Hikâye ile ilgili boflluklar› doldurunuz.
Siz olsayd›n›z hikâyeye Bu hikâyeden ö¤rendi¤im

nas›l bir bafll›k verirdiniz? en önemli fley:
........................................................................... ...........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
Halan›n kiflisel özellikleri: Hikâyenin ana fikri:

........................................................................... ...........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
Halay› ikna etmek için neler Günlük hayat›n›zda

söylerdiniz? karfl›laflt›¤›n›z bat›l inançlar:
........................................................................... ...........................................................................
.......................................................................... ..........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
......................................................................... .........................................................................
114
5.Etkinlik: Hikâyeden al›nm›fl olan afla¤›daki bölümleri okuyunuz. Her bölümde anlat›m›n kimin
a¤z›ndan yap›ld›¤›n› karfl›lar›na yaz›n›z.
Bir sabah uyand›¤›mda evimizin önünde iki

kucak dolusu horozibi¤i y›¤›n›yla karfl›laflt›m.
Bahçede bir kökçük olsun horozibi¤i kalmam›fl, ....................................................
hepsi sökülmüfl. K›rm›z›dan mora do¤ru koyulaflan
güzelim kadifemsi çiçeklere kim k›ym›flt›,
anlayamam›flt›m. Bunu neden yapm›fllar ki diye
düflünürken her fley anlafl›ld›.
Dokunma bu mendebur fleye! Senin dünyadan

haberin yok. Ben bofluna m› eldiven giydim
san›yorsun. Hep bu u¤ursuz çiçek yüzünden, çiçek ....................................................
demeye dilim pek varm›yor asl›nda, ot demeli buna.
Öyle ars›z ki neredeyse topra¤a döktü¤ü bütün
tohumlar hemen yefleriyor.
Biliyor musun bu çi¤demin so¤anlar›n› ben

ekmifltim buraya tam yedi y›l önce. Gizlice
kazm›flt›m zakkumun kökünü, çi¤dem so¤anlar›n› ....................................................
gömüp üzerini hemen kapay›vermifltim.
6.Etkinlik: Afla¤›daki kelimelerin Türkçe karfl›l›klar›n› sözlükten bulunuz.
aksiyon: ....................................................................................................................................................................
fragman: ..................................................................................................................................................................
provokasyon: ........................................................................................................................................................
finifl: .....................................................................................................................................................................
muntazam: .....................................................................................................................................................
b. Bu kelimelerin Türkçe karfl›l›klar›n› birer cümlede kullan›n›z.

.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
115
7.Etkinlik: Bat›l inançlar›n yanl›fll›¤› ile ilgili bir hikâye yaz›n›z.
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
8.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyup a, b ve c maddelerinde verilen çal›flmalar› yap›n›z.
Horozibi¤i çiçeklerinden birini elime al›p okflamaya bafllad›m.
Bu çiçek köklerini topra¤a yap›flt›r›yordu.
Dikkatli olmazsak elimizi kesebiliriz.
Ceviz a¤ac›na konan baykuflu tafllat›r.
Uzatt›¤›m›z b›ça¤› ya da makas› elimizden almaz.
Topra¤a düflen horozibi¤i tohumlar› çarçabuk yeflerirdi.
Bu çi¤demin so¤anlar›n› ben ekmifltim.
116
a. Cümlelerin fiillerinin bildirdikleri eylemden etkilenen nesneler var m›? Cümlelerin fiilleri ile varsa nesnelerini
yaz›n›z.
Fiiller Fiilden etkilenen nesneler
b. Bu cümleleri nesnesiz olarak yaz›n›z.
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
c. Bu cümleleri geçiflsiz fiillerle yeniden yaz›n›z.
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
9.Etkinlik: Siz de fiilleri geçiflli olan cümleler kurunuz.
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
117
HERKES‹N DOSTU ANTON
1.Etkinlik: Afla¤›daki kelimelerin anlamlar›n› dinledi¤iniz metinden hareketle tahmin ediniz.
Tahminim:
hadise
Sözlük Anlam›:
ameliye Tahminim:
Sözlük Anlam›:
partal Tahminim:
Sözlük Anlam›:
pardösü Tahminim:
Sözlük Anlam›:
tenkit Tahminim:
Sözlük Anlam›:
tamah Tahminim:
Sözlük Anlam›:
2.Etkinlik: Afla¤›daki kelime gruplar›n›n anlamlar›n› sözlükten bularak birer cümlede kullan›n›z.
Kelime Gruplar› Sözlük Anlamlar›
musallat olmak
muvaffak olmak
havale etmek
sevk etmek
tembih etmek
haber salmak
tenkit etmek
Cümlelerim
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
118
3.Etkinlik: Dinledi¤iniz hikâyenin unsurlar›n› belirleyiniz.
Zaman:................................ fiah›slar:..............................
............................................. ............................................
............................................. ............................................
............................................. ............................................
............................................. ............................................
Mekân:................................ Hikâyenin Ad›:. Ana fikri:...............................

............................................ ............................................... .............................................
............................................ ............................................... .............................................
............................................ ........................................... .............................................
............................................ ............................................
Olaylar:.................................................................. Konusu:..................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.............................................................................. ..............................................................................
.................................................................................. ..................................................................................
................................................................................... ...................................................................................
4.Etkinlik: Dinledi¤iniz metinden al›nan afla¤›daki parafrafta yazar›n ne anlatmak istedi¤ini yaz›n›z.
O partal k›l›kl› ve hay›rsever adamca¤›z›n kendisi için yeni bir iktisadi sistem icat etmifl
oldu¤unu fark ettim. ‹nsanlar›n dürüstlü¤üne güveniyordu. Tasarruf hesab›na para yat›racak
yerde hemflehrilerinin minnet duygular›n› bir banka hesab› gibi kullan›yordu. Var› yo¤u bu gözle
görünmez tasarruf hesab›nda yat›yordu; kendilerine âdeta bir lütufta bulunur gibi bedelini
istemeyi düflünmeden hizmeti dokunan adama karfl› borçlar›n› inkâr etmek en yüzsüz insanlar›n
bile akl›ndan geçmezdi.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
119
5.Etkinlik: Afla¤›daki paragraflar› okuyunuz ve daha sonra yandaki sorular› uygun paragrafla efllefltiriniz.
‹nsani de¤er ve erdemleri öne

ç›kararak hümaniter entegrasyona
katk›da bulunmak vicdan borcu. Yolu
diyalog. Sözlük anlam› karfl›l›kl› Hangi paragrafta yazar çocuklu¤una
konuflmak. Ne ki günümüzde özlemini içtenlikle dile getirmifltir?
sosyokültürel ba¤lamda kazand›¤›
kavramsal mana bask›n: Karfl›l›kl›
alg›lamalar› zihni konsensüse
ulaflt›r›c›, ilke, içerik ve hududu belirli
düflünce ve aktiviteler bütünü
Bas›ndan
Türk buluflu “Erke”nin s›rr› henüz

aç›klanmad› ama Anadolu’nun her
yerinden “Erke” f›flk›r›yor. Yozgat’›n
fiahmuratl› köyünde, uydu anteniyle
yap›lan günefl ocaklar› yemek
piflirmede kullan›l›yor. Projeyi, BM
ve Dünya Bankas› da destekliyor.
Hangi paragrafta bilmedi¤iniz kelime
Bas›ndan daha fazlad›r?
Mutlu sonlara bay›l›r›m. Çocuklu-

¤umun en mutlu sonu, a¤z›ma att›¤›m
kehribar renkli f›nd›kl› akide flekerinin
eriyip sonunda f›nd›¤›n›n kald›¤› and›.
Beyaz külahtaki o renkli flekerler bir
bayramlarda bir de mevlitlerde ikram
edilirdi biz çocuklara... Nur yüzlü,
beyaz saçl› anneannemin kalabal›k
ailemizin tüm çocuklar›n› büyükten
küçü¤e s›raya dizip her birimize birer
külah veriflini hiç unutmuyorum. Külah
açt›¤›m›zda yapt›¤›m›z ilk ifl, külah›n
üzerindeki o tek büyük lokumu bir
güzel mideye indirmek olurdu. S›rf o
Hangi paragraf anlafl›l›r bir dille
tek lokum için yeni bir külah daha
yaz›lm›flt›r?
almak isterdik ve çekifltirirdik
anneannemin etekli¤ini her bir
yan›ndan...
Bas›ndan
120
6.Etkinlik: Dinledi¤iniz metni dil ve anlat›m yönünden de¤erlendiriniz.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
7.Etkinlik: Hikâyenin sonunu yeniden kurgulayarak yaz›n›z.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
121
8.Etkinlik: Afla¤›daki yabanc› kökenli kelimeleri Türkçe karfl›l›klar› ile efllefltiriniz.
sual onar›m
k›ymet denetim
tavsiye birikim
tamir de¤er
tasarruf soru
teftifl öneri
9.Etkinlik: Yard›msever bir insan›n yapt›¤› iyilikleri anlatan bir hikâye yaz›n›z. Hikâyenizi yazarken
yabanc› kelimeler yerine Türkçe karfl›l›klar›n› kullan›n›z.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
122
10.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Fiilleri yazarak çat› özelliklerini tabloya iflaretleyiniz.
‹kindi vakti köpe¤imi gezdirmeye ç›km›flt›m.
Esrarl› metodunu keflfetmeye karar verdim.
Yabanc› adam eski bir dostunu görmüfl gibi aç›k mavi gözleriyle bana sakin sakin gülümsedi.
Anton’un yabanc› imiflim gibi yaln›z küçük bafl iflaretiyle selam vermesine biraz al›n›yordum.
Evde tamir ifli ç›kt›¤›nda hizmetçiye Anton’u ça¤›rtt›r›rd›m.
Anton’a, beyin eski pardösüsü verildi.
Hizmetçiye bütün eski elbiselerimi getirttim.
Ma¤azada önüne yeni mallar ç›kar›ld›.
Bu ayakkab›lar Fritz’e verilebilir.
Seneler var ki Anton’dan hiç bahsedilmedi.
F‹‹L ÇATILARI
F‹‹LLER Öznelerine göre Nesnelerine göre
Etken Edilgen Geçiflli Geçiflsiz
123
Afi‹NASIZ
1.Etkinlik: Metindeki kullan›mlar›ndan hareketle afla¤›daki kelimeleri anlamlar› ile efllefltiriniz.
aflina rahat, sakin
merhaba demek oyalanmak
yârenlik etmek dostça konuflmak
asude selam vermek
e¤leflmek tan›d›k
2.Etkinlik: Metin duygu ve düflüncelerini yans›tan anahtar kelimeleri belirleyerek afla¤›ya yaz›n›z.
Metnin anahtar kelimeleri

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
3.Etkinlik: Okudu¤unuz metnin konusunu, ana fikrini ve yard›mc› fikirlerini yaz›n›z.
Metnin konusu:..........................................................................................................
..................................................................................................................................
Metnin ana fikri:.........................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Metnin yard›mc› fikirleri:...............................................................................................

.................................................................................................................................
124
Afi‹NASIZ
4.Etkinlik: Okudu¤unuz metindeki öznel ve nesnel yarg›lar› bulup yaz›n›z.
Öznel Yarg›lar
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Nesnel Yarg›lar
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
5.Etkinlik: Metnin bafll›¤› ile içeri¤i aras›nda nas›l bir ilgi var?
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
Okudu¤unuz metnin bafll›¤› baflka ne olabilir? Metne farkl› bafll›klar bulunuz.
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
6.Etkinlik: Afla¤›daki deyim ve kelime gruplar›n› cümle içinde kullan›n›z.
içini dökmek................................................................................................................................................
yârenlik etmek................................................................................................................................................
muhabbet etmek................................................................................................................................................
hayat› paylaflmak................................................................................................................................................
125
Afi‹NASIZ
7.Etkinlik: a. Afla¤›daki paragraflar› okuyunuz. Paragraflar› yandaki özelliklerden uygun olan› ile
efllefltiriniz.
“Unutmayal›m ki biz insanlar›n hayvanlardan

bir fark› konuflmaksa öteki fark› da gülmektir. Siz
hiç ömründe gülen, kahkahalar atan bir hayvan
gördünüz mü? Zavall›lar kimbilir ne kadar gülmek
istiyordur. Hatta insan kardefllerinin baz› öyle Yazar, kesin bir yarg›ya varma gayesi
tuhafl›klar› vard›r ki onlar›n karfl›s›nda herhâlde gütmeden düflüncelerini anlatm›flt›r.
kahkahalarla gülmek için can at›yordur. Ama ne
hikmetse yüzleri gülmeye elveriflli bir flekilde
yarat›lmam›flt›r. Kendilerini ne kadar zorlasalar
gülemezler. Buna karfl›n insanlar çok flükür
gülebiliyorlar. Do¤a bize böyle bir olanak
vermiflken, niçin bunu bol bol kullanmamal›?
Hayat› iyi karfl›laman›n s›rr›n› bulabilmek için
her fleyden önce gülümsemeyi ö¤renmeli.”
fievket RADO
Bir konuda bilgi vermek, bir düflünceyi

“Masallar çocuklar için vazgeçilmez bir kan›tlamak için yaz›lm›flt›r.
okuldur. Masalla büyümüfl bir çocu¤un gönül
ülkesi, düflleyemeyece¤iniz kadar s›n›rs›zd›r. O
ülkede cömert padiflahlar, zengin saraylar, mutlu
insanlar vard›r. O ülkede fliddet, cinayet,
yoksulluk, yalan, düzenbazl›k yoktur. Çünkü
orada iyiler hep kazanm›flt›r. Bu talihli çocuklar›n
dünyaya iyimser bakacaklar›n› ve yüreklerindeki
safl›¤› ömür boyu sürdüreceklerini düflünüyorum.”
Ali ÇOLAK
Konuflur gibi bir üslupla içten ve do¤al
bir anlat›mla yaz›lm›flt›r.
“Ö¤rencilerin h›zla geliflen teknoloji toplumunda
yeni bilgi ve beceri alanlar›nda uzmanlaflmas›,
analiz ve karar alma yeteneklerine sahip olmas›,
büyük bilgi y›¤›nlar› içerisinde dolaflmay›
ö¤renmesi gerekmektedir. Bu süreçte ö¤retmen
merkezli bir e¤itim anlay›fl› yerine ö¤renen merkezli
bir e¤itim anlay›fl› hayata geçirilerek ö¤rencilere
21.yüzy›l›n yeni bilgi ve becerileri kazand›r›lmal›d›r.”
Tufan AYTAÇ
b. Okudu¤unuz metnin türünü yaz›n›z.
...............................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
126
Afi‹NASIZ
8.Etkinlik: Afla¤›da verilen bafll›kla ilgili bir hikâye yaz›n›z.
S‹H‹RL‹ KEL‹ME: MERHABA
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
127
Afi‹NASIZ
9.Etkinlik: a. Afla¤›daki cümlelerin ögelerini bulup yüklemlerine göre cümlelerin türlerini karfl›lar›na
örnekteki gibi yaz›n›z.
Küçük flehir, kasaba özlemi gitgide içimde büyüyor. Fiil cümlesi

................................
Ayaküstü sohbetlerin tad›na doyum yoktur. ‹sim cümlesi
................................
Orada insanlar›n dertleflerek mutlu yaflad›klar›na inan›yorum. ................................
fiehirlilerin ço¤u birer mutsuz yabanc›d›r. ................................

Sokak boyunca kimseye selam vermeden yürüdü¤ünüzü fark ediyorsunuz. ................................
Onlar asude zamanlard›. ................................

Yaln›zl›¤›n›zla bafl bafla geçiyorsunuz sokaklar›. ................................
Sokakta biri selam verip hâlinizi hat›r›n›z› sorsun istiyorsunuz. ................................
b. Bu cümleleri afla¤›ya yaz›p karfl›lar›na yüklemlerin türlerini belirtiniz.
............................................................................................................................ ....................................
............................................................................................................................ ....................................
............................................................................................................................ ....................................
............................................................................................................................ ....................................
............................................................................................................................ ....................................
............................................................................................................................ ....................................
............................................................................................................................ ....................................
............................................................................................................................ ....................................
10.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri yüklemlerine göre adland›r›n›z.
Tren yolculu¤u her istasyonda ço¤alan bir efsanedir. ( ...................................................)
Edip Cansever’in fliiri aflinalar içinde yaflayan bir adam› anlat›yor. (....................................................)
Sokaktan gelen sesler de gürültüler de yabanc› de¤ildir. ( .................................................. )
‹nsanlar flafakla birlikte tarlalara, bahçelere da¤›t›lm›flt›r. (................................................... )
Ne eski insanlar› geri getirebiliriz ne de o güzel komfluluklar›. (................................................... )
Biz insanlar›, evleri, semtleri ve flehirleri kokular›yla tan›yabiliyoruz. ( .................................................. )
128
Afi‹NASIZ
11.Etkinlik: Afla¤›daki fiil cümlelerini isim cümlesi yap›n›z.
Yazar, flehirde tan›d›k insanlar görememekten flikâyet ediyor.
.......................................................................................................................................................
Hayvanlar âlemi ile ilgili belgeseller izliyoruz.
.......................................................................................................................................................
K›fl›n kar topu oynamay› seviyordum.
.......................................................................................................................................................
Bat›l inançlar toplum hayat›n› olumsuz etkiliyor.
.......................................................................................................................................................
Yard›msever insanlar hayatlar›nda mutlu olurlar.
.......................................................................................................................................................
fiehirlerde insanlar birbirleriyle görüflmeye zaman ay›ram›yorlar.
.......................................................................................................................................................
fiehirli insanlar kalabal›k içinde yaln›z yafl›yorlar.
.......................................................................................................................................................
Arkadafllar›m›z, komflular›m›z yaln›zl›¤›m›z› paylafl›rlar.
.......................................................................................................................................................
‹nsanlara bat›l inançlar›n bofl oldu¤unu anlatmal›y›z.
.......................................................................................................................................................
Geleneksel bayramlar toplumda yard›mlaflmay› güçlendirir.
.......................................................................................................................................................
129
TOPLUM HAYATI
A. 1,2,3 ve 4. sorular› afla¤›daki paragrafa göre cevaplay›n›z.

Perflembe ve cuma günleri yaylaya “otçu” gelirdi. Bu y›lda bir kere yap›lan “Odcu Haftas›” ile kar›flt›r›lmas›n.
“Otçu gelme”, afla¤›dan bir grup insan›n bir araya gelerek yaylaya ç›kmas›n›n ad›d›r. Bu grup ço¤u zaman
kemençe eflli¤inde horon teperek ve yayla havalar› söyleyerek yaylaya do¤ru yola ç›kard›. Otçular›n yaylaya
var›p obadakilerle buluflmas› ayr› bir flenlik olur, naralar at›l›r, kemençe daha k›vrak çalard›. Böylece perflembe
ve cuma günleri flenlik içinde geçerdi. Yaylada bütün yaz› böyle geçirirdik. Vakitler ekim ay›na geldi¤inde
çi¤demler, di¤er ismiyle “vargit çiçekleri” bembeyaz açt›¤›nda art›k yayladan göçme zaman› gelirdi. Bunu
buruk ve hüzünlü bir sevinçle yaflard›k.
Bir de “Odcu Haftas› fienlikleri” vard› ki Sis Da¤› Yaylas›’n›n en ç›lg›n zaman›yd›. Temmuz ay›n›n dördüncü
cumartesi günü yap›l›yor. Sadece o bölgenin insanlar› bilir zaman› ve her y›l o insanlar o cumartesi orada
olurlar.
Karadeniz malum, co¤rafyan›n flartlar›ndan dolay› yerleflim yerleri birbirine uzak. Gençlerin birbirlerini
görmeleri, tan›malar› zor. Görüflmeleri gönüllerine atefl düflürür. Odcu Haftas› gönüllerin atefllendi¤i haftad›r.
Böyle bir ihtiyaçtan do¤an hafta zaman içinde bu özelli¤ini yitirip baflka bir özellik kazanm›fl. fiimdi bir flenlik
haftas›.
Servet SOMUNCUO⁄LU
1. Paragrafa göre “otçu gelme” ne demektir?

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
2. “Odcu Haftas› fienlikleri” nas›l ortaya ç›km›flt›r?

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
3. Yayladan ayr›lma vaktinin geldi¤i nas›l anlafl›l›yor?

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
130
4. Metindeki etken ve edilgen fiilleri bularak tabloya yaz›n›z.
Etken Fiiller Edilgen Fiiller
5. Afla¤›daki cümleleri edilgen çat›l› hâle getirerek altlar›ndaki boflluklara yaz›n›z.
Türkiye’de noktalama iflaretlerini ilk defa fiinasi kullanm›fl.

........................................................................................................................................................................
Hay›rsever bir vatandafl ilçeye bir lise yapt›rm›fl.

........................................................................................................................................................................
Mozart, Türk Marfl›’n› bestelemifl.

........................................................................................................................................................................
Taç Mahal’› yirmi bin iflçi yapm›fl.

........................................................................................................................................................................
fiemsettin Sami, Türk edebiyat›n›n ilk roman› Taaflfluk-u Talat ve Fitnat’› yazd›.
........................................................................................................................................................................
B. Afla¤›daki cümlelerden do¤ru olanlara “D”, yanl›fl olanlara “Y” yaz›n›z.
( ) “Hikâyenin kahraman› bir çocuktu.” cümlesi fiil cümlesidir.

( ) “Bilinmeyen kelimeler için sözlü¤e bak›l›r.” cümlesinde edilgen fiil vard›r.
( ) “Dostluk en de¤erli hazinedir.” cümlesi bir isim cümlesidir.
( ) “Ferda pencereden d›flar›y› seyrediyordu.” cümlesinde geçiflli fiil vard›r.
( ) “Okan cep telefonunu denize düflürdü.” cümlesinin fiili geçiflsizdir.
( ) “Kardelenler bahar›n geldi¤ini müjdelerdi.” cümlesi bir isim cümlesidir.
131
C. Afla¤›daki sorular›n do¤ru cevaplar›n› iflaretleyiniz.
1, 2, 3 ve 4. sorular› afla¤›daki paragrafa göre cevaplay›n›z.
Birçok kimsenin “Zengin olsayd›m herkese yard›m ederdim.” dediklerini duymuflumdur. Zengin olmak
için herhâlde para sahibi olmam›z gerekmez. Sevgi ve cömertlik bak›m›ndan da zengin olabiliriz.
Çevremizdekilerin en çok neye muhtaç olduklar›n› anlamaya çal›fl›r ve onlara yard›m edersek onlara yapt›¤›m›z
bu iyilik dünyan›n bütün servetinden daha de¤erli olur.
Albert SCHWEITZER
1. Bu paragraf›n ana fikri afla¤›dakilerden hangisidir?

A. Yard›m etmek için zengin olmam›z gerekmez.
B. Sevgi ve cömertlik sahibi olmak da zenginliktir.
C. Dünyada en de¤erli fley iyilik yapmakt›r.
D. Çok paras› olmak zengin olmak anlam›na gelmez.
2. Afla¤›dakilerden hangisi bir insan›n özelli¤i de¤ildir?

A. Çevresindeki insanlar› anlamaya çal›fl›r.
B. Baflka insanlara ac›maktan yoksundur.
C. Zengin olmad›¤› hâlde insanlara yard›m eder.
D. Paralar› oldu¤unda insanlara iyilik yaparlar.
3. Paragraf›n konusu afla¤›dakilerden hangisidir?

A. Zenginli¤in cömertli¤i
B. ‹yili¤in de¤eri
C. Yard›mseverli¤in önemi
D. Dünyan›n serveti
4. Paragrafta afla¤›dakilerden hangisine de¤inilmemifltir?

A. ‹yilik yapmak için zengin olmak yetmez.
B. Muhtaç insanlara yard›m etmeliyiz.
C. ‹nsanlar›n ihtiyaçlar›n› anlamaya çal›flmal›y›z.
D. ‹yilik eden insanlar mutlulu¤a ulafl›rlar.
5. Afla¤›daki cümlelerden hangisi fiil yönünden “Zengin olmak için herhâlde para sahibi olmam›z
gerekmez.” cümlesine benzer bir cümledir?
A. ‹yi insan çevresindeki insanlara yard›m eder.
B. ‹yilik dünyan›n bütün servetinden daha de¤erlidir.
C. Baz› insanlar yard›m etmek için zengin olmay› beklerler.
D. Cömert olmak için zengin olmak yetmez.
132
6, 7 ve 8. sorular› afla¤›daki paragrafa göre cevaplay›n›z.
Demek istedi¤im dostlu¤un ç›kar d›fl› bir duygu olmas› gerekti¤idir. ‹ki insan›n gerçekten dost olabildi¤i
yerde uygarl›k vard›r; iki insan bile dost olmad›¤› yerde ise akl›n bulabildi¤i en güzel düzen de kurulsa
uygarl›k yoktur. Sabahattin EYUBO⁄LU
6. Paragraf›n ana düflüncesi afla¤›dakilerden hangisidir?

A. ‹nsanlar›n dost oldu¤u yerde uygarl›k oldu¤u
B. ‹nsanlar›n dost olmad›¤› yerde uygarl›k olmad›¤›
C. Dostluklar›n ç›kara dayanmamas› gerekti¤i
D. Ç›kara dayanmayan dostluklar›n kurulmad›¤›
7. Paragrafta afla¤›dakilerden hangisine de¤inilmemifltir?

A. Ak›lla yeni düzenlerin kurulabilece¤i
B. Dostluksuz düzenlerde uygarl›k olmayaca¤›
C. Bir yerde dostluk varsa uygarl›k olabilece¤i
D. Dostluklar›n ç›kar d›fl› olabilece¤i
8. Yazar›n öznel yarg›s› afla¤›dakilerden hangisidir?

A. Dostlu¤un oldu¤u yerde düzen kurulabilir.
B. ‹ki insan›n dost oldu¤u yerde uygarl›k vard›.
C. ‹nsan ak›l yoluyla uygarl›k kurabilir.
D. Dostluk yoksa akla dayanan bir düzen kurulur.
9. Afla¤›daki cümlelerin hangisinin yüklemi geçifllidir?

A. Bahçelerine bir ceviz, iki kay›s› a¤ac› dikmiflti.
B. Köyümüze sonbahar geldi¤inde komflular›m›za yard›m ederiz.
C. Bahçemizdeki bütün papatyalar› koparm›flt›r.
D. Depremde zarar görenler için yard›m kampanyas› düzenledik.
10. Afla¤›daki cümlelerin hangisinin yüklemi edilgen çat›l› fiildir?

A. Yazar eserlerinde toplum hayat›n› anlatt›.
B. Resim sergisinde tablolar hakk›nda bilgi verildi.
C. Zengin hay›rsever insanlar okul yapt›rd›lar.
D. Sonbaharda ba¤ bozumunda köylüler birbirlerine yard›m ederler.
133
EVET B‹RAZ HAYIR
Okudu¤um metnin konusunu belirlerim.
Anlat›m›n kimin a¤z›ndan yap›ld›¤›n› belirlerim.
Metindeki öznel ve nesnel yarg›lar› ay›rt ederim.
Dinlediklerimin ana fikrini belirlerim.
Dinlediklerimin öncesine ve sonras›na ait kurgular yapar›m.
Konuflmam› belirlenen sürede ve teflekkür cümleleriyle sona erdiririm.
Konuflma öncesinde konuyla ilgili aç›klamalar yapar›m.
Yazarken atasözü ve deyimleri kullan›r›m.
Olaylar› ve bilgileri s›raya koyarak yazar›m.
Yazarken Türkçenin kurallar›na uygun cümleler kurar›m.
EVET B‹RAZ HAYIR
................................ ................................ ................................
134
5 . TEMA: B‹L‹M VE TEKNOLOJ‹
• Bas›ndan Teknoloji Haberleri
• Ekran Efendi’nin Tutsaklar›
• Anadolu’nun Baht› Aç›k Kara Treni
• Bilgisayar Yaln›zl›¤›
135
TEMAYA HAZIRLIK
a. Afla¤›daki görselleri inceleyiniz. Bu görseller hakk›ndaki düflüncelerinizi yaz›n›z.
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
................................................................. .................................................................
b. Bu görsellerin ortak özelliklerini yaz›n›z.
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
136
c. Afla¤›daki görselleri inceleyiniz.
ç. Ulafl›m araçlar›ndaki teknolojik geliflmeler insanlar›n yaflam›n› nas›l etkilemifltir?
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
d. Gelecek yüzy›lda ulafl›m araçlar›nda neler hayal ediyorsunuz? Yaz›n›z.
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
137
BASINDAN TEKNOLOJ‹ HABERLER‹
1.Etkinlik: Metinlerde geçen fikir ve duygu belirten kelimeleri uygun kutucuklara yerlefltiriniz. Bu
kelimelerle ilgili bir cümle yaz›n›z.
Fikir belirten kelimeler Duygu ifade eden kelimeler

...................................................... ......................................................
...................................................... ......................................................
...................................................... ......................................................
...................................................... ......................................................
...................................................... ......................................................
Benim cümlem Benim cümlem

.................................................................. ..................................................................
.................................................................. ..................................................................
.................................................................... ....................................................................
2.Etkinlik: Afla¤›daki boflluklar› tamamlay›n›z.
Gazete okuyorum Dergi okuyorum
Okudu¤unuz derginin ad›:.......................................

Okudu¤unuz gazetenin türü:...................................
Derginin konusu:.....................................................
Gazetede yer alan bölümler:...................................
Derginin yay›nlanma süresi:....................................
Sayfa say›s›:............................................................
Derginin bölümleri:..................................................
Fiyat›:........................................................................ En be¤endi¤iniz bölümü:........................................
Gazeteyi alma nedeniniz:........................................ Dergiyi nas›l ediniyorsunuz?:..................................
138
3.Etkinlik: Siz olsayd›n›z afla¤›daki hayvanlar›n neslini korumak, gelifltirmek ve bak›m›n› yapmak için
neler yapard›n›z? Çözüm önerilerinizi yaz›n›z.
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
................................................................... ...................................................................
139
4.Etkinlik: Afla¤›daki formu size uyan seçene¤e ( x ) iflareti koyarak doldurunuz (Puanlama: Evet: 3,
K›smen: 2, Hay›r: 1).
ÖLÇÜTLER Evet K›smen Hay›r
• Konuflmama uygun ifadelerle bafllad›m.
• Arkadafllar›mla göz temas› kurdum.
• Konuflma konusu hakk›nda araflt›rma yapt›m.
• Konuflmam› sunarken görsel, iflitsel materyalleri kulland›m.
• Konuflmam› bütünlük ve tutarl›l›k içinde sürdürdüm.
• Bilgileri s›raya koyarak anlatt›m.
• Konuflma amac›m› belirledim.
• Seviyeye uygun bir anlat›m gerçeklefltirdim.
• Konuflmamda günlük hayattan örnekler verdim.
• Konuflmam› deyim, al›nt›, atasözleri ve örneklerle zenginlefltirdim.

• ‹yi bir konuflmac› olmam için.............................................................
5.Etkinlik: Afla¤›daki metni okuyunuz. Siz de bu metinden hareketle bir metin yaz›n›z.
Türkçe sözlük, cep telefonlar›na tafl›n›yor.

Türk Dil Kurumunun (TDK) yeni uygulamas› kapsam›nda Güncel Türkçe Sözlük, Yaz›m
K›lavuzu ve Kifli Adlar› Sözlü¤ü cep telefonlar›na tafl›n›yor. TDK’nin, Türkçenin bütün
ortamlarda gelifltirilmesi ve kaynaklar›n herkesin kullan›m›na aç›lmas›na yönelik giriflimleri
kapsam›nda gelifltirilen çal›flmayla merak edilen kelime ve kifli adlar›, cep telefonuyla
ö¤renilebilecek. TDK Baflkan› Prof. Dr. fiükrü Halûk Akal›n, uygulaman›n WAP olarak bilinen
ancak TDK taraf›ndan Kablosuz Eriflim Düzeni (KED) fleklinde adland›r›lan sistem arac›l›¤›yla
kullan›ld›¤›n› anlatt›. ‹nternet ba¤lant›s› gerçeklefltirilebilen telefonlardan “ked.tdk.org.tr” ya
da “wap.tdk.org.tr” adresine girildi¤inde kurumun özel sayfas›na ba¤lan›ld›¤›n› belirten
Akal›n, seçenekler yard›m›yla Güncel Türkçe Sözlük, Yaz›m K›lavuzu ya da Kifli Adlar›
Sözlü¤ü’ne girifl yap›labildi¤ini söyledi. Akal›n aran›lan kelimenin ekrana yaz›larak “ara”
seçene¤i yard›m›yla k›sa sürede bilgiye ulafl›ld›¤›n› kaydetti.
140
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
6.Etkinlik: a. Afla¤›daki kutucuklara bilim ve teknoloji kavramlar›n›n size ça¤r›flt›rd›klar›n› yaz›n›z.
Gündem
Bilim ve Teknoloji
b. Kutucuklara yaz›lan kelimelerden hareketle sorular oluflturunuz. Sorulardan birini seçerek bu sorunla
ilgili çözüm önerilerinizi yaz›n›z.
Sorular Çözüm Önerim
...................................................................
1. ...........................................................................
2. ........................................................................... ...................................................................
3. ........................................................................... ...................................................................
4. ........................................................................... ...................................................................
5. ........................................................................... ........................................................................
6. ........................................................................... ...................................................................
141
7.Etkinlik: Afla¤›daki bölümleri okuyunuz.
• Umduk, bekledik, düflündük.

Yakup Kadri KARAOSMANO⁄LU
• Fakat yol otomobillere yasak oldu¤undan o da herkes gibi tramvaya biner, kimse
kendisine dikkat etmez. Falih R›fk› ATAY
• Durmak zaman› geçti, çal›flmak zaman›d›r. U¤rafl, didin, düflün, ara, bul, kofl, at›l, ba¤›r.
Tevfik F‹KRET
a. Bölümlerde en çok hangi noktalama iflareti dikkatinizi çekti?
.........................................................................................................................................................................
b. Bu noktalama iflareti neden kullan›lm›fl olabilir?
.........................................................................................................................................................................
8.Etkinlik: Afla¤›daki metni okuyunuz. Kutucuklara, uygun noktalama iflaretlerini koyunuz.
‹stiklâl Marfl›
Ben ezelden beridir hür yaflad›m hür yaflar›m.

Hangi ç›lg›n bana zincir vuracakm›fl fiaflar›m!
Kükremifl sel gibiyim bendimi çi¤ner aflar›m.
Y›rtar›m da¤lar› enginlere s›¤mam taflar›m
•••
Dalgalan sen de flafaklar gibi ey flanl› hilâl
Olsun art›k dökülen kanlar›m›n hepsi helâl
Ebediyyen sana yok ›rk›ma yok izmihlâl
Hakk›d›r hür yaflam›fl bayra¤›m›n hürriyet
Hakk›d›r Hakk’a tapan milletimin istiklâl
Mehmet Âkif ERSOY
142
9.Etkinlik: Afla¤›daki metinleri okuyunuz. Metinlerdeki yüklemlerin altlar›n› çiziniz.
Bizim Tren
Erkek Sözünde Durur
Bir kampana... Bir daha,
“Bir gün Hoca’ya sormufllar.
Keskin bir düdük sesi
– Kaç yafl›ndas›n Hoca Efendi?
Birden lokomotifin
Hoca:
K›m›ldad› gövdesi.
– K›rk yafl›nday›m, demifl.
•••
Aradan y›llar geçtikten sonra yine sormufllar.
Sonra, çelik raylarda
Hoca ayn› cevab› vermifl.
Kayd› demir tekerler
– K›rk yafl›nday›m.
Sürüklendi peflinden
– Nas›l olur Hoca Efendi? Y›llarca önce
Vagonlar birer birer.
sormufltuk; o zaman da k›rk yafl›nda
•••
oldu¤unuzu söylemifltiniz!
Sanki titriyor gibi
Hoca, b›y›k alt›ndan gülerek:
Yerler sars›nt›s›ndan,
– Bunda flafl›lacak ne var dostlar? demifl.
Arkas›ndan rüzgârlar,
Erkek adam sözünde durur!”
B›rak›yor h›z›ndan
Galip Naflit ARI
a. Yukar›daki metinlerde yüklemler nerelerde yer almaktad›r?

........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
b. Cümlelerde yüklemlerin yeri fliiri nas›l etkilemifltir?

........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
10.Etkinlik: Afla¤›daki fliiri okuyunuz. fiiirdeki devrik cümleleri kurall› cümle hâline getiriniz.
Kay›k
..................................................................................................
Bir kay›k yapt›rd›m yelkeni oya...
..................................................................................................
Önce gölgesini suda görenler,
Sand›lar çevremi düflürdüm suya... ..................................................................................................
Bir kay›k yapt›rd›m, yelkeni temiz
..................................................................................................
Daha böylesini görmemifl deniz.
...................................................................................................
Bir kay›k yapt›rd›m yelkeni tüyden...
..................................................................................................
Yar›n, gümbür gümbür çal›p davullar
Yolcusu gelecek karfl›ki köyden... ..................................................................................................
Bir kay›k yapt›rd›m, yelkeni flark›m
...................................................................................................
Art›k uçan kufltan kalmad› fark›m
...................................................................................................
Arif Nihat ASYA
143
EKRAN EFEND‹’N‹N TUTSAKLARI
1.Etkinlik: Dinledi¤iniz metne göre afla¤›daki iki ailenin televizyon ile ilgili duygu ve düflüncelerini yaz›n›z.
Mahir Cengiz Ailesi Süsal Ailesi

.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
.......................................................... ..........................................................
2.Etkinlik: Afla¤›daki sorular›n cevaplar›n› altlar›ndaki boflluklara yaz›n›z.
1. Metnin konusu nedir?

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
2. Mahir Bey “Ekran Efendi” ile tan›flmadan önce efl dostla neler yap›yordu?
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
3. Mahir Beyler programlar› kaç›rmamak için nas›l bir çözüm buldular? Bu çözümü be¤endiniz mi? Neden?
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
4. Zihni Bey ekran› niçin savunuyor?

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
5. Siz ekran tutsa¤› olmamak için neler yap›yorsunuz?

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
144
3.Etkinlik: Afla¤›daki paragraflar› kronolojik s›raya uygun bir flekilde numaraland›r›n›z.
“‹flte ekran tutsaklar›n›n itiraflar›. Tabii biliyoruz, siz onlardan de¤ilsiniz. Belirli programlar›
seyrediyor; TV size de¤il, siz TV’ye hükmediyorsunuz...”
“Eskiden dertlerimiz daha azd› sanki. Kiray›, çocuklar›n okul masraflar›n›, elektrik, su paras›n›
düflünürdük. TV ça¤› sonras› kayg›lar›m›z artt›. Her dizide olaylar nas›l geliflecek, nas›l bitecek
diye kara kara düflünmeye bafllad›k. Dizilerin ard› arkas› kesilmiyor ki...”
“Mahir Cengiz Bey “baba koltu¤u”na kuruluyor, uzaktan kumanday› uygun aç›yla tutup
bas›yor tufla: Perde inmifl göz ›fl›yor, flenleniyor.”
“Bakt›k yemek yiyece¤iz derken programlar› kaç›r›yoruz, biz de tepsi yöntemini gelifltirdik.
‹ki ayr› tepsi haz›rlay›p kuca¤›m›za al›yor, TV karfl›s›nda yiyoruz.”
“Geçen gün iflten döndüm. Han›ma merhaba deyip çöktüm koltu¤a. O s›rada cereyan
kesilmez mi... Han›mla ayn› anda mutfa¤a hamle etmifliz. Kibriti bulup lambay› yakmamla
o ne, karfl›mda yabanc› bir kad›n! “Zihni benim Günay!” demese tan›mayaca¤›m. Me¤er
heves etmifl saç›n› boyatm›fl.”
Bence metnin bafll›¤› içeri¤i yans›t›yor. Çünkü

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
.
Bence metnin bafll›¤› içeri¤i yans›tmamaktad›r.

Çünkü.....................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Ben olsayd›m bu metne............................................................................................................

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
............................................................................................................... bafll›klar›n› koyard›m.
145
5. Etkinlik: Afla¤›daki kelimelerin efl anlaml›lar›n› bulup bu kelimelerin içinde geçti¤i örnek cümleler
yaz›n›z.
aç›:...........................................................................................................................................................
fert:.............................................................................................................................................................
laf:................................................................................................................................................................
memleket meseleleri:................................................................................................................................
ahali:..............................................................................................................................................................
tenkit:..........................................................................................................................................................
sihirli kutu....................................................................................................................................................
ahbap:...........................................................................................................................................................
pot k›rmak:...............................................................................................................................................
cereyan:...........................................................................................................................................................
Örnek Cümlelerim
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
6. Etkinlik: Afla¤›daki tabloya bir hafta boyunca televizyonda izledi¤iniz programlar›n listesini yap›n›z
ve bu programlar› izleme nedeninizi yaz›n›z.
Günler ‹zlenen Televizyon Program› ‹zleme Nedeni

Pazartesi
Sal›
Çarflamba
Perflembe
Cuma
Cumartesi
Pazar
Bilinçli bir televizyon izleyicisi olmak için üzerinize düflen görevler nelerdir?
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
146
7. Etkinlik: Dinledi¤iniz metinle ilgili afla¤›daki boflluklar› tamamlay›n›z.
Bu metnin olumlu yönleri Bu metnin olumsuz yönleri

.................................................................... ....................................................................
.................................................................... ....................................................................
Bu metin bana ‹yi bir televizyon izleyicisi

.................................................................... ....................................................................
.................................................................... ....................................................................
Bu metnin ba¤lam›ndan hareketle art›k Metinden ald›¤›m mesaj

televizyon programlar›n› daha
.................................................................... ....................................................................
.................................................................... ....................................................................
8. Etkinlik: Afla¤›daki metni okuyunuz. Okudu¤unuz metinden hareketle duygu ve düflüncelerinizi anlatan
bir yaz› yaz›n›z.
Televizyon ve Çocuk
Televizyon günümüzün en önemli iletiflim araçlar› aras›nda yer almaktad›r. E¤itici ve ö¤retici olmas›n›n
yan› s›ra, e¤lendirici özelli¤iyle de ilgi çekmektedir. Televizyonun etkileri nas›l ve ne derecede kullan›ld›¤›
ile iliflkilidir. Önemli olan televizyonun seyredilmemesi de¤ildir. Anne baban›n çocu¤a k›sa süreli ve
denetimli televizyon izletmesi, do¤ru ve uygun programlar seçerek çocu¤u bu programlar› izlemesi için
yönlendirmesi çok önemlidir...
www.bsm.gov.tr
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
147
9. Etkinlik: Afla¤›daki sembollerin anlamlar›n› yaz›n›z.
................................. ................................. .................................

................................. ................................. .................................
................................. ................................. .................................
................................. ................................. .................................

................................. ................................. .................................
................................. ................................. .................................
10. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri inceleyiniz.
1. Çocuklar içeride televizyon izliyorlar.
2. Deliler gibi dönmeye bafllar.
3. Ucuz bulursam iki gömlek alaca¤›m.
4. O, huysuzluk yapan ata fleker verdi.
5. Doktor Bey, hastaya: “A¤z›n› açar m›s›n?” dedi.
a. Hangi cümlede tek yarg› vard›r?.....................................................................................................

..........................................................................................................................................................
b. Hangi cümlede bir flart söz konusudur?.........................................................................................

............................................................................................................................................................
c. Hangi cümlenin içinde bir cümle vard›r?.........................................................................................

...........................................................................................................................................................
d. Hangi cümlede bir fiilimsi kullan›lm›flt›r?.........................................................................................

............................................................................................................................................................
148
11. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Yap›lar›n› niteleyen sütuna “x” iflaretini koyunuz.
Cümleler Tek yüklemli Fiilimsi bulunan Birden çok Ba¤lac› olan

cümle cümle yüklemli cümle cümle
Babam eve geç geldi.
Ö¤retmen s›n›fa girdi, sonra da ders anlatt›.
Çok u¤raflt› ama kazanamad›.
Çal›flt›m, ç›rp›nd›m bu baflar›ya ulaflt›m.
Gözleri dald› bir düfller ülkesine.
O kadar çok mutluydum ki anlatamam.
Ö¤retmen ö¤rencilere “‹çeri girin.” dedi.
Nazl› çok çal›fl›yor.
Peflinden kofltum ancak onu yakalayamad›m.
Maç bitti san›yordum.
12. Etkinlik: Afla¤›daki metinde geçen cümleleri yap›lar›na göre tablodaki uygun yerlere yaz›n›z.
Güvercinle Kar›nca
Bir gün kar›nca dereye düflmüfl. Kurtulmak için ç›rp›n›rken oradan geçen bir güvercin
kar›ncaya ac›m›fl. Gagas›na ald›¤› çöpü kar›ncaya uzatm›fl, onu sudan kurtarm›fl.
Baflka bir gün ormana bir avc› gelmifl. Elindeki tüfe¤i güvercine do¤rultmufl. Güvercini
vurmak istiyormufl. Bunu gören kar›nca, avc›n›n aya¤›n› ›s›rm›fl. Tüfek avc›n›n elinden düflmüfl
ve bofla patlam›fl. Böylece kar›nca da güvercinin hayat›n› kurtarm›fl. Daha sonra kardefl
olmufllar.
Mehmet VURAL
Tek yüklemli .........................................................................................................................

cümleler
.........................................................................................................................
Fiilimsi .........................................................................................................................
bulunan
cümleler .........................................................................................................................
Birden çok .........................................................................................................................

yüklemli
cümleler
.........................................................................................................................
Ba¤lac› olan .........................................................................................................................

cümleler
.........................................................................................................................
149
ANADOLU’NUN BAHTI AÇIK KARA TREN‹
1.Etkinlik: a. Afla¤›da anlamlar› verilen kelimeleri bulmacaya yerlefltiriniz.
1. Milletin, egemenli¤i kendi elinde tuttu¤u ve bunu belirli süreler için seçti¤i milletvekilleri
arac›l›¤›yla kulland›¤› yönetim biçimi.
2. Türkiye’nin Asya k›tas›nda bulunan topra¤›na verilen ad. / Ülke yüzeyine yayg›nlaflt›r›lm›fl
örgü, flebeke.
3. Bir kara tafl›t›.
4. Do¤up yaflan›lm›fl olan yerden uzak yer.
5. Uygarl›k.
6. Bolluk, varl›k ve rahatl›k içinde yaflama, gönenç/ Demir yolunda yolcu ve yük tafl›makta
kullan›lan bir veya birkaç lokomotif taraf›ndan çekilen vagonlar dizisi.
7. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaflkan›.
1
2
3
4
5
6
7
b. Bu kelimeleri birer cümlede kullan›n›z.

.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
150
2.Etkinlik: Afla¤›daki ulafl›m araçlar›n›n görsellerine bak›n›z.
Siz olsayd›n›z Anadolu’yu hangi araçla dolaflmak isterdiniz? Neden?

...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
3.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Daha sonra cümlelerle ilgili sorular› cevaplay›n›z.
1. Demir yollar›, Anadolu’ya damar gibi yay›ld›kça Anadolu’nun yüzüne kan, yüre¤ine can geliyordu.
2. Asl›nda gurbet her zaman vard› Anadolu için.
3. Kara tren, Anadolu insan›n›n gözünü, gönlünü doyuruyordu.
4. S›rt›nda demirden k›rk heybesiyle ekmek tafl›rm›fl.
5. fiimdi onlar gurbet türküleriyle gurbeti yorumluyorlar.
6. Anadolu, Anadolu’yu keflfediyor, Anadolu’yu tan›yordu.
7. Kufl uçmaz, kervan geçmez bölgelere kara tren ulaflt›.
8. Gurbet flimdi Anadolu’dan ç›kt› da yurt d›fl›na göçtü diyorlar.
9. Anadolu örümcek a¤› gibi bir yol flebekesiyle örüldükçe insanlar›n yüzü gülüyor.
• Hangi cümlelerde kiflilefltirme yap›lm›flt›r?

.........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
• Hangi cümlelerde abartma söz konusudur?
.........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
• Hangi cümlelerde benzetme yap›lm›flt›r?
.........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
• Bu söz sanatlar› anlat›m› nas›l etkilemifltir?
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
151
4.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Öznel olan cümlelerin bafl›na “Ö” , nesnel olan cümlelerin
bafl›na “N” yaz›n›z.
Asl›nda gurbet her zaman vard› Anadolu için.
Atatürk, 12 Ekim 1924 günü Sivas’tad›r.
Gurbet de özlem de etkisini yitiriyor ça¤›m›zda.
Cumhuriyetin onuncu y›l dönümünde tüm memleketten bir ses yükseliyordu.
13 fiubat 1931 günü Atatürk Mersin’den Malatya’ya ulaflm›flt›r.
Kara tren bay›rlar›n üstünden aflar.
Atatürk, “Demir Yollar›, Türk milletinin refah ve medeniyet yollar›d›r.” demifltir.
Kara tren umut tafl›yor, mutluluk getiriyordu.
Diyarbak›r’›, Sivas’›, Malatya’s›yla Anadolu sayfa sayfa aç›l›yordu.
Yol bitmez, özlem bitmez, dert hiç bitmez.
5.Etkinlik: Trenle ilgili bir türkü ya da flark› yaz›n›z.
................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
152
6.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyarak sorular› cevaplay›n›z.
At ölür, meydan kal›r; yi¤it ölür, flan kal›r.
Doluya koydum, almad›; bofla koydum, dolmad›.
At bulunur, meydan bulunmaz; meydan bulunur, at bulunmaz.
Çiçeklerden yasemin, han›meli, papatyay›; a¤açlardan ise

mefle, çam ve akasyay› severim.
a. Noktal› virgül cümleleri mi yoksa kelimeleri mi birlefltirmifltir?

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
b. Noktal› virgül iflareti cümleleri nas›l etkilemifltir?

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
7.Etkinlik: Afla¤›daki 1. tabloda yer alan cümleleri 2. tablodaki cümlelerle anlaml› bir bütün
oluflturacak flekilde birlefltiriniz ve aralar›na noktal› virgül iflaretini kullan›n›z.
1. Tablo 2. Tablo
1. Ak›ll› bir adam her fleyin fark›na var›r. a. Çevreleri temiz olmazsa çabucak bozulurlar.
2. ‹nsanlar süte benzerler. b. Yar›n dü¤ün dernek kurulur.
3. Bugün davul, zurna çal›n›r. c. Mutluluklar ise paylafl›ld›kça artar.
4. Ac›lar paylafl›ld›kça azal›r. ç. Duvara dayanma y›k›l›r.
5. Adama dayanma ölür. d. Budala bir adam ise her hususta fikrini söyler.
Güzel Sözler
1. Ak›ll› bir adam her fleyin fark›na var›r; budala bir adam ise her hususta fikrini söyler.
2. ....................................................................................................................................
3. ....................................................................................................................................
4. ....................................................................................................................................
5. ....................................................................................................................................
153
8.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri yap›lar›na göre tek yüklemli cümle, fiilimsi bulunan cümle, birden
çok yüklemli cümle ve ba¤lac› olan cümle fleklinde adland›r›n›z.
Cümleler Yap›lar›
Ali kitap okuyor. .........................................................................
Ankara’y› gezdim, gördüm, be¤endim. .........................................................................
Canan, heyecanlanarak “Evde bir fleyi unuttum.” .........................................................................
dedi. .........................................................................
Çok emek verdim ancak baflar›l› olamad›m. .........................................................................
Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli. .........................................................................
Seni bir türlü anlam›fl de¤ilim. .........................................................................
Babam yorulmufltu, uzand› ve derin bir uykuya

.........................................................................
dald›.
Ordular! ‹lk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri! .........................................................................
Evde kahve yapt›m, konuklara sundum. .........................................................................
O, huysuzluk yapan küçük k›za fleker verdi. .........................................................................
Müdür Bey, hizmetliye: “Bir çay verir misin?”

.........................................................................
dedi.
Hayatta baz› zorluklar var ancak bu zorluklar›

.........................................................................
aflmak zor de¤il.
Borç, yi¤idin kamç›s›d›r. .........................................................................
154
9.Etkinlik: ‹çinde birden çok yüklemli cümle ile ba¤lac› olan cümlelerin geçti¤i “Ulafl›m araçlar›ndaki
teknolojik geliflmeler” konulu bir yaz› yaz›n›z. Yaz›n›za bir bafll›k koyunuz.
........................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
10.Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerin aras›na uygun ba¤laçlar› yaz›n›z.
ama, ki, yaln›z, ancak, çünkü, ve, veya
Peflinden kofltum ..................... onu kaç›rd›m.
Çok çal›flt› ..................... s›nav› kazanamad›.
Öyle mutluydum ..................... içim içime s›¤m›yordu.
Okuluma iki gün gelemedim ..................... hastayd›m.
Herkes bu diziye gülüyordu ..................... bir kifli gülmüyordu.
Kanarya suya e¤ildi................su içti.
Cumartesi ................ pazar günü sinemaya gidebiliriz.

155
B‹LG‹SAYAR YALNIZLI⁄I
1.Etkinlik: Afla¤›daki kelimelerin anlamlar›n› yaz›n›z. Bu kelimelerle ilgili birer cümle yaz›n›z.
harikulade: ...................................................................................................................................
meziyet: .........................................................................................................................................
ma¤rur: ...........................................................................................................................................
meftun: ............................................................................................................................................
köle: ..............................................................................................................................................
mevki: .............................................................................................................................................
marifet: ............................................................................................................................................
modern: ...........................................................................................................................................
1. ....................................................................................................................................
2. ....................................................................................................................................
3. ....................................................................................................................................
4. ....................................................................................................................................
5. ....................................................................................................................................
6. ....................................................................................................................................
7. ....................................................................................................................................
8. ....................................................................................................................................
2.Etkinlik: Afla¤›daki boflluklar› metinden yararlanarak tamamlay›n›z.

Anlat›c›n›n özellikleri B‹LG‹SAYAR YALNIZLI⁄I Metni anlatan
Bilgisayar merakl›lar›n›n konuflmalar›na hiç tan›k oldunuz
.................................................. mu bilmem. Programlardan, oynad›klar› oyunlardan, bilgisayar ..................................................
dünyas›ndaki yeni geliflmelerden öyle heyecanla söz ederler;
.................................................. bunlar› öyle balland›ra balland›ra anlat›rlar ki siz, bilgisayar
denen nesnenin harikulade, efsanevî bir yarat›k oldu¤una
..................................................
inanmaya bafllars›n›z. Çok geçmeden, karfl›n›zdaki adam›n,
.................................................. elindeki makinenin âfl›¤›, mahkûmu ve mecburu oldu¤unu ..................................................
anlars›n›z. Övgüleri ve tasvirlerinin parlakl›¤›, sevgilisinin
................................................. meziyetlerini nazmeden Divan flairinin marifetlerinden pek afla¤› .................................................
kalas› de¤ildir.Anlayaca¤›n›z, bilgisayar onlar için ma¤rur bir
sevgilidir.
.................................................. Merakl›lar›n›n meftunu olduklar› bu “medeniyet harikas›”n› ..................................................
hafife ald›¤›m›z san›lmas›n. O, insano¤lunun iflini kolaylaflt›ran,
.................................................. zaman›n› bereketlendiren ve haf›zas›n›n yükünü hafifleten hat›r›
say›l›r bir ‘yard›mc›’d›r. Art›k ‘modern’insan›n ikinci eli, gözü,
kula¤› olmufltur bilgisayar. Ama bütün marifetlerine ra¤men bir
makined›r o. Makine ise, olsa olsa kölesi olur insan›n. Ahmet
Metnin konusu Haflim, bir yaz›s›nda “Zaman›m›z›n kölesi makinedir” der. “‹nsan,
Metnin ana fikri
daha az çal›flmak, daha az yorulmak ve manevi zevklere de
.................................................. hasretmek üzere daha çok bofl zaman kazanmak için makineyi ..................................................
icat etmifltir”.
.................................................. ..................................................
.................................................. ..................................................
................................................. .................................................
.................................................. ..................................................
.................................................. ..................................................
156
3.Etkinlik: Afla¤›daki ifadeleri metinden hareketle tamamlay›n›z.
Metinde kat›ld›¤›m yerler Metinde kat›lmad›¤›m yerler

.................................................. ..................................................
.................................................. ..................................................
.................................................. ..................................................
.................................................. ..................................................
.................................................. ..................................................
.................................................. ..................................................
Metnin okunmas› s›ras›nda Metinde dikkatimi

zihnimde oluflan sorular çeken yerler
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
..................................................
Bence bu metnin
Olumlu yönleri Olumsuz yönleri
............................................................. .............................................................
............................................................. .............................................................
............................................................. .............................................................
............................................................. .............................................................
............................................................. .............................................................
............................................................. .............................................................
............................................................. .............................................................
............................................................. .............................................................
............................................................. .............................................................
157
4.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Nesnel olan cümlelere “N”, öznel olan cümlelere “Ö” yaz›n›z.
Teknoloji ürünü olan araçlar insan yaflam›n› kolaylaflt›rmaktad›r.
Merakl›lar›n›n meftunu olduklar› bu “medeniyet harikas›”n› hafife ald›¤›m›z san›lmas›n.
Ahmet Haflim, bir yaz›s›nda “Zaman›m›z›n kölesi makinedir.” der.
Jean J. Rousseu (Jan J. RUSSO) “Sal›verin çocu¤u tabiata!” der.
Çocuklar koflup oynamay›, ac› çekmeyi, mutlu olmay› ö¤renmelidirler.
Bir yafla kadar çocuklar bilgisayardan uzak tutulmal›d›r kanaatimce.
Bilgisayar bir teknoloji ürünüdür.
Bilgisayar âfl›klar›, ellerinin alt›ndaki aleti, ifllerini

kolaylaflt›ran bir “köle” olarak görmüyor gibi geliyor bana.
Marifetlerinin çoklu¤u, bu “alet”i bir teknoloji ürünü olmaktan
ç›kar›p merakl›lar›n›n gözünde “olo¤anüstü güçlerle donanm›fl
harikulade yarat›k” mevkiine yükseltmifl âdeta. Denilebilir ki
makine “efsanevi”lefltikten sonra insan, yavafl yavafl onun
kölesi olmaya durur. hayranl›k bir çeflit “kutsama”ya dönüflür.
“Manevi zevklere hasretmek için bofl zaman kazand›racak
olan araç”, zaman› bütün bütün tüketen bir canavar olur.
Gönlünü, hayallerini ve zaman›n› makinesine hasreden bilgisayar
meftunu, s›n›rs›z ifllem kabiliyetleri karfl›s›nda flaflk›na döner.
Bu flaflk›nl›k ona,”bütün ifllerini tufllara dokunarak hâlledebilme”
gücüne sahip oldu¤u havas›n› verir, iflte buras›, onun insanlar
aras›ndan el ayak çekip kendi dünyas›n›n duvarlar› aras›nda
kapand›¤› yerdir. Bilgisayar› ve o... Haflim’in “O Belde” fliirindeki
meflhur dize de ne güzel gider buraya: “Bir sen, bir ben, bir
de o mai deniz...”
Teknolojinin ürünü olan araçlar, insan› insandan
uzaklaflt›rmaya bafllad›¤› anda efendili¤ini ilan etmifl olur. Ne
yaz›k ki onlar›n insana dokunan elleri, gülümseyen yüzleri ve
s›cak kalp at›fllar› yoktur.
Bence bu bafll›k metnin içeri¤ini Bafll›k metnin içeri¤ini

yans›tmamaktad›r. Çünkü................ yans›tmaktad›r. Çünkü.................
........................................................ .......................................................
........................................................ .......................................................
........................................................ .......................................................
......................................................... ............................................................
Ben olsayd›m; metne flu bafll›klar›

verirdim.
1......................................................
2......................................................
3......................................................
4............................................................
158
6.Etkinlik: Afla¤›daki metni okuyunuz.
Biliflim ve Günlük Yaflam

Bilinen bir öykü vard›r. Iss›z bir adada uzun süre tek bafl›na yaflayan bir adam› kurtarmak için
gelen helikopterdekiler, kendisine seslenmifller, “‹vedilikle istedi¤in bir fley var m›?” Adam›n cevab›
tek kelime olmufl: “Gazete!”. Bugünlerde ayn› adama ayn› soruyu sorsalar ne cevap verirdi merak
ediyorum. Acaba dizüstü bilgisayar m› isterdi, cep telefonu mu, yoksa televizyon mu?
Bizim kufla¤›n çocuklar›, radyo ile ilk karfl›laflt›klar›nda arka kapa¤›n› kald›r›p içindeki adamlar›
görmeye çal›fl›rd›. fiimdikiler okuma yazmay› ö¤renmeden bilgisayarlar›n›n karfl›s›na geçip ‹nternette
sörf yap›yorlar.
Geçmifl y›llarda postac›y› kollayan ve yavukludan gelecek pembe kâ¤›da yaz›lm›fl mektubu
bekleyen sevdal›lar, bilgisayar bafl›nda klavyenin tufllar›na bas›p karfl›lar›ndaki ekran› izleyerek
saniyeler içinde birbirleriyle haberlefliyorlar.
Daha on befl y›l öncesine dek, postanelerdeki telefon kuyruklar›nda bekleyen kalabal›klar› ve
“Alo alo! Ç›k aradan memiflhane, ben Gümüflhane’yi ar›yorum.” diye ba¤›r›p ça¤›ranlar› unuttuk
art›k. fiimdilerde, elini kula¤›na dayam›fl kendi kendine konufluyormufl gibi birbirleriyle haberleflenlere
sa¤da solda her yerde rastl›yoruz.
Kim gidiyor foto¤rafç›ya? Önceleri bir haftada teslim al›nan, rötufllu vesikal›k foto¤raflar, daha
sonralar› polaroitlerle on dakikada verilir oldu. fiimdilerde onun da pabucu dama at›ld›, art›k dijital
kameralarla an›nda görüntü... Kendin çek, kendin tak bilgisayar›na, istedi¤in boyuttu kendin bas...
Son zamanlarda, günlük hava durumunu ö¤renmek için hiç kimse keçinin kuyru¤una bakm›yor.
Merak eden, de¤il günlük, bir haftal›k hava durumunu bile bir dü¤meye basarak karfl›s›nda buluyor.
Ve daha akl›n›za gelen gelmeyen binbir çeflit mucize...
Dünyam›z›n sonuna az bir zaman kald› diyorlar. fiunun fluras›nda befl milyar y›l sonra günefl
sönecek ve dünyam›zda yaflam sona erecekmifl. Hadi can›m siz de... ‹nsano¤lu befl milyar y›lda
öyle bir sanal günefl yarat›p öylesine bir sanal yaflam sürdürür ki flaflar kal›rs›n›z.
Öyle ya, insanl›k tarihinden bu yana geçen sürede yap›lan bulufllardan daha fazlas› bir tek
yüzy›la s›¤d›r›lmad› m›?
Art›k Alaattin’in sihirli lambas›ndan “dev” ç›km›yor, “devre” ç›k›yor. Hem de “entegre devre”...
Niyazi Yoltafl
Siz olsayd›n›z bu metni kendi ifadenizle nas›l kurgulard›n›z? Yaz›n›z.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
159
7.Etkinlik: Afla¤›daki yaz›y› okuyunuz.
De¤erli Veli, 20.12.2006
Okulumuzda, ö¤rencilerimize kitap okuma al›flkanl›¤›n›n kazand›r›lmas› çal›flmalar›

yap›lmaktad›r. Bunun için görüfl ve önerilerinizi bizimle paylaflman›z› bekliyoruz.
Ö¤rencilerimize okuma al›flkanl›¤›n›n kazand›r›lmas› ile ilgili görüfl ve önerilerinizi
s›n›f ö¤retmenine iletmeniz gerekmektedir.
Katk›lar›n›z için flimdiden teflekkür eder, baflar›lar dilerim.
Arif GÜLO⁄LU
Okul Müdürü
Siz de yukar›daki yaz›dan hareketle okuma al›flkanl›¤›n›n kazand›r›lmas› için görüfl ve önerilerinizi yaz›n›z.
Görüfl ve Öneriler
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
8.Etkinlik: Afla¤›daki paragrafta yay ayraçlar içerisine uygun olan noktalama iflaretlerini yaz›n›z.
Çiplerin Dünyas›
Haz›r olun ( ) Kemerlerinizi ba¤lay›n ( ) Bütün dünyan›z elinizdeki bir çipin içine s›¤d›r›lacak ( )
Evet ( ) geri say›m bafll›yor ( ) on ( ) dokuz ( ) sekiz ( ) Art›k dünya denilen gezegeniniz
bir köyden daha büyük de¤il ( ) Her fley uzanabilece¤iniz noktada ( ) Sadece bir numaray› tufllay›n
ya da ‹nternet sitelerine girin ( )
Ali Aghaey
www.kultur.gov.tr
160
9.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Cümlelerin karfl›lar›na ifade etti¤i anlam› ( x ) iflaretini koyarak
belirtiniz.
Cümlelerin ifade etti¤i anlamlar
e
irm
a
›rm
a
nd
a
lam
›m
z
lam
flt
su
rle
al
ay
›la
lu
m
um
i
tim
ay
¤e
um
er
rfl
rs
Cümleler
n›
ön
on
ka
Va
de
Ol
ta
ih
Bu sandalye pek sa¤lam de¤il gibi. Ol
Arkadafl›m›n boyu benden uzundur.
Yap›s›nda tek yüklem bulunan cümlelere
basit cümle denir.
Kim bilir belki yar›n belki yar›ndan da
yak›n.
Arabas›, bizimkinden sa¤lam görünüyor.
Arkadafl›m›n bu davran›fl›n› olumlu
buluyorum.
Güzel güzel oynuyorlar.
Anneme “Bu akflam teyzemlere gidebilir
miyiz?” dedim.
Diyelim ki ben oraya gelmedim.
Kimse onun gibi dürüst de¤il.
Derslerinize günü gününe çok çal›fl›n.
Yar›n s›n›fça Etno¤rafya Müzesi’ne
gidece¤iz.
Proje için anket sorular›n› henüz
haz›rlamad›m.
10.Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Yay ayraç içerisinde anlam özelli¤i do¤ru verilen cümlelerin
bafl›na “D”, yanl›fl olan cümlelerin bafl›na “Y” yaz›n›z.
( ) Bu y›l okulllar aras› proje yar›flmas›na kat›lmayaca¤›z. (Cümle olumlu bir anlam tafl›maktad›r.)
( ) Çeflmenin buz gibi suyu var. (Cümlede benzerlik belirten bir ifade vard›r.)
( ) Sesini duydum gibi. (Cümlede olas›l›k, sanki anlam› vard›r.)
( ) Bu s›navda en çok yanl›fl› fen ve teknoloji dersinden yapt›m. (Cümlede bir öneri söz konusudur.)
( ) Bu yaz ailece tatile ç›kt›k. (Cümlede varsay›m söz konusudur.)
( ) Uçaklar trenlerden daha h›zl› ulafl›m araçlar›d›r. (Cümlede bir karfl›laflt›rma yap›lm›flt›r.)
( ) Babam sinemadaki davran›fl›m› takdir etti. (Cümlede bir onaylama söz konusudur.)
( ) Yar›n sizlere gelece¤iz. (Cümlede olas›l›k vard›r.)
( ) Demokrasi halk›n kendi kendini yönetti¤i bir yönetim biçimidir. (Cümlede bir tan›mlama yap›lm›flt›r.)
( ) Müzik kursuna m› gitsem yoksa ‹ngilizce kursuna m› gitsem bilemiyorum. (Cümlede bir beklenti söz
konusudur.)
( ) Yar›y›l tatilinde babaannem bize gelecek. (Cümle olumlu bir anlam tafl›maktad›r.)
161
B‹L‹M VE TEKNOLOJ‹
HOKKA ‹LE KALEM

‹nsan›n evrensel icatlar›n›n içinde “hokka” ve “kalem”in ayr› bir yeri vard›r. Söz gelimi, hokka ve kalemi
ilk kullanan insano¤lu, bugün mürekkep kokulu bir bas›n›n dünyay› saraca¤›n›, dünyan›n bir ucundan bir
ucuna yar›m günde var›veren kitaplar› düflünebilmifl midir? ‹nsan› insana yaklaflt›ran en yüce gücü, gene
hokka ile kalem sa¤l›yor. Önemli olan da budur. Her ça¤ birbirini afl›yor durmadan; makine ça¤› keflifler
ça¤›n›, atom ça¤› makine ça¤›n›, uzay ça¤› atom ça¤›n›... Daha nice afl›lacak ça¤lar vard›r. Afl›lmayan tek
ça¤, hokka ve kalem ça¤›d›r. ‹nsano¤lu da bu ça¤a en sahip ç›kand›r. Asl›nda bütün ça¤lar›n do¤mas›,
kalemin ucundaki bir damla mürekkebe ba¤l›d›r da ondan. Hokka ile kalemin, düflünce ile insan›n dirsek
vermesi, her ça¤da yeni yengiler yaratacakt›r.
Adnan B‹NYAZAR
A. 1, 2, 3, 4 ve 5. sorular› yukar›daki metne göre cevaplay›n›z.

1. ‹nsan yaflam›nda hokka ile kalem neden önemlidir?
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
2. Metinde hangi ça¤lardan bahsedilmektedir?

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
3. Neden hokka ile kalem ça¤› afl›lmayan tek ça¤d›r?

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
162
4. Metne göre ça¤lar›n do¤mas› neye ba¤l›d›r?
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
5. Afla¤›daki kelimelerin anlamlar›n› sa¤daki sütundan bulunuz. Kelimenin bafl›ndaki harfi buldu¤unuz
anlam›n bafl›na yaz›n›z.
Kelimeler Anlamlar›
a. keflif ( ) Yenme ifli, utku, zafer, galibiyet.
b. hokka ( ) Kendine özgü bir özellik tafl›yan zaman parças›, dönem, devir.
c. yengi ( ) Bir alet veya tafl›t›n hareket etmesini sa¤layan mekanizmas›.
ç. ça¤ ( ) Metal, cam veya topraktan yap›lm›fl, içine mürekkep konulan küçük kap.
( ) Tekni¤in, bilimin yeniliklerinden yararlanan, modern.
( ) Var oldu¤u bilinmeyen bir fleyin ortaya ç›kar›lmas›.
B. Afla¤›daki cümlelerin baz›lar›nda noktalama hatalar› yap›lm›flt›r. Noktalama hatas› yap›lan cümlelere
“Y” , yap›lmayan cümlelere “D” yaz›n›z. Noktalama hatas› yap›lan cümlelerin do¤ru hâllerini altlar›na
yaz›n›z.
( ) ‹ki fley çok önemliydi; sa¤l›k ve e¤itim.

........................................................................................................................................................................
( ) Bu gece tiyatroya gidecektik; Mehmet gelmedi.

........................................................................................................................................................................
( ) Ö¤retmeniniz geldi mi, diye sordu.

........................................................................................................................................................................
( ) “Y›k›l karfl›mdan” diye ba¤›rd›.

........................................................................................................................................................................
( ) ‹çimde öyle bir s›k›nt› var ki?

........................................................................................................................................................................
163
1, 2 ve 3. soruyu afla¤›daki paragrafa göre cevaplay›n›z.
Ö¤rencilerin h›zla geliflen teknoloji toplumunda yeni bilgi ve beceri alanlar›nda uzmanlaflmas›, analiz ve
karar alma yeteneklerine sahip olmas›, büyük bilgi y›¤›nlar› içerisinde dolaflmay› ö¤renmesi gerekmektedir.
Bu süreçte, ö¤retmen merkezli bir e¤itim anlay›fl› yerine ö¤renen merkezli bir e¤itim anlay›fl› hayata geçirilerek
ö¤rencilere yirmi birinci yüzy›l›n yeni bilgi ve becerileri kazand›r›lmal›d›r.
Dr. Tufan AYTAÇ
1. Afla¤›dakilerden hangisi paragraftan ç›kar›lamaz?

A. Ö¤renen merkezli e¤itim anlay›fl›
B. Ö¤rencilerin sahip olmas› gereken yetenekler
C. Geliflen teknoloji toplumunda ö¤renciler
D. E¤itimde ö¤renci beklentileri
2. Afla¤›dakilerden hangisi ö¤rencilerden beklenen bir davran›fl de¤ildir?

A. Bilgi y›¤›nlar› aras›nda dolaflmay› ö¤renme
B. Yeni bilgi ve beceri alanlar›nda uzmanlaflma
C. Analiz ve karar alma becerisine sahip olma
D. Her bilgi ve beceriyi ö¤retmenden bekleme
3. Paragrafta hangi e¤itim anlay›fl› savunulmaktad›r?

A. Ö¤renen merkezli e¤itim
B. Ö¤retmen merkezli e¤itim
C. Teknolojik araçlarla e¤itim
D. Uzaktan e¤itim
4. Afla¤›daki cümlelerden hangisi ögelerinin dizilifline göre di¤erlerinden farkl›d›r?

A. Sakla saman›, gelir zaman›.
B. A¤aç yafl iken e¤ilir.
C. Aya¤›n› yorgan›na göre uzat.
D. Tafl›ma su ile de¤irmen dönmez.
164
5. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde birden çok yüklem yoktur?
A. Tan›d›k bir ses duydu, hemen arkas›na döndü.
B. Bir akflam çekip gitti, bir daha da görünmedi.
C. Her fleyin bitti¤ini, bafllamayaca¤›n› san›yordu.
D. Her yer darmada¤an olmufl, eflyalar sa¤a sola saç›lm›flt›.
6. Afla¤›daki cümlelerden hangisi yap› bak›m›ndan di¤erlerinden farkl›d›r?

A. Nisan ay›na girerken insan›n içine bahar sevinci doluyor.
B. Çocuk uyursa mutlaka iyileflmifl demektir.
C. Okuldan erken dönersem babama u¤rayabilirim.
D. Bu h›zla koflarsa yar› yolda nefesi kesilir.
7. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde “tan›mlama” yap›lm›flt›r?

A. Yar›fl› kazanman›n birinci flart› kendine güvenmektir.
B. Gençli¤in k›ymeti ihtiyarl›kta bilinir.
C. Buz, donarak kat› duruma gelmifl sudur.
D. Gezi yaz›lar›, kuvvetli bir gözlem ile sa¤lam bilgiye dayanmal›d›r.
8. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde karfl›laflt›rma yoktur?

A. Romanlar çocuklar için hikâyelerden daha çekicidir.
B. Kültür, geçmiflten günümüze bir devaml›l›k gösterir.
C. Bahçeler her zamankinden güzel görünüyordu flimdi.
D. Babas›n› herkesten önemli görüyordu.
9. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde bir varsay›m söz konusudur?

A. Bir anda ortal›k nas›l böyle kar›flabilir!..
B. fiimdi kendimi on sekiz yafllar›nda düflünüyorum.
C. Yar›n bu ifllemlerin bitmeyece¤ini san›yorum.
D. Rakiplerimiz düflündü¤ümüzden güçlü ç›kt›.
10. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde bir öneride bulunulmufltur?

1. Sizin teklifinizin de tutarl› yönleri var.
2. Yazd›klar›n›z› bir kez de ben inceledim.
3. Anlatt›klar›n›z›, yaz›ya aktarman›z iyi olacakt›r.
4. Bu rapordaki imzalar yetersiz gözüküyor.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
165
EVET B‹RAZ HAYIR
Metinlerde ortaya konan sorunlara farkl› çözümler üretirim.
Farkl› türlerde (öykü, fliir, masal, deneme, f›kra vb.) metinler okurum.
Dinlediklerime iliflkin sorulara cevap veririm.

Arkadafllar›m› rahats›z etmeden dinlerim.
Konuflma konusu hakk›nda araflt›rma yapar›m.
Konuflmam› içerik yönünden de¤erlendiririm.
Bildirme yaz›lar› yazar›m.

Yazma konusu hakk›nda araflt›rma yapar›m.
Noktalama iflaretlerini ifllevlerine uygun olarak kullan›r›m.
Yaz›m› bir ana fikir etraf›nda planlar›m.
EVET B‹RAZ HAYIR
................................ ................................ ................................
166
6 . TEMA: K‹fi‹SEL GEL‹fi‹M
• Hayatta Baflar›n›n Yollar›
• ‹ki ‹yi ‹nsan
• Empati ile Yaflamak
• Mart›
167
HAYATTA BAfiARININ YOLLARI
1.Etkinlik: Afla¤›daki metinde verilen alt› çizili kelime ve kelime gruplar› metnin etraf›ndaki kutularda
yer alan alt› çizili kelime ve kelime gruplar›ndan hangileri ile en yak›n anlamda kullan›lm›flt›r? Ayn› renge
boyayarak efllefltiriniz.
“Hayatta Baflar›n›n Yollar›” metninden al›nan paragraf
Ahmet çok yorulmufltu. Evin Arsa sahibi, adam› kand›rarak

kap›s›na vard›¤›nda aln›ndan Hayatta yaln›z kendi elindeki arsay› ikinci kez
terler dökülüyordu. çal›flmas›, kendi becerisi satm›flt›.
kendi bilgisi ile al›n teri
dökerek kazan›lan ve
baflkas›n› zarara sokmayan
baflar› meflrudur. Para
çalmak, hile yapmak, adam
Adam evin avlusunda duran doland›rmak, birinin aya¤›n› Zavall› çocuk merdivenden
kediye ac›d›. Kedinin gerçekten kayd›r›p yerini kapmaktan; yukar› ç›karken birden aya¤›
de yard›ma ihtiyac› vard›. Adam s›rt›nda yumurta satmak, kayd›, dengesini kaybederek
hemen içeri girerek bir tas yo¤urt yap›lara tafl tafl›mak, düflmeye bafllad›.
getirdi ve kedinin önüne b›rakt›. fabrikalarda iflçi olmak,
Kedi art›k hâlinden çok kundura boyac›l›¤› yaparak
memnundu. namusu ile hayat›n›
kazanmak daha iyidir.
Hayatta baflar›l› olmak için
himayenin, paran›n ve
flans›n yard›m›n› zorunlu
Genç adam bundan sonra sayanlar vard›r. Yafll› adam kimseyi
ihtiyaçlar›n› kendisi karfl›lamak kand›rmadan kendi becerisi ve
zorundayd›. çal›flmas›yla evinin ihtiyaçlar›n›
gideriyordu.
Salih art›k amcas›n›n

korumas› alt›ndayd›. Okulu
bitirinceye kadar amcas›yla
beraber kalacakt›.
Kendinden önceki
Cüzdan›n› kaybeden adam
yar›flmac›ya hile yaparak yerine
kay›p eflya bürosunun önünde
geçti. Bunun fark›na varan
dolan›p duruyordu.
hakemler bu hileci yar›flmac›y›
elediler.
168
2.Etkinlik: Okudu¤unuz metinden baflar› hakk›nda ö¤rendiklerinizi kendi baflar›lar›n›zla karfl›laflt›rarak
k›saca yaz›n›z.
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
3.Etkinlik: a. Nasrettin Hoca’n›n bir f›kras›ndan al›nan afla¤›daki bölümleri okuyup kronolojik s›raya
göre numaraland›r›n›z.
Ben bal›¤›n sadece bafl›n› yiyece¤im, der.

Hanc› bunun nedenini sorar. Hoca da:
– Bal›k bafl› zekây› art›r›r, bal›k bafl› yiyen insan ak›ll› olur, der.
Bunun üzerine di¤er yolcu hemen at›l›r ve Hoca'ya:
– Bal›k bafl›n› niye sen yiyeceksin, ben yemek istiyorum,der.
Hoca da itiraz etmez. Bal›¤›n koca gövdesini Hoca yer ve bir güzel karn›n›
doyurur. Di¤er yolcu ise sadece bal›¤›n bafl›n› yer ve Hoca'ya seslenir:
– Sen koca gövdeyi yedin, karn›n› doyurdun; ben sadece kafay› yedim,
aç kald›m, der. Hoca da bunun üzerine flunu der:
– Bak nas›l ak›lland›n!
Hoca yolculuk s›ras›nda mola verip bir hana girer, bu s›rada hana bir
baflka yolcu daha girer ve ikisi birden hanc›dan yiyecek bir fleyler
isterler. Fakat hanc› yiyecek olarak sadece bir bal›k oldu¤unu söyler
ve bunu paylaflmalar›n› önerir. Bunun üzerine Hoca :
b. F›krada anlat›lan olaylar› kronolojik s›raya göre birer cümleyle özetleyiniz.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
c. Nasrettin Hoca’n›n yukar›daki f›krada gösterdi¤i kiflilik özelliklerini yaz›n›z.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
169
4.Etkinlik: Afla¤›daki atasözünden yola ç›karak bir deneme yaz›n›z.

“Da¤ ne kadar yüce olsa da yol üstünden aflar.”
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
170
5.Etkinlik: Afla¤›daki metni okuyunuz. Buldu¤unuz yaz›m yanl›fllar›n›n alt›n› çizerek ilgili kutulara
bu sözcüklerin yanl›fl ve do¤ru hâllerini yaz›n›z.
Baflar›n›n Koflullar›
‹kinci dünya savafl› bafllam›flt›. Bir Amerikan amirallik dairesinden içeri uzunca boylu, zeki bak›fll›,
gözlüklü bir adam girdi. Kendisi birçok fabrikalarda çal›flm›fl, kendi kendini yetifltirmifl, organizasyon
ifllerinde ve büyük iflleri planlamakta sonsuz kabiliyeti olan biriydi.
‹kinci dünya savafl›n›n kaderini etkileyen bu adam›n ad› Henry J. Kaiser (Henri 3. Kayzer)'di ve
onu ilk anda Amirallik dairesinin s›rmal› büyük uzmanlar› pek ciddiye almam›fllard› çünkü o onlara bir
geminin 4 günde yap›labilece¤ini ispata çal›fl›yordu. Evet, tam 4 günde, Oysa bütün gemi mühendisleri
bunun 18 günden önce yap›lamayaca¤›nda ›srar ediyorlard›.
Mesele büyüdü, alman denizatl›lar› durmadan Gemi bat›r›yorlard›. Fransa düflmüfl, ingiltere yaln›z
bafl›na kalm›flt›. Biricik yard›m amerikadan gelecekti Buda gemi ile olacakt›.
Sonunda cumhurbaflkan›n müdahalesiyle Kaiser'e istedi¤i yetki verildi. Özel bir bölgede yeni
kaynak tekni¤i ile ak›llara durgunluk veren bir Organizasyon tipi gemilerin yap›lmas›na baflland›. ‹lk
önce ileri sürülen 4 günlük müddet sonralar› daha azald›.
Memleketin en de¤erli uzmanlar›na kafa tutarak dedi¤ini yapt›ran ve sonunda hem kendisini hemde
inand›¤› davay› baflar›ya ulaflt›ran bu Müthifl adam›n baflar›s›n›n temel ilkeleri nelerdir? ‹flte Kaiserin
baflar›s›n›n yedi yolu:
• ço¤u insan tüm yeteneklerinin ancak yüzde onunu yapt›klar› iflte ve yeni fikirler bulmak için
kullan›rlar. Bütün kuvvet ve kabiliyetlerini seferber et, sonuç seni flafl›rtacakt›r.
• b›kmadan dayan›r ve iflin arkas›n› b›rakmadan uzun bir süre devam edilebilirsen her türlü
muhalefeti y›kars›n.
• gerçek hayallerinin, hedeflerinin ne oldu¤una biran önce karar ver sonra onlara eriflme¤e çal›fl.
Onlar senin sand›¤›ndan daha yak›ndad›r.
• halka hizmet et. halk›n ihtiyaçlar›n› karfl›layacak ifller bul. Bunlardan ne kadar çok insan
faydalan›rsa senin içinde o kadar iyi olur.
• ‹nsan tek bafl›na çok fazla bir fley yapamaz. Baflkalar›n›n sana yard›m etmelerini, beraber
çal›flmalar›n› sa¤la.
• Baflar›ya kavuflmak için bütün eme¤ini kullanmal›s›n. Bütün Enerjini bir odakta topla, kuvvetini
da¤›tma.
• Bütün ifllerini bugün son gününmüfl gibi yönet.
Yanl›fl Yaz›m Do¤ru Yaz›m
171
6.Etkinlik: Afla¤›da baz› cümleler ve bu cümlelerin tafl›d›klar› anlam özellikleri karfl›lar›nda verilmifltir.
Cümlelerin bafl›ndaki numaralar› anlam özelliklerinin bafl›na yaz›n›z.
Farz et ki beni bulamad›n o zaman ne yapars›n, ( ) Cümlede gereklilik anlam› var.

1
nereye gidersin?
( ) Cümlede sebep-sonuç iliflkisi var.

Öyle görünüyor ki bu k›fl havalar çok so¤uk
2
olacak.
( ) Cümlede olas›l›k anlam› var.

Ona her fleyi anlatmal› art›k, bir fleyler söylemeli,
3
aç›klamal›y›z bu kötü durumu.
( ) Cümlede amaç-sonuç iliflkisi var.

4 Kazanmak için çal›flmak gerekir.
Matematik dersinden yüksek not almak için çok ( ) Cümlede olas›l›k anlam› var.
5
çal›flmal›s›n.
( ) Cümlede amaç-sonuç iliflkisi var.

6 Çok fazla çal›flt›¤› için s›nav› kazand›.
7 Havalar böyle giderse ya¤mur ya¤mayacak.

( ) Cümlede olas›l›k anlam› var.
Bilgisayar›m› kar›flt›rmasayd›n flimdi hâlâ çal›fl›yor

8
olacakt›. ( ) Cümlede sebep-sonuç iliflkisi var.
Basketbol tak›m›na seçilmek için her gün

9
antreman yap›yorum. ( ) Cümlede gereklilik anlam› var.
10 Arabay› dikkatsizce kullanmas› kazaya yol açt›.

( ) Cümlede sebep-sonuç iliflkisi var.
172
7.Etkinlik: a. Afla¤›daki cümleleri uygun anlam iliflkileri ile efllefltiriniz.
Araban›n yak›t› bitince yolda kald›k. amaç-sonuç
Babam› görmek için ifl yerine gittim.

sebep-sonuç
Do¤ruyu söyledi diye dokuz köyden kovuldu.

amaç-sonuç
Lise s›navlar›n› kazanmak için gece gündüz çal›fl›yor.
sebep-sonuç
Bal›k tutmak için çok u¤raflt›m.
b. Aralar›ndaki yak›n anlaml›l›k iliflkilerini göz önüne alarak cümleleri efllefltiriniz.
Olaylar› gözlemleyen adam do¤ay› dinler, ondan bilgi Sanatç›n›n farkl›l›¤› fiziksel özelliklerinden
edinmeye çal›fl›r. de¤il çevresine farkl› bakmas›ndan
kaynaklan›r.
Güllerin kokusunu, kufllar›n sesini, f›rt›nan›n u¤ultusunu

herkes alg›lar ancak sanatç› baflka aç›dan alg›lad›¤› Her sanat eseri kendi kurallar›n› kendisi
için sanatç›d›r. ortaya ç›kar›r.
Bütün sanat eserleri kendine özgüdür. Herkesin konufltu¤u dili kullanan yar›na
kalabilir.
Yunus Emre halk›n sözcükleriyle fliirlerini söyledi¤i için

baflar›l› olmufltur. Bilimsel çal›flmalar yapan insan do¤adaki
s›rlar›n pefline düfler.
173
‹K‹ ‹Y‹ ‹NSAN
1. Etkinlik: Afla¤›daki paragraflarda verilen alt› çizili kelime gruplar›n›n anlamlar›n› tahmin ediniz. Daha
sonra kelime gruplar›n›n anlamlar›n› sözlükten bularak tahminlerinizle karfl›laflt›r›n›z.
Paragraflar Tahminim Sözlük anlam›

Bir yandan kendisinin, öte yandan kar›s›
ile k›z›n›n durmadan aray›p sormalar›yla bir
ev bulabildiler; hem peflini yoktu hem de
kendi bafl›na bir evdi. Haftalardan beri zavall›
ailenin dizlerine inen karasular, ter damlalar›
gibi dökülüp gitmiflti.
Çok sevinçliydiler. Fakat bu sefer de yeni

bir aksilik yakalar›na yap›flm›flt›: Yeni ev sa-
hibi olan adamla fiyatta bir türlü uzlaflam›-
yorlard›. Bütün anlaflmazl›k on liran›n bafl›n-
da patl›yordu.
Yeni ev sahibinin de gözü onu tutmufltu.

Belki bir iki gün nazland›ktan sonra “Peki”,
deyiverecekti. Çünkü adamca¤›z yeni kirac›-
s› hakk›nda enine boyuna bir soruflturma
yapm›flt›.
Üzüntüsü gitgide vicdan azab› hâlini almaya

bafllad›. Bu ifle bir çare bulmak gerekiyordu.
Günah›n› ba¤›fllatmak için evin ufak tefek
onar›m›n› kesesinden yapt›rmay› uygun
buldu.
174
2. Etkinlik: a. “‹ki ‹yi ‹nsan” metni ile ilgili unsurlar› belirleyerek afla¤›daki kutulara yaz›n›z.
Olay›n geçti¤i yer Olay›n geçti¤i mekânlar

................................................ ................................................
................................................ ................................................
................................................ ................................................
................................................... ...................................................
................................................... ...................................................
................................................... ...................................................
Olay›n konusu
Olay›n kahramanlar›
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
...................................................
...................................................
...................................................
...................................................
...................................................
................................................... Olay›n geçti¤i zaman
................................................
................................................
................................................
...................................................
...................................................
...................................................
b. Olay kahramanlar›n›n kiflilik özelliklerini yaz›n›z.
Kirac› Yeni ev sahibi Eski ev sahibi

....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
....................................... ....................................... .......................................
175
3. Etkinlik: a. Afla¤›daki resimlerde hangi duygular anlat›lmaktad›r? Duygular kutusundan yola ç›karak
altlar›na yaz›n›z.
....................................................... .......................................................
Duygular Kutusu
gülme
somurtma
anlaflma, paylaflma
.......................................................
b. Yukar›daki resimlerin hangileri “‹ki ‹yi ‹nsan” metninin ana fikri ile benzer özellikler tafl›yor? Yaz›n›z.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
176
4. Etkinlik: “‹ki ‹yi ‹nsan” metnini yandaki atasözü, deyim ve söz sanatlar›n› da kullanarak kendi
cümlelerinizle yeniden yaz›n›z.
.....................................................................................................................
..................................................................................................................... Üzüm üzüme baka
baka karar›r.
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
keçi gibi inatç›
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
..................................................................................................................... Huylu huyundan
..................................................................................................................... vazgeçmez.
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
..................................................................................................................... ayran gönüllü
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
..................................................................................................................... Can ç›kar huy
..................................................................................................................... ç›kmaz.
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
güven vermek
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
güven beslemek
.....................................................................................................................
......................................................................................................................
177
5. Etkinlik: Yazd›¤›n›z hikâyede en be¤endi¤iniz k›sm› anlatan bir resim yap›n›z.
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde anlat›mla ilgili baz› hatalar yap›lm›flt›r. Bu hatalar› bulup düzeltiniz.
Bize o kadar k›zm›flt› ki yüzünden dökülen bin parça

oluyordu. .............................................................
Baflkanl›k seçimini sekize karfl› üç oyla Elif Naz kazand›. .............................................................
Akflam televizyon izlerken meyve ve soda içtik. .............................................................
Çal›fl sen de ablan gibi yaramaz olma. .............................................................
Dün d›flar› ç›km›flt›m ama ya¤mur bafllay›nca s›rs›klam

oldum. .............................................................
San›r›m bu s›nav› kesinlikle geçecek. .............................................................
Oraya akflama kadar yaya yürüsen de varamazs›n. .............................................................
178
7. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde anlat›m bozukluklar›n›n neden kaynakland›¤›n› yanlar›nda verilen

bofllu¤a yaz›n›z.
Okulda düzenlenen fliir yar›flmas›nda Beyza ve ben ödül ald›m. (…………………………………)
Ö¤retmenimiz beni seviyor ve inan›yor. (…………………………………)
Annesi ona k›z›nca dut yemifl bülbül gibi konuflmaya bafllad›. (…………………………………)
Arkadafl›na k›zg›nl›¤›ndan dolay› kitab›n› vermek istemedi. (…………………………………)
Binada kimse kalmam›fl, binan›n d›fl›na ç›km›flt›. (…………………………………)
Ona as›ls›z itiraf at›ld›¤› için flimdi zor durumda. (…………………………………)
8. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerde verilen anlat›m bozukluklar›n› düzeltiniz.
.............................................................................
Onunla görüflmeyeli afla¤› yukar›
.............................................................................
tam üç y›l oldu.
.............................................................................
.............................................................................
Hayal ettiklerin bir gün kesinlikle
.............................................................................
gerçekleflebilir.
.............................................................................
.............................................................................
Onunla sürekli karfl›l›kl› konufluyor.
.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................
Yabanc› vitrindeki elbiselere göz
.............................................................................
gezdirdikten sonra içeri girdi.
.............................................................................
.............................................................................
Bu zor ve çetin yollar ancak böyle
.............................................................................
afl›l›r.
.............................................................................
.............................................................................
Onunla ilk kez tan›flt›m.
.............................................................................
.............................................................................
179
EMPAT‹ ‹LE YAfiAMAK
1. Etkinlik: a. Afla¤›da anlamlar› verilen deyimleri dinledi¤iniz metinden bularak yaz›n›z.

Anlamlar› Deyimler
‹nsan›n neflesini ve dinçli¤ini art›rmak .......................................................................................
Çevresinde olup bitenleri bilmemek .......................................................................................
Çaresizlik içinde kalmak .......................................................................................
Olup bitenlerden konuflmak .........................................................................................
b. Deyimleri birer cümlede kullan›n›z.
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
2. Etkinlik: Dinledi¤iniz metnin bafll›¤› ile uyumlu olan paragraf› iflaretleyerek sebebini yaz›n›z.
Gelmesini istedi¤imiz kim ya da nas›l bir fley

oldu¤una dair fazla bir fley düflünmeyiz o anda.
Hâlimizden anlafl›l›r zaten neye ihtiyaç duydu¤umuz
ve gelir gelmesi gereken. Tüm ihtiflam›yla gelir götürür
Empati ile Yaflamak bizi gitti¤i yere. Sormay›z nereye gidiyoruz diye.
Sadece gideriz, onunla bir olup onunla yürürüz ve
kendimizi onda buluruz.
Karfl›m›zdaki kiflinin duygular›n› ve düflüncelerini

tam olarak anlasak bile e¤er anlad›¤›m›z› ona ifade
Sebebi
edemiyorsak veya yanl›fl ifade ediyorsak empati
Çünkü kurmufl say›lmay›z. Yine empati kurarken kiflinin
sadece sözel tepkilerine de¤il, ses tonuna, konuflma
temposuna, jest ve mimiklerine hatta durufluna bile
dikkat etmek gerekir.
Gün gelir kendimizi o kadar çaresiz hissederiz ki

sanki dünya üzerimize gelmektir. Hiçbir fley
istedi¤imiz gibi de¤ildir. Hoflnutsuzluk alabildi¤inedir
ve anlams›zd›r tüm yaflan›lanlar. Dertlerimizi kimseye
anlatamaman›n verdi¤i eziklik, anlafl›lamama korkusu
sarar her bir zerremizi. Yorgun yüre¤imize bir yol
arkadafl› bulmak isteriz.
180
3. Etkinlik: Ali ile Oya ilkö¤retim 8. s›n›f ö¤rencileridir. Onlar kendilerine uygun sanat ve bilim etkinliklerine
izleyici olarak kat›lacaklar. Siz onlar›n yerinde olsayd›n›z afla¤›daki faaliyetlerden hangisini izlerdiniz?
‹zleyece¤iniz faaliyeti iflaretleyerek sebebini yaz›n›z.
Sebebi.........................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
181
4. Etkinlik: “Empati ile Yaflamak” metni ile ilgili afla¤›daki aç›klamalar›n hangileri do¤rudur? ‹flaretleyiniz.
Yazara göre;
“Empati yaflam›n her an›nda ihtiyaç duydu¤umuz ve olmazsa olmaz›m›zd›r.”
“Empati duymak için karfl›m›zdaki insan›n karfl›laflt›¤› olay› yaflamak zorunday›z.”
“Empati de nesnelli¤i kaybetmemek, karfl›m›zdaki kiflinin korku, kayg›, nefle ve öfke gibi duygular›yla
bunalmak gerekir.”
“Empati becerimizi gelifltirmek istiyorsak e¤er di¤erlerinden önce kendimizi tan›mam›z gerekir.”
5. Etkinlik: Dinledi¤iniz “Empati ile Yaflamak” metni ile ilgili dört soru yaz›n›z.
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
6. Etkinlik: Afla¤›daki cümlelerden hangilerini “Empati ile Yaflamak” metnini içerik yönünden
de¤erlendirmeye uygun aç›klamalar olarak görüyorsunuz? ‹flaretleyerek sebebini yaz›n›z.
Metinde yer yer anlat›m bozuklu¤u var. Çünkü..........................................................
.....................................................................................................................................
Metindeki çok say›da nesnel yarg›ya baflvurulmufl. Örne¤in.....................................
.....................................................................................................................................
Metin kendi içinde tutarl› de¤il. Çünkü.............................................................................
.....................................................................................................................................
Metinde anlam› bilinmeyen kelimeler çok fazla kullan›lm›fl. Örne¤in.............
.....................................................................................................................................
182
7. Etkinlik: Elektronik ortamdaki yaz›flmalarda biçim ile ilgili kurallara uyarak arkadafl›n›za empati
konusuyla ilgili bir ileti yaz›n›z.
183
8. Etkinlik: Bir kitab›n haz›rlan›fl›nda afla¤›daki kaynaklardan yararlan›lm›flt›r. Bu kitab›n kaynakças›n›

tamamlay›n›z.
Kaynakça
KAPLAN, Mehmet - Necat B‹R‹NC‹,
Atatürk fiiirleri Antolojisi,
Kültür Bakanl›¤› Yay›nlar›, Ankara, 1992.
184
9. Etkinlik: Afla¤›daki metni okuyunuz. Metinde yer alan anlat›m bozukluklar›n› düzelterek metni
yeniden yaz›n›z.
Bu konuda herkesin fikir ve görüflünü almal›yd›m. Havalar çok so¤uktu. Program›n öngördü¤ü
zamanda projeyi tamamlam›flt›m. Ne yaz›k ki o gün hava s›cakl›¤› s›f›r›n alt›nda eksi sekiz dereceydi.
Yirmi dakika geçmesine ra¤men program henüz, hâlâ bafllamam›flt›. Belli ki so¤uklardan dolay›
kimse gelememiflti. Proje sunumu ile ilgili toplant›n›n iptal edilmesi söz konusuydu. Ne yapaca¤›m›
flafl›rm›flt›m. Hemen bir çözüm bulmak zorundayd›m. Bir daha bu s›k›nt›y› yaflamak istemiyordum.
Ben asl›nda güç ve müflkül zamanlarda sorunlar› kolayca çözebilecek kabiliyete sahiptim.
Nitekim bu görünüflümü de korumak istiyordum. Çünkü bilinen önemli özelli¤im sorunlar›n
üstesinden gelmekti.Yoksa ifl adamlar›n›n ve bankalar›n ilgi gösterece¤i kadar çok varl›kl›, zengin
biri de¤ildim ama nefleli, sa¤l›kl›, flen bir kifliydim. Bu yüzden de bu tarz›m d›flardan bakan insanlar›n
hakk›mdaki düflüncelerini olumlu etkiliyordu. Tabi bu söylediklerim yaflanm›fl deneyimlerinden
hareketle ulaflt›¤›m bir sonuçtu. Sonunda akl›ma çok iyi bir fikir geldi.Toplant›n›n iptal edilmemesi
için etrafa baflkan›n da toplant›ya kat›labilece¤ini yaymaya çal›flt›m. Bu söylentiyi etrafa yaymamdan
yar›m saat sonra toplant› salonunu davetlilerle doldu. Bu durum beni pek flafl›rtmad›. Beni flafl›rtan
durum baflkan›n da toplant›ya kat›lmas›yd›. Projemi art›k tan›tabilirdim. ‹lk olarak saks›ya ekti¤im
çam fidan›n› salona göstererek projemi anlatmaya bafllad›m.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
185
MARTI
1. Etkinlik: Afla¤›daki cümleleri okuyunuz. Alt› çizili kelimeler aras›nda nas›l bir iliflki oldu¤unu örnekteki
gibi iflaretleyerek gösteriniz.
Üç yüz metre yükseklikten, kanatlar›n›

var gücüyle ç›rparak dalgalara do¤ru
ç›lg›nca, inan›lmaz biçimde dimdik bir
Efl anlam K›y›dan bir mil aç›kta, sakin sularda, bir
dal›fla geçti ve mart›lar›n neden böyle
bal›kç› teknesinin görünümü, mart›
ç›lg›nca, dikine dal›fllar yapmad›¤›n›
sürüsü için sanki bir “kahvalt›”
ö¤renmiflti.
ça¤r›s›yd›.
Sabah›n ilk saatleriydi ve yeni do¤an

günefl, durgun denizin küçücük dalgalar› Z›t anlam
üzerinde, alt›n sar›s› ›fl›klar›yla par›ld›-
yordu. K›sa bir süre sonra Mart› Jonathan, yine
bir bafl›na uzaklardayd›, aç›k denizde,
aç, mutlu ve yine ö¤reniyordu. U¤raflt›¤›
konu “h›z” konusuydu ve bir haftal›k
denemeden sonra bu konuda,
yeryüzünde yaflayan en h›zl› mart›dan
Gökyüzünde, otuz metre yükseklikte, daha çok fley ö¤rendi.
Yak›n anlam
perdeli ayaklar›n› indiriyor, gagas›n›
kald›r›yor ve kanatlar›n›n, ac› veren zor
bükümlü e¤imini koruyabilmek için
geriliyor, kendini kas›yordu.
Alt› yüz metreye ç›k›p yeniden denedi.

Gagas›n› afla¤› dikip denize do¤ru
Bu deney, ola¤anüstü güç tüketmiflti pikeye geçti.
onda. Ama, sonunda baflarm›flt›. On Efl anlam
saniye içinde h›z› saatte doksan mile
ulaflm›fl, mart›lar aras› dünya h›z
rekorunu k›rm›flt› Jonathan.
Alt› yüz metreye ç›k›p yeniden denedi.

Gagas›n› afla¤› dikip, denize doru
pikeye geçti. H›z›, saatte elli mili afl›nca
Ama utanmadan, o titreyen zor e¤imle kanatlar›n› gerdi ve hareketsiz b›rakt›.
kanatlar›n› yeniden geren -yavafllayan, Z›t anlam
yavafllayan ve bir daha bocalayan- Mart›
Jonathan Livingston s›radan bir kufl
de¤ildi.
186
MARTI
2. Etkinlik: Afla¤›daki paragraflar› okuyunuz. Metinde alt› çizili cümleleri yandaki aç›klamalarla
karfl›laflt›rarak do¤ru numaray› yaz›n›z.
1 ‹kna etmek için karfl›laflt›rmalar yap›lm›fl.
“Neden Jon, neden?” diye sordu

annesi. “Sürüdeki di¤erleri gibi olmak,
onlara benzemek senin için neden bu
kadar zor Jon? Alçaktan uçmay› neden
pelikanlara ve albatroslara b›rak›yorsun?
Neden yemiyorsun? Jon, bir tüy bir kemik
Mart›lardan insan özelliklerine sahipmifl
kald›n!” 2 gibi bahsedilmifl
“Bak Jonathan.” dedi babas›, k›r›c›

olmayan bir sesle. “K›fl pek uzak de¤il. 3 Benzetmede deyim kullan›lm›fl.
Bal›kç› tekneleri azalacak ve yüzey ba-
l›klar› derinlere inecekler. E¤er çal›flman
gerekiyorsa, bir fleyler ö¤renmen gereki-
yorsa yiyece¤ini nas›l bulaca¤›n› ö¤ren.
Bütün bu uçma ifli iyi, güzel de biliyorsun,
süzülmeyi yiyemezsin. Unutma ki uçma-
n›n nedeni kar›n doyurmakt›r.”
4 Betimleme yap›larak bir fleye benzetilmifl.
K›y›dan bir mil aç›kta, sakin sulardaki

bir bal›kç› teknesinin görünümü, mart›
sürüsü için sanki bir “kahvalt›” ça¤r›s›yd›
ve binlerce mart›, sürü hâlinde, yiyecek
k›r›nt›lar› için kurnazca kap›fl›p kavga et- Uçman›n bir amaca yönelik oldu¤u ileri
meye geldi. Yo¤un ve hareketli bir gün 5
sürülmüfl.
daha bafll›yordu.
187
MARTI
3. Etkinlik: Afla¤›daki metni okuyup düflünceyi gelifltirme yollar›n›n kullan›ld›¤› cümleleri yaz›n›z.
M‹N‹K YÖNETMEN‹N BÜYÜK BAfiARISI

Konya’da bir beldedeki ilkö¤retim okulunda ö¤renim gören 4. s›n›f ö¤rencisi, imkân-
s›zl›klar içinde çekti¤i filmle Uluslararas› Çocuk Filmleri Festivali’nde birinci oldu.
Konya'da bir beldedeki ilkö¤retim okulunda ö¤renim gören 4. s›n›f ö¤rencisi, imkâns›zl›klar
içinde çekti¤i k›sa filmle Uluslararas› Çocuk Filmleri Festivali'nde birinci oldu.
Karatay'a ba¤l› ‹smil beldesi Cumhuriyet
‹lkö¤retim Okulu 4. s›n›fta ö¤renim gören
9 yafl›ndaki Mehmet Sayar, Millî E¤itim
Bakanl›¤›ndan okula gönderilen 4.
Uluslararas› Çocuk Filmleri Festivali
afifllerini görüp s›n›f ö¤retmeninin de teknik
deste¤iyle yar›flmaya kat›lmaya karar verdi.
Minik Mehmet, s›n›f ö¤retmeni olan Harun
Karaca'dan temin etti¤i dijital el kameras›n›
kullanmay› k›sa sürede ö¤rendi.Daha sonra
ö¤retmeninden film çekimi konusunda da
ders alan Mehmet, yönetmenli¤ini yapt›¤›
3 dakikal›k filmde oyuncu olarak s›n›f
arkadafllar›n› kulland›. Yönetmenli¤ini küçük
Mehmet'in yapt›¤› «K›r›k Saatler» adl› 3
dakikal›k film, Uluslararas› Çocuk Filmleri
Festivali'nde birinci oldu. Filmin büyük
imkâns›zl›klar içinde çekildi¤ini söyleyen ö¤retmen Karaca, «Filmde kol saati yüzünden iki
arkadafl›n önce kavga edip ard›ndan bar›flmalar›n› konu ettik. Filmde, arkadafllar aras›ndaki
dostlu¤un önemini vurgulamaya çal›flt›k.» dedi.
Mehmet ise film çekmekten büyük keyif ald›¤›n› ve büyüyünce yönetmenli¤i meslek olarak
seçmeyi düflünece¤ini ifade etti.
Düflünceyi Gelifltirme Yollar›
• tan›mlama • betimleme • benzetme
• karfl›laflt›rma • örnekleme • say›sal verilerden yararlanma
Metinde.............................................................................................................
........................................................................................... .........................................................
...........................................................................................................................................
.................................................................................................................... .cümlesinde
say›sal verilerden yararlan›lm›flt›r.
Metinde........................................................................................................................
......................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
..................................................................................................... .cümlesinde örnekleme
yap›lm›flt›r.
188
MARTI
4. Etkinlik: Afla¤›da Zeynep'in günlü¤ünden al›nm›fl bir yaz› yer al›yor. Siz de bugün yaflad›klar›n›z›
günlü¤ünüze yaz›n›z.
Sizin günlü¤ünüz
..........................................................................
Zeynep’in günlü¤ü ..........................................................................

..........................................................................
Sevgili Günlü¤üm,
Bugün benim do¤um günüm. Bir y›l ..........................................................................
daha geçti. Art›k 14 yafl›nday›m. Her fley ..........................................................................
de¤iflti¤i gibi ben de de¤ifltim, gelifltim.
Bugün ailem ve arkadafllar›m benim için ..........................................................................
güzel bir sürpriz haz›rlam›fllar. Y›llard›r ..........................................................................
görmedi¤im ö¤retmenimi,sevgili
..........................................................................
ö¤retmenim M. Selim Yaflar'›, gördüm.
Ailem ve arkadafllar›m ö¤retmenimin ..........................................................................
adresini bularak do¤um günüme davet
..........................................................................
etmifller.
O sevecen, tatl›, iyi kalpli ve iyiliksever ..........................................................................
ö¤retmenimi görünce kendimi tutamad›m, ..........................................................................
sevincimden a¤lad›m. Tatl›l›¤›ndan, iyi
kalplili¤inden hiçbir fley eksilmemifl hatta ..........................................................................
artm›flt›. Tek de¤ifliklik vard›, t›pk› bende ..........................................................................
oldu¤u gibi. Ben biraz büyümüfltüm o ise
..........................................................................
biraz daha yafllanm›flt›.
Bize do¤ruyu, haks›zl›k etmemeyi, ..........................................................................
birbirimizi sevmeyi ö¤reten sevgili
..........................................................................
ö¤retmenim. Seni görmek beni çok mutlu
etti. ..........................................................................
Sevgili Günlü¤üm, ..........................................................................
Yar›nlarda ne sürprizler var bilemem
ama hep böyle sürprizler olsun isterim. ..........................................................................
Hep iyi olmak ve iyilik yapmak isterim. ..........................................................................
Sevgilerimle...
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
............................................................
189
MARTI
5. Etkinlik: Okul gazetesine özgüvenin kiflisel baflar›lar› olumlu etkiledi¤i ile ilgili bir yaz› yaz›lacak.
Siz de duvar yaz›lar›ndan yola ç›karak okul gazetesi için bir yaz› yaz›n›z.
...................................................................................
Uluslararas› ...................................................................................
yar›flmalarda birinci ...................................................................................
oldu. ‹flte azmin
................................................................................... Kendine güvendi,
sonu...
çal›flt› ve baflard›.
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
Kendisinin ...................................................................................
baflaraca¤›n›
...................................................................................
düflündü. Çok
çal›flt› ve o flimdi ................................................................................... Baflar›n›n yolu
en iyiler ................................................................................... kendine
aras›nda.... güvenmekten
................................................................................... geçer.
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
...................................................................................
....................................................................................
190
MARTI
6. Etkinlik: Afla¤›daki metni okuyunuz. Metinde yer alan anlat›m bozukluklar›na sebep olan kelimelerin
alt›n› çizerek do¤rusunu düzeltme kutusuna yaz›n›z.
Düzeltme kutusu
KEND‹N‹ TANI; MUTLU OL
Bu dünyada baflar› kazanm›fl bir kifli olarak ......................................................................
yaflamak istersen hayat›n gerçeklerini ö¤renmen ......................................................................
gerekir. Bunlar›n en ac›lar›ndan biri birtak›m s›n›r- ......................................................................
lamalarla do¤mufl olmam›zd›r. Fakat baz› beceriler ......................................................................
ve yeteneklerle zenginleflmifl oldu¤umuzu bilmek
......................................................................
dengemizi sa¤lar. Bu s›n›rlamalar ve yetenekler
......................................................................
yaflam›m›z›n yolunu saptar.
......................................................................
Bu durumu yads›maya kalk›flmak her giriflim-
......................................................................
den yenik ç›kmam›z sonucunu verir. Oysa kiflili-
¤imize baflkalar›n›n yaflam›na göre flekil vermek ......................................................................
yerine kendi yeteneklerimizi kabul eder ve onlar› ......................................................................

gelifltirirsek mutlulu¤a ulafl›r›z. ......................................................................
Abraham Lincoln (Abraham Linkoln) çok çir- ......................................................................
kin, Franklin Roosvelt (Franklin Ruzvelt) ise kötü- ......................................................................
rümdü. Fakat hiçbiri baflkalar›n›n do¤al ayr›cal›k-
......................................................................
lar›na imrenerek zaman yitirmedi. Bunun yerine
......................................................................
her biri yaln›z kendi kiflili¤ine güvenerek baflarmaya
......................................................................
çal›flt›. Böyle yapmakla kalabal›k kitlelerin sevgi,
sayg› ve hürmetini kazand›lar. Sen de kendi çal›fl- ......................................................................
ma alan›nda onlar›n yapt›¤› her fleyi kesinlikle ya- ......................................................................

pabilirsin. ......................................................................
Sen olarak ancak sen olmakla baflar›ya ulafla- ......................................................................
bilirsin. ‹çinde liderlik yetene¤i varsa bu yetene¤i ......................................................................
gelifltir. Ödeyece¤in fiyat ne olursa olsun memnun ......................................................................
kalacaks›n. Fakat kiflili¤in seni baflka bir yöne sü-
......................................................................
rüklüyorsa oraya git çünkü ancak kendini bulmakla
......................................................................
gerçek mutlulu¤a ulaflabilirsin.
......................................................................
James Hughes (Ceymis HAGS) ......................................................................

.......................................................................
191
K‹fi‹SEL GEL‹fi‹M
“ Edebiyat, insano¤lunun duygu ve düflüncelerini estetik tarzda ifade etmesidir. Edebiyat,

insanlar›n düflünce ve isteklerini sadece iletmek için yararlan›lan bir anlat›m arac› de¤il, ayn› zamanda
o yaz›ya sanat katarak onu estetik k›lan bir de¤erdir. Yaz›, tek bafl›na ifllenmemifl ahflap parças›na
benzer. Onu süsleyen, güzellefltiren ise edebiyatt›r. Bu bak›mdan her ne kadar uygarl›¤›n geliflmesi
yaz› dilinin geliflmesiyle oluflmuflsa da olgunlu¤a eriflmesi edebiyatla gerçekleflmifltir.”
A. 1, 2, 3 ve 4. sorular› yukar›daki metne göre cevapland›r›n›z.
1. “Yaz›, tek bafl›na ifllenmemifl ahflap parças›na benzer.” sözünden ne anl›yorsunuz?
…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………...............
.......................................……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
2. Metnin konusu nedir? Yazar konuyu nas›l aç›klam›flt›r?

…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………...............
.......................................……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………......................................................………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………............................................................................................
3. Metnin ana fikrini ifade edebilen en vurgulay›c› cümle hangisidir? Neden?

…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………...............
.......................................……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
192
4. Metinde geçen kelimelerin efl anlaml›lar›n› bularak efllefltiriniz.
Edebiyat, insanlar›n düflünce ve isteklerini sadece yaln›z

iletmek için yararlan›lan bir anlat›m arac› de¤ildir.
varmak
Uygarl›¤›n geliflmesi yaz› dilinin geliflmesiyle olmufltur.
aktarmak
Uygarl›¤›n olgunlu¤a eriflmesi ise edebiyatla

gerçekleflmifltir. medeniyet
geliflme
Edebiyat, insanlar›n duygular›n› iletme arac›d›r.

ulaflmak
B. Afla¤›daki metinde bofl b›rak›lan yerlere uygun noktalama iflaretleri kullan›n›z.
ÇEVREN‹N ETK‹S‹
‹spanyol yazar› Cervantes ( )Servantes ( ) ( ) ( )Bana arkadafl›n› söyle ( ) sana kim oldu¤unu söyleyeyim ( ) ( )
diyor. Kifli ( ) yarad›l›fl› ve gidifline uygun kimselerle arkadafll›k kurar. Bu yüzden bir kiflinin arkadafl›n› tan›rsak
o kiflinin niteli¤ini de ö¤renmifl oluruz.
Arkadafl seçiminin önemi büyüktür. Yan›m›zda iyi özelliklere sahip bir arkadafl›m›z varsa biz de ona
uyarak iyi olabiliriz. Ondaki be¤endi¤imiz yanlar› kendimize uygular›z ( ) Söz gelimi, onun dürüstlü¤ü,
düzenlili¤i, kiflisel ç›kar›n› ön planda tutmama huyunu ( ) temizli¤ini, iyi yazma ve güzel konuflma becerisini,
bofl zamanlar›n› olumlu ifllerde de¤erlendirme al›flkanl›¤›n› vb ( ) özelliklerini al›r›z. Giderek baflkalar›nca
be¤enilen ( ) aranan, sevilen bir kifli oluruz.
Metin GÜL

1,2 ve 3. sorular› “Çevrenin Etkisi” adl› metne göre cevaplay›n›z.
1. Metnin konusunu afla¤›daki cümlelerden hangisi en iyi ifade etmektedir?

A. Hayatta baflar›l› olman›n önemi
B. Arkadafl seçiminde dikkatli olma
C. ‹nsanlar›n birbirinin davran›fl›ndan etkilendi¤i
D. Arkadafllar›n davran›fllar›m›z› etkileyebilece¤i

A. Kiflisel ç›karlar›m›z› her zaman ön planda tutmal›y›z.
B. Arkadafllar›n›z›n iyi özelliklerini örnek almay›n›z.
C. Kiflilik yap›n›za uygun arkadafllar bulmay›n›z.
D. Do¤ru arkadafllar›m›z olursa zamanla aranan kifli oluruz.
193
3. Afla¤›daki atasözlerden hangisi metinde verilen düflünceyle çeliflmez?
A. A¤aca ç›kan keçinin dala bakan o¤la¤› olur.
B. Kurtla koyun, k›l›çla oyun olmaz.
C. K›r at›n yan›nda duran ya huyundan ya suyundan.
D. Armut, dal›n›n dibine düfler.
4. Afla¤›daki cümlelerden hangisinde verilen deyim aç›klamas›yla çeliflmektedir?

A. Kardeflim sen de daldan dala konuyor, sürekli ifl de¤ifltiriyorsun.
B. Konuflmac›lardan biri bask›n gelerek üstünlü¤ünü gösterdi.
C. Ablam›n etekleri tutuflmufltu, çok sevinçliydi.
D. Adam kara kara düflünüyor, nas›l kurtulaca¤›n› bilmiyordu.
5. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde efl anlaml› kelimeler bir arada kullan›lmam›flt›r?

A. O adam bizim mahallenin do¤ru dürüst insan›d›r.
B. Yalan yanl›fl fleyler söyleyerek adam›n kafas›n› tümden kar›flt›rma.
C. Nefleli ol ki flen kalas›n.
D. Sen merak etme uzak yak›n demem yard›ma koflar›m.
6. Aç kalmamak için dolab› aç, orada yiyecek fleyler var.” cümlesinde alt› çizili kelimeler aras›ndaki
anlam iliflkisi afla¤›dakilerin hangisinde vard›r?
A. Dün sabah kap›ya gelen s›ska, zay›f bir çocuktu.
B. Do¤um gününe efl dost herkesi davet ettim.
C. Verdi¤in raporu ayr›nt›l›, genifl bir flekilde inceliyorlar.
D. Gül ki yüzünde güller açs›n.
7. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde z›t anlaml› kelimeler yoktur?

A. Adam bafl›n› sa¤a sola sallayarak “Ev bark yok.” dedi.
B. Yafll› adam merdivenden ine ç›ka yorgun düflmüfltü.
C. Küçük çocuk kendisine yol vermeyen adama sert sert bakt›.
D. Çorba s›cak ama yemekler çok so¤uktu.
8. “Yerinde durup hiçbir çaba göstermeyen baflar›y› bofluna beklemesin.” cümlesine anlamca en
yak›n olan cümle hangisidir?
A. Baflar›s›z olmak suç de¤ildir.
B. Baflar›y› elde etmek, yap›lan çal›flmalar›n bir sonucudur.
C. Baflar› insan›n ak›ll› olmas›na ba¤l›d›r.
D. ‹nsanlar baflar›y› nadiren yakalayabilir.
194
9. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde birinci cümle ikinci cümledeki eylemin sebebini bildirmektedir?
A. Televizyonu açt›¤›mda haberler henüz bafllam›flt›.

B. Küçük k›z bütün gün çal›flm›fl çabalam›fl ödevini bitirmiflti.
C. Projeyi zaman›nda yetifltirmek için geç saatlere kadar çal›flt›.
D. Yürürken aya¤› kayd›¤› için düflüp elini k›rd›.
10. Afla¤›daki cümlelerin hangisinde birinci cümle ikinci cümledeki eylemin amac›n› bildirmektedir?
A. Bakarsan ba¤, bakmasan da¤ olur.

B. Bahçeyi sulamak için dereden su tafl›yor.
C. Evini satarak borcunu ödedi.
D. Ya¤murun çok fazla ya¤mas› dereyi tafl›rd›.
195
EVET B‹RAZ HAYIR
Dinlediklerime/izlediklerime iliflkin sorular olufltururum.
Yafl›ma ve seviyeme uygun sanat ve bilim etkinliklerine dinleyici/izleyici olarak
kat›l›r›m.
Elektronik ortamdaki yaz›flmalarda biçim ile ilgili kurallara uyar›m.
Arkadafllar›m›n iflitebilece¤i bir sesle konuflurum.
Metinle ilgili görsel ögeleri yorumlar›m.
Okul dergisi ve gazetesi için yaz›lar haz›rlar›m.

Metindeki söz sanatlar›n›n anlat›ma olan katk›s›n› fark ederim.
Duygu, düflünce, hayal, izlenim ve deneyimlerimi sözlü olarak ifade ederim.
Konuflmam› sunarken görsel, iflitsel materyalleri ve farkl› iletiflim araçlar›n› kullan›r›m.
EVET B‹RAZ HAYIR
................................ ................................ ................................
196
KAYNAKÇA
“Onuncu Y›l Marfl›”, www.meb.gov.tr, 18.11.2006.
“www.egitim.aku.edu.tr,16.11.2006.
“Yozgat”, www.yozgat.gov.tr,13.11.2006.
“Ihlamur Kas›rlar›”, www.kultur.gov.tr, 08.11.2006.
“Televizyon ve Çocuk”, www.bsm.gov.tr,16.11.2006.
“Gaziantep”, www.kultur.gov.tr, 10.11.2006.
“All› Turnam”, “Benden Selam Söyle”, www.kultur.gov.tr, 12.11.2006.
ARIBURNU, Kemal, Atatürk'ten An›lar, ‹nk›lâp Kitabevi, ‹stanbul,1998.
ASYA, Ârif Nihat, “Kay›k”, Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor, Ötüken Neflriyat, ‹stanbul, 2005.
ATAY, Fatih R›fk›, Pazar Postas›, 11.11.1951.
AYBUDAK, Ka¤an, “Akide fiekeri”, Flyer Dergisi, ‹stanbul, Eylül 2006.
AYTAÇ, Tufan, “21.Yüzy›l›n Bafl›nda, Ö¤retmenin De¤iflen Rolleri”, Bilim ve Akl›n Ayd›nl›¤›nda E¤itim Dergisi,
Ankara, Kas›m 2003.
B‹NYAZAR, Adnan, “Hokka ile Kalem”, Düflünce Bahçelerinde,hzl.:Yaflar Aflk›n,Yalç›n- Emel Yay›nevi,
Ankara,1990.
Bugün gazetesi, “Diyalog Nedir?”, 28 Kas›m 2006.
Bugün gazetesi, “Minik Yönetmenin Baflar›s›”,12.06.2006.
CUMALI, Necati, “Masal ile Roman” Düflünce Bahçelerinde, hzl.: Yaflar AfiKIN, Yalç›n -Emel Yay›nevi,
ANKARA, 1995.
ÇOLAK, Ali, “Üç Elmadan Biri”, ‹nce Sözler, Ötüken, ‹stanbul, 2004.
D‹KMEN, Mehmet, “Bofl Zaman› De¤erlendirme Bilinci, Zaman› ‹yi Kullanmak”, Baflar› Öyküleri, Papatya
Yay›nlar›, ‹stanbul, 2005.
ERTEPINAR, Coflkun, “‹çimdeki Çocuk”, Küçük Dünyam›n ‹çinden, MEB Yay›nlar›, ‹stanbul, 2005.
ESENDAL, Memduh fievket, “‹htiyar Çilingir”, Bilgi Yay›nevi, Ankara,1984.
EYUBO⁄LU, Sabahattin, “Dostluk”, Düflünce Bahçelerinde, hzl.: Yaflar AfiKIN, Yalç›n-Emel Yay›nevi,
Ankara, 1990.
GÜNDÜZALP, Selim, “‹ki Dirhem Bir Çekirdek”, Deyimler ve Öyküleri, Zafer Yay›nlar›, ‹stanbul, 2004.
GÜNEfi, Burhan, Atatürk fiiirleri Antolojisi, ‹lke Kitabevi, Ankara,1988.
GÜNTEK‹N, Reflat Nuri, “Daha Dün”, Anadolu Notlar›, ‹nk›lâp Yay›nevi, ‹stanbul,1989.
HUGHES, James, “Kendini Tan›: Mutlu ol”, Düflünce Bahçelerinde, Yalç›n-Emel Yay›nevi,1990.
KARAY, Refik Halit, “Eskici”, Gurbet Hikâyeleri, ‹nk›lâp Yay›nevi, ‹stanbul, 2002.
KARAY, Refik Halit, “Çad›rda”, Bir ‹çim Su, ‹nk›lâp Yay›nevi, ‹stanbul, 2005.
NOYAN, Münip, “Gerçek Sanatç›n›n Kiflili¤i”, Düflünce Bahçelerinde, hzl.: Yaflar AfiKIN, Yalç›n- Emel
Yay›nevi, Ankara, 1990.
ÖNDER, Mehmet, “Anadolu’da Kilim Demek” Ald› Sözü Anadolu, Elips Kitap, Ankara, 2005.
ÖZDEM‹R, Emin, “Dinlemesini Biliyor musun?”, Güzel ve Etkili”, hzl.: ‹smail DERV‹fiO⁄LU-Mehmet Yalç›n
YILMAZ, Papatya Yay›nlar›, ‹stanbul, 2005.
REGÜ, fiükrü Enis, “Koca Sinan”, Onlar da Çocuktu, Kültür Bakanl›¤› Yay›nlar›, ‹stanbul,1975.
RADO, fievket, “Güleryüz”, Eflref Saat, Elips Kitap, Ankara, 2005.
SCHWEITZER, Albert, “Büyük Görevimiz” Milliyet Sanat dergisi, 1975.
SOMUNCUO⁄LU, Servet, “Otçu Haftas› fienlikleri”, Atlas Dergisi, Ekim, 2003.
TARCAN, Selim S›rr›, “Verilen Sözü Tutmak ve Vaktinde ‹fl Yapmak”, Kompozisyon Sanat›, hzl.: Seyit Kemal
KARAAL‹O⁄LU, ‹nk›lâp Yay›nevi, ‹stanbul, 1991.
VURAL, Mehmet, “Güvercinle Kar›nca”, Ev ve S›n›f Etkinlikleri Antolojisi, Yakutiye Yay›nc›l›k, Erzurum, 2004.
YOLTAfi, Niyazi, “Biliflim ve Günlük Yaflam”, www.kultur.gov.tr, 20.11.2006.
Zaman gazetesi, “Türkçe Sözlük Cep Telefonlar›na Tafl›n›yor”,18.10.2006.
197

Turkce 8 CK

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Turkce 8 CK

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‹LKÖ⁄RET‹M

PROGRAM GEL‹ﬁT‹RME UZMANI

ÖLÇME DE⁄ERLEND‹RME UZMANI

1.TEMA : ZAMAN VE MEKÂN 9

3.TEMA : M‹LLÎ KÜLTÜR 71

4.TEMA : TOPLUM HAYATI 103

5.TEMA : B‹L‹M VE TEKNOLOJ‹ 135

6.TEMA : K‹ﬁ‹SEL GEL‹ﬁ‹M 167

Yandaki logolar hangi

2. TEMA: ATATÜRK Bu temada yer alan

• Onuncu Y›l Nutku metinlerin isimleri

• Atatürk’ün Gençli¤e Hitabesi

• Geçmiﬂ Zaman ﬁiirleri

• Verilen Sözü Tutmak ve Vaktinde ‹ﬂ Yapmak

• Eski Ankara Evleri

1. Etkinlik: Aﬂa¤›daki kelimelerin eﬂ anlaml›lar›n› yazarak birer cümlede kullan›n›z.

Bey k›z›n› kâhine götürür. Çünkü..................................................................................................................

Bey.................................................. karar verir. Çünkü.................................................................................

Y›llar sonra kalede e¤lence düzenlenir. Çünkü.............................................................................................

b. Bu ifadelerin metnin ak›ﬂ›nda nas›l de¤iﬂiklik yapt›¤›n› yaz›n›z.

5. Etkinlik: Okudu¤unuz bu efsaneyi dinledi¤iniz efsane ile karﬂ›laﬂt›r›n›z.

Benzer yönleri Farkl› yönleri

6. Etkinlik: Okudu¤unuz efsaneyi kahramanlar›n›n karﬂ›l›kl› diyalo¤u ﬂeklinde yaz›n›z.

1. GRUP II. GRUP III. GRUP

b...fll...r b...fll...y...r...k b...fl

y...fl...m...z y...fl...m...k y...fl

t...fll...y...c...k t...fll...y...n t...fl

c. Hangi gruptaki kelimeler aç›kta kald›?

ç. ‹kinci gruptaki kelimeleri kullanarak birer cümle kurunuz.

8. Etkinlik: Alt› çizili kelimeleri ilgili kutucuklara yaz›n›z.

‹S‹M F‹‹L F‹‹L‹MS‹

( ) ﬁair, s›cak bir a¤ustos ay›nda do¤muﬂtur.

( ) ﬁair, köy ortam›nda büyümüﬂtür.

( ) ﬁair, zaman›n nas›l geçti¤inden habersizdir.

( ) ﬁairin çocuklu¤u çok güzel geçmiﬂtir.

( ) ﬁair, en çok kardeﬂlerini özlemektedir.

( ) ﬁair, okumad›¤› için çok piﬂmand›r.

( ) ﬁiirde hem evcil hem de yabani hayvanlardan söz edilmektedir.

( ) ﬁiirde mekân olarak köy, tarla, bozk›r ve ﬂehir geçmektedir.

2. Etkinlik: Afla¤›daki fliirleri okuyunuz ve sorular› bu fliirlere göre cevaplay›n›z.

“Evvel zaman içinde Vatan! Sen büyüksün... Vatan! Sen güzel...

a. Yukar›daki ﬂiirlerin sizde uyand›rd›¤› duygular› ifade ediniz.

b. Bu iki fliiri ana duygu ve konu yönlerinden karfl›laflt›r›n›z.

Benim ‹çin Önemli Olaylar›n Zaman Çizelgesi

4. Etkinlik: a. Afla¤›daki fliirde kiflilefltirme yap›lan dizelerin alt›n› çiziniz.

“Düflmüflüm bir kuflun pefline

a. fiiiri okuyunuz, fliirin anahtar kelimelerini belirleyerek afla¤›ya yaz›n›z.

Benim aln›mda derinli¤ine çizgiler, izler,

ﬁiirin Anahtar Kelimeleri

b. Belirledi¤iniz anahtar kelimeleri kullanarak deneme türünde bir yaz› yaz›n›z.

• “kofl-” kelimesi hangi cümlede zaman ve kifli eki alm›flt›r?......................................................

• “koﬂ-” kelimesi hangi cümleye zaman anlam› kazand›rm›ﬂt›r?.................................................

• “koﬂ-” kelimesi hangi cümlede s›fat olarak kullan›lm›ﬂt›r?.........................................................

• Hangi cümlede “koﬂ-” kelimesi durum bildiriyor?.....................................................................

Düflmüflüm bir kuflun pefline Ve cemreler düflünce suya, topra¤a

KONSER LOCA OPERA ORKESTRA SAHNE VAK‹T ZAMAN

( ) Bu çocuk sözümü tutmuyor, diye sitem ediyordu.

( ) Sözünü tuttu, kendine güzel bir tak›m elbise ald›.

( ) ﬁimdi sözünü tutma s›ras› sende, ben vazifemi yapt›.

( ) “Vakit nakittir.” harika bir söz, bu sözü tuttum.

( ) Sözünü tutmazsan kimsenin güvenini kazanamazs›n.

3. Etkinlik: Aﬂa¤›daki paragraf› okuyunuz, sorular› bu paragrafa göre cevaplay›n›z.

• Yazar›n eleﬂtirilerine kat›l›yor musunuz? Neden?