‫مدسازان و راه‌های ناهموار پیش روی آنان‬

‫مروری بر بخش خارج از مسابقۀ هفتمین جشنوارۀ مد و لباس فجر‬

‫هفتمین جشنوارۀ مد و لباس فجر‪ ،‬بخش نوینی را به بخش‌های ث‪++‬ابت س‪++‬ال‌های گذش‪++‬ته اف‪++‬زوده اس‪++‬ت‪:‬‬
‫‌ریزی جش‪+++‬نواره‪ ،‬ب‪+++‬ه پیش‪+++‬نهاد «امیرحس‪+++‬ین‬
‫ِ‬ ‫«مدس‪+++‬ازان»‪ .‬این بخش در جلس‪+++‬ات مق‪+++‬دماتی برن‪+++‬امه‬
‫مهدی‌زاده» (استایلیست) و «مریم یاسینی» (طراح لباس) ارائه‌شده و به تصویب نهایی رسیده است‪.‬‬
‫ه‪++‬دف از اف‪++‬زودن این بخش‪ ،‬حض‪++‬ور طراح‪++‬ان ح‪++‬رفه‌ای ب‪++‬رای ارائ‪++‬ۀ س‪++‬بک‌ها ب‪++‬ا موض‪++‬وعی از پیش‬
‫تعیین‌شده‪ ،‬بوده است‪ .‬موضوع ارائه‌شده در اولین دورۀ مدسازان در هفتمین‌ جشنواره‪ ،‬ک‪++‬اخ گلس‪++‬تان‬
‫بود‪ .‬طراحان با الهام از معم‪+‬اری و جزیی‪+‬ات این عم‪+‬ارت‪ ،‬اق‪+‬دام ب‪+‬ه ارائ‪+‬ۀ اث‪+‬ر ب‪+‬ه دبیرخان‪+‬ۀ جش‪+‬نواره‬
‫کردند‪ .‬با امیرحسین مهدی‌زاده و مریم یاسینی درباره‌ی فلسفۀ پیشنهادشان و نتیجه‌گیری‌های آن‪++‬ان از‬
‫اجرای اولین دورۀ بخش مدسازان گفت‌وگوی کوتاهی انجام دادیم که به شرح زیر است‪:‬‬

‫واچار‪ :‬به نظرتان عزم دولت در مقولۀ مد چقدر جدى است؟ آيا آن‌طور كه بعضا ً اشکال وارد می‌کنند‪،‬‬
‫اين برنامه فرمالیته و نمايشى است يا واقعا ً قرار است اتفاقات خوبى بيفتد؟‬

‫مهدى‌زاده‪ :‬به اين مسئله از دو زاويه مى‌توان نگاه كرد؛ از زاویۀ هنرجويان طراحى لب اس و از زاوی ۀ دولت‪ .‬در ه ر‬
‫دو رويكرد‪ ،‬شرايط خوبى نداريم‪ .‬دانشجو خيال مى‌كند با خواندن جزوۀ درسى و پ اس ك ردن واح دها پس از چن د س ال‪،‬‬
‫طراح لباس خواهد شد‪ .‬درحالی‌که تبدیل‌شدن به یک طراح لب اس‪ ،‬پروس ۀ‌ علمى و ف رهنگى مفص لی دارد‪ .‬به‌عنوان‌مث ال‬
‫در كش ورى مث ل فرانس ه ك ه همه‌ی ل وازم‪ ،‬مراك ز علمى‪ ،‬موزه‌ه ا و غ يره مهياس ت يک دانش جو ‪ 7‬ت ا ‪ 8‬س ال درس‬
‫مى‌خواند‪ ،‬سپس وارد بازار كار مى‌شود و چند سال ديگر تجرب ه كس ب مى‌كن د و نهايت ا ً پس از ‪ ١٤ - ١٣‬س ال به‌عن وان‬
‫يک طراح مسلّم جا مى‌افتد‪ .‬اين فرآيند در ايران با توجه به فقدان لوازم و زيرس اخت‌هاى موردنیاز بايد ‪ ٤٠‬س ال ط ول‬
‫بكشد‪ .‬ولى شما مى‌بينيد كه ما چق در م دعى ط راحى داريم‪ .‬ازنقطه‌نظ ر دولت هم ب ه نظ رم مس ئله اص الً ج دى نيس ت و‬
‫درواقع اين فعاليت‌ها نوعى از سر باز كردن است‪ .‬يعنى اصالً براى دولت ارزش جواب‌گويى ندارد‪ .‬دولت به‌جای این‌که‬
‫به‌طور ريشه‌اى و حرفه‌اى با مسئله مواجه شود؛ قانونی تصويب مى‌كند و بع د هرکس ی آن را نقض ك رد ب ا او برخ ورد‬
‫مى‌شود‪ .‬مسئله مهم‌تر اين است كه مد اساسا ً مقولۀ مصرف و خريد است‪ .‬يعنى مردم مرتب خريد مى‌كنن د ت ا ص نف م د‬
‫گردش مالى داشته باشد‪ .‬مد با شعار صرفه‌جويى و اقتصاد مقاومتى جور درنمى‌آيد‪ .‬در اروپ ا و آمريك ا م ردم م رتب ب ه‬
‫خريد زياد تشويق مى‌شوند و حتى از طريق كارت اعتبارى درآمدشان را پيش‌خور مى‌كنند؛ اما در اينجا كه مردم توصيه‬
‫به صرفه‌جويى و پرهيز از تجمل مى‌شوند مد جايگاهى ندارد‪.‬‬

‫واچار‪ :‬با اين حساب جايگاه و ضرورت جشنوارۀ مد و لباس فجر چيست؟‬
‫مهدى‌زاده‪ :‬جشنوارۀ مد و لباس به‌عنوان تنها اتفاق دولتى و با حمايت نيمه‌دولتى اين شانس را ايجاد كرده ت ا بچه‌ه ایی‬
‫كه در اين رشته كار مى‌كنند بتوانند كارشان را نشان بدهند‪ .‬درواقع جشنواره‪ ،‬یک سكوى پرتاب براى طراح ان اس ت و‬
‫چه درست و چه غلط تنها رویداد در ايران است كه یک طراح مى‌تواند در آن به‌صورت بين‌المللى مطرح بشود‪ .‬در ه ر‬
‫جاى دنيا باشید و سرچ كنيد «فشن» و «ايران»؛ جشنوارۀ مد و لباس فجر باال مى‌آيد‪.‬‬

‫مریم ياسينى‪ :‬بله‪ .‬درست است که جشنواره براى طراح‪ ،‬یک سكوى پرتاب اس ت ولى ب راى دولت چ ه؟ ه دف دولت‬
‫چيست؟ آيا دولت هم مى‌خواهد اتفاق خوبى بيفتد و افراد ممتازى به جامعه‌ی بين‌المل ل مع رفى ش وند؟ ب ه نظ ر نمى‌رس د‬
‫چنين هدفى داشته باشد‪ ،‬وگرنه جشنواره به اين شكل ضعيف و توهين‌آميز برگ زار نمى‌ش د‪ .‬وض عيت ش رایط برگ زارى‬
‫جشنواره‪ ،‬امسال بسیار نامناسب بود و هيچ استانداردى رعایت نشده بود‪.‬‬

‫مهدى‌زاده‪ :‬البته شايد هدف برگزاركننده هم اين نباشد كه خ روجى‪ ،‬این‌هم ه ض عيف و داراى اش كال باش د و ش ايد اين‬
‫مشکالت و حاشیه‌ها‪ ،‬تأثیرات جانبی و سايد افكت‌هاى كار باشند و مسئوالن هم نمى‌توانند حلش كنند‪.‬‬

‫واچار‪ :‬چرا اين سايد افكت‌ها در جشنواره‌هاى ديگر مثل فيلم و تئاتر این قدر پررنگ نیستند؟‬
‫مهدى‌زاده‪ :‬این رش ته‌ها ريش ه‌دارتر هس تند‪ .‬در دهه‌ه ای چه ل و پنج اه ش اهد يک رنس انس ب ودیم و در اين رش ته‌ها‬
‫هنرمندان بزرگى نظیر «على حاتمى» ظهور کردند‪ .‬این دو هنر (تئاتر و سینما) به بل وغى رس يدند ك ه ب ا جش نوارۀ م د‬
‫قابل‌مقایسه نيست‪ .‬در مسئله مد اصالً پیشینه‌اى نداريم‪.‬‬

‫واچار‪ :‬امسال در هفتمين جشنوارۀ فجر بخش جديدى به نام مدسازان اضافه‌ش‪++‬ده ک‪+‬ه طراحى‌ه‪+‬ایی ب‪+‬ر‬
‫اساس یک موضوع ارائه‌شده بود‪ .‬در اين بخش بناست چ‪++‬ه اتف‪++‬اقى بيفت‪++‬د و چ‪++‬ه تف‪++‬اوتى ب‪++‬ا بخش‌ه‪++‬اى‬
‫ديگر دارد؟‬

‫ياسينى‪ :‬سيستم جشنواره بيش تر عالق ه دارد ت ا گ زارش ك ارى ک ّمی بده د؛ از قبي ل این‌ک ه‪ :‬ش ش ه زار ك ار آم ده‪ ،‬در‬
‫مساحت پنج هزار متر تشکیل‌شده‪ ٤٠ ،‬تا وركشاپ بوده‪ ٣٠ ،‬تا تنديس داده‌شده و ‪ ...‬؛ اما می‌تواند به‌جای ارائ ه اين قبیل‬
‫گزارش‌ها‪ ،‬كار زيرساختى كند‪ .‬البته در همين شرايط هم به‌مرور اين زيرساخت ش كل مى‌گ يرد‪ .‬همین‌ک ه طراح ان ديده‬
‫مى‌شوند‪ ،‬مقايسه مى‌شوند‪ ،‬انتخ اب مى‌ش وند‪ ،‬آزم وده مى‌ش وند و ك ار ياد مى‌گيرن د‪ ،‬اتف اقى اس ت ك ه در اين جش نواره‬
‫مى‌افتد‪ .‬منتها مشكل اينجاست كه سيستم جشنواره ترجيح مى‌دهد افراد خودش را روى سکو بفرستد و به جامعه‌ی خ ارج‬
‫معرفى كند‪ .‬اين افراد چون سابقه‪ ،‬علم و ريشه ندارند نهایتا ً ب ه خ ود سيس تم هم ض ربه خواهن د زد‪ .‬بن ابراين من و آق اى‬
‫مهدى‌زاده پيشنهاد داديم بخش خارج از مسابقه بانام مدسازان برگزار شود تا اتف اق جديدى بارن گ و لع اب جديد باش د‪.‬‬
‫پيشنهاد داديم طراح براى اينكه حرفه‌اى كار كند موضوع داش ته باش د‪ .‬مگ ر م ا در ايران چن د ط راح توانمن د داريم ك ه‬
‫بتوانند در قامت داور قرار بگيرند‪ .‬بنابراين از كسانى كه قبالً تجارب مشابهى داشتند خواس تيم ب ا موض وع ك اخ گلس تان‬
‫مجموعه‌ای طراحى كنند و نهایتا ً در معرض ديد و قضاوت مردم قرار بدهند‪.‬‬

‫واچار‪ :‬جناب مهدى‌زاده راجع به كيفيت كارهاى امس‪++‬ال هم در بخش مس‪++‬ابقه و هم در بخش خ‪++‬ارج از‬
‫مسابقه نظرتان را بفرماييد‪.‬‬

‫جشنوارۀ مد و لباس هرسال نسبت به قبل پيشرفت داشته است اما از منظر ساختار‪ ،‬ض رورتا ً نش ان‌دهنده‌ی هم ۀ ت وان و‬
‫ظرفیت ما نيست‪ .‬این اتفاق‪ ،‬داليل زيادى دارد‪ .‬يک دليل آن است كه شركت‌كنندگان لزوم ا ً اف راد ح رفه‌اى نيس تند و ه ر‬
‫كس در خانه مى‌تواند چیزی بدوزد و به جشنواره بفرستد‪ .‬ولى بااین‌ح ال هرس ال به تر از س ال قب ل برگزارش ده و آث ار‬
‫بهترى ارسال‌شده است‪ .‬من درمجموع نگاهم مثبت است و معتق دم مش كالت س اختارى در فراین د برگ زارى‪ ،‬كم تر ش ده‬
‫است‪.‬‬

‫واچار‪ :‬خانم ياسينى نظر شما راجع به آثار امسال طراحان چیست؟‬

‫اين جشنواره را بايد با توجه به ظرفيت و استاندارد خودش بس نجيم‪ .‬متأس فانه در اين جش نواره طراح ان‪ ،‬ح رفه‌ای جل و‬
‫نمى‌آيند‪ .‬اگر بنا باشد يک جشنواره‌ی حرفه‌اى داشته باشيم ابتدا بايد نحوۀ ورود آثار به جشنواره‪ ،‬حرفه‌اى باشد‪ .‬به نظ رم‬
‫ابتدا بايد احراز شود فالنى طراح است تا اجازه‌ی ارسال كار داشته باشد‪ .‬باوجود این‌ها‪ ،‬از حیث اج را‪ ،‬كاره ايى را ک ه‬
‫در جشنواره‌ی امسال پذیرش‌شده بود به‌جز چند مورد‪ ،‬اجراها خيلى بهتر شده و اين پيشرفت ملم وس ب ود‪ .‬س ال‌هاى قب ل‬
‫بعضا ً الگوها ضعيف و اجراها ضعيف‌تر بود‪ .‬به نظرم اگر نگاه حرفه‌اى داشته باشيم اتفاقات بهترى هم مى‌افتد‪.‬‬

‫واچار‪ :‬در مورد مسائلی ازجمله مكان برگزارى‪ ،‬اطالع‌رسانى و غ‪++‬يره آيا امس‪++‬ال وض‪++‬عيت به‪++‬ترى را‬
‫داشته‌ايد؟‬

‫ياسينى‪ :‬مسئوالن جشنواره معموالً از ما دعوت مى‌كنند‪ ،‬صحبت مى‌كنيم و حتى تصويب و صورت‌جلس ه هم مى‌ش ود‪،‬‬
‫ولى اجرا نمى‌شود‪ .‬به‌عنوان‌مثال ما پيشنهاد داديم كه فقط طراح حرفه‌اى‪ ،‬اثر بفرستد‪ ،‬آثار ارسالى محدوديت داشته باش د‬
‫و تعداد آثار به‌دلخواه طراح نباشد بلکه محدود باشد و داوران باید ص الحیت داورى داش ته باش ند‪ .‬كس ى ك ه در عرص ۀ‬
‫توليد باشد‪ ،‬طراح مد باشد و باتجربه‌ی بسيار‪ ،‬داور باشد نه كسى كه مثالً كارمند سازمان ميراث فرهنگى يا كارمند جهاد‬
‫دانشگاهى است‪ .‬اين افراد مناسب براى داوری م د نیس تند‪ .‬يكى دیگ ر از مش كالت در بخش داورى اين اس ت ك ه تع داد‬
‫بسيار زيادى مثالً شش هزار كار براى قضاوت در اختيار داوران قرار مى‌گيرد و متأسفانه اين تیراژ باال‪ ،‬كيفيت كار را‬
‫در پاى كميت فدا مى‌كند‪ .‬مكان برگزارى هم اصالً مك ان مناس بى نيس ت‪ .‬همزم ان ب ا جش نواره چن دين برنام ه در ت االر‬
‫وحدت در حال اجراست كه همه‌ی آن‌ها نسبت به جشنوارۀ مد فجر اولويت داده مى‌ش وند‪ .‬امس ال ش اهد ب ودیم ک ه مرتب ا ً‬
‫مانكن‌ها را جمع مى‌کردند و همكاران و بازديدكنندگان را به تاالر راه نمى‌دادند‪ .‬چون مثالً ق رار اس ت فالن مق ام دول تى‬
‫اینجا تردد كند‪ .‬بارها پیش آمد که ما و بازدیدکنندگان‪ ،‬نصف روز را بيرون تاالر معط ل نگ اه داش تند‪ .‬اطالع‌رس انى هم‬
‫بسيار ضعيف است و چندان كارايى ندارد‪ .‬متأسفانه بهاى الزم به اين جشنواره داده نمى‌شود‪ .‬درحالی‌که معتقدم پتانس يلى‬
‫درون آن هست كه به ماندگارى سيستم كمک مى‌كند‪.‬‬

‫واچار‪ :‬جناب مهدى‌زاده به چه اصالحاتی نياز داريم تا سال آينده جشنواره‌ی بهترى داشته باشيم؟‬

‫ساختار داورى بايد اصالح شود‪ ،‬بارم‌بندى بايد تغيير كند‪ ،‬اطالع‌رسانى و تبليغات الزم است‪ .‬متأس فانه ب ه نظ ر مى‌رس د‬
‫جشنواره‪ ،‬عوامل را از خودش نمى‌داند؛ گويا ابتدا جشنواره بايد خودش را ب ه خ ودش اثب ات كن د‪ .‬عوام ل ت االر وح دت‬
‫کوچک‌ترین همكارى نمى‌كنند‪ .‬اتفاقاتى كه اينجا در طول روزهای برگ زارى جش نواره مى‌افت د مث ل اين مى‌مان د ک ه در‬
‫حين برگزارى مراسم عروسى شما‪ ،‬كسى بخواهد مراسم عزا برپا كند‪.‬‬