q Academy Kt Quản Trị Unlocked

Chuang 1: Nhilng vdn d& chung v& k~ toan quiin trt
MUCLUC
. ..
' , ~
L<ll NOi DAU ..........................................................................••............................... 2
CHUdNG 1: NHUNG VAN D:E CHUNG vE KE TOAN QUAN TRJ ............... 7
I. QUA TRINH HINH THANH v A PRAT TRIEN CUA KE TOAN QUAN TRl ...... 8
II. VAI TRO CUA KE TOAN QUAN TRl ........................................................ 11
III. KE TOAN QUAN TRl VA MOI TRUONG KINH DOANH ....................... 14
IV. so SANH GIUA KE TOAN QUAN TRl VA KE TOAN TAI CHINH ....... 20
v. BAO BUC NGHE NGHI~P CUA KE TOAN QUAN TRl ......................... 23
vi. cAc CHUNG cHi HANH NGHE KE TOAN QUAN TRl ......................... 27
TOM TAT CHUdNG ..................................................................................... 27
cAu HOI LY THUYET ................................................................................ 28
cAu HOI TRAC NGHI~M ........................................................................... 29
BAI T!P ......................................................................................................... 32
CHUdNG 2: NHUNG VAN DE CHUNG vE KE TOAN QUAN TRJ ............. 35
I. PHAN LOAI CHI PHI THEO CHUC NANG HOAT BQNG ..................... 36
IL PHAN LOAI THEO MOI QUAN H~ voI THOI KY xAc BlNH KET
QUA HOAT BQNG KINH DOANH ............................................................. 38
III. PHAN LOA£ cm PHf su DlJNG TRONG KIEM TRA vA RA QUYET BlNH .... 39
IV. PHAN LOAI CHI PHI THEO CACH UNG XU CUA CHI PHI ............... .41
v. BAo cAo KET QUA HOAT BONG KINH DOANH ................................. 55
TOM TAT CHUdNG ..................................................................................... 58
cAu HOI LY THUYET ................................................................................ 59
cAu HOI TRAC NGHI~M ........................................................................... 59
BAI T!P ......................................................................................................... 61
CHUdNG 3: NHUNG VAN DE CHUNG vE KE TOAN QUAN TRJ ............. 74
I. MQT SO KHAI NI~M Cd BAN SU DlJNG TRONG PHAN TICH
MOI QUAN H~ CHI PHI - KHOI LUQNG - LQI NHU!N ..................... 75
A
II. MQT SO VI DlJ

K / uNG DlJNG....................................................................... 81
III. PHAN TICH DIEM HOA VON .................................................................... 84
IV. PHAN TICH MOI QUAN H~ CHI PHI - KHOI LUQNG - L<)I NHU!N
TRONG TRUONG H<)P KINH DOANH NHIEU LOAJ SAN PHAM ............ 90
V. UNG DUNG PHAN TICH BO NHAY TRONG PHAN TICH MOI
QUAN H~ ·CHI PHI - KHOI LVQNG ·_ LQI NHU~N ............................... 95
4Q-ACADEMY TOEIC - IELTS - SAACCA - CFA - ROAD TO BIG 4 - TOOLS FOR ANALYSTS
VI. ~N CHE CUA MO HINH PHAN TICH MOI QUAN HE CHI PHI -
KHOI LUQNG - LQI NHU!N .................................................................... 96
TOM TAT CHUONG ..................................................................................... 97
c.Au HOI TRAC NGHI~M ........................................................................... 98
BAI T!P ....................................................................................................... 100
fW ,...,, ~ ~ ,,..., , ?
CHUdNG 4: NHUNG VAN DE CHUNG VE KE TOAN QUAN TRJ ........... 113
,,.- ? Ti' , .- "' ,,
I. Ml}C BICH CUA Dy TOAN NGAN SACH .............................................. 114
II. MO HINH, L!P ncJ TOAN NG.AN sACH ................................................ 115
III QUY TRINH L!P nlf TOAN vA HE THONG BAo cAo Dlf TOAN
NGAN sAcH ............................................................................................... 118
TOM TAT CHUONG ................................................................................... 137
c.Au HOI LY THDYET .............................................................................. 138
c.Au HOI TRAC NGHIEM ......................................................................... 138
BAI T!P ....................................................................................................... 140
CHUdNG 5: NHUNG VAN DE CHUNG vE KE TOAN QUAN TRJ ........... 152
I. CHI PHI BlNH MUC .................................................................................. 153
II. MO HINH PH.AN Ti CH BIEN PHf.. ......................................................... 154
III. PH.ANTICH BIEN BONG CUA CHI PHI SAN XUAT CHUNG ............ 159
,, TAT
TOM ~ T-fcJNG ................................................................................... 173
CHu
c.Au HOI LY THUYET .............................................................................. 173
c.Au HOI TRAC NGHIEM ......................................................................... 174
BAI T!P ....................................................................................................... 176
CHUdNG 6: NHUNG VAN DE CHUNG vE KE TOAN QUAN TRJ ........... 192
I. KE TOAN TRACH NHIEM ........................................................................ 193
II. BANH GIA THANH QUA CUA cAc TRUNG TAM TRACH NHIEM .. 197
III. BlNH GIA SAN PHAM CHDYEN GIA0 .................................................. 207
IV. PHAN Ti CH BAo cAo BO PH!N ........................................................... 212
TOM TAT CHUONG ................................................................................... 219
PHl} Ll}C: BO LUONG THANH QUA H04T BONG VA BANG CAN
BANG BIEM ................................................................................................ 220
c.Au HOI LY THDYET .............................................................................. 226
c.Au H6I TRAC NGHIEM ...................................................................... 226
BAI T!P .................................................................................................... 228
Q-ACADEMY TOEIC - IELTS - SAACCA - CFA - ROAD TO BIG 4 - TOOLS FOR ANALYSTS 5
Chuang 1: Nhftng vdn d& chung v~ kt toan quern tr?
CHUONG 7: NHUNG vAN DE CHUNG vE KE TOAN QUAN TRJ ........... 246

I. MOT so VAN DE cHu Y TRONG DJNH GIA BAN sAN PHAM ...... 247
II. DJNH GIA BAN SAN PHAM SAN XUAT HANG LOAT ...................... 247
III. DJNH GIA BAN DJCH V1J ...................................................................... 252
IV. DJNH GIA BAN TRONG MOT SO TRUONG H<)P DA.C BI:¢T ........... 255
V. DJNH GIA BAN THEO CHI PHI MlJC TIEU ....................................... 261
TOM TAT CHUdNG ................................................................................ 264
cAu HOI LY THDYET ............................................................................ 265
cAu HOI TRAC NGHI:¢M ...................................................................... 265
BAI T!P .................................................................................................... 267
CHUONG 8: NHUNG VAN DE CHUNG vE KE TOAN QUAN TRJ ........... 280
I. NH!N DI:¢N THONG TIN THICH H<)P ............................................... 281
II. UNG DlJNG THONG TIN THI CH H</P TRONG VI:¢C RA QUYET
DJNH .......................................................................................................... 286
TOM TAT CHUdNG· ................................................................................ 296
cAu HOI LY THUYET ............................................................................ 297
cAu HOI TRAc NGHI:¢M ...................................................................... 297
BAI T!P .................................................................................................... 300
CHUONG 9: NHUNG VAN DE CHUNG vE KE TOAN QUAN TRJ ........... 311
I. LY LU!N Cd BAN vE QUYET DJNH DAU TU DAI HAN VA VON
DAU TU DAI HAN ................................................................................... 312
II. cAc PHUdNG PHAP PHAN Ti CH VON TRONG QUYET DJNH
DlJ TOAN VON DAU TU DAI HAN ....................................................... 313
III. cAc PHUdNG PHAP KHAc TRONG QUYET DJNH VON BAU TU
DAI HAN ................................................................................................... 331
IV. NHUNG VAN DE :Md RONG LIEN QUAN DEN QUYET DJNH
VON DAU TU DAI HAN ......................................................................... 337
cAu HOI LY THDYET ............................................................................ 346
BAI T!P TRAC NGHI:¢M ....................................................................... 347
BAI T!P .................................................................................................... 353
PHlJ LlJC 1 ............................................................................................... 365
PHlJ LlJC 1 ............................................................................................... 365
"
THUAT NG u Vl~T
" - ANH ........................................................................ 368
THU!T NGU ANH - VI:¢T ........................................................................ 380
6Q-ACADEMY TOEIC - IELTS - SAACCA - CFA - ROAD TO BIG 4 - TOOLS FOR ANALYSTS
Sau khi nghien cuu chuo'ng
NHii'NG VAN DE CHUNG nay, ngliO'i h<;>c c6 thg:
~ ~" ,, .., • Giai thich dugc t~i sao
VE KE TOAN QUAN TRI nha quan tr! l~i c<in
thong tin ke' toan
quan trj.
Ke-- toa.n quan tr! da. va dang tro- thanh • Higu dtiQ'c ngu6n g6c
m()t chuyen nganh hB:p d~n ~a da co nhung hinh thanh ke' toan
thay d6i to Ian dg dap ung vOi nhung thach thuc quan trj.
trong moi truO'ng mOi hi~n nay ma h<iu he't cac • Nh~n thuc dugc vai
t6 chuc tren kh~p the' giOi d~u phai d6i di~n. tro cua ke' toan quan
Thong tin ke" toan quan trj giup dap ung nhu tr! trong doanh
c<iu thong tin cua nha quan trj dg quan ly m()t nghi~p.
each hi~u qua cac ngu6n ltjc cua doanh nghi~p • Higu dugc m6i lien h~
va t~o ra gia tr! tang them cho khach hang va giUa ke' toan quan tr!
c6 dong. Thong tin kjp thO'i, chinh xac, thich vOi moi truO'ng kinh
hgp, huu hi~u va hi~u qua v~ tinh hinh tai doanh cua doanh
chinh, tinh hinh ho~t d()ng cua doanh nghi~p do nghi~p trong bO'i canh
kS toan quan trj cung cfrp la ye'u t6 mang tinh toan cdu h6a kinh te'.
quye't djnh de'n Stj thanh cong cua doanh nghi~p
• Nh~n bie't dliQ'c stj
trong moi truO'ng c~nh tranh. Ke' toan quan trj
khac bi~t giUa ke' toan
ra dO'i, ke"t hQ'p vOi ke" toan tai chinh, da tr& tai chinh va ke' toan
thanh cong c9 hfi trg d~c ltjc cho nha quan trj. quan trj.
Chuo'ng nay giOi thi~u t6ng quan v~ ke' toan
• Nh~n thuc dugc d~o
quan trj d~ ngliO'i h<;>c buOc d§.u c6 nhung higu
due ngh~ nghi~p cua
bie't co' ban v~ ke' toan quan tr! lam ti~n d~ tie'p
m()t ke' toan vien
t9c nghien cuu nhung chlio'ng tie"p theo.
quan trj.
Q-ACADEMY TOEIC - IELTS - SAACCA - CFA - ROAD TO BIG 4 - TOOLS FOR ANALYSTS
7
Chuang 1: Nhilng vein d~ chung v~ k~ toan qudn trt
Qua trinh hinh thanh va phat trign cua ke' toan quan tri trai qua bO'n giai
do~n:
Giai doan 1: Tru6'c nam 1950

Tu sau cu<)c each m~ng cong nghi~p lftn thu nhat vao cuO'i the' ky 18 de'n
dftu the' ky 19 da d~t ra nhigu thach thuc 16'n dO'i v6'i nhung nguai hanh ngh~ ke'
toan. Vao thai digm nay, nha c6 St! phat trign cua khoa h<;>c ky thu~t, cac xu<1ng
d~t thu cong chuygn sang nhung nha may d~t, hinh thanh nganh cong nghi~p
S<Ji, d~t. Va khi c6 St! xuat hi~n cua nganh giao thong duang s&t thi hftu he't tat
ca cac ho~t dqng kinh doanh trong 11nh V\fC d~t, luy~n kim, dtiC1ng s&t dgu trd
nen phuc t~p, khO'i lugng nghi~p Vl;l ke' toan bung n6 dang kg. Luc nay, nhi~m
Vl;l cua nhan vien ke' toan khong con la vi~c ghi but toan kep mqt each ddn
thuftn nua ma h<;> dti<JC yeu cftu phai lam Sao ddn gian hoa thong tin, Cung cap
thong tin dg c6 thg kigm soat dti<JC chi phi va djnh gia ban san ph~m. Cung vao
thai digm nay, thu~t ngu "ke' toan quan trf' tuy chua xuat hi~n trong h~ thO'ng
ke' toan Anglo - Saxon nhung thay vao d6, thu~ t ngu "ke' toan chi phi" da xuat
hi~n dg djnh nghfa quy trinh tinh toan chi plii, xac djnh gia thanh, kigm soat
tinh hinh tai chinh cua doanh nghi~p. M~c du ke' toan quan tri chua dti<;>'C ghi
nh~n de'n thai digm tru6'c the' ky 19 nhung cong vi~c thu th~p, xu ly cac thong
tin kinh te' tai chinh da c6 va nhung nguai chu kinh doanh da bie't su dl;lng
nhung sO' li~u thong tin kinh te' trong qua khu dg l~p dt! toan cho ky ho~t d<)ng
ke' tie'p. Dinh cao la vao nam 1903, cong ty Dupont da gi6'i thi~u cong thuc tinh
toan ty l~ ROI. Sau d6, cac cong ty Dupont va General Motor da tuyen bO' la
nguai tien phong trong vi~c ap dl;lng mqt sO' ky thu~t phan tich trong cong tac
quan tri cua minh.
Tuy nhien, trong thai ky nay du c6 nhigu b~ng chung chung minh cho stJ
xuat hi~n cua linh V\fC ke' toan quan trj nhting trong Xa hqi bay gi(1 ke' toan quan
tri chua xuat hi~n n6i b~t ma ti~m ~n du6'i d~ng ke' toan chi phi, nhti la mqt
ho~t dqng ky thu~t cftn thie't dg dam bao d~t dti<JC cac ffil;IC tieu cua doanh
nghi~p.
Giai doan 2: Tu nam 1956 de'n cuO'i nam 1980

Dau mO'c quan tr9ng cho St! ra dai cua ke' toan quan tri la quygn sach dftu
tien vg ke' toan quan tri cua Robert Anthony dti<JC xuat ban vao nam 1956.
Quygn sach nay t~p trung vao ba van dg chinh: Gi6'i thi~u ke' toan quan tri la gi,
lam the' nao dg c6 h~ thO'ng va phan tich van dg m6'i cho vi~c ra quye't djnh, c6
cac cong Cl;! kigm soat chi phi thich h<Jp. Tu sau khi c6 st! gi6'i thi~u vg ke' toan
quan tri cua Robert Anthony thi nhigu cong Cl;! ke' toan quan tri da dti<Jc phat
8
trign trong su6t giai do~n nay. sv quan tam cua ke toan quan tri da chuygn bien
m~nh me vao vi~c cung cap thong tin cho ho~t d()ng l~p ke ho~ch va kigm soat
cua nha quan tri, thong qua vi~c Slt d\}ng cac ky thu~t nhu' phan tich dg ra quyet
dinh Va ke toan trach nhi~m. Slj phat trign Cong C\} ke toan quan tri da phan
anh du'Q'C cac ly thuyet kinh te nhling tat ca d~u dlja tren ba gia thuyet ca ban:
- Cac ho~t d()ng di~n ra hang ngay a cac cap quan ly va di~u hanh.
- Moi truO'ng kinh doanh hen ngoai 6n dinh, it chiu slj tac d()ng cua gia va
nhu cilu thi tru'O'ng.
- M\}C dich chu yeu cua ke toan quan tri la ph\}C V\} cho vi~c ra quyet dinh.
Chinh nhung gia thuyet nay da khien cho cac ky thu~t quan tri luc bay giO'
bi gi6'i h~n xung quanh vi~c la lam sao xay dljng du'Q'c cong C\l ph\lc V\l cho vi~c
ra quyet dinh, lam sao giai quyet nhung van d~ truy~n th6ng la tang lQ'i nhu~n
va tang tinh hi~u qua. Ngoai ra, nhung ky thu~t m6'i trong thO'i ky nay khong
xem xet den cac yeu t6 hen ngoai doanh nghi~p nhli nhung thay d6i v~ cong
ngh~' nhung thay d5i v~ nhu cilu san ph~m hay nhung sang t~o cua d6i thu
c~nh tranh ... C6 thg n6i, diftc digm cua ke toan quan tri trong giai do~n nay la sv
dinh hinh l~i n()i dung ke toan quan tri da c6 tU tru6'c, gi6'i thi~u cac ly thuyet
kinh te dg khclng dinh va b6 sung cho cac ky thu~ t ke toan quan tri truy~n
th6ng da t5n t~i tru6'c day va khclng dinh ni~m tin la ke toan quan tri c6 thg
cung cap cac mo hinh va cac cong C\} hi~u qua dg hfi trQ' cho nha quan tri trong
vi~c ra quyet dinh.
VI the, trong giai do~n nay, ke toan quan tri chi dung l~i a vai tro la m9t
ho~t d()ng quan ly gian tiep. Ke toan quan tri mang y nghia nhu la sv h6 trq tU
gian tiep cho nha quan tri trljc tiep thong qua vi~c cung cap thong tin cho vi~c
l~p ke ho~ch, kigm soat va ra quyet dinh.
Giai doan 3: Tu nam 1980 den cu6i nam 1995

Xet v~ miftt xa h()i, day la thO'i ky cua sv phat trign Vu'Q't b~c cua khoa h9C
ky thu~t, slj toan cilu h6a kinh te ngay cang nhanh ch6ng, slj c~nh tranh quyet
li~t giua cac doanh nghi~p... VI v~y, ke toan quan tri khong con dung l~i (J vi tri
la m()t philn cua ke toan tai chinh, tham gia gian tiep vao quan ly ma tr& thanh
m()t b9 ph~n cau thanh qua trinh quan ly dg tat ca cac nha quan ly c6 thg trljc
tiep tiep c~n v6'i thong tin. Trong XU the d6, ke toan quan tri du'Q'C doi hoi phai
ph\}C V\l Sao cho t6t nhat cac cong vi~c dlj bao, t6 chuc di~u hanh, kigm soat Va
ra quyet dinh. Chinh nhu cilu thong tin nay da hinh thanh nen nganh ke toan
quan tri rieng bi~t. Tu d6, nganh ke toan hilt dilu hinh thanh hai thai cljc ca
ban va pha t trign nhanh ch6ng:
- M<)t la, cung cap thong tin v~ trach nhi~m v~t chat - phap ly cua doanh
nghi~p nh~m dam bao sv kigm tra, giam sat cua cac ca nhan, doanh nghi~p c6
quy~n lqi kinh te lien quan.
- Hai la, cung cap thong tin cho cong vi~c quan tri cac ho~t d()ng trong
Chuang 1: Nhung van d~ chung v~ ki toan qudn tr?
doanh nghi~p cua cac nha quan trj nhu' l~p ke ho~ch, t6 chuc di~u hanh, kigm
tra va ra quyet djnh.
Bay chinh la n~n tang hinh thanh nen Stj tach rO'i ke toan thanh ke toan
tai chinh va ke toan quan trj dg dcly nhanh stj phat trrnn va nang cao tinh huu
ich cua ke toan quan trj d nhung nu'6'c phat trign, nhung doanh nghi~p c6 quy
mo 16'n, CO Stj phan quy~n, phan CElp trong quan ly.
Xet v~ mi[tt khoa hQC, vao nhung nam d§.u cua th~p nien 80 cua the ky 20,
nhung nha nghien cuu va nhung ngu'O'i thtjc hanh ke toan quan trj nh~n thiiy
nhung n<)i dung cua ke toan quan trj tru'6'c day khong con thich hQ'p dg giai
quyet cac viin d~ ma nha quan trj phai dO'i mi[tt. Vi v~y, cac nha nghien cuu v~
ke toan quan trj b~t d§.u m?J r<)ng hu6'ng nghien cuu ke toan quan trj sang:
- M?J r(>ng ke toan quan trj sang linh vtjc phi tai chinh;
- Tim higu nhi~u hdn v~ nhung viin d~ du'dng thO'i, v~ nhu c§.u thong tin
cua nha quan trj dg xay dtjng mo hinh ke toan quan trj phu hQ'p hdn;
- Cac hu6'ng dcln thtjc hanh d6i m6'i hdn.
Khoang thO'i gian tU nam 1980 den nam 1995 du'Q'c xem nhu m<)t "lu5ng gi6
m6'i" th6i vao ke toan quan trj lam cho ke toan quan trj phat trign ca v~ chi~u
r<)ng lcln chi~u sau. Ke toan quan trj t~p trung Stj quan tam vao vi~c lam giam
hao phi ngu5n ltjc sll' dI;mg trong cac qua trinh ho~t d<)ng san xuiit kinh doanh,
thong qua vi~c sll' d1:1ng cac ky thu~t phan tich qua trinh va chuygn tU ke toan
chi phi sang quan trj chi phi.
Giai doan 4: Tu nam 1995 den nay
Tu nam 1995 den nay, ke toan quan trj chuygn sang vi~c quan tam den t~o
ra gia trj b~ng each sll' d1:1ng hi~u qua cac ngu6n ltjc thong qua vi~c sll' d1:1ng cac
ky thu~t danh gia cac yeu te> t~o nen gia trj cho khach hang, gia trj cho c6 dong,
Stj thay d(}i trong quy trinh ho~t d{)ng kinh doanh n{)i bQ Va hQC hOi - phat trign.
T6m l~i, tuy qua trinh hinh thanh va phat trign cua ke toan quan trj du'Q'C
ghi nh~n thanh b6n giai do~n, nhung chung ta c6 thg thiiy du'Q'c nhung digm
quan tr9ng trong qua trinh nay nhu' sau:
- St! thay d6i tU giai do~n nay sang giai do~n khac d6 la qua trinh dan xen
vao nhau va chuygn h6a d§.n d§.n. '
- M6i giai do~n cua qua trinh phat trign thg hi~n stj thich nghi v6'i nhung
di~u ki~n m6'i di[tt ra cho cac doanh nghi~p va m<)t khi cac doanh nghi~p thay
d6i theo di~u ki~n mai thi ke toan quan trj cling thay d6i theo.
- M6i giai do~n la stj ket hQ'p giUa cai m6'i v6'i cai cu, trong d6 cai cu du'Q'c
ket cau l~i dg phu hQ'p v6'i cai m6'i theo y nghfa cac di~u ki~n m6'i cua moi
tru'O'ng quan trj.
10
1. Thong tin ke' toan vdi mt;ic tieu cua t6 chuc
T6 chuc la m<?t nh6m nguc1i lien ke't v6'i nhau dg cung thtjc hi~n m<?t m1;1c
tieu nha'.'t dinh hay nhi~u m1;1c tieu chung nao d6. Can cu vao m1;1c tieu d~t du'Q'C,
t6 chuc duqc phan thanh ha nh6m:
• T6 chuc kinh te' nh&m m1;1c tieu chinh la kinh doanh c6 lqi nhu~n nhu'
doanh nghi~p Nha nu6'c, doanh nghi~p tu nhan, cong ty c6 phftn, cong ty trach
nhi~m huu h~n, cong ty c6 v6n dftu tu nu'6'c ngoai. ..
• T6 chuc phi chinh phu v6'i m1;1c tieu chinh Ia ho~t d<?ng xa h<?i, ho~t
d9ng nhan d~o nhu' cac cau l~c hQ cua doan thg, h<?i chu th~p do, h<?i tU thi~n ...
• T6 chuc chinh phu c6 m1;1c tieu la ph9c v9 c<?ng d6ng va stj an ninh, phat
trign CU a xa hQi nhu' cac bQ, cac SfJ ...
Cac t6 chuc du thu<?c nh6m nao ct1ng d~u cftn thong tin ke' toan dg t6n t~i
va phat trign. T6 chuc kinh te' cftn thong tin ke' toan dg xac dinh hi~u qua ho~t
d(?ng trong ky, t6 chuc phi chinh phu cftn thong tin ke' toan dg xac dinh muc d9
ph9c v9, t6 chuc chinh phu cftn thong tin ke' toan dg danh gia muc d9 cung ca'.'p
cac dich v9 v~ an ninh va ph9c v9 xa hQi.
2. Chuc ming cua nha quan trj
Quan tri la m<?t phuang thuc lam cho nhung ho~t d(mg tie'n t6'i m1;1c tieu
cua t6 chuc du'Q'C hoan thanh v6'i hi~u qua cao. Phu'o'ng thuc nay bao g6m cac
chuc nang Co' ban ma nha quan tri CO thg Slt d9ng, do la: ho~ch dinh, tfi chuc -
di~u hanh, kigm soat va ra quye't dinh.
• Chuc ming ho~ch djnh

Ho~t d9ng cua doanh nghi~p thu'c1ng du'Q'C tie'n hanh theo cac chu'o'ng trinh
dinh tru'6'c trong cac ke' ho~ch dai h~n, ke' ho~ch hang nam va ke' ho~ch tac
nghi~p dg ho~t d<?ng d~t du'Q'C m1;1c tieu. Vi~c xay dtjng ke' ho~ch fJ cac doanh
nghi~p la he't sue cftn thie't tU nhi~u phuo'ng di~n:
+ La co' sfJ dinh hu6'ng ct1ng nhu' chi d~o m9i ho~t d<?ng kinh doanh, ph6i
hqp cac chu'o'ng trinh ho~t d<?ng cua cac hQ ph~n lien quan.
+ La Co' SfJ dg kigm soat cac ho~t d<?ng kinh doanh, phat hi~n nhung
chenh l~ch giUa thtjc hi~n so v6'i ke' ho~ch v6'i nhung nguyen nhan hqp ly va ba'.'t
hqp ly.
+ La Co' SfJ dg danh gia ke't qua ho~t d<?ng cua cac hQ ph~n trong doanh
nghi~p. Day chinh la co' sf1 tang cu'c1ng trach nhi~m v~t cha'.'t, thljc hi~n cac
phu'o'ng phap quan ly va di~u hanh cua doanh nghi~p.
Vi V~Y ke' ho~ch phai du'Q'C xay dljng tren nhung can CU khoa hQC, trong do
Chuong 1: Nhftng vdn d& chung v& kt toan qudn tr?
Vl~C phan tich nhfi'ng thong tin thtJC hi~n cua qua trinh tu~n hoan Va chu
chuygn v6n co m()t y nghia VO cung quan tr9ng.
• Chuc nang t6 chuc - dMu hanh
T6 chuc la qua trinh xay dtJng va phat trign m()t Cd cgu ngu5n ltJc h<Jp ly'
d6ng thO'i t~o ra nhung di€u ki~n ho~t d()ng c~n thie't bao dam cho cd cgu t6
chuc duqc v~n hanh hi~u qua. Nha quan tri co thtJc hi~n t6t cong vi~c t6 chuc
mOi t~o nen m()t moi tru'O'ng n()i b() thu~n lqi cho mfii ca nhan, m8i b() ph~n
phat buy du'<JC nang ltJC va nhi~t tinh CUa minh, dong gop t6t nhcit vao vi~c hoan
thanh m\IC tieu Chung cua tt) chuc.
Bi€u hanh la m()t trong nhung chuc nang chung cua quan tri gAn li~n vOi
cac ho~t d()ng don d6c, d()ng vien, giam sat cac cong vi~c hang ngay, dam bao
cac ho~t d()ng trong t6 chuc duqc thtJc hi~n m()t each nhtp nhang, thuc ddy cac
thanh vien trong t6 chuc ho~t d9ng vOi mQt hi~u qua cao nh~m d~t m\IC tieu cua
t6 chuc.
• Chuc nang ki~m soat
Kigm soat la chuc nang dam bao cho m9i ho~t d()ng trong t6 chuc di dung
m\IC tieu. Chuc nang kigm soat cua nha quan tri chinh la vi~c so sanh ke't qua
thtJc hi~n vOi ke' ho~ch dg kip thO'i phat hi~n nhung sai sot, khuye't digm nh~m
di€u chinh, giup cho cac thanh vien trong t6 chuc hoan thanh nhi~m V\l. Trong
qua trinh thtJc hi~n chuc nang kigm soat, nha quan trt luon tie'p xuc va ghi
nh~n thong tin phan h5i tU thtJc ti~n va kip thO'i chuygn hoa chung thanh thong
tin ke' ho~ch.
• Chuc nang ra quye't djnh
Ra quye't dinh la vi~c ltJa ch<.m phu'dng an thich hqp nhgt. C6 thg n6i n()i
dung Cd ban cua ho~t d()ng quan tri la ygn d~ ra quye't dtnh. Ra quye't dinh la
khau mgu ch6t trong qua trinh quan tri, b&i le tU vi~c di~u hanh san xu<it kinh
doanh hang ngay cho de'n vi~c giai quye't cac vgn d~ mang tinh chie'n luqc d€u
du'<JC tie'n hanh dtJa tren Cd Sd nhung quye't dtnh thich hqp. Chuc nang nay
khong thtJc hi~n d()c l~p ma du'<Jc thtJc hi~n d6ng thO'i vOi cac chuc nang khac
cua nha quan trt.
12
Minh hqa 1.1: Chuc ming cua nha quan trf
Xay dtfng ke' ho~ch

...
.... ng&n h~n, dai h~n
(Ho~ch d!nh)
i ~,
Banh gia tinh + T6 cMc va di~u

hinh ho~t d()ng
(IW~m soat)
...................... Ra quye't d!nh f-11····················111> hanh
Ail.
t
'
So sanh giUa ke't qua
thtfc hi~n vai ke' ho~ch
(Kigm soat)
...
A
3. Vai tro cua ke' toan quan trl

Theo Lu~t ke" toan Vi~t Nam: "Ke" toan quan tr! la vi~c thu th~p, xU' ly,
t6ng hQ'p va cung cdp thong tin kinh te", tai chinh theo yeu c§.u quan trt va quye"t
d!nh kinh te" tai chinh trong n9i b9 dan vi ke" toan."
Theo dinh nghia cua Hi~p h9i ke" toan vien quan trt Hoa Ky: "Ke" toan
quan trt la qua tr1nh nh~n di~n, do luO'ng, t6ng hQ'p, phan tich, so~n thao, drnn
giai va truy~n d~t thong tin dliQ'C nha quan tr! stJ' d\mg dg l~p ke" ho~ch, danh
gia va kigm tra trong n9i bQ t6 chuc va dg dam bao vi~c sU' d9ng hQ'p ly va c6
trach nhi~m d6i v6'i cac ngu6n h,tc cua t5 chuc d6."
Dt,ta tren nhung d!nh nghia nay, chung ta nh~n thdy vai tro cua ke" toan
quan trt dliQ'C thg hi~n tliO'ng ung v6'i tltng chuc nang Cua nha quan trt nhli sau:
• Vai tro cua ke" toan quan trt phl;IC V\l chuc nang ho~ch djnh la cung cdp
thong tin v~ tinh hinh tai chinh, tinh hinh ho~t d9ng cua dan vi, cua d6i thu
c~nh tranh, di~u ki~n tht truO'ng, thi hie"u khach hang va sang kie"n ky thu~t. ..
Thong tin do ke" toan quan tri cung cdp rdt quan tr<;mg trong vi~c truy~n d~t va
hu6'ng d~n nha quan tri xay dt,tng ke" ho~ch ng~n h~n va dai h~n.
• Vai tro cua ke" toan quan trj ph9c Vl;I chuc nang t6 chuc - di~u hanh la
cung cdp thong tin cho vi~c xay dt,tng va phat trign m9t ca cdu ngu6n lt,tc hQ'p ly
trong doanh nghi~p va nhung thong tin phat sinh hang ngay trong doanh
nghi~p. Thong tin do ke" toan quan trj cung cdp phai c6 tac d9ng phan h6i v~
hi~u qua Va chfft lliQ'ng CUa cac ho~t dQng da Va dang dliQ'C tht,tc hi~n dg giup nha
quan tri c6 thg kip thO'i di~u chinh va t6 chuc l~i ho~t d9ng cua doanh nghi~p.
• Vai tro cua ke" toan quan trj ph9c Vl;I chuc nang kigm soat la cung cdp
Chuang 1: Nhung vdn d~ chung v~ ki toan qudn tr?
thong tin v~ tinh hinh th\fc te, thong tin chenh l~ch giUa th\fc te v6'i d\f toan cua
tling bQ ph~n trong doanh nghi~p, giup cho nha quan tri ki€m soat dti<JC vi~c
th\fc hi~n cac chi tieu d\f toan va dua ra cac bi~n phap nhAm nang cao hi~u qua
ho~t d9ng trong tlidng lai.
• Vai tro cua ke toan quan tri phy.c vy. chuc rn1ng ra quyet dinh la thu
th~p, xli ly va cung cap cac thong tin lien quan den cac phu'o'ng an kinh doanh
nh&m giup cho nha quan tri l\fa ch9n phlidng an t6i uu nhat. B6i v6'i cac quyet
dinh c6 tinh chien lti<Jc, thong tin do ke toan quan tri cung cap phai h8 trq cho
nha quan tri xac dinh cac my.c tieu cua t6 chuc va danh gia cac my.c tieu d6 c6
th€ th\fc hi~n duqc tren th\fc te hay khong. B6i v6'i cac quyet dinh tac nghi~p,
ke toan quan tri cung cap nhung thong tin d€ giup nha quan tri ra quyet dinh
v~ sli dy.ng cac ngu6n Ive cua t6 chuc va giam sat cac ngu6n l\fc d6 da va dang
dti<JC Slt dy.ng nhti the nao.
Vai tro cua ke toan quan tri dti<JC th€ hi~n khac nhau a m8i cap dQ quan
tri trong t6 chuc:
• CJ cap dQ quan tri cap Cd siJ, ke toan quan tri cung cap thong tin phy.c
V\J. cho nha quan tri cap Cd siJ ki€m Soat va cai tien ho~t dQng t~i bQ ph~n do h9
quan ly.
• d cap dQ quan tri cap trung gian, ke toan quan tri cung cap thong tin
phy.c vy. cho nha quan tri cap trung gian giam sat va dtia ra quyet dinh v~ cac
ngu6n Ive nhu nguyen v~t li~u, v6n d<iu tu, san phgm, dich vy. va khach hang...
• CJcap dQ quan tri cap cao, ke toan quan tri Cung cap thong tin da dti<JC
t6ng h<Jp tU cac nghi~p Vy., SV ki~n da xay ra theo tling ngu'O'i di~u hanh, tling
khach hang va tUng bQ ph~n phy.c vy. cho nha quan tri cap cao d€ h8 trq cho h9
dua ra cac quyet dinh trong ngAn h~n va dai h~n.
1. s11 toan calu hoa

B&t d<iu tU th~p nien 80 cua the ky 20, moi truO'ng kinh doanh da c6 nhi~u
thay d6i so v6'i trli6'c day. Ap Ive tU S\f c~nh tranh toan c<iu, S\f thay d6i cua h~
th6ng lu~t phap, sv tang truang trong nganh dich vy. cung v6'i nhung thanh t\fu
cua cong ngh~ thong tin va cong ngh~ san xuat da lam thay d6i ban chat cua
n~n kinh te va la nguyen nhan khien cho ho~t d9ng cua nganh san xuat, dich
vy. da c6 nhung thay d6i dang k€. Moi truO'ng kinh doanh hi~n nay c6 nhung d~c
di€m sau:
14
sv toan du h6a cua mOi tru'O'ng kinh doanh:
.................................................... ................................... ....................................................... ........................................................................................ . ...................... ..
- Doanh nghi~p hoq.t d()ng trong n~n kinh te' the' gi6'i toan cclu h6a.
- Khach hang va d6i thu cq.nh tranh de'n tU nhi~u qu6c gia khac nhau
tren the' gi6'i.
- Cac chi tie't cua san ph~m du'Q'C san xuS:t tU nhi~u no'i tren the' gi6'i.
- Moi truang phap ly mang tinh qu6c te' cao.
Tinh linh hoq.t cao cua moi truang kinh doanh:
- Trong moi truang kinh doanh toan c§.u, khach hang c6 Co' h9i Iva ch9n
rS:t 16'n.
- Nhu cclu v~ san ph~m ngay da dq.ng doi hoi khong ngung nang cao tinh
sang tq.o trong ling d\lng cong ngh~ hi~n dq.i.
- Nhu cclu cua khach hang doi hOi sv cai tie'n lien t\IC cua doanh nghi~p
v~ chS:t luqng, chi phi, d9 tin c~y va hoq.t d()ng phan ph6i.
- Khach hang doi hoi "sv linh hoq.t" cua doanh nghi~p va doanh nghi~p
ccln phai dap ung di~u nay dg t6n tq.i va phat trign,
Trong moi truang kinh doanh hi~n nay, hoq.t d()ng cua doanh nghi~p trong
moi truang nay rS:t khac so v6'i doanh nghi~p truy~n th6ng, sv khac bi~t nay thg
hi~n nhu' sau:
Doanh nghi~p truy~n th6ng Doanh nghi~p trong mOi truang kinh
doanh hi~n dq.i
Cac b9 ph~n chuc nang du'Q'c tach Cac b9 ph~n chuc nang va quy trinh hoq. t
bi~t ro rang. d9ng duqc ke't n6i, hoa hQ'p v6'i nhau.
Chi phi trvc tie'p chie'm ty tr9ng Ty tr9ng chi phi gian tie'p c6 xu hu6'ng
16'n. __ tang.
Nhi~m V\l tr9ng tam la quan tr! Nhi~m V\l tr9ng tam la quan tr! tri thuc.
quy trinh san xuS:t.
H~ th6ng kigm soat quan ly du'Q'C H~ th6ng kigm soat quan ly du'Q'C t6 chuc
t6 chuc c6 d!nh. linh hoq.t.
H~ th6ng ke' toan chi phi truy~n H~ th6ng ke' toan chi phi theo d!nh hu6'ng
th6ng. th! tru'dng, vong dai san ph~m va trach
nhi~m xa h9i.
Banh gia thanh qua hoq.t d9ng Banh gia thanh qua hoq.t d9ng tren ca sa ?
tren ca sa thu6'c do tai chinh. thu6'c do tai chinh ke't hQ'p v6'i thu6'c do
phi tai chinh.
M\lc tieu hoq.t d()ng la t6i da h6a M\IC tieu hoq.t d()ng Ia phat trign b~n
lQ'i nhu~n. vung.
Chuang 1: Nhftng vdn d& chung v& k~ toan qu(w tri
Do S\f thay d6i cua moi tru'dng kinh doanh, trong bai viet v~ "Management
and Cost Accounting", Drury (2010) da phat bigu:
"Ngay nay, dg thanh cong khi c~nh tranh trong moi truang toan cdu h6a,
cac doanh nghi~p phai ldy S\f hai long Cua khach hang lam nhi~m Vl;l trung tam,
chdp nh~n tu' duy quan ly m6'i, thay d6i h~ thong san xu<lt va ddu tu' vao cong
ngh~ m6'i. Nhung thay d6i nay da anh hli&ng dang kg den h~ thong ke toan
quan trf'.
S\f thay d6i trong moi tru'dng kinh doanh hi~n nay da d~t ra nhung thach
thuc m6'i choke toan quan tri, C\l thg la:
• H~ thong ke toan quan tri truy~n thong v6'i nhung thu6'c do tai chinh
chi hu'6'ng den cac ml;lC tieu ngfin h~n, doi khi Vi hoan thanh ml;lC tieu ngfin h~n
ma bo qua nhung ml;lC tieu dai h~n. Tuy nhien, ml;lC tieu cua doanh nghi~p trong
mOi tru'dng kinh doanh hi~n nay la phai t~o ra lqi the c~nh tranh lau dai va
phat trign b~n vung, vi the, ke toan quan tri trong thai ky nay khong nhung chi
sll' dl;lng cac thu'6'c do tai chinh, ma con phai sll' dl;lng cac thu'6'c do phi tai chinh
dg do lu'dng nhung yeu to dinh hu'6'ng cho S\f thanh cong trong tu'o'ng lai cua
doanh nghi~p (khach hang, quy trinh ho~t d<}ng kinh doanh n<}i bl}, ngu6n nhan
l\fc...), nh~m d~t du'Q'C ml;lC tieu chien lu'Q'C cua doanh nghi~p.
• H~ thong san xudt cua doanh nghi~p thay d6i biit bu9c h~ thong ke toan
quan tri cung phai thay d6i theo. Khi cac doanh nghi~p ngay cang d~y m~nh
vi~c w d()ng hoa, sll' dl;lng cac trang thiet bi hi~n d~i vao qua trinh san xudt
kinh doanh, moi quan h~ giaa chi phi san xudt chung va chi phi nhan cong tr\[c
tiep c6 s\f thay d6i. Theo d6, ty tr<;mg chi phi nhan cong tr\[c tiep trong t6ng chi
phi san xudt Se Sl;lt giam ddn, ngu'Q'C l~i, ty tr<;mg chi phi san xudt chung l~i CO
XU hu'6'ng gia tang. Tu d6, vi~c sll' dl;lng m<}t tieu thuc phan b6 chung cho tdt ca
cac lo~i chi phi gian tiep trong h~ thong ke toan chi phi truy~n thong hdu nhu
khong con chinh xac.
• MOi tru'dng kinh doanh hi~n nay c6 nhi~u bien d<}ng, dbi hoi s\f linh
ho~t cua doanh nghi~p. Vi v~y, nha quan tri cdn tang muc dQ trao quy~n cho
nhan vien dg h<;> c6 nhung quyet dinh nhanh ch6ng kip thai thich ung v6'i s\f
thay d6i cua moi tru'dng kinh doanh. H~ thong ke toan quan tri du'Q'C t6 chuc
thay vi chi t~p trung phl;lC Vl;l cho cac chuc nang cua nha quan tri cclp Cao,
chuygn ddn sang cung cdp thong tin giam sat ho~t d<}ng cua nhan vien va cung
cdp thong tin cho nhan vien du'Q'c trao quy~n dg h<;> chu d()ng th\[c hi~n nhung
Cai tien lien tl;lC theo S\f thay d()i Cua mOi tru'dng kinh doanh.
• Thong tin duqc yeu cdu cung cdp cho ben ngoai ngay cang nhi~u, khong
chi do'n thudn la nhung thong tin tren bao cao tai chinh. Vi v~y, vai tro cua ke
toan quan tri trong vi~c thu th~p, xll' ly va cung cdp thong tin cho cac doi tuqng
hen ngoai doanh nghi~p ngay cang tang khi ma bao cao thu'dng nien, bao cao
trach nhi~m xa h<}i, bao cao moi tru'dng, bao cao chdt lu'Q'ng ddn tr& thanh
16
nhung bao cao biit bu<)c dugc cac nha d~u tu' quan tam.
Tru6'c nhung thay d6i cua moi truO'ng kinh doanh anh huO'ng de"n h~ thO'ng
ke" toan quan tri, cac nha nghien cuu, nhung nguO'i c6 kinh nghi~m lam th\fc te"
ke" toan quan tri da d~ nghi thay d6i tu duy v~ ke" toan quan tri, phai linh ho~t
v6'isv thay d6i cua chie-'n luge doanh nghi~p, d6 chinh la mo hinh ke" toan quan
tri chie"n luge.
2. Chie'n hiqc
Trong nhi~u doanh nghi~p O' the' ky XXI, ke" toan quan tri dong m<)t vai tro
quan tr<;mg trong vi~c ho~ch dinh va thvc hi~n chie"n luge va giup doanh nghi~p
nang cao lgi the' c~nh tranh. Bg lam r6 hem v~ vai tro nay c~n phai higu dugc v~
cac khai ni~m Cd ban v~ chie"n luge: t~m nhin, SU m~nh, m9c tieu, va chie"n luge.
T~m nhin mo ta nhung mong mu6n, khat v<;mg cua doanh nghi~p trong tuang
lai, dugc cac nha quan tri cffp cao du'a ra nh~m dinh hu6'ng svt~p trung va sue
Ive cua nhan vien trong toan doanh nghi~p vao nhung m9c tieu kinh doanh cO't
loi cua doanh nghi~p. Su m~nh la tuyen b6 v~ m9c dich cua doanh nghi~p, n6
giup phan bi~t cong ty nay v6'i cong ty khac. Nhung tuyen b6 nhu v~y dugc g<;>i
la nhung trie"t ly kinh doanh, nhung nguyen tiic kinh doanh, ni~m tin cua cong
ty. Su m~nh tuyen b6 "ly do t6n t~i" cua cong ty, tra lO'i cho cau hoi: "Cong vi~c
kinh doanh cua chung ta la gi?, Chung ta c~n lam gi/ lam nhu the" nao dg d~t
dugc t~m nhin?". Thffp han t~m nhin, su m~nh la cac m9c tieu. M9c tieu c6 thg
dinh nghia la nhung thanh qua xac dinh ma m<)t t6 chuc tim each d~t dugc giin
li~n v6'i m<)t khoang thO'i gian c9 thg, khi mu6n theo du6i su m~nh va t~m nhin.
Cac m9c tieu c6 d~c digm la c9 thg tr9ng tam, c6 thg do luO'ng dugc, c6 thg d~t
dugc, kha thi nhu'ng phai c6 tinh thach thuc va c6 thO'i h~n. Thong thuO'ng, cac
nha quan tri t~p trung vao cac m9c tieu sau: lgi nhu~n, tang truO'ng, giam chi
phi, tinh nang va chfft lugng san ph<im, sang t~o, chfft lugng dich v9, dich v9
c9ng d6ng, phuc lgi nhan vien, trach nhi~m v~ moi tru'O'ng, ...
Chie"n luge cua m<)t doanh nghi~p c9 thg h6a djnh hu6'ng cua doanh nghi~p
trong dai h~n nh~m hoan thanh SU m~nh va d~t dugc nhung m9c tieu cua doanh
nghi~p. Chie"n luge se t~p trung vao each quan ly cac ngu6n lVc cua doanh
nghi~p dg lam tang gia tr! cho khach hang va c6 dong. Khi ho~ch djnh chie"n
luge cua m<)t doanh nghi~p, cac quye"t djnh chinh dugc du'a ra tli vi~c tra lO'i cac
cau hOi sau: doanh nghi~p se ho~t d<)ng trong lo~i hinh kinh doanh nao dg d~t
dugc kha nang sinh lO'i cao nhfft (chie"n luge cffp cong ty)? Doanh nghi~p se c~nh
tranh nhu' the" nao trong lo~i hinh kinh doanh d6 (chie"n luge cffp ddn vi kinh
doanh)? C~n phai t6 chuc h~ thO'ng, cffu true quan ly nhu the" nao dg quan ly
hi~u qua cac ngu6n Ive giup chie"n luge cffp dan vi kinh doanh va chie"n luge cffp
cong ty dugc thvc hi~n huu hi~n (chie"n luge cffp chuc nang)? Quye-'t dinh d~u tien
lien quan de"n vi~c ho~ch dinh chie"n luge cong ty. Chie"n luge cong ty lien quan
de"n nhung Iva ch9n v~ lo~i hinh kinh doanh, bao g6m cac quye"t dinh v~ nhung
mang kinh doanh nao ma doanh nghi~p c~n d~u tu' them hay lo~i ho, v~ cffu true
Chuang 1: Nhung vdn d& chung v& k~ toan qudn tr?
t6 chuc va tai chinh cua doanh nghi~p. CJ cac doanh nghi~p niem y€t, S\j llja
Ch<;m V~ chi€n lu'Q'C Cong ty chtu S\j anh hu'dng nlt ldn tU CaC c6 dong quan tr~mg
va tU tht tru'O'ng chung khoan. Lo~i quye't d!nh thu hai giin li~n v6'i chi€n luqc
cap don vt kinh doanh, lien quan de'n each thuc doanh nghi~p c~nh tranh tren
tht truO'ng ma doanh nghi~p da ch9n nh{tm nang cao lqi the-' c~nh tranh. Chie'n
lu'Q'C gia Michael Porter d~ xuat r{tng, m()t doanh nghi~p co th€ co lqi the' c~nh
tranh b~n vung ne'u doanh nghi~p thljc hi~n chie'n luqc d~n dciu v~ chi phi (cost
leadership) ho~c chie'n luqc san phdm khac bi~t (product differentiation) 1 . Lo~i
quye't dtnh thu ba la chie'n luqc chuc rn1ng hay con g9i la chie'n lu'Q'c ho~t d()ng,
lien quan de'n vi~c vi~c ho~ch djnh va quan ly cac b() ph~n chuc rn1ng d€ thljc
hi~n du'Q'C cac chi€n lu'Q'C ma doanh nghi~p d~ ra.
Ke' toan quan tri dong vai tro nhu' the' nao v~ nhung van d€ chie'n lu'Q'C cua
doanh nghi~p? Ke' toan quan trt phai cung cap thong tin d€ ph\lC V\1 cho vi~c
ho~ch djnh va thljc hi~n chie'n lu'Q'C cua doanh nghi~p. Ho~ch djnh chie'n lu'Q'C dai
h~n du'Q'C th\jc hi~n bdi cac nha quan trt cap cao, thu'O'ng trong khoang tU 3 de'n
5 nam. Ho~ch djnh chie'n luqc doi hoi thong tin k€ toan quan trt tU nhung h~
thong chi phi, dlj toan, va danh gia thanh qua ho~t d()ng. Khi cac chie'n luqc
duqc ho~ch djnh, cac nha quan trt d m9i cap d() trong doanh nghi~p chia se
trach nhi~m d€ thljc hi~n chung. Ke' toan quan tri dong vai tro quan tr9ng trong
quy tdnh nay thong qua nhung h~ thong ho~ch djnh va ki€m soat cua ke' toan
quan trt. Nhung k€ ho~ch dai h~n ccin phai co s\f lien ke't v6'i h~ thong d\f toan
ngan sach nh{tm du'a ra nhung d\f toan nam ph\lC V\1 cho nhung chie'n lu'Q'C cua
doanh nghi~p. Tuong t\j, nhung h~ thong danh gia thanh qua ho~t d()ng co th€
d11Q'C Slt d\lng d€ SO sanh ke't qua ho~t d{)ng th\jc te' v6'i dlj toan Va cac fil\lC tieu
khac t~p trung vao nhung ffi\lC tieu chie'n 11.iQ'C cua doanh nghi~p.
M()t trong nhung bai toan chie'n lu'Q'c la nang cao lqi the' c~nh tranh trong
doanh nghi~p. V~y k€ toan quan trt dong vai tro nhu' the nao trong vi~c rning
cao lqi the' c~nh tranh cho doanh nghi~p? Nhung doanh nghi~p duqc quan ly tot
Se t~p trung fil\lC tieu va chie'n lu'Q'C cua hQ vao vi~c xay d\jng Va duy tri cac
ngu6n goc cua lqi the' c~nh tranh. B€ d6ng gop co hi~u qua cho chien lu'Q'C cua
doanh nghi~p, thong tin ke' toan quan tri phai du'Q'c djnh hinh b&i cac ngu6n goc
t~o ra lqi the' c~nh tranh. Ne'u m()t doanh nghi~p chu ye'u c~nh tranh dlja tren
chi phi thap, thong tin ke' toan quan trt phai t~p trung vao chi phi va ki€m soat
chi phi. Ne'u m()t doanh nghi~p theo chie'n lu'Q'C san phdm khac bi~t, thong tin
ke' toan quan tr! phai hu6'ng d€n nhung ngu6n goc cua S\j khac bi~t, vi d\1 nhu'
chat luQ'ng, dtch V\1 giao hang, thO'i gian, S\j linh ho~t va S\j sang t~O.
1
Khi m9t doanh nghi~p la m9t doanh nghi~p san xufft c6 chi phi thffp (low-cost
producer), doanh nghi~p CO th(~ ban san ph§'.m dich V\l v6'i IDUC gia thffp hon SO v6'i d6i
thu c~nh tranh (dcin d:iu v~ chi phi). Ne"u theo m9t each khac, doanh nghi~p cCing c6 thg
t~o lqi the" c~nh tranh qua vi~c cung cffp san phcim dich V\l c6 nhung d~c digm khac bi~t
v6'i san ph§'.m dich V\l Cua d6i thu C~nh tranh (san ph§'.m khac bi~t).
18
3. Cdu true t6 chuc
Nhung nguO'i dung d~u doanh nghi~p khong thg m(>t minh thlfc hi~n chie'n
lu'Q'C Cua doanh nghi~p ne'u h<;> khong CO IDQt dQi ngu nhan vien du'Q'C uy quy~n
dua ra nhung quye't dinh. N(>i dung cua ph~n nay trinh bay c&u true t5 chuc dign
hinh nha't hi~n nay cua m(>t doanh nghi~p c6 slf phan quy~n, d6 la c&u true t5
chuc theo chuc nang.
Phan quy~n
Phan quy~n la VH~c chuy5n giao quy~n ra quye't dinh trong m(>t doanh
nghi~p b&ng each cho cac nha quan tri quy~n du'Q'C ra quye't dinh trong ph~m vi
a
trach nhi~m cua h<;>. Muc d(> phan quy~n cac doanh nghi~p khac nhau c6 thg
khac nhau. Vi d\l, m(>t doanh nghi~p chuyen cung ca'p dich V\l ban le v6'i nhi~u
Clta hang fJ nhi~u thanh phQ' CO Slf phan tan V~ mi[lt dia ly, d6ng thO'i nhung san
a
phclm cac khu vljc kinh doanh la r&t khac nhau thuO'ng c6 ca'u true t5 chuc c6
muc d(> phan quy~n cao. Chu tich hay CEO cua doanh nghi~p nay dua ra chie'n
h.iQ'C chung cho toan doanh nghi~p va IDQt sf) chie'n lu'Q'C quan tr9ng nhu' mfJ Clta
a
hang m(>t s6 thi truO'ng m6'i. Tuy nhien, ph~n 16'n nhung quye't dinh con l~i
du'Q'C phan quy~n xu6ng cho cac nha quan tri fJ nhi~U c&p dQ trong doanh nghi~p.
M6i cll'a hang ban le cua doanh nghi~p d~u c6 nhung nguO'i quan ly khac nhau,
d6ng thb'i doanh nghi~p cung c6 cac b(> ph~n ph\lc V\l nhu b(> ph~n mua hang, b(>
ph~n quan ly nhan slf ,...
Doanh nghi~p duOi goc nhin b() ph~n chuc nang

Ca'u true t5 chuc cua m(>t doanh nghi~p c6 thg du'Q'C minh h<;>a qua sa d6 t5
a
chuc Cong ty XYZ - Minh h<;>a 1.1. M\lc dich cua sa d6 t6 chuc la cho tha'y each
chia se trach nhi~m giUa cac nha quan tri va each thong tin, bao cao trong
doanh nghi~p. M6i hinh chu nh~t th5 hi~n m(>t ph~m vi trach nhi~m quan ly,
va cac duO'ng n6i giUa cac hinh cha nh~ t thg hi~n ca'p b~c uy quy~n giua cac nha
quan tri. Vi d\l, sa d6 t5 chuc cho tha'y cac cll'a hang truang phai c6 trach nhi~m
tru6'c ph6 chu tich di~u hanh, ph6 chu tich di~u hanh la nguO'i chiu trach nhi~m
tru6'c chu tich va chu tich se phai chiu trach nhi~m tru6'c h(>i d6ng quan tri.
Tuong tlj, nh6m truang quan ly nh6m mi[lt hang Xl se phai chiu trach nhi~m va
bao cao cho clta hang truang khu vljc x thay vi bao cao cho chu tich.
M(>t sa d6 t6 chuc cung thg hi~n cac vi tri "line" va "staff' trong m(>t t5
a
chuc. M(>t nguO'i vi tri "line" se trljc tie'p tham gia vao cac cong vi~c nh&m d~t
du'Q'C cac fil\IC tieu ca ban cua t6 chuc. Trong khi d6, mqt ngu'O'i a vi tri "staff' chi
gian tie'p tham gia vao cac ho~t dqng nhAm d~t cac fil\IC tieu CO ban ma thoi.
Cac vt tri staff h6 trq cac vi tri line hay cac b9 ph~n khac trong t5 chuc. Minh
h<;>a 1-1 cho tha'y fil\IC tieu chinh cua Cong ty la ban San phffm X d5 thu lQ'i
nhu~n, cac nha quan trt CO trach nhi~m lien quan de'n fil\IC tieu nay trljc tie'p
tham gia va cac ho~t dqng ban san phffm X du'Q'C xe'p vao cac vi tri line, vi d\l
nhu' clia hang truang, ph6 chu ttch di~u hanh, chu tich, va ban giam d6c.
Chuang 1: Nhflng vdn d& chung v& k& toan qudn tr?
Minh h9a 1-2: Sd d6 t6 chuc Cong ty XYZ
Bangiamd6c
(BOD)
Chu t!ch
Pho chU t!ch di~u Giamd6c tai

Muahang NM.n S\f hanh chlnh
Nglin quy KE!toan
Ctra hang tru<lng Ctra hang tru<lng

khu V\fCX khu VlfcY
Nh6m truang :tn4t

hangX1
Nhom truang :tn4t

hangX2 Nhom trucrng :tn4t
hangY2
N gti<JC l~i, cac nha quan tri cua bt) ph~n mua hang va bt) ph~n quan ly
nhan S\f dti<JC xep vao cac vi tri staff, bO'i Vi cac bQ ph~n nay pht;tc V\J cac bQ
ph~n khac, thay vi trvc tiep tham gia vao mt;tc tieu chinh cua cong ty, d6 la ban
cac m~t hang Xl, X2, Yl, Y2. Tuang t\i, giam dO'c tai chinh, m~c du la thanh
Vien quan ly Cao cdp, cting dti<JC xep vao vi tri staff bO'i vi ngtiCti nay khong tr\fc
tiep tham gia vao vi~c kinh doanh cO't loi. Giam dO'c tai chinh chiu trach nhi~m
Cung cdp du li~u kip th(ti Va phu h<Jp dg pht;tc V\) cac ID\)C tieu chinh Cua cong ty,
Va c(ing dti<JC hfi tr<J bO'i nh6m nhan vien ke toan la nhung ngtiCti danh th(ti gian
chu yeu cho vi~c phan tich ho~t dt)ng kinh doanh. Mt)t sO' nhan vien ke toan nay
la nhan vien ke toan quan tri va h9 lam vi~c ch?t che vai cac nha quan tri O' vi
tri line dg giup cong ty nang cao hi~u qua ho~t dt)ng kinh doanh.
i~. $ID $A.NH ~1lJ~ HE rnmA.N Q-W-AN rnn~ ~A HE rnmA.N rnAi

~HiNH
1. Nhung di~m gi6ng nhau giua k~ toan quan trj va k~ toan tai chinh
• Ke toan quan tri va ke toan tai chinh c6 cung dO'i tuqng nghien cuu la
cac S\f ki~n kinh te di~n ra trong qua trinh kinh doanh cua doanh nghi~p.
• Ke toan quan tri va ke toan tai chinh d€u d\fa tren h~ thO'ng ghi chep ban
ddu cua ke toan. Ke toan tai chinh can cu h~ th6ng ghi chep ban ddu nay dg xll'
ly, so~n thao cac bao cao tai chinh cung cdp cho cac dO'i tuqng c§.n thong tin ke
20
toan (J hen ngoai cua doanh nghi~p. Ke' toan quan tri can cu h~ th6ng ghi chep
ban dgu dg v~n d1:mg xii ly nh&m t~o thong tin thich hqp cho cac nha quan tri.
• Ke' toan quan tri va ke' toan tai chinh d€u thg hi~n trach nhi~m cua nha
quan tri trong toan doanh nghi~p, ke' toan quan tri con thg hi~n trach nhi~m
cua nha quan tr! (J tung b9 ph~n trong doanh nghi~p.
2. Nhung di~m khac nhau giua ke' toan quan trf va ke' toan tai chinh
• D6i tu(jng su d\lng thong tin
B6i tuqng sll' d~mg thong tin khac nhau la nguyen nhan chu ye'u d~n de'n
stj khac nhau cua ke' toan quan tri va ke' toan tai chinh. B6i tuqng sll' d1:mg
thong tin cua ke' toan quan tri chu ye'u la cac nha quan tri (J ben trong doanh
nghi~p trljc tie'p di€u hanh san xuftt kinh doanh, con d6i tuqng chu ye'u ma ke'
toan tai chinh cung cgp thong tin Ia nhung nguO'i ben ngoai doanh nghi~p quan
tam de'n t1nh h1nh san xugt kinh doanh cua doanh nghi~p.
• D(lc di~m thong tin va yeu cdu thong tin
Thong tin cua ke' toan quan tri chu ye'u hu6'ng de'n tu'o'ng lai. Nhi~m Vl;l cua
nha quan tri la llja ch<;m cac phu'o'ng an kinh doanh va du'a ra cac quyet dinh
m(>t each kip thO'i dg niim biit nhanh co' h(>i kinh doanh, do d6 thong tin do ke'
toan quan tri cung cgp thuO'ng mang tinh linh ho~t, kip thO'i va thich hqp v6'i
tUng lo~i quyet dinh, khong tuan thu theo nhung nguyen tiic ke' toan, va khong
doi hoi c6 d9 chinh xac tuy~t d6i.
Thong tin cua ke' toan tai chinh hu6'ng v€ qua khu, phan anh nhung Slf
ki~n da xay ra va tuan thu theo nhung nguyen tiic ke' toan. Thong tin ke' toan
tai chinh doi hoi phai phan anh m(>t each trung thljc cac slj ki~n kinh te da di~n
ra trong qua tdnh kinh doanh, do d6 cac thong tin cua ke' toan tai chinh mang
tinh khach quan va c6 d9 chinh xac cao.
• Ph~m vi cung cilp thong tin va cac lo~i bao cao
Ke' toan quan tri giin li€n v6'i cac b9 ph~n cua doanh nghi~p, do d6 ke' toan
quan tri cung cftp cac lo~i bao cao cua m1nh tuy theo nhu cgu va m1;1c dich slt
d1;1ng cua nha quan tri cho tUng b9 ph~n trong doanh nghi~p, ma khong l~ thu(>c
vao cac quy dinh v€ che' d9 bao cao cua Nha nu6'c. Trong khi d6, ke' toan tai
chinh giin li€n v6'i toan doanh nghi~p va cung cgp cho cac d6i tuqng hen ngoai
doanh nghi~p, do d6 bao cao do ke' toan tai chinh cung cgp phai tuan theo quy
dinh cua nha nu6'c, bao g6m: Bang can d6i ke' toan, bao cao ke't qua ho~t d(>ng
kinh doanh, bao cao lttu chuy€n ti€n t~ va thuye't minh bao cao tai chinh.
• Ky h~n li).p bao cao
Bao cao cua ke' toan quan tri duqc l~p m(>t each thuO'ng xuyen va tuy thu(>c
vao yeu cgu quan ly, con bao cao tai chinh duqc l~p dinh ky theo quy dinh cua
che' d9 bao cao ke' toan.
Chuang 1: Nhilng vdn d~ chung v~ ki toan quern tr?
• Quan h~ VOi cac nganh hQC khac

Ke toan quan tri ma r(>ng han so v6'i h~ th6ng ke' toan truy~n th6ng va c6
m6i quan h~ v6'i nhi~u nganh h9c khac nhu quan tri h9c, tai chinh, th6ng ke ...
Ke toan tai chinh siip xe'p, ghi nh~n, phan tich, tdnh bay nhung s\f ki~n kinh te'
da di~n ra trong qua trinh kinh doanh b~ng nhung phu'ang phap cua minh, do
d6 ke' toan tai chinh it quan h~ v6'i cac nganh h9c khac.
• Tinh biit buQc
Tinh cha't cua ho~t d()ng kinh doanh, phuang thuc t6 chuc va trinh d() quan
ly kinh doanh cua tUng bQ ph~n trong doanh nghi~p ra't da d~ng va phong phu,
do do bao Cao Cua ke toan quan tri phai du'Q'C l~p theo yeu c§.u quan ly Cua tling
nha quan tri trong tUng doanh nghi~p nh~m cung ca'p thong tin ph1:1c v1:1 cho vi~c
ra quyet dinh. Vi v~y ke' toan quan tri khong c6 tinh biit bu()c. Bao cao ke" toan
tai chinh phai duqc l~p theo quy dinh cua che' dQ ke' toan th6ng nha't, do d6 ke'
toan tai chinh c6 tinh biit bu()c.
Nhung digm khac nhau va gi6ng nhau cua ke" toan quan tri va ke toan tai
chinh duqc tom tiit qua minh h9a 1.3.
Minh h9a 1.3: So sanh k~ toan k~ toan quan trj va k~ toan tai chinh
KE TOAN QUAN TRJ KE TOAN TAI CHINH
D6i tuqng sli d\}ng Cac nha quan tri Mn trong Nhung d6i tuqng Mn ngoai
thong tin doanh nghi~p la chu y€u doanh nghi~p la chu y€u
Hu6'ng v~ tudng lai Phan anh qua khu
;,
Linh ho~t, theo yeu cau cua C6 dinh, tuan thu nguyen t~c
D~c digm thOng tin nha quan tri k€ toan
Bigu hi~n thong qua ba lo~i Bigu hi~n chu y€u du6'i thu6'c
thu6'c do do gia tri
Doi hOi tinh kip thCii cao hem Doi hoi tinh chinh xac cao
Yeu ciiu thong tin
tinh chinh xac.
,,.,,
Ph~m Vl cung cap Tung bQ ph~n, to an doanh Toan doanh nghi~p
thong tin nghi~p
Bao Cao theo yeu cllu Va ffi\JC Bao cao tai chinh do Nha
Cac lo~i bao cao
dich sli d\lng cua nha quan tri nu6'c quy dinh
Ky h~n l~p bao cao ThuCing xuyen Dinh ky
Quan h~ v6'i cac Quan M nhi~u Quan h~ it
nganh h<;>c khac
Tinh b~t bu9c Khong c6 tinh b~t bu9c C6 tinh b~t bu9c
K€ toan tai chinh va k€ toan quan tri cung nghien cuu qua trinh
Gi6ng nhau ho~t d9ng, san xu&t kinh doanh, cung sli d\lng M th6ng ghi chep
ban diiu va cung thg hi~n trach nhi~m cua nha quan tri.
22
Khi thong tin ke" toan quan tri duqc slt d1:mg cho vi~c ki€m soat va d?c bi~t
la danh gia ho~t d9ng cua cac bQ ph~n trong t6 chuc, cac nhan vien ke" toan
quan tri c6 th€ bi bO'i rO'i khi g?p m9t s6 tinh huO'ng kh6 xli. Ap lt!c nay duqc
hinh thanh tU vi~c phai t~o nen cac s6 li~u v~ san phffm, v~ khach hang ho?c
m9t day chuy~n san xu~t kinh doanh mang de"n lqi nhu~n nhi~u hdn so v6'i tht!c
te". Ap lt!c tU vi~c thay d6i nhung ke"t qua duqc bao cao se tr& nen r~t nghiem
tr9ng khi n6 c6 mO'i quan h~ v6'i st! d~n bu bAng v~t ch~t va st! thang chuc.
St! phan ling cua ke" toan vien quan tri dO'i v6'i cac ap lt!c n6i tren phai tuy
thUQC St/ nh~n thuc Cua hQ V~ nhung quy tiic Xlt St/ Va d~o due ngh~ nghi~p.
Nhung quy dinh v~ d~o due ngh~ nghi~p duqc cac doanh nghi~p xay dt!ng
cho cac nhan vien dt!a tren h~ thO'ng gia tri cua t6 chuc va h~ thO'ng nhung quy
t&c xlt St/.
• H~ thO'ng gia tri cua t6 chuc la net van h6a cua t6 chuc duqc truy~n d~t
cong khai de"n tUng ca nhan v~ n~n tang gia tri, m1,1c dich va phu'dng hu6'ng cua
t6 chuc. H~ thO'ng nay duqc sli d1,1ng d€ dinh hu6'ng cho hanh d9ng cua m8i ca
nhan khi c6 tinh huO'ng dO'i khang xu~t hi~n.
• H~ thO'ng cac quy t&c xli st! quy dinh nhung hanh d9ng bi c~m th1jc hi~n
trong t6 chuc, nhu' vi ph~m St/ bi m~t cua khach hang, cua doanh nghi~p, do
tham dO'i thu c~nh tranh... cfing duqc thong bao va truy~n d~t r6 rang cong khai
de"n cac nhan vien trong t6 chuc.
Cac nhan vien ke" toan quan tri phai thlfc hi~n cac nhi~m v9 duqc giao ph6
m9t each t~n tam va khong duqc vi ph~m cac quy t&c d~o due ma t6 chuc da d~
ra, ding nhu khong duqc vi ph~m lu~t phap do Nha nu6'c quy dinh. Nhan vien
ke" toan quan tri tham gia vao qua trinh thie"t ke" va giam sat h~ thO'ng ki€m
soat Cua t6 chuc, h~ thO'ng nay Se du'Q'C thong bao mQt each r6 rang de"n toan th€
m9i nhan vien trong t6 chuc. H9 cfing giam sat each ling Xlt cua nha quan tri
c~p cao khi xu~t hi~n cac hanh vi vi ph~m nhung chuffn m1jc d~o due. Ne"u st! vi
ph~m nay duqc phat hi~n nhu'ng khong ngan can duqc, nhan vien ke" toan quan
tri c6 th€ truy~n d~t t6'i Uy ban ki€m soat, H9i d6ng quan tri.
Thang 08 nam 2005, Hi~p h9i ke" toan vien quan tri Hoa KY (IMA) da cong
b6 "Bao cao v~ each ling xli d~o due ngh~ nghi~p". Bao cao nay bao g5m hai
ph~n duqc trinh bay d~y du & Minh h9a 1.3.
Ph~n thu nh~t dua ra nhung cam ke"t v~ each ling xli d~o due trong qua
trlnh hanh ngh~ cua ke" toan vien quan tri, bao g5m nhung nguyen t&c bao quat
phan anh gia tri cua ke" toan vien quan tri va cac chuffn m1jc hu6'ng d§.n tu each
cua ke" toan vien quan tri. Cac nguyen t&c d~o due bao quat g6m c6: trung thlfc,
thAng th&ng, khach quan, va trach nhi~m. Cac chuffn mlfc d~o due bao g5m:
nang llfc, bao m~t, chinh tr1jc, slf tin nhi~m.
Chuang 1: Nhilng vdn d~ chung v~ k~ toan qudn trt
Phdn thu hai cua chuffn mljc la hu&ng dcin cac bu&c xlt Sl,f cua nhan vien ke-'
toan quan trj khi h<;> pha t hi~n nhung bAng chung lien quan de-'n cac hanh vi vi
ph~m chudn mlfc d~o due t~i ddn vj.
SU UNG XU DAO DUC CUA NHUNG NGUOI HANH NGHE KE

TOAN QUAN TRJ VA
QUAN TRJ TAI CHiNH
Nhung nguO'i hanh ngh~ ke-' toan quan trj va quan trj tai chinh phai c6
nghfa v9 duy tri d~o due ngh~ nghi~p (J muc d9 cao nhat dO'i v&i xa h9i, dO'i v&i
ngh~ nghi~p Cua ban than, dQ'i Vdi tfl chuc ma minh dang ph9c V\l Va dQ'i Vdi
ban than. NhAm thua nh~n nghfa v9 nay, hi~p h9i ke-' toan vien quan trj Hoa
Ky da cong b6 chudn mlfc d~o due ngh~ nghi~p v~ cac quy tAc xli slf cua ke
toan vien quan trj. St! ton tr9ng tri~t d€ cac chuffn mlfc nay, ca trong nu&c va
qu6c te, Ia cdn thiet nhAm d~t du'<;>'C cac m9c tieu cua ke toan quan trj. Nhung
ngu'O'i hanh ngh~ ke toan quan trj va quan trj tai chinh se khong c6 nhung
hanh vi trai v&i cac chudn mljc nay va ciing se khong tha thu nhung hanh vi
nhu' the cua nhung ngu'O'i khac trong t6 chuc.
BAo cAo v:E cAcH UNG xU n~o nuc NGHE NGHI~P cuA IMA
Nhung nguO'i hanh ngh~ ke toan quan trj va quan trj tai chinh phai ung
xli c6 d~o due. Slf cam ke-'t ung xli d~o due ngh~ nghi~p bao g6m: nhung
nguyen tAc bao quat phan anh gia tri va cac chufin mlfc hu&ng dcin tu each cua
nhung nguO'i hanh ngh~ ke-' toan quan trj.
NGUYEN TAC
Nguyen tAc d~o due bao quat cua IMA bao g6m: trung thlfc, thiing thAng,
khach quan va trach nhi~m. Nhung nguO'i hanh ngh~ se hanh d9ng theo
nhung nguyen tAc nay va se d9ng vien nhung nguO'i khac trong t6 chuc tuan
thu tri~t d€ chung.
CHU.ANMVC
I. NANG LljC
N guO'i hanh ngh~ c6 trach nhi~m:
1. Luon duy tri nang llfc chuyen nghi~p cua ban than Ci m9t muc d9 phu
hqp trong qua trinh cong tac bAng each phai luon phan dau trau d6i, phat
tri€n kien thuc va ky nang cua ban than.
2. Thlfc hi~n b6n ph~n phu h<;>'p v&i cac quy djnh cua phap lu~t va cac
chudn mtfc ngh~ nghi~p c6 lien quan.
3. Cung cap cac thong tin h6 trq vi~c ra quye-'t djnh va cac kie-'n nghj
dung dAn, ro rang, ngiin g<;>n, va kip thO'i.
24
4. Thua nh~n va truy€n d~t nhung h~n che" ngh€ nghi~p hay nhung stj
rang bUQC khac, ma nhung h~n che" nay can tr& vi~C du'a ra nhung y kie"n CO
trach nhi~m hay can tr& vi~c thtjc hi~n mQt ho~t d9ng thanh cong.
? "
II. BAO ~T:
N guO'i hanh ngh€ c6 trach nhi~m:

1. Giu thong tin bi m~t tru khi duqc quy€n cong b6 ho<Itc lu~t phap yeu c&u.
2. Thong bao cho cac hen lien quan v€ vi~c sl:t d\mg thong tin bi m~t thich
hqp. Giam sat cac hanh vi cua cclp du6'i dg dam bao twin thu tinh bao m~t.
3. Tranh sl:t d\}ng thong tin bao m~t cho lqi ich phi phap ho<Itc phi d~o due.
III. CHINH TRljC
NguO'i hanh ngh€ c6 trach nhi~m:
1. Lam giam nhung mau thucln lqi ich dang t6n t~i. Thong bao cho tclt ca
cac hen CO lien quan v€ belt ky Stj xung dQt lQ'i ich ti€m tang nao CO th(~ xay ra.
2. CO' g~ng khong gay anh hu&ng de"n tu each lam t6n h~i de"n d~o due khi
thi hanh nhi~m V\l.
3. Khong tham gia ho<Itc hfi trq belt cu ho~t d9ng nao c6 thg lam t6n h~i
de"n uy tin ngh€ nghi~p.
IV. Slj TIN NHl¢M
NguO'i hanh ngh€ c6 trach nhi~m:
1. Cung eelp thong tin trung thvc va khach quan.
2. Cung cclp d&y du tcit ca cac thong tin c6 lien quan ma nhung thong tin
nay c6 thg la nguyen nhan anh hu&ng de"n stj higu bie"t cua ngu'O'i sl:t d\}ng
thong tin v€ cac bao cao, cac phan tich, ho<Itc cac kie"n nghj.
3. Chi ra nhung stj ch~m tr~, thie"u h\lt v€ thong tin, v€ tinh kip thO'i, v€
qua trinh xl:t ly, hay v€ kigm soat n9i b9 phu hqp v6'i chinh sach cua t6 chuc
va (ho<Itc) lu~t l~ thich hqp.
GDiI QuvET MAU THUAN Di).O DUC
Trong qua trlnh a p d\lng chufin mtjc d~o due, nhung nguO'i hanh ngh€ ke"
toan quan tr! c6 thg phai d6i ph6 v6'i vein d€ la lam sao dg xac djnh duqc
nhung hanh vi vi ph~m d~o due trong t6 chuc ho<Itc giai quye"t cac mau thu~n
d~o due. Khi phai d6i m<Itt tru'6'c cac vein d€ nay, tru'6'c tien, nhung ngu'O'i hanh
ngh€ ke" toan quan tr! phai dtja vao cac chinh sach cua t6 chuc da d€ ra dg
giai quye"t cac mau thu~n d6. Ne"u nhung chinh sach nay khong giai quye"t
duqc nhung mau thu~n v€ m<Itt d~o due thl nhung ngu'O'i hanh ngh€ ke" toan
quan tr! nen xem xet cac hu6'ng giai quye"t sau:
1. Thao lu~n vein d€ mau thu~n v€ d~o due v6'i cclp tren trtjc tie"p. TruO'ng
Chuong 1: Nhftng udn d~ chung v~ k~ toan qudn tr?
h<Jp cclp tren trvc tiep c6 lien quan den vcln d€ nay thi tru6'c tien nen trinh
len cclp quan ly cao hon ke tiep. Neu cclp tren cao hon nay vfin chua thg giai
quyet thoa dang thi hay tlm den m9t cclp tren cao hon nua. Neu c<lp tren g<ln
nhfft la Giam dO'c di€u hanh (CEO) ho~c ngti<1i c6 chuc v9 tuong duong l~i c6
lien quan den vffn d€ mau thufin d~o due thi nhung ngu<1i c6 thg c6 kha nang
xem xet, giai quyet la: Uy ban kigm toan, ban giam d6c, h9i d6ng quan trt,
chu SCJ huu... Neu cclp tren trvc tiep khong lien quan den vdn d€ d~o due,
khong nen c6 hanh vi bao cao vu<Jt cclp ma cclp tren trvc tiep khong biet.
Khong nen bao cao cho nhung ngudi c6 th<im quy~n ho~c nhung ca nhan
khong du<Jc t6 chuc sll' dl;lng ho~c tuygn dl;lng, tru khi tin rAng c6 vi ph~m
pha p lu~ t r6 rang,
2. Xac dtnh r6 nhung vcln d€ d~o due c6 lien quan thong qua cac CUQC thao
lu~n bi m~t v6'i lu~t su v€ nhung vdn d€ d~o due du<Jc trinh bay trong IMA
ho~c mt)t nha tu vcln khach quan, nhAm m9c dich higu r6 hon nen giai quyet
vcln d€ theo hu6'ng nao.
3. Nen tham khao y kien tU cac lu~t SU rieng v€ nhung trach nhi~m va
quy€n l<Ji h<Jp phap lien quan den vdn d~ xung dt)t d~o due.
T~i Vi~t Nam, tinh den th<1i digm hi~n nay, chung ta chua c6 mt)t chu<in
mvc d~o due ngh€ nghi~p danh rieng cho ngudi hanh ngh~ ke toan quan trt ma
chi c6 "Chu<in m9c d~o due ngh~ nghi~p ke toan, kigm toan Vi~t Nam" ban
hanh va cong b6 theo quyet dtnh s6 87/2005/QB - BTC ngay 01/12/2005 cua Bt)
truang BC) tai chinh. Ml;IC dich cua chudn mvc nay la quy dtnh cac nguyen tile,
nt)i dung va hu6'ng dfin ap dl;lng cac tieu chu<in d~o due ngh~ nghi~p cua ngudi
hanh ngh€ ke toan, kigm toan vien hanh ngh€ va ngudi lam ke toan, kigm toan
trong cac doanh nghi~p va t6 chuc nhAm dam bao d~t du<Jc nhung tieu chu<in
Cao nhfft V~ trinh dt) chuyen mon, V~ muc dQ ho~t dt)ng va dap ung du<JC St! quan
tam ngay cang cao cua cong chung. V6'i n()i dung cua chu<in m9c nay, ngu<1i hanh
ngh€ ke toan quan trt se khong nAm ngoai dO'i tu<Jng ap dl;lng cua chu<in mvc,
cting phai chtu sv chi phO'i cua chudn mvc nay.
Chudn m9c d~o due ngh€ nghi~p ke toan, kigm toan Vi~t Nam g6m bO'n
ph<in chinh:
- Ph<in thu nhclt: xay d9ng ml;IC tieu va cac nguyen tile xll' sv Cd ban cho
nhung ngu<1i hanh ngh~ ke toan, kigm toan.
- Ba ph<in sau, chu<in m9c di vao xay d9ng chi tiet each hanh xll', ap dl;lng
Cl;! thg cho tung dQ'i tu<Jng: ph<in thu hai ap dl;lng cho ngtib'i lam ke toan Va kigm
toan; ph<in thu ba ap dl;lng cho kigm toan vien hanh ngh€, nh6m kigm toan va
cong ty kigm toan; ph<in thu tu ap dl;lng cho ngtib'i c6 chung chi kigm toan vien
ho~c chung chi hanh ngh€ ke toan dang lam vi~c trong cac doanh nghi~p, t6 chuc.
Tuy theo ho~t dt)ng th9c te, ngub'i hanh ngh€ phai xem xet ban than minh
26
dang dung iJ cuang vt nao dg c6 each hanh xti sao cho phu hgp. D5i v6'i ngu'O'i
hanh ngh~ ke' toan quan trt, vua phai tuan thu philn thu nha't, vua phiii tuan
thu philn thu hai va thu tu' cua chmln m1jc.
Kie'n thuc v~ ke' toan quan trt rgt huu ich cho doanh nghi~p trong vi~c
nang cao hi~u qua ho?t d()ng kinh doanh. Do d6, hilu he't cac truO'ng kinh doanh
tren the' gi6'i d~u du'a n{)i dung ke' toan quan trt vao chu'dng trinh dao t?O fJ cac
a
h~c h<;>c d?i h<;>c va sau d?i h<;>c. trong cac doanh nghi~p, cho du lam fJ cac h9
ph~n chuc nang nao, m()t nhan vien ne'u c6 kie'n thuc dily du v~ ke' toan quan trt
Se CO lgi the' C?nh tranh hdn trong cong Vi~c.
Bg h5 sung kie'n thuc va ky nang ke' toan quan trt, ngu'O'i h<;>c ding c6 thg
lgy m()t s5 chung chi hanh ngh~ v~ ke' toan quan trt tU m(>t s5 t5 chuc ngh~
nghi~p, vi dt;t nhu' Vi~n Ke' toan Quan trt (the Institute of Management
Accountants), H9i Ke' toan Quan trt Canada (the Society of Management
Accountant of Canada), Vi~n Ke' toan Quan trt Cong chung (the Chartered
Institute of Management Accountants), Vi~n Ke' toan Quan trt Cong chung
Australia (the Institute of Certified Management Accountants of Australia), ... Cac
t5 chuc ngh~ nghi~p nay doi hoi cac ling vien phai trai qua m9t s5 ky thi va
phai thoa man m()t s5 yeu c&u v~ kinh nghi~m lam vi~c. Vai tro cua nhung ke'
toan quan trt vien c6 nang llfc va dugc cong nh~n h&i cac t5 chuc ngh~ nghi~p
ngay cang quan tr9ng han trong moi tru'O'ng kinh doanh toan cilu hi~n nay.
Mfii m9t lo?i hinh kinh doanh c6 nhu du thong tin quan trt khac nhau, c6
phuang thuc t5 chuc quan ly va trinh d9 quan ly kinh doanh cCing khac nhau. Do
d6 doanh nghi~p phai hie't lt;t'a ch9n h~ th5ng thong tin quan trt va v~n dt;tng sao
cho thich hgp v6'i tinh chgt ho?t d()ng cua doanh nghi~p minh. M()t khi thong
tin ke' toan phu hgp v6'i moi tru'O'ng hen trong doanh nghi~p se giup cac nha
quan trt tien li~u ke't qua ho?t d()ng va g6p philn vao vi~c quan trt doanh
nghi~p. Chinh nhung nguyen nhan d6 ma ke' toan quan trt da xugt hi~n va t6n
t?i dg cung ca'p thong tin ke' toan phu hgp v6'i moi tru'O'ng hen trong doanh
nghi~p, chu ye'u la pht;tc Vt;f cho cac df}i tu'<Jng fJ hen trong doanh nghi~p, khac
v6'i ke' toan tai chinh la chu ye'u pht;tc vt;t cho cac d5i tugng iJ hen ngoai doanh
nghi~p. Thong tin ke' toan quan trt la nhung thong tin dugc xti ly dt;t'a vao nhung
thanh tlfu cua cac cong Ct;f quan ly, phu'dng ti~n tinh toan hi~n d?i nh&m tang
cub'ng tinh linh ho?t, kip thb'i va huu ich cua thong tin dugc cung cgp. Tuy
nhien, ke' toan quan trt khong tach rO'i khoi ke' toan tai chinh ma ke't hgp v6'i ke'
toan tai chinh lam cho cong Ct;I ke' toan tr& nen hoan thi~n ho'n. Trong thO'i d?i
Chuang 1: Nhung udn d~ chung v~ ki toan qudn trt
ngay nay, khi linh vve kg toan dang phat tri€n vuqt b~e thi gia tri d9-o due ngh~
nghi~p phai luon du'Q'e quan tam va gill gin. Vi V~Y ehuffn m1:fe d9-0 due ngh~
nghi~p v~ eae quy tcie xli sv eua kg toan vien quan tri ra db'i nhu' la mQt ehrnin
m\fe thvc hanh, m9t ngub'i d~n dub'ng d€ moi trub'ng d9-o due trong ngh~ nghi~p
kg toan quan tri luon du<Je bao t6n.
Cau 1. Trinh bay eac ehue nang ecJ ban eua nha quan tri?
Cau 2. Thong tin kg toan quan tri ph9e V\J nhu' thg nao eho tUng chue
nang eua nha quan tri?
Cau 3. Cho bigt nguyen nhan d~n dgn sv phan ehia h~ thO'ng kg toan
thanh kg toan quan tri va kg toan tai ehinh?
Cau 4. Trong cae bQ ph~n sau day trong m9t doanh nghi~p: kg toan chi
phi, kg toan tai ehinh, kg toan quan tri, ki€m toan n9i bQ, bQ ph~n nao se cung
ca'p thong tin huu ich giup cho cac nhan vien, cac nha quan tri cac cap trong
mQt doanh nghi~p du'a ra quygt dinh.
Cau 5. Cho bigt nhung di€m gi6ng nhau va khac nhau giua kg toan tai
chinh va kg toan quan tri?
Cau 6. Cho bigt nhan vien kg toan quan tri c6 th€ thigt kg m9t 109-i bao
Cao CO th€ thoa man du'Q'C hgt tat ca nhu cftu thong tin cua m<;>i ca'p dQ quan tri
trong m9t doanh nghi~p hay khong? Giai thich ?
Cau 7. M9t sinh vien da phat bi€u nhu sau: "Cac bao cao kg toan quan tri
thub'ng la bao eao t6ng h<Jp, du'Q'C l~p cho ph9-m vi toan doanh nghi~p". Nh~n xet
nhu' thg nao v~ phat bi€u nay?
Cau 8. N~u kg toan tai chinh c6 4 109-i bao cao la: Bang can d6i kg toan,
bao cao kgt qua ho9-t d()ng kinh doanh, bao cao luu chuy€n ti~n t~ va thuygt
minh bao cao tai chinh, thi s6 luqng bao cao kg toan quan tri la bao nhieu ? Giai
thich?
Cau 9. C6 y kign cho r~ng: "Thong tin kg toan quan tri ph9c v9 cho vi~c
ra quygt dinh, nen nhung thong tin nay chu ygu hu(tng v~ tu'cJng lai, do d6 thong
tin do kg toan quan tri cung cap mang tinh chu quan eao, dQ tin c~y thap hcJn
thong tin do kg toan tai chinh cung ca'p." B9-n c6 d6ng y v(ti y kign tren? Y kign
cua b9-n nhu' thg nao ?
Cau 10. Giai thich t9-i sao van d~ ton tr9ng va hanh xli theo nhung
nguyen tcic xli sv cua ehuffn mvc d9-0 due ngh~ nghi~p cua kg toan vien quan tri
la ra't ccin thi~t va quan tr9ng, ccin phai duqc dam bao thvc hi~n trong thb'i ky
kinh tg thg gi(ti dang phat tri€n nhu' hi~n nay ?
28
Cau 11. M(>t sinh vien da phat bitfo nhu' sau: "Cac t6 chuc khong vi lqi
nhu~n nhu' b~nh vi~n cong, tru'O'ng cong l~p, cac t6 chuc tU thi~n, ... khong cftn
thong tin ke' toan quan tri vi nhung t6 chuc nay khong t6n t~i Vi ml;IC tieu tim
kie'm lqi nhu~n." Nh~n xet nhu the' nao v~ phat bi€u nay ? Chung minh cho
quan di€m cua b~n ?
Cau 12. H6ng dang lam ke' toan tru&ng cho cong ty c6 phftn ABC. Ng9c -
m(>t chuyen vien kinh te' dang thtjc hi~n m(>t cong tdnh nghien cuu v6'i d~ tai v~
cac nghi~p Vl;l tai chinh doanh nghi~p ma cac ho~t d(>ng nay cung linh VtjC v6'i
cong ty ABC. Do v~y, Ng9c d~ nghi H5ng cung c~p thong tin hay cho nh~n xet
v~ nhung ho~t d(>ng tai chinh cua cong ty ABC. Ng9c hua se bao m~t cac thong
tin ma H6ng cung c~p. Xac dinh li~u c6 vi ph~m d~o due ngh~ nghi~p theo bao
cao ling Xlt d~o due ngh~ nghi~p cua IMA?
Cau 13. Phan tich nhung khac bi~t trong nh~n thuc v~ ke' toan quan tri
theo dinh nghia ke' toan quan tri cua Lu~t ke' toan Vi~t Nam vacua Hi~p h(H k~
toan vien quan tri Hoa Ky.
Cau 14. Thong tin ke' toan quan tri bao g5m thong tin tai chinh va thong
tin phi tai chinh. So sanh stf khac nhau giua hai nh6m thong tin nay va cho vi
dl;l minh h9a.
Cau 15. Cho bie't nhung yeu cftu v~ ch~t luqng thong tin ke' toan quan tri.
L~y m<)t vi dl;l Cl;l th€ v~ thong tin ke' toan quan tri d€ minh h<;>a thong tin d6
cftn nhung diflc di€m ch~t luqng nao ?
Cau 1. Phat bi€u nao du6'i day la HUNG ?

a. Thong tin cua k~ toan trong h~ th6ng ke' toan quan trt cung c~p khong
bao g6m cac khoan chi phi phat sinh & b(> ph~n di~u hanh
b. Ky bao cao cua k~ toan quan trt thuO'ng la 1 nam
c. Cac doanh nghi~p c6 nhi~u stj ltja ch9n khi thie't ke' h~ th6ng ke' toan
quan trt cua h<;>
d. Cac chuc nang cua ke' toan quan trt la ki€m soat di~u hanh, tinh gia
thanh san phcim, ki€m soa t quan ly va bao cao cho hen ngoai.
Cau 2. Chu<in mtjc nao sau nay khong yeu cftu trong chu<in mtjc d~o due
ngh~ nghi~p cua ke' toan vien quan trt do IMA cong b6?
a. Nang ltjc c. Chinh trtjc
b. Bao m~t d. Tinh d(>c l~p
Chuang 1: Nhung vdn d~ chung v~ kt toan qudn tri
Cau 3. Thong tin cua ke toan quan tri:

a. Buqc cung cftp cho d6i tuqng hen trong va ben ngoai doanh nghi~p,
nhung chu yeu la n<)i b9 doanh nghi~p
b. Buqc cung cftp cho d6i tuqng ben trong va ben ngoai doanh nghi~p
c. Buqc cung cftp cho cac nha quan tri (J cac cftp d<) quan ly trong doanh
nghi~p
d. La thong tin c6 tinh chinh xac cao
Cau 4. Nhan vien ke toan quan tri c§.n phai am higu v~:
a. Ke toan tai chinh
b. Cac chuc nang cua nha quan tri
c. Cac ky thu~t xu ly thong tin ke toan quan tri
d. Ca 3 d~u dung
Cau 5. Theo ffiO·hinh "Cac cftp de) quan lf' g6m c6 nha quan tri cgp Cd sa,
cftp trung gian va cftp cao, nhan vien ke toan quan tri se duqc xep vao:
a. Cftp Cd sa c. cgp trung gian
b. Cftp cao d. Tgt ca d~u sai
Cau 6. N()i dung tren cac bao cao cua ke toan quan tri:
a. Do BC) tai chinh quy dinh
b. Cung cgp thong tin v~ tinh hinh tai chinh cua t6 chuc cho c6 dong
c. Buqc thiet ke nhAm cung cgp thong tin cua cac nha quan tri cac cgp
trong t6 chuc
d. C6 tinh khach quan vi chi phan anh l~i nhung Stj ki~n da xay ra trong
ky bao cao
Cau 7. Ml)C tieu cua ke toan quan tri la:

a. Cung cftp thong tin v~ tinh hinh tai chinh, hi~u qua ho~t d<)ng va tinh
hinh SU dl)ng v6n cua doanh nghi~p.
b. Xu ly cac du li~u ke toandg cung cftp thong tin ph9c Vt) cho cac chuc
nang ho~ch dinh; t6 chuc, di~u hanh; kigm soat va ra quyet djnh cua
nha quan trj.
c. Cung cftp cac thong tin theo yeu c§.u cua d6i tuqng SU dl)ng ben ngoai
doanh nghi~p
d. Ca 3 cau tren d~u sai
30
Cau 8. Thong tin do ke' toan quan tri cung c:lp c6 d~c digm la:
a. Chinh xac, linh ho~t, c6 tinh belt bu()c, huang v~ tucmg lai
b. Linh ho~t, khong c6 tinh belt bu()c, huang v~ tuo'ng lai
c. Chinh xac, twin thu nhung nguyen telc nh:lt dinh, c6 tinh belt bu()c,
huang v~ qua khu
d. Ca 3 cau tren d~u sai
Ca u 9. Bi€m gi6ng nhau giua ke' toan quan tri vai ke' toan tai chinh:
a. BO'i tuqng cung c:lp thong tin
b. Thong tin phan anh qua khu
c. Thong tin phiii chinh xac
d. C6 cung d6i tuqng nghien cuu la cac sv ki~n kinh te' di~n ra trong qua
trinh kinh doanh cua doanh nghi~p.
Cau 10. Theo chudn mtfc d~o due ngh~ nghi~p cua ke' toan vien quan tri do
IMA cong b6, dg dam bao tinh chinh trvc thi nhung nguO'i hanh ngh~ k~ toan
quan tri phai c6 trach nhi~m:
a. Khong tham gia ho~c h8 trq b:lt cu ho~t d()ng nao c6 thg lam t6n h~i
de'n uy tin ngh~ nghi~p
b. Cung c:lp thong tin hqp ly va khach quan
c. Hanh d()ng phu hqp vai cac quy dinh phap lu~t va cac chudn mtfc d~o
due ngh~ nghi~p c6 lien quan
d. Khong duqc sll' d1:1ng thong tin bao m~t dg t~o lqi ich cho ben thu ba
Cau 11. Minh la k~ toan quan tri thu()c phong ke' toan cong ty F. Trong
qua trinh kigm tra bao cao, Minh phat hi~n m()t vai giam d6c b() ph~n
marketing da ke khO'ng kha nhi~u chi phi tie'p thi, chi phi quang cao dg duqc
thanh toan nhi~u ho'n va d~t duqc muc dlf toan chi phi ti~p thi cao ho'n trong
nam sau. Theo bao cao U'ng xll' d~o due ngh~ nghi~p cua ke' toan vien quan tri do
IMA cong b6, Minh nen c6 each ung xll' J;l<Jp ly la:
a. Thong bao vai kigm soat vien tai chinh
b. Thong bao vai cac giam d6c b() ph~n marketing c6 lien quan
c. Thong bao vai h()i d6ng quan tri cong ty
d. Khong c6 hanh d()ng nao vi Minh khong thu()c b() ph~n marketing
Chuang 1: Nhung udn d& chung v& k~ toan qudn tr?
Cau 12. D~o due ngh~ nghi~p cua nhan vien k€ toan quan tri la:
a. H~ thO'ng cac ky thu?t danh gia dg phan tich tlnh hlnh tai chinh cua
doanh nghi~p c6 bi anh hu'Ctng b&i nhung mong muO'n chu quan cua nha
quan ly hay khong
b. Nhung gia tri va quy tiic hu6'ng dfin cac thanh vien ling xli d~o due
ph9c v9 l<Ji ich chung cua ngh~ nghi~p vacua xa h()i
c. M()t chung nh?n k€ toan quan tri cua CMA hoi[tc CIMA cdn phai c6
tru6'c khi biit ddu nghg k€ toan quan tri
d. H~ thO'ng nhung tieu chucln ky thu?t ap d9ng khi th\fc hanh k€ toan va
kigm toan chuyen nghi~p
Cau 13. Tinh linh ho~t cua thong tin k€ toan quan tri du<Jc thg hi~n Ct:
a. Tinh chat thong tin
b. Ph~m vi cung cap thong tin
c Ky bao cao thong tin
d. Ba cau a, b, c dgu dung
Cau 14. Theo bao cao ling xli d~o due nghg nghi~p cua k€ toan vien quan
tri do IMA cong bO', hanh vi nao sau day cua nhan vien k€ toan quan tri da vi
ph~m chucln m\fc s\f tin nhi~m:
a. XU' ly vai khoan dinh phi nhu la bi€n phi trong bao cao phan tich chi€n
lu'<JC dung trong bu6i hQp v6'i cac nha ddu tu' ti~m nang
b. L\fa ch9n nha cung cap nguyen li~u da c6 mO'i quan h~ lau dai v6'i cong
ty
c. L\fa ch9n eel cau san xuat theo hu6'ng uu tien phan b6 ngu6n l\fc cho san
phclm c6 lqi nhu?n t~o ra tren m()t dcin vi digu ki~n gi6'i h~n la cao
nhat
d. Tat ca cac hanh vi tren
Bai 1.
H~nh la k€ toan quan tri cua cong ty th\fc phdm Fiesta. Hi~n t~i, cong ty
Fiesta dang l\fa ch9n phdn mgm quan ly chi phi cho sau nha may san xuat cua
cong ty. Horizon la cong ty phat tri€n phdm m~m, nhiim d€n khach hang m9c
tieu la cong ty Fiesta. Cu m6i sau thang, Horizon t6 chuc h()i nghi khach hang 3
32
ngay t~i khu nghi ducrng Ba Niing. Cong ty Horizon mO'i H~nh tham dl,i bu6i h<)i
nghi khach hang t~i khu du ljch Ba Niing, duqc tai trq toan bl) chi phi, v6'i ph<in
16'n thO'i gian cho ho~t d<)ng "nghi ngai va giai tri". H~nh da nh~n lO'i mO'i vi
nghi rAng khi tham dt,i h<)i nghi khach hang cua Horizon c6 th€ g~p m~t cac
khach hang khac dg khao sat y kie"n v€ chdt luqng djch V\l cung cdp cua cong ty
Horizon. H~nh cfing rdt thich de"n Ba Niing vi c6 djp dg tham m<)t vai nguO'i
than t~i Ba Niing.
Tru6'c khi di Ba Niing, giam d6c tai chinh cong ty Fiesta da g~p H~nh va
d€ c~p de"n m<)t la thu gll'i de"n h<)i d6ng quan tri cong ty Fiesta. Theo n<)i dung
thu, cong ty Horizon da hanh xll' khong cong bAng khi c6 tinh anh hu&ng de"n
quye"t djnh 11,ia ch<;m nha cung cdp ph<in m€m cua cong ty Fiesta bAng each t~ng
m<)t chuye"n du ljch nghi ducrng t~i Ba Niing cho nhan vien dang thl,ic hi~n khao
sat 11,ia ch<;m nha cung cdp ph<in m€m. H~nh da phan d6i nhung n<)i dung trong
thu' va cho rAng hi~n t~i chu'a du'a ra bdt ky quye"t djnh nao. H~nh tin rAng ban
than dciy du nang 11,ic va sl,i d<)c l~p trong quye"t djnh 11,ia ch<;m ph<in m€m tren
nhung phan tich nghiem ng~t v€ chdt luqng cua ph<in m€m. Hi~n t~i, cong ty
Fiesta chua c6 m<)t van ban chinh thuc quy djnh v€ each ung xll' d~o due cho tdt
ca nhan vien trong cong ty.
Yeu cdu:
a. H~nh c6 dang d6i m~t v6'i vdn d€ ung xll' d~o due ngh€ nghi~p khi chdp
nh~n lO'i mO'i tham dl,i h<)i nghj khach hang t~i Ba N:lng khong ?
b. Giam d6c tai chinh cong ty Fiesta c6 nen d6ng y cho H~nh tham dv h<)i
nghj khach hang cua cong ty Horizon hay khong ? Giai thich t~i sao ? Trong
truO'ng hqp d6ng y, giam d6c tai chinh cong ty Fiesta nen quy djnh nhung di~u
ki~n nao khi H~nh di tham dl,i h<)i nghj khach hang cua Horizon.
c. Theo b~n, cong ty Fiesta c6 nen xay dl,ing quy djnh v~ each ung d~o due
ngh~ nghi~p cho tdt ca nhan vien cong ty hay khong ? Khi thl,ic hi~n di€u nay
se mang de"n lqi ich va bdt lqi gi cho cong ty Fiesta ?
Bai 2.
H la m<)t cong ty in dn, phat hanh t~p chi. C6 dong cong ty H dang chO'
dqi thong bao cua ban quan ly v~ lqi nhu~n sau thue" cua H vao ngay 31.12. Cac
chuyen gia phan tich thj truO'ng dl,i doan lqi nhu~n tren m<)t c6 phie"u cua H la
42.000 d6ng. Giam d6c di€u hanh (CEO) cua H u6'c tinh lqi nhu~n tren m<)t c6
phie"u trong nam chi d~t du'Q'C 38.400 dfing Va Se lam thj gia Cua c6 phie"u giam
xu6ng m<)t khi thong tin nay du'Q'c cong b6. CEO da d~ xudt vai y kie"n lam tang
lqi nhu~n cua cong ty vao thO'i di gm cu6i nam nhu' sau:
a. Tri hoan ghi nh~n vi~c huy phi thuO'ng nien d~t mua t~p chi trong
thang 12 cua m<)t s6 khach hang sang thang 1 se ghi nh~n.
b. ChO' dqi sang nam sau ·se tie"n hanh nang cdp cac ph<in m€m may tinh.
33
Chuang 1: Nhung vdn d~ chung v~ ki toan quctn tri
c. Ghi nh~n phi thuang nien chua tht.tc hi~n la doanh thu trong nam (phi
thuang nien cho t~p chi phat hanh nam sau da nh~n truck b~ng ti€n).
d. T~m thai khong ghi nh~n vi~c mua mt)t s6 d1;mg Cl;! van phong trong
nam dg ghi nh~n vao nam sau.
e. Ghi nh~n doanh thu quang cao cua thang 1 nam sau vao thang 12 nam
nay.
f. Dqi d~n nam sau se tht.tc hi~n slia chua van phong.
g. Thay d6i tu phudng phap khB:u hao theo s6 du giam diin sang phu'dng
phap khB:u hao theo duang thftng dg giam chi phi khB:u hao trong nam
hi~n t~i.
Yeu cdu:
a. Cho bi~t trong cac y ki~n cua CEO (a d~n g), y ki~n nao vi ph~m, y ki~n
nao khong vi ph~m nguyen tAc ung xli d~o due ngh~ nghi~p cua IMA?
b. Nhan vien k~ toan quan tri nen lam gi tru&c nhung d€ nghi cua CEO?
Nhan vien k~ toan quan tri nen lam gi n~u tru&ng phong tai chinh quy~t dinh
lam theo lai d€ nghi cua CEO?
Dap an cau hoi tr:ic nghi~m:
Cau 1: c Cau 2: d Cau 3: c Cau 4: d Cau 5: d

Cau 6: c Cau 7: b Cau 8: b Cau 9: d Cau 10: a
Cau 11: a Cau 12: b Cau 13: d Cau 14: a
34
CHIPHiVA Sau khi nghien cuu chuang nay,
nguai h<;>c c6 thi:
PHAN LOAI
•
CHI PHi Ill Hiiu ali<JC vi~c phan log,i chi
phi theo cac tieu thuc khac
nhau phu h<Jp vai titng mlfc
dich sa dlfng.
Xac dtnh ali<JC chi phi sdn
vi~c
Ill
D6i v6'i nhung nha quan tri, xutit va chi phi ngoai sdn
quan ly cac chi phi pha t sinh trong doanh xutit; chi phi sdn phtlm va
nghi~p sao cho c6 hi~u qua luon Ia m6i
chi phi thai ky; chi phi tnJc
tiip va chi phi gian tiip; chi
quan tam hang ddu, b&i v1 lgi nhu~n thu
phi chenh l~ch; chi phi kiim
du'Q'C nhi~u hay it chiu anh hu'&ng trt,tc ti~p soat dit<;1c va chi phi khOng
cua chi phi. Do d6, vftn d~ du'Q'C d~t ra la kiim soat dit<;1c; chi phi ca
lam sao d€ c6 th€ ho~ch dinh va ki€m soat hf)i; chi phi chim.
du'Q'C t6t cac khoan chi phi. Nh~n di~n, Ill Xac dtnh ali<JC biin phi,
phan tich cac ho~t d(>ng lam phat sinh ra dtnh phi, chi phi hdn h<;p
Va hifu biit ali<JC cac
chi phi la di€m mftu ch6t d€ nha quan tri c6
phuang phap phan tich chi
th€ quan ly t6t chi phi, tu d6 c6 nhung phi hdn h<;Jp.
quy~t dinh dung d:in trong ho~t d(>ng san
Ill Ltj,p ali<JC Mo cao kit qud
xuftt kinh doanh cua doanh nghi~p. hog,t dt)ng kinh doanh theo
phuang phap toan bf) va
phuang phap tnjc tiip, d<Jng
th(Ji hiiu ali<JC Slj khac bi~t
vJ kit qua kinh doanh ali<JC
ltfp theo hai phuang phap
nay.
Chuang 2: Chi phi va phan loq.,i chi phi
Theo each phan lo~i nay toan b9 chi phi du'<JC chia thanh hai lo~i: chi phi
san xudt va chi phi ngoai san xudt.
1. Chi phi san xuilt
Chi phi san xu<it la toan b9 chi phi lien quan de"n vi~c san xudt san phdm
trong m9t thb'i ky nhdt djnh. Ho~t d(?ng cua m9t doanh nghi~p san xudt g&n li~n
v6'i 81,l' chuygn bie"n cua nguyen li~u thanh thanh phdm thong qua 81,l' n6 ·11,l'c cua
Cong nhan va Vi~C Slt d\mg thie"t bj San xudt, do d6 chi phi san xudt Cua m(?t San
phdm trong cac doanh nghi~p san xudt du'<JC t~o thanh tuba ye"u tfi CO ban sau:
• Chi phi nguyen vi}.t li~u tr\(c tie'p
Chi phi nguyen v~t li~u tr\fc tie"p la bigu hi~n b&ng ti~n cua nhung nguyen
v~t li~u chu ye"u t~o thanh thvc thg v~t chcit cua san phdm nhu: sAt thep, g6,
sgi, ... vacua nhung lo~i nguyen v~t li~u c6 tac dt.mg phl;l, n6 ke"t hgp v6'i nguyen
v~t li~u chinh dg san xudt ra san phdm ho~c lam tang chdt lu'<Jng cua san phdm,
ho~c t~o ra mau s&c, mui vj cua san phdm, ho~c lam rut ng&n chu ky san xudt
cua san ph,,q
? ?
am.
Chi phi nguyen v~t li~u tr\fc tie"p du'<JC tinh tr\fc tie"p vao cac d6i tugng chju
chi phi.
• Chi phi nhan cong tr\(c tie'p
Nhan cong tr\fc tie"p la nhung ngub'i tr\fc tie"p san xudt ra san phdm, lao
d(?ng Cua h<;> g&n li~n v6'i vi~c san xudt san phdm, SUC lao d(?ng Cua h<;> du'<JC hao
phi tr\fc tie"p cho san phdm do h<;> san xudt ra. Kha nang va ky nang cua lao
d(?ng tr\fc tie"p se anh hu'O'ng de"n s6 lugng va chdt lu'<Jng cua san phffm.
Chi phi nhan cong tr\fc tie"p la ti~n luang chinh, luang ph\l, cac khoan trich
theo lu'ang va cac khoan ph:ii tra khac cho cong nhan tr\fc tie"p san xudt.
Chi phi nhan cong tr\fc tie"p du'<JC tinh tr\fc tie"p vao cac d6i tu'gng chju chi
phi.
• Chi phi san xuilt chung
Chi phi san xudt chung la nhung khoan chi phi lien quan de"n vi~c quan ly
san xudt va phl;lC V\l san xudt t~i phan xu'O'ng. Chi phi san xudt chung la nhung
chi phi phat sinh d phan xu'O'ng san xudt dg san xudt ra san phdm nhu'ng khong
kg chi phi nguyen v~t li~u tr\fc tie"p va chi phi nhan cong tr\fc tie"p, chi phi san
xudt chung bao g6m cac khoan chi phi nhu': ti~n lu'ang va cac khoan trich theo
lu'ang cua nhan vien phan xu'O'ng, chi phi nguyen v~t li~u gian tie"p, chi phi cong
Cl;l dung trong phan Xu'dng, chi phi khdu hao tai san cfi djnh t~i phan Xu'dng, chi
phi sll'a chua, bao tri may m6c thie"t bj, chi phi quan ly t~i phan xu'O'ng ...
36
Trong ha lo~i chi phi f1 tren thi slf ke't hqp giua:
- Chi phi nguyen li~u trvc tie'p va chi phi nhan cong trvc tie'p du'Q'C g<;>i la
chi phi ban d~u.
- Chi phi nhan cong trlfc tie'p va chi phi san xucit chung duqc g<;>i la chi phi
chuy€n d5i.
MO'i quan h~ giii'a cac lo~i chi phi san xuat theo each phan lo~i dlfa vao
chuc nang chi phi duqc minh h<;>a theo sa d6 sau:
Minh hQa 2.1: Tom tat ve chi phf san xuat
Chi phf Tn,tc tiep Chi phf

nguyen v~t lieu Chi phf
Nguyen v~t lieu ban dau
tn,tc tiep
Gian tiep
Chi phf
Chi phf khac
san xuat chung
Chi phf Gian tiep Chi phf

nhan cong Chi phf
nhan cong chuy~n d6i
tn,tc tiep
Tn,tc tiep
2. Chi phi ngoai san XU~t

Chi phi ngoai san xuat la nhung lo~i chi phi phat sinh ngoai qua trinh san
xuat, la nhung chi phi lien quan de'n quan ly chung toan doanh nghi~p va tieu
th9 san phffm hang h6a. Chi phi ngoai san xuat duqc chia thanh hai lo~i nhu
sau:
• Chi phi ban hang
Chi phi ban hang la nhung chi phi phat sinh c~n thie't d€ dam bao cho
vi~c thvc hi~n cac dan d~t hang, giao thanh phffm cho khach hang, bao g6m cac
khoan chi phi nhu: chi phi v~n chuy€n, chi phi bO'c vac, chi phi bao bi, chi phi
luang nhan vien ban hang, chi phi hoa h6ng ban hang, chi phi khclu hao tai san
cO' djnh va nhung chi phi lien quan de'n khau dlf tru thanh phffm. Lo~i chi phi
nay xuat hi~n fJ tat ca cac lo~i hinh doanh nghi~p nhu san xuat, thuang m~i,
djch v9.
Chuong 2: Chi phi va phan lor;ti chi phi
• Chi phi quan ly doanh nghi~p
Chi phi quan ly doanh nghi~p la toan b<) nhung khoan chi phi cua vi~c t6
chuc va quan ly chung toan doanh nghi~p. B6 la nhung chi phi nhu' chi phi
nguyen v~t li~u, cong cv, d6 dung quan ly, chi phi khgu hao tai san co dinh dung
chung trong toan doanh nghi~p, chi phi dich vv mua ngoai nhu' di~n, mt6'c, di~n
tho~i, sll'a chua tai san, cac chi phi v~ van phong phgm, tiep tan, h<)i nghi,
dao t~o can b<) ... Tgt ca cac lo~i hinh doanh nghi~p d~u c6 phat sinh lo~i chi
phi nay.
11. ~mA~ Bm~1 mmlmm M61 QM~~ m~ ~d1 mmm1 mt •~

~ ? A
m~~m Hlmm QM~ mm~m mQ~m Hill~m mm~~m
Theo each phan lo~i nay, toan b<) chi phi duqc chia thanh chi phi san
phgm va chi phi thO'i ky.
• Chi phi san phdm
Chi phi san phgm la toan b<) nhung chi phi lien quan den vi~c san xugt
ho~c mua cac san phgm. Boi v6'i cac ho~t d<)ng san xugt thi cac chi phi nay bao
g6m chi phi nguyen v~t li~u trvc tiep, chi phi nhan cong trvc tiep va chi phi san
xugt chung. Cac chi phi san phgm giin li~n v6'i san phgm va chung duqc chuygn
sang ky sau khi san phgm con t6n kho chO' ban va khi san phdm da duqc tieu
thv thi chung duqc xem la phi t6n thO'i ky va duqc tinh tru vao ket qua ho~t
d<)ng kinh doanh trong ky.
• Chi phi thoi ky
Chi phi thO'i ky la nhung chi phi phat sinh trong m<)t thO'i ky va duqc tinh
het thanh phi t6n trong ky dg xac dinh ket qua ho~t d<)ng kinh doanh cua don
vt. Chi phi ban hang va chi phi quan ly doanh nghi~p la nhung chi phi thO'i ky.
Chi phi thO'i ky se duqc tinh d§.y du tren cac bao cao ket qua ho~t d<)ng kinh
doanh cua don vi cho du ket qua ho~t d<)ng cua don vi d~t (J muc nao di nua. Chi
phi thO'i ky ngay khi phat sinh da duqc coi la phi t6n trong ky.
38
Minh hoa 2.2: Phan lo~i chi phi theo moi quan he voi thO'i ky xac tfjnh kift qua ho~t
CIOng kinh doanh
Chi phf san pham
Chi phf Chi phf Chi phf

nguyen vat lieu nhan cong san xuat
tn,tc tiep tn,tc tiep chung
Chi phf san xuat do dang

Doanh thu ban hang
(-)
sa.n pham auoc ban
Gia van hang ban
Thanh pham
(=)
L<Ji nhuan gOp
(-)
I Chi phf ban hang va
cac chi phf thoi ky I quan ly doanh nghiep
(=)
L<Ji nhuan
III. PHAN LO~I CHI PHI SU DlJNG TRONG :KIEM TR.A. VA

RA QUYET DlNH
1. Chi phi trtjc tie'p va chi phi gian tie'p

- Chi phi trljc ti€p: La nhii'ng chi phi khi phat sinh lien quan trljc ti€p v6'i
tUng d6i tuQ'ng sli dl;lng nhu: chi phi nguyen li~u trljc ti€p, chi phi nhan cong
trljc ti€p, n6 duQ'c tinh thAng vao tUng do'n d~t hang, tUng nh6m san phdm, tUng
san ph.R
?
am ...
- Chi phi gian ti€p: La nhii'ng chi phi khi phat sinh lien quan d€n nhi~u
dfli ttiQ'ng chiu chi phi Va khong th~ tinh trljc ti€p vao CaC dcii tu'Q'ng Slt dl;lng ma
cftn phai ti€n hanh phan b5 theo m9t tieu thuc phu hqp. Vi dl;l nhu chi phi san
XU~t chung trong tru'dng hQ'p lien quan d€n nhi~u san phffm Se du'Q'C phan b(} cho
tUng san phffm theo s6 giO' lao d9ng trljc ti€p, s6 giO' may, s6 lu'Q'ng san phdm
Chuang 2: Chi phi va phan loc;ti chi phi
san xudt ...

2. Chi phi chenh l~ch
Nha quan tri thu<1ng phai dung tru6'c vi~c hja ch9n nhung phu'dng an khac
nhau, quyet dinh se duqc hinh thanh chu yeu la dva vao cac chi phi cua tUng
phudng an.
Chi phi chenh l~ch la chi phi c6 trong phudng an nay nhung l~i khong c6
ho~c chi c6 m<)t phdn trong phudng an khac. Chi phi chenh l~ch chinh la sv
khac bi~t v~ chi phi giua cac phlidng an nen nay cung chinh la can cu giup cho
nha quan tri Iva ch9n cac phudng an kinh doanh.
Vi d\l 2.1:
M()t doanh nghi~p mu6n chuygn tU phudng thuc ban buon sang phu'dng
thuc ban le v6'i cac s6 li~u nhu sau:
(dvt: 1.000 ·d6ng)
Ban buon Ban ie Chenh l~ch
Doanh thu 1.000.000 1.200.000 200.000

Gia v6n hang ban 500.000 600.000 100.000
Chi phi quang cao 100.000 55.000 (45.000)
Hoa h6ng ban hang 0 50.000 50.000
Kb.du hao kho bai 60.000 90.000 30.000
Chi phi khac 80.000 80.000 0
Cqng chi phi 740.000 875.000 135.000
Lqi nhu~n 260.000 325.000 65.000
Qua s6 li~u (J bang tren ta thdy rtmg t6ng doanh thu cua doanh nghi~p se
tang 200.000.000 d'6ng neu doanh nghi~p chuygn tU phtidng thuc ban buon sang
phudng thuc ban le, nhu'ng chi phi cung se tang 135.000.000 d6ng va cu6i cung
se lam lqi nhu~n ciia doanh nghi~p tang 65.000.000 d6ng. Can cu vao ket qua so
sanh tren se giup cho nha quan tri dua ra quyet dinh v~ vi~c Iva ch9n phudng
an cua minh.
3. Chi phi kMm soat duqc va chi phi khong ki~m soat duqc
Chi phi kigm soat duqc d6i v6'i mqt cdp quan ly la nhung chi phi ma nha
quan tri cdp d6 duqc quy~n ra quyet dinh, nhung chi phi ma nha quan tri cdp d6
khong duqc quy~n ra quyet dinh thi g9i la chi phi khong kigm soat duqc.
Vi d\l 2.2:
T~i m(>t clia hang, nha quan tri c6 thg quyet dinh duqc chi phi tiep khach
cua cll'a hang va nhti V~Y n6 du'<JC xem la chi phi kigm soat dti<JC, nhu'ng chi phi
40
khftu hao cua nhung may m6c san xuftt ra hang h6a ma clia hang dang ban l~i
la nhung chi phi khong kigm soat dugc d6i v6'i cftp quan ly nay.
4. Chi phi Cd hQi
Chi phi ca h(H la nhung thu nh~p W~m tang bi mftt di khi ch9n phuang an
nay thay VI ch9n phuang an khac.
Vi dv. 2.3:
M()t cong nhan hi~n dang c6 mlic luang 6.000.000 d6ng/nam quye"t dinh
nghi lam dg di hQc, thl ngoai ti~n hQc phi ma anh ta phai d6ng khi di hQc, mfii
nam theo hQC nglfdi Cong nhan nay con chiu phat sinh m{)t khoan chi phi CO h{)i
la 6.000.000 d6ng.
5. Chi phi chim (lij.n)
Chi phi ch1m (l~n) la nhung chi phi da pha t sinh trong qua khli va n6
khong thg tranh dugc du llfa ch9n bftt ky phuang an nao, vi dl,l nhu nhung
khoan chi phi da dugc d~u tu dg mua scim tai san c6 dinh...
1-v. 1n1AN E<J~1 <JHI PHI 'FHE<J <JA<JH -ON<* xii <Jir.A. CJHI
PHI
Cach phan lo~i nay chi ra chi phi gcln li~n v6'i mlic d() ho~ t d()ng (s6 san
phclm san xuftt ra, s6 km di dugc, s6 giO' may sli dl,lng ... ) nhu the" nao. Vi~c xem
xet chi phi se thay d6i nhu the" nao khi mlic d() ho~t d()ng thay d6i g<)i la svling
xli cua chi phi.sv higu bie"t v~ each ling xli cua chi phi la chia kh6a dg ra quye"t
dinh, ne"u ncim dugc nhung bie"n d6i cua chi phi thl nha quan tri se c6 kha nang
t6t hon trong vi~c dlf doan chi phi cho cac tlnh huO'ng khac nhau se thvc hi~n
trong tuang lai.
Kinh nghi~m da cho thfty rAng vi~c ra quye"t dinh khi chua higu thftu v~
chi phi va chua ncim dugc cac chi phi nay se thay d6i nhu' the" nao d6i v6'i cac
mlic d() ho~t d()ng khac nhau c6 thg se dftn de"n nhung quye"t dinh khong dung.
Dlfa tren each ling xli cua chi phi d6i v6'i slf thay d6i cua mlic d() ho~t d()ng
c6 thg chia toan bl) chi phi thanh ba lo~i:
- Bie"n phi.
- Dinh phi.
- Chi phi hfin hgp.
Trong nhung doanh nghi~p khac nhau, ty tr9ng cua tUng lo~i chi phi trong
t6ng s6 chi phi cfing khong giO'ng nhau.
1. Bi~n phi
Bie"n phi la nhung chi phi ma t6ng gia tri cua n6 se tang, giam theo Slf
tang giam v~ mlic d() ho~t d()ng. T6ng s6 cua bie"n phi se tang khi mlic d() ho~t
Chu(Jng 2: Chi phi va phan loq,i chi phi
dqng tang, va ngliQ'C l~i. Tuy nhien ne'u tinh tren mqt ddn vi cua muc dq ho~t
dqng thi bie'n phi l~i khong d6i trong ph~m vi phu hQ'p. Bie'n phi chi phat sinh
khi c6 ho~t dqng.
Vi d\l 2.4:
T~i m9t doanh nghi~p san xm1t xe hdi, theo tieu chudn ky thu~t m6i m<)t
xe cftn mqt binh di~n, chi phi cho mqt binh di~n la 400.000 d6ng, nhu' v~y, ne'u
nhu xem xet chi phi binh di~n cho mqt xe hdi thi n6 luon giU nguyen la 400.000
d6ng/xe. Gia tri chi phi binh di~n tren moat xe se khong thay d6i cho du san
xuclt bao nhieu xe di nua (lo~i tru S\f thay dfii cua nhan tfl gia ca).
N gu'Q'c l~i, t6ng chi phi v~ binh di~n l~i phl;l thuqc va ty l~ thu~n vOi sO'
lu'Q'ng xe du'Q'C San xuclt ra.
Chi phi v~ binh di~n trong xe hdi c6 thg du'Q'c bigu di~n bling d6 thi & minh
h9a 2.3. DuO'ng bigu di~n la mqt duO'ng th~ng di qua gO'c t9a dq, cac duO'ng bigu
di~n khac nhau v~ h~ sO' g6c la do gia ddn vi cua tung lo~i binh di~n khac nhau.
Minh hQa 2.3: Bi~n phi

C.phi
(l.OOOd)
y = 500x
0 Muc d9 ho~t d{>ng (binh acquy)
2. Dinh phi
Dinh phi la nhung chi phi ma t6ng gia tri cua n6 khong thay d6i khi muc
dq ho~t dqng thay d6i. I>Oi khi, dg ddn gian, vOi nhung chi phi c6 s\f thay d6i rcit
it khi muc dq ho~t dqng thay d6i cung c6 thg du'Q'c xem la dinh phi.
42
Minh h9a 2.6: Djnh phi
Chi phf
- - - - - - - - - - - D i n h phf
.____ _ _ _ _ _ _ ___,......,.Mac do hoc;it dong

0
Vi dt,J nhu chi phi thue nha hang nam se khong thay d6i cho du muc d<)
ho~t d(mg nhu' the nao di nua.
Vi t6ng dtnh phi khong thay d6i nen khi muc dQ ho~t d<)ng tang th! ph~n
dtnh phi tinh tren m<)t ddn vt ho~t d<)ng se giam di, va ngu'Q'c l~i. Thong thuO'ng
tren cac bao cao, dtnh phi thu'O'ng du'Q'C thg hi~n du6'i d~ng t6ng s6. Trang di€u
ki~n ky thu~t san xua't ngay cang phat trign, wd<)ng h6a ngay cang cao, dtnh
phi se ngay cang gia tang ty tr<;mg trong t6ng chi phi. St! thay d6i nay ra't c6 y
nghia d6i v6'i nha quan trt (J phudng di~n l~p ke ho~ch c6 nhi€u phudng an du'Q'c
d€ ra th! phudng an can ban nha't se la sli dt,Jng nhi€u lu'Q'ng dtnh phi, b&i v! nhu
v~y nha quan trt se it phai l\fa ch<;m cho cac quyet dtnh hang ngay.
Btnh phi c6 thg chia thanh hai lo~i nhu' sau:
• Djnh phi biit bu()c
Btnh phi b~t bu<)c la nhung chi phi c6 lien quan den nhung may m6c thiet
ht, nha xu&ng, cd s& h~ t~ng, chi phi ban quan ly, chi phi ludng van phong ...
Nhung chi phi nay c6 hai d~c digm:
- C6 ban cha't lau dai: gia sli m<)t quyet dtnh mua s~m ho~c xay d\fng cac
lo~i tai San c(} dtnh du'Q'C du'a ra th! no Se lien quan den vi~c kinh doanh CUa ddn
vt trong nhi~u nam.
- Khong thg c~t giam den khong, cho du muc d9 ho~t d<)ng giam xu6ng
ho~c khi san xua't ht gian do~n.
• Djnh phi khong biit bu()c
Btnh phi khong b&t bu<)c la nhung dtnh phi c6 thg thay d6i trong tling ky
d\f toan cua doanh nghi~p, do hanh d<)ng cua nha quan trt quyet dtnh kh6i lu'Q'ng
dtnh phi nay trong tling ky kinh doanh. Thu<)c lo~i chi phi nay g6m chi phi
quang cao, chi phi dao t~o, b6i du6'ng nghien cuu ...
Btnh phi khong b~t bu<)c c6 hai d~c digm:
Chuang 2: Chi phi va phan log,i chi phi
- Co ban chert ng&n h~n.

- Co th€ giam chung trong nhung truO'ng h<Jp cftn thie't.
3. Gia dinh tuye'n tinh va ph~m vi phu h<Jp
Thong thuang nhung nguai lam ke' toan quan tri gia dinh rAng chi phi luon
luon la tuye'n tinh, nghia la mO'i quan h~ giUa chi phi va muc d() ho~t d()ng co
th€ du<Jc bi€u di~n b&i duang thAng. Nhu'ng thvc te', nhi~u nha kinh te' h<;>c cho
th8:y rAng nhi~u chi phi la duang cong tUc la mO'i quan h~ giUa chi phi va muc d()
ho~t d()ng la khong tuye'n tinh. Tuy nhien, cho du chi phi khong phai la duang
thilng nhung ne'u xet trong ph~m vi nho cua muc d9 ho~t d9ng - thuang g<;>i la
ph~m vi phu h<Jp thi chi phi 1 duang thAng, xem hinh minh h<;>a 2.7.
Minh hQa 2.7
Ph~m vi phu h<Jp
•• ••
•
Chi phi
KhO'i lu'<Jng
Ph~m vi phu h<Jp la ph~m vi h<;>at d<)ng ma trong d6 gia dinh rAng chi phi
ung xli tuye'n tinh v6'i ho~t d<)ng. Ngoai ph~m vi nay thi dinh phi co th€ khong
con c6 dinh ho~c bie'n phi co th€ khong bi bie'n d6i. Nha quan ly nen luu y 1 gia
dinh lien quan de'n ph~m vi phu h<Jp v~ ung xlt cua chi phi se khong con gia tri
ne'u muc d9 ho~t d<)ng nAm ngoai ph~m vi phu h<Jp.
Hi€u ro khai ni~m ph~m vi phu h<Jp se rcrt quan tr9ng d€ hi€u du'<JC dinh
phi. Vi d9 cong ty M thue m<)t chie'c may v6'i gia 60.000.000 dflng/ thang d€ xet
nghi~m mau nhAm phat hi~n b~nh b~ch cftu. Gia slt rAng chie'c may chdn doan
b~nh b~ch cftu nay CO kha nang th\fc hi~n du'<JC 3.000 xet nghi~m trong 1 thang
va ti~n thue may 60.000.000 dflng nay chi phu h<Jp trong ph~m vi tU 0 de'n 3.000
xet nghi~m/ thang, ne'u cong ty M cftn lam 5.000 xet nghi~m trong 1 thang thi
phai thue them 1 chie'c may chdn doan nua va tra them 60.000.000 dflng /thang
(do r8:t kho d€ thue m<)t nlia chie'c may chdn doan). Minh h<;>a 2.8 - mo ta tieu
bi€u cho lo~i chi phi nay.
44
minh h9a 2.8: Dinh phi va ph~m vi phu hgp
240 -
Ci
c: 180 -
-<O
'C
...:
::!::::.. 120 -
:cc.
0:c: 60 -i--------
o--~~~~~-.:.-,~~~~~~-:..-~~~~~~~.~~~~~~
0 3000 6000 9000 12000

s6 xet nghi~m
Minh h<,la 2.8 cho th~y chi phi thue 1 may chudn doan m6i thang la
60.000.000 d6ng va chi phi nay khong d6i trong ph~m vi phu hqp, tac la v6'i sfi
lugng xet nghi~m 1 thang trong khoan tU 0 - 3.000 mftu. Chi phi thue may tang
Ien thanh 120 tri~u/ thang v6'i ph~m vi xet nghi~m tU 3001-6.000 mftu m()t
thang. Chi phi thue may tang Ien theo tling b~c rO'i r~c han la tang lien t9c v6'i
sfi lu'Q'ng mftu xet nghi~m.
Tom l~i co 4 khai ni~m chinh lien quan de-'n bie-'n phi va djnh phi. Cac khai
ni~m nay dugc tom tii t trong minh h<,la 2.9 sau day
Minh h9a 2.9: Tom tiit ung XU cua bie'n phi va djnh phi
Ung xu chi phi trong ph~m vi ph h<Jp
Chi phi T6n~ Ddnvi
Bie'n phi T6ng bie-'n phi tang (ho~c Bie-'n phi tinh cho m()t
giam) theo Slf thay d6i dan vj khong thay d6i
cua muc d() ho~t d()ng (hAng sfi)
Djnh phi T6ng djnh phi khong bj Bjnh phi dan vj giam khi
anh hu&ng b&i Slf thay muc d() ho~t d()ng tang
d6i cua muc d{> ho~t d()ng va tang khi muc d() ho~t
trong ph~m vi phu hQ'p d()ng giam.
4. Chi phi h6n hgp

N goai khai ni~m v~ bie-'n phi va djnh phi da nghien cuu & tren, con co m()t
khai ni~m quan tr9ng nua la chi phi h6n hgp. Lo~i chi phi nay cCing chie-'m m()t
ty l~ cao khi ho~t d()ng san xu~t kinh doanh phat tri€n.
Chi phi h6n hQ'p la chi phi ma thanh ph~n cua no bao g6m ca ye-'u tfi chi
phi cfi djnh va ye-'u tfi chi phi bie-'n d6i. CJ muc d9 ho~t d()ng can ban, chi phi h6n
hQ'p thu'O'ng th€ hi~n cac d~c di€m cua djnh phi, d muc d() ho~t d()ng Vu'Q't qua
Chuong 2: Chi phi va phan loq,i chi phi
muc can ban n6 thg hi~n d~c digm cua bie"n phi. St! pha trqn giua phdn chi phi
c6 d!nh va chi phi bie"n d6i c6 thg theo nhung ty l~ nhat d!nh.
Vi d9: Chi phi v€ di~n tho~i c6 thg xem la chi phi h8n hqp trong d6 phdn
chi phi cff d!nh duqc xem Ia chi phi thue bao, phdn chi phi bie"n d6i la chi phi
tinh tren thC1i gian g9i.
Nhu v~y:
- Phdn cff d!nh cua chi phi h8n hQ'p thuC1ng phan anh chi phi can ban, chi
phi tfJi thigu dg duy tri ph9c Vl;l va dg gill d!ch V\l d6 luon luon d tinh tr~ng San
sang phy.c vy..
- Phdn bie"n d6i cua chi phi h8n hQ'p thuC1ng phan anh chi phi tht!c te" ho~c
chi phi sll' dy.ng vuqt qua d!nh muc. Do d6 ye"u t6 chi phi bie"n d6i se bie"n thien
ty l~ thu~n v6'i IDUC d!ch V\J. phy.c Vl;J. ho~C IDUC sU' dy.ng VUQ't d!nh IDUC.
I)g ph9c vy. cho my.c dich l~p dt! toan, kigm soat ho~t dqng kinh doanh va
chu dqng trong quan ly chi phi thi van d~ d~t ra d6i v6'i chi phi h8n hqp la vi~c
xac d!nh thanh phdn cua n6 nhu the" nao ? Vi v~y cdn phai phan tich chi phi
h6n hqp, nh~m luqng h6a, tach rieng ye"u t6 chi phi c6 d!nh va chi phi bie"n d6i
trong chi phi h6n hqp sau d6 dua v€ d~ng cong thuc dg thu~n ti~n cho vi~c sll'
dy.ng chung trong vi~c ho~ch dtnh, kigm soat va ra quye"t dtnh cua nha quan trt.
Phuong trinh tuye"n tinh dung dt! doan chi phi h8n hqp c6 d~ng nhu sau:
Y =aX+B
Trong d6:
Y : Chi phi h8n hqp cdn phan tich.
B: Tflng d!nh phi cho muc dq ho~t dqng trong ky.
a: Bie"n phi cho m9t don vi ho~t dqng.
X: Sff luqng don vi ho~t d()ng.
My.c dich la phai xac dinh duQ'c a va B.
Chung ta c6 ba phuong phap phan tich cac chi phi h8n hQ'p ph6 bie"n thanh
d!nh phi va bie"n phi:
- Phuong phap ct!c d~i, ct!c tigu (phuong phap chenh l~ch).
- Phuong pha p d6 thi phan tan.
- Phuong phap binh phuong be nhat.
• Phudng phap c\fc d~i, c\(c ti~u
Phuong phap ct!c d~i, ct!c tigu trong phan tich chi phi h8n hqp doi hoi phai
quan sat cac chi phi phat sinh ca (J muc dq ho~t dqng cao nhat va muc dq ho~t
d9ng thap nhat trong ph~m vi phu hqp.
Dg xac dinh phdn bie"n phi trong chi phi h8n hqp nguC1i ta se lay chenh
46
l~ch v~ chi phi i1 muc dQ ho~t d<?ng cao nhB:t so v6'i chi phi i1 muc dQ ho~t d(>ng
thB:p nhB:t, chia cho muc bie'n d<?ng giua muc dQ ho~t d(>ng (J muc cao nhB:t so v6'i
IDUC dQ ho~t dQng d muc dQ th3:p nh3:t d€ xac dinh du'Q'C bie'n phi Cua m6indo'n vi
muc d9 ho~t d{>ng.
Chi phi i1 muc d9 ho~ t Chi phi i1 muc d9 ho~t
Bie'n phi do'n vi d(>ng cao nhB:t d{>ng thB:p nhB:t
=
ho~t d<?ng Muc d9 ho~t demg Muc d{> ho~t d{>ng
cao nhB:t thB:p nhB:t
Vi d\l 2.10:
Gia sli t~i cong ty M c6 tai li~u v~ chi phi bao tri may m6c thie't bi trong
nam 20x8 nhu' sau:
Thang SO' gia lao d(>ng trvc tie"p Chi phi bao tri
(dvt: gi(J) (dvt: 1. 000 d5ng)
1 1.100 2.650
2 1.000 2.500
3 1.300 3.150
4 1.150 2.700
5 1.400 3.350
6 1.250 2.900
7 1.100 2.650
8 1.200 2.900
9 1.350 3.250
10 1.450 3.400
11 1.150 2.700
12 1.500 3.500
Xem xet bang thO'ng ke chi phi bao tri trong nam, ta nh~n thdy khi muc d9
ho~t d{>ng tang Ien thi chi phi ciing tang Ien, nhu v~y da c6 s\f hi~n di~n cua bie'n
phi. Chi phi bao tri la m<?t chi phi h6n hqp bao g5m ye'u t6 bB:t bie'n va kha bie'n.
Theo phu'o'ng phap ctJc d~i, c\fc ti€u tru6'c he't ch<;m ra hai sO' li~u t~i muc d9
ho~t dQng ClJC d~i Va IDUC dQ ho~t dQng C\fC ti€u.
S6 gi(J lao d{>ng trl;l'c tie"p Chi phi bao tri
(dvt: gia) (dvt: 1.000 d5ng)
Thang c6 chi phi bao tri 1.000 2.500
thftp nhdt (thang 2)
Thang c6 chi phi bao tri cao 1.500 3.500
nhdt (thang 12)
Xac dtnh ye"u t6 kha bie"n trong chi phi h8n hqp:
•K / • " Chenh l~ch vg chi phi
Bien phi d<1n v1· hoat
· dong
· (a) = Ch"enh I"~ch muc
,/.,. d"Q h o~ t d"Qng
a = 2.000d/ m9t giO' lao d9ng tr\fc tie"p

Xac dtnh dtnh phi trong chi phi h8n hqp:
mnh phi = ~;;:~ :~: ~ fL.• .M~~i.~~~pa::tro

(thil'J:l nhA't)
x ·.1.:in• ph·J·i····
ddll v~
B·
.•
Thay gia trt t~i muc d9 ho~t d9ng cao nhgt vao ta c6:
b = 3.500.000 - (1.500 x 2.000) = 500.000
Ke"t qua tuang W ne"u dung gia trt t~i muc thgp nhB:t. Phuang trinh chi phi
bao tri cua doanh nghi~p la:
y = 2.000x + 500.000
Tu cac s6 li~u tinh du'Q'c (J tren, ta bHfo di~n du'O'ng tfing chi phi bao tri cua
cong ty M tren d6 tht nhu' sau:
Minh h9a 2.11: Phudng phap phan tich c\{c d~i c\fc ti~u
Chi phi (l.OOOd)
Ph~m vi phu hqp
......___ _ ____.__ _ __,____ _ _ _ __.. S6 giet lao dqng

1000 1500
0
Tren d6 tht, du'O'ng bi€u di~n phan anh 500.000 d6ng dtnh phi cho IDQt
thang, va 2.000 d6ng bie"n phi cho m(>t giO' lao d(>ng tr\fc tie"p.
• Phudng phap d6 thi phan tan
Gi6ng nhu phuang phap c\fc d~i - c\fc ti€u, phuang phap d6 tht phan tan
doi hoi phai CO cac s6 li~u yg IDUC dQ ho~t d(}ng da du'Q'C th6ng ke qua cac ky Cua
ho~t dt)ng kinh doanh d€ cu6i cung di de"n xay d9ng va sli dl;lng phu'<1ng trinh d\f
doan yg chi phi h8n hqp c6 d~ng: Y = aX + B
48
Phuo'ng phap d6 thi phan tan la phuo'ng phap ma vi~c phan tich thong qua
vi~cSlt d1:1ng d6 thi bitfo di~n t~t ca cac giao di€m cua chi phi v6'i IDUC dq ho?t
dqng va tU Co' Sd nay u'6'c tinh dinh phi Va bie-'n phi.
Vi dt;t 2.7:
L~y l?i s6 li~u v~ chi phi bao tri cua cong ty M trong nam 20x8, sli d1:1ng
phuo'ng phap d6 thi phan tan, qua trinh phan tich chi phi h6n hgp dugc thvc
hi~n qua cac bu6'c nhu' sau:
Bu6'c 1: Danh d~u cac di€m tren d6 thi th€ hi~n m6i tuo'ng quan giua chi
phi bao tri v6'i muc d9 ho?t d<)ng trong tung thang.
Bu6'c 2: Ke m<)t duO'ng bi€u di~n tren d6 thi phan chia t~t ca cac di€m da
dugc danh d~u thanh hai ph~n bAng nhau v~ s6 lugng, duO'ng bi€u di~n nay se
d?i di~n cho t~t ca cac di€m.
Bu6'c 3: DuO'ng bi€u di~n du'Q'c ke i1 tren dugc gQi la duO'ng h6i quy. DuO'ng
h6i quy chinh la duO'ng cua cac muc trung binh. Trong d6 muc trung binh cua
dinh phi du'Q'c bi€u di~n b&i giao di€m giua du'O'ng h6i quy va tr1:1c tung (B =
230.000 d6ng). Muc trung binh cua bie-'n phi tinh cho mqt do'n vi muc d9 ho?t
dqng se du'Q'C phan anh theo dq d6c cua du'O'ng bi€u di~n nhu' sau: Xac dinh t6ng
chi phi cua di€m nAm tren duO'ng h6i quy (ho~c di€m g~n duO'ng h6i quy nh~t),
l~y tflng chi phi tru cho dinh phi Va ke"t qua nay du'Q'C chia cho IDUC ho?t dqng
t?i di€m nay se dugc bi~n phi tinh cho m(>t do'n vi ho?t dqng.
Tren d6 thi ta th~y duO'ng h5i quy di qua di€m thang 8 v6'i muc dq ho? t
dqng 1.200 giO' va t6ng chi phi 2.900.000 d6ng. Tu d6 ta tinh nhu' sau:
T6ng chi phi bao tri 2.900.000 d6ng
(-) Dinh phi 230.000 d6ng
Ye"u t6 bie"n phi 2.670.000 d6ng
Chi phi bao tri tinh tren m(>t giO' lao dqng trvc tie"p
2.670.000d "
1. 200 giO' = 2.225 dong/ giO'
Bu6'c 4: Xay d\fng phuo'ng trinh tuye"n tinh y = ax + b. Can cu vao ke"t qua
da xac dinh (J bu6'c 3, ta c6 phu'o'ng trinh cua chi phi h6n hgp nhu' sau:
y = 2.225x + 230.000
Chuang 2: Chi phi va phan loq,i chi phi
Minh h9a 2.12: Phudng phap d6 thi phan tan
Chi phi
2900
230
,___ _ _ _ ___.__ _ _ _ _ _ ___,..Sff gib'laod(>ng

0 1200 gib'
• Phudng phap binh phudng be nhdt

Phuong phap binh phuong be nhdt sll' d9ng phu'ong trinh bie'n thien cua chi
phi hfin h<Jp dVa tren sv tinh toan cua phu'o'ng trinh tuye'n tfnh trong phan tfoh
th6ng ke, sll' d9ng cac s6 li~u chi phi da du'<Jc thu th~p nhAm dua ra phu'o'ng
trinh c6 d:~mg: Y = aX + B nhu hai phu'ong pha p eve d~i, eve Wfo va phuong pha p
d6 thj phan tan da du'<Jc trinh bay (J tren. Khai ni~m v€ binh phuong be nh~t c6
nghia la t6ng cua cac binh phu'o'ng cua cac d(> l~ch giua cac di~m v6'i du'O'ng h6i
quy la nho nhdt so v6'i bdt ky m(>t dub'ng biEfo di~n nao khac.
Tu phuong trinh tuye'n tinh can ban nay va t~ p h<Jp n ph~n tll' quan sat ta
c6 h~ phu'o'ng trinh nhu' sau:
:Lxy = bLx + aLx 2 (1)

{ LY= nb+aLx (2)
Nhu v~y Y la bie'n s6 ph9 thu(>c, la phuong trinh chi phi dV doan, Y ph9
thu<)c vao X, X la bi~n s6 d(>c l~p, X la nguyen nhan t~o ra Y. Giai h~ th6ng
phu'o'ng trinh nay ta se xac djnh du'<JC cac ye'u t6 a va B, tU d6 l~p du'<JC phu'o'ng
trinh h6i quy thich h<Jp.
Vi dv. 2.8:
Ta ldy l~i s6 li~u v€ chi phi bao tri cua cong ty M (J tren v6'i n = 12 thang.
Tu s6 li~u g6c da c6, l~p bang tinh toan nhu sau:
50
Thang 86 giO' lao dqng trvc tie"p CP bao tri (y) x2
xy
(n) (x) (dvt: 100 giO') (dvt: 1.000d)
1 11,0 2.650 29.150 121,00
2 10,0 2.500 25.000 100,00
3 13,0 3.150 40.950 169,00
4 11,5 2.700 31.050 132,25
5 14,0 3.350 46.900 196,00
6 12,5 2.900 36.250 156,25
7 11,0 2.650 29.150 121,00
8 12,0 2.900 24.800 144,00
9 13,5 3.250 43.875 182,25
10 14,5 3.400 49.300 210,25
11 11,5 2.700 31.050 132,25
12 15,0 3.500 52.500 225,00
C(>ng 149,5 35.650 449.975 1.889,25
Thay s6 li~u da tinh duqc tren bang vao phuang trinh (1) va (2), ta c6 h~
phuo'ng trinh nhu sau:
449.975 = 149,5 b + 1.889,25 a (1)
35.650 = 12 b + 149,5 a (2)
B~
giai h~ phuang trinh nay nhan (x) phuang trinh (1) v6'i 12 va nhan (x)
phuo'ng trinh (2) v6'i 149,5, ta duqc:
5.399. 700 = 1. 794 b + 22.671 a (1)
5.329.675 = 1. 794 b + 22.350,25 a (2)
La'y (1) - (2): 70.025 = 320,75 a
70 025
a = · = 218 32
' 320,75 '
Nhu v~y, t5ng bi~n phi bao tri la 218.320 d tinh cho 100 giO' may, ne"u tinh
cho mqt giO' may se la 2.183,2 d.
Binh phi se duqc tinh nhu sau:
Thay gia tri a= 218,32 vao phuang trinh (2), ta c6:
32.650 = 12b + 32.638,84
12b = 3.011,16
b = 250,93
Dinh phi cua chi phi bao tri la: 250.930 d6ng m8i thang.
Nht.i v~y, pht.io'ng trinh cftn tim c6 dQ.ng:
y = 2.183,2 x +250.930
Tu phtto'ng trinh da l~p, ngu nhtt gia d!nh (J m(>t thang nao d6 phat sinh
1.300 giO' lao d(>ng trtjc tigp thi chi phi bao tri may m6c, thigt bi se dt.iQ'C xac
d!nh nhtt sau:
Dinh phi 250.930d
Bign phi (l.300g x 2.183,2d) 2.838.090d
T6ng chi phi tide tinh 3.089.090d
Minh h9a 2.13: Phudng phap binh phudng be nhilt
Chi phi
BttO'ng h6i quy

y =a+ bx
SO' giO' lao d(>ng

Nh~n xet v~ 3 phudng phap tren
+ Phtto'ng phap ctjc dQ.i - ctjc tigu
Phtto'ng phap nay tinh toan do'n gian nhttng muc d(> chinh xac kh6ng cao
b(Ji vi trong tdt ca cac phftn tU' th6ng ke chi dung hai digm dg xac dinh c6ng
thuc chi phi. Thong thttO'ng v&i hai digm khong thg cho dttQ'c nhung kgt qua
chinh xac trong vi~c xac dinh chi phi, tru khi hai digm nay xay ra dung (J muc
trung binh cua ta:t ca cac digm dtiQ'C khao sat. Tuy nhien, ra:t higm khi hai digm
ctjc dQ.i - ctjc tigu lQ.i la digm trung binh cua tdt ca cac digm, Vi v~y day la digm
hQ.n chg cftn phai hill y khi sll' dt,mg phtto'ng pha p nay.
+ Phtto'ng pha p d6 th! phan tan
Bay la pht.io'ng phap ung dt,mg ngay tren d6 th!, phtto'ng phap nay c6 t1U
digm ho'n phtto'ng phap ctjc dQ.i - ctjc tigu la:
- Phtto'ng phap nay sll' d\lng nhi€u quan sat ho'n va cho phep nha quan tr!
thdy mo hinh chi phi, do d6 it c6 kha nang bi anh ht.idng cua stj ki~n bdt thttO'ng.
- Quan sat vao cac digm cua chi phi tQ.i cac muc d(> hoQ.t d(>ng khac nhau
ngay tren d6 th! cho thdy r6 mo hinh m6i quan h~ chi phi v&i muc d9 hoQ.t d(>ng
nhtt thg nao. Bi~u nay phtto'ng phap ctjc dQ.i - ctJc tigu khong c6.
Q-ACADEMY
52 TOEIC - IELTS - SAACCA - CFA - ROAD TO BIG 4 - TOOLS FOR ANALYSTS
B6 thi phan tan la m<)t cong c9 cdn thie"t cho cac nha phan tich c6 kinh
nghi~m. BuO'ng bigu di~n cua chi phi se bi uO'n cong do nguyen nhan cua: Slj
dinh cong, thO'i tie"t x<lu ... se hi~n len ro rang tren d6 thi dO'i v6'i ngttO'i phan tich
c6 kinh nghi~m. Rfft nhi~u chuyen gia phan tich da chi ra r&ng, d6 thi phan tan
la phtio'ng pha p ddu tien cua m9i qua trlnh phan tich chi phi VI cac thu~n lqi thu
dti<JC qua cac sO' li~u d ngay tren bigu dB.
Tuy nhien, day la phuo'ng phap thVc nghi~m tren d6 thi nen doi hOi phai
chinh xac, ngay nay da c6 sv h6 tr<J b&i may tinh di~n tu, do d6 v<ln d~ con l~i
chi la kinh nghi~m cua nha phan tich.
+ Phuo'ng phap binh phuang be nh<it
Phuang phap nay tinh vi han cac phuo'ng phap (J tren, (J phuo'ng phap d6
thi phan tan nguO'i ta ke m<)t duO'ng h6i quy cho cac s6 li~u bAng sv quan sat
do'n gian, phuo'ng phap binh phuo'ng be nhfft ke duO'ng bigu di~n bAng phan tich
thO'ng ke, ke"t qua cho ra v6'i d<) chinh xac cao, thich h<Jp v6'i dt! doan tuo'ng ling.
5. Hanh d{mg cua nha quan trj d6i vai slf. ung XU cua chi phi
N goai sv phan tich tren, sv ling XU cua chi phi con tuy thu()c vao thai dQ
cua nha quan tri doanh nghi~p; chung ta hay xem xet m<)t sO' lo~i chi phi sau:
• Bie'n phi cdp b@.c
Nhu tren da nghien cuu, bie"n phi c<lp b~c ding giO'ng nhu chi phi h6n h<Jp,
n6 c6 dinh trong m<)t ph~m vi phu h<Jp, sau d6 tang len (J m<)t muc d<) m6'i va
giu nguyen c6 dinh d muc nay cho de"n khi tie"p t\}C tang len. B~ r()ng cua ph~m
vi phu h<Jp ma trong d6 chi phi giu c6 dinh ph9 thu<)c vao tUng lo~i chi phi
nhu'ng phai n&m trong ph~m vi phu h<Jp.
Trong m()t s6 truO'ng h<Jp, chi phi c<lp b~c xay ra VI cac quy~t dinh cua nha
quan tri.
Vi dv. 2.9:
Doanh nghi~p c6 thg xay dt!ng che" d() cu 10 cong nhan san xufft thI c6
m<)t giam sat vien, hoi1'tc cu 15 may ho~t d<)ng thI cdn c6 m<)t thq bao trL .. vi~c
xay dt!ng ke" hoc:;tch nhu v~y c6 dung hay khong con tuy thu<)c vao nang lt!c, qua
trlnh phan tich va ca di~u ki~n kinh doanh Va m\}C tieu kinh doanh cua ttlng
doanh nghi~p.
• Djnh phi hilt bu()c va djnh phi tuy y
Binh phi c6 thg thay d6i nhanh ch6ng bAng hanh d<)ng quan tri la dinh
phi tuy y. Binh phi khong thg thay d6i trong ngAn h~n du<Jc g9i la dinh phi bAt
bu<)c. Thu~t ngu bAt bu<)c di~n d~t y tu&ng la cac nha quan tri da thvc hi~n m()t
s6 cam k~t tru6'c d6 nen khong thg tuy ti~n thay d6i du<Jc.
Vi~c quy~t dinh dg dinh phi la lo~i bAt bu<)c hay tuy y khong phai luc nao
cCing lam dti<Jc chi b&ng each bie"t chi phi d6 nh&m m\}c dich g1 (vi d9: ti€n thue
53
nha, luang, chi phi nghien cuu phat minh ... ). Chi phi thue nha c6 th€ hoi;ic
khong thg la dinh phi biit bu(>c, di~u d6 con tuy thu(>c vao phu'o'ng thuc thanh
toan cua hqp d6ng thue.
Cac dinh phi khong biit bu(>c (tuy y) thuang duqc quye"t dinh theo s<1 thich
cua nha quan tri ho'n la theo Sd thich cua cac c6 dong, va thu'Cing n~m trong
chuang trinh ciit giam chi phi. Ne"u slj dt giam xu~t phat tU vi~c phan lo~i sai
chi phi c6 th€ se gay anh hu&ng v~ lau dai d6i vai doanh nghi~p. Hay xet vi d\l
duai day:
Vi~c giam chi phi nghien cuu va phat trign san ph~m c6 th€ se anh hu&ng
de"n Stj thanh cong cua doanh nghi~p trong linh vtjc cong ngh~. Con khi giam
cac chi phi b6i du'O'ng dao t~o c6 lien quan de"n trinh dQ hi€u bie"t cua c6ng nhan
vien, c6 thg d&n de"n nguai lao d(>ng kem thich nghi vai cong ngh~ mdi. Stj giam
bdt chi phi quang cao CO th€ gay anh hu'dng de"n Slf nh~n bie"t cua ngu'Cii mua d6i
vdi san ph~m cua doanh nghi~p ...
Qua phan tich tren cho th~y quye"t dtnh lien quan de"n vi~c ciit giam cac
d!nh phi khong biit bu(>c la nhung chi tieu d<iu tien cua chuang trinh ciit giam
chi phi c6 thg bi sai Mm, kh6ng phai la quye"t dinh kh6n ngoan trong vi~c hanh
xli d6i vdi chi phi.
• Djnh phi tranh duqc va khong tranh duqc
M(>t stj phan lo~i dinh phi khac can cu tren di~u ki~n doanh nghi~p c6 thg
tranh duqc (ho~c giam duqc) m(>t s6 khoan dinh phi b~ng each lo~i bo ho~c tie"t
giam chung d m()t sfi ho~t d(>ng nao d6 hay khong ? Khoan d!nh phi ma theo d6
khi lo~i bo ho~t d(>ng thl c6 thg ciit giam duqc, khoan dinh phi d6 g9i la d!nh phi
c6 thg tranh duqc. Tho~t nhin qua ta th~y cac d!nh phi tranh duqc va khong tranh
duqc c6 ve gifing nhu dinh phi biit bu(>c va d!nh phi tuy y. Tuy nhien c6 nhi~u di;ic
tru'ng quan tr9ng dg phan bi~t, vi9c phan tich dinh phi c6 thg tranh duqc va khong
th€ tranh duqc doi hoi ta phai phan tich theo tung truang hqp C\l thg.
Vi dv. 2.10:
M(>t clia hang thuang m~i cua cong ty X c6 bao cao ke"t qua ho~t d(>ng kinh
doanh trong thang nhu' sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Doanh thu 150.000
(-) Bie"n phi 105.000
86 du dam phi 45.000
(-)Dinh phi
Ti~n lu'o'ng 30.000
Ti~n thue nha 7.500
Dinh phi khac 15.000 52.500
Lqi nhu~n (7.500)
54
v6'i ke't qua cua bao cao tren, ne'u cong ty quye"t dinh ngung kinh doanh do
bi 18 7.500.000 d8ng, trong tru'O'ng hQ'p nay dinh phi du'Q'C phan tich lam 2 lo~i:
30.000.000 d6ng ti§n luO'ng la dinh phi tranh dugc do khong phai tra luO'ng cho
cong nhan Vien, con 22.500.000 ddng la dinh phi khong tranh du'Q'C cho du cong
ty tie"p t\lc kinh doanh hay ngung kinh doanh (v6'i gia dinh ti~n thue nha v§.n
con trong thO'i h~n cua hgp d6ng va cac dinh phi khac la chi phi khffu hao thie"t
bi ban hang ... ).
Nhu v~y, dg quye"t dinh v~ tu'O'ng lai cho clia hang tren doi hOi them nhi~u
thong tin khac nua.
N6i chung, vffn d~ diitt ra khong phai la kha nang sinh lO'i cua clia hang ma
la hi~n dinh phi khong thg tranh dugc c6 16'n hO'n muc 18 phai chiu do tie"p t\lc
ma clia dg kinh doanh hay khong? Ngoai ra, con phai xet de"n st,t c:ln thie"t cua
vi~c phai c6 m()t clia hang i1 khu vt,tc dia ly nhfft d!nh, ne"u dong clia clia hang d6
c6 thg lam t6n h~i de"n danh tie"ng cua cong ty...
Qua st,t phan tich tren ta thffy v6'i cac quye"t dinh lo~i nay, ngoai m6i quan
tam V~ tai chinh con ph\l thUQC VaO sach lu'Q'C kinh doanh CUa Cong ty.
1. Bao cao ke't qua ho~t d{mg kinh doanh theo chuc nang chi phi
(l~p theo phudng phap toan b())
BO'i v6'i ke" toan tai chinh bao cao ke"t qua ho~t d()ng kinh doanh dugc l~p
theo phu'O'ng pha p toan b9. Trong bao cao nay cac khoan chi phi du'Q'C trlnh bay
theo chuc nang cua chi phi nhu': chi phi san xufft, chi phi ban hang va chi phi
quan ly doanh nghi~p.
Vi dv 2.11:
T~i Cong ty thuO'ng m~i A kinh doanh duy nhfft m()t lo~i san phffm K,
trong thang c6 cac s5 li~u lien quan de"n san phffm nay nhu' sau (dvt: 1.000d6ng)
- Gia mua m9t san phgm 55
- Gia ban m()t san phffm 70
- Chi phi bao bi cho m()t san phgm 1
- Ti~n thue clia hang m()t thang 3.000
- Chi phi htO'ng, di~n, nu6'c... m()t thang 7.500
(Trong d6 chi phi lu'O'ng 5.000)
Cac khoan chi phi tren khong d6i trong ph~m vi san phcim ban du'Q'C tU
600 - 1.500 san phgm trong m()t thang.
Bie"t ding gia mua m()t san phgm n6i tren chi bao g6m bie"n phi va trong
thang cong ty nay ban du'Q'C 1.000 san phffm.
55
Bao cao kgt qua ho~t dqng kinh doanh duqc l~p nhu' sau:
.J' , "' ? A
BAO CAO KET QUA HO~T DQNG KINH DOANH

(dvt: 1. 000 d6ng)
Thang ....
Doanh thu (1.000 sp x 70) 70.000
(TrU) Gia v6n hang ban (1.000 sp x 55) 55.000
Lqi nhu~n gqp 15.000
(Tru) Chi phi ho~t dqng (chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p)
- Ti€n thue cua hang 3.000

- Chi phi bao bi (1.000 sp x 1) 1.000
- Luong, di~n, nu'6'c 11.500
Lqi nhu~n aJl.00
Bao cao· kgt qua ho~t dqng kinh doanh l~p theo phuong phap toan b9 la
mqt phdn quan tn;mg cua kg toan tai chinh dg cung cap thong tin cho cac dO'i
tuqng (J hen ngoai doanh nghi~p. Nhu'ng dO'i v6'i nha quan trj thi thong tin tren
bao cao kgt qua ho~t d()ng kinh doanh duqc l~p theo phu'o'ng phap toan b<) l~i
khong dap ling duqc nhu cdu thong tin ph\lc V\l cho vi~c ho~ch djnh, kigm soat
va ra quygt djnh. Mqt vi d\l rat ro net dg nh~n djnh nhung stj thay d6i chi phi
trong cac phu'o'ng an, dg dtj bao chi phi cua m()t phu'o'ng an thi thong tin tren
bao cao kgt qua kinh doanh theo phu'o'ng phap toan b() kh6ng thg dap ling duqc.
Vi v~y, nha quan trj cdn m()t d~ng bao cao cung cap nhung thong tin cua t6 chlic
ma qua d6 c6 thg giup h<;> thtjc hi~n du'qc cac chlic nang cua minh, d6 Ia bao cao
kgt qua ho~t d()ng kinh doanh theo each ling XU cua chi phi.
2. Bao cao ke't qua ho~t d9ng kinh doanh theo each ung XU cua
chi phi (l(lp theo phudng phap tr\(c tie'p)
Mqt khi chi phi san xuat kinh doanh duqc chia thanh ygu t6 bign phi va
djnh phi, nha quan trj se v~n d\}ng each phan lo~i chi phi theo each ling XU cua
chi phi d'3 l~p ra mqt bao cao kgt qua ho~t d()ng kinh doanh va chinh d~ng bao
cao nay se duqc SU d\}ng r()ng rai nhu' mqt m()t c6ng C\l ph\}C V\} cho qua trinh
phan tich d'3 ra quygt djnh. Bao cao kgt qua ho~t dqng kinh doanh duqc l~p theo
fil\}C dich nhu' tren du'<JC g<;>i fa bao cao kgt qua ho~t dqng kinh doanh l~p theo
phuong phap trtjc tigp.
Cung v6'i nhung s6 li~u (J vi d\l tren, bao cao kgt qua ho~t dqng kinh doanh
duqc l~p theo each ling XU cua chi phi nhu' sau:
56
BAO cAo KET QUA HO~T DQNG KINH DOANH
(dvt: 1.000 d6ng)
Doanh thu (1.000 sp x 70) 70.000
(Tru) Bie'n phi
- Tri gia mua cua hang ban ra 55.000
- Chi phi bao bl 1.000 56.000
S6 du dam phi 14.000
(Tru) Binh phi
- Ti~n thue clt'a hang 3.000
- Lu'o'ng, di~n, nu'6'c 7.500 10.500
Lqi nhu~n aJiOO
Lgi ich cua vi~c l{lp bao cao k~t qua ho~t d()ng kinh doanh theo
phudng phap tr\(c ti~p c6 thg duqc tom t:it nhu sau:
~ Du li~u ph9c V\l cho vi~c phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i luqng -
lqi nhu~n (C-V-P) c6 thg Iffy trvc tie'p tU bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh
duqc l~p theo phu'o'ng phap trvc tie'p (theo d~ng s6 du dam phi). Trong khi d6, du
li~u tren bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh l~p theo phu'o'ng phap toan bQ
khong cung cffp thong tin ph\lc v9 cho phan tich m6i quan h~ C-V-P.
~ Trong di~u ki~n s6 luqng san phdm tieu th9, gia ban, chi phi, ke't cffu
hang ban giua cac ky khong d6i, lqi nhu~n tren bao cao ke't qua h9at d()ng kinh
doanh l~p theo phu'o'ng phap tr\fC tie'p Se khong bi anh hu'dng bO'i SlJ thay dfii CUa
luqng hang t6n kho giua cac ky l~p bao cao va lqi nhu~n giua cac ky l~p bao cao
se b~ng nhau. Trong khi d6, mi[lc du cac di~u ki~n v~ s6 luqng san phdm tieu
th\l, gia ban, chi phi, ke't cffu hang ban giua cac ky khong d6i, nhung lqi nhu~n
tren bao cao ke't qua ho~ t d()ng kinh doanh I~ p theo phuo'ng pha p toan b9 se bi
anh hu'dng bO'i SlJ thay dfii cua lu'<Jng hang t6n kho giua cac ky l~p bao Cao, lam
cho lqi nhu~n giua cac ky l~p bao cao se khong b~ng nhau.
~ Bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh l~p theo phuo'ng phap trvc tie'p
se cung cffp thong tin v~ bie'n phi, dinh phi thich hqp cho vi~c kigm soat chi phi
thong qua h~ th6ng chi phi dinh muc, dt! toan linh ho~t.
~ Lqi nhu~n tren bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh l~p theo phuo'ng
phap trtJc tie'p thl g~n v6'i SlJ bie'n d{)ng cua dong ti~n ho'n la lQ'i nhu~n tren bao
cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh l~p theo phu'o'ng phap toan bQ.
57
Nh~n di~n, phan tich cac ho~t dt)ng lam phat sinh ra chi phi la digm mclu
ch6t dg c6 thg quan ly t6t chi phi, giup nha quan tri c6 nhung quyet djnh dung
diin. Mt)t khi da xac djnh chi phi duqc sll' d\}ng cho m\lc dich nao thi chung ta c6
thg phan lo~i chi phi mt)t each thich hqp. Chi phi c6 thg duqc phan lo~i dg ph\lc
V\} cho fil\}C dich l~ p hao cao cung eelp cho cac dQ'i tu'<Jng d hen ngoai doanh
nghi~p, ph\}C V\l cho fil\}C dich xem xet S\f hien d{)ng CUa chi phi khi filUC dQ ho~t
dt)ng thay d6i, ph\}c V\l m\lc dich phan h6 chi phi cho cac dO'i tuqng chju chi phi,
ph\}C V\l cho nha quan trj kigm soat chi phi Vara quyet djnh ...
Dg ph\}C V\l cho fil\}C dich tinh gia thanh san phclm san xuclt, gia thanh
toan ht), ph\}C V\l cho Vi~C ho~ch djnh Va kigm soat chi phi theo tung chuc nang
ho~t d{)ng, chi phi du'<JC phan lo~i thanh chi phi San xuclt Va chi phi ngoai san
xuclt. Cach phan lo~i chi phi nay duqc thg hi~n tren hao cao ket qua ho~t dt)ng
kinh doanh l~p theo phu'dng phap toan ht), cung cclp thong tin ph\lc V\l cho cac
d6i tuqng hen ngoai doanh nghi~p.
Dg ph\lc V\l cho vi~c xac djnh dung diin chi phi va lqi nhu~n cho tung ky
kinh doanh, chi phi duqc phan lo~i thanh chi phi san phclm va chi phi thai ky.
Bg ph\}C V\l cho m9c dich xem xet vi~c thay d6i cua chi phi khi muc dt) ho~t
dt)ng thay d6i, chi phi duqc phan lo~i thanh hien phi va djnh phi. Cach phan
lo~i chi phi nay duqc thg hi~n tren hao cao ket qua ho~t dt)ng kinh doanh l~p
theo phudng phap trvc tiep, se cung cclp nhung thong tin thich hqp cho nhu c§.u
thong tin cua nha quan trj.
Dg ph\lc v1:1 m9c dich t~ p hqp va phan h6 chi phi cho cac d6i tuqng chju chi
phi thi chi phi duqc phan lo~i thanh chi phi trvc tiep va chi phi gian tiep.
Dg ph\}C V\l cho fil\}C dich ho~ch djnh, kigm soat va ra quyet djnh, nhung
khai ni~m v~ chi phi chenh l~ch, chi phi cd ht)i, chi phi chim la nhung khai
ni~m kha quan tr<;mg duqc nha quan tri sll' d\}ng trong qua trinh thtfc hi~n cac
chuc nang cua minh.
Chi phi duqc phan lo~i nhu the nao con tuy vao each nhin nh~n vcln d~ cua
tUng nha quan trj. Du dung (J g6c dt) nao dg nhin nh~n chi phi thi m\lc tieu cu6i
cung cua vi~c phan lo~i ciing la dg quan ly' kigm soat chi phi mt)t each huu hi~u
va hi~u qua nhclt, tU d6 nha quan trj c6 thg sll' d9ng nhung thong tin chi phi c6
duqc cho cac quyet djnh cua minh.
58
Cau 1. Slf cgn thie't phai phan lo~i chi phi?
Cau 2. Y nghia cua vi~c phan lo~i chi phi theo chuc nang ho~t d()ng?
Cau 3. Y nghia cua vi~c phan lo~i chi phi theo chi phi ban dgu va chi phi
chuy€n d6i?
Cau 4. Giai thich Slf khac nhau giii'a chi phi san ph~m va chi phi thb'i ky.
Neu y nghia cua each phan lo~i nay.
Cau 5. Y nghia cua vi~c phan lo~i chi phi theo chi phi trljc tie'p va chi phi
gian tie'p?
Cau 6. T~i sao chi phi san xua'.'t chung duqc xem la chi phi gian tie'p?
Cau 7. Neu khai ni~m, y nghia va cho vi d9 minh hQa v€ cac lo~i chi phi
sau:
+ Chi phi chenh l~ch.
+ Chi phi Cd h()i

+ Chi phi trljc tie'p va chi phi gian tie'p.
+ Chi phi chim (lifm, ~n)
+ Chi phi ki€m soat dti<JC va khong ki€m soat dti<JC.
Cau 8. Phan lo~i chi phi theo each ung XU cua chi phi c6 y nghia gi?
Cau 9. Neu nh~n xet v€ cac phu'<1ng phap dti<JC SU dt;mg d€ tach chi phi
h6n hqp thanh bie'n phi va dinh phi.
Cau 10. Hay cho bie't each phan lo~i chi phi tren bao cao ke't qua ho~t
d()ng kinh doanh dti<JC l~p theo hai phu'dng phap toan b() va trljc tie'p. Giai thich
t~i sao l~i c6 sv khac bi~t v€ lqi nhu~n tren bao cao ke't qua kinh doanh duqc
l~p theo hai phu'<1ng phap toan b() va trljc tie'p.
Cau 1. Cau nao trong cac cau du6'i day v€ chi phi gian tie'p la sai:
a. Chi phi gian tie'p khong th€ tinh trljc tie'p vao cac dO'i tuqng chiu chi
phi.
b. Chi phi gian tie'p duqc hi€u la cac chi phi lien quan de'n nhi€u dO'i tuqng
chi chi phi.
c. Chi phi gian tie'p thljc ra la m9t phan nh6m cua chi phi trljc tie'p.
d. Chi phi gian tie'p c6 quan h~ gian tie'p v6'i dO'i tuqng t~p hqp chi phi.
59
Cau 2. Chi phi nao trong cac khoan chi phi duOi day khong thu<)c lo~i chi
phi san xudt chung d cong ty may m~c:
a. Chi phi vai may.
b. Chi phi dciu nhO'n boi tran may may.
c. Luang tra cho nhan vien ke toan & phan xu&ng.
d. Chi phi di~n, nuOc sll' d9ng & phan xu&ng.
Cau 3. Khoan chi phi nao duOi day khong phai la chi phi tnjc tiep:
a. Chi phi nguyen li~u tnjc tiep.
b. Tign luang va ph9 cdp luang tra cho lao dqng tnjc tiep.
c. Cac khoan trich theo luang cua lao d<)ng tr\fc tiep.
d. Chi phi thue phan xu&ng va bao hi€m.
Cau 4. T~i phan xu&ng H san xudt nhigu lo~i san phdm, cac khoan chi phi
phat sinh trong qua trinh san xudt va tieu th9 san phdm c6 ma s6 PT97-98 nhu
sau:
(dvt: 1.000 d6ng)
Chi phi nguyen v~t li~u tr\fc tiep 230
Chi phi nhan cong tr\fc tiep 120
Chi phi san xudt chung 460
Chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p 190
V~y chi phi san xudt tr\fc tiep cua san phdm PT97-98 la:
a. 540.000 d6ng
b. 350.000 d6ng
c. 580.000 d6ng
d. 310.000 d6ng
Cau 5. Sli d9ng s6 li~u cua cau 4, chi phi san xudt gian tiep d6i v6'i san
phdm PT97-98 la:
a. 1.000.000 d6ng
b. 540.000 d6ng
c. 650.000 d6ng
d. 460.000 d6ng
Cau 6. Sli d9ng s6 li~u cua cau 4, chi phi ngoai san xudt cua san phdm
PT97-98 la:
a. 190.000 d6ng
b. 310.000 d6ng
60
c. 540.000 d6ng
d. 650.000 d6ng
Cau 7. SU' d1;mg s6 li~u cua cau 4, t6ng chi phi san xml't cua san ph~m
PT97-98 la:
a. 580.000 d6ng
b. 650.000 d6ng
c. 1.000.000 d6ng
d. 810.000 d6ng
Cau s. Chi phi thai ky la:
a. Chi phi du'Q'C tinh tru ngay vao k~t qua ho~t d()ng kinh doanh trong ky
ma chung phat sinh.
b. Chi phi luon luon du'Q'C tinh thilng vao san ph~m.
c. Chi phi bao g6m ca chi phi nhan cong trtjc ti~p.
d. Chi phi duqc phep k~t chuygn sang ky sau va tinh tru vao k~t qua ho~t
d()ng kinh doanh ky sau.
Cau 9. Lo~i chi phi nao du&i day khong thay d6i theo cung ty l~ v&i Slf
thay d6i cua muc d() ho~t d<)ng trong ph~m vi phu hqp:
a. Binh phi
b. Chi phi h6n hqp
c. Bi~n phi ca'p b~c
d. Ta't ca cac lo~i tren
Cau 10. Con tau S.G d\mg phai da ng~m va chim. Khi xem xet li~u c6 nen
try.c vat con tau hay khong thi gia tri con l~i cua con tau la:
a. Chi phi chim
b. Chi phi thich hqp
c. Chi phi ca h<)i
d. Khong c6 cau nao dung
Bai 1.
Cong ty TNHH Thu~n Thanh la cong ty chuyen san xua't m()t lo~i binh khi
gas cong nghi~p K. Cong ty m&i di vao ho~t d<)ng khoang m()t vai nam g~n day.
Tu luc thanh l~p, cong ty da mua m()t khu da't i1 qu~n Binh Chanh thanh ph6
HCM dg lam try. Sd kinh doanh. Khoang ~ di~n tich cua khu da't du'Q'C slt dy.ng,
phgn con l~i cong ty cho cong ty x thue lam kho bai v6'i s6 ti~n cho thue la
10.000 ngan d6ng/ nam. Tuy nhien, cong ty dang dtJ tinh m& remg kinh doanh
va da nay sinh nhu du v~ mclit b~ng kinh doanh cua cong ty. HQ'p d6ng cho thue
mclit b~ng se he't h~n vao thang t6'i va cong ty Thu~n Thanh se khong gia h~n
tie"p cho cong ty x va se sli d9ng di~n tich cho thue nay dg m& r9ng san xuB:t
kinh doanh. :ug san xuB:t m9t binh khi gas K, cong ty phai mua nguyen v~t li~u
thep la 500 ngan d6ng. Chi phi htong phai tra hang thang cho quan d6c phan
xu&ng la 15 tri~u d6ng/ thang. Cong nhan san xuB:t binh khi gas duqc tra 30
ngan d6ng/ giO' lam vi~c. Hi~n nay, cong ty phai thue trang thie't bi san xuB:t v6'i
chi phi hang thang la 20 tri~u d6ng/ thang. Ne"u cong ty m& r9ng quy mo san
xuB:t, chi phi trang thie't bi thue hang thang se tang them 10 tri~u d6ng. Tai san
cf} dinh CUa cong ty duQ'C kh3:u hao theo phuong phap duO'ng thclng v6'i chi phi
khB:u hao la 100 tri~u d6ng/ nam. Cong ty chi khoang 150 tri~u d6ng/ nam dg
quang cao san ph~m binh gas. Chi phi giao hang tinh cho m6i binh gas la 20
ngan d6ng. Cong ty dang c6 ke" ho~ch rut v6n tu m9t s6 khoan dgu tu dg c6 ti~n
m& r9ng san xuB:t kinh doanh, cac khoan dgu tu nay hi~n dang dem l~i cong ty
m9t khoan thu nh~p hang nam la 200 tri~u d6ng.
Yeu cdu:
Hay hoan tB:t bang sau dg thtJc hi~n vi~c phan lo~i chi phi da cho 6' tren
b~ng each danh d3:u x vao cac o thich hQ'p. M6i dong c6 thg lien quan de"n nhi~u
CQt.
\r-l \r-l b
Ap. Ap. \r-l E--1 \r-l \r-l \r-l I~
C.) \r-l
~ E--1
A E--1
p. E--1 ~Q A~
p.
\r-l
~o·
Ap.A
Ap.
s
~~
~ A •r-l Q •r-l ~ •r-l
•r-l
/O ·r-l
1.-l
A
\0,)
•r-l
~
~
•r-l•
~
c3 z A
Q
UJ. A
Q ~
•r-l
A
Q
A
Q
CJ
Ti~n cho thue mcllt b~ng

Chi phi thep
Luong quan d6c
Luong cong nhan
Chi phi thue thie"t bi
KhB:u hao TSCD
Chi phi quang cao
Chi phi giao hang
LQ'i nhu~n tU vi~c dgu tu
hi~n t~i
Q-ACADEMY
Bai 2.
Cac khoan chi phi sau day thUQC v€ 3 cong ty: A (doanh nghi~p san xua't),
B (doanh nghi~p thu'o'ng m~i), va C (doanh nghi~p dich V\l). Ung v6'i m6i khoan,
hay xac dinh d6 la chi phi san ph<im (I) hay la chi phi thO'i ky (P).
Chi phi san phffm (I),
Khoan chi phi
chi phi thO'i ky (P)
a. Lu'o'ng chu tich h9i d6ng quan tri cong ty A
b. Khdu hao may m6c san xudt cua cong ty A
c. Luo'ng cong nhan dung may a cong ty A
d. Chi phi mua thlfc ph<im dong l~nh dg ban ra thi
tru'O'ng cua cong ty B
e. Luang cua nhan vien quan ly phong dong l~nh thlfc
phffm cua cong ty B
f. Khdu hao thie't bi dong l~nh a cong ty B
g. Luang tie'p tan cua cong ty C
Kha'u hao may tinh t~i phong kinh doanh (J cong ty
h. c
I. Luo'ng nhan vien ttt va'n kinh doanh a cong ty C
Bai 3.
Hay di€n vao nhung ch6 c6 ddu (?) trong bang du6'i day
(dvt: 1.000 d6ng)
Tru'O'ng Tru'O'ng Tru'O'ng
hqp 1 hqp 2 hqp 3
Doanh thu 50.000 ? ?
Tri gia nguyen li~u t6n ddu ky 10.000 13.000 ?
Tri gia nguyen li~u mua trong ky 23.000 13.000 2.500
Tri gia nguyen li~u t6n cu6i ky 8.000 ? 500
Chi phi nguyen li~u trvc ti~p ? 20.000 2.000
Chi phi nhan cong trvc tie'p 20.000 25.000 6.000
Chi phi san xua't chung 10.000 8.000 ?
Tflng chi phi san xua't 55.000 ? 12.000
San ph<im d& dang ddu ky ? 8.000 8.000
San phffm d& dang cu6i ky 5.000 7.000 ?
Tflng gia thanh san phffm san xudt 55.000 ? 19.000

Tri gia thanh phffm t6n ddu ky ? 6.000 1.500
Tri gia thanh phffm t6n cu6i ky 25.000 ? 500
Gia v6n hang ban 40.000 55.000 ?
Lgi nhu~n g()p ? 9.000 ?
Chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p 8.000 ? 5.000
Lgi nhu~n ? (4.000) 1.000
Bai 4.
Kha ch s~;m Emprire la khach s~n 4 sao (J trung tam thanh ph6 SG. BO'i vai
m6i lo~i chi phi phat sinh t~i khach s~n Empire (J hen duai, hay xac dtnh lo~i
phi nao c6 kha nang la chi phi trtJc ti€p hay chi phi gian ti€p bAng each danh
ddu x vao c()t thich hgp.
Chi phi Chi phi
Chi phi D6i tuqng tinh phi
tr\fc tie'p gian tie'p
K
Dtch vy. d6 uong mfo M6i khach thue x
phong
Lu'dng be'p tru'fJng B() ph~n nha hang cua khach
s~n
Lu'dng b€p tru'fJng M8i thtJc khach cua nha hang

Dich vy. v~ sinh phong M6i khach thue
Hoa cho ban rn tan M8i khach thue
Lu'dng nhan vien m(J M8i khach thue
ctta (J 16i vao
Dich vy. v~ sinh phong B() ph~n v~ sinh
Bao higm hoa ho~n cua Phong gym cua khach s~n
khach s~n
Khan Slt d\lng trong Phong gym cua khach s~n
phong gym
Bai 5.
Chi phi phat sinh t~i ctta hang Quang Thai bao g6m: gia v6n hang ban, chi
phi thue ctta hang va chi phi ti~n ich. Ctta hang ban 1 san phgm A duy nhdt vai
gia 14,5 ngan d6ng/ san phffm. Chu ctta hang da d\f ki€n thong tin v~ chi phi
cho thang tdi ung vai 2 muc d() ho~t d()ng (thdp nhdt va cao nhdt) nhu' sau (ddn
64
vi tinh: 1.000 d5ng):
SO' luqng san phdm A mua va tieu th9 8.000 sp 10.000 sp
Gia v6n hang ban 48.000 60.000
Chi phi thue cll'a hang 3.600 3.600
Chi phi ti~n ich 6.800 8.300
Yeu cdu:
1. Tinh t6ng bie"n phi cho thang t6'i ne"u trong thang t6'i clia hang tieu th9
du'Q' c 9. 000 san phdm A.
2. L~p bao cao ke"t qua ho~t d9ng kinh doanh theo phuang phap trljc tie"p &
muc dQ ho~t d9ng hang thang la 10.000 san phdm A.
Bai 6.
Koffee Express s& huu m9t s6 ti~m ca phe trong cac trung tam mua slim.
Chi phi c6 dinh hang tucln cua mQt clia hi~u ca phe la 22.000.000 d6ng va bie"n
phi tinh cho m6i tach ca phe khi ban ra la 5.000d5ng.
Yeu cdu:
1. Ben du6'i la bang u6'c tinh t6ng chi phi va chi phi binh quan m8i tach ca
phe t~i cac muc ban khac nhau cua m9t clia hi~u. Hay di~n s6 thich hQ'p vao
nhung 6 trO'ng. Chu y, chi phi cua m6i tach ca phe c6 th~ lam tron d~n hang
nghin d5ng.
SO' luqng tach ca phe ban ra m6i tu<ln
1.800 1.900 2.000
Dinh phi
T5ng Bi~n phi
T5ng chi phi
Chi phi binh quan m9t tach ca phe
2. Chi phi binh quan cua m6i tach ca phe ban ra (tinh du'Q'C (J bang tren) la
tang dcln, giam dcln hay khong thay d5i khi s6 tach ca phe ban ra m8i tu<ln tang
len? Hay giai thich.
Bai 7.
Khach s~n Hoang San c6 tfft ca 200 phong, vao mua du lich binh quan m6i
ngay c6 80% s6 phong duqc thue, & muc nay chi phi binh quan la 100.000
d5ng/phong/ngay. Mua du lich thuO'ng keo dai 1 thang (30 ngay). Thang thffp
nhfft trong nam ty l~ s6 phong duQ'c thue chi d~t 50%. T5ng chi phi ho~t dqng
trong thang nay 360.000.000d&ng.
Yeu cdu:
Chuong 2: Chi phi va phan log,i chi phi
1. Xac dtnh bie"n phi 1phongI1 ngay.

2. Xac dtnh t6ng dtnh phi ho~t dqng trong thang.
3. Xay dvng cong thuc dv doan chi phi. Ngu thang sau dv kign s6 phong
duqc thue la 65%, chi phi dv ki€n la bao nhieu?
4. Xac dtnh chi phi ho~t dqng binh quan cho 1 phong/ 1 ngay & muc d9
ho~t dqng la 80%, 65%, 50%. Giai thfch sv khac bi~t v~ chi phi & cac muc d9
ho~t dqng nay.
Bai 8.
Phong k€ toan cong ty Binh Anda theo doi va t~p hqp duqc s6 li~u v~ chi
phi dtch V\l bao tri may m6c san xudt Va s6 gi{f may SU' d9ng trong 6 thang ddu
nam nhu sau:
86 gi{f may sll' Chi phi bao tri
Thang
d9ng (dvt: gid) (dvt: i.ooo dang)
1 4.000 15.000
2 5.000 17.000
3 6.500 19.400
4 8.000 21.800
5 7.000 20.000
6 5.500 18.200
Yeu cdu:
1. SU' d9ng phuang phap eve d~i - eve tigu dg xac dtnh cong thuc u6'c tfnh
chi phi bao tri may m6c san xudt cua cong ty.
2. Gia sll' cong ty dv ki€n thang t6'i c6 t6ng s6 gia may sll' d9ng la 7.500
gi{f thi chi phi bao tri may m6c u<Jc tfnh la bao nhieu?
Bai 9.
C6 tai li~u v~ chi phi ban hang cua cong ty FA nhu sau:
• Chi phi ban hang cua cong ty trong 6 thang ddu nam 2x13 nhu sau:
(dvt: i.ooo dang)
86 luqng san 86 luqng san
Thang Chi phi Thang Chi phi
phdm tieu th9 phdm tieu th9
1 1.800 290.000 4 1.700 285.000
2 1.000 250.000 5 1.300 265.000
3 2.000 300.000 6 2.100 305.000
• Chi phi ban hang cua hang 2 duqc chi ti€t nhu sau:
66
o Hoa h6ng ban hang la 40.000.000 d6ng (du'Q'c tinh 5% tren doanh thu
tieu thl;l), v6'i do'n gia ban khong d6i qua cac thang trong nam:
o Ti~n
luo'ng nhan vien quan ly phong kinh doanh, nhan vien ban hang
(hQ'p d6ng lam vi~c 8 gia/ ngay, tuftn lam vi~c 5 ngay): 140.000.000 d6ng.
o Chi phi khffu hao tai san c6 dinh: 44.000.000 d6ng.
o Chi phi bao bi, dong g6i (tinh theo s6 luqng san ph~m tieu thl;l):
5.000.000 d6ng.
o Chi phi dich V\l mua ngoai (di~n, nu6'c, di~n tho~i, thue nha trtfng bay
san ph~m, van phong ph~m. .. ) la chi phi h6n hqp: 21.000.000 d6ng.
Yeu cdu:
1. Xay dl;l'ng phu'o'ng trlnh dtf doan chi phi dich V\l mua ngoai.
2. DV tinh chi phi ban hang trong thang 7 cua cong ty FA v6'i mU'c tieu thl;l
dV kie'n la 1.900 san ph~m.
Bai 10.
Cong ty Frankel Ltd., la m<)t nha phan ph6i san ph~m. Hi~n cong ty dang
gia tang tht phftn m<)t each nhanh ch6ng. Doanh thu va chi phi trong ba thang
qua t~i Cong ty duqc trinh bay hen du6'i
Cong ty Frankel
Bao cao ke't qua kinh doanh (trong 3 thang)- dvt: 1.000 d6ng
Thang 4 Thang 5 Thang 6
Kh6i luqng ban(sp) 3.000 3. 750 4.500
Doanh thu 4.200.000 5.250.000 6.300.000
Gia v6n hang ban 1.680.000 2.100.000 2.520.000
Lai g<)p 2.520.000 3.150.000 3.780.000
Chi phi BH&QLDN: 2.720.000 2.960.000 3.200.000
Cp v~n chuygn 440.000 500.000 560.000
Cp quang cao 700.000 700.000 700.000
Luo'ng va HHBH 1.070.000 1.250.000 1.430.000
Cp bao higm 90.000 90.000 90.000
Cp khffu hao 420.000 420.000 420.000
LQ'i nhu~n ho~ t d<)ng (200.000) 190.000 580.000
Yeu cdu:
1. Hay xac dinh m6i lo~i chi phi cua Cong ty Frankel (kg ca gia v6n hang
ban) la bie'n phi, dinh phi hay chi phi h6n hQ'p. ·
Chuang 2: Chi pht va phan log,i chi pht
2. SU' d9ng phu'o'ng phap c\(c d~i- C\(C Wfo, xac dinh gia tri bie"n phi va dinh
phi trong m6i lo~i chi phi hfin h<Jp. Xac dinh phu'o'ng trinh bi~u di~n m6i lo~i chi
phi h6n h<Jp.
Hay l~p l~i bao cao ke"t qua kinh doanh v6'i khO'i lu'<Jng ban la 4.500 sp
bAng phuong phap s6 du dam phi.
Bai 11.
Cong ty Hung Thinh c6 m()t chie"c may chuyen dung c6 nguyen gia
10.000.000 d6ng, da khciu hao he"t va cong ty khong con cftn dung nua. Giam dO'c
cong ty c6 y dinh ban ngay tai san nay v6'i gia la 3.000.000 d6ng. Tuy nhien,
nhan vien ke" toan quan tri cua cong ty l~i d€ nghi nen ho ti€n ra tu sll'a, thay
d6i m()t s6 b9 ph~n bi mon, tan trang l~i r6i ban thi se ban du'<Jc v6'i gia la
5.000.000 d6ng. Chi phi tu sll'a, tan trang t6ng c()ng la 1.500.000 d6ng.
Yeu cdu:
1. Xac dinh chi phi co' h()i cua m6i each tieu th9.
2. Cong ty nen ch9n each nao? Vi sao?
Bai 12.
Gia sll' chi phi san xucit chung cua m()t doanh nghi~p san xudt g6m 3 khoan
m9c chi phi la chi phi V~t li~u - Cong C\l san xuclt, chi phi nhan Vien phan Xu'dng
va chi phi bao tri may m6c san xudt. amuc ho~t d()ng thdp nhdt la 10.000 giCi
may, cac chi phf nay phat sinh nhu' sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Chi phi v~t li~u - cong C\l san xucit 10.400 (bie"n phi)
Chi phi nhan vien phan xu'&ng 12.000 (dinh phi)
Chi phi bao tri may m6c san xucit 11.625 (hfin hqp)
Chi phi san xucit chung 34.025
Chi phi san xudt chung du'<;>'C phan b6 can cu theo s6 gid may sll' d9ng.
Phong ke" toan cua doanh nghi~p da theo doi chi phi san xudt chung trong 6
thang dftu nam va t~p h<;>'p ttong bang du'6'i day:
86 giCi may sll' d9ng Chi phi san xucit chung
Thang
(dvt: giCi) (dvt: 1.000 d6ng)
1 11.000 36.000
2 11.500 37.000
3 12.500 38.000
4 10.000 34.025
5 15.000 43.400
6 17.500 48.200
Q-ACADEMY
Doanh nghi~p muO'n phan tich chi phi bao tri may m6c san xudt thanh cac
ye"u t6 bie"n phi va dinh phi.
Yeu cdu:
1. Hay xac dinh chi phi bao tri (J muc d9 ho~t d9ng cao nhdt trorig 6 thang
tren.
2. SU' d\}ng phu'o'ng phap C\l'C d~i - eve tigu dg xay dvng cong thuc dt! doan
chi phi bao tri du6'i d~ng y = ax + b.
3. CJ muc dQ ho~t dQng la 14.000 giQ' may thi chi phi san xmlt chung du'Q'C
u'6'c tinh bAng bao nhieu?
4. Ne"u dung phuang phap binh phuang be nhdt thi cong thuc dt! doan chi
phi san xudt chung se nhu' the" nao?
Bai 13.
C6 tai li~u lien quan de"n k~t qua ho~t d9ng kinh doanh cua cong ty "MM"
nam 20x7 nhu' sau: (dvt: 1.000 d5ng)
Doanh thu: (80.000 sp x 0,4) 32.000
(-) Gia vO'n hang ban:
CP nguyen v~t li~u trvc tie"p 8.000
CP nhan cong trvc tie"p 6.400
Bi~n phi san xudt chung 3.200
Dinh phi san xudt chung 5.000
LQ'i nhu~n g9p: 9.400
(-)Chi phi ban hang va chi phi quan ly doanh nghi~p:
Bi~n phi:
Hoa h6ng 1.600.
Bao bi 1.600
Quan ly 800
Dinh phi:
Quang cao 3.000
Quan ly 4.000
Lqi nhu~n (1.600)
Yeu cdu:
L~ p
bao cao ke"t qua ho~ t d<?ng kinh doanh theo d~ng sO' du dam phi, cho
bie"t san phffm san xudt ra trong ky bao nhieu thi tieu th\} he't bdy nhieu.
69
Chuong 2: Chi phi va phan log,i chi phi
Bai 14.
Cong ty Due Tai m6'i thanh l~p va b:it dftu ho~t d()ng ngay 1/7/20x7, ke't
qua ho~t d()ng cua 6 thang kinh doanh dftu tien bi 16 (thong qua bao cao ke't qua
ho~t d()ng kinh doanh ngay 31/12/20x7). Chu cong ty hy v<;mg ke't qua ho~t d()ng
kinh doanh cua 6 thang dftu nam 20x8 se mang l~i lc;ti nhu~n. Nhu'ng chu cong
ty da thcit v<;mg VI tren bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh cua 6 thang dftu
nam 20x8, do m()t ke' toan vien c6 it kinh nghi~m l~p, ke't qua 16 v§.n xay ra.
Bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh ngay 30/6/20x8 du<Jc trl.nh bay nhu
sau:
(dvt: 1.000.000 d6ng)
Doanh thu 240
(-) Cac chi phi ho~t d()ng
Ti~n lu'o'ng quan ly doanh nghi~p 10
Ti~n luo'ng nhan vien ban hang 4
Thue phu'o'ng ti~n 16
Mua nguyen li~u trt!c tie'p 76
Khciu hao thie't bi ban hang 4
Bao hi€m 3,2
Chi phi ph9c Vl,l 20
Chi phi nhan cong trvc tie'p 43,2
Luo'ng nhan vien phan xu&ng 32
Khciu hao tai san c6 dinh san xucit 36
Bao trl. may m6c san xucit 4,8
Chi phi quang cao 2,8
C()ng chi phi ho~t d()ng 252
L6 (12)
Chu cong ty khong nhcit tri v6'i ke't qua nay va yeu cftu xem xet l~i bao cao
tren. Cho bie't m()t sfi thong tin khac c6 lien quan de'n qua trl.nh ho~t d(>ng cua
cong ty nhu' sau:
80% ti~n thue phu'o'ng ti~n, 75% chi phi bao hi€m va 90% chi phi phl,lC Vl,l
du'<Jc phan b6 cho phan xu'O'ng san xucit (tinh vao gia thanh san ph~m), sfi con
l~i phan b6 cho b() ph~n ngoai san xucit (ban hang va quan ly doanh nghi~p).
Tri gia hang t6n kho dftu ky va cufii ky nhu' sau:
70
(dvt: 1.000.000 dflng)
Dduky Cu6i ky
Nguyen v~t li~u 6,8 16,8
San phdm d& dang 28,0 34,0
Thanh phffm 8,0 24,0
Yeu cdu:
1. Can cu vao tai li~u da cho, hay t~p hQ'p cac chi phi san xufft theo tltng
khoan m9c gia thanh va chi phi ngoai san xufft.
2. L~p l~i bang ke chi phi san xufft va tinh t6ng gia thanh san phdm san
xufft trong ky
3. L~p l~i bao cao ke"t qua ho~t dqng kinh doanh ngay 30/6/20x8 cua cong
ty theo phuang pha p toan bq.
4. Cho nh~n xet danh gia v~ Slj khac nhau giii'a 2 bao cao ke"t qua ho~t
dqng kinh doanh du'Q'C l~p bdi nhan vien ke" toan Va bao Cao da l~p d yeu cdu 3.
Bai 15.
Cong ty A chi san xufft va kinh doanh mqt lo~i san phdm A. S6 du ddu
nam 20x9 cua tai khoan thanh phdm t6n kho la 0. Nam 20x9, san xufft 45.000
san phffm A nhu'ng chi tieu th9 du'Q'c 40.000 san phdm. Gia ban mqt san phdm A
la 330.000 d6ng, bie"n phi san xufft don v! la 115.000 dflng, bie"n phi ban hang va
quan ly la 16.500 dflng/ san phffm A. Dinh phi ban hang va quan ly nam 20x9 Ia
1. 794.000.000 d6ng.
Sau khi l~p bao cao ke"t qua ho~t dqng kinh doanh theo phuang phap trtjc
tie"p va phuang phap toan bq, phong ke" toan nh~n thffy c6 slf chenh l~ch v~ lQ'i
nhu~n giii'a hai phu'ang phap l~p bao cao la 330.000.000 d6ng.
Yeu cdu:
Hay cho bie"t lQ'i nhu~n nam 20x9 du'Q'c tinh theo hai phu'ang phap toan bq
va trljc tie"p la bao nhieu?
Bai 16 (bai t~p tinh hu6ng)
Cong ty ABC trong nam tai chinh 2x19 c6 tai li~u bao cao ke"t qua kinh doanh
ta nhii'ng ngu6n khac nhau nhu' sau
1. TU' b() ph~n ke" toan tai chinh
• Doanh thu: 10.000 sp x 1.200 d/sp = 12.000.000 d
• Gia v6n : 10.000 sp x 600 d/sp = 6.000.000 d
• LQ'i nhu~n gqp: 6.000.000 d
• Chi phi ban hang va quan ly : 3.500.000 d
• Lgi nhu~n : 2. 500. 000 d

• Chi tiet tinh hinh chi phi san xudt
• T5ng chi phi nguyen v~t li~u tr\(c tiep: 2.250.000 d
• T5ng chi phi nhan cong tr\fc tiep: 2.250.000 d
• T5ng chi phi san xudt chung 4.500.000 d
2. Tu b9 ph~n ke toan quan tri t5ng & ph~m vi toan cong ty
• Doanh thu : 10.000 sp x 1.200 d/sp = 12.000.000 d
• Bien phi : 10.000 sp x 550 d/sp = 5.500.000 d
• Trong d6, bien phi san xudt 350 d/sp, bien phi khac 200 d/sp
• SO' du dam phi : 6.500.000 d
• Dinh phi : 5.250.000 d
• Trong d6, dinh phi san xudt 250 d/sp, dinh phi ngoai san xudt 150 d/sp
• Lgi nhu~n : 1.250.000 d
Trong CUQC hQp cua cong ty cu6i nam 2x19, v6'i nhung du li~u tren da xay ra
nhung yeu cdu chi ti~t can phai giai trinh them va nhung cu()c tranh lu~n, v6'i
kien thuc v~ chi phi, anh chi cung tham gia giai thich, bao v~ nhung tinh huO'ng
xay ra sau.
Tinh hu6ng 1. Giam d6c cong ty cho rAng v6'i cung m()t tinh hinh ho~t d()ng thi
khong c6 th€ c6 hai ket qua, hai con s6 lgi nhu~n khac nhau. BAng kien thuc
khai ni~m, phan lo~i chi phi, & g6c d9 ke toan quan tri, anh chi trinh bay y kien
tranh lu~n, bao v~ con s6 lgi nhu~n tren bao cao tru'6'c nh~n xet cua giam d6c.
Tinh hu6ng 2. Sau khi nghe y kien trinh bay cua ke toan & cac b() ph~n va y
kien cua m()t s6 nha quan tri & cac cffp. Giam d6c da di den ket lu~n "SO' li~u ke
toan chi cung cffp m9t g6c nhin v€ ket qua kinh doanh, lgi nhu~n cua doanh
nghi~p". Anh chi trinh bay y kien cua anh chi v~ vffn d~ nay va chung minh y
kien d6 bAng s6 li~u minh h<;>a.
Tinh hu6ng 3.V6'i s6 li~u tren, d\fa vao kien thuc phan lo~i chi phi va th€ hi~n
chi phi tren bao cao ket qua kinh doanh, anh chi cho biet phudng phap l~p bao
cao ket qua kinh doanh cua b() ph~n ke toan tai chinh va cua b9 ph~n ke toan
quan tri. Tu d6 chi ra tinh hinh, s6 lugng C\l th€ v€ hang tan kho cua cong ty &
cu6i nam tai chinh va sll' d\lng phu'dng phap tinh gia thanh truy€n th6ng tinh
gia thanh ddn vi cua san phgm. Cho biet, ddu nam tai chinh cong ty khong c6
tan kho thanh phgm.
Tinh hu6ng 4: .Sau khi nghe trao d5i, tranh lu~n giua ke toan v6'i nhung b9
ph~n khac, Giam d6c cong ty cho rAng trong nam ke tiep, Nha nu6'c se dua ra
chinh sach m6'i v~ quan ly moi tru'dng tU d6 se phat sinh them chi phi moi
truang. Tu vffn d€ nay, Giam d6c cho rAng, neu tinh hinh hinh doanh khong
72
thay d6i v&i s\f xu8:t hi~n them chi phi moi tru'O'ng thi bao cao ke't qua kinh
doanh co du'Q'c ke" toan l~p bAng phu'O'ng phap nao thi lQ'i nhu~n cong ty ciing se
giam dung bAng muc chi phi moi truO'ng phat sinh. V&i kie"n thuc v~ khai ni~m,
phan lo~i chi phi va (J g6c d9 ke' toan quan tr!, anh chi xay d\fng, bao v~ mo
hinh tinh lQ'i nhu~n theo tinh hu6ng nay.
Tinh hu6ng 5. Trong each tie'p can m&i v~ quan tri ho~t d()ng kinh doanh,
Giam d6c cong ty d~ xudt phai thay d6i each quan ly truy~n th6ng theo tung
cong do~n, h9 ph~n chuc nang sang t6 chuc, quan ly theo chu6i gia tri. Anh chi
tie"p c~n kie'n thuc chu8i gia tri va tU d6 phat h9a chi phi chu8i gia tri cua m()t
ho~t d()ng san xudt kinh doanh cho giam d6c va phan lo~i chi phi chu8i gia tri
ho~t d{)ng San xudt kinh doanh theo nhung m\IC dfch Cong bQ' thong tin cho CaC
d6i tu'Q'ng sll' d\lng va theo nhung yeu c§.u thong tin cho nhung quye't djnh kinh
doanh ngiln h~n, dai h~n hay chie'n lu'Q'c.
Dap an cau hoi trflc nghi~m:
Cau 1: c Cau 2: a Cau 3: d Cau 4: b Cau 5: c

Cau 6: a Cau 7: d Cau 8: a Cau 9: d Cau 10: a
Chuang 3: Phan tick m6i quan h~ chi phi - kh6i luqng - lqi nhuQ,n
PHAN TiCH 01 QUAN H~

Sau khi nghien cttu chuang
nay, ngu(Ji h9c c6 thi:
• Nh<J,n d?nh duqc mlfc
CHI PHi - KH01 LU'liNG - Ill dick czla vi~c phan tick
m6i quan h~ chi phi -
LlilNHUANIll Ill kh6i luqng - lqi nhu<J,n.
• Hiiu bi~t nhung khai
ni~m ca ban duqc sit
Phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i dlf ng trong phan tick
lt.tqng - lqi nhu~n la xem xet m6i quan h~ m6i quan h~ chi phi -
giUa gia ban, s6 lu'Q'ng san phclm tieu th9,
kh6i luqng - lqi nhu<J,n.
ke't cc1u hang ban, bie'n phi, d!nh phi va lQ'i • Bitt each v<J,n dlf ng phan
nhu~n, nh~m khai thac kha nang ti~m tang
tick m6i quan h~ giua chi
phi - kh6i luqng - lqi
CUa doanh nghi~p Va la Cd Sd dg du'a ra cac
nhu<J,n di dua ra nhung
quye't d!nh nhu' l\fa chgn day chuy~n san
quytt d?nh kink doanh
xuc1t, d!nh gia ban san phclm, ho~ch d!nh trong ngdn hg,n.
chie'n luqc h~ng ban ...
• Hiiu duqc phuang phap
Bg phan tich du'Q'c m6i quan h~ chi phi - phan tick diim hoa v6n
kh6i lu'Q'ng - lqi nhu~n ccin thie't phai higu va (tng dlf ng phan tick
ro each ling xli cua chi phi dg tach chi phi diim hoa v6n.
cua doanh nghi~p thanh bie'n phi va d!nh • Bitt each vQ,n dlf ng phan
phi, phai higu ro bao cao ke't qua ho~t dcyng tick CVP trong Unh
kinh doanh theo h1nh thuc s6 du dam phi, hutfng kink doanh nhi~u
d6ng th6i phai n&m vung mcyt s6 khai ni~m mtJ,t hang.
cd ban du'Q'c sli d9ng trong phan tich m6i
quan h~ chi phi - kh6i lu'Q'ng - lqi nhu~n.
74
1. D(lm ~6 ~•1 llNI~D 11d mAllN ~IJl mv•~ mlnmllN~ amm
m~11m DWI Qm~llN ·~ mmi am~ - ~m61 :mtf(illN• - :m(i1 ~m~m
1. s6 du dam phi
Sfi du dam phi la khoan chenh l~ch giUa doanh thu v6'i bie'n phi. Sfi du
dam phi duqc dung dg bu diip dinh phi, sfi doi ra sau khi bu diip dinh phi chinh
la lqi nhu~n. Sfi du dam phi c6 thg tinh cho t~t ca cac lo~i san phclm, mt)t lo~i
san phclm ho~c cho mt)t do'n vi san phclm.
G9i x la sfi luqng san phclm tieu th\!, g Ia gia ban, a la bie'n phi dan vi, b la
dinh phi, ta c6 bao cao ke't qua ho~t d9ng kinh doanh theo hinh thU'c sfi du dam
phi nhu' minh h<;>a 3.1.
Minh hQa 3.1: Bao cao ke't qua ho~t dqng kinh doanh
T8ng s6 Ddnvf
Doanh thu gx g
(-) Bie'n phi ax a
Sfi du dam phi (g - a) x g-a
(-) Binh phi b
Lqi nhu~n (g - a) x - b
TU' bao cao tren ta xet cac tru'O'ng hqp:
• Khi x = 0 thi lqi nhu~n (P) = -b, nghia la doanh nghi~p bi 15 mt)t khoan
b&ng v6'i dinh phi.
• Khi X = Xh (sfJ lu'Q'ng San phffm tieu th\! hoa vfin) thi sf} du' dam phi b&ng
v6'i d!nh phi, khi d6 lqi nhu~n (P) = 0, nghia la doanh nghi~p d~t digm hoa vfin.
• Khi X = X1 (sfJ lu'Q'ng San phffm tieu th\! t~i digm X1), Xl > Xh, thi lQ'i
nhu~n (J mU'c s6 luqng san phclm tieu th\! X1 la P1 = (g - a) X1 - b
Khi X = X2 (sfJ lu'Q'ng San phffm tieu th1;1 t~i diE~m X2), X2 > Xl, thi lQ'i nhu~h d
mU'c sfi luqng san phclm tieu th1:1 X2 la P2 = (g - a) X2 - b
Nhu' v~y khi sfi luqng san phclm tieu th1:1 tang mt)t luqng ~ = X2 - X1
~ Lqi nhu~n tang mt)t luqng LiP = P2 - P1
~ LiP = (g - a) (x2 - x1)

Ke't lu(ln: Thong qua khai ni~m sfi du dam phi ta duqc mfii quan h~ giua
Chuong 3: Phan tick m6i quan h~ chi phi - khtfi lu<Jng - lqi nhuQ,n
s6 hi<Jng san phdm tieu th\l v&i lQ'i nhu~n,

mO'i quan h~ d6 la: Ne'u sO' lu<Jng san
phdm tieu th\l tang (ho~c giam) m()t lu<Jng thi s6 du dam phi tang them (ho~c
giam xuO'ng) m()t lu<Jng b&ng sO' lu<Jng san phdm tieu th\l tang them (ho~c giam
xu6ng) nhan v&i s6 du dam phi do'n vj.
Ne'u djnh phi khong d6i, thi phftn s6 du dam phi tang them (ho~c giam
xu6ng) d6 chinh la lQ'i nhu~n tang them (ho~c giam bat).
Nhu v~y, nhO' vao sO' du dam phi ta c6 thg nhanh ch6ng xac djnh du<Jc l<Ji
nhu~n.
Vi d\l 3.1:
Gia SU trong quy I nam 2007' doanh nghi~p san xudt va tieu th\l 1.000 san
phdm, gia ban 100.000 d6ng/san phdm, bie'n phi do'n vj 60.000 d6ng/san phdm,
dinh phi quy I 30.000.000 d6ng. Ta c6 bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh
quy I nam 2007 nhu sau:
(dvt: 1.000 d6ng)
T&ng s6 Ddnv!
Doanh thu 100.000 100
(-) Bie'n phi 60.000 60
86 du dam phi 40.000 40
(-)Dinh phi 30.000
LQ'i nhu~n 10.000
Ne'u quy II, s6 lu<Jng san phdm tieu th\l tang 10% so v&i quy I thi l<Ji
nhu~n tang len m()t lu<Jng Ia:
(1.000 x 10%) x (100 - 60) = 4.000 ngan d6ng

Su d\lng khai ni~m sO' du dam phi se thdy du<Jc m6i quan h~ giua s6 lu<Jng
san phdm tieu th\l v&i lQ'i nhu~n, tuy nhien n6 c6 m()t s6 nhu<Jc digm sau:
• Khong giup nha quan tr! c6 cai nhin t6ng quat toan doanh nghi~p khi
doanh nghi~p san xudt kinh doanh nhi~u lo~i san phdm, b&i vi s6 lu<Jng san
phdm tieu th\l cua tUng lo~i san phdm khong thg t6ng h<Jp d toan doanh nghi~p.
• Lam cho nha quan tri d~ nhftm lftn trong vi~c ra quye't d!nh, b&i vi
tu&ng r&ng ne'u tang doanh thu cua nhung san phdm c6 s6 du dam phi do'n vi
ldn thi l<Ji nhu~n se tang Ien nhi~u, nhung di~u nay doi khi c6 thg hoan toan
ngu<JC l~i.
Dg khiic ph\lc nhung nhu<Jc digm cua s6 du dam phi, ta su d\lng khai ni~m
ty l~ s6 du dam phi.
76
2. Ty l~ s6 du dam phi
Ty l~ s6 du dam phi la ty l~ ph~n tram cua s6 du dam phi tinh tren doanh
thu. Chi tieu nay co thg tinh cho tfft ca cac lo~i san ph~m, m()t lo~i san ph~m
tieu th9 hay cho m9t ddn vi san ph~m tieu th9.
Ty l~ s6 du dam phi du<;tc tinh theo cong thuc t6ng quat nhu sau:
Tu nhung du ki~n trong minh h<;>a 3.1, ta c6:

T~i s6 lu<;tng san ph~m tie u th9 X1
~ Doanh thu: gx1 ~ LQ'i nhu~n P1 = (g-a)x1 -b
T~i s6 lu<;tng san ph~m tieu th9 X2
~ Doanh thu: gx2 ~ LQ'i nhu~n P2 = (g-a)x2-b
Nhu v~y khi doanh thu tang m()t lu<;tng la gx2 - gx1
~ LQ'i nhu~n tang m9t lu<;tng la: !'.'.\P = P2 - P1
L\P = (g - a) (x2 - :x1)
(g- a)
V~y: L\P = (x2 - x1)g
g
Ke't lu~n: Thong qua khai ni~m v€ ty l~ s6 du dam phi ta rut ra m6i quan
h~ giua doanh thu v6'i l<;ti nhu~n, m6i quan h~ d6 la: Ne'u doanh thu tang (ho~c
giam) m()t lu<;tng, thi l<;ti nhu~n se tang them (ho~c giam xu6ng) m()t lu<;tng b~ng
doanh thu tang them (ho~c giam xu6ng) nhan v6'i ty l~ s6 du dam phi. Ke't lu~n
tren chi dung khi djnh phi khong thay d6i.
Vi d\l 3.2:
Gia sU' bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh cua doanh nghi~p A (J quy I
nam 2007 nhu sau: (dvt:l.000 d6ng)
T6ng s6 Ty le
Doanh thu 100.000 100%
(-) Bie'n phi 60.000 60%
S6 du dam phi 40.000 40%
(-) Bjnh phi 30.000
LQ'i nhu~n 10.000
Chuang 3: Phan tick mffi quan h? chi phi - khffi luqng - lqi nhu<Jn
Ne"u quy II doanh thu tang 20.000 ngan d6ng thi lqi nhu~n quy 2 tang m9t
luqng la: 20.000 x 40% = 8.000 ngan d6ng
Su d9ng khai ni~m ty l~ sfi du dam phi cho thciy du'Q'c mfii quan h~ giaa
doanh thu v<Ji lQ'i nhu~n va khtlc ph9c du'Q'C cac nhu'Q'C digm cua sfi du' dam phi,
C\l thg:
• Giup nha quan trt c6 cai nhin t6ng quat toan doanh nghi~p khi doanh
nghi~p San xufft kinh doanh nhi~u lo~i san phgm, bdi vl CO thg tflng hQ'p du'Q'C
doanh thu tang them cua toan doanh nghi~p cho tcit ca cac lo~i san phgm tieu th9.
• Giup cho nha quan trt bie"t duqc: Ne"u tang cung m9t luqng doanh thu (do
tang sfi luqng san phgm tieu th\}) d nhi€u bQ ph~n khac nhau, bQ ph~n nao c6 ty
l~ sfi du dam phi cang lc1n thi lqi nhu~n se tang len cang nhi€u.
3. Ke't cdu chi phi

Ke"t cciu chi phi la ty tr<;mg cua tUng lo~i bie"n phi, dtnh phi chie"m trong
t6ng chi phi.
Doanh nghi~p c6 dinh phi chie"m ty tr9ng lc1n, bie"n phi chie"m ty tr<;mg nho
thi ty l~ sfi du dam phi lc1n, ne"u tang (hoi[tc giam) doanh thu thi lqi nhu~n tang
(hoi[tc giam) nhi€u ho'n. Nhung doanh nghi~p c6 dinh phi chie"m ty tr9ng lc1n
thuang la nhung doanh nghi~p c6 muc dftu tu lc1n, vi v~y ne"u gi[tp di~u ki~n kinh
doanh thu~n lQ'i, khi doanh thu tang thi lQ'i nhu~n Se tang nhanh Va ngu'Q'C l~i.
Doanh nghi~p c6 dinh phi chie"m ty tr9ng nho, bie"n phi chie"m ty tr9ng lc1n,
thi ty l~ sfi du dam phi nho, ne"u tang (hoi[tc giam) doanh thu thl lqi nhu~n tang
(hoi[tc giam) ch~m han. Nhung doanh nghi~p c6 dtnh phi chie"m ty tr9ng nho la
nhung doanh nghi~p c6 muc dftu tu thcip vi v~y ne"u gi[tp di€u ki~n kinh doanh
thu~n lQ'i, khi doanh thu tang thi lQ'i nhu~n se tang ch~m va ngu'Q'C l~i.
Vi d\l 3.3:
Gia SU bao cao ke"t qua ho~t d9ng kinh doanh cua cong ty x va y nhu' sau:
(dvt: 1.000 d6ng)
Chi tieu Cong ty X Cong ty Y
Sfi ti~n Ty le Sfi ti~n Ty le
Doanh thu 100.000 100% 100.000 100%
(-) Bie"n phi 30.000 30% 70.000 70%
Sfi du dam phi 70.000 70% 30.000 30%
(-)Dinh phi 60.000 20.000
LQ'i nhu~n 10.000 10.000
- Cong ty X c6 dinh phi chie"m ty tr9ng lc1n (60.000 + 90.000 = 66,67%), ·

bie"n phi chie"m ty tr9ng nho (33,33%), ty l~ sfi du dam phi lc1n: 70%
78
- Cong ty Y c6 d!nh phi chie'm ty tr~mg nho (20.000 + 90.000 = 22.22%),
bie'n phi chie'm ty tr<;mg 16'n (77,78%), do d6 ty l~ s6 du dam phi nho: 30%
Gia sli ne'u hai cong ty cung tang doanh thu len 30% thi:
• Lqi nhu~n cong ty X tang: (30.000 x 70%) = 21.000 ngan d6ng
Lqi nhu~n cua cong ty X luc nay la 31.000 ngan d6ng
• Lqi nhu~n cong ty Y tang: (30.000 x 30%) = 9.000 ngan d6ng
Lqi nhu~n cua cong ty Y luc nay la 19.000 ngan d6ng
Nhu v~y khi cung tang mt)t luqng doanh thu thi lqi nhu~n cua cong ty X
tang nhanh hem cong ty Y.
Gia sli ne'u hai cong ty cung giam doanh thu 30% thi:
• Lqi nhu~n cong ty X giam (30.000 x 70%) = 21.000 ngan d6ng
Lqi nhu~n cua cong ty X luc nay: (10.000 - 21.000) = -11.000 ngan d6ng
• Lqi nhu~n cong ty Y giam (30.000 x 30%) = 9.000 ngan d6ng
Lqi nhu~n cua cong ty Y luc nay la (10.000-9.000) = 1.000 ngan d6ng.
Nhu v~y khi cung giam mt)t luqng doanh thu thi lqi nhu~n cua cong ty X
giam nhanh ho'n cong ty Y, stj thi~t h~i cua cong ty X 16'n ho'n va muc d() rui ro
trong kinh doanh cao ho'n.
4. Don bily ho~t d(mg
Bon bfiy v6'i y nghia thong thuO'ng la cong c1;1 giup chung ta nh~n thuc each
thuc, m6i quan h~ giua ltjc sli d1;1ng v6'i trc;mg luqng cua v~ t di chuy€n ..
Trong kinh doanh, don bfiy ho~t d()ng cho tha'y m6i quan h~ giua stj thay
d6i doanh thu v6'i stj thay d6i lqi nhu~n. C9 th€, noon bay ho~t d()ng cho tha'y
v6'i mt)t t6c dt) tang (ho~c giam) nho cua doanh thu (do s6 lu'Q'ng san phgm tieu
th9 tang ho~c giam) se t~o ra m()t t6c dt) tang (ho~c giam) 16'n v~ lqi nhu~n.
M()t each t6ng quat, don bfiy ho~t d()ng la khai ni~m phan anh m6i quan h~
giua t6c dt) tang (ho~c giam) doanh thu v6'i t6c dt) tang (ho~c giam) lqi nhu~n.
B€ dam bao y nghia tren thi dt) 16'n don bfiy ho~t dt)ng phai 16'n ho'n 1.
Vi dv. 3.4:
Sli d1;1ng du li~u tren bao cao ke't qua ho~t d<)ng kinh doanh cua vi d1;1 3.3.
- Cong ty X, ne'u doanh thu tang 10%, lqi nhu~n tang 7 .000 ngan d6ng
(10.000x 70%), t6c d<) tang lqi nhu~n 70% (7.000 + 10.000)
70%
Bt) 16'n don bgy ho~t dt)ng: lO% = 7
Chuong 3: Phan tich mtfi quan h~ chi phi - khtfi lu<Jng - l<Ji nhuqn
- Cong ty Y, n~u doanh thu tang 10%, lqi nhu~n tang 3.000 ngan dflng
(10.000 x 30%), t6c d() tang lqi nhu~n 30% (3.000 + 10.000)
30%
BQ 16'n don bely hoQ.t d()ng: l0% = 3
Gia sl:t hai doanh nghi~p c6 cung doanh thu va lqi nhu~n, ne"u tang cung
m()t luqng doanh thu, doanh nghi~p nao c6 don bely hoQ.t d<)ng 16'n hon thi lqi
nhu~n tang Ien nhi€u hon, vi v~y t6c d() tang lqi nhu~n se 16'n hon. Bi€u nay
cho tha'y nhung doanh nghi~p ma ty tr<;mg djnh phi 16'n hon bie"n phi thi ty I~ s6
du' dam phi 16'n, tli d6 don bely hoQ.t d()ng se 16'n hon va lqi nhu~n se ra't nhQ.y
cam v6'i slj thay d6i cua doanh thu.
Vi dt;t 3.5:
Sl:t dt;mg du li~u tren bao cao ke"t qua hoQ.t d()ng kinh doanh cua vi d9 3.3.
- Cong ty X c6 djnh phi chie"m ty tr<;mg 16'n trong t6ng chi phi (66,67%), di)
16'n don bely hoQ.t d()ng la 7. Vi v~y, khi doanh thu tang 1% thi lqi nhu~n tang
7% (1% x 7).
- Cong ty Y c6 djnh phi chie"m ty tr<;mg nho trong t6ng chi phi (22,22% ),
dQ 16'n don bely hoQ.t d()ng Ia 3. Vi v~y, khi doanh thu tang 1% thi lqi nhu~n tang
3% (1% x 3).
Tu nhung du li~u da cho a tren ta c6:
V6'i s{) lu'Q'ng San phelm tieu th9 X1
=> doanh thu gxi => lqi nhu~n P1 = (g - a)x1-b
V6'i sfl lu'Q'ng San phelm tieu th9 X2
=> doanh thu gx2 => lqi nhu~n P2 = (g - a)x2-b
(g - a) (x2 - x1)
TO'c di) tang lqi nhu~n = x 100% = (g- a )X1 - b
2
T6c do tang doanh thu = gx - gxi x 100%
. gxi
,q (g - a) (x2 - x1) gx 1 (g - a)x1
Bo' 16'n don bay hoat
' dong=
' (g- a )X1 - b
x gx2 - gx1 = (g - a)x1 - b
V~y ta c6 cong thuc tinh d9 16'n don bely hoQ.t d()ng:
Nhu' v~y tQ.i m()t muc doanh thu nha't djnh, se xac djnh du'Q'C dQ 16'n don
bely hoQ.t d{)ng tQ.i muc doanh thu d6, ne"u dlj kie"n du'Q'C tflc dQ tang doanh thu Se
dlj kie"n du'Q'C tflc dQ tang lQ'i nhu~n va ngu'Q'C lQ.i.
80
Vi dv. 3.6:
Sa d\mg du li~u tren bao cao ke"t qua ho~t d<)ng kinh doanh cua vi d1:1 3.3.
Cong ty Y a mac doanh thu 100.000 ngan d6ng c6 d() 16'n don bfiy ho~t
d()ng la:
A / ' ,!( A30,000
DQ Ian don bay ho~t d9ng = lO.OOO = 3
Ne"u tang doanh thu 10%, lqi nhu~n se tang 30% (10% x 3), ung v6'i muc
tang lqi nhu~n la 3.000 ngan d6ng (10.000 ngan d6ng x 30%).
60%
Ngu'Q'C l~i, d€ lqi nhu~n tang 60%, doanh thu phai tang: -3- = 20%, ung
v6'i muc tang doanh thu la 20.000 ngan d6ng (100.000 ngan d6ng x 20%).
Khi doanh thu cang tang (gia ban khong d6i), lqi nhu~n cang tang thi d9
16'n don bfiy ho~t d<)ng ngay cang giam di.
Don bfiy ho~t d()ng 16'n nha't khi s6 luqng san phfim tieu th1:1 vua vuqt qua
di€m hoa v6n. D€ minh h<;>a cho di€u nay ta c6 bang tinh nhu sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Doanh thu 150.000 200.000 250.000 300.000
(-) Bie"n phi 90.000 120.000 150.000 180.000
S6 du dam phi 60.000 80.000 100.000 120.000
(-) Djnh phi 60.000 60.000 60.000 60.000
Lqi nhu~n 0 20.000 40.000 60.000
Don bfiy ho~t d()ng 00 4 2,5 2
Gia Slt t~i cong ty z san xua't kinh doanh m<)t lo~i san phfim A c6 tai li~u
nhu' sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Hang ky san xua't va tieu th1:1 1.000 san phfim, v6'i gia ban 100/san phfim,
bie"n phi do'n vj 60, djnh phi hang ky (thang, quy ... ) 30.000. Bao cao ke"t qua
ho~t d()ng kinh doanh theo d~ng s6 du' dam phi cua cong ty z nhu' sau:
T6ng s6 Dan vi Ty le
Doanh thu 100.000 100 100%
(-) Bie"n phi 60.000 60 60%
S6 du dam phi 40.000 40 40%
(-) Djnh phi 30.000
Lqi nhu~n 10.000
Chuang 3: Phan tich mffi quan h~ chi phi - khffi lur;mg - l<;1i nhu¢n
Chung ta se nghien cuu S\i tac d()ng cua cac nhan tO' bien phi, dinh phi, gia
ban, sQ' ltiQ'ng san phffm tieu th\l den S\f bien dQng Cua lQ'i nhu~n thong qua cac
truO'ng hqp sau:
TruClng hqp 1: Djnh phi va s6 hiqng san phim tieu thv. thay d6i
Vi dv. 3.7:
Cong ty Z d\f kien ky t6'i tang chi phi quang cao 5.000 va luqng san phdm
tieu th1:1 d\f kien tang 20%. Cong ty Z c6 nen tang chi phi quang cao khong ?
- SO' du dam phi tang them (1.000 x 20%)x 40 = 8.000
- Dinh phi tang them= 5.000
- LQ'i nhu~n tang them (8.000 - 5.000) = 3.000
V~y cong ty Z nen thvc hi~n bi~n phap nay.
TruClng hqp 2: Bie'n phi va s6 htqng san phim tieu thv. thay d6i
Vi dv. 3.8:
Cong ty z d\f kien ky t6'i thvc hi~n chinh sach khuyen mai: khach hang
mua m9t san phdm A thi duqc t~ng m6n qua tri gia la 5. Neu thvc hi~n chinh
sach nay thi sO' luqng san phdm tieu th1:1 d\f kien tang 30%. Cong ty Z c6 nen
thvc hi~n chinh sach nay khong?
Ban m9t san phdm t~ng m9t m6n qua tri gia 5 lam cho bien phi do'n vi
tang 5.
SO' du dam phi do'n vi: 100 - (60 + 5) = 35
- T6ng sO' du dam phi tide tinh: (1.000 x 130%) x 35 = 45.500
- T6ng sO' du dam phi hi~n t~i: 40.000
- T6ng s6 du dam phi tang them: 5.500
- Dinh phi tang them: o
- LQ'i nhu~n tang them: 5.500
V~y cong ty Z nen thvc hi~n chfnh sach ban san phdm kem theo qua t~ng.
TruClng hqp 3: Dinh phi, gia ban va s6 luqng san phim tieu thv.
thay d6i
Vi dv. 3.9:
Cong ty Z d\f kien ky tdi tang chi phi quang cao them 2.000, d6ng thO'i
giam gia ban 5/san phdm. Neu thvc hi~n bi~n phap nay thi luqng san phdm tieu
th1:1 tang 30%. Cong ty Z c6 nen th\fc hi~n bi~n phap nay khong?
SO' du dam phi dan vi: (100 - 5) - 60 = 35
- T6ng s6 du dam phi tide tfnh: (1.000 x 130%) x 35 = 45.500
- T6ng s6 du dam phi hi~n t~i: 40.000
82
- T6ng s6 du dam phi tang them: 5.500
- Dinh phi tang them: 2.000
- LQ'i nhu<%n tang them: 3.500
V<%y cong ty Z nen thvc hi~n bi~n phap nay.
Truong hqp 4: Djnh phi, bie'n phi va s6 luqng san philm tieu th¥
thay d6i.
Vi d¥ 3.10:
Cong ty Z dV ki~n ky t6'i thay d6i hl.nh thuc tra luang cua b9 ph<%n ban
hang, Cl:! th~ la chuy~n 10.000 ti~n htang trii theo thO'i gian sang tra 10/san
phdm ban ra. Qua bi~n pha p nay g:ln k~t qua cua nguO'i ban hang v6'i lqi ich
du<Jc hu&ng, nen luqng san phdm tieu thl:l dV ki~n tang 10%. Cong ty Z c6 nen
thvc hi~n bi~n pha p thay d6i hl.nh thuc tra luo'ng nay khong?
86 du dam phi do'n vt: 100 - (60 + 10) = 30
- T6ng s6 du dam phi u6'c tinh: (1.000 x 110%) x 30 = 33.000
- T6ng s6 du dam phi giam: (7.000)
- Dinh phi giam: (10.000)
V<%y cong ty Z nen thVc hi~n bi~n phap thay d6i hl.nh thuc tra luang cua bQ
ph<%n ban hang.
Truong hqp 5: Djnh phi, bie'n phi, gia ban va s6 luqng san philm
tieu th¥ thay d6i.
Vi d¥ 3.11:
Cong ty Z dV ki~n thVc hi~n bi~n pha p thay d6i hl.nh thuc tra luang cua b9
ph<%n ban hang, Cl:! th~ la chuy~n 10.000 ti~n luang theo thO'i gian sang tra
10/san phdm ban ra, m~t khac giam gia ban 5/san phdm. Qua bi~n phap nay s6
lu<Jng san phdm tieu thl:l dV ki~n tang 30%. Cong ty Z c6 nen thvc hi~n bi~n
phap nay khong?
86 du dam phi do'n vi: (100 - 5) - (60 + 10) = 25
-T6ng s6 du dam phi u6'c tinh: (1.000 x 130%) x 25 = 32.500
- T6ng s6 du dam phi giam: (7.500)
- Dinh phi giam: (10.000)
V<%y cong ty Z nen thvc hi~n bi~n phap thay d6i hl.nh thuc trii luang va
giam gia ban.
Chuang 3: Phan ttch m6i quan h~ chi phi - kh6i lzt<Jng - l<Ji nhu<J,n
TruC1ng h<Jp 6: Xac djnh gia trong truC1ng h<Jp d~c bi~t
Vi dv. 3.12:
Trong ky t6'i cong ty Z v§.n ban 1.000 san phffm nhu cu, ngoai ra c6 m()t
khach hang m6'i d€ nghj mua 250 san phffm va du'a ra cac di€u ki~n sau:
- Gia ban phiii giam it nhdt la 10% so v6'i gia ban hi~n t~i.
- Phai v~n chuygn hang de'n kho cho khach hang, chi phi v~n chuygn u6'c
tinh 1.250.
Ml;lC tieu cua cong ty z khi ban them 250 san phffm thu duqc lqi nhu~n 2.500.
Gia ban trong truang hqp nay la bao nhieu va hqp d6ng c6 thl,ic hi~n duqc
khong? Bie't r&ng thj phdn cua cong ty se khong bj anh hu&ng va vi~c san xudt
250 san phffm nay vfin n&m trong nang 11,ic san xudt du' thua.
Gia ban san phffm trong tru'ang hQ'p nay du'Q'C xac djnh nhu' sau:
- Bie'n phi do'n vj: 60
1.250
- Chi phi v~n chuygn do'n vj: 5 ( 250 )
- Djnh phi do'n vj: 0
2.500
- LQ'i nhu~n do'n vj: 10 ( 250 )
- DGia ban 75
Gia ban theo yeu cdu cua khach hang~ 90 (100 x 90%)
V6'i gia ban 75 cong ty z d~t du'Q'C m9c tieu va thoa man cac di€u ki~n cua
khach hang, vi v~y hQ'p d6ng c6 thg thl,ic hi~n du'Q'c.
Phan tich digm hoa vO'n la m<)t n()i dung quan tr<;mg trong phan tich mO'i
quan h~ chi phi - khO'i lu'Q'ng - lQ'i nhu~n. N6 giup cho nha quan trj xac djnh
du'Q'C sfl lu'Q'ng San phffm tieu th9 va doanh thu hoa vfln, tli d6 xac djnh vung lai,
vung 18 cua doanh nghi~p hay ph~m vi an toan, rui ro cua vi~c kinh doanh.
1. Xac djnh di~m hoa v6n
Bigm hoa vO'n la digm ma t~i d6 t5ng doanh thu b&ng t5ng chi phi ho~c
t5ng sO' du dam phi b&ng t6ng djnh phi. V6'i nhung du li~u tren bao cao ke't qua
ho~t d<)ng kinh doanh O' minh h<;>a 3.1 ta c6:
- Doanh thu: gx
- Bie'n phi: ax
84
- Dinh phi: h
- T6ng chi phi: ax+ h
T~i digm hoa vO'n ta c6 t6ng doanh thu = t6ng chi phi
G9i Xh la sO' luqng san ph~m tieu th1:1 hoa vO'n: gxh = axh + h
h
=> Xh = - -
g- a
lV.Unh h9a. 7.7. Dllo c:do thAnh qu4 dV- trin R
Khuvt,reA
D4oe.dollu\nhqu6.
h h
Ta cong thuc Xh = - - => gxh = - -
g- a ~
g
2. D6 thj m6i quan h~ chi phi - kh6i h.iqng - lqi nhu(ln

a. D6 thj di~m hoa v6n
Dg ve d6 thi digm hoa v6n ta ve duO'ng higu di~n cua hai phu'o'ng tdnh:
- Phuo'ng tdnh doanh thu: y = gx (1)
- Phlio'ng trinh chi phi: y = ax + h (2)
T~i digm ma hai duO'ng higu di~n nay g~p nhau chinh la digm hoa vO'n,
phia hen trai cua digm hoa v6n la vung 16, phia hen phai cua digm hoa vO'n la
vung lai.
Minh hQa 3.2: D6 thj C-V-P
y
s6 tiSn
0 --~~~~~~~~~~~~~~~~--.
x
s6 hrqng san phfim
Chuang 3: Phan tich mdi quan h~ chi phi - khdi lu:qng - lqi nhu(j,n
N goai d6 thi tren ta c6 thg ve d6 thi digm hoa v6n chi tiet hdn b~ng each
tach du'O'ng t6ng chi phi y = ax+ b b~ng hai du'O'ng:
- BuO'ng bien phi: y =ax
- Bu'O'ng dinh phi: y=b
=>Ta c6 d6 thj chi tiet hdn nhu' sau:
Minh hqa 3.3: D6 thi C-V-P hoan chinh
s6 tiSn
y
Duong dinh phi y = b

0 """'--~~~~~~~~~~~~~~~~-.x
s6 luqng san phftm
b. D6 thi l<ji nhu~n
• Me>t lo~i d6 thi khac trong d6 thj v~ m6i quan h~ chi phi - khO'i lu'Q'ng -
lQ'i nhu~n la d6 thj lqi nhu~n. B6 thi nay c6 u'u digm la d~ ve va phan anh du'Q'C
m6i quan h~ s6 lu'Q'ng san ph~m tieu th9 v6'i lqi nhu~n, tuy nhien n6 khong
phan anh du'Q'C mQ'i quan h~ chi phi v6'i s6 lu'Q'ng San phffm tieu th9.
Minh hqa 3.4: D6 thi l<ji nhu~n
y s6 tiSn
Du0ng lqi nhu~n
y = (g- a)x - b
DiSmhoa
0
x
s6 luqng san phftm tieu th\l
-b
86
Vi dv. 3.13:
Gia sll' cong ty X hang ky (thang, quy ... ) c6 tai li~u sau: (dvt: 1.000 d6ng)
- Bi€n phi don vi: 60
- Binh phi: 30.000- Gia ban don vi: 100
,< ? ~ ' ,< 30.000
So luqng san pham hoa von = _ = 750 sp
100 60
Ty l~ s6 du dam phi = 1oo - 60 x 100%= 40%

100
" 30.000
Doanh thu hoa v6n = % = 75.000
40
c. D6 thi dicSm hoa v6n:
• Phuong trinh doanh thu: y = lOOx
• Phuong trinh chi phi: y = 60x + 30.000
Minh h9a 3.5: D6 thi C-V-P
S6 ti€n
y
= 100x
y = 60x + 30.000
75.000
60.000
xh = 750 sp x
0
S6 Iuqng san ph§'.m tieu thv
- B6 thi lqi nhu~n:
Phuong trinh lqi nhu~n y = (100 - 60)x - 30.000, nhu' v~y d6 thi lqi nhu~n
se nhu sau:
Chuang 3: Phan tick mdi quan h~ chi phi - khtfi lur;ng - lr;i nhu{j,n
Minh hQa 3.6: D6 thi lQ'i nhu~n

S6 tiSn
y
y = 40x - 30.000
0 x
S6 lu<;Jng san phffm tieu thv
3. Phan tfoh lQ'i nhu~n mong mu6n

Phan tich lQ'i nhu~n mong mu6n la m<)t trong nhung cong dl;lng chinh trong
phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i lu'Q'ng - lQ'i nhu~n. Trong phan tich lQ'i
nhu~n mong mu6n, ffil;lC tieu la xac dtnh du'Q'C san lu'Q'ng tieu thl;l ho~C doanh thu
d€ d~t du'Q'c muc lQ'i nhu~n mong mu6n.
Ne'u g9i P la lQ'i nhu~n mong mu6n, t~i di€m lQ'i nhu~n P > 0 thi:
SO' du dam phi = dtnh phi + lQ'i nhu~n
Ho~c: Doanh thu = bie'n phi + dtnh phi + lQ'i nhu~n
G9i Xp la s6 lu'Q'ng san phffm tieu thl;l t~i di€m lQ'i nhu~n p
=> (g - a)xp = b + P
b+P
Xp (1)
g-a
V~y:
' cong t h-'uc (1) => b+-

p b+P
Tu A
Xp = - =>gx=-- (2)
g-a p g-a
g
88
Cong thuc tinh san luqng tieu thv, doanh thu dg d~t lqi nhu~n mong mu6n
duqc neu tren con duqc gQi la phuo'ng trinh lqi nhu~n. Trong thlfc te', doanh
nghi~p kinh doanh nhi~u m(lt hang, vi v~y phuang trinh doanh thu d~t lqi
nhu~n mong mu6n duqc stl' dvng ra't hi~u qua. N6 giup nha quan trt xac dtnh
nhanh doanh thu cua toan doanh nghi~p dg d~t mvc tieu lqi nhu~n mong mu6n
trong ky' chi ccin slt dvng hai thong tin la dtnh phi cua toan doanh nghi~p
(khong ccin phan bi~t dtnh phi cua tUng m(lt hang) va ty l~ s6 du dam phi binh
quan cua doanh nghi~p.
4. S6 du an toan
SO' du an to~m la chenh l~ch gifi'a doanh thu thlfc hi~n (ho(lc dlf kie'n) so v6'i
doanh thu hoa v6n.
SO' du an toan thg hi~n d9 an toan trong kinh doanh, doanh nghi~p nao c6
s6 du an toan duo'ng 16'n thi d9 an toan trong kinh doanh cao va nguqc l~i.
SO' du an toan cua cac doanh nghi~p khac nhau la do ke't ca'u chi phi cua
cac doanh nghi~p khac nhau. Thong thuO'ng doanh nghi~p nao c6 dtnh phi chie'm
ty tn;mg 16'n, thi ty l~ s6 du dam phi 16'n, do v~y ne'u doanh thu giam thi 16 phat
sinh nhanh han va nhung doanh nghi~p d6 d9 an toan tha'p trong kinh doanh.
Dg danh gia muc d9 an toan ngoai vi~c stl' dvng s6 du an toan, ccin ke't hqp
v6'i chi tie u ty l~ s6 du an to an.
Vi dv. 3.14:
Bao cao ke't qua ho~t d9ng kinh doanh theo hinh thuc s6 du dam phi cua
hai cong ty Ava B nhu sau: (dvt: 1.000 dflng)
Cong ty A Cong ty B
SO' ti~n Tyl~ SO' ti~n Tyl~
Doanh thu 200.000 100% 200.000 100%
(-) Bie'n phi 150.000 75% 100.000 50%
SO' du dam phi 50.000 25% 100.000 50%
(-)Dinh phi 40.000 90.000
Lqi nhu~n 10.000 10.000
40.000
- Doanh thu hoa v6n cua cong ty A= % = 160.000
25
90.000
- Doanh thu hoa v6n cua cong ty B= % = 180.000
50
Chuang 3: Phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i lit(jng - l(ji nhug,n
- So' du an to~m cua cong ty A = 200.000 - 160.000 = 40.000

- So' du an toan cua cong ty B = 200.000 - 180.000 = 20.000
40.000
- Tyl~ so' du an toan cua cong ty A= 2 00.000 x 100% = 20%
20.000
- Ty l~ so' du an toan cua cong ty B = 2 00.000 x 100% = 10%
Nhu v~y cong ty B c6 dinh phi 16'n hon cong ty A, ty l~ so du dam phi 16'n
hon, nen so du an toan tha'p hon (d<) an toan trong kinh doanh kem hon).
Trong cac vi d1,1 tru6'c, gia dinh r{tng doanh nghi~p chi kinh doanh m<)t lo~i
san phdm nhung thl,l'c te' doanh nghi~p kinh doanh nhi~u m~t hang. Trong tinh
huong nay, vi~c phan tich mO'i quan h~ chi phi - khoi luQ'ng - lQ'i nhu~n se trO'
nen phuc t~p ho'n. Vi v~y, nqi dung phan tich moi quan h~ chi phi - khoi luQ'ng
- lQ'i nhu~n Se dUQ'C tie'p t1,1c nghien CUU trong vi dl,l 3.15 lien quan de'n Cong ty
M kinh doanh ba lo~i san phdm X, Y va Z trong suot mqt nam ho~t dqng, v6'i
cac du li~u nhu sau: (don vi tinh: 1.000 d6ng)
Vi dl;l 3.15:
San phdm x y z
Gia ban mqt san phdm 16 20 10
Bie'n phi m<)t san phcim 5 15 7
San luqng tieu th1,1 dl,l' toan (san phdm) 50.000 10.000 100.000
T6ng dinh phi cua cong ty M la 450.000, khong thay d6i trong nam.
1. K~t cdu hang ban

Ke't ca'u hang ban la moi quan h~ ty tr<;mg giUa doanh thu tllng m~t hang
chie'm trong t6ng doanh thu. Ke't c~fo hang ban trong nam cua cong ty M trong
vi d1,1 3.15 la:
SPX SPY SP Z Cong ty
Doanh
800.000 200.000 1.000.000 2.000.000
thu
Ke't cffu 800.000 200.000
hang xl00%=40% xl00%=10%
2.000.000 2.000.000 50% 100%
ban
90
Kgt c~u hang ban co thg duqc sll' d1;mg dg tinh ty I~ s6 du dam phi binh
quan cua cong ty. Ty I~ s6 du dam phi binh quan cua cong ty g6m cac ty I~ s6 du
dam phi Cua cac san phgm ca bi~t dUQ'C tinh theo kgt C~U hang ban tuo'ng ling
cua chung.
Ty I~ s6 du dam Ty tr<;mg doanh thu cua
Ty I~ s6 du dam
phi binh quan
= :L phi cua san x san phgm i trong t6ng
phgm i doanh thu
Trong tinh hu6ng cong ty M, ty I~ s6 du dam phi binh quan cong ty M se

duqc tinh nhu sau:
Chi tieu Cong ty SPX SPY SP Z
Ty I~ s6 du dam phi 68,75% 25% 30%
Kgt c~u hang ban 100% 40% 10% 50%
Ty I~ s6 du dam phi binh quan 45% = 27,5% + 2,5% + 15%
Anh huang cua kgt c~u hang ban dgn Iqi nhu~n va doanh thu hoa v6n
thong qua ty I~ s6 du dam phi cua m~t hang khac nhau. Ngu trong qua trinh
san xu~t kinh doanh tang ty tr<;mg doanh thu cua nhung m~t hang co ty I~ s6 du
dam phi 16'n, giam ty tr<;mg nhung m~ t hang co ty I~ s6 du dam phi nho th1 ty I~
s6 du dam phi binh quan tang Ien, VI v~y lqi nhu~n tang, doanh thu hoa v6n cua
doanh nghi~p giam diva tU do d9 an toan trong kinh doanh cua doanh nghi~p
tang Jen Va nguQ'C l~i.
2. Phan tfoh di~m hoa v6n trong m6i quan h~ voi k~t cdu hang ban
M6i m~t hang tieu tht;t co bign phi dan vi, gia ban khac nhau se cho ty I~
s6 du dam phi khac nhau. Khi doanh nghi~p ban nhi~u m~t hang khac nhau ma
kgt c~u hang ban thay d6i giua cac ky phan tich th1 digm hoa v6n ciing se thay
d6i. Vl v~y, khi xac dinh digm hoa v6n trong m6i quan h~ v6'i kgt c~u hang ban
thJ. kgt cffu hang ban phai dtiQ'C xac dinh tru6'c Va gia dinh r&ng kgt C~U hang
ban nay dUQ'C duy trJ. 6n dinh khong thay d6i. f)g tinh san luQ'ng hoa v6n cua
tUng m~t hang theo kgt c~u hang ban da xac dinh tru6'c, tht;t'c hi~n cac bu6'c sau:
Bu6'c 1: Xac dinh doanh thu hoa v6n cua toan cong ty theo cong thuc sau day:
Doanh thu hoa v6n cua cong ty M

450.000
=1.000.000
45%
Bu6'c 2: Xac dinh doanh thu hoa v6n tUng lo~i san phgm b&ng each phan
b6 doanh thu hoa v6n cua cong ty cho tUng lo~i san phgm theo kgt c~u hang ban
Chuang 3: Phan tich mefi quan h~ chi phi - khefi lztqng - lqi nhuQ,n
tuang ling cua chung.

Doanh thu hoa v6n cua san ph§'.m X = 1.000.000 x 40% = 400.000
Doanh thu hoa v6n cua san ph§'.m Y = 1.000.000 x 10% = 100.000
Doanh thu hoa v6n cua san ph§'.m Z = 1.000.000 x 50% = 500.000
Bu&c 3: Xac dtnh san luqng hoa v6n cua tllng lo~i san ph§'.m b~ng each 13:y
doanh thu hoa v6n cua tllng lo~i san ph§'.m chia nguQ'C l~i cho gia ban tuo'ng ling
cua san ph§'.m do.
4
San luqng hoa v6n cua san ph§'.m X = oo.ooo = 25.000
16
San luqng hoa v6n cua san ph§'.m Y = lOO.OOO = 5.000

20
z= 500 ·000
S an 1uo'ng h'oa von
? K cua san p h,:;
? ?
am = 50 .000
. 10
Can cu vao du li~u cua vi d\l 3.15, ta co bao cao ket qua ho~t d9ng kinh
doanh cua cong ty M duqc l~p t;iieo phuo'ng phap trvc tiep v&i ket cB:u hang ban
la 40% cua san ph§'.m X, 10% cua san ph§:m Yva 50% cua san ph§'.m Z:
(dvt: 1.000 d6ng)
San 2hl1'.mX San 2hl1'.m Y San 2hl1'.m Z Toan cong ty
Chi tieu
S6 ti~n Ty le S6 ti~n Ty le S6 ti~n Ty le S6 ti~n Ty le
Doanh thu 800.000 100% 200.000 100% 1.000.000 100% 2.000.000 100%
(-) Bie"n phi 250.000 31,25% 150.000 75% 700.000 70% 1.100.000 55%
S6 du dam phi 550.000 68,75% 50.000 25% 300.000 30% 900.000 45%
(-)Dinh phi 450.000
LQ'i nhu~n 450.000
• LQ'i nhu~n cua cong ty = 450.000

• Doanh thu hoa v6n cua cong ty = 1.000.000
• 86 du an toan cua cong ty: 2.000.000 - 1.000.000 = 1.000.000
Gia sli cong ty M thay d6i ket cB:u hang ban theo hu&ng tang ty tr9ng
doanh thu cua san ph§'.m x len 60%, ty tr9ng doanh thu san ph§'.m z giam xu6ng
con 30% trong t6ng doanh thu, ta co:
San 2hl1'.mX San 2hl1'.m Y San 2hl1'.m Z Toan cong ty
Chi tieu
S6 ti~n Ty le S6 ti~n Ty le S6 ti~n Ty le S6 ti~n Ty le
Doanh thu 1.200.000 100% 200.000 100% 600.000 100% 2.000.000 100%
(-) Bie"n phi 375.000 31,25% 150.000 75% 420.000 70% 945.000 47,25%
S6 du dam phi 825.000 68,75% 50.000 25% 180.000 30% 1.055.000 52, 75%
92
Chi tieu San Rh<1'mX San Rh<1'm Y San Rh<1'm Z Toan cong ty
(-)Dinh phi 450.000
Lqi nhu~n 605.000
• Lgi nhu?n cua cong ty = 605.000
• Doanh thu hoa v6n cua cong ty = 45 0.000 = 853.081

52,75%
• 86 du an toan cua cong ty: 2.000.000 - 853.081 = 1.146.919
Nhu v?y, do cong ty M da thay d6i ke"t c~u hang ban, ma C\} thg la tang ty
tr<;mg doanh thu cua san phftm x tU 40% len 60%, giam ty tr<;mg doanh thu cua
san phfim y tU 50% xu6ng con 30%, theo chigu hu6'ng tang ty tn;mg doanh thu
cua san phftm c6 ty l~ s6 du dam phi 16'n lam cho ty l~ s6 du dam phi binh quan
tang 7,75% (tU 52,75% len 45%), nen lgi nhu?n tang 155.000. M~t khac, do ty l~
s6 du dam phi binh quan tang len nen doanh thu hoa v6n giam va s6 du an toan
tang len.
I)g ve d{) thi hoa vf>"n trong truO'ng hQ'p kinh doanh nhigu san phfim, Slt
d\}ng tr\}C Ox thg hi~n doanh thu va tr\}C Oy thg hi~n lgi nhu?n, v6'i gia dinh
vi~c tieu th\} san phfim dugc thvc hi~n theo thu w u'u tien tU san phfim c6 kha
nang sinh lQ'i cao nh~t de"n San phftm CO kha nang sinh lQ'i th~p ho'n, theo mQt
ke"t C~U hang ban duQ'C gia djnh tru6'c. Kha nang sinh lQ'i cua san phfim duQ'C do
luO'ng theo ty l~ s6 du dam phi cua san phftm d6. Trong tinh hu6ng cong ty M (vi
d\l 3.15), dg ve d6 thi hoa v6n, phai gia dinh san phftm x dugc tieu th\} dfiu tien
(vi c6 ty l~ s6 du dam phi cao nh~t 68,75%) v6'i ty tr<;mg doanh thu tieu th\l 40%,
ke" de"n la san phftm z (ty l~ s6 du dam phi la 30%) v6'i ty tr9ng doanh thu tieu
th\} la 50%, cu6i cung la san phftm y c6 ty l~ s6 du dam phi th~p nh~t 25%.
Bu6'c tie"p theo la xac dinh cac t<;>a d9 tren d6 thi theo doanh thu va lgi nhu?n
liiy ke" sau khi kinh doanh Mn lugt tung m~t hang. Trong tinh hu6ng cong ty M,
CaC t<;>a dQ tren dfi thi duQ'C xac dinh nhu sau:
Doanh thu SO' du Lai (18)
San phc1'm Doanh thu T<;>a d()
lily ke' dam phi Hiy ke'
0 0 0 -450.000 (0; -450)
x 800.000 800.000 550.000 100.000 (800; 100)
z 1.000.000 1.800.000 300.000 400.000 (1.800 ; 400)
y 200.000 2.000.000 50.000 450.000 (2.000 ; 450)
N6i cac t<;>a d() tren d6 thi se duQ'C m9t duO'ng g~p khuc. Sau d6, ke duO'ng
thltng n6i li~n digm dfiu va digm cu6i cua duO'ng g~p khuc. DuO'ng thftng n6i li~n
t<;>a d() th~p nh~t (digm dfiu) va t<;>a dQ cao nh~t (digm cu6i) thg hi~n lgi nhu?n
trung binh cua ba san phfim. Vi v?y, duO'ng thftng nay cAt tr\}C hoanh t~i digm
Chuong 3: Phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i lit(jng - l<Ji nhu¢n
nao thi d6 chinh la di€m hoa vO'n vi t?i d6 lqi nhu~n b~ng 0.
Minh h9a 3.6: D6 thj hoa v6n khi kinh doanh nhMu m~t hang
Lai/ 16 (tr. d) Sanphfim Y
500
~ (2.000 ; 450)
200
100
Doanh thu (tr. d)
0
2.000
-100
-200
-450
-500
3. Xac djnh hoa h6ng ban hang

Cac doanh nghi~p thu'O'ng khuy~n khich tieu th9 b~ng each thu'O'ng cho
nhan vien ban hang hoa h6ng ban hang theo muc doanh thu h<;> d?t du'Q'C. Tuy
nhien, doi khi chinh sach thu'O'ng hoa h6ng ban hang theo doanh thu khong d?t
du'Q'C m9c tieu lam tang lqi nhu~n cua nha quan tri. Bg minh h<;>a vffn d~ nay,
hay xem xet tinh huO'ng ap d9ng hoa h6ng ban hang cua cong ty K.
Vi dv. 3.16:
Cong ty Kap d9ng chinh sach thuO'ng hoa h6ng ban hang la 10% doanh
thu tieu th9 cho hai mftu ma san phgm T. Thong tin lien quan d~n san phgm T
lo?i thu'O'ng va lo?i chuyen nghi~p nhu' sau: (do'n vi tinh: 1.000 d6ng)
Lo?i thu'O'ng Lo?i chuyen nghi~p
Bo'n gia ban 600 750

Bi~n phi do'n vi 252 450
86 du dam phi do'n vi 348 300
V<1i thong tin tren, nhan vien ban hang cua cong ty K se tich eve gi<1i
thi~u d~n khach hang lo?i san phgm T nao? Cau tra lO'i di nhien la san phgm
lo?i chuyen nghi~p vi n6 c6 gia ban cao ho'n va nhan vien ban hang se nh~n
duqc hoa h6ng ban hang nhi~u ho'n. Tuy nhien, dung tren phu'o'ng di~n c6ng ty
K, lqi nhu~n cong ty K se tang nhi€u ho'n n~u nhan vien ban hang t~p trung
kinh doanh san phgm lo?i thu'O'ng vi san phgm lo?i thu'O'ng c6 s6 du' dam phi do'n
94
vi cao hon.
Vi v~y, d€ giai quye"t mau thu§.n nay, nha quan tri nen xay dVng chinh
sach thuang hoa h6ng ban hang theo ty l~ phgn tram cua s6 du dam phi, t6t
hon la hoa h6ng tinh theo ty l~ phgn tram cua doanh thu. Khi d6' se khuye"n
khich duqc nhan vien ban hang d~y m~;mh vi~c tieu th1,1 v6'i ke"t ca'u hang ban
theo hu6'ng tang san ph~m c6 ty l~ s6 du dam phi cao hon, tU d6 c6 th€ t6i da
h6a lqi nhu~n cho cong ty v6'i di~u ki~n dinh phi khong thay d6i khi thay d6i
ke"t ca'u hang ban.
V". ilNG- IDVNG- IUIAN ll1l<0D I.IQ NH~"M rnB;mNG- mm.AN ll1l<0H
M6I QN.i\.N H~ <0HI mml - BH6I BtlQNG- - BQI NHN~N
Phan tich CVP Ia ky thu~ t phan tich sv thay d6i cua cac bie"n s6 xua't hi~n
trong phuong tr!nh lqi nhu~n. Tuy nhien, cac bie"n s6 nay ra't kh6 d€ dV doan
chinh xac trong moi truO'ng kinh doanh nhi~u bie"n d(mg, vi v~y cgn phai thvc
hi~n phan tich CVP nhi~u Mn v6'i sv thay d6i nhi~u bie"n s6 cung luc. Day la ky
thu~t phan tich d9 nh~y. Phan tich d9 nh~y la ky thu~t phan tich "cai gi se xay
ra - ne"u nhtf' d€ ki€m tra ke"t qua se thay d6i ra sao ne"u c6 sv thay d6i trong du
li~u dV doan ban dgu ho~c sv thay d6i trong cac gia djnh. Vi d1,1, trong phan tich
CVP, phan tich d9 nh~y dung d€ trii lO'i cau hoi lqi nhu~n se thay d6i nhu the"
nao ne"u gia ban san ph~m Mn luqt giam 2%, 4%, 6%, 8%, ... tuong ung la ty l~
tang san luqng tieu th1,1. Ho~c, d€ tra lO'i cau hoi lqi nhu~n se thay d6i nhu the"
nao ne"u nhu bie"n phi don vj giam Mn luqt 2%, 5%, ... djnh phi tang 0,5%, 2%, ...
va nguqc l~i. V6'i sv phat tri€n cua cong ngh~ thong tin, cac cong Cl,l h6 trq nhu
Microsoft Excel, .. da giup cho cong vi~c phan tich d() nh~y tr& nen d~ dang hon.
Sit d1,1ng bang tinh Excel, nha quan tri c6 th€ thl,l'c hi~n phan tich d() nh~y d€
ki€m tra cac tinh hu6ng kinh doanh CO th€ xay ra khi CO S\f thay d6i gia ban,
san luqng ban, bie"n phi don vj, djnh phi va lqi nhu~n mong mu6n.
Minh h9a 3.7: Bang tinh Excel phan tich m6i quan h~ CVP
Don vi tinh: 1.000 d Gia ban: 200
San luqng tieu thµ d~ di;tt lqi nhu~n mong rnu6n Ia:
Bifo phi 0 1.200.000 1.600.000 2.000.000
Dinh phi don vi Di~m hoa v6n
2.000.000 100 20.000 32.000 36.000 40.000
2.000.000 120 25.000 40.000 45.000 50.000
2.000.000 150 40.000 64.000 72.000 80.000
2.400.000 100 24.000 36.000 40.000 44.000
2.400.000 120 30.000 45.000 50.000 55.000
2.400.000 150 48.000 72.000 80.000 88.000
2.800.000 100 28.000 40.000 44.000 48.000
2.800.000 120 35.000 50.000 55.000 60.000
2.800.000 150 56.000 80.000 88.000 96.000
Nhin vao bang tinh Excel trong minh h<;>a 3. 7, nha quan tr! c6 th€ bie"t
Chuang 3: Phan tich mdi quan h¢ chi phi - khdi lur;ng - lr;i nhuQ,n
du'Q'C CEln phai ban bao nhieu San phclm dg d?t du'Q'C mQt muc lQ'i nhu~n mong
mu6n c9 thg va bien phi, dtnh phi phai chi ra trong truang hQ'p d6 la bao nhieu.
Vi d9: c&n phai tieu th9 32.000 san phclm dg d?t du'Q'C lqi nhu~n la 1.200.000
tu'ang ung vai dtnh phi phai chi ra la 2.000.000 va bien phi dan vt san phclm la
100. Trong minh hQa 3. 7 ciing cho tha'y tuang ung vai m8i m9t ket ca'u chi phi
nha't dtnh thi san lu'Q'ng hoa v6n phai la bao nhieu.
M9t cong c9 phan tich d9 nh?Y duqc ling d9ng trong phan tich CVP la s6
du an toan (ty l~ s6 du an toan). Nhu da giai thi~u trong m9c III, ty l~ s6 du an
toan la ty l~ ph&n tram giua ph&n chenh l~ch doanh thu va doanh thu hoa v6n
so vai doanh thu. Theo nhu minh hQa 3.7, neu nha quan trt l~p dlf toan kinh
doanh 40.000 san phclm vai gia ban 200, bien phi dan vt la 120 va dtnh phi la
2.000.000, se d?t duqc lQ'i nhu~n dt! kien la 1.200.000. Luc nay, ty l~ s6 du an
toan se la:
40.000 x 200 - 25.000 x 200
Ty l~ s6 du an toan = x 100% = 37 ,5%
40.000 x 200
Ket qua 37 ,5% n6i len san luqng tieu th9 thtfc te cua doanh nghi~p c6 thg
giam SO vai dlf toan nhu'ng khong du'Q'C giam nhi€u han 37,5% .(trong di€u ki~n
cac yeu t6 khac khong thay d6i so vai dlf toan) vi neu giam nhi€u han 37 ,5%,
cong ty se rai vao tinh tr?ng 18. N 6i each khac, khi phan tich dQ nh?Y cua lqi
nhu~n theo S\f thay dfli cua san lu'Q'ng tieu th9, cho tha'y bien dQ dao dQng cua
san lu'Q'ng tieu th9 tu 25.000 san phclm den 40.000 san phclm dg dam bao c6 lqi
nhu~n.
Phan tich d9 nh?Y la ky thu~ t phan tich kha dan gian dg ghi nh~n nhung
di€u ki~n khong chi:ic chi:in vao qua trinh phan tich. Phan tich d9 nh?Y ph&n
nao giup nha quan trt c6 cai nhin t6t han v€ rui ro. Ngay nay, m9t s6 doanh
nghi~p sii' d9ng cac phEtn m€m l~p ke ho?Ch tai chinh phuc t?p dg xay dtfng mo
hinh lqi nhu~n phu hQ'p d?c thu cua doanh nghi~p minh va khi:ic ph9c nhung gia
dtnh ban d&u cua ky thu~t phan tich CVP truy€n th6ng, sau d6, thlfc hi~n vi~c
phan tich dQ nh?Y thong qua nhi€u tinh hu6ng kinh doanh vai xac sua't xay ra
cac tinh hu6ng kinh doanh d6.
w. m~N mmlm
"-' ?
mm~ mm m1Nm
A '-
~m~N
"- 7
mimm Mm1
A.'
QID~N m~
:I'\
mm1~mi-mm61Bti~Nm-B~INmlID~N
H?n che cua mo hinh phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i luqng - lqi
nhu~n thg hi~n fJ chfi la mo hinh phan tich nay thlfc hi~n du'Q'C phai d?t trong
m9t s6 di€u ki~n gia dtnh, ma nhung gia dtnh nay ra't it xay ra trong thlfc te.
Nhung di€u ki~n gia dtnh d6 la:
1. Gia ban khong d6i trong ph?m vi phu hQ'p cua muc d9 ho?t d()ng. Dan
96
gia ban Cua san phffm ho~c dich V\l khong thay dfii khi muc dQ ho~t dQng thay
d6i.
2. Trong ph~m vi phu hqp cua muc d<) ho~t d<)ng, chi phi c6 thg du'Q'C phan
chia m<)t each chinh xac thanh bie'n phi va dinh phi. Bie'n phi dun vi khong d6i,
va t6ng dinh phi khong d6i trong ph~m vi phu hqp cua muc d9 ho~t d9ng.
3. B6i v6'i nhung doanh nghi~p kinh doanh nhi€u m~t hang, ke't cftu san
phdm ban ra khong thay d6i.
4. B6i v6'i doanh nghi~p san xuftt, hang tdn kho khong thay d6i gifi'a cac
ky. S6 l11qng san phdm san xuftt bi'tng s6 l11qng san phdm tieu thv.
Phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i lu'Q'ng - lqi nhu~n la nghien cuu stf
tac d<)ng qua l~i giUa cac nhan t6 s6 lu'qng san phdm tieu thv, gia ban, bie'n phi,
dinh phi va ke't cftu hang ban, ddng thai nghien cuu anh hu'O'ng cua sv
tac d<)ng
qua l~i d6 de'n lqi nhu~n. Bg thtfc hi~n mvc dich tren c§.n phai tach chi phi cua
doanh nghi~p thanh bie'n phi va dinh phi, phai nAm vung m9t s6 khai ni~m co'
ban su dvng trong phan tich nhu' s6 du' dam phi, ty l~ s6 du' dam phi, ke't cftu chi
phi, don bdy ho~t d<)ng. Tren ca sO' nhung khai ni~m d6, tie'n hanh phan tich
digm hoa v6n va lqi nhu~n, t1m ra cong thuc xac dinh s6 lu'Q'ng san phdm tieu
thv va doanh thu hoa v6n, cong thuc xac dinh s6 lu'qng san phdm tieu thv va
doanh thu t~i muc lqi nhu~n mong mu6n. Tren co' sO' nhung khai ni~m d6 va v~n
dvng m6i quan h~ chi phi - kh6i 111qng - lqi nhu~n se giup nha quan tri du'a ra
nhung quye't dinh nhi'tm tang kh6i lu'Q'ng san phdm tieu thv dg t~n dvng nang
ltfc cua may m6c thie't bi, tang lqi nhu~n cua doanh nghi~p. Tren Co' Sd v~n dvng
m6i quan h~ chi phi - kh6i 111qng - lqi nhu~n se giup nha quan tri du'a ra nhung
quye't dinh kinh doanh. Phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i lu'qng - lqi nhu~n
la n9i dung quan tr<;mg cua ke' toan quan tri.
Cau 1. Trinh bay khai ni~m s6 du' dam phi va ty l~ s6 du' dam phi? Neu
nhung ung dvng cua chung trong phan tich m9i quan h~ chi phi - khfii lu'Q'ng -
lqi nhu~n?
Cau 2. H§.u he't chi phi O' cong ty A la bie'n phi trong khi d6 O' cong ty B
h§.u he't chi phi la dinh phi. Hay cho bie't cung v6'i m9t muc tang doanh thu, muc
tang lqi nhu~n cua cong ty nao cao han? Giai thich.
Cau 3. Trinh bay khai ni~m va y nghia cua don bdy ho~t d9ng.
Cau 4. Trinh bay khai ni~m va y nghia cua digm hoa v6n.
Cau 5. Ve dd thi C-V-P thg hi~n du'<Jng bigu di~n cua doanh thu va chi phi.
Giai thich stf thay d6i cua dd thi khi: (1) Ban gia ban giam (2) T6ng dinh phi
tang (3) Bie'n phi dun vi tang.
Chuang 3: Phan tich mffi quan h~ chi phi - khffi luqng - lqi nhuqn
Cau 6. Trinh bay khai ni~m va y nghia cua s6 du an toan.

Cau 7. Ke't cftu hang ban la gi? Gia dtnh nao trong phan tich C-V-P c6
lien quan de'n ke't cftu hang ban?
Cau 8. T~i sao vi~c thay d6i ke't cftu hang ban se lam thay d6i san luqng
hoa v6n va lqi nhu~n cua doanh nghi~p?
Cau 9. Trinh bay v~ nhung gia dtnh trong phan tich m6i quan h~ C-V-P
Cau 10. Trinh bay each tinh digm hoa v6n a nhung doanh nghi~p san xuftt
va kinh doanh nhi~u lo~i san phdm.
Du li~u sau dung dg tra lO'i cho cac cau hOi tU 1-5.
Cho bao cao k€t qua ho~t d()ng kinh doanh trong m()t thang nhu' sau: (Bvt:
1.000 d6ng)
Doanh thu (12.000 x 20) 240.000
Bie'n phi (12.000 x15) 180.000
86 du dam phi 60.000
Btnh phi 27.000
Lqi nhu~n 33.000
Nang ltfc san xuftt t6i da la 20.000sp
Cau 1. 86 luqng san phdm tieu th\l hoa v6n va doanh thu hoa v6n la:
a. 5.400 va 108.000
b. 6.600 va 132.000
c. 1.800 va 36.000
d. 5 .400 va 81. 000
Cau 2. B9 16'n don bdy ho~t d()ng la:
a. 0,55 b. 1,818
b. 181% d. 2,2
Cau 3. Ne'u ban m()t san phdm tren muc hoa v6n thi thu&ng cho nhan
vien ban hang la 2/san phdm. 86 luqng san phdm tieu th\l dg d~t lgi nhu~n nhu'
ban dftu la:
a. 20.000
b. 11.000
c. 14.600
d. TB:t ca d~u sai
98
Cau 4. Ne'u doanh thu tang them 5% thi lqi nhu~n tang them la:
a. 3.000 b. 63.000
b. 5.000 d. 9.000
Cau 5. Gia sU' trong thang da ban duqc 12.000 san phdm, c6 mt)t khach
hang d~ nghi mua 8.000 san phdm, v6'i gia khong qua 85% gia dang ban, chi phi
v~n chuygn giao hang 700, nha quan tr! mu6n ban lo hang nay dg thu duqc lqi
nhu~n 7.300. Gia ban t6i thigu m8i san phdm cua 10 hang nay theo yeu cftu nha
quan tr! la:
a. 16 b. 17
b. 16,5 d.>16
Cau 6. SO' du dam phi thay d6i khi:
a. Dan gia ban thay d6i
b. Bie'n phi do'n vi thay d6i
c. Dan gia ban va bie'n phi dan tj thay d6i
d. Ba cau a, b va c d~u dung
Caau 7. Doanh thu hoa v6n thay d6i khi thay d6i ke't ca'u hang ban vi:
a. T6ng doanh thu thay d6i
b. Tyl~ s6 du dam phi binh quaan thay d6i
c. T6ng d!nh phi thay d6i
d. T6ng bie'n phi thay d6i
Ca u 8. Phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i luqng - lqi nhu~n la nghien
cuu sv tac d(mg cua cac nhan t6 sau de'n lqi nhu~n:
a. Kh6i luqng san phdm tieu th1;1, gia ban, gia thanh, chi phi ban hang, chi
phi quan ly.
b. Kh6i luqng san phdm tieu th1;1, gia ban, bie'n phi, d!nh phi.
c. Kh6i luqng san phdm tieu th1;1, gia ban, gia thanh, chi phi ban hang, ke't
ca'u hang ban.
d. Kh6i luqng san phdm tieu th1;1, gia ban, bie'n phi, d!nh phi va ke't ca'u
hang ban.
Cau 9. Ke't ca'u chi phi la:
a. Ty l~ phftn tram cua s6 du dam phi tinh tren doanh thu
b. Tyl~ phftn tram giUa gia thanh tren gia ban
c. Ty l~ phftn tram cua t6ng chi phi tinh tren doanh thu
d. MO'i quan h~ ty tr9ng cua tUng lo~i bie'n phi, d!nh phi trong t5ng chi phi
Cau 10. Nhung doanh nghi~p c6 don bely ho~t dt)ng 16'n la nhfi'ng doanh
Chuang 3: Phan tich mdi quan h~ chi pht - khdi lu:qng - lqi nhu<j,n
nghi~p c6 k€t cau chi phi va ty l~ s6 du' dam phi:

a. Dinh phi chi€m ty tr<;mg 16'n, bi€n phi chi€m ty tr9ng nho va ty l~ s6 du
dam phi l6'n.
b. Bi€n phi chi€m ty tr9ng 16'n, dinh phi chi€m ty tr9ng nho va ty l~ s6 du
dam phi 16'n.
c. Dinh phi chi€m ty tr9ng 16'n, bi€n phi chi€m ty tr9ng nho va ty l~ s6 du
dam phi nho
d. Dinh phi chi€m ty tr9ng nho, bi6n phi chi€m ty tr9ng 16'n va ty l~ s6 du
dam phi nho.
Bai 1.
Cong ty X san xuat kinh doanh san phdm A. C6 tai li~u nam 20x7 nhu
sau: (dvt: d6ng)
1/ Doanh thu (50.000sp x 12.000/sp) 600.000.000
2/ Gia v6n hang ban 327 .000.000
- Chi phi nguyen li~u tr\fc ti€p 150.000.000
- Chi phi nhan cong tr\fc ti€p 82.000.000
- Chi phi san xuat chung 95.000.000
31 Lqi nhu~n g9p 273.000.000

4/ Chi phi ban hang 175.500.000
- Bi€n phi ban hang 65.500.000
+ Hoa h6ng ban hang 48.000.000
+Chi phi v~n chuygn 17.500.000
- Dinh phi ban hang 110.000.000
5/ Chi phi quan ly doanh nghi~p 89.000.000
- Bi€n phi quan ly doanh nghi~p 4.000.000
- Dinh phi quan ly doanh nghi~p 85.000.000
61 L<Ji nhu~n 8.500.000
Bi€t rAng tat ca cac bi€n phi cua cong ty bi€n d9ng theo kh6i lu<Jng san
phdm, ngo~i tru hoa h6ng ban hang bi€n d9ng theo doanh thu. Bi€n phi san
xuat chung la 500d/sp. Kha nang cua cong ty c6 thg san xuat t6i da 75.000 san
phdm.
100
Yeu cdu:
1. L~ p bao cao k~t qua ho~ t d(mg kinh doanh nam 20x7 theo hinh thuc s5
du dam phi.
2. Nhkim nang cao lqi nhu~n trong nam 20x8, cong ty nghien cuu hai
phu'o'ng an:
a. Giam gia ban 20% thi cong ty Slt dt,mg du'Q'C 92% nang hjc san xu~t
b. Tang gia ban 20%, tang hoa h6ng ban hang Ien 10% tinh tren doanh
thu va tang chi phi quang cao 80.000.000 theo dt! kie'n kh5i lu'Q'ng san phffm ban
ra tang 40%.
Cong ty nen ch<;m phuo'ng an nao? T~i sao?
3. Cong ty dt! kie'n stl' dt,mg nguyen v~t li~u thay the' lam chi phi nguyen
v~t trl,l'c tie"p li~u giam 1.830d/sp. Cong ty c~n phai ban bao nhieu san phffm dg
lqi nhu~n trong nam 20x8 la 85 .400. OOOd?
4. Theo y ki~n phong quang cao, cong ty c~n phai tang chi phi quang cao,
v~y cong ty phai tang chi phi quang cao Ia bao nhieu dg d~t duqc ty su~t lqi
nhu~n tren doanh thu la 4,5% ung v&i san lu'Q'ng tieu th9 la 60.000 san phffm?
5. Cong ty dt! kie"n, sau khi d~t digm hoa vO'n se ho them chi phi bao bi la
l.OOOd/sp. Dt! kie'n SLTT se d~t muc 60.000 sp. Phan tich CVP cho bie"t lqi
nhu~n cong ty se bi anh hu'O'ng ra sao?
6. Cong ty dt! kie"n, SLTT la 60.000 sp

Khi san lu'Q'ng tieu th9 tU 0 - 20.000 sp se khong thay d6i so v&i hi~n t~i.
Khi san lu'Q'ng tieu th9 tU 20.001 - 40.000 sp se tang them chi phi quang
cao la 1.000/sp.
Khi san luqng tieu th9 tU 40.001 - 60.000 sp se tang them hoa h6ng cho
nhan vien ban hang 500/sp va giam gia ban 700/sp.
Phan tich CVP cho bie"t lqi nhu~n cong ty se bi anh hu'O'ng ra sao?
7. Cong ty dt! kie"n, SLTT la 60.000 sp
Khi san luqng tieu th9 tU 0 - 20.000 sp se khong thay d6i so v&i hi~n t~i.
Khi san lu'Q'ng tieu th9 tU 20.001 - 40.000 sp se tang them chi phi quang
cao la 25.000.000.
Khi san lu'Q'ng tieu th9 tu 40.001 - 60.000 sp se tang them hoa h6ng cho
nhan vien ban hang 500/sp va giam gia ban 700/sp.
Phan tich CVP cho bie"t lqi nhu~n cong ty se bi anh huO'ng ra sao?
Bai 2.
Cong ty X san xu~t kinh doanh san phffm A, nang ll,l'c san xu~t t5i da
150.000 san phffm, c6 tai li~u nam 20x7 nhu' sau: (dvt: d6ng)
Chuang 3: Phan tich mtfi quan h~ chi phi - khtfi luqng - lqi nhuQ,n
1. Doanh thu: 1. 000. 000. 000

2. Gia v6n: 590.000.000
- Chi phi nhan cong trvc tie'p 150.000.000
- Chi phi nguyen li~u trvc tie'p 300.000.000
- Chi phi san xmit chung 140.000.000
3. LQ'i nhu~n gQp 410.000.000
4. Chi phi ban hang 241. 000. 000
- Bie'n phi ban hang 100.000.000
- D!nh phi ban hang 141.000.000
5. Chi phi quan ly doanh nghi~p 110.500.000
- Bien phi quan ly doanh nghi~p 10.000.000
- D!nh phi quan ly doanh nghi~p 100.500.000
6. LQ'i nhu~n 58.500.000
Yeu cdu:
1. L~p bao cao ke't qua ho~t d9ng kinh doanh nam 20x7 theo hl.nh thuc s6
du dam phi. Xac dtnh s6 luQ'ng san phdm tieu th1:1 va doanh thu t~i digm hoa
v6n, ve d6 th! minh h<;>a. Bie't ding gia ban san phdm A la 10.000d, bie'n phi san
xudt chung ddn vt san phdm la 500d
2. C6 khach hang mua them 40.000 san phdm va dua ra cac di€u ki~n sau:
- Gia ban phai giam it nhdt 5% so v6'i gia ban hi~n nay.
- Chdt lu'Q'ng san phdm phai du'Q'C nang cao hdn tru'6'c. Bg d~t yeu cdu nay
chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p tang them 1.000d/sp.
- Phai v~n chuygn hang den kho nguO'i mua. Chi phi v~n chuygn la
10.000.000d
M1:1c tieu cua cong ty khi ban them 40.000 san phdm phai thu du'Q'C lQ'i
nhu~n la 66.000.000d. Gia ban thdp nhdt trong truO'ng hQ'p nay la bao nhieu?
HQ'p d6ng c6 duQ'c thvc hi~n khong?
Bai 3.
Hang hang khong XYZ v~n hanh 35 chuyen bay khu h6i ch~ng TP.HCM -
Ha N9i m6i tudn. Hang nay tinh gia ve la 2 tri~u d6ng cho m6i ch~ng m9t chi€u
cho m6i hanh khach. May bay cua hang c6 thg ph1:1c V\l t6i da 150 khach hang
cho 1 ldn bay. Ti€n xang va cac chi phi lien quan den 1 chuyen bay la 50 tri~u
d6ng. Chi phi bua an la 50 ngan d6ng/ khach/ chuyen. Chi phi phi hanh doan,
ph\IC V\l du6'i m~t ddt, quang cao, Va cac chi phi quan ly khac cho ch~ng
TP.HCM - Ha N9i vao khoang 4.690 tri~u d6ng/ tudn.
102
Yeu cdu:
1. Gia sll' hang XYZ v~n hanh 70 chuye'n bay (35 chuye'n bay khu h6i)/
tugn, m6i chuye'n bay trung binh phai chuyen ch& bao nhieu khach hang thi
hang m<Ji c6 thg hoa v6n?
2. Ne'u ty l~ chie'm ch6 la 60% cho tdt ca cac chuye'n bay (40% ghe" tr<Sng),
hang XYZ phai v~n hanh bao nhieu chuye'n bay m6i tugn dg d~t lqi nhu~n mfo
tugn la 4.346 tri~u d6ng?
Bai 4.
Cong ty Hoang Kim chuyen san xudt va tieu th1,1 m<)t lo~i san phffm A v<Ji
gia ban la 5 ngan d6ng/ san phffm. Hi~n nay, cong ty san xudt va tieu th1,1
50.000 san phffm A m6i nam. Bie'n phi san xudt va ban hang tinh cho 1 san
phffm ldn htqt 2,5 ngan d6ng va 0,5 ngan d6ng. Dinh phi san xudt chung va
dinh phi ban hang va quan ly doanh nghi~p Mn luqt la 70.000 ngan d6ng va
30.000 ngan d6ng. TruO'ng b9 ph~n tie'p thi d~ xudt trong nam tdi phai tang gia
ban san phffm len 6 ngan d6ng/ san phffm, d6ng thO'i tang cu'dng quang cao dg
duy tri muc san luqng tieu th1,1 nhu hi~n nay. M1,1c tieu cua cong ty cho nam tai
la d~t du'<Jc 10% lqi nhu~n tinh tren doanh thu.
Yeu cdu:
1. Tinh chi phi quang cao ma cong ty c6 thg chdp nh~n dg d~t du<Jc m1,1c
tieu d~ ra cho nam tdi.
2. Tinh san lu<Jng tieu th1:1 va doanh thu hoa v<Sn cho nam tdi.
Bai 5.
Cong ty Minh Tri chuyen san xudt va kinh doanh m<)t lo~i san phffm X.
Cong ty dang xem xet 2 phuang an: Phuang an A - giu nguyen quy trinh san
xudt cu, va phuo'ng an B - hi~n d~i h6a quy trinh san xudt. Du li~u v~ chi phi
thich h<Jp lien quan de'n quy trinh san xudt hi~n t~i va quy trinh san xudt sau
khi hi~n d~i h6a nhu' sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Phuang an A Phuang an B
Chi phi san xudt:
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p 1 sp 20 20
Chi nhan cong trvc tie'p 1 sp 18 10
Bie'n phi san xudt chung 1 sp 34 24
Dinh phi san xudt chung 1 nam 43.000 160.000
Chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p:
Bie'n phi 1 san phffm 5 5

Dinh phi ban hang va quan ly 1 nam 12.000 12.000
103
Chuong 3: Phan tich mtfi quan h~ chi phi - khtfi luqng - lCJi nhuQ,n
Gia ban 1 san phdm X i1 ca 2 phudng an d~u la 125.

Yeu cdu:
1. Tinh san luqng tieu th\l hoa v6n cho tung phudng an?
2. Gia sll' cong ty hi~n nay dang v~n hanh quy tdnh san xuB:t cu, t~i san
luqng tieu th1;1 la bao nhieu thi cong ty m6'i nen biit dclu hi~n d~i h6a quy trinh
san xuB:t?
Bai 6.
Cong ty c6 phcln Tan Thjnh Vuqng la doanh nghi~p chuyen san xuB:t va
cung cB:p m9t lo~i qu~t may tren thj truO'ng. Trong 5 nam qua, cong ty da c6 Slf
tang tru&ng dang k€ v~ doanh thu. Tuy nhien v6'i stj c~nh tranh ngay cang gay
giit, hQi d6ng quan trj cong ty da phai tinh den m9t chien djch quang cao trong
nam t6'i d€ giii' vung thj phcln. B€ ph\lc V\l cho chien djch quang cao, ke toan
quan trj da cung cB:p cac du li~u nam 20xl nhu sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Chi phi nguyen v~t li~u trtjc tiep 3,25
Chi phi nhan cong trtjc tiep 8,00
Bien phi san xuB:t chung 2,50
Bien phi ddn vj san phdm 13,75
Bjnh phi san xuB:t chung 25.000
Bjnh phi ban hang 40.000
Bjnh phi quan ly doanh nghi~p 70.000
T6ng djnh phi 135.000
Bdn gia ban 25
San luqng tieu th\l 20.000 san phffm
Thue suB:t thue TNDN 20%
Cong ty dad~ ra ffi\}C tieu la phai ban du'Q'C 22.000 san phffm trong nam 20x2.
Yeu cdu:
1. Tinh san luqng tieu th\l va doanh thu hoa v6n cho nam 20xl.
2. Tinh lqi nhu~n sau thue nam 20x2 biet cong ty se tang them 11.250
ng.d djnh phi ban hang v6'i m\}C dich quang cao nh~m d~t m\}C tieu San lu'Q'ng
tieu th\} la 22.000 san phffm trong nam 20x2.
3. Tinh san luqng tieu th\l nam 20x2 neu cong ty se tang them 11.250
ng.d djnh phi ban hang v6'i m\lc dich quang cao nh~m d~t duqc lqi nhu~n nhu
nam 20xl.
4. Tinh s6 ti~n t6i da c6 th€ dclu tu cho quang cao d€ d~t muc san luqng
tieu th\} la 22.000 san phffm va lqi nhu~n sau thue TNDN la 60.000 ng.d.
Bai 7.
104
Cong ty c6 phftn banh k~o My Lan chuyen phan phO'i m()t lo~i san phdm
k~o chocolate thong qua cac kenh phan phO'i nhli sieu th!, cll'a hang ti~n ich, va
cac ti~m t~p h6a. Thi ph~n cua cong ty trong nhung nam qua c6 St/ tang truO'ng
d€u d~n cung v6'i nhu cftu sll' d9ng san phdm cua khach hang. Cong ty c6 du li~u
nam 20xl nhu sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Gia ban 1 h()p k~o 4,0
Chi phi 1 h()p k~o
• Gia mua 2,0

• Chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p 0,4
2,4
Dinh phi hang nam
• Ban hang 160.000
• Quan ly doanh nghi~p 280.000
440.000
Doanh thu (390.000 h()p k~o) 1.560.000
Thue" sugt thue" TNDN 20%
Nha san xugt k~o chocolate da thong bao cho cong ty My Lan la se tang
gia k~o them 15% vao nam 20x2 do chi phi dftu vao tang. Cong ty dlf kie"n trong
nam 20x2 do'n gia ban va cac chi phi khac se khong thay d6i.
Yeu ciiu:
1. Tinh san luqng tieu th9 hoa vO'n cho nam 20xl.
2. Tinh gia ban m8i h<)p k~o trong nam 20x2 dg bu dAp cho gia mua k~o
tang 15% va duy tri ty l~ sO' du dam phi nhu nam 20xl.
3. Tinh doanh thu cftn d~t dtiQ'C trong nam 20x2 dg d~t dtiQ'C muc lqi nhu~n
sau thue" nhu nam 20xl trong truO'ng hQ'p gia mua k~o tang 15%.
Bai 8.
Cong ty X san xugt va tieu th9 hai lo~i san phdm Ava B. Bao cao ke"t qua
ho~t d()ng kinh doanh cua san phdm Ava B trong thang 10/20x7 nhu sau:
(dvt: l.OOOd)
Cong ty San phdm A San phdm B
Chi tieu
SO' ti€n % SO' ti~n % SO' ti~n %
Doanh thu 100.000 100 60.000 100 40.000 100
Bie"n phi 40.000 40 30.000 50 10.000 25
Chuang 3: Phan tich mdi quan ·h~ chi phi - khdi luqng - lqi nhu¢n
SO' du dam phi 60.000 60 30.000 50 30.000 75

Dinh phi 35.000
LQ'i nhu~n 25.000
Yeu cdu:
1. Xac dinh doanh thu hoa v6n cua san phffm A, B vacua toan cong ty. Dg
d~t lQ'i nhu~n la 55.000.000d thi doanh thu cua cong ty la bao nhieu?
2. Tinh de) ldn cua don bffy ho~t d{)ng cua cong ty. Ne'u d\f kie'n doanh thu
cua cong ty thang 11 tang 25% so v6'i thang 10, thi lQ'i nhu~n thang 11 cua cong
ty tang bao nhieu so v6'i thang 10?
3. Gia dinh doanh thu cua cong ty khong d6i, dg lQ'i nhu~n d~t du'Q'C la
30.000.000d thi cong ty phai thay d6i ke't cftu hang ban nhu the' nao? L~p bao
cao k€t qua ho~t d9ng kinh doanh theo hinh thuc s6 du' dam phi cho tru'O'ng hQ'p
nay.
4. V6'i bao cao k€t qua ho~t d9ng kinh doanh du'Q'C l~p theo yeu cdu 3. Gia
sli doanh thu cua san phffm A tang 20%, doanh thu cua san phffm B tang 15%
thi lQ'i nhu~n cua cong ty la bao nhieu?
5. Dg tang lQ'i nhu~n cho ky t6'i, cong ty du'a ra hai phu'ong an sau:
a. Tang chi phi quang cao 3.000.000d, d\f ki€n doanh thu cong ty tang 10%.
b. SU' d9ng nguyen li~u cao cftp dg san xuftt san phffm A va B lam ty l~
bie'n phi tren doanh thu cua san phffm Ava B d~u tang 3%, d6ng thO'i do chdt
luqng san phffm nang cao nen s6 lu'Q'ng san phffm tieu th9 cua 2 lo~i san phffm
d~u tang 25%. Cong ty nen ch9n phuong an nao?
Bai 9.
Cong ty Tsan xuftt kinh doanh hai lo~i san phffm Ava B, nam 20x9 c6 tai
li~u nhu' sau: (dvt: 1000 d6ng)
·san phffm A San phffm B
- SO' luQ'ng san phffm tieu th9: 8.000 sp 10.000 sp
- Don gia ban: 10 12
- Bie'n phi don vi: 4,5 7,2
- T6ng dinh phi 67.500
Yeu cdu: (cac yeu cdu d9c l~p v6'i nhau)
1. L~p bao cao ke't qua ho~t d9ng kinh doanh cua cong ty T.
2. Gia sii' trong nam t6'i doanh thu toan cong ty khong d6i so v6'i nam 20x9,
nhung ke't cftu san ph~m A chie'm 80%, con l~i la san ph~m B. Doanh thu hoa
v6n, s6 du' an toan va lQ'i nhu~n cua cong ty se thay d6i nhu' the' nao so v6'i nam
106
20x9? (chi dn giai thich, khong c~n phai tinh toan).
3. Gia slt trong nam t6'i, cac di€u ki~n gia ban va chi phi khong thay d6i so
v6'i nam 20x9, do nang 19c san xucit bi gi6'i h~n, ne'u cong ty mu6n tang them
m9t san phclm A ban ra thi d6ng thO'i phai giam m9t san phclm B ban ra fa.tang
ling. Hoi trong nam t6'i cong ty phai tang bao nhieu s6 luqng san phclm A va
giam bao nhieu s6 luqng san phclm B dg lqi nhu<}n toan cong ty tang 700 so v6'i
nam 20x9?
Bai 10.
Cong ty DX c6 tai li~u nhu sau: (dan vi tinh: 1.000d)
- Nang 19c san xucit t6i thigu va t6i da l~n luqt la 50.000 sp va 80.000 sp Z
m6i nam.
- Ban gia ban san phclm Z la 90 /sp.
- Tai li~u v~ chi phi san xucit cua san phclm Z fi 2 muc san luqng san xucit
50.000 sp va 80.000 sp nhu sau:
50.000 sp 80.000 sp
+ Chi phi nguyen v<}t li~u tr9c tie'p 1.000.000 1.600.000
+Chi phi nhan cong tr9c tie'p 450.000 720.000
+Chi phi san xucit chung 1.050.000 1.260.000
- Chi phi nguyen v<}t li~u tr9c tie'p, chi phi nhan cong tr9c tie'p la bign phi.
Chi phi san xudt chung la chi phi h6n hqp. Bie'n phi ban hang la 4,5/sp. Binh
phi ban hang va quan ly doanh nghi~p cua cong ty la 900.000/nam.
Yeu cdu:
1. Gia Slt cong ty cho cac d~i ly hufing them hoa h6ng ban hang la 5% gia
ban khi muc tieu th1:1 vuqt 70.000 san phclm, cong ty c~n phai ban bao nhieu san
phclm dg d~t lqi nhu<}n mong mu6n la 2.247.500 ngd?
2. Trong nam, cong ty DX san xucit san phclm Z d~t muc nang 19c san
xucit t6i da va san luqng tieu th1:1 la 60.000 san phclm. Khong c6 san phclm z t6n
kho d~u nam. Hay l<}p bao cao ke't qua ho~t d9ng kinh doanh theo phuang phap
toan b9 va phuang phap tr9c tigp, Giai thich St! khac bi~t v~ lqi nhu<}n gifta hai
bao cao (ne'u c6).
Bai 11.
Cong ty M san xucit kinh doanh 1 lo~i san phclm X, c6 bao cao ke't qua
ho~t d9ng kinh doanh nam 20xl v6'i muc san luqng tieu th1:1 2.000 san phclm
theo phuang phap toan b9 nhu sau:
Chuang 3: Phan tich mfii quan h~ chi phi - khfii lztqng - lqi nhugn
(dvt: ngan d6ng)

Doanh thu 100.000
Gia v6n hang ban 50.000
LQ'i nhu~n g9p 50.000
Chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p 20.000
LQ'i nhu~n 30.000
Bi€t r~ng:
- San ltt<;tng san xudt trong nam 20xl: 2.200 sp, san luQ'ng t6n kho ddu nam
20xl: 300 sp
- Ty tr<;mg tllng khoan m1:1c chi phi trong gia v6n hang ban: CP NVLTT:
40%, CP NCTT: 30%, CP SXC: 30% (trong d6: bien phi SXC chiem 60%).
- Tai li~u chi tiet v~ chi phi ban hang, quan ly doanh nghi~p: Bien phi bao
bi: 2,5 ngd/ sp; Bien phi v~n chuy€n: 3 ngd/sp; Hoa h6ng ban hang bien d9ng
theo doanh thu; T6ng djnh phi ban hang va quan ly doanh nghi~p: 4.000 ngd.
- T6ng djnh phi san xudt chung phat sinh, san lu'Q'ng san xudt, t6ng djnh
phi ban hang va quan ly doanh nghi~p la nhu' nhau trong 2 nam 20x0 va 20xl.
Nam 20x0 khong c6 t6n kho thanh phdm ddu nam.
Yeu cdu:
1. L~p bao cao ket qua ho~t d9ng kinh doanh theo phu'<1ng phap tr\(c tiep
nam 20xl. Giai thich S\f khac bi~t lQ'i nhu~n giii'a hai phu'ang pha p toan bQ va
trvc tiep.
2. Nam 20x2, cong ty d\f djnh mua m9t may m&i thay the m9t phdn lao
d9ng thu cong v&i muc khdu hao h~ng nam 3.480 ngd. May m&i giup tiet ki~m
bien phi nhan cong tr\fc tiep 2 ngd/sp. Cong ty cung d\f kien nang muc hoa h6ng
Ien 8% doanh thu d6i v&i san phdm ban tren di€m hoa v6n. Hay xac djnh san
lu'Q'ng cdn tieu th1:1 d€ cong ty d~t du'Q'c lQ'i nhu~n mong mu6n nam 20x2 la
36.900 ngd, biet r~ng cac du li~u khac khong d6i so v&i nam 20xl.
Bai 12.
Cong ty c6 phdn Th~ng LQ'i chuyen san xudt va tieu th1:1 2 lo~i san phdm
di~n tU la may ghi am va may tinh tay. Bao cao ket qua ho~t d9ng kinh doanh
nam 20xl chi tiet theo tllng lo~i san phdm nhu' sau:
Cong ty c6 phdn Th~ng LQ'i
Bao cao ket qua ho~t d9ng kinh doanh - nam 20xl
108
(don vi tinh: 1.000.000 d6ng)
May ghi am May tinh tay
T6ng d)ng
T6ng s6 Ban vi T6ng s6 Ban vi
Doanh thu 1.050 15 3.150 22,5 4.200
Chi phi san xu8:t
Chi phi NVL trvc tie'p 280 4 630 4,5 910
CP nhan cong trvc tie'p 140 2 420 3 560
Bie'n phi san xu8:t chung 140 2 280 2 420
Binh phi san xu8:t chung 70 l 210 1,5 280
C<)ng 630 ~ 1.540 11 2.170
LQ'i nhu~n g<)p 420 ~ 1.610 11.5 2.030
Binh phi BH va QLDN 1.040
LQ'i nhu~n tru'&c thue' 990
Thue' TNDN (25%) 247,5
LQ'i nhu~n sau thue' 742.5
Trong nhung nam g~n day, thi truang san phdm may tinh tay kha 6n
dinh. Tuy nhien, do slj c~nh tranh tren thi tru'dng ngay cang gia tang, h<)i d6ng
quan tri quye't dinh se giam gia ban san phdm nay xu6ng con 20 ngan d6ng/ san
phdm bAt d~u tU d~u nam 20x2. Trong nam 20x2, cong ty se tang chi phi quang
cao them 57.000 ngan d6ng va dt! kie'n ty tr<;mg doanh thu cua san phdm may
ghi am va may tinh tay Mn lugt la 20% va 80%. CJ cac nam tru&c, ke't c8:u hang
ban la khong thay d6i (25%: may ghi am; 75%: may tinh tay).
Theo dlf kie'n nam 20x2, t6ng dinh phi va bie'n phi san xugt chung 1 san
phdm se khong thay d6i. Tuy nhien, chi phi nguyen v~t li~u trljc tie'p d~ san
xu8:t cac san phdm di~n tll' se giam 10% d6i v&i may ghi am va 20% d6i v&i may
tinh tay. Chi phi nhan cong trljc tie'p ung v&i 2 lo~i san phdm nay d~u tang 10%
trong nam 20x2.
Yeu ciiu~
1. Tinh san luqng tieu th9 hoa v6n cho tUng lo~i san phdm nam 20xl.
2. Tinh doanh thu nam 20x2 d~ d~t ty su8:t lQ'i nhu~n sau thue' tren doanh
thu la 9%.
3. Tinh san lugng tieu th9 hoa vO'n cho tung lo~i san phdm nam 20x2.
Bai 13.
Cong ty T san xu8:t kinh doanh hai lo~i san phdm M, N. C6 tai li~u nam
20x7 nhu' sau (dvt: 1. 000 d6ng)
Chuang 3: Phan tich mtfi quan h~ chi phi - khtfi lztqng - l<Ji nhuQ,n
San San
phdm M phdm N
Dan gia ban 600 400
Bie'n phi san xuat dan vi san phdm 360 160
Bie'n phi ban hang va quan ly doanh nghi~p 1 san phdm 120 60
T6ng dtnh phi san xuat, ban hang va quan ly doanh nghi~p trong 1 nam
cua cong ty T la 5.760.000
Yeu cdu:
1. L~p bao cao k€t qua ho~t d<)ng kinh doanh nam 20x7 theo hinh thuc s6
du dam phi, bie't rAng san luqng tieu th1:1 nam 20x7 la 20.000 san phdm M va
35.000 san phdm N.
2. Tinh s6 du an toan va ty l~ s6 du an toan cua cong ty T nam 20x7. Neu
y nghfa.
3. Gia sii', trong nam t6'i, cong ty T dV kie'n thVc hi~n ke't cau hang ban v6'i
ty tr<;mg doanh thu cua san phdm M la 60%, san phdm N la 40%. Hay xac dinh
san luqng tieu th1:1 hoa vfin cua tUng lo~i san phdm theo tinh hinh tieu th1:1 dV
kie'n trong nam t6'i.
4. Ne'u t6ng doanh thu cua cong ty vfin duy tri nhu khi tieu th1:1 20.000 san
phdm M va 35.000 san phdm N, gia ban va chi phi khong d6i, nhung ke't cau
hang ban du'Q'c thay d6i nhu' sau: san phdm M la 60% va san phdm N la 40%.
Hay dV doan lqi nhu~n cua cong ty Tse tang hay giam? Giai thich ? (Chi giai
thich ma khong cdn phai tinh toan).
Bai 14.
Lam, tru&ng phong marketing cua cong ty An Phu, m<)t cong ty chuyen san
xuat cac san phdm tli giay, dang suy nghi v~ d~ nghi cua ong Thai (giam dfic
cong ty) lien quan de'n dV toan tieu th1:1 cho m<)t lo~i san phdm A.
Ong Thai da c6 du'Q'C cac du li~u v~ 2 phu'O'ng an:
- Phuang an 1: Ti€p t9c sii' d9ng nhan cong hi~n t~i, bie'n phi 1 san phdm
A la 15 ngan d6ng va t6ng dtnh phi la 150 tri~u d6ng. Gia ban 1 san phdm A la
24 ngan d6ng.
- Phuang an 2: TV d<)ng h6a quy trinh san xuat, bie'n phi 1 san phdm A la
9 ngan d6ng va t6ng dtnh phi la 300 tri~u d6ng. Gia ban 1 san phdm A la 24
ngan d6ng.
Lam vua m6'i hoan thanh xong m<)t bao cao phan tich thi truang v6'i dV
kie'n san luqng tieu th1:1 hang nam la 30.000 san phdm A. Tuy nhien, Lam rat e
ng~i khi bao cao con s6 nay cho ong Thai. Lam bie't rAng theo phuang an 1 chi
phi nhan Cong tr\l'C ti€p Se cao trong khi phu'O'ng an 2 vi~C San xuat chu ye'u du'Q'C
w d<)ng h6a va khong cdn nhi~u lao d<)ng cung nhu' thue mu'6'n them quan dfic
110
phan xu'O'ng. Ne"u phu'o'ng an 1 du'<Jc ch<;m, Minh, b~;m than cua Lam se du'Q'c d~ ell'
lam quan ly phan xu'O'ng. N~u phu'o'ng an 2 du'Q'C ch9n, Minh va m9t s6 cong
nhan co th~ bi sa thai.
Sau m9t hfli suy tinh, Lam da di~u chinh dtj toan tieu th9 xu6ng con
23.000 san phdm Al nam. Lam tin ding vi~c di~u chinh nay se anh hu&ng de"n
quye"t dinh cua ong Thai, giam d6c cong ty. Khong nAm ngoai dtf kie"n cua Lam,
ong Thai da ch9n phuang an 1.
Yeu cdu:
1. Tinh san luqng tieu th9 hoa v6n cua tung phuang an.
2. Tinh san luqng tieu th9 ma t~i d6 lqi nhu~n cua phu'ang an 1 va phuang
an 2 khong co stj khac bi~t.
3. V6'i san luqng tieu th9 nhu the" nao thi lqi nhu~n tU phuang an 1 cao
hon phuang an 2? V6'i san luqng tieu th9 nhu the" nao thi lqi nhu~n tU phuang
an 2 cao ho'n phu'o'ng an 1?
4. Xet v~ m~t d~o due, hay danh gia quye"t dinh cua Lam?
Bai 15 (bai ta)p tinh hu6ng)
Cong AB co m9t s6 tai li~u chi tie"t v~ nang ltjc, chi phi trong san xu3:t
kinh doanh trong nam X va thong tin dtj bao cho nam X+l nhu sau:
1. Nang ltjc may m6c thie"t bi san xu3:t dang Slt d9ng: S6 may moc thie"t bi
hi~n t~i ne"u Slt d9ng san xu3:t san phdm A thi co thg san xu3:t t6i da la 40.000
sp va ne"u sll' d9ng san xu3:t san phdm B thi nang ltjc t6i da la 30.000 sp.
2. V6i ca s& v~t chflt va h~ th6ng quan ly hi~n t¢ c6 muc dinh phi Ia 40.000.000 d
3. Muc dtj bao san phdm A va san phdm B trong nam X
• San phdm A co don gia ban tU 2.000 d/sp de"n 2.500 d/sp va bie"n phi la
1.500 d/sp
• San phdm B co don gia ban tU 3.000 d/sp de"n 4.000 d/sp va bie"n phi la
2.000 d/sp
Du6'i day la m9t s6 tinh hu6ng da xay ra Stj tranh lu~n trong CUQC h<;>p cu6i
nam d~ ban cac phu'o'ng an kinh doanh cho nam x+1.
Tinh hu6ng 1: Can cu vao cac du li~u tren, trong nam X+l, cong ty dtj tinh se
tie"n hanh san xua:t kinh doanh san phdm A v6'i dtf tinh don gia ban san phdm A
la 2.500 d/sp, bie"n phi m6i san phdm A khong thay d6i va m9c tieu lqi nhu~n
phai d~t du'Q'c trong nam X+l cua giam d6c it nh3:t la 10.000.000 d. BAng kie"n
thuc v~ phan tich m6i quan h~ CVP, anh chi trinh bay y kie"n va chung minh
bAng s6 v~ tinh kha thi trong vi~c thtjc hi~n m9c tieu cua giam d6c d~ ra.
Tinh hu6ng 2: Sau khi nh~n du'Q'c phan hfii tU tinh hu6ng 1 cua ke" toan, giam
d6c cong ty dang suy nghi thay d6i phu'o'ng an la chuy~n sang san xu3:t kinh
Chuang 3: Phan tick mdi quan h~ chi phi - khdi luqng - l<Ji nhutj,n
doanh san phdm B. Can cu vao cac du li~u tren va dy.' tinh trong nam X+l san
phdm B c6 don gia ban la 4.000 d/sp, bie'n phi mfii san phdm B khong thay d6i
va m\IC tieu lqi nhu~n phai d~t dtiQ'C trong nam X+l cua giam d6c vftn it nha't la
10.000.000 d. BAng kie'n thuc v€ phan tich m6i quan h~ CVP, anh chi trinh bay
y kie'n va chung minh bAng s6 v€ tinh kha thi trong vi~c thy.'c hi~n m\lc tieu cua
giam d6c d€ ra.
Tinh hu6ng 3. Sau khi nh~n duqc ph~n trinh bay va y kie'n cua ke' toan, giam
d6c quye't dinh se trign khai san xua't kinh doanh san phdm B. Tuy nhien,
phuang an nay g~p phai Sy.' phan khang cua b9 ph~n kinh doanh. B9 ph~n kinh
doanh cho rftng v6'i don gia ban san phffm B dy.' tinh la 4.000 d/sp se dftn de'n ra't
kh6 tieu th\l, san ltiQ'ng tieu th\l trong nam kh6 CO thg d~t dtiQ'C nhti tinh toan
nen m\lc tieu lqi nhu~n d~t ra khong thg d~t duqc. Bg chung minh cho nh~n dinh
nay, b9 ph~n kinh doanh da dua ra con s6 th6ng ke, phan tich thy.'c nghi~m tU
thi trub'ng, ne'u ban v6'i don gia cao nha't thi san luqng tieu th\l trong nam chi d~t
60% san luqng t6i da, ne'u ban v6'i don gia bftng 70% gia cao nha't thi san luqng
tieu th\l se d~t duqc 80% cong sudt t6i da, ne'u ban v6'i don gia bAng 60% gia cao
nhdt thi san luqng tieu th\l se d~t dtiQ'C 100% cong sudt tO'i da. BAng kie'n thuc v€
phan tich m6i quan h~ CVP, anh chi so~n thao, tinh lqi nhu~n va trinh bay y
kie'n v€ tinh kha thi theo tUng phuang an ch9n gia ban tU d6 tu va'n cho giam d6c
ch9n phuang an kinh doanh kha thi va t6i liU nhdt ne'u c6 thg.
Tinh hu6ng 4. B9 ph~n kinh doanh sau khi nh~n duqc thong tin d tinh huO'ng 3
cua ke' toan da d€ xudt nen thy.'c hi~n kinh doanh ca san phdm A va san phdm
B se kha thi hon, se d~t duqc m\IC tieu lqi nhu~n 10.000.000 d. B€ xua't nay dtiQ'C
Giam d6c va nhi€u phong ban ung h<), C\l thg d€ xua't nay v6'i dy.' tinh san phdm
A c6 muc gia la 2.200 d/sp, bie'n phi la 1.500 d/sp, san luqng tieu th\l la 15.000
sp; san phffm B c6 muc gia la 3.200 d/sp, bie'n phi la 2.000 d/sp, san luqng tieu
th\l la 10.000 sp. BAng kie"n thuc phan tich CVP, anh chi so~n thao va dl!a vao
d6 dg d€ xua't y kie'n ung h9 hay khong ung h9 y kie'n b9 ph~n kinh doanh.
Tinh hu6ng 5. Sau khi hing nghe y kie'n cua b9 ph~n ke' toan qua b6n tinh
hu6ng tren, giam d6c da dua ra ke't lu~n "SU' d\lng ky thu~t phan tich CVP dg
phan tich phuang an kinh doanh la ra't thu vi vi vi~c tinh toan ra't don gian, tuy
nhien, Sy.' don gian do dn chua nguy Cd tinh khong kha thi cua s6 San ltiQ'ng C~n
d~t do vi~c ch9n don gia ban khong hqp ly, do cong sua't khong dam bao''. Ngoai
y kie'n Mng ke't nay, anh chi c6 thg dua ra lb'i khuye'n cao va chung minh bAng
s6 them m<)t s6 ye'u t6 khac c6 thg dftn de'n con s6 san luqng dl! tinh tieu th\l
khi ung d\lng ky thu~t phan tich CVP dg tinh toan c6 nguy Cd khong kha thi.
Dap an cau hoi trdc nghi~m:

Cau 1: a Cau 2: b Cau 3: d Cau 4: a Cau 5: a
Cau 6: d Cau 7: b Cau 8: d Cau 9: d Cau 10: a
112
Sau khi nghien citu chu:ang
nay, ngu:ai h<JC c6 th~:
DU TOAN NGAN SACH
II • Hiiu du:qc d"lf toan ngan
sach va m~c tieu cua dlf
toan ngan sach.
• Hi¢u du:qc mo ktnh, quy
Chae nang cua nha quan tr! la ho~ch trznh l<J,p d"lf toan ngan
d!nh, tfi chtl'c - di~u hanh, ki~m soat va ra sach va trach nhi~m
quy€t d!nh. Dtf toan ngan sach dong vai tro cua nha qudn tr? a cac
quan tr9ng d~ th\(c hi~n cac chuc nang n6i ccip qudn ly
tren, d<Itc bi~t la chuc nang ho~ch d!nh va • Hi~u du:qc h~ th6ng bao
ki~m soat. cao d"lf toan ngan sach.
Va'n d~ quan tr9ng trong ho~t d()ng • L<J,p dlf toan tieu th~
quan ly cua nha quan tr! la phai bi€t nhung san phdm, d"lf toan sdn
gi da xay ra trong qua khu g:in li~n v6'i m9i xucit, dlf toan chi phi
ho~t d()ng kinh doanh cua doanh nghi~p. Cac nguyen v<J,t li¢u tr"lfc
bao cao tai chinh nhu bang can d6i k€ toan tiip, dlf toan chi phi
va bao cao k€t qua ho~t d()ng kinh doanh nhan cong tr"lfc tiip, dlf
cung ca'p thong tin nay. Tuy nhien, vdn d~ toan chi phi san xucit
khong kem quan trc;mg la nha quan tr! phai chung, d"lf toan chi phi
bi€t doanh nghi~p se thtjc hi~n nhung gi ban hang va qudn ly
trong tuang lai. Chuang nay se mo ta quy doanh nghi¢p.
trinh l~ p dtf toan ngan sach va sli d9ng dtf • L<J,p dlf toan ti~n, d"lf
toan ngan sach d~ ho~ch d!nh va ki~m soat toan kit qua hog,t d9 ng
ho~t d()ng cua doanh nghi~p. kinh doanh va bang can
d6i ki toan d"lf toan.
Chuang 4: D¥ toan ngan sach
M1:1c dich Cd ban cua d\f toan ngan sach la ph1:1c V\l cho chuc nang ho~ch
djnh va kigm soat ho~t d(>ng kinh doanh cua nha quan trj. Thong qua hai chuc
nang nay ma nha quan trj d~t du'Q'C m9c tieu cua doanh nghi~p la tfii da h6a lQ'i
nhu~n.
1. Ho~ch dinh
Dt! toan ngan sach bu(>c nha quan trj phai d\f tinh nhung gi se xay ra
trong tu'dng lai. Chltng h~n nhu', thay vi cha dQ'i vi~c ban hang xay ra, nha quart
trj phai biet tru'<S'c vi~c ban hang se xay ra nhu' the nao, va phai giai quyet vffn
d€ tru6'c khi vi~c kinh doanh cua doanh nghi~p bj be tile. T6m l~i, d\f toan ngan
sach doi hOi cac nha quan trj luon phai suy nghi v€ nhung gi h<;> d\f tinh se xay
ra trong tudng lai. N~u nhung d\f tinh se xay ra c6 ket qua khong tO't, cac nha
quan trj phai thffy du'<Jc nhung gi cdn phai lam dg thay d5i ket qua khong mong
mu6n d6.
2. Ki~m soat
Kigm soat la qua trinh so sanh ket qua thvc hi~n v6'i d\f toan va danh gia
vi~c th\fc hi~n d\f toan d6. Vi~c kigm soat ph1:1 thu(>c vao d\f toan, neu khong c6
d\f toan thi doanh nghi~p Se khong CO Cd Sd dg SO sanh Va danh gia ke't qua cua
vi~c thvc hi~n dt! toan.
Chuc nang ho~ch djnh di li€n v6'i chuc nang kigm soat, ke't qua ho~t d(>ng
thvc te du'Q'c so sanh v6'i dt! toan ngan sach. Neu doanh nghi~p khong tht!c hi~n
vi~c kigm soat thi dt! toan ngan sach se khong phat huy het tac d1:1ng vO'n c6 cua
n6.
Nha quan trj c6 trach nhi~m tht!c hi~n nhung m1:1c tieu d€ ra trong dt! toan
ngan sach. Vi~c danh gia cac m1:1c tieu d€ ra dt!a tren cac thong tin du'<JC cung
cffp b&i cac bao cao tht!c hi~n. Bao cao thtfc hi~n la tai li~u tdnh bay va so sanh
ket qua tht!c hi~n v6'i s6 li~u d\f toan dg thffy du<Jc nhung thay d5i giua thvc
hi~n so v6'i dt! toan. Neu St! thay d5i la dang kg, Vu'<Jt qua muc cho phep, nha
quan trj se tien hanh di€u tra nguyen nhan cua S\f thay d{)i dg thdy du'Q'C nhung
ho~t d(>ng tO't cdn phai phat huy va nhung ho~t d(>ng khong tO't cdn phai khilc
ph1:1c.
Vi d\l 4.1:
Bao cao tht!c hi~n v€ cac khoan m1:1c gia thanh cua phan xu&ng lap rap t~i
cong ty X nhu' sau:
Phan xul1ng Iii p rap
Bao cao tht!c hi~n - Quy I, 200X
(dvt: 1.000 d6ng)
114
Chenh l~ch
Chi tieu Dv toan Thtfc hi~n
S6 ti~n %
Chi phi nguyen li~u v~t li~u trvc tie'p 20.000 20.200 +200 +1,0
Chi phi nhan cong trvc tie'p 50.000 58.000 +8.000 +16,0
Chi phi san xudt chung 8.000 7.300 -700 -8,8
T5ng d)ng 78.000 85.500 +7.500 +9,6
Qua s6 li~u tren ta thdy, chi phi nhan cong trvc tie'p bie'n d()ng kha 16'n.
Ne'u bie'n d9ng nay do dan gia htang khi cong nhan ky hqp d6ng v6'i ban giam
d6c doanh nghi~p cao ho'n so v6'i dt! toan, n6 se khong thu()c trach nhi~m cua
quan d6c phan xu'O'ng Hip rap va Se du'Q'C tinh toan d~y du trong dtf toan ngan
sach siip t6'i. Ne'u do cong nhan lam vi~c khong hi~u qua, Hing phi thb'i gian lao
d()ng, quan d6c phan xuO'ng liip rap phai c6 trach nhi~m t6 chuc l~i cong vi~c d€
ho~t d()ng cua phan xu'O'ng hi~u qua ho'n.
Bao cao thvc hi~n cung cdp thong tin cho nha quan trt giup h<;> tha:y duqc
nhung ho~t d()ng da thvc hi~n cho ke't qua khong dung theo dt! toan. Tuy nhien
trong nhi~u trub'ng hqp, di~u nay xay ra la do sai Mm n&m ngay trong khau l~p
dtf toan, vi~c l~p dtj toan khong sat v6'i thtjc te'.
T6m l~i, so sanh ke't qua thvc hi~n v6'i dt! toan ngan sach du'Q'C xem la ky
thu~t ki€m soat trong quan ly. Nha quan tr! khong nhung chi bie't dtf tinh cai gi
Se xay ra ma con phai bie't nhung dtj tinh d6 Se du'Q'C hoan thanh nhu' the' nao.
Ne'u ke't qua xay ra khong theo dtf tinh, nha quan tr! phai c6 nhung bi~n phap
d€ di~u chinh ho~t d()ng ngay cang t6t han.
1. Cac mo hinh l@.p dt;t toan

M6i ca:p quan ly d~u c6 trach nhi~m v6'i nhung chi phi thu()c ph~m vi ki€m
soat cua minh. Nha quan trt O' m6i ca:p c6 trach nhi~m v~ nhung bie'n d()ng chi
phi giua dtj toan va ke't qua thtjc hi~n. H9 phai bie't du'Q'C h<;> da di~u khi€n
nhung cong vi~c du6'i St! ki€m soat cua h<;> nhu' the' nao. Do d6 trach nhi~m l~p
dtj toan ngan sach O' ca:p nao do nha quan trt cdp d6 thtfc hi~n. L~p dtj toan c6
th€ tie'n hanh theo nhung mo hinh khac nhau nen trach nhi~m cua cac nha
quan ly O' cac cdp ciing se khac nhau trong tUng mo hinh l~p dtf toan.
Mo hinh dt;t toan tt;t l@.p (The Self-Imposed Budget): mo hinh nay
du'Q'C tie'n hanh v6'i Stj hQ'p tac va tham gia cua cac nha quan trj O' ta:t ca cac ca:p.
Tu d6 mo hinh nay n5i b~t len m9t s5 u'u di€m nhu cac ca nhan, thanh vien d~u
du'Q'C tham dtj va nhung quan di€m, each thuc thtjc hi~n CUa h<;> du'Q'C nhin nh~n,
ton tr9ng; dtj toan ngan sach duqc l~p tU nhung con ngu'O'i thtjc hi~n nen d()
115
Chuang 4: Dif toan ngan sack
chinh xac, tinh kha thi cao han; cac thanh vien tham dv thuO'ng c6 d9ng Ive tich
CVC ho'n khi tham gia; Va cu6i cung h~n ch~ du'Q'C 18 hfing trong quan ly d6 la SV
d618i cho cap tren khi khong hoan thanh nhi~m Vl;l. Ben c~nh nhung u'u di<~m, mo
hinh nay ding c6 nhung h~n ch€ nhat d!nh, d6 la vi~c l~p dv toan duqc m& r9ng
Va n6i long cho nhi~U cap, nhi~U thanh Vien tham gia nen Vi~C l~p dv toan CO XU
hu6'ng h~ thap muc de), hi~u qua so v6'i kha nang cua h<;> tU d6 lam cho k€t qua,
hi~u qua ho~t dQng bi giam sut va mQt nguy Co' nua la n€u vi~c n6'i lOng qua muc
c6 thg dt;t toan khong con k€t n6i duqc v6'i chi~n luqc, v6'i nhung lqi th€ chung cua
doanh nghi~p ma ro'i vao tinh tr~ng Cl;lC bQ theo tung bQ ph~n, CO thg khai thac lQ'i
th€ O' m9t vai b9 ph~n nhung danh mat lqi th€ doanh nghi~p (Hinh 4.1)
Hinh 4.1. Mo hinh dv toan tv I~p
Mo hinh d\f toan m~nh l~nh: Mo hinh nay duqc l~p theo nhung m~nh
l~nh hay nhung chi tieu duqc nhung nha quan tri cap cao nhat ap d~t xu6ng. Mo
hinh nay CO u'u digm la giup t~p trung du'Q'C ngu6n lt;tc h~n ch€ cua doanh nghi~p
dg tht;tc hi~n nhung nhi~m Vl;l cap bach, nhung ml;lC tieu thi€t y€u CUa doanh
nghi~p. Tuy nhien, chinh nhung m~nh l~nh ap d~t nay, mo hinh dt;t toan m~nh
l~nh thu<Jng chua dvng nhung rui ro la thi€u st;t nhin nh~n v~ vai tro, thi€u sv
ton tr9ng quan digm cua cac thanh vien tham gia, de) chinh xac va tinh kha thi
thap vi khong g&n li~n v6'i thvc ti~n hanh d{)ng, thai de) tham gia cua cac thanh
vien, nhat la cac nha quan tr! cap thap thie"u tich ct;tc, 18 h6ng v~ quan tri c6 thg
du'Q'C SU dl;lng dg bao chua cho nhung thai de), k€t qua kem O' cap du6'i (Hinh 4.2)
Hinh 4.2. Mo hinh dq toan m~nh I~nh
116
M6i mo hinh l~p dtj toan d~u c6 nhung u'u nhuqc digm rieng, vi~c v~n d~mg
mo hinh nao la tuy thUQC vao moi tru'C1ng ho~t dQng Va cftu true, ho~t dQng,
chie'n lu'Q'C, ngufln ltjc cua mfii doanh nghi~p.
Dtj toan c6 thg duqc xay dtjng tU cftp c6 trach nhi~m thdp nha't de'n ca'p c6
trach nhi~m cao nha't ho~c chi la m~nh l~nh tU cftp tren truy~n d~t xu6ng. Dtj
toan a cftp nao do chinh nha quan tr! a cftp d6 chiu trach nhi~m tuy nhien vi~c
l~ p dtj toan can chu y nhung digm cCI ban sau:
• Cac quan digm va y ki€n cua nhung nha quan tr! cac ca'p d~u c6 gia tri
d6i v6'i cac nha quan tri cftp cao.
• Nhung nguai trtjc tie'p lien quan de'n ho~t d(>ng nao thi l~p dlf toan cho
ho~ t d(>ng d6' do d6 dtj toan se chinh xac va dang tin c~y hCln.
• Nha quan tr! thuang c6 kha nang hoan thanh mQt bang dtj toan do
chinh h9 l~p ra hCln la phai hoan thanh m<)t dlf toan ap d~t tU tren xu6ng. Ne'u
khong hoan thanh nhung gi do minh d~t ra thi h<;> phai tlj chiu trach nhi~m.
Nguqc l~i, khi nh~n mQt dtj toan ap d~t tU tren xu6ng, h9 se n6i dtj toan khong
thtjc te', khong hqp ly ho~c khong thg thtjc hi~n duqc.
• Ta't ca cac dtj toan cac ca'p phai du'Q'C cdp quan ly cao hCln xem xet
nghien cuu tru6'c khi chftp thu~n. Ne"u khong duqc kigm soat l~i, dtj toan cac cdp
se CO nguy CCI khong chinh xac, mang tinh chu quan va khong hu'6'ng de'n m9c
tieu chung cua doanh nghi~p.
Nhu v~y, ta't ca cac ca'p quan ly d~u cung tham gia vao vi~c l~p dlf toan
ngan sach. M6i ca'p quan ly phai g6p ph~n t6t nha't cho vi~c l~p dtj toan th6ng
nha't cua doanh nghi~p. Nha quan tri ca'p cao dtja vao cac thong tin chi tie"t duqc
cung ca'p tU cac nha quan tr! ca'p du6'i va v6'i cai nhin t6ng quan toan doanh
nghi~p dg quye"t d!nh cac chinh sach trong vi~c l~p dtj toan.
2. Anh ha.tong cda nhan t6 con ngliiti d~n vi~c l~p d\f toan
Nhan t6 con nguai trong vi~c l~p dtj toan ngan sach ra't quan tr9ng. Nha
quan trj Slt d9ng cac ky thu~t dg l~p dtj toan ngan Sach nhu'ng ciing khong thg
khong quan tam de"n nhan t6 con nguai, bai vi dtj toan ngan sach c6 vai tro
dQng vien va t~o slj ph6i hqp giii'a cac b9 ph~n trong doanh nghi~p nh&m hu6'ng
de"n m9c tieu chung.
Stj thanh cong cua dlf toan ngan sach ph9 thu(>c vao muc d9 chdp nh~n cua
cac nha quan trj V~ dtj toan ngan sach va each h<;> Slt d9ng dtj toan ngan sach.
M<)t dtj toan ngan sach thanh cong phai du'Q'C Slj cha'p thu~n va ung h9 cua cac
nha quan tri cac cdp, d~c bi~t la cac nha quan tr! ca'p cao. Ne'u cac nha quan tr!
cdp cao thie"u quan tam de"n dtj toan ngan sach ho~c xem dtj toan ngan sach chi
mang tinh hinh thuc, cac nha quan tri ca'p tha'p hCln cCing se tO thai dQ thie'u
nhi~t tinh trong vi~c xay dtjng va thtjc hi~n dtj toan ngan sach.
Chuang 4: DZ! toan ngan sack
Trong qua trinh xay dVng va thVc hi~n dV toan ngan sach, nha quan tri
khong nen gay ap lVc ding thltng d6i v6'i nhan vien. Neu dV toan ngan sach
duqc xay dVng khong hqp ly, c6 thg d§.n den tinh tr~ng ding thltng, hoai nghi
hay ch6ng d6i tU phia cac nhan vien, thay vi cung nhau hqp tac dg d~t duqc cac
m\}C tieu chung cua doanh nghi~p. Tren thvc te (J nhi~u doanh nghi~p, dV toan
ngan sach duqc SU dl;lng dg gay ap Ive den nhan vien bu<)c h<;> phai d~t dtiqc fil\}C
tieu ma dV toan d~ ra b~ng m<;>i gia. Tuy nhien, digu nay se nay sinh nhii'ng tieu
eve khi nhan vien tim m<;>i each, kg ca gian d6i, dg d~t dti<JC m\}C tieu cua dV
toan ngan sach. Vi d\l, neu tign thu&ng cua giam d5c ph\l trach ban hang duqc
tinh dva tren vi~c d~t duqc chi tieu doanh thu tren cac dV toan tieu th\l san
phgm hang nam, h<;> c6 thg tim m<;>i each dg bi~n h9 r~ng ml;Jc tieu dV toan la
qua cao so v6'i digu ki~n kinh doanh tren thvc te. Trong trtiO'ng hqp nha quan tri
da d~t duqc m\lc tieu yg doanh thu ban hang trong ky, h<;> c6 thg tri hoan vi~c
ban hang sang ky sau, th~m chi c6 d<)ng cd "bop meo" s6 sach ke toan dg chuygn
phcin doanh thu ban hang vuqt dV toan sang ky sau.
Nhigu chuyen gia kinh te cho r~ng m\}C tieu tren dV toan ngan sach phai
mang tinh vua sue. Bigu nay nh~m t~o d<)ng Ive cho nhan vien thvc hi~n m\}C
tieu ma dV toan ngan sach dg· ra. Neu m\}C tieu w dV toan ngan sach la qua cao,
nhan vien se buong xuoi khi biet r~ng m\lc tieu la kh6 d~t duqc. Ngtiqc l~i :i;ieu
m\lc tieu la qua thgp, nhan vien se khong c6 d<)ng cd phgn dgu.
Nhung phan tich tren cho thgy, nha quan tr! khi xay dVng va thVc hi~n dV
toan ngan sach khong nen chi qua t~p trung vao ky thu~t tinh toan ma con
phai xem xet den nhan t5 con nguO'i trong doanh nghi~p. Neu duqc xay dVng t5t,
dV toan ngan sach se la cong C\l diic Ive cua cac nha quan tri trong vi~c ho~ch
dinh, danh gia ket qua thvc hi~n va kigm soat trach nhi~m cua cac nha quan ly
trong doanh nghi~p.
111 Q11"¥" 'EH1ND m~~ mlj 'EIDAN "\l"A D~ 'EH6NG BAID CAID
mlj 'EIDAN NGAN sAcu
1. Quy trinh l~p d\f toan ngan sach
Quy trinh l~p dV toan ngan sach g6m nhii'ng bu6'c ca ban tU chugn bi den
tien hanh l~p va kigm tra, giam sat, danh gia dV toan sau khi l~p (Hinh 4.3)
Q-ACADEMY
Xac dinh muc tieu Thu th~p thong tin
chung cua tA chii'c chuin bi dl}.' thao ngan
sach lin diu tien
Ki~m tra cac con s6 d\l'

toan bilng each chilt Theo doi khac bi~t,
Chuin boa viln va phan tich phan tich sai s6, ld~m
ngan sach tra nhfrng di~u khong
ngir d~n
L~p dl}.' toan ti~n m{it
d~ theo doi dong ti~n
Dl}.' bao 1,i va di~u

Danh gia Xem 1,i quy trinh
chinh, xem xet nhftng
h~th6ng ho,ch djnh ngan sach
d'ng ngan sach khac,
va chuin bj ngan sach
X A rut ldnh nghi~m
Hinh 4.3.Quy trinh lip dv toan
2. H~ th6ng bao cao dtt toan va m6i quan h~ giua cac dtt toan b{> ph~n
Dt! toan ngan sach toan doanh nghi~p bao g6m h~ th6ng cac bao cao dt!
toan ca ban sau day:
• nv toan tieu tht,I san phdm.
• nv toan san xua't.
• nv toan chi phi nguyen v~t li~u trvc tie-'p.
• nv toan chi phi nhan cong trvc tie-'p.
• nv toan chi phi san xua't chung.
• Dt! toan t6n kho thanh phdm cuO'i ky.
• nv toan chi phi ban hang va chi phi quan ly doanh nghi~p.
• nv toan ti~n.
• nv toan ke-'t qua ho~t d()ng kinh doanh.
• Bang can dO'i ke-' toan dt! toan.
nv toan tieu tht,I san phdm la quan tr<;mg nha't, n6 chi phO'i toan b9 cac dt!
toan khac. Cong vi~c d~u tien cua quy trinh l~p dt! toan la l~p dt! toan tieu tht,I
san phdm. nv toan nay cho tha'y doanh thu dt! kie-'n trong ky dt! toan. Khi dt! toan
tieu tht,I san phdm duqc l~p m()t each cdn th~n va phu hqp v6'i tinh hinh ho~t
d()ng cua doanh nghi~p, n6 se la chia kh6a cho toan b9 qua trinh l~p dt! toan.
Sau khi dt! toan tieu tht,I san phdm duqc l~p, n6 quye-'t djnh khO'i luqng san
Chit(Jng 4: Dl.! toan ngan sack
ph§'.m c§.n san xua't dg dap ung cho nhu c§.u tieu thlf. Tie'p theo, d\f toan san xua't
se du'Q'c l~p lam cd s& cho vi~c l~p d\f toan chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p, chi
phi nhan cong trvc tie"p va chi phi san xua't chung. Cac d\f toan nay se tac dqng
de'n vi~c l~p d\f toan tign.
Dv toan tieu thl} san ph§'.m cting chi ph6i d\f toan chi phi ban hang va chi
phi quan ly doanh nghi~p, d\f toan ke't qua ho~t dqng kinh doanh va cac d\f toan
nay ciing tac dqng de"n d\f toan tign,
Dv toan tign bj chi ph6i b&i d\f toan tieu thl;l san ph§'.m, vi vi~c tieu thlf
san ph§'.m t~o ra dong tign dg dap ung cho vi~c chi tieu. Cac d\f toan v€ chi phi
d~t ra nhu c§.u v€ ti€n trong ky, n6 tac dqng de'n d\f toan ti€n. Ngu'Q'c l~i, cac d\f
toan d6 l~i chju anh hu&ng b&i d\f toan ti€n, b&i kha nang v€ h.tQ'ng ti€n hi~n c6
du thoa man cho cac nhu c§.u chi tieu d\f kie'n.
Dv toan v€ v6n d§.u tu cfi.ng nAm trong d\f toan ngan sach, n6 d\f tinh chi
tieu dg mua siim tai san, nha xu&ng, thie't bj. Dg tranh di vao chi tie't khong c§.n
thie't, d\f toan ngan sach khong trinh bay d\f toan v€ v6n d§.u tu. Tuy nhien, vi~c
mua siim tai san c6 djnh trong nam t6'i se anh hu&ng de'n dv toan ti€n, vi v~y
n6 cCing du'Q'c d€ c~p dg tinh nhu c§.u chi tieu trong nam t6'i trong d\f toan ti€n.
Ke't qua cu6i cung sau mqt thai ky ho~t dqng san xua't kinh doanh la tinh
hinh lQ'i nhu~n, tinh hinh tai san du'Q'C phan anh tren d\f toan ke't qua ho~t dqng
kinh doanh va bang can d6i ke' toan d\f toan.
Toan b() m6i quan h~ giaa cac d\f toan thg hi~n qua minh h9a 4.2.
Minh h9a 42 M6i quan h~ giua cac d\f toan bf) ph~n trong h~ th6ng
d\f toan ngan sach
ov toan tieu th~
san ph§m
ov toan ton kho thanh 01,f toan chi phf ban hang va
ph§m cuoi ky 01,f toan san xuat chi phf quan ly doanh nghi~p
01,f toan chi phf nguyen v~t 01,f toan chi phf nhan 01,f toan chi phf san xuat
li~u trl,fc tiep cong trl,fc tiep chung
01,f toan ket qua hoc;it dong Bang can doi ke toan d.
kinh doanh i----llH toan
120
3. Dll toan tieu th\1 san phdm
Dv toan tieu th1:1 san phdm du'<JC l~p tren C<i s& dlf bao san phdm tieu th9.
Nhi~u y~u t5 thuO'ng dugc xem xet khi dlf bao san phdm tieu th9:
+ 8() lu'<Jng san phgm tieu th\} Cua cac ky tru'6'C Va XU hli6'ng bi~n d(>ng CUa
n6.
+ Cac d<in di;i t hang chua thtfc hi~n.
+ Chinh sach gia trong tu'<ing lai, chi~n luqc ti~p thi dg m& r(>ng thj
tru'O'ng, ho~t d(>ng nghien cuu va phat trign,
+ 8lf c~nh tranh: dt,t doan hanh d(>ng cua d5i thu c~nh tranh, dlf doan nhu
cftu cua thi tru'O'ng v~ nhung san phdm thay th~.
+ Xu hu6'ng chung cua n~n kinh t~, st,t thay d6i v~ t6ng san phdm xa h(>i,
cong an vi~c lam, gia ca va thu nh~p tren dftu ngu'O'i ...
+ Tinh hinh kinh t~ cua nganh ma doanh nghi~p dang ho~t d(>ng.
+ Nhung y~u t6 khac: nhung slf ki~n chinh tri, sv thay d6i v~ moi truO'ng
phap ly, sv thay d6i v~ khoa h9c cong ngh~, ...
K~t qua tieu th1:1 san phdm nam tru6'c duqc sll' d9ng nhu digm kh&i dftu cua
vi~c dlf bao s6 luqng san phdm tieu th1:1. NguO'i l~p dlf toan se dt! doan s6 luqng
san phdm tieu th9 trong m6i lien h~ cua tdt ca cac y~u t6 tren. Danh gia dung
d&n cac y~u t6 se lam cho dlf toan tieu th9 san phdm vlia mang tinh tien ti~n,
l~i vlia mang tinh hi~n tht,tc, phu hqp v6'i kha nang thtfc hi~n cua nha quan trj.
Doanh nghi~p sau khi dlf toan v~ s6 luqng san phdm tieu th9, se u6'c tinh
ra doanh thu theo cong thuc:
Doanh thu 86 lugng san phdm tieu D<in gia ban

= x
dlf ki~n thl;I dt,t ki~n dt! ki~n
Thong thuO'ng trong dlf toan tieu th9 san phdm kem theo bang tinh toan
luqng ti€n li6'c tinh thu dli<JC qua cac ky. Vi~c tinh toan nay rdt cftn thi~t cho
Vi~c l~p dlf toan ti€n. 86 ti€n dlf ki~n thu dli<JC bao gflm s5 ti~n thu du'<JC cua ky
trli6'c chuygn sang c(>ng v6'i s6 ti~n thu duqc trong ky dt! toan.
Vi d\1 4.2:
T~i cong ty A dlf ki~n t6ng san phdm K tieu th1:1 trong nam 20x7 la
150.000 san phdm, trong do san luqng tieu th9 cua tang quy Mn luqt chi~m ty l~
nhu sau: quy 1: 10 %, quy 2: 30%, quy 3: 40%, quy 4: 20%. D<in gia ban dlf ki~n
la 200.000 d6ng.
Ti~n ban hang duqc thu ngay trong quy phat sinh doanh thu la 70%, s6 con
Chuong 4: Dl! toan ngan sach
l~ise duqc thu h~t trong quy sau. N q phai thu khach hang quy 4 nam tru'Oc thg
hi~n tren bang can d6i ke" toan ngay 31/12/20x6 la 1.350.000.000 d5ng.
Tu cac du li~u tren, dV toan tieu tht,l san phffm se duqc l~p nhu sau:
Bang 4.1: D\f toan tieu th\l san phdm
San phdm K - Nam 20x7
(dvt: 1.000.000 d5ng)
Quy
Chi tieu Canam
1 2 3 4
S6 luqng san phffm tieu tht,l (sp) 15.000 45.000 60.000 30.000 150.000
Ban gia ban 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2
T6ng doanh thu 3.000 9.000 12.000 6.000 30.000
so TIEN nlf KIEN THU :uuQc QUA cAc QuY
Nam tru'Oc chuygn sang 1.350 - - - 1.350
Ti€n thu duqc tU doanh thu quy 1 2.100 900 - - 3.000
Ti€n thu duqc tU doanh thu quy 2 - 6.300 2.700 - 9.000
Ti€n thu duqc tu doanh thu quy 3 - - 8.400 3.600 12.000
Ti€n thu duqc tU doanh thu quy 4 - - - 4.200 4.200
T6ng d)ng s6 ti€n thu duqc 3.450 7.200 11.100 7.800 29.550
4. D\i to an san xuitt

Sau khi dV toan tieu tht,l da duqc l~p xong, cac yeu cdu san xu~t cho ky dV
toan c6 thg dttqc xac dtnh dg pht,lC Vt,l cho vi~c l~p d\i toan san xu~t. S6 lttqng
san phffm san xu~t ra phai du dg thoa man cho yeu cdu cua tieu tht,l va cho yeu
cdu t5n kho cu6i ky.
M9t phdn cua s6 san phffm theo yeu cdu da c6 san trong t6n kho ddu ky dV
toan, s6 con l~i cdn phai duqc san xu~t ra trong ky dV toan. S6 luqng san phffm
san xu~t c6 thg xac dtnh nhu' sau:
S6 luqngt6n kho S6 1ttc;1r,tg san S6 lttc;1ng tieu S<f1ttt1·ng.·t~il

dduky + xuB:t .ttoilg ky = thv ;tr(')ng ky Kho ;CUQi{;lt.y
S6 lttqng san S6 luq:ng tieu S6luqng ·t6ri ··>s6~ttgiig't'6h

xuB:t ·yr,qng ky = thv •. trong ~Y +
khocufHky }{hoddµ·ky
122
Vi dv. 4.3:
Cong ty A can cu vao dt! toan tieu th9 san phgm K trong nam 20x7, dt!
kie'n san phgm t5n kho cu6i quy bftng 20% nhu cciu tieu th9 cua quy sau, s6
h.tqng san phgm t6n kho dciu nam va cuO'i nam lcin luqt la 3.000 va 4.000. Dt!
toan San xufft Se du'<JC l~p nhu' sau:
Bang 4.2: Dq toan san xuilt
(dvt: san phgm)
Quy
Chi tieu Canam
1 2 3 4
86 luqng tieu th9 dt! toan 15.000 45.000 60.000 30.000 150.000
86 luqng t6n kho cu6i ky 9.000 12.000 6.000 4.000 4.000
T6ng nhu cciu 24.000 57.000 66.000 34.000 154.000
SO' luqng t6n kho dciu ky 3.000 9.000 12.000 6.000 3.000
86 luqng ccin san xua'.'t 21.000 48.000 54.000 28.000 151.000
B€ l~p dt! toan san xua'.'t, nha quan tri ccin thie't phai dt! kie'n ca s6 luqng
san phgm t6n kho cuO'i ky. Ne'u s6 luqng san phdm t6n kho duqc tinh qua nhi~u
thl c6 th€ gay ra vi~c u d9ng vO'n va t6n kem chi phi d€ dt! tru hang t6n kho d6.
Ne'u s6 luqng san phdm t6n kho du'<JC tinh qua it thl se anh hu'O'ng de'n vi~c tieu
th9 va san xua'.'t cua ky sau.
BO'i v6'i cac doanh nghi~p thuo'ng m~i khong l~p dt! toan san xua'.'t ma l~p
dt! toan mua hang hoa. Dt! toan nay trlnh bay s6 luqng hang h6a mua vao d€
cung ca'.'p cho vi~c tieu th9. Bang dt! toan nay giO'ng nhu dt! toan san xua'.'t nhung
th€ hi~n s6 luqng hang h6a mua vao chu khong phai s6 luqng san phdm san
xua'.'t. M§.u cua dt! toan mua hang nhu' sau:
Chuong 4: Dif toan ngan sach
Dlj TOAN MUA HANG

Quy Ca
Chi tieu
1 2 3 4 nam
SO' luqng hang hoa tieu th1,1
SO' luqng hang t5n kho cuO'i ky
T6ng nhu cdu
SO' luqng hang t5n kho ddu ky
SO' luqng hang cdn mua
Ddn gia mua
Tri gia hang mua
so TIEN DlJ KIEN CHI RA QUA cAc QuY

Khoan nQ' nam tru6'c chuy€n sang
Chi cho hang mua trong quy 1
T6ng chi
5. Dt;i toan chi phi nguyen li~u v~t li~u trl;ic tie'p
D\f toan san xm1t sau khi da duqc l~p xong, d\f toan chi phi nguyen v~t li~u
tr\[c ti~p se duqc so~n thao d€ tinh ra luqng nguyen v~t li~u va chi phi nguyen v~t
li~u tr\[c ti~p cdn thie't cho qua trinh san xudt. Ngoai ra d\f toan nay con chi ra
luqng nguyen v~t li~u cdn mua d€ thoa man cho nhu cdu san xudt va t5n kho cuO'i
ky. KhO'i luqng va tri gia nguyen v~t li~u cdn mua duQ'c tinh theo cong thuc sau:
SfflU'~~~·s~.n
pha:Dl: ~an ;xuat
c~n mua.
124
Khi tinh toan nhu c<iu v~ lugng nguyen v~t W~u cho mQt san phffm va do'n
gia cho m9t do'n vi nguyen v~t li~u tUc la ta lam cong vi~c dinh mll'c.
Dfnh muc hiqng nguyen v~t li~u cho mQt do'n vi san phffm phan anh
lugng nguyen V~t li~u tieu hao cho mQt do'n vi San phffm va nhung hao hl;lt
khong thg tranh dugc. Lugng nguyen v~t li~u tieu hao trong m9t san phffm la du
li~u c<in thie't dg dinh mll'c chi phi nguyen v~t li~u tren mQt do'n tj san phffm
cho ky dV toan.
Vi dv. 4.4:
Trong ky bao cao, cong ty A xu<it 113.400 kg v~t li~u R va san xu<lt dugc
140.000 san phffm K, trong d6 hao h1:1t va t6n th<it tinh dugc la 2.800 kg, s6 thljc
te' chuy~n vao san phffm la 110.600 kg, v~y lugng nguyen v~t li~u tieu hao cho
m<)t san phffm la 0,81 kg. Trong ky dV toan, cong ty dV dinh ciii tie'n ky thu~t
dg lam giam mll'c hao hl;lt tit 2.800 kg xu6ng con 1.400 kg. V~y dinh mll'c nguyen
v~t li~u cho ky dV toan la:
110.600 + 1.400
= 0,80 kg/san phffm
140.000
V~y dinh mll'c chi phi nguyen v~t li~u cho m<)t do'n vi san phffm la
0,8 kg/san phffm x 100.000 ddng/kg = 80.000 ddng/san phffm
Sau khi xac dtnh dugc cac dinh mll'c i1 tren, tie'n hanh l~ p dV toan chi phi
nguyen v~t li~u trljc tie'p.
Dfnh muc gia cho m<)t do'n vi nguyen v~t li~u trljc tie'p phai bao g5m gia
mua v~t li~u cQng cac chi phi mua va phai tru chie't kh<1u dugc hu&ng (chi tinh
s6 ti~n thljc tra cho ngu'O'i cung c3:p).
Vi dv. 4.5:
T~i cong ty A, dinh mll'c gia cho 1 kg v~t li~u R nhu' sau: (dvt: ddng)
Chi tieu S6 ti~n
Gia mua 98.000

Chi phi v~n chuygn 3.000
Chi phi b6c d5' 1.000
C9ng 102.000
Trit chie't kh<1u dugc hu&ng (2.000)
Gia dinh mll'c cho 1 kg 100.000
125
Chuong 4: D"IJ toan ngan sach
Vi d~ 4.6:
Cong ty A c6 tai li~u nhu sau:
• T6n kho nguyen v~t li~u R d§.u nam: 1.680 kg, yeu c§.u t6n kho cu6i quy
b&ng 10% nhu c§.u nguyen v~t li~u c§.n cho san xuS:t (J quy sau, t6n kho cu6i nam
20x7 la 3.200 kg.
• Chi phi mua nguyen v~t li~u du<Jc tra ngay b&ng ti~n m~t 50% trong quy
mua, s6 con l~i dugc thanh toan trong quy ke" tie"p.
• Khoan n<J phai tra ngudi ban vao th<1i digm cu6i nam tru6'c Ia
514.000.000 d6ng.
Can cu vao tai li~u tren, dlj toan san xuS:t va cac thong tin lien quan de"n
nguyen v~t li~u R (J vi d1:1 4.4 va 4.5, dlj toan chi phi nguyen v~t li~u trljc tie"p
dugc l~p nhu sau:
Bang 4.3: D\i toan chi phi nguyen v~t li~u tivc tie'p
Nguyen v~t li~u R - Nam 20x7
(dvt: 1.000.000 d6ng)
Quy
Chi tieu Canam
1 2 3 4
86 luqng san phcim cftn san xuB:t (sp) 21.000 48.000 54.000 28.000 151.000
Dinh muc luqng NVL (kg/sp) 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8
Nhu cdu NVL cho san xuB:t (kg) 16.800 38.400 43.200 22.400 120.800
Yeu cdu t6n kho NVL cu6i ky (kg) 3.840 4.320 2.240 3.200 3.200
T6ng d)ng nhu cdu NVL 20.640 42.720 45.440 25.600 124.000
T6n kho NVL ddu ky (kg) 1.680 3.840 4.320 2.240 1.680
NVL cdn mua trong ky (kg) 18.960 38.880 41.120 23.360 122.320
Dc1n gia mua 1 kg NVL 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1
Chi phi mua NVL 1.896 3.888 4.112 2.336 12.232
Chi phi NVL tr\(c ti~p 1.680 3.840 4.320 2.240 12.080
so TIEN DtJ KIEN CHI RA QUA cAc QuY
Khoan nq nam truck chuy~n sang 514 514
Chi cho NVL mua trong quy 1 948 948 1.896
Chi cho NVL mua trong quy 2 1.944 1.944 3.888
Chi cho NVL mua trong quy 3 2.056 2.056 4.112
Chi cho NVL mua trong quy 4 1.168 1.168
T6ng chi 1.462 2.892 4.000 3.224 11.578
126
nv toan chi phi nguyen li~u v~t li~u trvc tie'p thu'O'ng di kem v6'i bang tinh
toan s6 ti~n dV kie'n chi ra cho vi~c mua nguyen li~u v~t li~u. Vi~c tinh toan nay
rdt c~n thie't cho vi~c so~n thao dV toan ti~n. 86 W~n chi mua nguyen li~u v~t
li~u trong ky dV toan se g6m khoan chi cua ky tru'6'c chuy€n sang CQng v6'i
khoan chi trong ky d1:f toan.
6. Dtj toan chi phi nhan cong trtjc tie'p
D1:f toan chi phi nhan Cong tr1:fc ti§p cCing du'Q'C l~p d1:fa tren d1:f toan san
xudt. Nha quan tr! phai bie't tru6'c nhu c~u lao d9ng trong ca nam d€ c6 d1:f toan
di~u chinh l1:fc luqng lao d9ng thich nghi v6'i tinh hinh ho~t d9ng kinh doanh,
khong lam anh hu'O'ng de'n san xudt.
B€ l~p d1:f toan chi phi nhan cong tr1:fc tie'p tru6'c he't phai xay d1:fng djnh
muc thO'i gian lao d9ng trvc tie'p c~n d€ san xudt ra m9t san phdm r6i nhan v6'i
djnh muc ddn gia m9t giO' cong lao d9ng trvc tie'p.
Djnh muc thCli gian d€ hoan tdt m()t ddn vi san phdm la cong vi~c kha
phuc t~p, bO'i vi d€ hoan Mt m()t san phdm phai th1:fc hi~n nhi~u ho~t d()ng. Nha
quan tr! phai tinh du'Q'c djnh muc thO'i gian cho tllng ho~t d9ng. T6ng c()ng djnh
muc thO'i gian cua tdt ca cac ho~t d9ng ta se c6 djnh muc thO'i gian cho m9t ddn
vj san phdm. Bjnh muc thO'i gian cho tllng ho~t d<}ng duqc xac djnh bAng phu'dng
pha p bdm giO'.
Vi d\l 4.7:
Gia sU' t~i Cong ty A xay d1:fng djnh muc thO'i gian lao d<}ng trvc tie'p cho
m<}t ddn vi san phdm K nhu sau:
Ho~t d<}ng Thai gian (giO')
Bung may 0,6
Giai lao 0,1
Lau chui may va ch~t may 0,1
Di chuy€n 0,2
Bjnh muc thO'i gian cho m<}t san phdm K 1,0
Dfnh muc ddn gia m9t giO' lao d9ng trvc tie'p bao g6m cac khoan sau:
- Muc ludng cd ban m<}t giO'.
- Cac khoan ph1,1 cdp ludng.
- Cac khoan trich theo ludng (Bao hi€m xa h()i, bao hi€m y te', kinh phi
cong doan, bao hi€m thdt nghi~p).
M6i lo~i san phdm do m<}t b9 ph~n thVc hi~n ma trong d6 t~p hqp nhi~u
nguO'i lao d9ng c6 muc ludng khac nhau. Nhu v~y, djnh muc ddn gia cho m<}t giO'
lao d9ng trvc tie'p khong th€ tinh duqc cho tung cong nhan ma phai tinh binh
quan cho toan b() cong nhan trvc tie'p tham gia san xudt san phdm d6.
127
Chuang 4: Dzj toan ngan sach
Vi dv. 4.8:
Cong ty A san xudt san ph<lm K c6 78 cong nhan, m8i cong nhan lam vi~c
8 giO' m9t ngay va m9t thang lam vi~c 20 ngay. T6ng s6 ti~n luo'ng co' ban cua
78 cong nhan la 322.683.000 d6ng. Cac khoan ph9 cffp b&ng 30% tren luo'ng co'
ban. Cac khoan trich theo lu'o'ng du'<JC tinh b&ng 19% cua lu'o'ng Co' ban CQng v&i
ph9 cffp lu'o'ng.
T6ng s6 giO' lam vi~c trong thang: 78 x 20 x 8 = 12.480 (giO')
Dinh muc do'n gia cho m9t giO' lao d()ng trljc tie"p dg san xufft san ph<im K
du'<JC xay dljng nhu' sau: (dvt: d6ng)
Chi phi nhan cong trljc tie"p S6 ti~n
Luo'ng co' ban (322.683.000 d6ng/12.480 giO') 25.856
Ph9 cffp luo'ng (30% lu'o'ng co' ban) 7.757
Cac khoan trich theo luo'ng 6.387 *
Dinh muc do'n gia m()t giO' lao d9ng trljc tie"p 40.000
* 19% x (25.856 + 7.757) = 6.387

Sau khi tinh du'<JC dinh muc do'n gia m9t giO' cong lao d9ng va dinh muc
thQ'i gian cho mQt do'n vi san ph<im, ta Se tinh du'<JC chi phi nhan Cong trljc tie"p
cho m()t do'n vi san ph<lm la: 1 giO'/san ph<lm x 40.000 d6ng/gi0' = 40.000
d6ng/san ph<lm
Sau khi d!nh muc v~ chi phi nhan cong trljc tie"p hoan tfft, d\f toan chi phi
nhan cong trljc tie"p se du'<Jc l~p nhu sau:
Bang 4.4: D\f toan chi phi nhan cong trljc ti~p
Nam 20x7
(dvt: 1.000.000 d6ng)
Quy
Chi tieu Canam
1 2 3 4
86 luqng san phffm ccin san xuftt (sp) 21.000 48.000 54.000 28.000 151.000
Dinh muc thC1i gian lao d(mg (giC1/sp) 1 1 1 1 1
T6ng nhu cciu v~ thdi gian lao d<}ng (gid) 21.000 48.000 54.000 28.000 151.000
Dinh muc gia m<}t giC1 lao d<}ng trvc tiep 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04
T6ng chi phi nhan cong trvc tiep 840 1.920 2.160 1.120 6.040
Chu y: Dg ph9c v9 cho vi~c l~p d\f toan ti~n, s6 ti~n chi ra cho chi phi
nhan cong trljc tie"p trong ky dung b&ng t6ng chi phi nhan cong trljc tie"p phat
sinh trong ky d6.
128
7. D\f toan chi phi san xuiit chung
Chi phi san xu8:t chung bao g6m t8:t ca cac chi phi san xu8:t con l~i ngoai
chi phi nguyen v~t li~u tr\fc ti€p va chi phi nhan cong tr\fc ti€p. Cac chi phi nay
duqc chia ra thanh bi€n phi va dinh phi.
+ D6i vai bie'n phi san xuiit chung: Phai tinh do'n gia phan b6 bi€n phi
san xuS:t chung va dinh muc thO'i gian cho m<)t do'n vi san phffm.
Ddn gia phan b6 bie'n phi san xuiit chung c6 thg duqc tinh can cu vao
s6 li~u ky tru6'c va di~u chinh cho phu hqp v6'i ky nay, do'n gia phan b6 nay duqc
tinh theo cong thuc:
·:::'\
rr6Il.g bie'n phi san xuS:t chung
Dinh muc thoi gian cho m()t ddn vj san ph~m: Tru6'c h€t ta tinh dinh
muc thO'i gian lao d<)ng ho~c dinh muc thO'i gian ho~t d<)ng cua may m6c thi€t bi
tinh cho m<)t do'n vi san phffm. Sau d6 tinh t6ng s6 thO'i gian lao d<)ng ho~c thO'i
gian ho~t d<)ng cua may m6c thi€t bi trong ky d\f toan, lS:y k€t qua d6 nhan v6'i
do'n gia phan b6 bi€n phi san xuS:t chung.
+ D6i vai djnh phi san xuiit chung: Phai duqc u6'c tinh theo t6ng dinh
phi san xu8:t chung trong ky d\f toan, c6 thg duqc tinh can cu vao s6 li~u ky
tru6'c va di~u chinh cho phu hqp v6'i ky nay.
Khi tinh luqng ti~n chi cho chi phi san xu8:t chung dg lam co' sO' cho vi~c
l~p d\f toan ti~n, c~n phai lo~i tru cac khoan duqc ghi nh~n la chi phi san xuS:t
chung nhu'ng khong phai chi ti~n nhu: chi phi khS:u hao tai san c6 dinh, cac
khoan chi phi trich tru6'c...
Vi d\l 4.9:
T~i cong ty A, chi phi san xu8:t chung duqc phan b6 cho san phffm K theo
s6 giO' lao d<)ng tr\fc ti€p, do'n gia phan b6 bi€n phi san xu8:t chung u6'c tinh la 4
ngan d6ng/gi0'. T6ng dinh phi san xuS:t chung d\f ki€n phat sinh hang quy la 604
tri~u d6ng, khS:u hao tai san c6 dinh t~i phan xuO'ng trich hang quy la 194 tri~u
d6ng.
Chuong 4: Dl! toan ngan sach
Bang 4.5: D~ toan chi phi san xudt chung

Nam 20x7 (dvt: 1.000.000 d6ng)
Quy
Chi tieu Canam
1 2 3 4
T6ng thO'i gian lao d9ng trvc tie"p (giO') 21.000 48.000 54.000 28.000 151.000
Ban gia phan b6 bi€n phi san xuat
0,004 0,004 0,004 0,004 0,004
chung
Bi€n phi san xuat chung 84 192 216 112 604
Dinh phi san xuat chung 604 604 604 604 2.416
T6ng chi phi san xuat chung d\f toan 688 796 820 716 3.020
(-) Khau hao tai san c6 d!nh 194 194 194 194 776
Ti€n chi cho chi phi san xu<l't chung 494 602 626 522 2.244
8. D~ toan t6n kho thanh phdm cuo'i ky

Sau khi hoan tat tat ca cac d\f toan tren, ta t~p hqp s6 li~u l~i dg tinh gia
thanh m9t don vi thanh phdm, sau do tinh tr! gia thanh phdm t6n kho cu6i ky.
Tri gia thanh phdm _ 86 luqng thanh phdm x Gia thanh don
t6n kho cu6i ky - t6n kho cu6i kY vi thanh phdm
Can cu vao cac dl;i toan chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p, chi phi nhan cong
trl;l'c tie'p va chi phi san xu<l't chung, dl;i toan t6n kho thanh phdm cu6i ky duqc
l~p nhu' sau:
Bang 4.6: D~ toan t6n kho thanh phdm cuo'i ky

(dvt: 1.000.000 d6ng)
Chi tieu Luqng Gia 86 ti€n
Chi phi san xuat 1 san phdm 0,14
• Chi phi NVL trvc tie"p 0,8 kg 0,1/kg 0,08
• Chi phi nhan cong tr\fc tie"p 1 giO' 0,04/giO' 0,04
• Chi phi san xuat chung 1 giO' 0,02/giO' 0,02
Thanh phdm t6n kho cu6i ky 4.000 sp 0,14/sp 560
9. D~ toan chi phi ban hang va chi phi quan ly doanh nghi~p
Dt! toan chi phi ban hang va chi phi quan ly doanh nghi~p giup nha quan
tr! u'dC tinh cac khoan ffil;IC chi phi ngoai San xuat phat sinh trong ky dl;i toan.
130
Dt! toan c6 thg duqc l~p tU nhi~u dlf toan nho han ho:Itc cac dlf toan cua tllng ca
nhan do nhung nguO'i c6 trach nhi~m trong khau ban hang va quan ly l~ p ra.
Vi dv. 4.10:
Cong ty A phan b6 chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p theo s6
luqng san phdm tieu th9, do'n gia phan b6 bie"n phi ban hang va quan ly doanh
nghi~p la 30 ngan d6ng/san phdm. Binh phi ban hang va quan ly doanh nghi~p
bao g6m chi phi quang cao 75 tri~u d6ng/quy, chi phi lu'o'ng 150 tri~u d6ng/quy,
chi phi bao higm 20 tri~u d6ng/quy' kh~u hao tai san c6 dinh hang quy la 126
tri~u d6ng, ti~n thue tai san phat sinh 120 tri~u d6ng/quy.
TU' cac tai li~u nay, dt! toan chi phi ban hang va chi phi quan ly doanh
nghi~p nam 20x7 cua cong ty A du'Q'C l~p nhu' sau:
Bang 4.7: Dt1 toan chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p
Nam: 20x7
(dvt: 1.000.000 d6ng)
Quy
Chi tieu Canam
1 2 3 4
15.00 45.00 60.00
S6 luqng tieu th9 dv kie"n (sp) 30.000 150.000
0 0 0
Ban gia phan b6 bie"n phi
0,03 0,03 0,03 0,03 0,03
BH&QLDN
T6ng bie"n phi dt! kie"n 450 1.350 1.800 900 4.500
Binh phi BH va QLDN
• Quang cao 75 75 75 75 300
• Luang 150 150 150 150 600
• Bao higm 20 20 20 20 80
• Kh~u hao TSCB 126 126 126 126 504
• Thue tai san 120 120 120 120 480
T6ng dinh phi dlf kie"n 491 491 491 491 1.964
T6ng chi phi BH va QLDN dlf
941 1.841 2.291 1.391 6.464
kie"n
Ti~n chi cho BH va QLDN 815 1.715 2.165 1.265 5.960
Chu y: Khi tinh chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p duqc chi ra
bAng ti~n, cdn phai lo~i tru phdn chi phi kh~u hao tai san c6 dinh trong chi phi
ban hang va quan ly doanh nghi~p.
Chuang 4: Dif toan ngan sach
10.Dlt toan ti~n

Dt! toan nay du<;tc l~p can cu vao cac dong ti~n thu vao va chi ra tren cac
d\f toan b() ph~n.
Dv toan ti~n g6m 4 phftn:
- Phdn thu
- Phdn chi
- Phdn can d6i thu chi
- Phdn vay
+ Phdn thu: G6m s6 du ti~n t6n ddu ky c()ng v6'i s6 ti~n thu do ban hang
va cac khoan thu khac bltng ti~n trong ky.
+ Phdn chi: G6m tB:t ca cac khoan chi ti~n nhu' chi mua nguyen v~t li~u,
chi tra luang cong nhan trljc tie'p, chi phi san xuB:t chung, chi phi ban hang va
quan ly doanh nghi~p (13:y tren cac d\f toan b() ph~n da trinh bay). Ngoai ra con
c6 cac khoan chi khac nhu' chi n()p thue', chi mua tai san c6 dinh, chi tra lai c6
h ...
~
pan
+ Phdn can d6i thu chi: La chenh l~ch gifta phftn thu va phdn chi. So sanh
phdn can d6i thu chi v6'i nhu cdu ti~n t6n cu6i ky, ne'u thie'u h\lt ti~n thi doanh
nghi~p phai di vay, ne'u thua ti~n thi doanh nghi~p phai tra b6't n<;t vay ngan
hang ho~c dem di ddu tu.
+ Phdn vay: Phan anh s6 ti~n vay, tra n<J vay va tra lai ti~n vay trong ky
d\f toan.
Dvtoan ti~n du<;tc l~ p cho tUng ky, thai ky l~ p d\f toan cang ngAn thi
thong tin tren d\f toan cang huu ich. M()t s6 doanh nghi~p l~p d\f toan hang
tudn, nhu'ng ph6 bie'n la l~ p d\f toan hang thang, hang quy.
Vi dv. 4.11:
Cong ty A can cu vao cac d\f toan da du<;tc l~p & tren va nhung thong tin
lien quan de'n ti~n nhu sau:
• Yeu cdu t6n quy cu6i mfii quy t6i thi€u la 500 tri~u d6ng. T6n quy ddu
nam tren bang can d6i ke' toan ngay 31/12/20x6 la 680 tri~u d6ng.
• Dv toan mua tai san c6 djnh quy 1: 865,75 tri~u d6ng, quy 2: 337,75,
quy 3: 547,75 tri~u d6ng, quy 4: 1.121,75.
• Thue' thu nh~p doanh nghi~p du<;tc n()p vao cu6i m8i quy. Theo d\f toan
t6ng c()ng thue' thu nh~p doanh nghi~p phai n()p trong nam la 613 tri~u d6ng va
du<;tc chia d~u cho m8i quy.
• Trong ky d\f toan, cong ty d\f kie'n chia lai c6 phftn 2 Mn vao cu6i quy 2
va cu6i quy 4 cho c6 dong, m8i Mn la 150 tri~u d6ng.
132
• Ngan hang yeu cftu cong ty tra nQ' g6c 1 Mn sau 12 thang kg tu thO'i
digm di vay. Tuy nhien, sau khi can d6i thu chi vao cu6i mfii quy, ne"u thdy thua
ti~n cong ty se tra nQ' g6c trli6'c h~n. Cac khoan vay dtiQ'C vay vao dftu mfii quy'
vay quy nao thi sang quy sau se tra lai ti~n vay v6'i lai sudt vay ngAn h~n la
3%/quy.
Tu nhung thong tin nay d\f toan ti~n cua cong ty A dtiQ'C l~p nhli sau:
Bang 4.8: Dl! toan tMn

Nam 20x7
(dvt: 1.000.000 d6ng)
86 li~u Quy
Chi tieu l~y tU Ca nam
bang 1 2 3 4
I. TMn t6n dal u ky 680 500 500 500 680

II. Ti~n thu vao trong ky
• Thu tU ban hang 4.1 3.450 7.200 11.100 7.800 29.550
C9ng kha nang ti~n 4.130 7.700 11.600 8.300 30.230
III. Ti~n chi ra trong ky
• Chi phi NVL trtjc tie'p 4.3 1.462 2.892 4.000 3.224 11.578
• Chi phi nhan cong trtjc tie'p 4.4 840 1.920 2.160 1.120 6.040
• Chi phi san xuclt chung 4.5 494 602 626 522 2.244
• Chi phi BH va QLDN 4.7 815 1.715 2.165 1.265 5.960
• Thue' thu nh~p doanh nghi~p 153,25 153,25 153,25 153,25 613
• Mua siim tai san c6 dinh 865,75 337,75 547,75 1.121,75 2.873
• Tra lai c6 phdn - 150 - 150 300
C9ng chi 4.630 7.770 9.652 7.556 29.608
IV. Can d6i thu va chi (500) (70) 1.948 744 622
V. Vay
• Vay ngiin h~n 1.000 600 1.600
• Tra n<;t vay (1.400) (200) (1.600)
• Tra lai vay (30) (48) (6) (84)
C9ng 1.000 570 (1.448) (206) (84)
VI. Ti~n Mn cu6i ky 500 500 500 538 538
Chu y: Vl nhu cftu ti~n t6i thigu la 500 tri~u nen khoan vay phai dam bao
nhu cftu can d6i va phftn nhu cftu ti~n t6i thigu d6.
Chuong 4: DZ! toan ngan sach
11. D\i toan ke't qua ho~t d()ng kinh doanh.

D\f toan nay duqc so~n thao tU cac d\f toan b() ph~n c6 lien quan. D\f toan
nay cho tha'y lqi nhu~n d\f kie"n se d~t duQ'c trong ky d\f toan. N6 la ca sd dg
danh gia tinh hinh ho~t d(>ng cua doanh nghi~p c6 hi~u qua hay khong trong ky
t6'i.
Bang 4.9: D\i toan ke't qua ho~t d()ng kinh doanh
Nam 20x7
(dvt: 1.000.000 d6ng)
Ngu6n s5 li~u
Chi tieu 85 tign
la'y tU cac bang
Doanh thu (150.000 sp x 0,2/sp) 4.1 30.000
Gia v5n hang ban (150.000 sp x 0,14/sp) 4.6 21.000
LQ'i nhu~n g()p 9.000
Chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p 4.7 6.464
Chi phi tai chinh 4.8 84
LQ'i nhu~n thucln tu ho~t d(>ng kinh doanh 2.452
Chi phi thue" thu nh~ p doanh nghi~ p 4.8 613
LQ'i nhu~n sau thue" thu nh~p doanh nghi~p 1.839
Ngoai vi~c l~p d\f toan ke"t qua ho~t d(>ng kinh doanh theo hinh thuc tren
(theo phuang phap toan b()), vi~c l~p d\f toan ke"t qua kinh doanh c6 thg l~p theo
hinh thuc khac, l~p theo phuang phap tr\fc tie"p. V6'i phuang phap nay, d\f toan
ke"t qua kinh doanh duqc thg hi~n ca ban nhu sau
Doanh thu d\f kie"n
Bie"n phi d\f kie"n
85 du dam phi d\f kie"n
Dinh phi d\f kie"n
LQ'i nhu~n d\f kie"n
Chi phi thue" thu nh~p doanh nghi~p
LQ'i nhu~n sau thue" thu nh~p doanh nghi~p d\f kie"n
12. Bang can d6i ke' toan d\f toan
Bang can d5i ke' toan phan anh toan b9 tai san va ngu6n v5n cua m()t
doanh nghi~p t~i m()t thO'i digm nha't dinh. M1:1c dich cua vi~c l~p bang can doi
134
ke" toan d\f toan la nh&m xac dinh tinh hinh tai san va ngu6n vO'n cua doanh
nghi~p cuO'i ky d\f toan. Bang can dO'i ke" toan d\f toan duqc l~p d\fa tren ca s&
cua bang can dO'i ke" toan cuO'i ky tru6'c va cac sO' li~u tren cac d\f toan c6 lien
quan nhu: d\f toan ti~n, d\f toan t6n kho thanh phffm, d\f toan ke"t qua ho~t d()ng
kinh doanh ...
Gia sll' c6 sO' li~u tren bang can dO'i ke" toan ngay 31/12/20x6 cua cong ty A
nhu sau:
Bang 4.10: Bang can d6i ke' toan
Ngay 31 thang 12 nam 20x6
(dvt: 1.000.000 d6ng)
~
,._,
TAI sAN S6tMn NGUONVON S6 ti~n
A. Tai san ngiin h~n 2.618 A. Nf! phai tra 764
Ti~n 680 Phai tra nguO'i ban 514
Phai thu khach hang 1.350 Cac khoan phai tra, phai 250
n()p ngiin h~n khac
Hang t6n kho 588
B. Tai san dai h~n 8.652 B. V6n chu slJ huu 10.506
Tai san cO' dinh huu hinh 7.802 VO'n d~u tu cua chu Sd huu 8.750
- Nguyen gia 9.610 LQ'i nhu~n sau thue" chua 1.756

phan ph6i
- Gia tri hao mon liiy ke" (1.808)
Chi phi xay d\fng ca ban 850

d(J dang
T6ng c()ng tai san 11.270 T6ng c()ng ngu6n v6n 11.270
Can cu vao sO' li~u tren bang can dO'i ke" toan ngay 31 thang 12 nam 20x6
va sO' li~u tren cac d\f toan b() ph~n c6 lien quan, bang can dO'i ke" toan d\f toan
ngay 31 thang 12 nam 20x7 cua cong ty A dtiQ'C l~ p nhti sau:
Chuang 4: Dl! toan ngan sach
Bang 4.11: Bang can d6i ke' toan dq toan

N gay 31 thang 12 nam 20x7
(dvt: 1.000.000 d6ng)
~
TAI SAN ""
S6 ti~n NGUONVON S6 ti~n
A. Tai san ngiin h~n 3.218 A. Nq phai tra 1.418
Ti~n (1) 538 Phai tra nguai ban (7) 1.168
Phai thu khach hang (2) 1.800 Cac khoan phai tra, phai n9p 250
ng&n h~n khac (8)
Hang t6n kho (3) 880
B. Tai san dai h~n 10.245 B. V6n chu sl:J huu 12.045
Tai san c6 djnh huu hinh 9.395 VO'n ddu tu cua chu s& huu (9) 8.750
- Nguyen gia (4) 12.483 LQ'i nhu~n sau thu€ chu'a 3.295
phan phO'i (10)
- Gia tr! hao mon liiy k€ (3.088)
(5)
Chi phi xay d\fng ca ban 850

d& dang (6)
T6ng c()ng tai san 13.463 T6ng c()ng ngu6n v6n 13.463
Thuy€t minh sO' li~u tren bang can dO'i k€ toan d\f toan ngay 31/12/20x7:
(1). Sfi li~u duqc lB:y tren bang 4.8 "Dv toan ti~n"
(2). SO' li~u dtiQ'c tinh tU bang 4.1 "Dt! toan tieu th\! san phdm". SO' du
khoan phai thu khach hang ngay 31 thang 12 nam 20x7. la 30% x 6.000 tri~u
d6ng.
(3). SO' li~u duQ'c tinh tU bang 4.3 "Dt! toan chi phi nguyen li~u v~t li~u tqtc
ti€p" va bang 4.6 "Dt! toan t6n kho thanh phdm cuO'i ky". Trj gia hang t6n kho
t6n kho cuO'i nam 20x7 la (3.200 kg x 0,1 tri~u d6ng/kg) + 560 tri~u d6ng.
(4). SO' li~u dtiQ'c tinh tU bang 4.10 "Dt! toan bang can dO'i k€ toan" nam
tru6'c va bang 4.8 "Dt! toan ti~n". Nguyen gia tai san c6 djnh huu hinh th~ hi~n
tren bang can dO'i k€ toan nam tru6'c la 9.610 tri~u d6ng c9ng them 2.873 tri~u
d6ng mua tai san c6 djnh trongnam d\f toan.
(5) SO' li~u dtiQ'c tinh tu bang 4.10 "Bang can dO'i k€ toan" nam tru6'c, bang
4.5 "Dv toan chi phi san xuB:t chung" va bang 4. 7 "Dt! toan chi phi ban hang va
136
quan ly doanh nghi~p". Gia tri hao mon liiy ke" tren bang can dO'i ke" toan ngay
31/12/20x6 fa 1.808 tri~u d6ng, CQng them v6'i gia tri hao mon liiy ke" tang len
trong nam dt! toan la 1.280 tri~u d6ng (776 tri~u d6ng + 504 tri~u d6ng).
(6). SO' li~u tren bang can dO'i ke" toan ngay 31/12/20x6 (khong thay d5i).
(7). SO' li~u du'Q'c tinh W bang 4.3 "Dt! toan chi phi nguyen v~t li~u trtfc
tie"p". SO' du khoan phai tra nguO'i ban cuO'i nam 20x7 la 50% x 2.336 tri~u d6ng.
(8). SO' li~u tren bang can dO'i ke" toan ngay 31/12/20x6 (khong thay d5i).
(9). Bang can dO'i k~ toan nam tru6'c (khoan nay khong c6 thay d5i).
(10). SO' li~u du'Q'c tinh tU bang 4.10: "Bang can dO'i ke" toan" nam tru'6'c,
bang 4.9: "Dt! toan ke"t qua ho~t d9ng kinh doanh" va bang 4.8: "Dt! toan ti~n".
Lgi nhu~n sau thue" chu'a phan phO'i tren bang can dO'i ke" toan de"n ngay
31/12/20x7: 1. 756 tri~u d6ng + 1.839 tri~u d6ng - 300 tri~u d6ng.
Dt! toan ngan sach la vi~c c1:1 th€ h6a ke" ho~ch chie"n lu'Q'c trong tUng ky
ho~t d9ng trong ng~n h~n. M1:1c dich chu ye"u cua dt! toan ngan sach la h5 trg
nha quan tri trong vi~c ho~ch dinh va ki€m soat cac ho~t d9ng. Dt! toan ngan
Sach buQC cac nha quan tri phai ho~ch dinh d€ xfr ly tru'6'c cac vftn d~ CO th€ xay
ra, giup cho vi~c ki€m soat cac ho~t d9ng cua doanh nghi~p b&i vi n6 yeu c~u
cac nhan vien thtfc hi~n nhung gi da d~ ra. Dt! toan giup cho cac nha quan tri
giai thich khoan chenh l~ch giua thtfc te" so v6'i dt! toan, khuye"n khich cac nha
quan tri cac cftp va nhan vien trong doanh nghi~p cO' gAng d€ thtfc hi~n cac chi
tieu dlf toan da d~ ra.
Ke"t qua ho~t d9ng (J tUng bQ ph~n trong doanh nghi~p du'Q'C phan anh tren
cac bao cao thvc hi~n, trong d6 trinh bay cac chi tieu dlf toan, ke"t qua thtfc te"
d~t du'Q'C va nhung thay d5i giua thvc te" so v6'i dt! toan. Nhung thay d5i quan
tr<;mg c~n phai du'Q'c giai thich.
Trong tgt ca cac giai do~n l~p dt! toan ngan sach, ngu6n nhan ltfc la m9t
trong nhung ye"u tO' quan tr<;mg c~n phai du'Q'c xem xet. Cac nhan vien phai hi€u
m1:1c tieu va t~m quan tr<;mg cua dt! toan ngan sach. D€ m9t dlf toan c6 hi~u qua
thvc Slf, St! phO'i hQ'p giii'a cac nhan vien la c~n thie"t. M1:1c tieu cua doanh nghi~p
CO th€ d~t du'Q'C d~ dang hdn khi cac nhan vien du'Q'C tham gia vao qua trinh l~p
dt! toan.
Vi~c l~p dt! toan ngan sach can c6 St! ch<;m llfa mo hinh thich hQ'p, xay
dtfng m9t quy trinh tie"n hanh thich hgp va h~ thO'ng bao cao dt! toan thich hQ'p.
Trong tai li~u nay chi la la minh h<;>a h~ thO'ng bao cao dt! toan du6'i hinh thuc
cd band€ giup cho ngu'O'i d<;>c c6 n~n tang cho vi~c phat tri€n r9ng hdn h~ thO'ng
bao cao dlf toan ngan sach.
Chuang 4: Dz;: toan ngan sach
Cau 1. M1:1c dich cua vi~c l~p dt! toan ngan sach?
Ca u 2. Trach nhi~m l~ p dt! toan ngan sach?
Cau 3. Trinh W l~p dt! toan ngan sach? Uu digm cua trinh W nay?
Cau 4. T~i sao dt! toan tieu th1:1 l~i la kh&i digm cua qua trinh l~p dt!
toan?
Cau 5. Trinh bay m6i quan h~ giua cac dt! toan b9 ph~n trong h~ th6ng dt!
toan ngan sach?
Cau 6. M6i quan h~ giua dt! toan san xuftt v6'i cac dt! toan chi phi nguyen
v~t li~u trvc tie'p, dt! toan chi phi nhan cong trvc tie'p, dt! toan chi phi san xuftt
chung va dt! toan t6n kho thanh phdm cu6i ky?
Ca u 7. Trinh bay phu'o'ng pha p l~ p tung dt! toan b9 ph~n trong h~ thO'ng
dt! toan ngan sach.
Cau 8. So sanh dt! toan mua hang h6a trong doanh nghi~p thuo'ng m~i va
dt! toan san xuftt trong doanh nghi~p san xuftt?
Cau 9. M1:1c dich cua vi~c l~p dt! toan ti€n?
Cau 10. Co' Sd l~p dt! toan ti€n, dt! toan ke't qua ho~t d9ng kinh doanh va
bang can d6i ke' toan dt! toan.
Cau 1. Dt! toan ngan sach la cong vi~c:
a. Ho~ch djnh tuo'ng lai b. Phan tich qua khu

d. Tftt ca d~u dung
Cau 2. M1:1c dich cua dt! toan ngan sach la:
a. Ho~ch djnh va kigm soat b. T6 chuc va thtfc hi~n
c. Kigm soat va danh gia d. Tftt ca d~u dung
Cau 3. Dt! toan ngan sach thuQC trach nhi~m cua:
a. Cftp cao b. Cftp trung gian
c. Cftp Co' Sd
Cau 4. Dt! toan ti€n du'Q'C l~p can cu vao cac chi tieu nao tren cac dt! toan
b9 ph~n:
a. Doanh thu va chi phi b. Dong thu va dong chi

c. Ca hai cau a va b d€u dung d. Ca hai cau a va b d€u sai
138
Cau 5. Dlf toan ke"t qua ho~t d9ng kinh doanh duqc l~p can cu vao cac chi
tieu nao tren cac dlf toan b9 ph~n:
c. Ca hai cau a va b d~u dung d. Ca hai cau a va b d~u sai
Cau 6. Bang can dO'i ke" toan dlf toan duqc l~p can cu vao cac chi tieu nao
tren cac dlf toan b9 ph~n:
c. Ca hai cau a va b d~u dung d. T~t ca d~u sai
Cau 7. Cong ty X c6 du li~u nhu sau: KhO'i luqng san ph:lm tieu th1,1: Thang
10: 5.000 san ph:im, thang 11: 6.000 san ph:im. Dinh muc t6n kho thanh ph:im
d§.u cac thang bi'tng 10% nhu c§.u tieu th1,1 trong thang.
KhO'i luqng san phclm c§.n san xu~t thang 10 la:
a. 5.100 san ph:im b. 4.900 san ph:im
c. 4.500 san ph:im d. 5 .400 san ph:im
Cau 8. Cong ty Y c6 du li~u nhu sau: KhO'i luqng san ph:im tieu th1,1 quy 2
nhu' sau: thang 4 la 5.000 san ph:im, thang 5 la 6.000 san phclm, thang 6 la
7.000 san ph:im, thang 7 la 8.000 san ph:im. Dinh muc t6n kho thanh ph:im d§.u
cac thang bi'tng 10% nhu c§.u tieu th1,1 trong thang.
KhO'i luqng thanh ph:im t5n kho d§.u quy 2 la:
a. 500 san ph:im b. 600 san ph:im
c. 700 san ph:im d. 1.800 san ph:lm
Cau 9. Cong ty Z c6 du li~u nhu sau: KhO'i luqng san ph:im c§.n san xu~t
thang 10 la 5.100 san ph:im, thang 11 la 6.100 san ph:im. Dinh muc chi phi
nguyen li~u v~t li~u trtfc tie"p: Luqng dtnh muc la 5kg/san ph:lm; gia dinh muc la
4 ngan d6ng/kg. Dinh muc t6n kho v~t li~u d§.u cac thang bAng 10% nhu c§.u san
xu~t trong thang. Chi phi mua v~ t Ii~ u trong thang 10 la:
a. 100.000 ngan d5ng b. 104.000 ngan d5ng

c. 108.000 ngan d6ng d. 112.000 ngan d6ng
Cau 10. Cong ty A c6 du li~u nhu sau: Muc d9 ho~t d9ng cua bie"n phi san
xu~t chung la sO' giO' cong lao d9ng trtfc tie"p. H~ sO' bie"n phi san xu~t chung 1
giO' la 1,5 ngan d6ng. SO' giO' lao d9ng trtfc tie"p trong thang 10 la 20.400 giO'.
Dinh phi san xu~t chung hang thang la 24.400 ngan d6ng, trong d6 chi phi kh~u
hao hang thang la 10.000 ngan d6ng.
Dong chi ti~n cho chi phi san xu~t chung thang 10 la:
a. 60.000 ngan d6ng b. 55.000 ngan d6ng
c. 45.000 ngan dflng d. 50.000 ngan d6ng
Chuang 4: DlJ toan ngan sach
Bai 1.
Cong ty TNHH Roan My chuyen san xua:t va kinh doanh san phftm M. Cong
ty dµ kien vao nam 20x9 se tieu thµ du'<JC 42.000 san phftm M trong d6 quy 1
chiem 30%, quy 2 chiem 20%, quy 3 chiem 25%, con l~i la quy 4. Ban gia ban la
200.000 d5ng/san phftm. T5n kho cu6i nam 20x8 la 960 san phftm. Dµ kien t5n kho
cu6i nam 20x9 la 1. 300 san phftm.
Dµ kien s6 tign se thu du<Jc tu doanh thu ban hang nhu sau: 70% du<Jc thu
ngay trong quy phat sinh, 25% thu trong quy tiep theo, 5% la n<J kh6 doi. Khoan
phai thu khach hang (khong tinh n<J kh6 doi) vao ddu nam 20x9 la 500 tri~u d5ng.
Yeu cdu:
a. L~p dµ toan tieu th9 cho nam 20x9 (chi tiet theo tUng quy).
b. L~p dµ toan san xua:t, biet rAng t5n kho thanh phdm cu6i m6i quy dµ
kien bAng 15% nhu cdu tieu th9 quy sau.
Bai 2.
C6 tai li~u dt! kien cho nam 20xl cua cong ty thuang m~i CJ nhu sau: (don
vi tinh: 1.000 d5ng):
Thang Doanh thu Chi phi mua hang (gia mua
hang h6a)
7 50.000 20.000
8 20.000 5.000
9 30.000 10.000
10 25.000 8.000
11 40.000 12.000
12 70.000 10.000
Vi~c thanh toan ti~n mua hang cho nha cung ca:p dt! kien nhu' sau: 20% chi
phi mua hang du<Jc tra ngay bAng ti~n trong thang mua, phdn con l~i phai
thanh toan het trong thang sau. Cong ty dt! kien tign thu tU ban hang nhu' sau:
khach hang thanh toan 25% ti~n hang trong thang mua, 60% trong thang tiep
theo va 15% trong thang tiep theo nua, 2% la n<J kh6 doi.
Yeu cdu:
1. L~p dµ toan tieu thµ cho quy 4 nam 20xl (chi tiet cho tling thang trong quy).
2. L~p dt! toan thanh toan tign mua hang cho quy 4 (chi tiet cho tung
thang trong quy).
140
Bai 3.
Cong ty thuang m~i Kie'n Vang dang xay dtfng dtf toan cho quy II nam
20x0 v6'i cac sei li~u dt! kie"n nhu' sau:
Thang 4 Thang 5 Thang 6 Thang 7
- San lu'Q'ng tieu tht;t 1.200 1.340 1.600 1.700
- Gia ban 1 san ph~m (ng.d) 5 5 5 5
- Cong ty dt! kie"n doanh thu ban hang duqc thu ngay bAng ti~n 60% con l~i
se thu 30% trong thang sau va 10% trong thang ke' tie'p.
- Nq phai thu khach hang vao ngay 1/4/20x0 la 3.030.000 d trong d6 phai
thu cua thang 2/20x0 la 650.000 d, thang 3/20x0 la 2.380.000 d.
- Ty l~ lQ'i nhu~n g(>p 30%
- Cong ty dt! kie'n hang mua se du'Q'c thanh toan ngay bAng ti~n 65%, con
l~i thanh toan he't vao thang sau.
- Luqng hang t6n kho cu6i m8i thang dt! kie'n b&ng 20% cua muc tieu tht;t a
thang ke' tie'p
Yeu cdu:
1. L~p dtf toan tieu tht;t hang hoa quy II nam 20x0 (chi tie't cho tUng thang
trong quy).
2. L~p dtf toan mua hang quy II nam 20x0 (chi tie't theo tung thang trong
quy).
B.ai 4.
Cong ty A dang l~p dt! toan cho quy 2 nam 20xl. B9 ph~n tie'p thj cua
Cong ty A da cung cffp cac thong tin sau:
- 86 lu'Q'ng san ph~m tieu tht;t tU thang 4 de'n thang 8 nam 20xl nhu' sau:
Thang 420.000 san ph~m

Nha quan trj Cong ty A dtf kie'n s6 luqng san ph~m t6n kho cu6i mfii thang
b&ng 20% s6 luqng san ph~m tieu tht;t cua thang sau. Cu6i thang 3 c6 4.000 san
ph~m t6n kho.
M8i san ph~m san xufft c~n 5kg nguyen v~t li~u. 86 luqng nguyen v~t li~u
t6n kho cu6i m8i thang dt;t' kie'n b&ng 10% s6 luQ'ng nguyen v~t li~u c~n dung cho
san xufft cua thang sau. Cu6i thang 3, c6 13.000kg nguyen v~t li~u t6n kho. Dan
gia binh quan la 0,4ngd/ kg.
Chuang 4: Dlf toan ngan sach
Yeu ciiu:
1. L~p dtj toan san xudt quy 2 nam 20xl cho Cong ty A (chi ti€t cho tUng
thang trong quy).
2. L~p dtj toan mua nguyen v~t li~u quy 2 nam 20xl cho Cong ty A (chi
ti€t cho tUng thang trong quy).
Bai 5.
Cong ty Boomerang chuyen san xudt va kinh doanh m9t lo~i san phcim X.
85 lugng san phcim tieu th9 dtj kie'n cho nhung thang tie'p theo cua nam 20x2
nhu sau: Thang 7: 12.000 sp, thang 8: 15.000 sp, thang 9: 10.000 sp, thang 10:
8.000 sp, thang 11: 7.000 sp, thang 12: 11.000 sp. Theo djnh muc, cu san xudt 1
san phcim X se cdn 7 kg nguyen v~t li~u R. Chinh sach t6n kho nguyen v~t li~u
R cua Cong ty Boomerang la: nguyen v~t li~u t6n kho cu5i m6i thang b~ng 25%
nhu cdu nguyen v~t li~u dung cho san xudt (J thang tie'p theo. Chinh sach t6n
kho san phcim x la: s5 lugng san phcim t6n kho cu5i m6i thang b~ng 10% nhu
cdu tieu th9 cua thang tie'p theo.
Yeu ciiu: Tinh s5 kg nguyen v~t li~u R ma cong ty phai mua vao trong
thang 10 nam 20x2 (khong cdn l~p bang dtj toan).
Bai 6.
Cong ty Thanh Blnh chuyen san xudt va cung cdp VO blnh khi gas dan
d9ng. Du li~u dtj kie'n v€ tlnh hlnh san xudt trong nam 20x9 cua Cong ty nhu
sau:
85 lugng VO blnh san xudt (vo blnh): quy 1: 4.000, quy 2: 3.500, quy 3:
3.800, quy 4: 5.000.
T6n kho nguyen v~t li~u (thep) cu5i m8i quy dung d€ san xudt vo blnh gas
dtj kie'n b~ng 20% nhu cdu nguyen v~t li~u trong quy sau. T6n kho thep ddu nam
20x9 la 3.000 kg. Cong ty dtj kie'n t6n kho thep cu5i nam 20x9 la 10.000 kg.
Dinh muc 1 vo blnh khi gas cdn 12 kg thep.
Bi€u khoan tren hgp d6ng giua Cong ty Thanh Blnh vai nha cung cdp thep
duy nhdt la Cong ty Thep Vi~t Han nhu sau: Cong ty Thanh Blnh phai thanh
toan 60% s5 ti€n tren h6a do'n trong quy mua, phdn con l~i phai du'Q'C thanh
toan he't vao quy tie'p theo.
Bo'n gia thep nam 20x9 la 15.000 d6ng/kg.
Yeu cdu: L~p dtj toan chi phi nguyen v~t li~u trljc tie'p va dtj kie'n s5 ti€n
chi mua thep cho cong ty Thanh Blnh nam 20x9, bie't r~ng ddu nam 20x9 Cong
ty Thanh Blnh con ng cong ty Thep Vi~t Han 330 tri~u d6ng ti€n mua thep.
142
Bai 7.
Cong ty TNHH Thanh Hai chuyen san xua't va kinh doanh san ph<lm X.
Du li~utrich tU dt! toan nam 20x9 cua Cong ty nhu sau:
./ 86 luqng san philm x se
san xua't (san ph<im): quy 1: 15.000, quy 2: 13.000,
quy 3: 12.000, quy 4: 14.000 .
./ Dinh muc m8i giO' lao d9ng trvc tie"p san xua't dtiQ'C 4 san ph<lm .
./ Ddn gia ti€n ludng cua m9t giO' lao d9ng trvc tie"p la 80.000 d6ng
./ Dinh muc bie"n phi san xua't chung tinh tren 1 giO' lao d9ng trvc tie"p nhu
sau: nguyen v~t li~u gian tie"p: 8.000 d6ng, ludng quan ly phan xuO'ng (bao
g6m cac khoan trich theo ludng): 4.000 d6ng, dich V\l mua ngoai: 3.000 d6ng .
./ DV toan v€ djnh phi san xua't chung trong nam 20x9: ludng quan ly phan
xtiO'ng (bao g6m cac khoan trich theo ltidng): 72.000.000 d6ng, kha'u hao may
moc thie"t bi san xua't: 88.000.000 d6ng, thue m~t bAng san xua't:
220.000.000 d6ng, bao higm nha xuO'ng: 16.000.000 d6ng .
./ Cac khoan chi phi (ngo~i tru chi phi kha'u hao) dgu duqc thanh toan ngay
trong quy pha t sinh.
Yeu cftu:
1. L~p dV toan chi phi nhan cong trvc ti~p nam 20x9 (chi ti~t theo tling quy).
2. L~p dV toan chi phi san xua't chung nam 20x9 (chi tie"t theo tling quy).
Bai 8.
Cong ty A c6 tai li~u dV kie"n nhu sau:
86 giQ' lao dQng dg San xu3:t mQt San ph<im la 2 giQ'.
Chi phi san xua't chung cua thang 11 va thang 12 nam 20x0 nhu sau:
Thang 11 Thang 12
Chi phi v~t li~u gian tie"p (ngd) 100.000 110.000
Chi phi kha'u hao T8CD dung vao san xuB:t (ngd) 20.000 20.000
Chi phi san xua't chung khac (ngd) 59.000 64.000
Tdng CQng chi phi san xua't chung (ngd) 179.000 194.000
Cong ty A ch<;m s6 giO' lao d9ng trvc tie"p lam Cd sO' phan bd chi phi san
xua't chung. Trong thang 11 va thang 12 nam xO, s6 giO' lao d{)ng trvc tie"p dV
kie"n nhti sau:
Thang 11 Thang 12
86 giO' lao d<?ng trvc tie"p (giO') 50.000 55.000
Trong quy 1 nam 20xl, Cong ty A da l~p dV toan chi phi nhan cong trvc
Chuang 4: DlJ toan ngan sach
ti~p. Theo d\f toan chi phi nhan cong tr\fc ti~p, nhu cftu v€ thai gian lao d(mg tr\fc
ti~p lftn hiQ't cho thang 1, thang 2, thang 3 la 56.000 gia; 46.000 gia; 72.000 gi{i.
Chi phi san xucit chung dinh muc cua nam 20xl khong thay d6i so v6'i nam
20x0.
Yeu cdu: L~p d\f toan chi phi san xucit chung quy 1nam20xl cho Cong ty A.
Bai 9.
Cong ty Thanh Phong c6 du li~u sau:
20X6 Hang h6a mua vao Hang h6a ban ra
(ngan d6ng) (ngan d6ng)
Thang 1 42.000 72.000
Thang 2 48.000 66.000
Thang 3 36.000 60.000
Thang 4 54.000 78.000
Chinh sach thu ti€n tU khach hang nhu sau: 70% thu ngay trong thang ban
hang, 20% thu trong thang ti~p theo, 9% thu trong thang ti~p theo nua, s6 con
l~i d\f tinh khong thu du'Q'c.
Chinh sach chi tra ti€n cho nha cung ccip nhu sau: 50% tra ngay trong
thang mua hang, 50% tra trong thang ti~p theo.
Tri gia hang mua vao trong thang 5 la 60.000 ngan d6ng. Doanh thu ban
hang d\f tinh trong thang 5 la 66.000 ngan d6ng. Luqng ti€n d\f ki~n cho cac chi
phi khac trong thang 5 la 14.400 ngan d6ng. Cong ty c6 s6 du ti€n vao ngay 1
thang 5 la 25.000 ngan d6ng.
Yeu cdu:
1. Tinh luqng ti€n d\f ki~n thu duqc trong thang 5
2. Tinh luqng ti€n d\f ki~n chi ra trong thang 5
3. Tinh luqng ti€n d\f ki~n t6n quy cu6i thang 5.
Bai 10.
L~p
d\f toan ti€n cho thang 10 nam 20x6 cua cong ty M&N (cong ty chi
ban m9t lo~i san phdm). Vao ngay 01 thang 10, c6 cac tai li~u nhu sau (dvt:
ngan d6ng):
Ti€n 6.000
Cac khoan phai thu 19.500
D\f phong phai thu kh6 doi 2.400
144
Hang t6n kho 12.000
Cac khoan phai tra 9.000
Bie"t r~ng 2/3 tri gia hang mua se thanh toan trong thang mua va 1/3 tri
gia hang mua con l~i dlf kie"n se thanh toan vao thang tie"p theo.
Dan gia mua la 10. Luqng hang t5n kho cuo'i ky khoang 50% cua luqng
hang ban ra thang sau.
Dt! kie"n 60% doanh thu se thu ngay trong thang ban hang, 30% thu trong
thang tie"p theo, va 6% thu trong thang tie"p theo nua, 4% kh6 doi. Nam tai
chinh cua cong ty b&t d~u tU 01 thang 8.
Dan gia ban 15
Doanh thu thtfc te" thang 8 15.000
Doanh thu thtJc te" thang 9 45.000
Doanh thu dlf kie"n thang 10 36.000
Doanh thu dlf kie"n thang 11 27.000
T6ng doanh thu dtf kie"n trong nam 450.000
N go~i tru cac khoan n<J kh6 doi, t6ng chi phi ban hang va quan ly dlf kie"n
trong nam la 68.500, trong d6 dinh phi 21.000 (bao g6m 9.000 chi phi kh<iu hao).
Cac khoan dinh phi nay phat sinh d~u di;in trong nam. Bie"n phi ban hang va
quan ly thay d6i theo doanh thu. Cac chi phi nay dtiQ'C tra khi phat sinh.
Bai 11.
Cong ty thuang m~i A & C l~p dlf toan ti~n cho tUng thang cua quy I/
20xl, c6 tai li~u dlf kie"n nhu sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Thang 1 Thang 2 Thang 3
Doanh thu 160.000 140.000 172.000
Tri gia hang h6a mua 68.000 64.000 80.000
Ti~n chi ra trong ky
(Chua tinh ph~n chi mua hang h6a)
+ CP ban hang va QLDN 14.000 12.800 19.300
+ Mua thie"t bi 22.700 63.000
+ Tra thue" TNDN 27.300 25.000 32.000
Trong ca 2 nam 20x0 va 20xl, cong ty u6'c tinh 10% doanh thu se khong
thu duqc. Ph~n doanh thu c6 thg thu duqc dtj kie"n se thu 40% trong thang phat
sinh doanh thu, ph~n con l~i se thu he"t trong thang sau. Hang h6a mua vao &
thang nao thi sang thang sau m6'i tra he"t m9t Mn. Doanh thu thang 12/20x0 la
200.000. Tri gia hang mua vao thang 12/20x0 Ia 90.000.
145
Chuang 4: DZ! toan ngan sach
Nam 20xl, yeu cdu t6n quy t6i thigu cu6i m6i thang 20.000. Tign t6n ddu
nam la 18.400. Cac khoan vay duc;tc vay vao ddu m6i thang, vay thang nao thi
sang thang sau se phai tra tign lai vay v6'i lai su<it 1%/1 thang. Ngan hang yeu
cdu tra nc;t g6c 1 ldn sau 12 thang, tuy nhien, sau khi can d6i thu chi (kg ca tra
lai vay) va dam bao muc tign t6n quy t6i thigu, ne'u con thua tign se tra nc;t g6c
tru6'c hc;tn cho ngan hang. Ddu nam khong c6 s6 du nc;t vay ngan hang.
Yeu ciiu: Hay l~p d\f toan tign cho tUng thang va cho ca quy II 20xl.
Bai 12.
Ke' toan truO'ng cua cong ty Optima c6 cac du li~u sau dg l~p d\f toan tign
cho thang 7. Doanh thu b~ng tign vao khoang 35% t6ng doanh thu. Trong s6
doanh thu ban chiu, c6 khoang 60% duqc thu ngay trong thang ban hang (m(>t
nua trong s6 d6 thu du'c;tc trong vong 10 ngay va khach hang du'c;tc hu'O'ng chie't
kh<iu 2%), 20% du'c;tc thu trong thang tie'p theo va 20% con lc;ti du'c;tc thu trong
thang tie'p theo nua. Khong c6 nc;t phai thu kh6 doi. Doanh thu d\f kie'n cua quy
2 va 3 nhu' sau:
Thang Doanh thu (ngan d6ng)
4 450.000
5 580.000
6 900.000
7 1.140.000
8 1.200.000
9 1.134.000
Cong ty tieu th1:1 toan b(> s6 luqng san xu<it hang thang. Chi phi nguyen v~t
li~u trvc tie'p chie'm 22% doanh thu. Cong ty mu6n lu'Q'ng nguyen v~t li~u t6n
cu6i m6i thang b~ng v6'i nhu cdu nguyen v~t li~u dung cho san xu<it trong thang
tie'p theo. Cong ty d\f kie'n tri gia nguyen v~t li~u mua vao se duqc thanh toan
50% cho nha cung c<ip ngay trong thang mua, phdn con lc;ti duqc thanh toan
trong thang tie'p theo.
Tign luo'ng m6i thang 105 tri~u d6ng duc;tc tra trong thang phat sinh. Chi
phi ban hang va quan ly doanh nghi~p hang thang la 336 tri~u d6ng (trong d6
chi phi kh<iu hao tai san c6 dinh la 45 tri~u d6ng, chi phi bao higm tra tru6'c cho
cong ty bao higm la 6 tri~u d6ng). C6 tUc 130 tri~u d6ng duc;tc cong b6 vao ngay
30 thang 6 va se duqc tra cho c6 dong vao ngay 15 thang 7. Cac thie't bi cii se
duqc thanh ly v6'i gia 25,2 tri~u vao ngay 4 thang 7. Vao ngay 13 thang 7, m(>t
thie't bi m6'i se duqc mua v6'i gia la 173 tri~u d6ng. Cong ty mu6n duy tri s6 du
tign t6n t6i thigu cu6i thang la 20 tri~u d6ng. 86 du tign vao ngay 1 thang 7 la
27 tri~u d6ng.
Yeu cdu: L~p d\f toan tign thang 7 cho cong ty Optima.
146
Bai 13.
Cong ty Apex la mqt doanh nghi~p tu nhan chuyen san xu~t d6 g6. Chu
cong ty dang r~t lo Hing v~ dong ti~n cua cong ty. Chu cong ty da yeu c~u h?n
l~p dtj toan ti~n cho thang 12. B?n da thu th~p duqc cac cac du li~u sau:
• S6 du ti~n vao ngay 1/12 la 8,3 tri~u d6ng.

• Doanh thu thtjc te" thang 10 va 11 (dvt: tri~u d6ng):
Thang 10 Thang 11
Doanh thu bAng ti~n 100 150
Doanh thu ban chju 250 350
T6ng cqng 350 500
• Ti~n ludng cho quan ly la 87 tri~u d6ng/thang (trong d6 tra cho ong chu
la 45 tri~u)
• Ti~n thue van phong la 13,4 tri~u d6ng/thang (trii vao d~u thang)
• Thue" phai nqp Nha nu6'c trong thang 12 la 55 tri~u d6ng
• nv kie"n trong thang 12 doanh thu bAng ti~n la 150 tri~u d6ng va doanh
thu ban chju la 500 tri~u d6ng.
• Cong ty dtj ki~n thu ti~n tU doanh thu ban chju:
./ 50% thu duqc trong thang ban hang,
./ 30% thu duqc trong thang tie"p theo
./ 15% thu duqc trong thang tie"p theo nua (2 thang sau khi ban
hang). Khach hang thanh toan sau 2 thang kg tU khi h<;> mua hang
phai chju 1% ti~n ph?t tinh tren s6 ti~n khach hang n<J cong ty .
./ Ph~n con l?i cua doanh thu ban chju dtj kie"n khong thu h6i duqc.
• Trj gia hang mua m8i thang dtj kie"n bAng 75% doanh thu trong thang
d6. Gia trj hang mua dtj kie"n se duqc thanh toan 20% trong thang mua hang va
80% duqc thanh toan trong thang tie"p theo.
Yeu cdu:
1. L~p dtj toan ti~n cho thang 12.
2. B?n c6 y kif£n tu vffn gi cho chu cong ty d~ khiic ph1;te tlnh tr?ng thif£u ti~n?
147
Chuang 4: DZ! toan ngan sach
Bai 14.
Cong ty Hoang Nguyen la doanh nghi~p chuyen cung cdp khi gas cong
nghi~p. Du li~u dlf kien v€ ho~t dqng cua cong ty trong cac thang t6'i nhu sau:
Doanh thu dlf kien cho thang 11/20xl la 360.000 ngan dflng, thang
111
12/20x2 la 380.000 ngan dflng, va thang 1 nam 20x2 la 350.000 ngan dflng. 75%
doanh thu ban hang du'Q'C thu trong thang ban hang, 20% Se du'Q'C thu trong
thang tiep theo va 5% la nq kh6 doi.
111
Gia vO'n hang ban b&ng 65% doanh thu.
Chinh sach mua hang cua cong ty nhu sau: Luqng hang mua trong thang
111
b&ng 40% luqng hang tieu thl;l trong thang cqng v6'i 60% luqng hang tieu th\l
trong thang tiep theo. Ti€n hang mua du'Q'C thanh toan vao thang tiep theo cua
thang mua hang.
111
Chi phi hang thang b&ng ti€n la 21.900 ngan dflng.
Ill Khdu hao tai san c6 djnh hang thang la 20.000 ngan dflng.
Bang can dO'i ke toan - Cong ty Hoang Nguyen
N gay 31 thang 10/20xl
Taisan
Ti€n ........................................................................................................ 16.000
Khoan phai thu (da tru dlf phong nQ' phai thu kh6 doi) ..................... 74.000
Hang t6n kho ........................................................................................ 140.400
Tai san cO' djnh (da tru hao mon lily ke 500.000) .......................... 1.066.000
T6ng tai san ..................................................................................... 1.296.400
Ngu6n v6n
Khoan phai tra .................................................................................... 240.000
VO'n c6 ph§.n ......................................................................................... 640.000
LQ'i nhu~n giu l~i ................................................................................ 416.400
T6ng ngufln vO'n ................................................................................ 1.296.400
Yeu cdu:
1. L~p dlf toan tieu thl;l va dlf kien thu ti€n cho thang 11 va 12.
2. L~p dlf toan mua hang cho thang 11 va 12.
3. L~p dlf toan ti€n cho thang 11 va 12.
4. L~p dlf toan bao cao ket qua ho~t d<)ng kinh doanh cho thang 11 va 12.
5. L~p dlf toan bang can dO'i ke toan vao cuO'i thang 12.
148
Bai 15 (bai t@.p tinh hu6ng)
Cong ty Thie't Bi di~n tli dang tri~u t~p m()t cu()c h9P dg chu~n bi cho vi~c so~n
thao dt! toan ngan sach cho nam tai chinh m6'i X+l. Du6'i day la m()t sfi tai li~u
c6 lien quan
1. Bao cao th\fc te' nam X
Cong ty...
B() ph~n ...
DV TOAN DOANH THU
Ky dt! toan nam X.
Chi tieu Bdn vi Chi tie't cac quy trong nam dt! toan Ca nam
tinh
Quy 1 Quy 2 Quy 3 Quy 4
1.San luqng tieu th1,1 sp 1.000 2.000 3.000 4.000 10.000
2.Bdn gia ban 1.000 d/sp 100 100 100 100 100
3.Doanh thu 1.000 d 100.000 200.000 300.000 400.000 1.000.000
Cong ty...
B() ph~n ...
Dlf TOAN SAN XUAT
Ky dt! toan nam X.
Chi tieu Bdn vi Chi tie't cac quy trong nam dt! Canam
tinh to an
Quy 1 Quy 2 Quy 3 Quy 4
1.San luqng tieu th1,1 sp 1.000 2.000 3.000 4.000 10.000
2.D\f tru t6n kho cufii ky sp 200 300 400 200 200
3.T6ng nhu cftu sp 1.200 2.300 3.400 4.200 10.200
4.Tru t6n kho dftu ky sp 100 200 300 400 100
5.Nhu cftu san xua't sp 1.100 2.100 3.100 3.800 10.100
Binh muc chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p 2 kg/sp x 10.000 d/kg.
Binh muc chi phi nhan cong trvc tie'p 2h/sp x 15.000 d/sp.
Binh muc bie'n phi san xua't chung 25% tren chi phi trtJc. tie'p.
Chuong 4: DZ! to<in ngan s<ich
T6ng dinh phi san xu:it chung 30.000.000 d.

Bie"n phi san xu:it chung d€u lien quan de"n dich v1:1 mua ngoai.
T6ng djnh phi san xu:it chung chi c6 70% la djch V\l mua ngoai con l~i Ia
nhung chi phi khong bAng ti€n.
2. Thong tin d\i bao cho nam X+l
Tlnh h1nh thi tru'O'ng se tac dt)ng tang san lu'Q'ng tieu th1:1 (j cac quy them
20% so vdi nam tru'dc nhu'ng ddn gia ban se khong thay d6i.
T1nh h1nh bien dt)ng v€ gia se tac dt)ng tang muc gia dftu vao them 15% so
Vdi muc gia V~t tu', lao dt)ng, dich V\l nam tru'dC.
Tlnh h1nh dt,t tru t6n kho cu6i ky (J cu6i m8i quy se tang them 20% so vOi dt,t
tru nam tru'dc.
3. Chinh sach thanh toan nam X+l
Vi~c mua v~t tu, hang h6a, dich v1:1 du'Q'c thay d6i tU hai Mn, lftn thu nh:it
50% (J quy mua, Mn thu hai 50% (J quy ke" tie"p sang che" dt) thanh toan Mn
thu nh:it 60% (J quy mua, Mn thu hai 20% (J quy ke" tie"p thu nh:it, Mn thu 3
la 20% & quy ke" tiep thu hai.
Ban hang se thay d6i tU thu ngay 60% trong quy ban hang, 40% trong quy
ke" tie"p thu nh:it sang che" dt) Mn thu nh:it thu ngay 50% trong quy ban, Mn
thu hai 30% & quy ke" tie"p thu nh:it, Mn thu 3 la 20% & quy ke tie"p thu hai.
Chinh sach gia yeu cftu phai dam bao st,t nh:it quan, 6n dinh trong ca nam.
Dinh muc chi phi yeu cftu phai dam bao st,t nh:it quan, 6n djnh trong ca nam.
Tinh hu6ng 1. B9 ph~n dt,t toan tieu th1:1 cho rAng vOi nhung thong tin tht,tc te"
va dt,t tinh tren, trong nam X+l, doanh thu cua cong ty phai d~t it nh:it
1.440.000.000 d. VOi dt,t bao nay, da g~p phai st,t phan ling cua cac nha quan tri
cong do~n ban hang, hQ cho rAng dt,t bao khong hqp ly. Anh chi giup nhung nha
quan tri ban hang tranh lu~n vdi nhftm lftn trong t1nh hu6ng nay va l~p dt,t toan
doanh thu cho nam X+l chi tie"t theo tllng quy dg h8 trq cac nha quan trj ban
hang.
Tinh hu6ng 2. BQ ph~n dt,t toan chi phi cho rAng vOi nhung thong tin tht,tc te"
va dt,t tinh tren, trong l1nh vt,tc san xu:it, chi phi san xu:it tang them it nhat 15%
so vdi chi phi san xu:it nam tru'dc. Anh chi giup tranh lu~n vdi nhftm lftn nay va
l~p dt,t toan san xu:it, dt,t toan cac khoan m1:1c chi phi cho nam X+l chi tie"t theo
tung quy dg chung minh cho tranh lu~n nay.
Tinh hu6ng 3. Bt) ph~n dt,t toan ti€n cho rAng vOi nhung thong tin tht,tc te" va
dt,t tinh tren, dong ti€n chi cho san xu:it se tang them it nh:it la 10% so vdi
dong ti~n chi trong nam tru'Oc. Anh chi giup tranh lu~n vOi nhftm lftn nay va l~p
150
dtj toan chi tign cho nam X+l dg chung minh. Cho biet chi phi phai thanh toan
trong nam x+l dtj tinh chi tra trong nam 60%
Tinh hu6ng 4. B9 ph~n dt! toan tign cho ding v&i nhung thong tin thtjc te va
dtj tinh tren, dong ti~n thu w ban hang cua cong ty se giam it nheit la 10% so
vai dong tign thu ban hang nam tru&c. Anh chj tranh lu~n v&i nhung nhdm lftn
nay va l~p dtj toan thu tign nam X+l chi tiet theo tUng quy dg chung minh.
Tinh huO'ng 5. Theo yeu cdu cua cong ty, lQ'i nhu~n cua cong ty trong quy 1 it
nheit la 8% tren doanh thu, B9 ph~n dtj toan ket qua kinh doanh cho ding v&i
thong tin tren, lQ'i nhu~n g9p cua quy 1 nam x cua cong ty se la 14.400.000 d.
Vai muc lQ'i nhu~n g9p nay, dg dam bao lgi nhu~n d~t ra, chi phi ban hang va
quan ly doanh nghi~p trong quy 1 khong thg vu'Q't qua 10 % doanh thu. Anh chj
tranh lu~n vai nhung nhdm lftn nay va xac djnh ty I~ chi phi ban hang va quan
ly doanh nghi~p t6i da, l~p dtj toan lQ'i nhu~n cho quy 1 nam X+l dg chung
minh.
Tinh huO'ng 6. Nha quan trj A dg xueit ding, dg dam bao ID\JC tieu ho~ch djnh
va kigm soat, khi l~p dtj toan doanh thu ciing nhti l~p dtj toan chi phi san xueit,
cong ty cdn thay d6i linh ho~t ddn gia ban, djnh muc chi phi, nheit la phdn ddn
gia phi theo tUng quy. nha quan tri B cho rAng vai ky thu~t l~p theo dg xudt cua
nha quan tri ly Ase kh6 thtjc hi~n du'Q'C IDl;IC tieu kigm soat. Theo anh chj, nen
ung h9 nhung lu~n digm nao (J tren, ly giai, chung minh va trinh bay y kien cua
minh vg vein dg nay.
Tinh huO'ng 7. V&i St! tham nh~p cua cong ngh~ thong tin vao nhigu llnh vtjc
ho~t dQng hi~n nay, nha quan tri c cho rAng c<ln dtta cong ngh~ vao thong tin
vao so~n thao cac dt! toan. nha quan tri D cho rAng, neu dua cong ngh~ thong
tin vao so~n thao cac dtj toan se dftn den meit vai tro kigm soat cua dtj toan vi
Mt ca cac cong do~n so~n thao dgu du'Q'C thtjc hi~n w dQng h6a tren phdn mgm,
Theo anh chi, nen ung hQ nhung lu~n digm nao (J tren, ly giai, chung minh va
trlnh bay y kien cua minh vg vein dg nay.
Tinh huO'ng 8. V&i Stj tham nh~p cua cong ngh~ thong tin vao nhigu linh vtjc
hi~n nay, nha quan trj c cho rAng cdn dua cong ngh~ vao thong tin vao so~n
thao cac dtj toan dg t~O nen Stj ket nO'i thong tin dtj toan v<Ji nhung thong tin
khac du'Q'C thg hi~n trong cac phdn m~m ciing nhti ket nO'i v<Ji cac trang Web cdn
thiet. nha quan trj D cho rAng, neu tien hanh nhung ket nO'i nhu v~y se dftn den
nguy Cd djnh hti&ng ho~t dQng cua doanh nghi~p se bi IQ ra ngoai anh htifJng
den c~nh tranh. Theo anh chi, nen ung hQ nhung lu~n digm nao (J tren, ly giai,
chung minh va trlnh bay y kien cua minh v~ vdn d~ nay.
Sau khi nghien cttu chztang
PHAN TiCH BIEN DONG II
nay, ngzt(Ji h9c c6 thi:
Hiiu biit khai ni~m va
CHI PHi •
cac vdn d~ lien quan din
dtnh mttc chi phi.
Chi phi la m9t trong nhung vdn d~ • Gidi thick each lqp cac
dtnh mttc v~ chi phi
duqc cac nha quan tri d~c bi~t quan tam. nguyen vfj,t li~u, chi phi
ug c6 thg d~t duqc mU'c lqi nhu~n cao, nhan cong tnjc tiip va chi
doanh nghi~p c~n phai cfi giing tang phi sdn xudt chung.
doanh thu va giam chi phi. ug tang • Phan bi~t dlf toan t'inh va
doanh thu, doanh nghi~p phai tang sfi dlf toan linh hog,t.
luqng san phdm ban ra, tang gia ban san • Lfj,p dlf toan linh hog,t cho
phdm. Vi~c tang doanh thu ph\1 thuQc vao doanh nghi~p.
nhi~u vdn d~ khac nhau, vao nhi~u nhan • Lfj,p dlf toan linh hog,t chi
tfi khach quan khac nhau nhu quan h~ phi sdn xudt chung.
cung c~u cua lo~i san phdm dang kinh • Tinh toan dan gia dlf toan
doanh, gia ca, tinh hinh c~nh tranh ... di phan bd chi phi sdn
N goai ra, vi~c tang doanh thu, cac nha xudt chung.
quan tri thucmg t~p trung cac bi~n phap • Sit dlf,ng cac mo htnh
h~ thdp chi phi vl di~U d6 ph\1 thUQC vao thick h<Jp di phan tich cac
nhung nhan tfi chu quan nhi~u hon. biin d9ng chi phi sdn xudt
cua doanh nghi~p.
Chuong nay t~ p trung nghien cll'u
nhung vdn d~ co' ban lien quan d~n vi~c
kigm tra, danh gia tinh hinh quan tri cac
lo~i chi phi trong qua trinh san xudt kinh
doanh.
152
Chi phi dinh muc du'Q'c xem la m<)t thang digm dg do lu'O'ng vi~c thljc hi~n
chi phi trong thljc te" san xudt kinh doanh.
Chi phi dinh muc du'Q'C cac nha quan tri xay dtjng cho cac khoan m\JC cdu
t~o nen gia thanh san phdm. Dinh muc se du'Q'C xay dtjng theo hai tieu thuc ca
ban:
- Luqng dinh muc cho thdy s6 lu'Q'ng cua cac lo~i chi phi du'Q'C Slt d\lng la
bao nhieu, nhu' s6 lu'Q'ng nguyen v~t li~u tieu hao ho~c s6 giO' lao d<)ng trljc tie"p
du'Q'C Slt d\lng dg che' t~o ra m(}t don vi San phffm...
- Gia dinh muc cho thdy don gia cua cac lo~i chi phi du'Q'C slt d\lng la bao
nhieu, nhu' don gia nguyen v~t li~u, don gia binh quan m<)t giO' lao d<)ng trljc
tie'p ...
Chi phi dinh muc du'Q'C xay dtjng C\J thg cho tung lo~i san phdm du'Q'C san
xudt trong ky.
Dinh muc du'Q'c chia lam hai lo~i: Dinh muc ly tu'O'ng va dinh muc c6 thg
thljc hi~ndu'Q'c
.,... Dinh muc ly tu'O'ng la nhftng dinh muc du'Q'C xay dtjng trong nhftng di~u
ki~n gia dinh t6i u'u. N6 khong cho phep bdt ky m<)t Slj hu' hong nao cua may
m6c thie't bi ho~c slj gian do~n nao trong san xudt. N6 doi hoi m<)t tdnh d9 cao
cua cong nhan san xudt va Slj c6 giing t6i da trong su6t thO'i gian lam vi~c. Dinh
muc chi phi ly tu'O'ng nhu' la m<)t dinh hu6'ng cho vi~c phdn ddu hoan thi~n h~
th6ng dinh muc chi phi hon la sli d\lng n6 trong do luO'ng, danh gia ke't qua thljc
hi~n trong thljc te' ho~t d<)ng. Dinh muc nay chi du'Q'C xem nhu' m<)t hu'6'ng phdn
ddu dg d~t de'n. Ne'u dem cac chi phi thtjc te' phat sinh so v6'i dinh muc lo~i nay
thJ. cac chenh l~ch tlm du'Q'C Se khong con y nghia dg danh gia tlnh hinh thljc
hi~n chi phi VI cac chi phi trong dinh muc nay se rdt thdp.
- Dinh muc c6 thg thljc hi~n du'Q'c la nhftng dinh muc "cao nhung c6 thg
d~t duqc". N6 cho phep c6 thO'i gian ngung nghi hQ'p ly cua may m6c thie't bi va
cong nhan san xudt. N6 doi hoi cong nhan m<)t tdnh dQ trung binh nhu'ng c6 Slj
c6 giing cao. Nhung bi€n d<)ng tlm du'Q'C khi so sanh chi phi san xudt chung thljc
t€ v6'i dinh muc se la nhftng thong tin he't sue hftu ich VI n6 phan anh nhftng
khoan chenh l~ch v~ chi phi so v6'i dtj kie"n cua nha quan tri. N 6 con c6 thg
giup u'6'c tinh du'Q'C Slj di chuygn CUa dong ti~n Va giup u'6'c tinh V~ t6n kho
nguyen v~t li~u.
Nhftng dinh muc l~p cho tung lo~i san phdm se du'Q'C t~p hQ'p tren m<)t the
dinh muc chi phi san xudt c6 d~ng nhu' minh h<;>a 5.1.
Chuong 5: Phan tich bi~n d()ng chi phi
Minh h9a 5.1: THE DJNH MUC CHI PHI SAN XUAT SAN PHAM A
Lu'Q'ng Gia Chi phi san xwit
Khoan m9c chi phi
dinh muc dinh muc dinh muc
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p 3 kg/sp 4.000d/kg 12.000d/sp
Chi phi nhan cong trvc tie"p 2,5 gia/sp 14.oood/gia 35.000d/sp
Chi phi san xrnit chung 2,5 gia/sp 3.000d/gia 7.500d/sp
Chi phi san xugt dinh muc 1 san phclm (gia thanh don vi dinh 54.500d/sp
muc)
Tgt ca cac chi phi san xugt phat sinh trong thvc te" d~u du'Q'C so sanh v6'i
dinh muc n6i tren theo m(>t each thuc hQ'p ly dg phan tich, danh gia tl.nh hl.nh
sll' dl)ng chi phi.
Nen phan bi~t sv khac nhau giua chi phi dinh muc va chi phi dt! toan.
• Chi phi dinh muc la chi phi mong muO'n lien quan de"n m(>t khO'i lu'Q'ng
ho~t d(>ng.
• Chi phi dt! toan la chi phi mong muO'n lien quan de"n mt}t thai ky ho~t
1. Mo hinh chung
Bie"n phi san xugt bao g6m: bie"n phi nguyen v~t li~u trvc tie"p, bie"n phi
nhan cong trvc tie"p va bie"n phi san xugt chung. Tgt ca nhung lo~i bie"n phi nay
d~u bi anh hu'dng bO'i hai ye"u tQ' la lu'Q'ng va gia, du'Q'C phan tich theo mo hl.nh
chung nhu' sau:
Minh h9a 5.2: Mo hinh chung d~ phan tich bie"n phi san xuilt
Luqng thµc te" Luqng thµc te" (x) Luqng dinh mac
(x) gia thµc te" gia dinh m6'c (x) gia dinh mac
Bie"n don Bie"n d(>n

T5ng bie"n d()ng
DO'i v6'i tUng khoan ml)c chi phi, ten g<;>i cac bie"n dt}ng c6 thg thay d6i:
• DO'i v6'i khoan m9c chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p:
"Bie"n d(>ng gia" O' mo hl.nh tren du'Q'c g<;>i la "Bie"n dt}ng gia nguyen v~t li~u
trvc tie"p": (q1p1 - qipo)
"Bie'n dt}ng hiQ'ng" O' mo hl.nh tren dtiQ'c g<;>i la "Bie'n d(>ng ltiQ'ng nguyen v~t
li~u trvc tie"p": (q1po - qopo)
154
Trong d6:
qi: 86 luqng nguyen v~t li~u trvc tie'p thvc te'.
qo: 86 luqng nguyen v~t li~u trvc ti€p dinh muc.
pi: Ban gia nguyen v~t li~u trvc tie'p thvc te'.
po: Ban gia nguyen v~t li~u trvc tie'p dinh muc .
• B6i v6'i khoan m\}C chi phi nhan cong trvc tie'p:
"Bie'n d9ng gia" i1 mo hinh tren duqc g<;>i la "Bie'n d9ng dan gia nhan cong
trvc tie'p": (hiri - hiro)
"Bi€n d(mg lu'Q'Ilg'' (J mo hlnh tren du'<;>'c g9i la "Bi€n d(mg nang sudt": (hiro - horo)
Trong d6:
hi: 86 giO' lao d9ng trvc tie'p thvc te'.
ho: 86 giO' lao d9ng trvc tie'p dinh muc.
ri: Ban gia lao d9ng trvc ti€p thvc te'.
ro: Ban gia lao d9ng trvc tie'p dinh muc.
• B6i v6'i khoan m\}C bie'n phi san xudt chung:
"Bi€n dQng gia" (J mo hinh tren du'<;>'c g<;>i la "Bie'n d(>ng chi tieu" (hiri - hiro)
"Bi€n d(>ng luqng'' (J mo hlnh tren duqc g9i la "Bi€n d(>ng nang sudt": (hiro - horo)
Trong d6:
hi: 86 giO' lao d9ng trvc tie'p, s6 giO' may ... thvc te'.
ho: 86 giO' lao d9ng trvc tie'p, s6 giO' may ... dinh muc.
ri: Ban gia phan b6 bie'n phi san xudt chung thVc te'.
ro: Ban gia phan b6 bie'n phi san xudt chung dinh muc.
2. Phan tich cac bie'n d{mg cua chi phi nguyen v~t li~u trt1c tie'p
Vi d\l 5.1:
T~i cong ty X c6 tai li~u nhu sau:
- Luqng dinh muc, gia dinh muc va chi phi san xudt dinh muc cho dan vi
San phffm du'Q'C lffy theo s6 li~u fJ minh h<;>a 6.1.
- Gia su trong ky cong ty da mua 6.500 kg nguyen v~t li~u v6'i gia binh
quan la 3.800 d/kg va da SU d\}ng he't dg san xudt 2.000 san phdm A.
v6'i s6 luqng san phdm san xudt thvc te', luqng nguyen v~t li~u trvc tie'p
dinh muc SU d\}ng dg san xudt 2.000 san phdm A la:
3 kg/san phdm x 2.000 san phdm = 6.000 kg.
Tu nhung thong tin tren, cac bie'n d9ng chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p
duqc tinh toan nhu' i1 minh h<;>a 6.3.
Chuang 5: Phan tich bitn d9ng chi phi
Minh hQa 5.3: Phan tfoh bie'n d()ng chi phi nguyen v~t li~u tr\(c tie'p
Minh h<_>a 7.6. Bao cao thanh qua quan ly cua trung ta:m l«Ji nhui;ln
KSt qua Chenhl~ch Dvtoan Chenhl~ch Dv toan
thvc ts dvtoan linh hoc;i.t k:h6i lugng tinh
linh hoc;i.t tieu thv
s6 lugng sp tieu thv 8000 8000 2.000X 10000
Doanh thu c6 thS kiSm soat 80000 80000 20.000 x 100000
BiSn phi c6 thS kiSm soat
San xufit 25500 1.500 x 24000 6.000 T 30000
Ban hang va quan ly. 17100 1.100 x 16000 4.000 T 20000
s6 du dam phi c6 th~ ki~m so 37400 2.600X 40000 10.000X 50000
Dinh phi c6 thS kiSm soat:
Sanxufit 12000 12000 12000
Ban hang va quan ly. 13000 13000 13000
Lgi nhu~n hoc;i.t d()ng c6 thS ki 12400 2.600X 15000 10.000X 25000
Bie'n d()ng gia:

(q1p1 - qipo) = 24. 700.000 - 26.000.000 = - 1.300.000d.
Bie'n d()ng lu'Q'ng:
(q1po - qopo) = 26.000.000 - 24.000.000 = + 2.000.000d.
)Pi- Bie'n d()ng gia

Ban gia binh quan giam 200 d/kg (3.800 d/kg - 4.000 d/kg), tinh cho 6.500
kg nguyen v~t li~u sli dt;mg thljc te' da lam cho tflng chi phi nguyen v~t li~u trljc
tie'p thljc te' so v6'i dtJ toan giam du'Q'c 1.300.000 d.
Ke't qua nay se du'Q'c danh gia cao ne'u chdt lu'Q'ng nguyen v~t li~u 6n d!nh
nhu' dtJ kie'n, don gia giam du'Q'c la nhO' tim du'Q'c nha cung cdp c6 don gia thdp
hon, tranh du'Q'c nhi~u khau trung gian hay tie't ki~m du'Q'c cac chi phi mua
nguyen v~t li~u ...
Ne'u don gia giam do quan h~ cung cgu thay d6i tren th! tru'O'ng nguyen v~t
li~u, do c6 nhii'ng thay d6i v~ quy d!nh, th€ l~, che' d9 cua nha nu'6'c tac d()ng de'n
gia ca nguyen v~t li~u hay do slj thay d6i cua chi s6 gia ca hang h6a thi c6 th€
xem day la nguyen nhan khach quan.
Ne'u don gia giam do mua nhung lo~i nguyen v~t li~u khong phu hQ'p v~
chung lo~i, chdt luqng ... thi c6 th€ danh gia la khong t6t, vi ngoai vi~c lam giam
chdt luqng san phdm, giam uy tin cua nhan hi~u, anh hu&ng de'n lu'Q'ng ban va
gia ban cua san phdm, n6 con lam tang chi phi san xudt vi fang lu'Q'ng tieu hao
nguyen v~t li~u.
Lu'u y r&ng hi~u qua sli d\}ng nguyen v~t li~u se cao nhdt khi chdt luqng,
chung lo~i nguyen v~t li~u phu hQ'p v6'i nhu cgu. Ne'u chdt lu'Q'ng nguyen v~t li~u
tang Ien m()t each khong cgn thie't ciing khong t6t vi luc d6 bie'n d()ng gia se tang.
N goai ra, ke't qua phan tich bie'n d()ng gia con ph\J thu9c vao cac phuang
phap tinh tr! gia nguyen v~t li~u xudt kho. Tuy thu()c vao gia· ca th! tru'O'ng dang
156
CO XU hti6'ng tang hay giam ma cac phtiong pha p binh quan gia quy€n, phtiong
phap nh~p tru6'c xufft tru6'c, phuong phap nh~p sau xufft tru6'c se cho nhung ke"t
qua khac nhau v€ don gia nguyen v~t li~u xufft dung va tfft nhien c6 thg anh
hu&ng de"n ke"t qua tinh toan.
~ Bie"n d()ng higng
Theo dinh mlic tieu hao la 3 kg/sp thi v6'i 2.000 san phfim san xufft le ra
cong ty chi c<ln sll' d\mg 6.000 kg nguyen v~t li~u, nhung thtjc te" cong ty da sl:t
d\mg d€n 6.500 kg nguyen v~t li~u. Vi~c tang them 500 kg nguyen v~t li~u nay
da lam cho t6ng chi phi nguyen v~t li~u trljc ti€p thtjc te" so v6'i dlf toan tang
them 2.000.oood (500 kg x 4.ooo d/kg).
Bay la m9t bigu hi~n khong t6t, c6 th€ do anh hu&ng cua cac nguyen nhan:
- Quan ly nguyen v~t li~u khong t6t.
- Tay ngh€ cua cong nhan trljc tie"p san xufft kem.
- Tlnh tr~ng ho~t d9ng cua may m6c thie"t bi khong t6t.
- Cac di€u ki~n khac t~i noi san xufft nhu moi truO'ng, tlnh hinh cung cftp
nang lugng ... khong t6t.
- Cac bi~n phap quan ly san xufft t~i phan xu&ng kem.
Stj phan tich cac bie"n d9ng n6i tren phai dugc tie"n hanh cang s6'm cang t6t,
nhAm phat hi~n kiP thO'i nhung bfft hgp ly d€ di€u chinh. Nhung bie"n d9ng nay
thUQC trach nhi~m cua nhung hQ ph~n khac nhau trong doanh nghi~p. Bie"n d9ng
gia thu()c trach nhi~m cua b() ph~n cung ling nguyen v~t li~u, bie"n d()ng lugng chu
ye"u thu()c v€ b() ph~n quan ly san xufft t~i cac phan Xtidng. Tuy nhien n€u b()
ph~n cung ling mua nhung nguyen v~t li~u c6 chfft lugng thffp v6'i gia re dg tie"t
ki~m chi phi, nhung gay tinh tr~ng tang lugng tieu hao thi trach nhi~m chinh v€
vi~c giam hi~u qua sll' d1:1ng nguyen v~t li~u se thu()c v€ b9 ph~n cung ling.
3. Phan tich cac bie"n d()ng cua chi phi nhan cong tr~c tie"p
Vi dl} 5.2:
SU' d\lng l~i s6 li~u cua vi d1:1 5.1: Dinh mlic lugng nhan cong trtjc tie"p cho 1
san phfim la 2,5 giO' va dinh mlic gia nhan cong trljc tie"p binh quan la 14.000
d/giO'.
Gia Slt trong ky cong ty da slt d1:1ng 4.500 giO' lao d9ng trljc tie"p va chi phi
nhan cong trljc tie"p la 64.350.000 d.
Bon gia ti€n luong binh quan thtjc t€ la: 64.350.000: 4.500 = 14.300 d/giO'.
T6ng s6 giO' dinh mlic cho 2.000 san ph~m thtjc t€ la:
2,5 x 2.000 = 5.000 giO'.
Tu nhung thong tin tren, cac bie"n d()ng chi phi nhan cong trljc ti€p dugc
tinh toan nhti O' minh h9a 5.4.
Q-ACADEMY TOEIC - IELTS - SAACCA - CFA - ROAD TO BIG 4 - TOOLS FOR ANALYSTS157
Chuang 5: Phan tich biin d(mg chi phi
Minh hQa 5.4: Phan tfoh bie'n d9ng chi phi nhan cong tr¥c tie'p
T6' ng so' gio thq c te' T6'ng so' gio thqc te' T6'ng so' gio dinh muc
(x) Bon gia thqc te' (x) Bon gia dinh muc (x) Don gia dinh muc
4.500 (x) 14.300 4.500 (x) 14.000 5.000 (x) 14.000
= 64.350.000 = 63 .000.000 =70.000.000
Bie' n dq ng don gia Bie'n dqng nang sua't

+ 1.350.000 - 7.000.000
....
• A
T6' ng bie' n dq ng
-5.650.000
...
Bie'n d9ng gia:

(h1r1 - hiro) = 4.500 (14.300 - 14.000) = +1.350.000 d.
Bie'n d9ng lu<Jng:
(h1ro- horo) = (4.500 - 5.000) 14.000 = -7.000.000 d.
~ Bie'n d9ng don gia
Ban gia binh quan cho 1 giO' lao d9ng tr9c tie'p tang 300 d (14.300 d/giO' -
14.300 d/giO'), tinh cho 4.500 giO' lao d9ng tr9c tie'p sll' dt,mg th9c te' da lam t5ng
chi phi nhan cong tr9c tie'p th9c te' so vai dt! toan tang 1.350.000 d.
Ban gia ti~n luo'ng binh quan tang do nhi~u nguyen nhan, c6 thg t6ng h<Jp
thanh hai nguyen nhan:
- Do dan gia ti~n ltto'ng cua cac b~c th<J tang len.
- Do st! thay d6i v~ co' cS:u lao d9ng. Ti~n luo'ng binh quan tang len khi co'
cS:u lao d9ng thay d6i theo hudng tang ty tr<;mg cong nhan b~c cao va giam ty
tr<;mg cong nhan b~c thS:p tinh tren t6ng s6 giO' lao d9ng du<Jc sll' d1:1ng.
Tuy nhien khong phai bS:t ky luc nao hay cong vi~c nao, cong nhan b~c cao
ciing d~u c6 hi~u qua lam vi~c t6t han cong nhan b~c thS:p. Nhung cong vi~c
khac nhau se phu h<Jp vOi tling b~c th<J khac nhau. Vi~c tang dan gia ti~n luang
binh quan c6 thg danh gia t6t, ne'u d6 la nguyen nhan tr9c tie'p lam tang nang
suS:t lao d9ng binh quan, chll'ng to ding slJ thay d6i co' cS:u lao d9ng la h<Jp ly.
Ngu<Jc l~i, ne'u nang suS:t lao d9ng giam, khong tang hay tang vai t6c d9 thS:p
ho'n t6c d9 tang do'n gia ti~n hto'ng binh quan thi c6 thg danh gia la cong ty da
sll' d1:1ng Hing phi 19c lu<Jng lao d9ng cua minh do thay d6i Co' cS:u lao d9ng khong
h<Jp ly.
~ Bie'n d9ng ming suilt
Nang suS:t lao d9ng cua cong nhan san xuS:t da tang len, vi dg san xuS:t
158
2.000 san phffm le ra theo dtnh muc c~n sli d\mg 5.000 giO' lao d()ng trtjc tie'p,
nhting thtjc te' cong ty chi sli d1:1ng 4.500 giO'. Vi~c giam 500 giO' lao d()ng nay da
giup cong ty tie't ki~m duqc 7 .000.000 d chi phi nhan cong trtjc tie'p. Vi v~y ne'u
cha-t lu'Q'ng san phffm khong giam, c6 thg xem day la m()t u'u digm 16'n trong vi~c
sli d1:1ng lao d(>ng.
Nang suftt lao d(>ng thay d6i c6 thg do cac nguyen nhan sau:
- Stj thay d6i ca cftu lao d()ng.
- Nang sua't lao d(>ng ca bi~t cua tUng b~c thq.
Tinh trc~ng ho~t d()ng cua may m6c thie't ht.
Cha-t luqng cua nguyen v~t li~u du'Q'C sli d1:1ng.
Cac bi~n phap quan ly san xua-t t~i phan xuO'ng.
- Chinh sach tra luang cho cong nhan ...
"' , ,,...! ,.. ? , ? I">!

III. DB~N IBI~B BIEN IDQN@ ~I..J"~ ~BI DBI ~~N ~I..J"~IB
~BI..J"N@
Chi phi san xua't chung la m(>t lo~i chi phi kha phuc t~p trong l~p dt! toan
va phan tich.
Thu nha't, chi phi san xuftt chung la m()t lo~i chi phi gian tie'p, nen duqc
tinh vao gia thanh san phffm thong qua sv phan b6 theo m()t tieu thuc hqp ly
nao d6. Cac tieu thuc thu'O'ng du'Q'C ch9n la:
- S6 giO' lao d()ng trtjc tie'p.
- S6 giO' may ch~y.
- Ti~n luang cong nhan trtjc tie'p san xua't
Vi~c ch9n nhung tieu thuc phan b6 khac nhau c6 thg lam cho chi phi san
xua-t chung phan b6 cho cac san phffm se khac nhau va do d6 c6 thg anh huO'ng
de'n ke't qua phan tich.
Thu hai, chi phi san xua-t chung bao g6m nhi~u lo~i chi phi khac nhau v~
tinh cha-t va cCing khac nhau giua cac doanh nghi~p, vi v~y se khong thg c6 m(>t
mo hinh duy nha:t dg phan tich khoan m1:1c chi phi nay.
Thu ba, chi phi san xua-t chung bao g6m ca nhung chi phi c6 tinh kha bie'n
nhu ng~yen v~t li~u ph1:1, nang luqng, nhien li~u va nhung chi phi c6 tinh ba-t
bie'n nhu' khftu hao may m6c va nha xu'O'ng, ti~n luang nhan vien quan ly phan
xuO'ng, bao higm ... Nhung lo~i chi phi nay phai c6 nhung phuang phap phan tich
khac nhau. Ne'u ap d1:1ng sai phuang phap thi se c6 nhung nh~n xet sai l~ch,
th~m chi la trai nguqc v6'i tinh hinh thtjc te'.
159
Chuang 5: Phan tich bi~n d()ng chi phi
1. Dt;i toan linh ho~t
M()t dt! toan thg hi~n t6ng chi phi theo m()t muc d(> ho~t d()ng c9 thg duqc
xem la m()t dt! toan tinh. DV toan nay khong thg dung dg do luO'ng vi~c sll' d1;mg
chi phi i1 m<;>i muc d() ho~t d()ng. Vi v~y c~n phai c6 dt! toan v~ chi phi trong
m()t ph~m vi tU muc d() ho~t d()ng t6i thigu den t6i da dg v6'i bB:t ky muc ho~t
d()ng thvc te nao, ta c[ing c6 thg xac d!nh duqc m()t gia tr! dt! toan tudng xung
dung dg so sanh khi phan tich chi phi. DV toan d6 duqc g<;>i la dt! toan linh ho~t.
DV toan tudng xung v6'i muc d() ho~t d()ng thVc te duqc g<;>i la dt! toan di€u chinh
theo s6 luqng san phgm thvc te.
V~y, dt! toan linh ho~t la dt! toan duqc xay dt!ng cho nhung muc d9 ho~t
d()ng khac nhau trong ph~m vi phu hqp cua doanh nghi~p. NhO' vao dt! toan linh
ho~t ta c6 thg tim dugc m(>t dt! toan tudng xung v~ quy mo dg so sanh khi danh
gia v€ chi phi.
Di€u quan tr9ng khi l~p dt! toan linh ho~t la phai nghien cuu sv
bien d()ng
cua chi phi theo muc dQ ho~t d()ng. Nhung bu'6'c Cd ban dg l~p dv toan linh ho~t
bao g6m:
- Xac dinh ph~m vi phu hgp v€ ho~t d()ng cho doanh nghi~p.
- Phan chia cac chi phi thanh bien phi va dinh phi.
- Xac dinh cong thuc tinh toan cho tung lo~i chi phi.
- Dung cong thuc da c6 dg l~p dl;i toan cho cac muc d() ho~t d(>ng trong
ph~m vi phu hqp. Muc d() ho~t d(>ng dugc sll' d1:1ng lam cd si1 dg phan b6 chi phi
san xuB:t chung c6 thg la: s6 giO' lao d(>ng trvc tiep, s6 giO' may, s6 luqng san
phgm san xuB:t ...
Vi dv. 5.3:
Gia sll' cong ty X chu yeu sll' d1:1ng may m6c thiet bi dg san xuB:t san phgm,
nen tieu thuc du'gc ch9n dg phan b6 chi phi san xuB:t chung la s6 giO' may.
Theo dinh muc, cu binh quan 2 giO' may ho~t d()ng se san xu:it duqc m(>t
san phB:m. Dv toan linh ho~t v€ chi phi san xu<it chung cua cong ty X nam 20x6
dugc trinh bay nhu minh h<;>a 5.5.
160
Minh h9a 5.5: D-.;i toan linh ho~t v~ chi phi san xudt chung
Dv toan linh ho~t v~ chi phi san xua't chung
Nam 20x6
(dvt: 1.000 d6ng)
CPSXC i1 cac mile d9 ho~t d9ng
Dan gia 1----------,-----...--------,--------1
CHI PHI SAN XUAT CHUNG 40.000 50.000 60.000
phan b6 30.000
giO' may gi(J may gi(J may gi(J may
PHAN BIEN PHI
Chi phi lao d9ng ph9 0,8 24.000 32.000 40.000 48.000
Chi phi d~u ma 0,3 9.000 12.000 15.000 18.000
Chi phi nang h.tqng 0,4 12.000 16.000 20.000 24.000
C(>ng bie'n phi san xuilt chung 1,5 45.000 60.000 75.000 90.000
PHAN DlNH PHI

Chi phi luang quan ly PX 160.000 160.000 160.000 160.000
Chi phi khllu hao 100. 000 100. 000 100. 000 100. 000
Chi phi bao hi€m 40.000 40.000 40.000 40.000
C(>ng djnh phi san xuilt chung 300.000 300.000 300.000 300.000
CQNG CHI PHi sAN xu.AT 345.000 360.000 375.000 390.000

CHUNG
Chi phi san xua't chung se du'Q'C phan b6 vao gia thanh san ph<lm theo don
gia phan b5 chi phi san xua't chung u'6'c tinh (trong mo hl.nh tinh gia thanh theo
chi phi thvc te' ke't hqp v6'i chi phi u6'c tinh, chi phi san xua't chung duqc phan
b5 theo don gia phan b5 chi phi san xua't chung u6'c tinh). M9t khi d\f toan v~
chi phi San xu3:t chung da du'Q'C xac djnh thJ. CO th(~ tinh toan du'Q'C ddn gia phan
b5 chi phi san xuB:t chung u'6'c tinh d€ phan b6 trong ca nam.
Theo nhung muc d9 ho~t d()ng khac nhau thi don gia phan b5 chi phi san
xua't chung u6'c tinh cCing thay d5i - chu ye'u la do slj thay d6i don gia phan b5
djnh phi san xuB:t chung u'6'c tinh. Dlj toan linh ho~t du'Q'C ho~ch djnh cho m(>t
day nhung muc d9 ho~t d(>ng khac nhau, vi v<%y muO'n xac djnh m()t don gia
phan b5 chi phi san xuB:t chung u6'c tinh duy nha't, hqp ly nha't thi phai tinh
tren Cd s(J chi phi san xu3:t chung u'dC tinh (j muc d() ho~t d()ng tfli u'u trong di~U
ki~n san xua't kinh doanh bl.nh thu'O'ng. Dv toan du'Q'C 1<%p i1 muc d(> ho~t d()ng
nay du'Q'C g9i la d\f toan tinh.
Chuong 5: Phan tich biin d{)ng chi phi
Vi dv. 5.4:
Gia sll' gia tri d\f toan tinh tinh theo s6 giO' may la 50.000 giO', day la s6
giO' may t6i u'u cua toan b<) may m6c thiet bi hi~n c6 cua cong ty x trong di~u
ki~n ho~t d<)ng binh thuO'ng. SU' dt;mg s6 li~u cua minh h9a 5.5 ta tinh duqc dan
gia phan b6 chi phi san xuat chung u'6'c tinh la:
375.000.000 d: 50.000 giO' = 7.500 d/giO'
Trong d6, dan gia phan b6 bien phi san xuat chung u6'c tinh la:
75.000.000 d: 50.000 giO' = 1.500 d/giO'.
Va dan gia phan b6 dinh phi san xuat chung u6'c tinh la:
300.000.000 d: 50.000 giO' = 6.000 d/giO'
Neu s6 giO' may ho~t d<)ng thvc te thap han s6 giO' may d\f toan trnh, thi
do'n gia phan b6 chi phi san xuat chung th\{c te c6 th€ se tang len chu yeu la do
tang do'n gia phan b6 dinh phi san xuat chung. Neu nguqc l~i thi cong ty se c6
th€ giam gia thanh do'n vi san phclm VI dinh phi san xuat chung tinh cho m<)t
giO' may giam, tuy nhien s6 giO' may th\{c te tang so v6'i s6 giO' may t6i u'u se anh
hu'O'ng khong t6t den tinh tr~ng cua may m6c thiet bi.
2. Phudng phap phan tich bo'n bie'n d()ng
Theo phuang phap phan tich nay, b6n bien d<)ng chi phi san xuat chung
bao g6m:
• Hai bien d(mg cua bien phi san xuat chung: Bien d9ng chi tieu va bien
d<)ng nang suat.
• Hai bien d()ng cua dinh phi san xuat chung: Bien d9ng d\f toan va bien
d()ng kh6i luqng san xuat.
a. Phan tich bie'n d()ng bie'n phi san xudt chung
Theo mo hinh chung da trinh bay d minh h9a 5.2, S\i bien d()ng cua t6ng
bien phi san xuat chung thvc te so v6'i dinh muc c6 th€ chia thanh hai lo~i: Bien
d()ng chi tieu (h1r1 - hiro) va bien d()ng nang suat (h1ro - horo).
VI bien phi san xuat chung c6 nhi~u khoan m9c nen thong thuO'ng khi
phan tich bien phi san xuat chung ngu'O'i ta l~p m()t bang tinh toan t6ng hqp cac
bien d()ng va g9i d6 la bao cao th\{c hi~n d\f toan bien phi san xuat chung.
Vi dv. 5.5:
Tiep theo vi d1:1 5.3, gia sll' trong nam, cong ty X da sll' d1:1ng thvc te 42.000
giO' may d€ san xuat duqc 20.000 san phclm va bien phi san xuat chung thvc te
duqc ghi nh~n la: chi phi lao d()ng ph1:1 36.000.000d, chi phi d~u mo 10.000.000d,
chi phi nang luqng 22.000.000d.
Tu cac du li~u tren, cac bien d<)ng cua bien phi san xuat chung duqc tfnh
toan nhu' i1 minh h9a 5.6.
162
Minh h9a 5.6: Phan tich bie'n phi san xudt chung
S6 gia lao d<)ng trtjc S6 gia lao d()ng tqic S6 gia lao d<)ng trtjc
tie'p (s6 gia may...) thtjc tie'p (sb gi_{J may ... ) th\iC tie'p (s6 gi{J may...)
te' (x) Bon gia phan b6 te' (x) Bon gia phan b6 djnh muc (x) Bon gia
bifo phi san xuit bifo phi san xuift chung phan b6 bie'n phi san
chung thtjc te' uac tinh xuift chung u&c tinh
42.000 gi(1x1,619d/gi{J 42.000 gia x 1,5d/gia 40.ooo gia x 1,sd/gia
= 68.000.000d = 63.000.000d = 60.000.000d
J
'.
Bie'n d<)ng chi tieu Bie'n d9ng nang suit
+ 5.000.000d + 3.000.000d
T6ng bie'n d<)ng

+ 8.000.000d
Cac bie"n d<)ng a minh h9a 5.6. du'<;tc tinh toan chi tie"t theo tUng khoan IDt,IC
nhu a "Bao cao thtjc hi~n dtj toan bie"n phi san xu~t chung" (minh h9a 5. 7).
Minh h9a 5.7: Bao cao th\(c hi~n d\f toan bie'n phi san xudt chung
Bao cao thtjc hi~n dtj toan bie"n phi san xu~t chung.
Nam 20x6
SO' gia thtJc te": 42.ooo gia.
SO' gia djnh mU'c theo sO' lu<;tng san phdm thtjc te": 40. 000 gia.
(dvt: 1.000 d6ng).
Chi phi Chi phi Chi phi
Ban gia tht.jc te' dinh muc dinh muc
phanM theo s6 theo s6 giO' theo s6 gia Bie'n Bie'n
Bie'n phi T6ng
giO' tht.jc te' tht.jc te' dinh muc d9ng chi d()ng
san xudt bi~n
nang
chung ro ri tieu d()ng
sudt
(d/giO' (d/giO' Chin) (h1ro) (horo)
may) may)
Chi phi lao
0,8 0,857 36.000 33.600 32.000 +2.400 +1.600 +4000
d()ng phy.
Chi phi d§.u
0,3 0,238 10.000 12.600 12.000 -2.600 +600 -2.000
ma
Chi phi
0,4 0,524 22.000 16.800 16.000 +5.200 +800 +6.000
nang luqng
CC)ng 1,5 1,619 68.000 63.000 60.000 +5.000 +3.000 + 8.000
Chuang 5: Phan tich bi~n d(jng chi phi
Theo nhung tinh toan tren bang, ta thB:y t6ng bie-'n phi san xuB:t chung
th\ic te-' tang so v6'i d\f toan la 8.000.000d (68.000.000d - 60.000.000d) trong d6:
- Chi phi v€ phl;l li~u tang: 4.000.000d.
- Chi phi v€ dftu ma giam: 2.000.000d.
- Chi phi nang lu'Q'ng tang: 6.000.000d.
Trong nhung khoan chi phi nay th! chi phi nang luqng c6 muc tac dt)ng 16'n
nhB:t de-'n S\i bie-'n dt)ng cua bie-'n phi san xuB:t chung.
St! tang, giam n6i tren pht;t thut)c vao hai bie-'n dt)ng sau day:
);;:- Bie'n d(;)ng chi tieu:
Bie-'n dt)ng chi tieu chiu anh huO'ng bO'i hai ye-'u t6:
• Gia ca th\ic te-' tang len so v6'i gia dinh muc trong d\i toan linh ho~ t.
Bi€u nay lam cho cac khoan mt;tc chi phi san xuB:t chung tang len trong nam va
d<ln de-'n nhung bie-'n dt)ng chi tieu khong tO't. Phftn bie-'n dt)ng nay cfing giO'ng
nhu bie-'n dt)ng gia d6i v6'i nguyen v~t li~u.
• sv Hing phi ho~c Slt dt;tng Vu'Q't qua dinh muc cua chi phi san xuB:t chung.
Vi~c sli dt;tng Hing phi se lam cho chi phi tren mt)t giO' may ho~c mt)t giO' lao
dt)ng trvc tie-'p tang len.
Theo du li~u i1 minh h<;>a 5.7, ddn gia phan b6 th\ic te-' tang so v6'i d\i toan
la 119 d/giO' (1.619d/gi0' - 1.500d/gi0'), tinh cho t6ng s6 giO' may ho~t dt)ng thvc
te-' la 42.000 giO' th! t6ng bie-'n phi san xuB:t chung thvc te-' so v6'i dt! toan tang
5. 000. OOOd.
Trong d6:
- Chi phi ddn vi lao dt)ng pht;t tang tU 800d/gi0' len 857d/gi0' lam t6ng bie-'n
phi san xuB:t chung tang 2.400.000d. Nguyen nhan c6 th€ do gia lao d()ng pht;t
tang ho~c do vi~c sli dt;tng lao dt)ng pht;t khong t6t, m<;>i sv gia tang ddn gia phan
b6 thvc te-' so v6'i dinh muc d€u du'Q'c xem la khong t6t.
- Chi phi ddn vi dftu ma giam tu 300d/gi0' xuO'ng 238d/gi0' lam t6ng bie-'n
phi san xuB:t chung giam 2.600.000d. C6 th€ ly giai S\i thay d6i nay theo cac tlnh
hu6ng:
+ Ne-'u chi phi giam do gia dftu ma giam, c6 th€ do cac nguyen nhan khach
quan nhu' quan h~ cung cdu, do bie-'n d()ng gia ca chung cua n€n kinh te-'... th!
khong xem la u'U di€m cua cong ty. Ne-'u chi phi ddu ma giam do cong ty tlm du'Q'C
ngu6n cung cB:p c6 gia thB:p, giam khau trung gian thi se duqc danh gia tO't. Ne-'u
chi phi giam la do mua cac lo~i dftu ma re ti€n khong dam bao chB:t lu'Q'ng ho~c
khong tuan thu vi~c bao tr! may m6c theo dung quy d!nh th! danh gia la khong
t6t, vi di€u nay c6 th€ lam hong may m6c gay tlnh tr~ng ngu'ng san xuB:t hay
lam giam tu6i th9 cua may. Luc d6 ddn gia phan b6 dftu ma tuy giam nhung
khong phai la tie-'t ki~m ma th~m chi con xem la lang phi.
164
+ Ne"u do tuan thu vi~c bao tri may m6c theo dung quy dinh, may m6c it hu
hong ho~C do hQ'p ly h6a cong vi~c bao tri may m6c, nhO' d6 tie"t ki~m dtiQ'C ddu
ma thi danh gia tO't.
- Chi phi do'n vi nang luqng tang tU 400 d/giO' len 524 d/giO' da lam t6ng
bie"n phi san xwlt chung tang len rfft dang k€ la 5.200.000 d. Bay la nguyen
nhan chu ye"u lam tang t6ng bie"n phi san xufft chung.
Chi phi nang luqng tang c6 th€ do nha cung cffp tang do'n gia, nhting day
chi la nguyen nhan khach quan va khong thtiO'ng xuyen xay ra.
Nguyen nhan chu quan c6 th€ xem xet de"n la: hi~n tr~ng cua may m6c
thie"t bi cu, l~c h~u, vi~c bao tri may m6c khong dung quy dinh nhti da n6i i1
phdn tren, trinh de'.) Slt d\mg may m6c cua Cong nhan san xufft kem, thie"u cac
bi~n phap ciii tie"n ky thu~t ...
Ngoai ra, nguyen nhan thuO'ng g~p va dong m()t vai tro quan tr<;mg trong
vi~c tac d()ng lam tang, giam chi phi nang luqng la st,t thay d5i co' cffu stl' d\mg
nang luqng. Nang luqng dtiQ'c stl' dt,mg rfft ph5 bie"n, khong chi v6'i m9c dich ch~y
may ma con dung cho nhii'ng m9c dich khac t~i phan XtifJng, nhti thAp sang,
qu~t thong gi6, digu hoa nhi~t de'.), ch~y cac may m6c thie"t bi dung cho vi~c quan
ly t~i phan XtifJng ... Ne"u ty tr9ng phdn nang luqng Slt d9ng cho cac mt,IC dich
nay tang len va ty tr9ng phdn nang ltiQ'ng slt d\mg d€ ch~y may giam xuO'ng, thi
chi phi nang luqng phan b5 tren m()t giO' may se tang len. Vl v~y v6'i nguyen
nhan nay cftn phai xem xet tinh hQ'p ly cua cac m\IC dich Slt d\lng nang ltiQ'ng
ngoai vi~c ch~y may d€ digu chlnh nh~m tranh dtiQ'c st,t lang phi.
~ Bie'n df>ng ming sudt:
Nang sufft ho~t d()ng trong ky da giam, theo dinh muc chi cdn slt d\lng
40.000 giO' cho sO' ltiQ'ng san phclm tht,tc te" la 20.000 san phclm, trong khi d6 cong
ty X da stl' d\lng tht,tc te" la 42.000 giO' may. St,t tang them 2.000 giO' nay da lam
cho t5ng bie"n phi san xufft chung tang: 1.500d x 2.000 = 3.000.000d.
Trong d6 cac lo~i bie"n phi san xufft chung chiu anh hu&ng Mn luqt la:
Chi phi lao d()ng ph\l 800d x 2.000 = 1.600.000d
Chi phi ddu ma 300d x 2.000 = 600.000d
Chi phi nang luqng 400d x 2. 000 = 800.000d
CJ day CO th€ thffy dtiQ'C khi nang sufft giam, sf{ giO' may Slt d9ng tang thi
ngoai vi~c tang them ti~n ltio'ng tra cho cong nhan, cong ty con phai tO'n kem
them cac bie"n phi khac.
Nang sufft stl' d\lng giO' may ph\l thu()c vao nhigu ye"u t6 nhu:
- Tinh tr~ng may m6c thie"t bi dtiQ'c slt d\lng, ne"u chung thuO'ng bi hti hong
hay ho~t d()ng khong hoan chlnh thi nang sufft lao d()ng chung se giam di.
Chuong 5: Phan tick bi~n d9ng chi phi
- Tinh hinh cung cclp nguyen v~t li~u, ne'u khong phu h<Jp se keo dai thO'i
gian san xuclt.
- Tinh tr~ng ho~t d9ng cua cong nhan san xuclt bao g6m tay ngh€ cua cong
nhan, tinh tr~ng sU'c khoe, tam ly ...
- Cac bi~n phap quan ly san xuclt t~i phan xuO'ng bao g6m ca vi~c t6 chU'c
thi dua, khen thuO'ng, ky lu~t...
- Cac di€u ki~n khac O' nai lam vi~c cCing anh huO'ng de'n nang suclt nhu st,t
thong thoang, anh sang, each thU'c bO' tri may m6c ...
Khi nang suclt Slt dt,mg may tang, bie'n dQng nang suclt am tac la tie't ki~m
chi phi, ngu<Jc l~i bie'n d9ng duo'ng tac la sll' dt,mg lang phi chi phi. Bie'n d9ng
nang suclt thuO'ng c6 mU'c tac d9ng rclt 16'n, vi mQi khoan chi phi d€u tac d9ng
cung chi€u. Vi v~y vi~c cO' g:ing tang hi~u suclt sll' dt,mg giO' may luon luon mang
m9t y nghfa rclt 16'n trong vi~c nang cao hi~u qua sll' d1;mg chi phi.
Bie'n d9ng nay phan anh nang suclt cua vi~c slt dt,mg giO' may, nen dti<JC gQi
la bie'n d9ng nang suclt.
b. Phan tfoh bie'n d(:mg d1nh phi san xudt chung
Binh phi la nhung chi phi khong thay d6i theo mU'c d9 ho~t d9ng. Bi€u nay
dfin de'n m9t st,t khac bi~t co' ban so v6'i bie'n phi la: dO'i v6'i bie'n phi thi bie'n phi
don vise khong thay d6i khi mU'c dQ ho~t d9ng thay d6i, trong khi dinh phi don
vi se thay d6i khi mU'c d9 ho~t d9ng thay d6i (trong ph~m vi phu h<Jp). Vi v~y,
dO'i v6'i dinh phi san xuclt chung c~n phai c6 m9t phuang phap tie'p c~n khac hon
so v6'i phuo'ng phap phan tich bie'n d9ng bie'n phi san xuclt chung.
Vi dt;t 5.6:
Ban gia phan b6 chi phi san xuclt chung u6'c tinh d€ phan b6 cac lo~i bie'n
phi san xuclt chung va dinh phi san xuclt chung nhu sau:
- Ban gia phan b6 bie'n phi san xuclt chung u6'c tinh: 1.500 d/giO''.
- Ban gia phan b6 dinh phi san xuclt chung u6'c tinh: 6.000 d/giO'.
- Ban gia phan b6 chi phi san xuclt chung u6'c tinh: 7.500 d/giO'.
B€ d~ dang trong vi~c phan tich bie'n d9ng chi tieu, khi l~p the dinh mU'c
chi phi san xuclt, nguO'i ta con chi tie't ph~n chi phi san xuclt chung ra thanh
bie'n phi va dinh phi san xuclt chung nhu sau:
166
Minh h9a 5.8: The djnh muc chi phi san xudt ddn vi san philm
Khoan m9c chi phi Chi phi dinh muc
Chi phi nguyen v~t li~u trt,tc ti€p 30.000 d/sp
Chi phi nhan cong trt,tc ti€p 45.000 d.sp
Chi phi san xua't chung
Bi€n phi (2 gib' may x 1.500 d6ng/gi0' may) 3.000 d/sp
Binh phi (2 gib' may x 6.000 d6ng/ gib' may) 12.000 d/sp
Chi phi dinh muc 1 san ph~m (gia thanh dO'n vi 90.000 d/sp
dinh muc)
Ti€p theo vi d9 5.6, gia sll' rtmg cac dinh phi san xua't chung tht,tc t€ trong
nam duqc ghi nh~n nhu sau: (dvt: d6ng)
Chi phi luO'ng quan ly phan xuang: 172.000.000
Chi phi kha'u hao tai san: 100.000.000
Chi phi bao hi€m: 36.000.000
Cqng 308.000.000
Cac bi€n dqng cua dinh phi san xua't chung duqc tdnh bay qua minh h9a 5.9.
Minh h9a 5.9: Phan tich bie'n d()ng djnh phi san xudt chung
Tong djnh phf san Tong djnh phf san xuat Tong djnh phf san xuat chung
xuat chung thl,lc te chung dl,l toan djnh mac theo san llfQng thl,lc
308.000.000d (50.000 gio x 6.ooo d/gio) te (40.000 gio x 6.ooo d/gio)
300.000.000d 240.000.000d
..
Bien dong d1,1 toan Bien dong khoi luQng
+8.000.000d san xuat
+ 60.000.000d
~ ~
Tong bien dong

+68.000.000d
T6ng dinh phi san xua't chung tht,tc t€ da tang so v<1i dinh muc la
68.000.000d duqc phan chia thanh hai lo?i bi€n dqng: bie"n dqng dt,t toan
(8.000.000d) va bie"n dqng kh5i luqng san xua't (60.000.000d)
~ Bie'n d()ng d\f toan
Bi€n dqng dt,t toan phan anh chenh l~ch gilla dinh phi san xua't chung tht,tc
t€ vdi dinh phi san xua't chung dt,t toan (dt,t toan tinh). Bi€n dqng nay duqc su
d9ng d€ danh gia thanh qua ki€m soat dinh phi san xua't chung.
TU' nhung du li~u tren, ta l~p bang "Bao cao tht,tc hi~n dt,t toan dinh phi
san xua't chung" dugc trinh bay qua minh h9a 6.10:
167
Chuang 5: Phan tich bi&n d9ng chi phi
Minh hQa 5.10 - Bao cao th\{c hi~n d\i toan dfnh phi san xudt chung
Cong ty X
Bao cao thlfc hi~n dlf toan dinh phi san xuilt chung.
Nam 20x6
SO' giO' dlf toan tinh 50.000 giO'.
SO' giO' thlfc te' 42.000 giO'.
SO' giO' dinh muc theo s6 luqng san ph~m thlfc te' 40.000 giO'.
(dvt: 1.000 d6ng)
Chi phi
Bihh phi san xu~t cnting
th\{c te'
Luo'ng quan ly phan xuO'ng 172.000 160.000 + 12.000
Khgu hao tai san 100.000 100.000 0
Bao hi€m 36.000 40.000 - 4.000
C9ng dinh phi 308.000 300.000 + 8.000
Bao cao thlfc hi~n dlf toan dinh phi san xuilt chung cua cong ty X cho thily:
trong s6 cac khoan dinh phi san xugt chung ta thily dang k€ nhgt la slf gia tang
cua chi phi luo'ng quan ly phan xuO'ng (tang 12.000.000), chi phi khilu hao tai
san khong thay dfli va chi phi bao hi€m giam dliQ'C 4.000.000d.
);> Bie'n d()ng kh6i hiqng san xudt
Bie'n d9ng khO'i luqng san xugt la bie'n d(>ng giii'a dinh phi san xugt chung
dt! toan (dlf toan tinh) so v6'i dinh phi san xugt chung dinh muc (tinh theo s6
luqng san ph~m san xugt thlfc te'). Bie'n d9ng nay phat sinh do khO'i luqng san
xugt thvc te' khac v6'i kh6i luqng san xugt d dtf toan tinh.
Tu du li~u O' vi d1:1 tren, bie'n d(>ng khO'i luqng san xuilt duQ'c tinh nhu sau:
= T6ng s6 giO' dinh
Bie'n d(>ng T6ng s6 Ban gia phan b6
muc tinh theo s6
kh6i luqng giO' dtf x djnh phi san xuilt
luqng san ph~m
san xugt toan tinh chung u6'c tinh
thvc te'
= (50.000 giO' - 40.000 giO') x 6.000 d/giO' = 60.000.000d
T6ng dinh phi san xugt chung dtf toan la 300.000.000d du<Jc tinh toan
trong m6i lien h~ v6'i t6ng s6 giO' may dtf toan tinh la 50.000 giO' va do'n gia
phan b6 djnh phi san xugt chung u6'c tinh la 6.000d/giO' may. V6'i s6 giO' may
nay, cong ty x u6'c tinh se san xugt du<Jc 25.000 san ph~m.
168
Trong thtfc te' cong ty X chi san xua't duqc m(>t luqng san phdm la 20.000
san phdm, ttfo'ng dtio'ng v6'i 40.000 giO' dinh muc. Vi vc}y sau khi phan b6 dinh
phi san xua't chung theo do'n gia phan b6 chi phi san xua't chung t16'c tinh, ta chi
tinh toan vao gia thanh san phdm thvc te' san xua't la 240.000.000d.
Nhu vc}y, bie'n d(>ng khO'i luqng san xua't (60.000.000d) da tinh & tren chinh
la chenh l~ch giua dinh phi san xua't chung dlf toan (300.000.000d) va dinh phi
san xua't chung dinh muc (240.000.000d). Bie'n d(>ng nay Ia do cong ty X khong
sli dy.ng he't s6 giO' may tO'i u'U nhu dlf toan da xac dinh.
Trong truO'ng hqp s6 luqng san phdm san xua't thtfc te' cao han s6 luqng
san phffm dlf toan thi bie'n d9ng khO'i luqng san xua't se mang gia tri am (-).
Cong ty se c6 lqi v€ m~t chi phi nhO' vao vi~c tc}n dy.ng thO'i gian ho~t d9ng cua
may m6c thie't bi dg gia tang s6 luqng san phffm. Tuy nhien, cdn tha'y r~ng vi~c
sli dy.ng may m6c thie't bi vuqt qua s6 giO' may tO'i u'U se gay nen nhung hu hong
ba't thuO'ng hay giam tu6i th<;> cua may m6c thie't bi. Cho nen bie'n d(>ng kh5i
luqng san xua't t6t nha't la nen giam ddn ho~c tang ddn v€ khong (O).
Ne'u khong u6'c luqng dung v~ nhu cdu cua thi truO'ng ma ddu tu may m6c
thie't bi qua nhi€u, ddn de'n tinh tr~ng khong sli dy.ng he't cong sua't cua may
m6c thie't bi, thi cong ty se phai lien ty.c ganh chiu bie'n d(>ng khO'i luqng san
xua't duo'ng (+), tile la phai chiu thi~t h~i v€ chi phi. Tuy nhien ne'u nhu cdu thi
truO'ng chi giam trong m(>t giai do~n ng~n nao d6 thi cong ty vftn phai cha'p
nhc}n lo~i bie'n d(>ng nay, nh&m tranh tinh tr~ng t6n d<;>ng thanh phffm do san
xua't qua nhi€u so v6'i nhu cftu.
Phuang phap phan tich bie'n d(>ng bie'n phi san xua't chung va bie'n d(>ng
dinh phi san xua't chung nhu tren g<;>i la phuang phap phan tich bO'n bie'n d(>ng,
g6m hai bie'n d(>ng cua bie'n phi san xua't chung va hai bie'n d9ng cua dinh phi
san xua't chung. C6 thg t6m t~t b&ng hai So' d6 sau day:
Minh h9a 5.11: Sd d6 phan tfoh b6n bi~n d(:mg cua chi phi san xuilt chung
86 gia lao d()ng trµc tie'p 86 gia lao d9ng trµc tie'p (s6 86 gia lao d()ng trµc tie'p (s6
(s6 gia may... ) thµc te' (x) gia may ... ) thµc te' (x) Dem gia may ... ) d!nh muc (x) Ban
Ban gia phan M bie'n phi gia phan M bie'n phi san gia phan M bie'n phi san
san xua'.'t chung thµc te' xuilt chung u6'c tinh xuilt chung u6'c tinh
42.000 gia x 1,619d/gia 42.000 gia x 1,sd/gia 40.000 gia x 1,sd/gia
= 68.000.000d = 63.000.000d = 60.000.000d
Bie'n d()ng chi tieu Bie'n d9ng nang suilt

+ 5.000.000d + 3.000.000d
T5ng bie'n d()ng

+ 8.000.000d
T6ng dtnh phi san xu:it T6ng dtnh phi san xu:it T6ng dtnh phi san xu:it
chung thvc te' chung dlf toan chung dtnh mlic tinh theo s6
luqng san phdm thvc te'
50.000 gi<J x 6.160d/gi<1 50.000 gi<J x 6.000 d/gi<J
40.000 gi<J x 6.000 d/gi<J
= 308.000.000d = 300.000.000d = 240.000.000d
Bie'n d()ng dV toan Bie'n d()ng kh6i

+8.000.000d luqng san xu:it
+ 60.000.000d
1 ...
I" ...
T6ng bie'n d()ng
+68.000.000d
3. Phudng phap phan tfoh ba bie'n d{mg

Theo phudng phap nay, ha bien d9ng cua t6ng chi phi san xufft chung bao
g6m bien d9ng chi tieu, bien d9ng nang sufft va bien d9ng khO'i luqng san xufft.
Phan tich ha bien d9ng du'Q'c trinh bay qua minh hQa 5.12.
Minh h9a 5.12: Phan tich ba bie'n d()ng cua chi phi san xudt chung
(dvt: d6ng)
Chi phi SXC d\f Chi phi SXC d\f CPSXC dinh muc
Chi phi SXC
toan cho s5 giO' toan cho s5 giO' cho s5 luqng
thvc te
may thvc te may dinh muc SPSX thvc te
(A) (B) (C) (D)
Bien phi 68.000.000 63.000.000 60.000.000 60.000.000
(l.619x42.000) (1.500x42.000) (1.500x40.000) (l.500x40.000)
Dinh phi 308.000.000 300. 000. 000 300.000.000 240. 000 .000
C9ng 376.000.000 363. 000. 000 360.000.000 300.000.000
+13.000.000 +3.000.000 +60.000.000

Bien d9ng gia Bien d9ng Bien d9ng khO'i
nang sufft lu'Q'ng san xufft
Qua sO' li~u d minh hQa 5.12 ta thffy:

T6ng dinh phi san xufft chung d CQt B va c giO'ng nhau d ch6 la du'Q'C tinh
toan theo dinh phi san xufft chung tren d\f toan linh ho[;lt la 300.000.000d. sv
khac nhau d 2 CQt nay la d s6 ti~n bien phi san xufft chung. Bien phi san xufft
chung & c9t B d\fa tren s5 luqng tieu thuc phan b6 th\fc te. Cong ty X da dung
tieu thuc phan b6 chi phi san xufft chung la s5 giO' may. Th\fc te cong ty X da sli
d1;mg 42.000 giO' may v6'i ty l~ phan b6 bien phi san xufft chung u'6'c tinh la 1.500
d/giO' may, t6ng bien phi san xufft chung (J c(>t B la 63.000.000d (1.500 d/giO' x
170
42.000), c<?ng v6'i djnh phi tren dt! toan linh ho<;tt la 300.000.000d, v~y t6ng chi
phi san xufit chung (J CQt B la 363.000.000d.
Chenh l~ch giii'a CQt A va B la bie'n d<?ng chi tieu: tang 13.000.000d, day Ia
bigu hi~n khong t6t trong vi~c sll' d1,mg chi phi san xufit chung. Trong phan tich
bO'n bi€n d(>ng, ta thfiy bi€n d<?ng chi tieu cua bie'n phi san xua't chung tang
5.000.000d, bie'n d<?ng dtj toan djnh phi san xua't chung tang 8.000.000d; nhu'ng
trong phan tich ba bi€n dQng, thi 2 bie'n d(>ng nay du'Q'C tinh chung va du'Q'C g<;>i
la bie'n d(>ng chi tieu cua chi phi san xua't chung.
a
SO' ti~n c<?t C la t6ng chi phi san xua't chung dlf toan duqc di~u chinh theo
s6 giO' may tieu hao theo djnh muc cho phep dg san xua't s6 luqng san philm th1jc
a
t€ trong ky tren dlf toan linh ho<;tt. T6ng bie'n phi san xufit chung dlf toan c<)t
nay la tich s6 cua s6 lttqng tieu thuc phan b6 theo djnh muc cua cac san philm
du'Q'C che' t<;to trong ky (s6 giO' may) va ty l~ phan b6 bie'n phi san xua't chung djnh
tru6'c. Cong ty X san xufit 20.000 sp, v6'i djnh muc 2 giO' may/ SP va Ban gia
phan b6 bi€n phi san xua't chung li6'c tinh la 1.500 d/giO' may, t6ng bie'n phi san
xua't chung dlf toan la 60.000.000d (20.000 x 2 giO'/sp x 1.500 d/giO'), s6 ti~n nay
cting la s6 ti~n tren dlf toan linh ho<;tt. Bjnh phi san xufit chung tren dlf toan linh
ho<;tt la 300.000.000d, vi v~y t5ng chi phi san xua't chung a c<?t C la 360.000.000d.
a
Bi€n phi san xua't chung va djnh phi san xua't chung c<)t C la s6 ti~n chi phi
San xufft chung tren dlf toan linh ho<;tt cho sQ' San phffm San xufft du'Q'C.
Chenh l~ch giii'a c<)t C va B la bie'n d<)ng nang sua't cua chi phi san xua't
chung: + 3.000.000d; trong ky cong ty da san xua't 20.000 sp, theo djnh muc chi
c~n 40.000 giO' may, nhu'ng tht.tc te' cong ty da sll' dt,mg 42.000 giO' may, tang
2.000 giO' may da lam cho bie'n phi san xua't chung tang 3.000.000d (2.000 giO' x
1.500 d/giO'), con djnh phi san xua't chung khong d5i, nen t5ng chi phi san xua't
chung tang 3.000.000d. Nhu v~y, cung s6 san philm san xua't, nhung do sll' d\lng
nhi~u giO' may ho'n, nen da lam cho bie'n phi nhi~u ho'n.
C<)t D la t6ng chi phi san xua't chung djnh muc cua s6 san philm san xua't
tht.tc te' trong ky (s6 giO' may djnh muc cua s6 luqng san philm san xua't thvc te'
va muc phan b6 chi phi san xua't chung djnh muc cho 1 giO' may). T5ng bie'n phi
san xufit chung djnh muc cho s6 san philm san xua't tht.tc t€ trong ky
a
(60.000.000d) b~ng v6'i s6 ti~n tren dlf toan linh ho<;tt (60.000.000 c<)t C). Cong
ty phan b6 1.500 d/giO' may cho 20.000 sp san xua't trong ky, t5ng giO' may djnh
muc la 40.000 giO' (20.000 sp x 2 giO'/sp) va t5ng bie'n phi san xua't chung phan
b6 la 60.000.000d (40.000 giO' x 1.500 d/giO'). Cong ty X c6 dlf toan djnh phi san
xua't chung la 300.000.000d cho 50.000 giO' may, muc phan b6 djnh phi san xua't
chung cho 1 giO' may la 6.000 d/giO'. Nhung trong ky cong ty chi san xua't
20.000sp, tinh theo giO' may djnh muc la 40.000 giO' may. Nhu v~y djnh phi san
xua't chung phan b5 theo djnh muc cho 20.000 sp la 240.000.000d (40.000 giO' x
6.000 d/giO'), t5ng chi phi san xua't chung djnh muc la 300.000.000d. Chenh l~ch
giii'a c<)t C va D la bie'n d<)ng khO'i luqng san xua't (60.000.000d).
Chuang 5: Phan tich biin d()ng chi phi
Phan tich b6n bie'n d()ng yeu cciu phai phan chia chi phi thanh bie'n phi,
dtnh phi va cung ca'p thong tin v~ cac bie'n d()ng chi phi chi tie't han. Tuy nhien
ne'u vi~c phan tich chi tie't them nay cung ca'p it thong tin huu ich han cho vi~c
quan ly thi phan tich ba bie'n d()ng la du.
Phan tich hai bie'n d()ng
Phan tich hai bie'n d()ng la phan tich chenh l~ch gii1a t6ng chi phi san xua't
chung thvc te' phat sinh va t6ng chi phi san xua't chung phan b6 (dtnh muc)
thanh 2 bie'n d()ng, la bie'n d()ng d\f toan va bie'n d()ng kh6i hi<Jng san xua't.
Minh h<;>a 5.13 trinh bay phan tich hai bie'n d()ng chi phi san xua't chung
trong ky cua cong ty X, tren Co' sd s6 li~u cua phan tich ba bie'n d()ng. C()t A la
t6ng chi phi th\fc te' phat sinh trong ky. C()t C la chi phi san xua't chung trong
d\f toan linh ho~t cho cac san phgm san xua't trong ky. C()t D la t6ng chi phi
san xua't chung theo dtnh muc phan b6 cho cac san phgm trong ky. C()t B trong
so' d6 phan tich ba bie'n d()ng khong sll' d9ng.
Chenh l~ch giua c()t Ava C la bie'n d()ng d\f toan chi phi san xua't chung.
Bie'n d()ng nay du'Q'c xac dtnh b~ng each hQ'p nha't 2 bie'n d()ng: Bie'n d()ng chi
tieu va bie'n d()ng nang sua't trong phan tich ba bie'n d()ng.
Cong ty X c6 chi phi san xua't chung th\fc te' phat sinh trong ky cho 20.000
sp la 376.000.000d; chi phi san xua't chung d\f toan 360.000.000d - c()t C (bao
g6m bie'n phi san xua't chung dtnh muc cho 20.000 sp la 60.000.000d va dtnh phi
san xua't chung d\f toan trong ky la 300.000.000d). Cong ty X c6 bie'n d()ng d\f
toan tang 16.000.000d, day la bigu hi~n khong t6t. Chung ta c6 thg c()ng tU s6
li~u phan tich ba bie'n d()ng, g6m bie'n d()ng chi tieu tang 13.000.000d, va bie'n
d()ng v~ nang sua't la 3.000.000d, t6ng hQ'p 2 bie'n d()ng la 16.000.000d.
Chenh l~ch giua c()t C va D ciing du'Q'c tinh toan tu'o'ng t\i nhu' d phcin phan
tich ba bie'n d()ng, phan anh bie'n d(:mg kh6i lu'Q'ng san xua't la 60.000.000d
Phan tich hai bie'n d()ng du'Q'c trinh bay qua minh h<;>a 5.13.
Minh hqa 5.13: Phan tich hai bie'n d()ng cua chi phi san xudt chung
Chi phi SXC DV toan linh ho~t
CPSXC CPSXC dtnh muc cho s6
th\fc te' cho s6 lu'Q'ng SPSX trong ky. lu'Q'ng SPSX trong ky.
(A) (C) (D)
Bie'n phi 68. 000. OOOd 60.000.000d 60.000.000d
(1619 x 42.000) (1.500 x 40.000) (1.500 x 40.000)
Dtnh phi 308.000.000d 300.000.000d 240 .000.000d
C()ng 376.000.000d 360.000.000d 300.000.000d
'\.
I
/ "'- I
/
1!11"
+ 16.000.000d + 60.000.000d
Bie'n d()ng d\f toan Bie'n d()ng kh6i lu'Q'ng san xua't
172
Chi phi dinh muc la tieu chuc1n dg do luO'ng thanh qua kigm soat chi phi.
Trong doanh nghi~p, dinh muc du'Q'C l~p cho ca gia va lu'Q'ng cua cac y€u t6 d§.u
vao c§.n thi€t dg san xu~t san phc1m.
Khi SO sanh chi phi thtjc t€ v6'i chi phi djnh muc ta CO du'Q'C nhung chenh
l~ch g<;>i la cac bi€n d9ng. Cac bi€n d9ng nay du'Q'C tinh toan va bao cao cho cac
nha quan tri v€ ca y€u t6 luqng va gia cua chi phi nguyen v~t li~u trtjc ti€p, chi
phi nhan cong trtjc ti€p va chi phi san xu~t chung.
Cac chi phi nguyen v~t li~u trtjc ti€p, chi phi nhan cong trtjc ti€p va bi€n
phi San XU~t Chung du'Q'C phan tich theo Cung mQt mo hinh trong khi djnh phi
San XU~t chung du'Q'C phan tich theo m()t mo hinh khac, mo hinh nay CO lien
quan d€n dtj toan linh ho~ t.
DV toan linh ho~t la dtj toan du'Q'C xay dtjng cho nhi~u muc dQ ho~t d9ng
khac nhau trong ph~m vi phu hQ'p cua doanh nghi~p. Khi xac djnh du'Q'C muc dQ
ho~t dQng thtjc t€, nhO' vao dtj toan linh ho~t CO thg xac djnh du'Q'C dtj toan di~u
chinh theo muc ho~t d9ng thtjc t€. DV toan nay giup nha quan tr! c6 thg phan
chia t6ng bi€n d()ng thanh bi€n d()ng do anh hu'O'ng cua kh6i luqng ho~t d<)ng
(bi€n d9ng kh6i lu'Q'ng san xu~t) khong phan anh thanh qua kigm soat chi phi
va nhung bi€n d()ng phan anh thanh qua kigm soat chi phi (bi€n d9ng dtj toan).
Thong qua d6 vi~c danh gia va quy trach nhi~m se chinh xac, c9 thg hem.
Cau 1. Trinh bay stj khac nhau giUa dtj toan va djnh muc?
Ca u 2. Phan bi~t giua djnh muc ly tu&ng va djnh muc thtjc t€?
Cau 3. Hay cho bi€t ai se chju trach nhi~m chinh d6i v6'i bi€n d9ng luqng
va bi€n d<)ng gia cua chi phi nguyen v~t li~u trtjc ti€p?
Cau 4. Neu y nghia cua bi€n d<)ng nang su~t khi phan tich bi€n d9ng chi
phi nhan cong trtjc ti€p?
Cau 5. nv toan tinh la gi?
Cau 6. DV toan linh ho~t la gi? Neu nhung digm khac nhau giua dtj toan
linh ho~t va dtj toan tinh?
Cau 7. Hay kg ten 3 tieu thuc du'Q'C Slt d9ng dg phan b6 chi phi phi san
xu~t chung?
Cau 8. Bi€n d<)ng chi tieu cua bi€n phi san xu~t chung khac v6'i bi€n d<)ng
gia cua chi phi nguyen v~t li~u tn.jc tie"p nhu' the" nao?
Cau 9. Neu y nghia cua bie"n d9ng dt! toan khi phan tich bie"n d9ng dinh
phi san xua't chung?
Cau 10. Neu y nghia cua bie"n d9ng kh6i luqng san xua't khi phan tich bie"n
d9ng dinh phi san xua't chung?
Cau 1. sv khac nhau Cd ban giUa dV toan tinh va dV toan linh ho~t la:
a. DV toan linh ho~t chi chu tr<;mg de"n bie"n phi con dV toan tinh thi quan
tam de"n ta't ca chi phi.
b. DV toan linh ho~t cho phep cac Nha quan tri cha'p nh~n sv tang giam
so v<li dV toan con dV toan tinh thi doi hoi phai hoan thanh dung dV toan.
c. DV toan tinh l~p cho toan b9 ho~t d()ng san xua't trong khi dV toan linh
ho~t thi chi ap d\}ng t~i tling phan xu'&ng rieng le.
d. DV toan tinh dVa tren m9t muc ho~t d9ng c6 dinh con dV toan linh ho~t
thi l~p cho cac muc d9 ho~t d9ng nftm trong ph~m vi phu hqp.
Cau 2. M9t cong ty l~p dV toan linh ho~t trong d6 & muc ho~t d9ng 10.000
san pha':m c6 79.000d chi phi. Bie"n phi don vi bao g6m 1,5d cho nguyen v~t li~u
trvc tie"p, 3,5d nhan cong trvc tie"p va 0, 75d bie"n phi san xua't chung. HOi t6ng
chi phi se la bao nhieu a muc ho~t d9ng 10.800 san pha':m?
a. 21.500d b. 62.lOOd
c. 79.000d d. 83.600d
Cau 3. Cong ty Q dung m9t lo~i nguyen v~t li~u d~ san xua't c6 don gia
dinh muc la 7d/m. Trong thang 10 cong ty da mua va sll' d\}ng 10.000m v<li gia
mua thVc te" la 8d/m. Luqng dinh muc cua lo~i nguyen v~t li~u nay la 3m/san
pha':m. Cong ty Q san xua't 3.000 san phdm trong thang 10. Hoi bie"n d9ng gia
trong thang 10 la bao nhieu?
a. - 3.000d b. +3.000d
c. +9.000d d. +10.000d
Cau 4. Phan xu&ng F san xua't 3.000 san pha':m A, lo~i san phdm nay c6
luqng dinh muc la 3 giO' nhan cong trvc tie"p cho m9t san phdm. Dan gia dinh
muc la 7d/gi0' nhung thvc te" phan xu&ng chi tra binh quan 6d/gi0'. SO' giO' nhan
cong trvc tie"p thvc te-' da Slt d\}ng la 8.500 giO'. Hoi bie"n d9ng nang sua't cua chi
phi nhan cong trvc tie-'p & phan xu&ng Fla bao nhieu?
a. - 3.000d b. + 3.000d
c. - 3.500d d. + 3.500d
174
Cau 5. T6ng s6 gia nhan cong tr\fc tie'p th\fc te' cua cong ty S Ia 14.000h.
T6ng s6 gia dinh muc cua s6 luqng san phffm th\fc te' la 15.000h. Trong thang,
t6ng s6 bie'n phi san xua't chung th\fc te' phat sinh la 32.000d. Dan gia phan b6
bie'n phi san xua't chung u6'c tinh la 2,25d/gia nhan cong trvc tie'p. Hoi bie'n
d(>ng chi tieu cua bie'n phi san xua't chung la bao nhieu?
a. - 500d b. + 500d
c. - 2.000d d. + 2000d
Cau 6. Bigu thuc nao sau day dung dg tinh toan bie'n d(>ng chi tieu cua
bie'n phi san xua't chung?
a. H1R1 - H1Ro b. RiRo - H1Ro
Cau 7. Bigu thuc nao sau day dung dg tinh toan bie'n d(>ng nang sua't cua
bie'n phi san xua't chung?
a. H1R1 - H1Ro c. RiRo - H1Ro
Cau 8. Chenh l~ch nao sau day dung dg tinh toan bie'n d<)ng kh6i luqng
san xua't cua dinh phi san xua't chung?
a. T6ng dinh phi san xua't chung thvc te' trU' t6ng dinh phi san xua't chung
d\f toan
b. T6ng dinh phi san xua't chung th\fc te' trU' t6ng chi phi tinh theo t6ng s6
gia dinh mU'c va do'n gia phan b6 dinh phi san xua't chung ti6'c tinh.
c. T6ng dinh phi san xua't chung d\f toan trU' t6ng chi phi tinh theo tang s6
gia dinh mile va do'n gia phan b6 dinh phi san xua't chung ti6'c tinh.
d. T6ng dinh phi ~an xua't chung d\f toan trU' t6ng chi phi tinh theo t6ng s6
gia thvc te' va d<Jn gia phan b6 dinh phi san xua't chung u6'c tinh.
Cau 9. Bie'n dqng d\f toan cua dinh phi san xua't chung:
a. La chenh l~ch gifta dinh phi san xua't chung th\fc te' va dinh phi san
xua't chung dV toan.
b. La chenh l~ch giG'a dinh phi san xua't chung dV toan va dinh phi san
xua't chung dinh muc.
c. Duqc danh gia t6t khi doanh nghi~p ho~t d(>ng (J muc d<) cao ho'n muc dt!
toan tinh
d. Duqc danh gia xa'u khi doanh nghi~p ho~t d(>ng (J muc d<) cao ho'n muc
dt! toan tinh
Cau 10. Cau nao sau day la dung d6i v6'i bie'n d(>ng kh6i luqng san xua't
a. Thg hi~n stJ chenh l~ch giua chi phi phat sinh thl}'c te' va chi phi dt! toan.
Chuang 5: Phan tich bi~n d9ng chi phi
b. M(>t bie-'n d(>ng t6t nghia la cong ty da ho~t d(>ng & muc d9 thECp hon muc
dt! kie-'n.
c. Do luO'ng muc Vli<Jt chi hay giam chi cua chi phi.
d. La bie-'n d(>ng lien quan de-'n chenh l~ch s6 luqng san phffm san xuECt giua
thvc te-' so v6'i dt! toan (du<Jc xac dinh (J muc cong suECt blnh thuO'ng).
Bai 1.
Cong ty ABC da xay dt!ng the dinh muc chi phi 1 san phffm A ung v6'i muc
cong sufft 120.000 san phffm/nam nhu sau (dvt: 1.000 d6ng):
Lti<Jng dinh Thanh
Gia dinh muc
muc ti~n
Chi phi NVL trt!c tie-'p 25 kg 1,2 /kg 30,0

Chi phi nhan cong trt!c tie-'p 2 giO' lao d(>ng 12,5 I giO' lao 25,0
trt!c tie-'p d(>ng trt!c tie-'p
Bie-'n phi san xuECt chung 3 giO' may 8 /giO' may 24,0
Dinh phi san xuECt chung 3 giO' may 12 /giO' may 36,0
Chi phi dinh muc 115.0
Trong nam 20x2, cong ty da san xuECt 125.000 san phffm A. Du li~u san
xufft tht!c te-' nam 20x2 nhu sau:
11
Nguyen v~t li~u trt!c tie-'p: 3.200.000 kg mua vao v6'i t6ng chi phi mua la
3.725.000.000 d6ng, 3.110.000 kg nguyen v~t li~u dti<Jc slt d\)ng cho san xuECt san
phffm A.
11
Nhan cong trt!c tie-'p: 260.000 giO' lao d(>ng trt!c tie-'p duqc sll' d\)ng v6'i
t6ng chi phi nhan cong trt!c tie-'p la 3.320.000.000 d6ng.
11
San xufft chung: bie-'n phi la 3.025.000.000 d6ng, dinh phi la
4.275.000.000 d6ng.
II 86 giO' may tht!C te-' la 378.000 giO'.
Yeu cdu: Tinh cac bie-'n d(>ng cua chi phi nguyen v~t li~u trt!c tie-'p, chi phi
nhan cong trt!c tie-'p va chi phi san xuECt chung (4 chenh l~ch).
Bai 2.
Cong ty D san xuECt m(>t lo~i d6 chai. Cong ty xay dt!ng dinh muc chi phi
cho lo~i san phffm nay nhu sau:
• Nguyen v~t li~u trt!c tie-'p: 6 m/san phffm v6'i gia 5.000 dim
• Nhan cong trt!c tie-'p: 1,3 giO'/san phffm v6'i don gia 80.000 d/giO'.
176
Trong thang 1, cong ty da san xu<lt du'Q'C 3.000 san phffm. Cac thong tin
lien quan nhu sau:
• Nguyen v~t li~u trvc tie"p mua trong ky 25.000m v&i gia thlfc te"
4.800d/m. Khong c6 nguyen v~t li~u t5n kho ddu ky, nguyen v~t li~u t5n cu6i ky
la 5.000m.
• Nhan cong trvc tie"p: 4.000 giO' dugc sit dl;lng v&i t6ng chi phi la
360. 000. OOOd.
Yeu cdu:
1. Tinh toan cac bie"n d<)ng trong thang:
• Bie"n dqng gia va bie"n dqng lugng cua chi phi nguyen v~t li~u trlfc tie"p.
• Bie"n d<)ng do'n gia va bie"n dqng nang su<lt cua chi phi nhan cong tr\[c
tie"p.
2. Giai thich anh hu&ng cua cac nhan t6 de"n Slf bie"n dqng cua chi phi
nguyen v~t li~u trvc tie"p va chi phi nhan cong tr\[c tie"p.
Bai 3.
Cong ty OGC chuyen san xu<ft d5 cho'i cho tre em. Du li~u v~ nhung d!nh
muc chi phi cho mqt lo~i san phffm d5 cho'i A nhu' sau (dvt: 1.000 dflng):
Lugng dtnh Gia dtnh Chi phi
muc muc dtnh mltc
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p 0,5 kg 20 10
Chi phi nhan cong tr\[c tie"p 0,1 giO' 200 20
Du li~u ho~t d<)ng cua tudn ddu tien cua thang 7/20x8 lien quan de"n vi~c
san xua""t san ph,,I/am A n h u' sau:
? ?
San lugng san xu<lt 40. 000 san phffm

Chi phi nhan cong tr\[c tie"p th\[c te" 840.000 ngan dflng
ThO'i gian lao dqng tr\[c tie"p th\[c te" 4.100 giO'
Nguyen v~t li~u mua va Slt dl;lng 19.500 kg
Bo'n gia nguyen v~t li~u mua vao 21 ngan dflng
Bq ph~n
mua hang da tim dugc m<)t lo~i v~t li~u c6 chdt lugng cao tU mqt
nha cung c<lp x va nguyen v~t li~u nay da dugc slt dl;lng tU tudn ddu tien cua
thang 7/20x8. Ben c~nh d6, cong ty cCing da thfr nghi~m mqt phuo'ng phap san
xu<ft m&i doi hoi cao v~ ky nang cua cong nhan. Chdt lugng nguyen v~t li~u
khong c6 anh hu&ng dang kg de"n nang sudt lao dqng trlfc tie"p. Tuo'ng tlJ, vi~c
thlfc hi~n phu'o'ng phap san xudt m&i cCing khong c6 anh hu&ng de"n mltc dq sit
dl;lng nguyen v~t li~u trvc tie"p trong qua trinh san xudt.
Chuang 5: Phan tich bi~n df)ng chi phi
Yeu cdu:
1. Tinh cac bie"n d9ng gia va lu<Jng cua chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p.
Gia sli cac bie'n d9ng nay la do cha't luqng nguyen v~t li~u la cao han so vOi binh
thu'O'ng va cha't lu'<Jng san phdm khong bi anh hu'O'ng dang kg bO'i cha't lu'<Jng
nguyen v~t li~u, cong ty CO nen Slt d\mg nguyen V~t li~u cha't lu'<Jng cao cua nha
cung ca'p X hay khong?
2. Tinh cac bie'n d9ng do'n gia va nang sua't cua chi phi nhan cong trvc
tie"p. Gia sli cac bie"n d9ng nay la do cong ty ap dt;Ing phuang phap san xua't mOi,
Cong ty CO nen tie'p tt;IC Slt dt;Ing phu'o'ng phap San xua't mdi nay hay khong?
3. TrO' l~i yeu cdu 2. Gia Slt b9 ph~n san xua't cho r~ng phu'o'ng phap san
xua't mdi khong nen danh gia chi sau 1 tudn. Quan digm cua h<;> la cong nhan
phai ma't nhi~u ho'n 1 tudn mOi c6 thg lam quen vOi phu'o'ng phap san xua't mOi.
Gia sli vi~c san xua't O' tudn thu 2 cua thang 7/20x8 ding gi6ng nhu O' tudn thu 1
va thO'i gian lao d9ng trvc tie"p O' tudn thu 2 la 3.900 giO' vOi t6ng chi phi nhan
cong trvc tie"p trong tudn la 780.000 ngan d6ng. Phuo'ng phap san xua't mOi c6
nen du'<Jc tie"p tt;IC ap dt;Ing khong? Gia Slt ta't ca cac bie"n d9ng chi phi nhan cong
tr\fc tie"p d~u g~n li~n vOi vi~c sli dt;Ing phuo'ng phap san xua't mOi nay. Khi d6,
anh hu'O'ng cua phu'o'ng phap san xua't mdi de"n chi phi nhan cong trvc tie"p hang
nam la nhu' the" nao (bie"t r~ng 1 nam c6 52 tudn lam vi~c)?
Bai 4.
B9 ph~n A cua cong ty M chuyen san xua't m9t lo~i pht;I tung X danh cho
xe may. Du li~u tU h~ th6ng chi phi dinh muc lien quan de"n vi~c san xua't pht;I
tung X nhu' sau (dvt: 1.000 d6ng):
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p (6 kg x 100 /kg) 600
Chi phi nhan cong trlfc tie"p (1,6 giO' x 240 /giO') 384
Du li~u ho~t d9ng trong nam 20x7 nhu' sau:
San luqng san xua't: 50.000 pht;I tung X.
Nguyen v~t li~u mua: 260.000 kg vOi do'n gia la 94 /lkg.
T6n kho nguyen v~t li~u ddu nam la 60.000 kg (vOi do'n gia binh quan la
100 /lkg). Khong c6 t6n kho nguyen v~t li~u cu6i nam.
SO' giO' lao d9ng tr\fc tie'p du'<Jc sli dt;Ing la 82.000 giO' vOi t6ng chi phi nhan
cong trvc tie"p la 20.500.000.
S6 luqng san phdm X xua't hang nam theo d\f toan tinh cua cong ty M la
60.000 san phdm. H~ s6 phan b6 bie"n phi va dinh phi san xua't chung dinh muc
du'<JC tinh tren sQ' gid lao dQng tr\fc ti§"p dinh muc tu'o'ng ung v<Ji lu'<Jng san phdm
san xua't theo d\f toan tinh.
Yeu cdu:
178
1. Tinh cac bie'n d(>ng gia va lti<Jng cua chi phi nguyen v?t li~u trvc tie'p.
Trong hai bie'n d{)ng nay, bie'n d(>ng nao dti<JC xem la d~ kigm soat ho'n dO'i v6'i
cong ty?
2. Tinh cac bie'n d{)ng dan gia va nang sua'.'t cua chi phi nhan cong trvc
tie'p. Nhung nguyen nhan nao c6 thg dftn de'n bie'n d(mg nay?
3. Gia slt bt) ph?n mua nguyen v?t li~u da mua nguyen v?t li~u cha'.'t luqng
tha'.'p han binh thuO'ng W m(>t nha cung ca'.'p m6'i. Ne'u cha'.'t luqng san phffm hoan
thanh khong bi anh hu&ng dang kg, cong ty c6 nen tie'p t9c mua lo~i nguyen v?t
li~u cha't luqng tha'p nhu v?y khong? Nhung dinh muc nao se cfin phai di~u
chinh ne'u quye't dinh tren duqc thvc hi~n?
Bai 5.
Cong ty B san xua't cac lo~i h6a cha't cong nghi~p. M(>t lo~i h6a cha't m6'i
c6 ten la F dti<Jc dtia vao san xua'.'t. Dinh muc chi phi cua san phffm m6'i nay nhti
sau:
Gia dinh Chi phi dinh
Luqng dinh muc
muc muc
Nguyen v?t li~u trvc tie'p 2,5 kg 200 d/kg 500d
Nhan cong trvc tie'p 1,4 giO' 125 di giO' 175d
Bie'n phi san xua'.'t chung 1,4 giO' 35 di giO' 49d
C(>ng 724d
Trong thang 11 cong ty da ghi chep cac thong tin c6 lien quan de'n san
phffm m6'i nay nhu sau:
• Nguyen v?t li~u trvc tie'p: mua 12.000 kg v6'i t6ng gia mua 2.250.000d
• Khong c6 nguyen v?t li~u t6n dfiu ky, nguyen v?t li~u t6n cuO'i ky la
2.500 kg .
• Cong ty Slt dt;mg 35 nhan cong dg san xua't san phffm F. Trong thang 11,
mfii ngttO'i lam vi~c binh quan 160gi0' v6'i dan gia thvc te' binh quan la 120 di giO'.
• Bie'n phi san xua'.'t chung dti<Jc tinh theo sO' giO' nhan cong trvc tie'p. T6ng
sO' bie'n phi ·san xua't chung thtJc te' trong thang fa 182.000d.
• Trong thang 11, cong ty san xua't dti<JC 3.750 do'n vi san phdm.
Yeu ciiu:
1. BO'i v6'i chi phi nguyen v?t li~u:
• Tinh bie'n d(>ng gia va bie'n d{)ng luqng.
• Nguyen v?t li~u duqc mua W m(>t nha cung ca'p m6'i, nha cung ca'p nay
dang d~ nghi ky m(>t h<Jp d6ng cung ca'p nguyen v?t li~u dai h~n cho cong ty.
Theo b~n, cong ty nen ky hqp d6ng nay khong? Giai thich.
Chuang 5: Phan tich biin d9ng chi phi
2. B6i v6'i chi phi nhan cong:

• Tinh bie'n d()ng don gia va bie'n d()ng nang suat .
• Tru'6'c day, trong s6 35 nhan cong du'<JC Slt d9ng dg san xuat san phdm F,
c6 20 ky thu~ t vien va 15 cong nhan. Trong thang 11, dg tie't ki~m chi phi, cong
ty da Slt d9ng 15 ky thu~t vien va 20 cong nhan. Theo b~n nen tie'p t9c giu
nguyen ke't cau nhan cong nhu' trong thang 11 hay khong? T~i sao?
3. B6i v6'i bie'n phi san xuat chung:
• Tinh bie'n d()ng chi tieu va bie'n d()ng nang suat.
• C6 m6i quan h~ nao giaa bie'n d{mg nang suat cua chi phi nhan cong
trtjc tie'p va bie'n phi san xuat chung hay khong?
Bai 6.
Cong ty S san xuat m9t lo~i san phdm c6 d!nh muc chi phi nhu sau:
Luqng d!nh Gia d!nh Chi phi d!nh
muc muc muc
Chi phi NVL trtjc tie'p 3m 50.000 dim 150.000d
Chi phi nhan cong trtjc tie'p ? gia ?/gia ?
Trong thang 3, cong ty mua nguyen v~t li~u trtjc tie'p v6'i t6ng gia mua la
556.500.000d, toan b() s6 nguyen v~t li~u nay dugc dung he't dg che' t~o ra 3.200
don v! san phdm. T6ng s6 gia nhan cong trtjc tie'p la 4.900 gia v6'i t6ng chi phi
la 367.500.000d. Cac bie'n d()ng da dugc tinh toan nhu sau:
• Bie'n d()ng luqng nguyen v~t li~u trtjc tie'p: + 45.000.000d
• T6ng bie'n d()ng v€ nhan cong trtjc tie'p: - 16.500.000d
• Bie'n d()ng nang suat cua nhan cong trtjc tie'p: + 8.000.000d
Yeu cdu:
1. B6i v6'i chi phi nguyen v~t li~u trtjc tie'p:
• Tinh don gia chi phi nguyen v~t li~u trtjc tie'p thtjc te' trong thang.
• Tinh bie'n d()ng gia va t6ng bie'n d()ng trong thang.
2. B6i v6'i chi phi nhan cong trtjc tie'p:
• Tinh don gia d!nh muc binh quan 1 gia cong.
• Tinh t6ng s6 gia d!nh muc theo s6 luqng san phdm trong thang.
• Tinh s6 gia d!nh muc cho m8i san phdm.
Bai 7.
Thanh la chu cua m9t cong ty TNHH chuyen lat san nha be'p va phong
tilm bAng da granite, dang can nhilc de'n vi~c xay dtjng m()t h~ th6ng chi phi
180
dinh muc d€ ki€m soat chi phi nguyen v~t li~u trljc tie'p duqc t6t hem. Thanh da
xay dtjng h~ th6ng chi phi dinh muc sau khi xem xet cac h6a ddn mua nguyen
v~t li~u da granite va keo dan ding nhu' muc dQ slt dl;J.ng nguyen v~t li~u va lao
d()ng dtja tren tinh hinh thlfc te'. Nhung dinh muc du'Q'C xay dtjng tinh cho 1 m2
san nha nhu sau (dvt: 1.000 d6ng):
Luqng dinh Thanh
Gia dinh muc
muc ti€n
Ba granite 1 m2 50/m2 50,00
Keo dan 10 gram 0,15 /gram 1,50
Nhan cong trtjc ti€p
CAt da 0,10 giO' 15 /giO' 1,50
Latsan 0,25 giO' 25 /giO' 6,25
Thanh da theo doi chi phi thlfc te' phat sinh trong qua trinh lat da cho 6
thang tie'p theo. Thtjc te' da c6 50 cong trinh hoan ta't v6'i di~n tich lat san binh
quan la 32 m2 /cong trinh. Du li~u lien quan de'n chi phi nguyen v~t li~u trljc
tie'p va nhan cong trvc tie'p tren thlfc te' nhu sau (dvt: 1.000 d6ng):
S6tMn s6 giil
Ba granite mua va sll' dvng (1.640 m2) 79.048
Keo dan mua va Slt dvng (16.000 gram) 2.560
ThO'i gian lao dqng trlfc tie'p - cAt 180 giO'
ThO'i gian lao d()ng trljc tie'p - lat da 390 giO'
Bdn gia ti€n ludng cho cong nhan cAt va lat da tren thlfc te' khong thay dfli
so v6'i dinh muc.
Yeu cdu:
1. Phan tich bie'n d()ng chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p (chi tie't cho tUng
lo~i nguyen v~t li~u) cho 6 thang qua.
2. Phan tich bi€n d9ng chi phi nhan cong trljc tie'p (chi tie't cho tUng lo~i
cong vi~c) cho 6 thang qua.
3. Thanh c6 c~n phai xay d\fng dinh muc chi phi cho nhung cong vi~c d~c
bi~t hay khong (vi dv nhu nhung cong vi~c doi hoi phai sll' dvng thO'i gian cAt va
thO'i gian Iat da nhi€ u hdn binh thuO'ng)?
Bai 8.
Khoa ph9 san cua b~nh vi~n qu6c te' Thanh Hoa c6 hai lo~i hinh dich vv la
dich vv sinh thuO'ng va dich vv sinh m6. Nam 20x9, b~nh vi~n da xay dtjng dinh
muc lu'Q'ng cho 1 ngay ph9c vv d6i v6'i hai lo~i hinh dich vv nay nhu' sau:
Chuong 5: Phan tick bi~n d(mg chi phi
Djch V\l sinh Djch V\l

thuang sinh m6
Nguyen v~t li~u trtjc tie"p (do'n vi) 8 20
Thai gian lao d()ng trtjc tie"p (gia) 2 4
Bjnh muc gia d6i v6'i 1 do'n vj nguyen v~t li~u trtjc tie"p la 10 ngan d6ng.
Ban gia .1 gia cong trtjc tie"p theo djnh muc la 16 ngan d6ng. Chi phi san xuS:t
chung dtiQ'C phan b6 tren co' sa s6 gia lao d()ng trtjc tie"p. H~ s6 phan b6 bie"n phi
san xuS:t chung la 30 ngan d6ng cho 1 gia lao d()ng trtjc tie"p. Bjnh phi san xuS:t
chung la 40 ngan d6ng cho 1 gia lao d()ng trtjc ti€p.
Du li~u thtjc te" cua nam 20x9 nhti sau:
SO' ngay ph\lc v\l: sinh thuang: 3.500 ngay, sinh m6: 7.000 ngay.
Nguyen v~t li~u mua vao va sli d\lng: 172.000 dan vj v6'i dan gia la 9,5
ngan d6ng/do'n vj, trong d6 30.000 do'n vj dttQ'c slt d\lng cho djch V\l sinh thuang,
142.000 do'n vj dtiQ'c sli d\lng cho djch V\l sinh m6.
Khong c6 t6n kho nguyen v~t li~u ddu nam va cu6i nam.
Thai gian lao d()ng trtjc tie"p la 36.500 gia, trong d6 thai gian danh cho
djch V\l sinh thuang la 7.200 gia, djch V\l sinh m6 la 29.300 gia. T6ng chi phi
nhan cong trtjc tie"p trong nam la 580.350 ngan d6ng.
Yeu cdu:
1. L~p phie"u djnh muc chi phi cho 1 ngay ph\lc V\l d6i v6'i tUng lo~i djch V\l.
2. Tinh cac bie"n d()ng gia va ltiQ'ng cua chi phi nguyen v~t li~u trtjc tie"p
ung v6'i tung lo~i djch V\l.
3. Tinh cac bie"n d()ng dan gia va nang suS:t cua chi phi nhan cong trtjc tie"p
ung v6'i tung lo~i djch V\l.
4. Gia sli b~nh vi~n chi bie"t t6ng kh6i ltiQ'ng nguyen v~t li~u sli d\lng va
t6ng thai gian lao d()ng trtjc tie"p cho ca hai lo~i djch V\l. B~nh vi~n c6 thg tinh
t6ng bie"n d()ng ltiQ'ng nguyen v~t li~u trtjc ti€p va bie"n d()ng nang suS:t nhan
cong trtjc tie"p hay khong? Giai thich.
Bai 9.
Cong ty WCT chuyen san xuS:t cac lo~i chai thuy tinh ca 16'n dg ban cho
cac cong ty nti6'c giai khat. Cu 18 chai san phdm hoan thanh dtiQ'C dong vao 1
h()p. Du li~u chi phi ban ddu djnh muc cho m6i h()p nhu sau (dvt: 1.000 d6ng):
Chi phi nguyen v~t li~u trtjc tie"p (5 kg x 0,8 /kg) 4
Chi phi nhan cong trtjc tie"p (1,5 gia x 16 /gia) 24
Chi phi ban ddu tinh cho 1 h()p 28
Trong thang 12/20x7, cong ty da mua vao va Slt d\lng 52.000 kg nguyen v~t
li~u trtjc tie"p va da san xuS:t dtiQ'C 10.000 h()p. Chi phi thtjc te" thang 12/20x7 nhti
182
sau (dvt: 1.000 d6ng):
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p 40.000
Chi phi nhan cong trljc ti~p (14.900 giO' lao d()ng) 236.910
Yeu cdu:
1. Phan tich bie'n di)ng chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p.
2. Phan tich bie'n d()ng chi phi nhan cong trvc tie'p.
3. Trinh bay nhii'ng tiu digm va nhti<JC digm cua vi~c slt dt;mg h~ th6ng chi
phi dinh muc.
Bai 10.
Cong ty Tsan xudt kinh doanh m()t lo~i san phdm A, c6 tai lieu nhu sau:
- Nang lVc san xudt t6i da la 70.000 san phdm Al nam.
- Tai li~u thvc te' nam 20x9:
+San xudt va ban dti<JC 60.000 san phdm A.
+ Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p: 25.000 d6ng/ san phdm
+Chi phi nhan cong trvc tie'p: 22.000 d6ng/ san phdm
+ Bi~n phi san xudt chung phat sinh trong nam: 248.400.000 d5ng
+ Binh phi san xudt chung phat sinh trong nam: 331.200.000 d6ng
+ Cong ty da sli d\lng 5.520 giO' may dg san xudt 60.000 san phdm A.
- Theo dt! toan s6 luqng san phdm san xudt & muc cong sudt binh thuO'ng
la: 60.000 san phdm Al nam. DV toan chi phi san xudt chung nam 20x9 tli muc
ho~t d()ng thdp nhdt de'n muc ho~t d9ng cao nhdt nhu sau: (dvt: 1.000 d5ng)
86 lu<Jng san phdm (san phdm) 40.000 50.000 60.000 70.000
T6ng s6 giO' may theo dinh muc (giO' 4.000 5.000 6.000 7.000
may)
Chi phi san xudt chung dt! toan, bao
g6m:
- Chi phi nang lu<Jng 80.000 100.000 120.000 140.000
- Chi phi nhan vien phan xu&ng 60.000 75.000 90.000 105.000
- Chi phi bao tri may m6c 122.000 130.000 138.000 146.000
- Chi phi khdu hao tai san c6 dinh 200.000 200.000 200.000 200.000
Yeu cdu:
1. Hay tinh chi phi san xudt chung dt! toan cua quy 1 nam 20x9 v6'i muc
san xudt 12.000 san phdm, bie't r&ng: chi phi san xudt chung bie'n d9ng theo s6
giO' may Slt d\lng, dinh phi San xudt Chung d\i toan CUa m{)t nam Se dti<JC phan b6
d€u cho cac quy trong nam.
183
Chuang 5: Phan tick bi~n d{)ng chi phi
2. Tinh toan cac bie"n d9ng cua chi phi san xua't chung nam 20x9 (phan
tich 4 hie"n d9ng).
Bai 11.
Cong ty M c6 d\f toan linh ho~t v~ chi phi san xua't chung i1 d~ng don gian
nhu' sau:
(dvt: 1.000 d6ng)
10.000 giO' 15.000 giO' 20.000 giO'
Don vj
may may may
Chi phi san xua't chung
- Bie"n phi 2,4 24.000 36.000 48.000
- Djnh phi 90.000 90.000 90.000
C9ng 114.000 126.000 138.000
M<)t s6 thong tin h6 sung:

• Trong nam, cong ty xac djnh 15.000 giO' may la s6 giO' d\f toan tinh dung
dg tinh don gia phan h6 chi phi san xua't chung.
• Trong nam, cong ty san xua't 7 .250 san phclm va sll' dt;mg 14.600 giO' may
thvc te". Theo djnh muc, cu 2 giO' may san xua't du'Q'C 1 san phclm.
• Chi phi san xua't chung th\fc te" phat sinh trong nam nhu sau: Bie"n phi:
43.800.000d; djnh phi: 90.650.000d.
Yeu cdu:
1. Tinh don gia phan h6 chi phi san xua't chung u'Oc tinh dg phan h6 chi
phi san xua't chung.
2. Tinh toan t6ng s6 giO' djnh muc cho s6 luQ'ng san phclm san xua't th\fc te"
trong nam.
3. Tinh toan hi~n d9ng d\f toan va hie"n d9ng kh6i lu'Q'ng san xua't cua djnh
phi san xua't chung.
Bai 12.
Cong ty Minh Nh~t chuyen san xua't va kinh doanh 2 san phclm: sfta va ho.
CJ Cong ty, chi phi san xua't Chung du'Q'C tinh VaO San phclm tren Co' Sd sff gic)' may
ch~y. Theo d\f toan cua cong ty i1 nam ngoai, djnh phi san xua't chung la
1.200.000 ung vOi 80.000 giO' may. Theo djnh muc, dg san xua't 1 h9p sfta thi cdn
sll' dt;mg 0,1 giO' may, dg san xua't 1 h()p bo thi cdn 0,08 giO' may. Nam ngoai,
cong ty Minh Nh~t da san xua't 560.000 h()p sfta va 340.000 h()p ho. Bjnh phi
san xua't chung phat sinh thvc te" trong nam ngoai la 1.256.000. 86 giO' may da
sll' dt;mg trong nam ngoai la 82.000.
Yeu cdu: Tinh cac hie"n d9ng djnh phi san xua't chung cua cong ty cho
nam ngoai.
184
Bai 13.
DuOi day la m9t s6 thong tin lien quan de"n ho~t d9ng cua m9t s6 cong ty
trong nam:
Cong Cong Cong Cong
ty A ty B ty c tyD
T6ng s6 giO' nhan cong trvc tie"p t6i da 10.000 18.000 20.000 15.000
86 giO' nhan cong trvc tie"p dt! toan tinh 9.000 17.000 20.000 14.000
86 giO' nhan cong trvc tie"p thvc te" 9.000 17.800 19.000 14.500
86 giO' nhan cong trvc tie"p djnh muc 9.500 16.000 20.000 13.000
cho s6 lu<Jng san phgm thvc te"
Yeu c:iu: B5i vOi tling cong ty hay cho bi~t nh~n djnh nao sau day la phu h<Jp:
1. Khong c6 bie"n d9ng kh6i lti<Jng san xudt.
2. Bie"n d9ng kh6i lu<Jng san xudt am (-).
3. Bie"n d9ng kh6i lu<Jng san xudt duang (+).
Bai 14.
Cong ty H l&p rap tdt ca cac san phgm cua n6 t~i phan xuang l&p rap. Chi
phi san xudt dt! toan cho ho~t d9ng trong nam cua phan xuang nay nhu sau:
(dvt: 1. OOOd)
T6ng s6 gia nhan cong dtf toan tinh ?
Bie'n phi
Nguyen v~t li~u trtjc tie'p 900.000
Nhan cong trtjc tie'p 675.000
Ti~n ich 45.000
Nhan cong gian tie'p 67.500
V~td\lng 22.500
T6ng bie'n phi 1.710.000
Dinh phi
Bao hmm 8.000
LuO'ng giam sat vien 90.000
Khclu hao 160.000
Thue trang thie't bi 42.000
T6ng dinh phi 300.000
T6ng chi phi san xuclt dtf toan 2.010.000
T~i phan xuang l&p rap nay, m9i vi~c h~u he"t dti<JC thvc hi~n b{tng tay nen
phan xuang ch9n s6 giO' nhan cong trvc tie"p lam can cu dg phan b6 chi phi. Chi
phi nhan cong trvc tie"p du<Jc tinh theo dan gia blnh quan la 9.000 d/giO'. Muc d9
Chuang 5: Phan tick bi~n df)ng chi phi
ho9-t d<)ng tU muc thgp nhgt den muc cao nhgt cua phan xtiO'ng la tU 60.000 giO'
den 90.000 giO' nhan cong trvc tiep m8i nam.
Yeu cdu:
1. L~p dt! toan linh ho9-t v~ chi phi san xugt chung cho phan xuO'ng v6'i
chenh l~ch m8i c<)t la 15.000 giO' nhan cong trvc tiep (lttu y khong bao g6m chi
phi nguyen v~t li~u trvc tiep va nhan cong trvc tiep trong bang dt! toan)
2. Gia sli r&ng cong ty tinh dan gia phan b6 chi phi san xugt chung u6'c
tinh theo tling phan xuO'ng. Hay tinh dan gia phan b6 chi phi san xugt chung
ti6'c tinh cua phan xtiO'ng Hip rap.
Cong ty ABC dang nghien cuu dg xay dvng va ap d\lng h~ thO'ng chi phi
dinh muc trong kigm soat chi phi san phfim A t9-i cong ty. Du6'i day la nhung tai
li~u thu th~p va tinh hinh thli nghi~m, ap d\}ng h~ thO'ng chi phi dinh muc cua
cong ty.
1. Tai li~u thu th~p thl!c te' d~ chugn bj cho xay dl!ng chi phi djnh muc.
- Chi phi nguyen v~t li~u trvc tiep 5kg/sp x 10.000 d/kg.
- Chi phi nhan cong trvc tiep 4 h/sp x 8.000 d/h.
- Bien phi san xugt chung 40.000 d/h cong lao d<)ng trvc tiep.
- T6ng dinh phi san xugt chung trong m8i quy 600.000.000 d v6'i muc ho9-t
d<)ng tu 8.000 sp den 12.000 sp hay tU 32.000h den 48.000 h.
2. Tai li~u dl! bao trong 3 nam ke' tie'p
- Luqng nguyen v~t li~u trvc tiep sli d\lng khong thay d6i nhung gia
nguyen v~t li~u trvc tiep se tang binh quan 10% nam so v6'i gia hi~n t9-i.
- Luqng nhan cong trvc tiep sli d\lng khong thay d6i nhung gia nhan cong
trvc tiep se tang binh quan 6% so v6'i gia hi~n t9-i
- Bien phi san xugt chung se tang binh quan 7% so v6'i gia hi~n t9-i.
- T6ng dinh phi san xugt chung se tang 20%.
Tinh hu6ng 1. Khi thao lu~n v~ h~ thO'ng chi phi dinh muc, nha chuyen mon M
cho r&ng dg dan gian, cong ty nen sli d\}ng du li~u chi phi thvc te da c6 dg xay
dvng h~ thO'ng dinh muc. B&ng kien thuc v~ chi phi dinh muc anh chi tdnh bay
quan digm cua anh chi v~ xay dvng h~ thO'ng chi phi dinh muc cho cong ty va tU
d6 trao d6i v6'i y kien cua nha chuyen mon M v~ nhung khac bi~t, St! mau thufin
va nhung ly do xay ra mau thufin nay neu c6.
Tinh hu6ng 2. Sau khi nghien cuu, Ban so9-n thao h~ thO'ng chi phi dinh muc
da thO'ng nha't v~ m<)t s6 va'n d~ nhting v<in con vti6'n mile v~ ch9n ty l~ di~u
chinh chi phi. Nha chuyen mon M cho r&ng khong c~n thiet phai di~u chinh chi
186
phi chi tie-'t theo tUng m\lc kha phuc t~p ma nen slt dl;lng m()t ty l~ di~u chinh
chi phi tang them chung cho cac ffil;lC la 8% (chuyen gia nay tinh toan tren muc
tang chi phi binh quan hilng nam). Bilng kie-'n thuc v~ chi phi dinh muc anh chi
trinh bay quan digm cua anh chi v~ xay dVng h~ thO'ng chi phi djnh muc cho
cong ty va tU d6 trao d6i v6'i y kie-'n cua nha chuyen mon M v~ nhung khac bi~t,
sv mau thuffn va nhung ly do xay ra mau thuffn nay ne-'u c6. Tren Cd sO' nay, xay
dvng chi phi djnh muc chi phi nguyen v~t li~u trvc tie-'p, chi phi nhan cong trvc
tie-'p, chi phi san xuB:t chung cho san phffm AO' cong ty.
Tinh hu6ng 3. Sau khi thtt nghi~m h~ thO'ng chi phi djnh muc cua san phffm A
trong nam x cho muc san xuB:t O' muc trung binh la 10.000 sp, cong ty c6 sO' li~u
v~ chi phi thvc te-' tu k~t qua thli nghi~m nay nhu sau.
BAo cAo CHI PHf sAN xuAT TH1Jc TE QUA THU NGHI~M
Khoan m9c chi phi Luqng Gia Chi phi san xu~t
Chi phi nguyen v~t li~u trtfc 5 kg/sp 14.000 d/kg 70.000 d/sp
ti~p
Chi phi nhan cong trtfc ti~p 4 giO' /sp 10.000 d/h 40.000 d/sp
Bi~n phi san xu~t chung 15.000 d/h
Tflng dinh phi san xu~t ?
640.000.000 d/nam
chung
Anh chi Slt dl;lng h~ thO'ng chi phi djnh muc ma anh chi da trao d6i va xay dVng
O' tinh huO'ng 2 dg phan tich tinh hinh bie-'n d()ng chi phi thvc te-' so v6'i djnh muc
trong nam X. Cho bie-'t qua nghien cuu ky thu~t, day chuy~n cong ngh~, lao
d()ng, cong suB:t va kigm tra thvc nghi~m v~ djnh muc luqng hoan toan khong c6
sv thay d6i so v6'i sO' li~u thvc te-' thu th~p tru6'c day nhung v~ chi s6 gia ca tren
th! truO'ng ke-'t hqp v6'i nhung dV bao gia ca trong 3 nam thi chi c6 duy nhB:t dV
bao sai v~ t6ng djnh phi. T6ng djnh phi duqc tinh toan t6ng hqp l~i se tang
binh quan 8%/nam. Tren Cd sO' nay, v6'i tu each la m()t c6 vB:n, anh chi di~u
chinh l~i h~ thO'ng chi phi djnh muc san phffm A cho cong ty va ly giai t~i sao
phai tie-'n hanh di~u chinh nay.
Tinh hu6ng 4. Sau khi xay dVng l~i h~ thO'ng chi phi djnh muc va bao v~ tru6'c
H()i d6ng thffm djnh, h~ thO'ng chi phi djnh muc da du'Q'C chB:p nh~n va cong ty biit
d§.u tri~n khai chinh thuc cho san phffm A (J nam X+l. Trong nam X+l, ke' toan
quan trj da thu th~p du'Q'C sfl li~u th\l'C te-' v6'i muc san xuB:t fa 12.000 Sp nhu' Sau.
Chuang 5: Phan tich bi~n df)ng chi phi
BAo cAo CHI PHf sAN xu.AT THcjc TE NAM x+1

Khoan mt,Ic chi phi Lu'Q'ng Gia Chi phi san xugt
Chi phi nguyen v~t li~u trt,I'c tie'p 5 kg/sp 15.000 d/kg 70.000 d/sp
Chi phi nhan cong trt,I'c tie'p 4 giO' /sp 9.000 d/h 40.000 d/sp
Bie'n phi san xugt chung 14.000 d/h
T6ng dinh phi san xugt chung 650.000.000 d/nam
Bie't rAng, trong ky tgt ca nhung dt,I' bao trong xay dt,I'ng h~ th6ng chi phi dinh
muc d~u dung. Anh chi l~p bao cao phan tich bie'n d<)ng chi phi so v6'i dinh muc
va du'a ra lO'i binh lu~n v~ nguyen nhan, trach nhi~m cua cac b9 ph~n c6 lien
quan v~ bie'n d<)ng chi phi san xugt trong nam X+l.
Tinh hu6ng 5. Sau khi xem xet bao cao phan tich bie'n d<)ng i1 tinh hu6ng 4,
cac nha quan tri cho rAng c6 nhi~u vgn d~ v~ nang lt,I'c hi~n t~i cua cac b9 ph~n
c6 lien quan de'n thljc hi~n h~ th6ng chi phi dinh muc. Vi v~y, chung ta c~n phai
di~u chinh l~i dinh muc dg hoan thi~n ho'n, c6 tinh kha thi ho'n dg t~o di~u ki~n
kigm soat t6t ho'n. Qua trao d6i va th6ng nhgt, vi~c di~u chinh h~ th6ng chi phi
dinh muc khong c~n phai tie'n hanh a tdt ca cac bie'n d<)ng gia, bie'n d<)ng lu'Q'ng,
bie'n d<)ng nang sudt, bie'n d<)ng dt,I' toan, ...& cac lo~i chi phi c6 bie'n d<)ng nho ma
chi t~p trung di~u chinh i1 nhung mt,Ic chi phi c6 bie'n d<)ng so v6'i chi phi dinh
muc tren 5%. BAng nhung kie'n thuc v~ phan tich chenh l~ch va quan ly theo
ngo~i l~, anh chi trinh bay quan digm, ly giai quan digm cua anh chi v~ d~ xudt
tren.
Tinh hu6ng 6. Qua trai nghi~m va theo doi i1 nhung nam ke' tie'p, tinh hinh
tht,I'c hi~n chi phi dinh muc cua san phgm A t~i cong ty rdt t6t nhu'ng tinh hinh
tieu tht,I cua cong ty c6 XU hu6'ng giam do suy giam nang lt,I'c c~nh tranh. Theo
nghien cuu cua b<) ph~n nghien cuu thi tru'O'ng, tren thi tru'O'ng xudt hi~n san
phgm tuo'ng tt,I' nhu san phgm A cua cong ty nhung v6'i chdt luQ'ng cao ho'n do cac
cong ty nay sll' dt,Ing v~t tu m6'i v6'i gia cao ho'n nhu'ng chdt lu'Q'ng cao ho'n va qua
trinh san xudt du'Q'c tie'n hanh bAng nhung cong ngh~ tien tie'n ho'n. Anh chi slt
dt,Ing kie'n thuc sll' dt,Ing chi phi dinh muc dg kigm soat chi phi thao lu~n v6'i Ban
giam d6c v~ hi~n tu'Q'ng nay va tit d6 d~ xudt giai phap thay the' vi~c sll' dt,Ing chi
phi dinh muc trong kigm soat chi phi ne'u c6 thg,
Cong ty ABC tie'n hanh cu<)c hQ'p cu6i nam dg xem xet, danh gia tinh hinh
ho~t d<)ng a m<)t s6 ho~t d<)ng san xudt kinh doanh. Du6'i day la tai li~u du'Q'C
t6ng hQ'p tU cac b9 ph~n glti v~.
188
1. Tai li~u v~ ho~t d()ng san xudt san phdm A
Dtj toan dtiQ'C l~p cho ho~t d<)ng san xu<lt san phclm A cho nam x
Chi tieu Muc holilt d9ng Dinh muc luqng Dinh muc gia dl! Tdng chi phi dl!
dl! tinh (sp) dl! tinh tinh tinh
(kg/sp) (1.000 d/kg) (1.000 d)
Bie'n phi 1.000 5 400 2.000.000
Dinh phi 1.000 3.000.000
T5ng chi phi 5.000.000
H~n mU'c djnh phi dtiQ'c xay dtjng cho ph~m vi tU 800 sp de'n 1. 700 sp
Ke't qua thtjc te' ho~t d9ng san xuclt san phclm A cua nam X
Chi tieu Muc holilt d9ng Dinh muc Dinh muc gia Tdng chi phi
thvc te' (sp) luqng thvc te' thvc te' thvc te'
(kg/sp) (1.000 d/kg) (1.000 d)
Bie'n phi 1.200 4,5 500 2.700.000
Dinh phi 1.200 3.200.000
Tdng chi phi 5.200.000
Bao cao phan tich thanh qua ho~t d<)ng cua san phclm A nam X
Chi tieu Ke't qua thvc te'(l.OOO DV toan Chenh l~ch chi phi
d) (1.000 d) (1.000 d)
Bie'n phi 2.700.000 2.000.000 + 700.000
Dinh phi 3.200.000 3.000.000 + 200.000
Tdng chi phi 5.900.000 5.000.000 + 900.000
2. Tai li~u v~ ho~t d()ng san xudt kinh doanh san phdm B
Dtj toan dtiQ'C l~p cho ho~t d9ng san xu<lt san phclm B cho nam x
Chi tieu Muc holilt d9ng Dinh muc Dinh muc gia dl! Tdng chi phi dl!
dl! tinh (sp) luqng dl! tinh dl! tinh (1.000 tinh
(kg/sp) d/kg) ho~c (1.000 d)
(1.000 d/sp)
Doanh thu 2.000 4.000 8.000.000

Chi phi 7.000.000
Bie'n phi 2.000 4 500 4.000.000
Dinh phi 3.000.000
L«;ti nhu~n 1.000.000
Chuong 5: Phan tich biin d{)ng chi phi
H~n muc dtnh phi duqc xay dt!ng cho ph~m vi tU 1.800 sp de"n 3.200 sp
Ke"t qua thlfc te" ho~t d()ng san xua't san ph~m B cua nam X
Chi tieu Muc ho~t Dtnh muc Dtnh muc gia T6ng chi phi
d()ng thvc te" luqng thvc te" thvc te" (1.000 thvc te"
(sp) (kg/sp) d/kg) ho~c (1.000 (1.000 d)
d/sp)
Doanh thu 1.800 4.200 7.560.000
Chi phi 6.763.800
Bie"n phi 1.800 4,5 520 3.763.800
Dtnh phi 3.000.000
Lgi nhu(in 796.200
Bao cao phan tich thanh qua ho~t d()ng cua san ph~m B nam X
Chi tieu Ke"t qua thvc te" Dv toan Chenh l~ch
(1.000 d) (1.000 d) (1.000 d)

Doanh thu 7.560.000 8.000.000 - 440.000
Chi phi 6.763.800 7.000.000 - 436.200
Bie"n phi 3.763.800 4.000.000 - 436.200
Dtnh phi 3.000.000 3.000.000 + 00
Lgi nhu(in 796.200 1.000.000 - 3.800
Tinh hu6ng 1. Sau khi xem xet tai li~u san ph~m A, nha quan trt M cho rAng,
v6'i bao cao bie"n d()ng chi phi cua san ph~m A cho th~y trong ky ho~t d()ng san
xua't san ph~m A khong tO't da gay nen tang chi tieu, lang phi chi phi. Trong
khi d6, nha quan trt K khong d5ng y v6'i nh~n dtnh cua nha quan trt M, ong cho
rAng v6'i s6 li~u thg hi~n trong dt! toan, thvc te" r5 rang trong ky sv gia tang chi
phi do tang khach quan cua gia bie"n phi d~u vao. Anh cht sU' dl;mg dt! toan linh
ho~ t phan tich thanh qua ho~ t d()ng dg du'a ra nh~n dtnh cua anh cht v~ tinh
hinh tren va l~p bao cao phan tich bie"n d()ng chi phi dg chung minh cho nhung
nh~n dtnh nay.
Tinh hu6ng 2. Sau khi xem xet tai li~u san ph~m B, nha quan trt M cho rftng
v6'i Bao cao phan tich thanh qua ho~t d()ng cua san ph~m B nam X da cho th<iy
trong ky b<) ph~n kinh doanh san ph~m B da khong hoan thanh nhi~m Vl,l gay
nen giam doanh thu. Anh cht sU' dl,lng kie"n thuc dt! toan linh ho~t dg trinh bay
nh~n dtnh v~ tinh hinh bie"n d<)ng doanh thu, nhung nguyen nhan tac d<)ng de"n
190
tinh hinh bie'n d<)ng doanh thu va l~p bao cao phan tich thanh qua ho~t d<)ng
cua san phiim B dg chung minh cho nh~n djnh nay.
Tinh hu6ng 3. Nha quan trj M cho rAng, v&i tai li~u thg hi~n tren bao cao
phan tich thanh qua ho~t d<)ng cua san phiim B, ro rang, trong ky, b9 ph~n
quan ly chi phi da c6 s\f kigm soat t6t chi tieu. Trong khi d6, nha quan trj N l~i
cho rAng, khong c6 S\f quan ly t6t yg chi tieu ma chi phi chi giam do giam san
lugng. Anh chj sli d\lng kie'n thuc d\f toan linh ho~t dg trinh bay nh~n djnh va
l~p l~i bao cao phan tich thanh quan ho~t d<)ng cua san phiim B dg tranh lu~n
v&i hai nha quan trj tren.
Tinh hu6ng 4. Nha quan trj M cho rAng, v&i tai li~u thg hi~n tren bao cao
phan tich thanh qua ho~t d<)ng cua san phiim B, fil\IC tieu lgi nhu~n khong d~t
du'<JC la do trach nhi~m cua nhung nha quan trj doanh thu khong t6t. Anh chj Slt
d\lng kie'n thuc d\f toan linh ho~ t dg trinh bay nh~n djnh cua anh chj yg tinh
hu6ng tren.
Tinh hu6ng 5. V&i nhung tranh lu~n chu ye'u xoay quanh s6 li~u tren bao cao
phan tich thanh qua ho~t d<)ng cua san phffm B, ke' toan quan trj cho r~ng cftn
phai l~p l~i bao cao dg giai trinh r5 rang, hgp ly hdn va ke' toan quan trj da ly
giai rAng s\f bfft hgp ly lJ vffn dg phan b6 djnh phi nen cftn phai phan b6 l~i
djnh phi. V&i ly giai nay, bao cao phan tich thanh qua ho~t d<)ng dugc l~p l~i
nhti sau:
Chi tieu Ke't qua th\fc te' D\f toan Chenh l~ch
(1.000 d) (1.000 d) (1.000 d)

Doanh thu 7.560.000 8.000.000 - 440.000
Chi phi 6.763.800 6.900.000 - 136.200
Bie'n phi 3.763.800 4.200.000 - 436.200
Bjnh phi 3.000.000 2.700.000 + 300.000
Lgi nhu~n 796.200 1.100.000 - 303.800
Anh chj sli d\lng kie'n thuc d\f toan linh ho~ t dg trinh bay nh~n djnh cua anh chj
yg nhung nhftm rnn (16i thuO'ng g~p trong gia djnh), ly giai nhung nhftm rnn nay
va trinh bay l~i bao cao thanh qua ho~ t d<)ng cua san phiim B hgp ly hdn.
Dap an cau hoi tr&ic nghi~m:

Cau 1: d Cau 2: d Cau 3: d Cau 4: c Cau 5: b
Cau 6: a Cau 7: b Cau 8: c Cau 9: a Cau 10: d
Sau khi nghien cliu chuang
nay, nguai h9c c6 thi:
DANH GIA THACH NHIEM II Bitt each sit dlf,ng ki
7 ,
toan track nhi~m nhu
QUAN LY m9t cong c¥ di danh gia
thank qua quan ly cua
cac nha quan trt a cac
trung tam track nhi?m
Trong m{>t doanh nghi~p ma trach khac nhau.
nhi~m quan ly dugc phan cdp cho nhi~u • Bitt each sit dlf,ng cac
nha quan tri (J nhi~u cdp khac nhau, vi~c Cong Clf, ki toan di danh
danh gia dung diln thanh qua quan ly cua gia thank qua quan ly
cac nha quan tri c6 y ngh1a rdt lO'n de'n stJ cua cac nha quan trt a
phat tri~;n b~n vung cua doanh nghi~p. cac trung tam track
Chuo'ng nay trang bi cho sinh vien cac nhi?m khac nhau.
cong C\l d~ danh gia thanh qua quan ly Cua • Biit each dtnh gia san
cac nha quan tri, c6 ph~m vi trach nhi~m phtim chuyin giao c6 l<Ji
khac nhau, trong m{>t doanh nghi~p c6 b{> nhdt trong m9t doanh
may quan ly c6 stJ phan quy~n. nghi?p c6 b9 may qudn
ly c6 sl! phan quy~n.
• Biit each lgp, phan tich
bao cao b9 phgn.
192
D1nh nghia ke' toan trach nhi~m
Ke' toan trach nhi~m la h~ thO'ng thu th~p, XU ly va truy~n d~t thong tin
c6 th€ ki€m soa t theo ph~m vi trach nhi~m cua tUng nha quan tri nh~m d~ t
dUQ'C m\IC tieu chung cua tfl chU'c.
Thong tin c6 th€ ki€m soat cua m9t b9 ph~n la nhung thong tin v~ doanh
thu, chi phi, vO'n dciu tu... ma nha quan tri cua b9 ph~n d6 c6 th€ dua ra cac
quy~t dinh tac d9ng len n6.
Thong tin c6 th€ ki€m soat C\l th€ dO'i v6'i tUng nha quan tri ph\l thu9c vao
trach nhi~m quan ly cua nha quan tri d6.
Trung tam trach nhi~m
Trung tam trach nhi~m la m9t b9 ph~n trong m9t doanh nghi~p ma cac
nha quan trt cua n6 chtu trach nhi~m dO'i v6'i thanh qua ho~t d9ng cua chinh b9
ph~n do minh ph\l trach. C6 4 lo~i trung tam trach nhi~m:
• Trung tam chi phi

• Trung tam doanh thu
• Trung tam lqi nhu~n
• Trung tam dciu tu

Trung tam chi phi
Trung tam chi phi la m9t b9 ph~n ma cac nha quan trt cua n6 chi duqc
quy~n ra quye't dinh dO'i v6'i chi phi phat sinh trong b9 ph~n d6.
Thanh qua cua cac trung tam chi phi thuO'ng duqc danh gia b~ng vi~c so
sanh chi phi thtjc te' v6'i chi phi dt! toan va phan tich cac chenh l~ch phat sinh.
Trung tam doanh thu
Trung tam doanh thu la m9t bQ ph~n ma cac nha quan tri cua n6 chi duqc
quy~n ra quye't dinh dO'i v6'i doanh thu phat sinh trong bQ ph~n d6.
Thanh qua cua cac trung tam doanh thu thuO'ng duqc danh gia b~ng vi~c so
sanh doanh thu thtjc te' v6'i doanh thu dlj toan va phan tich cac chenh l~ch phat
sinh.
Trung tam lgi nhu~n
Trung tam lqi nhu~n la m9t b9 ph~n ma cac nha quan tri cua n6 chi duqc
quy~n ra quye't dinh dO'i v6'i lqi nhu~n d~t duqc trong bQ ph~n d6.
Do lqi nhu~n b~ng doanh thu tru chi phi, nen cac nha quan trt cua trung
tam lqi nhu~n c6 trach nhi~m ca v~ doanh thu va chi phi pha t sinh (J bQ ph~n
d6.
193
Chuang 6: Banh gia track nhi~m qudn ly
Thanh qua cua cac trung tam lgi nhu~n thu'O'ng du'Q'C danh gia bi'tng vi~c so
sanh cac du li~u tren bao cao ke"t qua ho~t d9ng kinh doanh th1jc te" v6'i cac du
li~u tren bao cao ke"t qua ho~t d9ng kinh doanh dlf toan t6ng thg va dlf toan
linh ho~t.
Trung tam dii u tu
Trung tam d§.u tu' la m9t bQ ph~n ma cac nha quan trt cua n6 du'Q'C quy~n
ra quye"t d!nh dO'i v6'i lgi nhu~n va vO'n d§.u tu' cua do'n vt d6.
Thanh qua cua cac trung tam d§.u tu' thu'O'ng du'Q'C danh gia bi'tng vi~c slt
d\mg cac thu'6'c do:
- Ty I~ hoan v6n d§.u tu (ROI).
- LQ'i nhu~n con l~i (RI).
Cd cdu t6 chuc va danh gia thanh qua
Co' cdu t6 chuc cua m9t doanh nghi~p cho thdy quy~n h~n cua cac nha
quan tr! d cong ty d6, n6 phan anh sinh dQng cdp b~c trach nhi~m dQ'i v6'i m9c
dich kigm SOa t thanh qua quan ly cua mQt tfi chuc.
Trong h~ thO'ng ke" toan trach nhi~m, m9t m~ng lu6'i thong tin dugc thie"t
l~p trong mQt t6 chuc nhAm thu th~p va bao cao cac thong tin V~ ho~t dQng CUa
tUng trung tam trach nhi~m. H~ thO'ng ke" toan trach nhi~m dugc sii' d9ng dg l~p
cac dlf toan theo tUng trung tam trach nhi~m va cac bao cao v~ ke"t qua th1jc
hi~n theo tung trung tam trach nhi~m. Cac bao cao nay du'Q'C thie"t ke" dg dap
ung nhu c§.u thong tin rieng bi~t cua tUng nha quan trt.
Cung m9t thong tin c6 thg xudt hi~n du'6'i nhung hinh thuc khac nhau
trong nhi~u bao cao khac nhau. Thong tin tU cac bao cao cho nha quan tr! & cdp
thdp ho'n thu'O'ng du'Q'C tfing hQ'p va trinh bay SUC tfoh khi xudt hi~n d cac bao Cao
cua nha quan trt cdp cao ho'n. Ch~ng h~n, dg danh gia thanh qua quan ly cua
ph6 t6ng giam dO'c san xudt; giam dO'c nha may san xudt 2 va quan dO'c phan
xu'&ng 1, chung ta c6 thg nghien cuu thong qua minh h9a 6.1 va 6.2.
Minh h9a 6.1 cho chung ta thdy mO'i quan h~ gii1a ba nha quan trt: Quan
dO'c phan xu&ng 1; giam dO'c nha may 2 va ph6 t6ng giam dO'c san xudt. Minh
h9a 6.2 trinh bay bao cao thanh qua trong h~ thO'ng ke" toan trach nhi~m tuang
ung nhi'tm cung cdp thong tin dg danh gia thanh qua quan ly chi phi cua cac
nha quan trt san xudt a cac cdp: phan xu'&ng, nha may, cong ty.
194
Minh hQa 6.1 Sd d6 t6 chuc ho~t d{mg san xudt cua Cong ty X.
I Hoi dong quan tri
I T5ng giam d6c
I
Ph6 t5ng GD Ph6 t5ng GD Ph6 t5ng GD
kinh doanh Tai chfnh san xuat
I
...
I ...
I
I I
I
GD san xuat GD san xuat
Nha may 1 NM may 2
I
... I I
I I Quan doc Quan d6c Quan doc
Phan xuang 1 Phan xuang 2 Phan xuang 3
Chuong 6: Danh gia trach nhi~m qudn ly
Minh h9a 6.2: Bao cao trong h~ th6ng ke' toan trach nhi~m Cong ty X
Bao cao thanh qua quan ly chi phi
Thang 11 nam 20x5
Cong ty: Ph6 t6ng giam Mc siin xudt
DtJ toan linh ho~t Chi phi c6 tM kigm soat ThtJc t~ Chenh l~ch
(ngd) duqc (ngd) (ngd)
281.400 Chi phi di~u hanh san 298.100 16.700
xudt trung tam
179.600 Chi phi van phOng 192.800 13.200
19.800 Chi phi ho~t d<)ng 26.200 6.400
339.500 Nha may 1 348.900 9.400
Nha may 2 399.400 (26.800)
1.246.500 T6ng c<)ng 1.265 400 18.900
Nha may 2: Giam Mc san xudt

DtJ toan linh ho~t Chi phi c6 tM kigm soat ThtJc t~ Chenh l~ch
Chi phi nha may
101.800 Ti~n luong 96.600 (5.200)
39.600 Ti~n ich 39.900 300
25.600 Bao higm 21.650 (3.950)
Cac phan xuO'ng
46.600 Phan xuO'ng 1 48.450 1.850
69.900 Phan xuO'ng 2 64.700 (5.200)
Phan xuO'ng 3 128.100 (14.600)
Tflng c<)ng 399.400 (26.80Q)
Phan xuO'ng 1: Quan Mc

DtJ toan linh ho~t Chi phi c6 tM kigm soat Thtjc t~ Chenh l~ch
22.500 w.t li~u trtjc ti~p 23.900 1.400
14.900 Nhan cong trtjc ti~p 15.200 300
2.600 Cong c1:1 1.400 (1.200)
5.100 Luong biio tri 6.000 900
1.000 Chi phi hanh chinh 1.200 200
500 Cac chi phi khac 750 250
46.600 T6ng c<)ng 48.450 1.850
Qua minh h<;>a 6.2, chi phi c6 thg kigm soat cua quan dO'c phan xuO'ng 1
thvc te' vuqt so v6'i dt! toan la 1.850 ngd (48.450 ngd - 46.600 ngd), day la bie'n
196
d9ng theo chi~u hu6'ng xftu, qua d6 thanh qua quan ly chi phi cua quan d6c phan
xuO'ng 1 duqc danh gia la thftp.
Tuang tt/, qua minh h9a 6.2, thanh qua quan ly chi phi cua giam d6c san
xuftt nha may 2 duqc danh gia la cao do chi phi c6 thg kigm soat thvc te' giam so
v6'i d\f toan la 26.800 ngd (399.400 ngd - 426.200 ngd). Tuy nhien, do c6 sv
lien
d6'i trach nhi~m nen thanh qua chi phi se cao han ne'u quan d6c phan xuO'ng 1
kigm soat chi phi t6t han (khong dg vuqt dV toan 1.850 ngd).
Tie'p theo, minh h9a nay ciing cho thfty thanh qua quan ly chi phi cua ph6
t6ng giam d6c san xuftt duqc danh gia la thftp do da dg chi phi c6 thg kigm soat
thvc te' vuqt so v6'i d\f toan la 18.900 ngd (1.265.400 ngd - 1.246.500 ngd). Thanh
qua nay con c6 thg bi xftu han ne'u giam d6c nha may 2 khong nfi l\fc kigm soat
chi phi dg giam chi phi thvc te' so v6'i d\f toan la 26.800 ngd.
, , ' ? ? , "'
II. ID~NH ~I~ mH~NH Qfil~ @fil~ @~@ 'ER.l.JN~ rn~M
'ERA@H NHI~M
CJ phdn nay chung tad~ C~p nhi~u ho'n de'n vi~C V~n dt;mg CaC Cong Cl;l ke'
toan dg danh gia thanh qua quan ly cua cac nha quan tri O' cac trung tam chi
phi, trung tam doanh thu, trung tam lqi nhu~n va trung tam ddu tu.
1. Danh gia thanh qua quan ly l:J trung tam chi phi
Thanh qua quan ly cua cac nha quan tri O' trung tam chi phi duqc danh gia
qua bao cao thanh qua duqc l~p cho tUng trung tam chi phi rieng bi~t.
Thong tin dua vao bao cao thanh qua dg danh gia thanh qua cua cac nha
quan tri O' trung tam chi phi chi la chi phi c6 thg kigm soat duqc bO'i tUng nha
quan tri O' tUng trung tam chi phi. BAng vi~c so sanh chi phi thvc te' v6'i chi phi
d\f toan, cac nha quan tri c6 thg bie't duqc chenh l~ch nao la t6t (T), chenh l~ch
nao la xftu (X).
Vi dv. 6.1:
Phan xuO'ng 1 cua Nha may 2 cua Cong ty X, thang 11 nam 20x5 c6 100
san ph~m san xuftt thvc te', trong khi d6, theo d\f toan san xudt s6 luqng san
ph~m san xuftt cua thang 11la110 san ph~m.
Minh h9a 6.3 cho thfty m9t bao cao thanh qua quan ly chi phi cua quan d6c
phan xuO'ng 1 thuQC Nha may 2 cua Cong ty x tren.
Chuang 6: Danh gia trach nhi~m qudn ly
Minh hqa 6.3. Bao cao thanh qua quan ly chi phi
Phan xuflng 1
Bao cao thanh qua quan ly chi phi
Thang 11 nam 20x5
Chenh l~ch Chenh Dt!
Chi phi co thg Thvc Dt! toan
d\f toan l~ch kh6i to an
kigm soat t~ linh ho~t
linh ho~t luqng tinh
Chi phi NVL trvc ti~p 23900 1400 (X) 22500 -2250 (T) 24750·
Chi phi nhan cong 15200 300 (X) 14900 -1490 (T) 16390
trvc ti~p
Bi~n phi san xudt
chung:
Cong C\J. 1400 -1200 (T) 2600 -260 (T) 2860
Ludng bao td 6000 900 (X) 5100 -510 (T) 5610
Dinh phi san xudt
chung:
Chi phi hanh chinh 1200 200 (X) 1000 0 1000
Cac chi phi khac 750 250 {X2 500 0 500
T6'ng c(>ng 24550 -22050 QC) 46600 -4510 (T) 51110
Bao cao thanh qua quan ly chi phi & minh h<;>a 6.3 cho thay vi sao chi phi
c6 th<~ kigm soat th\fc te da bien dt)ng 2.260 ngd (48.450 ngd - 51.110 ngd) so
v6'i d\f toan tinh. Chenh l~ch nay khong phan anh thanh qua kigm soat chi phi
cua quan dO'c phan xu'&ng 1, do bao g6m ca chenh l~ch (4.510 ngd) do anh hu&ng
cua bien dt)ng khO'i luqng san xuat thvc te (100 san phdm) so v6'i d\f toan (110
san phdm). Chinh chenh l~ch d\f toan linh ho~t (1.850 ngd) m6'i phan anh thanh
qua kigm soat chi phi cua quan dO'c phan xu&ng 1. Thong tin chi tiet cua chenh
l~ch d\f toan linh ho~t theo cac khoan m\IC chi phi tren bao cao nay giup quan
dO'c phan xu&ng 1 tim higu them nguyen nhan gay ra cac chenh l~ch nh~m kigm
soat chi phi tO't hdn cho cac ky sau.
2. Danh gia thanh qua quan ly fl trung tam doanh thu
Thanh qua quan ly cua cac trung tam doanh thu thuO'ng duqc danh gia
b~ng vi~c so sanh doanh thu c6 thg kigm soat giua th\fc te so v6'i d\f toan va
phan tich cac chenh l~ch pha t sinh.
Neu trung tam doanh thu du'<JC toan quy~n djnh gia ban, sO' luqng san
phdm tieu th\l thi trach nhi~m se duqc danh gia tren doanh thu t~o ra.
Minh h<;>a 6.4, Minh h<;>a truO'ng hqp cac nha quan trj cua CU'a hang 1, mt)t
trung tam doanh thu, duqc toan quy~n djnh gia ban. Thanh qua quan ly doanh
198
thu cua cll'a hang tru'O'ng Cll'a hang 1 du'Q'C danh gia th~p do doanh thu c6 thg
kigm soat thvc te' (51.000 ngd) giam 14.000 ngd so v6'i doanh thu dlf toan
(65.000ngd). Do anh huO'ng cua bie'n d()ng khO'i luqng san phffm tieu th1,1 lam
doanh thu thvc te' giam so v6'i dt! toan 15.000ngd va do anh hu'O'ng cua bie'n d()ng
gia ban, lam doanh thu thlfc te' tang 1.000ngd so v6'i dt! toan.
Minh hqa 6.4. Bao cao thanh qua quan ly doanh thu trong truClng
hqp nha quan trj trung tam doanh thu toan quy~n djnh gia ban
Cua hang 1
Bao cao thanh qua quan ly doanh thu
Thang 11 nam 20x5
Chenh l~ch d\f toan Chenh l~ch kho'i
Thi.re te' Dv toan linh ho~t D\f toan tinh
linh ho~t lu'<;tng tieu tht.i
Doanh
thu c6 San San San San San
tM lu'<;tng tf.>dn gia Doanh luqng BO'n gia Doanh lu'<;tng Bon Doanh lu'<;tng Bon Doanh lu'<;tng BO'n gia IDoanh
kigm tieu gia gia
ban thu tieu ban thu tieu thu tieu thu tieu ban thu
soat ban ban
tht.i ,ngd/sp) (ngd) tht.i (ngd/sp) (ngd) tht.i (ngd) tht.i (ngd) tht.i (ngd/sp) (ngd)
(sp) 1
(ngd/sp) ~ngd/sp)
(sp) (sp) (sp) (sp)
Sp A 1.000 9 9.000 1.000 (1) (1.000) 1.000 10 10.000 (500) 10 (5.000) 1.500 10 15.000
SpB 2.000 21 42.000 2.000 1 2.000 2.000 20 40.000 (500) 20 (10.000 2.500 20 50.000
T6ng 51.000 1.000 50.000 (15.000) 65.000

c(lng
Ne'u chfnh sach gia du'Q'C xac djnh hen ngoai trung tam doanh thu (c~p
cong ty), khi d6, cac nha quan tri trung tam doanh thu se chju trach nhi~m v~
sO' luqng va ke't c~u m~t hang ban ra.
Minh hQa 6.5, minh hQa hqp cac nha quan tri cua Cll'a hang 2 - m()t trung
tam doanh thu, nhttng khong du'Q'c toan quy~n djnh gia ban. Thanh qua quan ly
doanh thu cua cll'a hang tru'O'ng Cll'a hang 2 du'Q'C danh gia thB:p do doanh thu c6
thg kigm soat thvc te' (50.000 ngd) giam 15.000 ngd so v6'i doanh thu d\f toan
(65.000ngd). Trong truang hqp nay, thanh qua quan ly doanh thu du'Q'C danh gia
th~p chi do anh hu'O'ng cua bie'n d()ng khO'i lu'qng san phffm tieu th1,1, gia ban
khong anh huO'ng de'n thanh qua quan ly cua cll'a hang truO'ng CU'a hang 2.
Chuong 6: Banh gia track nhi?m qudn ly
Minh hQa 6.5. Bao cao thanh qua quan ly doanh thu - Truilng h«Jp
nha quan tri trung tam doanh thu khong du«Jc ·quy~n dinh gia ban
Cua hang 2
Bao cao thanh qua quan ly doanh thu
Thang 11 nam 20x5
Chenh l~ch kh6i luqng
Thgc te'
tieu th1:1
Dv toan
Doanh
San Ddn San Ddn San Ddn
thu c6
luqng gia Doanh luqng gia Doanh luqng gia Doanh
thg kigm
tieu ban thu tieu ban thu tieu ban thu
soat
th1:1 (ngd (ngd) th1:1 (ngd/ (ngd) th1:1 (ngd/ (ngd)
(sp) /sp) (sp) sp) (sp) sp)
San
1.000 10 10.000 (500) 10 (5.000) 1.500 10 15.000
phffm A
San
2.000 20 40.000 (500) 20 (10.000) 2.500 20 50.000
phffmB
T6ng
50.000 (15.000) 65.000
c(mg
Luu y: Khi danh gia thanh qua cua cac trung tam doanh thu, cdn quan
tam d€n chi phi cua tUng san phgm nh~m thuc dgy cac nha quan tri d trung
tam doanh thu luu y t6i da h6a l<Ji nhu~n g()p chu khong phai chi doanh thu.
N€u chi d\fa vao doanh thu dg danh gia, cac nha quan tri c6 thg tim each giam
gia dg tang doanh thu, ho~c thuc dgy tieu th1:1 nhung m~t hang c6 doanh thu 16'n
nhting l<Ji nhu~n th~p. Nhung hanh vi nhti th€ c6 thg lam gia tang doanh thu
nhting giam l<Ji nhu~n tren t6ng thg cong ty.
3. Danh gia thanh qua quan ly lJ trung tam l«Ji nhu~n
Thanh qua quan ly cua cac nha quan tri d trung tam l<Ji nhu~n dti<JC danh
gia thong qua bao cao thanh qua dti<JC l~p cho tling trung tam l<Ji nhu~n rieng
bi~t.
Thong tin dua vao bao cao dg danh gia thanh qua cua cac nha quan tri i1
trung tam l<Ji nhu~n chi la l<Ji nhu~n c6 thg kigm soat b&i nha quan tri i1 tUng
trung tam l<Ji nhu~n. Do l<Ji nhu~n la chenh l~ch giUa doanh thu va chi phi, nen
chi doanh thu CO thg kigm soat Va chi phi CO thg kigm Soat m6'i dti<JC dtia VaO
bao cao thanh qua. Chi phi c6 thg kigm soat dti<JC phan lo~i theo bi€n phi va
dinh phi khi dua vao bao cao thanh qua. Nhu v~y, bao cao thanh qua dti<Jc sli
d1:1ng dg danh gia thanh qua quan ly cua cac nha quan tri d trung tam l<Ji nhu~n
la bao cao k€t qua ho~t d()ng kinh doanh dti<Jc trinh bay du6'i hinh thuc s6 du
dam phi, nhting chi bao g6m doanh thu Va chi phi CO thg kigm soat dti<JC bdi cac
200
nha quan tri cua trung tam lQ'i nhu~n. BAng vi~c so sanh thong tin thvc te" vai
thong tin d\f toan, cac nha quan tri co th<~ bie"t du'Q'c chenh l~ch nao la co lQ'i,
chenh l~ch nao la bdt lQ'i, chenh l~ch nao do bie"n dQng cua kh6i lu'Q'ng ho~t
dQng, chenh l~ch nao do thanh qua kigm soat doanh thu va chi phi mang l~i.
Ghi chu: S6 li~u (J c9t dt! toan linh ho~t la s6 li~u da du'Q'c di~u chinh v~
mile dQ ho~t d9ng thvc te'.
Minh h9a 7.6. Bao cao thimh qua quan ly cita trung tam IQi nhu~n
Chenh l~ch Chenh l~ch
Ke't qua Dt! toan Dt! toan
dlf toan kh6i lu'<Jng
thlfc te' linh ho~t tinh
linh ho~t tieu th1:1
S6 lu'<Jng sp tieu th1:1 8000 - -- 8000 2.000 x 10000
Doanh thu c6 thg kigm soat 80000 - 80000 20.000 x 100000
Bie'n phi c6 thg kigm soat
San xufft 25500 1.500 x 24000 6.000 T 30000
Ban hang va quan ly 17100 1.100 x 16000 4.000 T 20000
S6 du dam phi c6 thg kigm 37400 2.600 x 40000 10.000 x 50000
soat
Dinh phi c6 thg kigm soat:
San xufft 12000 - 12000 - 12000
Ban hang va quan ly 13000 - -- 13000 - -- 13000
L<Ji nhu~n ho~t d(>ng c6 thg 12400 2.600 x 15000 10.000 x 25000
kigm soat
4. Danh gia thanh qua quan ly iJ trung tam ddu tu

Danh gia thanh qua quan ly (J cac trung tam dftu tu bao g6m:
- So sanh doanh thu va chi phi c6 thg kigm soat du'Q'C gifta thvc te' vai dt!
to an.
- SU' d\lng cac thu'dc do thanh qua d6i vai cac khoan v6n dftu tu' thuQC quy~n
kigm soat cua nha quan tri (J trung tam dftu tu:
• Ty l~ hoan v6n dftu tu (ROI)
• LQ'i nhu~n con l~i (RI)
Sau day, chung ta ldn luQ't sli d\lng tUng thuac do thanh qua tren.
a) Ty l~ hoan v6n dd u tu (ROI)
Ty l~ hoan v6n dftu tu' du'Q'C tinh toan d\(a vao lQ'i nhu~n ho~t d9ng va tai
San du'Q'C dftu tu' dg thu du'Q'C lQ'i nhu~n do.
201
Cong thuc tinh ph6 bie'n la:
a cong thuc (6.1), cac b~;m cgn ltiu y:

- Tai san du'<Jc dllu tu con du'<JC gQi la tai san ho~t d(:>ng binh quan, bao g6m
cac khoan nhu' ti~n, cac khoan phai thu, cac khoan t6n kho, tai san c6 djnh va
cac tai san khac SU dt;mg trong qua trinh san xufft kinh doanh. Tai san du'<JC dllu
tu' khong bao g6m cac tai San thUQC ho~t dQng ddu tu' tai chinh nhu' cac khoan
ddu tu ngAn h~n (ddu tu chung khoan ... ), ddu tu dai h~n (g6p v6n lien doanh...),
gia trj dfft dai dg xay d\fng nha xu'O'ng trong tu'o'ng lai, gia trj tai san thue
ngoai. ..
Tai san ho~t d()ng binh quan trong di~u ki~n binh thub'ng du'<JC tinh binh
quan giila ddu nam va cu6i nam. Ne'u c6 bie'n d()ng 16'n v€ tai san trong nam thi
phai tinh binh quan theo tUng thang trong nam thi m6'i du tinh d~i di~n cho ltiu
luqng tai san tham gia ho~t d()ng.
B6i v6'i tai san c6 djnh, m9t trong ye'u t6 cffu thanh cua tai san ho~t d9ng
binh quan, vffn d~ la khi tinh ROI thi ta tinh gia trj cua tai san c6 djnh theo
nguyen gia hay theo gia trj con l~i. Trong thvc te' c6 hai quan digm: m()t la chi
tinh gia trj con l~i cua tai san c6 djnh, hai la tinh theo nguyen gia tai san c6
djnh. Ca hai each nay d~u c6 thg duqc su dt;mg dg tinh ROI, cho du chung dua ra
cac ke't qua khac nhau. Tuy nhien, phdn 16'n cac nha quan trj ch9n each SU dt;mg
gia trj con l~i dg tinh ROI vi tinh phu h<Jp du<Jc cac nha quan trj coi tr9ng ho'n
ca, ma quan digm SU dt;mg nguyen gia khong c6 du'<JC. B6 la:
+ Phu hqp v6'i gia trj cua tai san c6 djnh thg hi~n tren bang can d6i ke' toan.
+Phu h<Jp v6'i vi~c tinh toan lqi nhu~n ho~t d9ng va doanh thu do tai san
ho~t d()ng t~o ra trong ky ho~t d9ng.
Lqi nhu~n ho~t d9ng dg xac djnh ROI n6i tren la lqi nhu~n tru6'c thue' va
lai vay (EBIT). Bay la lqi nhu~n do SU d\}ng tai san du'<JC ddu tu' mang l~i ma
khong phan bi~t ngu6n tai trq cac tai san d6 (khong bao g6m lgi nhu~n tU cac
ho~t d9ng dgu tu tai chinh, lqi nhu~n khac). Ly do su d\lng EBIT trong cong
thuc tinh ROI la dg phu hqp v6'i doanh thu va tai san ho~t d()ng da t~o ra n6,
d6ng thb'i dg dam bao S\f Cong b~ng trong danh gia thanh qua giua cac trung
tam ddu tu c6 di vay va khong c6 di vay.
ROI cho bie't cu m()t d6ng tai san ddu tu vao trung tam ddu tu thi da t~o ra
du'<Jc bao nhieu d6ng lqi nhu~n. ROI cang 16'n thanh qua quan ly v6n ddu tu cang
cao.
Minh hQa 6. 7 cho thffy m()t bao cao thanh qua d\fa tren ROI cua m9t trung
tam ddu tu - Khu vvc A.
202
Minh h9a 7.7. Bao cao thanh qua d\fa trenROI
Khu VlJC A
Bao cao thanh qua
Nam 20x5
Dt;r toan
Tht;rc t~ Chenhl~ch
tTnh
Lqi nh~n ho~t d()ng (tri~u d6ng) 168 (32) (X) 200
Tai san duqc dftu tu (tri9u d6ng) 800 (200) (1) 1,000
ROI 21% 1% (1) 20%
Cac nhan t6 anh huang de'n ROI

B€ nh~n bie't cac nhan t6 anh hu&ng de'n ROI, cong thuc tinh ROI (6.1) c6
th€ dugc vie't l~i nhu sau:
Theo cong thuc (6.2), ROI ph1:1 thu9c vao hai nhan t6 quan tr<;mg: Ty sudt
lQ'i nhu~n tren doanh thu va 86 vong quay cua tai san.
Ty sudt lQ'i nhu~n tren doanh thu cho bie't khi m9t d6ng doanh thu thvc
hi~n se thu dugc bao nhieu d6ng lQ'i nhu~n. Chi s6 nay cao hay thdp ph1:1 thu9c
vao vi~c ki€m soa t doanh thu va chi phi cua cac nha quan trt d trung tam dgu
tu.
S6 vong quay cua tai s~n cho bie't IDQt d6ng tai san dgu tu vao trung tam
dgu tu da thvc hi~n dugc ba.o nhieu d6ng doanh thu. Chi s6 nay cho thdy hi~u
sudt sll' d1:1ng tai san. Chi sci' nay cao hay thdp ph1:1 thuQC vao vi~c ki€m soat
doanh thu va tai san cua cac nha quan trt d trung tam dgu tu.
Ty sudt lgi nhu~n tren doanh thu va s6 vong quay cua tai san giup chung
ta giai thich S\f bie'n d9ng cua ROI cua m9t trung tam dgu tu; s\f khac nhau cua
ROI giua cac trung tam dgu tu. Minh h<;>a 6.8 cho thffy cac ye'u t6 anh hu&ng de'n
ROI.
203
Chuang 6: Banh gia trach nhi¢m quiln ly
Minh h9a 6.8. Cac ye'u t6 anh huClng de'n ROI
ROI
I
I
TY suat IOi nhuan tren x So vong quay
doanh thu ci'.Ja tai san
I
I I I
LOi nhuan hoQt Doanh Doanh Tai San dlf<;jC
dOng thu thu dau tu
I
Doanh thu Chi phf c6 the Tai san + Tai san
kiem soat dai hQn ngan hQn
I
Gia van + Chi phf ban hang va
hang ban quan ly doanh nghiep
Nhti(jc di~m cua ROI

M~c du chi tieu ty l~ hoan v6n dftu tu (ROI) duqc cac nha quan tri stt dt;mg
r<)ng rai dg danh gia thanh qua quan ly cua cac trung tam dftu tu, tuy nhien n6
vein con m<)t s6 digm h~n che" nhu' sau:
- ROI c6 khuynh hu6'ng chu trc:;mg de"n qua trinh sinh lb'i ng:ln h~n hc1n la
qua trinh sinh lb'i dai h~n, do v~y nha quan tri ne"u chi quan tam de"n ROI c6
thg bo qua nhi~U Cd h{)i dftu tu' m6'i ma ke"t qua Cua chung chi CO thg thg hi~n
trong tu'dng lai dai thay vi m{)t hai ky sAp de"n, lam can trO' vi~c hu'6'ng de"n m\}C
tieu chung cua t6 chuc.
- ROI khong phu hqp v6'i mo hinh v~n d<)ng cua cac dong ti~n nen bi h~n
che" khi slt d\}ng dg danh gia thanh qua quan ly cua trung tam dftu tu'.
- ROI c6 thg khong hoan toan chiu slj di~u hanh cua nha quan tri trung
tam dftu tu', Vi tai san cua n6 CO thg du'Q'C quye"t dinh bO'i cac nha quan tri C~p
tren.
204
- Ne'u cac nha quan tri duqc danh gia b~ng ROI, h9 se tim m9i each dg
tang ROI. Di~u nay c6 thg se khong phu hqp vai chie'n luqc cua toan cong ty,
ch~ng h~n vi~c ciit giam cac chi phi nghien cuu phat trign.
:ug thB:y ro nhuqc di€m cua ROI trong vi~c can tr& vi~c huang de'n ml,lC tieu
chung cua t6 chuc, chung ta nghien cuu vi dl,l sau:
Vi d\l 6.2:
BC) ph~n che' bie'n thtjc phgm cua cong ty S c6 thg mua m()t may che' bie'n
thtjc phgm m<1i vai gia 500.000 ngd, Se tie't ki~m duQ'C chi phi ho~t d{)ng
80.000ngd va do d6 lam tang lqi nhu~n 80.000 ngd. Ty l~ hoan v6n dftu tu vao
thie't bi mai nay la 16%:
'fl.l7
.i.,y
I"e h oan , . , d~au t ti vao
, von , th'1e""t b'1 m0'1
,, . = Lo'i ,, · ,. bo· phan
· nhuan · tang them x ioro/
v/o
· · Von dau tu tang them
= SO.OOOngd x 1000/o = 16%
500.000ngd
Bay gi<1 gia Slt chi phi cho 1 d6ng v6n dftu tu vao tai san ho~t d()ng la 0,12
d6ng.
Ty l~ hoan v6n dftu tu cua b() ph~n che' bie'n thtjc phgm:
Khong ddu tu Ddu tu
vao thie"t bi mdi vao thie"t bi mdi
3.600.000ngd = % 3 .600.000ngd + 80.000ngd = %
20 19 9
18. 000. OOOngd 18. 000. OOOngd + 500. OOOngd '
Ro rang dftu tu vao thie't bi mai b() ph~n che' bie'n thtjc phgm se c6 lqi (lqi
nhu~n cua toan cong ty se tang them tU 1 d6ng v6n dftu tu vao thie't bi mai se la
0,16 d6ng, trong khi chi phi cho 1 d6ng v6n dftu tu vao thie't bi mai chi la 0,12
d6ng). Tuy nhien, ne'u thanh qua quan ly cua nha quan tri & b() ph~n che' bie'n
thtjc phgm duqc danh gia b~ng ROI, chiic chiin h9 se khong mu6n dftu tu vi ROI
sau khi dftu tu vao thie't bi mai giam (tU 20% con 19,9%).
:ug khiic phl,lc nhuqc digm tren, chung ta sll' dl,lng thuac do thanh qua khac
la lqi nhu~n con l~i.
b) Lqi nhu~n con l~i (RI)
Lqi nhu~n con l~i la phftn con l~i cua lqi nhu~n ho~t d()ng sau khi tru di
lQ'i nhu~n mong mu6n t6i thigu tU tai san dUQ'C dftu tu Cua trung tam dftu tu.
(6.3)
Lqi nhu~n con l~i cang lan thi lqi nhu~n ho~t d()ng t~o ra cang nhi~u hem
lqi nhu~n mong mu6n t6i thigu, khi d6 thanh qua quan ly cua cac nha quan tri a
trung tam dftu tu cang duQ'C danh gia cang cao.
Minh h<;>a 6.9 minh h<;>a mqt bao cao thanh qua dtja tren RI cua mqt trung
tam d~u tu - Khu vljc A.
Minh ho~ 6.9. Bao cao thanh qua dlja tren RI
Khu vgc A
Bao cao thanh qua quan Iy
Nam20x5
Thgc tS Chenhl~ch Dg toan
Lqinh~nho~t d<)ng (tr.d) 168 (32) (X) 200
Tai san duqc dftu tu (tr.d) 800 (200) (T) 1,000
!Muc hoan v6n mong mu6n t6i thiSu 18%
ROI 21% 1% (T) 20%
RI (tri~u dbng) 24 4 (T) 20
Chung ta tinh lQ'i nhu~n con l~i cho hai trub'ng hQ'p tru6'c va sau khi d~u tu
vao thie't bi m6'i nhu sau: (SU' d\lng du li~u &vi d\l 6.2)
Minh hqa 6.10. Lf!i nhu(ln con l~i cua B{> ph(ln che' bie'n thljc phdm
cua Cong ty S
Lqi nhu~n con ~i cua b() ph~n ch€ bi8n
thgc phftm (trd)
Khong dftu tu C6 dftu tu vao
vao thi8t bi m6i thi8t bjm6i
Lqi nh~n holitt d()ng 3600 3680
Tru: Lqi nhu~n mong mu6n t6i thi&u:
Tai san duqc dftu tu 18000 18500
Nhan: Ty l~ hoan v6n mong mu6n t6i thi&u 0.12 2160 0.12 2220
Lqi nhu~n con ~i (RI) 1440 1460
Minh h<;>a 6.10, cho th~y ding d~u tu vao thie't bi m6'i, lQ'i nhu~n con l~i
cua bq ph~n che' bie'n thljc ph~m se tang them 20 tri~u d6ng (1.460 tri~u d6ng -
1.440 tri~u d6ng).
Bi~u g1 se xay ra ne'u thanh qua quan ly cua cac nha quan tri & bq ph~n
che' bie'n thljc ph~m duQ'c danh gia b~ng lQ'i nhu~n con l~i? Chcic chcin nha quan
tri cua bq ph~n che' bie'n thljc ph~m se tie'n hanh d~u tu vao thie't bi m6'i.
Nhu v~y, RI khuye'n khich cac nha quan tri thljc hi~n cac ca hqi d~u tu m6'i
c6 kha nang sinh lQ'i.
Tuy nhien, RI cCing c6 nhuQ'c digm la khong thg sll' d\lng dg so sanh thanh
qua quan ly cua cac nha quan tri d cac trung tam d~u tu CO quy mo tai San dUQ'C
d~u tu khac nhau. Bg th~y ro nhuQ'c digm nay, chung ta xem minh h<;>a 6.11 sau
day:
206
Minh h9a 7.11. So sanh lQi nhu~n con l~i cua bi} ph~n Ava bi} ph~n B
So sanh lqi nh~n con ~i cua hai b() ph~n:
Ava B (trd)
B9 ph~n A B9 pMn B
Lqi nhu~n ho~t d()ng 3.000 6.750
Tm: Lqi nhu~n mong mu6n t6i thi~u:
Tai san duqc d~u tu 20.000 45.000
Nhan: Ty I~ hoan v6n mong mu6n t6i thi~u 0,12 2.400 0,12 5.400
Lqi nh~n con ~i (RI) 600 1.350
Lgi nhu~n con l~i cua b9 ph~n B (1.350 trd) 16'n han nhi€u so v6'i b9 ph~n
A (600 trd). Phai chang thanh qua quan ly cua cac nha quan tri i1 bl) ph~n B t6t
hO'n b9 ph~n A?
ROI cua b9 ph~n A la 15% (3.000 trd/20.000trd), ROI cua b9 ph~n B cfing
la 15% (6. 750 trd/45.000 trd). Bi€u nay c6 nghfa la ne"u dugc d~u tu nhu' nhau,
cac nha quan tri CJ ca hai bQ ph~n Se t~o ra du'Q'C lQ'i nhu~n ho~t d{)ng nhu' nhau,
RI se nhu nhau.
Nhu v~y, s& di RI cua b9 ph~n B 16'n han nhi€u so v6'i b9 ph~n A chi vi b9
ph~n B du'Q'c d~u tu nhi€u hO'n (45 ty dflng so v6'i 20 ty d6ng).
1. San phdm chuy~n giao

San phdm chuy~n giao la san phffm du'Q'C chuygn giao tU b9 ph~n nay
sang b9 ph~n khac trong cung m9t doanh nghi~p.
Dinh gia san phdm chuy~n giao la xac dinh gia chuygn giao cho cac
san p h,f?am ch uyen giao.
? ,fl •
2. Cac phudng phap dinh gia san phdm chuy~n giao

C6 3 phuang phap dinh gia san phffm chuygn giao:
• Phuang pha p djnh gia san phffm chuygn giao theo chi phi
• Phuang phap djnh gia san phffm chuygn giao theo gia thi tru'O'ng
• Phuang pha p dinh gia san phffm chuygn giao theo thuang lugng
a) Dinh gia san phdm chuy~n giao theo chi phi:
Theo phu'O'ng pha p nay' cac chi phi c6 thg lam CO' s& djnh gia san phffm
chuygn giao la:
• Gia thanh san xufft
Chuang 6: Banh gid tr<ich nhi~m qudn ly
• Gia thanh toan b9

• Bien phi don vi
u'u digm n6i b~t cua phu'o'ng phap dinh gia san phdm chuygn giao theo chi
phi la don gian, d~ thtfc hi~n. Tuy nhien, dinh gia san phdm chuygn giao theo
chi phi c6 nhung nhu'Q'c digm sau:
• Chi c6 bQ ph~n nh~n chuygn giao cu6i cung m6'i c6 thg xac dinh du'Q'C
ket qua ho~t d9ng kinh doanh.
• Khong khuyen khich cac b9 ph~n chuygn giao kigm soat t6t chi phi.
• Khong c6 can cu dg ra quyet dinh chuygn giao.
Bg thdy ro cac nhu'Q'c digm tren, chung ta xem vi d9 6.3.
Vi dv. 6.3:
Cong ty X c6 hai b9 ph~n A va B. B9 ph~n A dang san xudt san phdm Al
va ban ra thi truO'ng v6'i gia 30 ngd/san phdm, bien phi don vi la 10 ngd/san
phdm. B9 ph~n B dang mua san phdm A2 tU nha cung cdp ben ngoai v6'i gia 25
ngd/san phdm. Cac nha quan tri Cong ty X mu6n b9 ph~n A chuygn toan b9
nang l\fc san xudt sang san xudt san phdm A2 ma b9 ph~n B cftn. Lo~i san
phdm nay c6 bien phi don vi la 8 ngd/san phdm. Thai gian san xudt hai lo~i san
phdm tren nhu nhau.
Vi~c b9 ph~n A ngung kinh doanh san phdm Al dg chuygn sang san xudt
san phdm A2 ma bQ ph~n B cftn duO'ng nhu' la IDQt quyet dinh dung dlln vi bien
phi don vi san phdm A2 chi c6 8 ngd trong khi bien phi don vi san phdm Al la
10 ngd, va b9 ph~n B l~i dang mua tU hen ngoai v6'i gia 25 ngd/ san phdm. Neu
chi nhin vao chi phi (bien phi ho~c gia thanh don vi) se khong cung cdp cho nha
quan tri thong tin cftn thiet dg di den quyet dinh dung dlln, do vi~c san xudt san
phdm m6'i nhin b€ ngoai CO Ve la IDQt quyet dinh dung dlln, nhu'ng doi khi CO
thg la stf sai lftm.
CJ vi dt;1 tren, gia Slt gia chuygn giao la bien phi do'n vi (8 ngd/san phdm),
thi chi c6 b{> ph@.n nh@.n chuy~n giao cu6i cung sau khi ban ra ngoai
mdi c6 th~ xac dinh du(/c l(ji nhu@.n. Cac b9 ph~n khac, nhu b9 ph~n A
trong vi d9 tren, khong c6 lQ'i nhu~n do gia chuygn giao va chi phi nhu nhau.
Nhu v~y, vi~c danh gia thanh qua quan ly bAng ROI va RI khong thg th9c hi~n
du'Q'C.
Binh gia san phdm chuygn giao theo chi phi, vi dt;1 theo bien phi don vi 8
ngd/san phdm A2, khong phai la cd slJ t6t d~ so sanh v6'i gia cung cdp tU
hen ngoai (25 ngd/san phdm A2) dg di den quyet dinh chuygn giao hay khong
chuygn giao. LQ'i nhu~n tren ph~m vi toan cong ty c6 thg bi anh hu&ng xdu do
chuygn giao, nhung nha quan tri c6 thg khong h€ biet di€u d6.
208
a vi dl;l
tren, ne"u gia chuy€n giao dlja vao chi phi cua hQ ph~n A du'Q'C
chuy€n sang b9 ph~n B, se khong khuye'n khfoh hilt ky ai ki~m soat chi
phi. BQ ph~n nh~n chuy€n giao cuO'i cung - b9 ph~n B, se ganh chiu m<;>i slj Hing
phi va kem hi~u qua tU' cac ht) ph~n chuy€n giao va tren ph~m vi toan doanh
nghi~p se phai ganh chiu m()t ty suS:t lqi nhu~n kem coi so v6'i cac dO'i thu c~nh
tranh.
b) Dinh gia san phdm chuy~n giao theo gia thi truClng:
Theo phuang phap nay, doanh nghi~p c6 th€ ch9n gia ban cho khach hang
hen ngoai,.ho~c gia ban cua san phfi!If tu'o'ng tlj tren thi tru'O'ng... d€ slt dl;lng lam
gia chuy€n giao n()i ht) doanh nghi~p.
Day du'Q'c xem la each dinh gia san phffm chuy€n giao tO't nhS:t. Vl slt dl;lng
gia thi truO'ng se lam cho vi~c danh gia thanh qua tren ca s& lqi nhu~n c6 th€
thljc hi~n duqc (J nhi~u mltc d9 cua m()t t5 chCtc. BAng vi~c slt dl;lng gia thi
tru'O'ng dg kigm soat slj chuygn giao, Mt ca cac hQ ph~n d~u c6 th€ xac dinh du'Q'C
lqi nhu~n cha khong phai chi ht? ph~n nh~n chuy€n giao cuO'i cung. Cach tie"p
C~n gia thi tru'O'ng con giup cho cac nha quan tri bie"t du'Q'C khi nao nen chuy€n
giao khi nao khong nen.
Nguyen tiic chung trong vi~c dinh gia chuygn giao theo gia thi tru'O'ng la:
• BQ ph~n nh~n chuygn giao phai mua cua b9 ph~n chuy€n giao trong n<?i
bQ khi bQ ph~n chuy€n giao dap ltng du'Q'C tS:t ca cac di~u ki~n Cua gia mua ngoai
va muO'n ban nQi ht).
• Ne"u b9 ph~n chuygn giao khong dap ltng du'Q'C tS:t ca cac di~u ki~n cua
gia mua ngoai thi b9 ph~n nh~n chuy€n giao du'Q'c quy~n mua ngoai.
• Doanh nghi~p se giai quye"t nhung bS:t d6ng giua cac b9 ph~n lien quan
de"n gia chuygn giao d€ khong anh hu'fJng de"n ml;IC tieu chung CUa doanh nghi~p.
c) Dinh gia san phdm chuy~n giao theo thudng lu9ng:
Trang nhi~u truO'ng hqp, cac b9 ph~n trong doanh nghi~p c6 th€ tlj thuang
luqng gia chuygn giao thS:p hon gia thi truO'ng. Vi dl;l, chi phi ban hang va quan
ly doanh nghi~p c6 thg duqc ciit giam bot khi chuygn giao n9i b9, ho~c s6 lu'Q'ng
chuygn giao n9i b9 du 16'n dg thljc hi~n chi~t khS:u thuang m~i. N goai ra, gia
chuygn giao ciing CO thg du'Q'C thu'o'ng lu'Q'ng khi san phfim chuy€n giao du'Q'C San
xuS:t tU' nang llfc san xuS:t nhan rfii... Thong tin v~ chi phi va thi truO'ng c6 th€
du'Q'C Slt dl;lng trong Slf thu'o'ng lu'Q'ng nay, nhu'ng khong doi hoi gia chuy€n giao
duqc ch9n phai c6 bS:t ky mO'i lien h~ d~c bi~t nao dO'i v6'i thong tin v~ chi phi
ho~c thi tru'O'ng.
3. Nguyen tdc dinh gia chuy~n giao

Ml;IC tieu cua vi~c dinh gia chuygn giao la nh&m khuye"n khich cac nha
quan tri b9 ph~n c6 lien quan de"n vi~c chuygn giao hu6'ng de"n ml;IC tieu chung.
Mu6n v~y, gia chuy€n giao phai ke"t hQ'p hai hoa lQ'i fch cua cac hen tham gia
chuy€n giao v6'i lQ'i ich cua toan doanh nghi~p.
Vi~c xac dinh gia chuy€n giao t6i thi€u lam Cd SfJ d€ xac dinh gia chuy€n
giao la khdi di€m cua vi~c dinh gia San phffm chuy€n giao hu6'ng de"n fil\IC tieu
chung. Gia chuy€n giao t6i thi€u la gi6'i h~n thB:p nhB:t cua gia chuy€n giao d€ b<)
ph~n chuy€n giao khong bi thi~t h~i, d6ng thb'i cCing khong c6 lQ'i hdn so v6'i ban
ra ngoai.
Gia chuy€n giao t6i thi€u duqc tinh toan theo cong thuc sau:
Chi phi Cd h()i fJ day la phdn lQ'i fch 16'n nhB:t bi mB:t di xet tren toan doanh
nghi~p ne"u san ph~m duqc chuy€n giao n9i b(). Phai phan bi~t chi phi san xuB:t
Va chuy€n giao v6'i chi phi Cd h(>i vi tren s{) ke" toan chi ghi che p chi phi san
xu3:t va chuy€n giao con chi phi Cd hQi thi khong.
Chi phi san xuB:t va chuy€n giao ddn vi san phffm thub'ng la bie"n phi ddn
vi san phffm chuy€n giao; chi phi cd h()i ddn vi d6i v6'i toan doanh nghi~p Ia s6
du dam phi bi mB:t di tinh cho m()t san ph~m chuy€n giao do mB:t cd h()i ban ra
ngoai vi chuy€n giao n()i bQ. Luc nay, gia chuy€n giao t6i thi€u duqc tinh nhu
sau:
Theo s6 li~u vi d\l 6.3 vg Cong ty XO' tren, gia chuy€n giao t6i thi€u cho
m()t san ph~m A2 do b9 ph~n A san xuB:t d€ chuy€n giao cho bQ ph~n B duqc
tinh nhu sau: (Xem minh h<;>a 6.12).
Minh h9a 6.12. Xac djnh gia chuy~n giao t6i thi~u
Bie"n phi ddn vi san ph~m chuy€n giao 8.000 d6ng/ sp
C()ng: 86 du dam phi bi mB:t di/san phffm chuy€n giao
(30.000 d/sp - 10.000 di sp) 20.000 d6ng/ sp
Gia chuy€n giao t6i thi€u 28.000 d6ng/ sp
V6'i gia chuy€n giao t6i thi€u nay, ro rang cac nha quan tri cua Cong ty X
se khong cony dinh chuy€n giao san phffm A2 cua b9 ph~n A cho b() ph~n B
nua, do mua ngoai v6'i gia chi la 25 ngd/sp trong khi gia chuy€n giao t6i thi€u
Ien de"n 28 ngd/sp.
Cain phan bi~t gia chuy~n giao t6i thi~u va gia chuy~n giao. Gia
210
chuy€n giao tfii thi€u la Cd SfJ d€ xac dinh gia chuy€n giao. BQ ph<%n chuy€n giao
chi chuy€n giao khi gia chuy€n giao l6'n hdn gia chuy€n giao tfii thi€u. D&ng
thO'i, bQ ph<%n nh<%n chuy€n giao chi nh<%n chuy§n giao khi gia chuy§n giao nho
hdn gia cung celp tu hen ngoai. Do d6, gia chuy€n giao se dugc thudng lugng
trong khoan tU gia chuy€n giao tfii thi§u de"n gia cung celp tu hen ngoai.
Trf1 l~i vi d\l tren, ne"u gia cung celp tU hen ngoai cho b9 ph<%n B la 30
ngd/sp 16'n hdn gia chuy€n giao tfii thi§u (28 ngd/sp) da tinh fJ tren, ro rang
trong truO'ng h<Jp nay, chuy€n giao n<)i b<) Ia c6 lgi tren ph~m vi toan Cong ty X.
Nhung gia chuy§n giao la bao nhieu? Ne"u gia chuy€n giao dung bftng gia chuy€n
giao tfii thi€u (28 ngd/sp) b9 ph<%n A se khong c6 lgi gi hdn so v6'i vftn tie"p t\lc
san xuelt san phdm Ad€ ban ra ngoai. Ne"u dugc phan quy~n cao, bQ ph<%n A c6
quy~n tu chfii san xuelt san phdm A2. Ngu'<Jc l~i, ne"u gia chuygn giao dung bftng
gia cung celp tU hen ngoai cho b9 ph<%n B (30 ngd/sp), b9 ph<%n B c6 quy~n tU
chfii mua tu b9 ph<%n A do khong c6 lgi gi hdn so v6'i mua ngoai. Ca hai tru'O'ng
hgp tren, xet tren ph~m vi t6ng th€ Cong ty X d~u belt lgi. Ne"u gia chuy§n giao
nftm trong khoang tU 28 ngd/sp (gia chuy€n giao tfii thi§u) de"n 30 ngd/sp (gia
cung celp tu hen ngoai) thi b<;> ph<%n A, B va Cong ty X cung c6 lqi tU vi~c chuy§n
giao san phdm A2.
Luu y rftng ne"u khong c6 s5 du dam phi nao bi melt di tren ph~m vi toan
doanh nghi~p (do San phdm chuy€n giao du'Q'C san xuelt tU nang hjc San xuelt
nhan r6i), thi gia chuy€n giao tfii thi§u chinh la bie"n phi ddn vi san phdm
chuy€n giao.
Trf1 l~i vi d\l tren, ne"u san phdm A2 du'Q'C san xuelt tU nang l\(c san xuelt
nhan r8i cua b9 ph<%n A, khi d6 b9 ph<%n A khong bi melt Cd h<;>i ban san phdm
A2 ra ngoai, do d6 khong c6 chi phi Cd h9i trong tru'O'ng hgp nay, luc nay gia
chuy€n giao tfii thi§u dung bftng bie"n phi ddn vi san phdm A2 ma b9 ph?n B c~n
(8 ngd). Luc nay, gia chuy§n giao tfii thi§u (8ngd/sp) l~i la Cd SfJ d§ di de"n quye"t
dinh chuy€n giao hay khong. Chi c~n gia cung celp tU hen ngoai cho b9 ph<%n B
16'n hdn 8 ngd/sp (gia chuy§n giao tfii thi§u) la c6 th§ di de"n quye"t dinh chuy§n
giao.
Dinh gia chuy§n giao theo nguyen t~c tren se kh~c ph\JC du'Q'C cac nhu'Q'C
di§m cua each dinh gia chuy§n giao d\(a vao chi phi, C\J th§ la:
- Giup cac nha quan tri f1 cac b9 ph<%n chuy§n giao cung nhu nh<%n chuy§n
giao CO th€ xac dinh du'Q'C thanh qua quan ly - Cd SfJ d€ danh gia thanh qua
quan ly qua cac chi tieu ROI va RI.
- Khuye"n khich cac nha quan tri fJ telt ca cac b9 ph<%n ki€m soat tfit chi phi
d§ d~t thanh qua cao hdn.
- Bftng each so sanh gia chuy§n giao tfii thi§u v6'i gia cung celp tu hen
Chuang 6: Banh gia trach nhi~m qudn ly
ngoai, giup cac nha quan tr! fJ cac bQ ph~n CO thg bie"t du'Q'C nen hay khong nen
chuygn giao n(>i b(>.
Kho khan trong vi«:c th\{c hi«:n nguyen tdc chung
Nguyen tile chung dg d!nh gia chuyen giao luon luon thuc d&y vi~c ra quye"t
d!nh hudng de"n m\lc tieu chung, ne'u du'Q'c thtJc thi. Tuy nhien, nguyen tile tren
thu'Cing kh6 hoiJ.c khong thg thtJc thi do kh6 khan trong vi~c do lu'Cing chi phi cd
h(>i. Vi~c do luCing chi phi cd h(>i se giJ.p nhi€u kh6 khan vi m(>t s6 ly do. M(>t
trong nhung ly do la th! tru'Cing ben ngoai c6 thg khong phai la th! tru'Cing c~nh
tranh hoan hao. Trang th! tru'Cing c~nh tranh hoan hao, gia th! tru'Cing khong
phl;l thu(>c vao s6 lt.iQ'ng du'Q'C ban ra b&i belt ky nha san xuelt nao. Trang th!
tru'dng c~nh tranh khong hoan hao, m(>t nha san xuelt Ian c6 th€ tac d(>ng de"n
gia th! tru'Cing bftng each thay d6i s6 luqng san ph&m c6 tren th! truCing. Trang
tru'dng hQ'p d6, gia th! tru'dng ben ngoai ph\l thu(>c vao quye"t d!nh san xuelt cua
nha san xuelt. Di€u d6 c6 nghia la chi phi cd h(>i ma doanh nghi~p phai ch!u do
chuygn giao n(>i b(> ph\l thu(>c vao s6 luqng san ph&m ban ra ben ngoai. St! tac
d(>ng qua l~i nay c6 thg lam cho doanh nghi~p khong thg do lu'Cing chinh xac chi
phi Cd hQi du'Q'C t~o ra tU vi~c chuygn giao San phEtm.
Nhung ly do khac gay nen stJ kh6 khan trong vi~c do luCing chi phi cd h(>i
giln vdi vi~c chuygn giao, bao g6m san phEtm dt.iQ'C chuygn giao khong chi m(>t
lo~i, nhu cciu dclu tu vao thie"t bi mdi cua b(> ph~n san xuelt la dg t~o ra cac san
phEtm chuygn giao, va S\f phl;l thUQC rnn nhau Cua nhi€u San phEtm du'Q'C chuy€n
giao. Vi dl;l, b(> ph~n chuygn giao vua cung celp san ph&m vua cung celp d!ch V\l
thie"t ke" cho b(> ph~n nh~n chuygn giao. Chi phi cd h(>i giln vdi tUng lo~i kh6i
luqng chuygn giao cua b(> ph~n chuygn giao la bao nhieu? Trang nhi€u tru'Cing
hQ'p nhu' the' th~t kh6 chi ra chi phi cd h(>i.
1. B9 ph~n la gi?
B(> ph~n la belt ky thanh phcln hoiJ.c ho~t d(>ng nao lien quan de"n m(>t t6
chuc ma c6 thg xac d!nh du'Q'c rieng bi~t thu nh~p va chi phi. B(> ph~n c6 thg la
ttlng nha may, ttlng trung tam d!ch V\l, ttlng d!a ban kinh doanh, ttlng khach
hang, tUng lo~i san ph&m ...
2. Bao cao bQ ph~n
a. Bao cao bQ ph~n la gi?

Bao cao b(> ph~n la bao cao ke"t qua ho~t d(>ng kinh doanh du'Q'C l~p chi tie"t
cho Wng b(> ph~n rieng bi~t.
ug c6 ich, bao cao b(> ph~n phai cung celp du'Q'c thong tin dap Ling du'Q'c hai
nhu cciu sau:
212
- Danh gia Slf d~u tu' cac ngu6n llfc cua cong ty cho cac bq ph~n.
- Danh gia thanh qua quan ly cua cac nha quan tri bq ph~n.
Mt)t vai lo~i chi phi c6 thg lien quan de'n mt)t b9 ph~n, nhu'ng c6 thg hoan
toan n&m ngoai anh huO'ng cua nha quan tri b9 ph~n d6. Dg danh gia chinh xac
bQ ph~n nhu' la mt)t Slf d~u tu' cac ngu6n llfc cua Cong ty, cac chi phi khong kigm
soat du'Q'C nen du'Q'C trinh bay trong bao cao bq ph~n. Tuy nhien, trong vi~c danh
gia thanh qua cua cac nha quan tri, cac chi phi nay nen du'Q'C lo~i tru, do nha
quan tri bt) ph~n khong kigm soat n6.
b. D(ic di~m cua bao cao b() ph(ln
Bao cao bq ph~n c6 ba d~c digm:
• Cac bao cao b9 ph~n du'Q'c trinh bay theo hinh thU'c s6 du dam phi.
• Dinh phi b9 ph~n va dinh phi chung du'Q'c trinh bay rieng bi~t dg tinh s6
du' bq ph~n.
• Dinh phi b() ph~n c6 thg kigm soat va dinh phi b9 ph~n khong thg kigm
soat du'Q'C trinh bay rieng bi~t. CJ cac bao cao b(} ph~n, chi phi khong chi du'Q'C
trinh bay theo mo hinh U'ng xii cua chi phi vdi kh6i luqng ho~t d()ng, ma con
du'Q'C trinh bay theo mfii quan h~ Vdi kha nang kigm soat Cua nha quan tri b(}
ph~n. Cach trinh bay nay nh~t quan v&i ke' toan trach nhi~m.
M6i quan h~ giUa cac chi tieu tren bao cao bt) ph~n du'Q'C trinh bay t6m tiit
qua minh h<;>a 6.13.
Minh hc;>a 6.13. M6i quan h~ giua cac chi tieu tren bao cao b() ph(ln
Doanh thu so du dam phf

(-)
(Tru) bien phf so du dam phf E>lnh phf bo phan
(-) c6 th~ ki~m soat duoc
so du dam phf E>lnh phf bo phan
so du bo phan
(Tru) dlnh phf c6 th~ ki~ m soat dllQc
E>lnh phf bo phan

Loi nhuan E>jnh phf chung khong th~ ki~m soat duQc
LQi nhuan
Dinh phi be} ph(ln

Dinh phi bt) ph~n la dinh phi lien quan trljc tie'p de'n tUng bt) ph~n Cl,I thg.
Khi bQ ph~n khong con t6n t~i dinh phi bQ ph~n thu'O'ng se du'Q'C ciit giam.
Dinh phi b() ph~n du'Q'C tach thanh dinh phi b() ph~n c6 thg kigm soat va
Chuang 6: Banh gia trach nhi~m quiin ly
dinh phi ht) ph~n khong th€ ki€m soat tuy thuqc vao quy€n ki€m soat cua nha
quan tri ht) ph~n.
Dinh phi chung
Dinh phi chung la dinh phi khong lien quan trl;fc tie"p de"n b~t ky b9 ph~n
C\l th€ nao, du cho cac ht) ph~n c6 t6n t~i hay khong, dinh phi chung luon t6n
t~i v6'i Sl;f t6n t~i cua doanh nghi~p.
S6 dub{» ph~n
86 du ht) ph~n la phftn con l~i cua s6 du dam phi do b9 ph~n t~o ra sau khi
bu d&p cac dinh phi ht) ph~n. 86 du' ht) ph~n g6p phftn bu d&p cac dinh phi
chung va dong g6p vao lqi nhu~n chung.
Khi dinh phi ht) ph~n du'Q'c tach thanh dinh phi ht) ph~n c6 th€ ki€m soat
Va dinh phi bQ ph~n khong th€ ki€m soat, s6 du' bQ ph~n du'Q'C tinh Sau khi xac
dinh s6 du bq ph~n c6 th€ ki€m soat nhu' minh h<;>a 6.14.
Minh h9a 6.14. Bao cao ke't qua ho1;1.t d{»ng kinh doanh b() ph~n
hangthang
BQ ph~n: Khu vlf.c
(dvt: 1.000.000 d6ng)
Cong ty Khu vl;l'c A Khu vl;l'c B
Doanh thu thuftn 1.500 500 1.000

Bie"n phi san xu~t cua hang ban 780 200 580
86 du' dam phi san xu~t 720 300 420
Bie"n phi ban hang va quan ly 220 100 120
(1) 86 du dam phi 500 200 300
Dinh phi ht) ph~n c6 th€ ki€m soat 190 110 80
(2) 86 du' bq ph~n c6 th€ ki€m soat 310 90 220
Dinh phi ht) ph~n khong th€ ki€m soat _]Q ~ ~
(3) 86 du' ht) ph~n khu vl;l'c 240 70 170
Dinh phi chung khong phan b6 135
(4) LQ'i nhu~n ho~t dqng 105
214
B() ph~n: San phdm
Phan chia khu V\l'C B theo san phdm
Khu Khong San San San San
V\l'C B phan phdm phdm phdm phdm
b6 1 2 3 4
Doanh thu thuffn 1.000 300 200 100 400
Bie-'n phi san xu~t 580 120 155 45 260
S6 du dam phi san xufft 420 180 45 55 140
Bie-'n phi BH va QLDN 120 60 15 25 20
(1) S6 du dam phi 300 120 30 30 120
Dinh phi hQ ph~n c6 thi3 kigm 35 45 10 Q 1 15
soat b&i cac nha quan tr! san
phdm
(2) S6 du' hQ ph~n c6 tM kigm
soat Mi cac nha quan tr! san 265 110 24 26 105
phdm
Dinh phi hQ ph~n khOng thi3
kii3m soat b&i cac nha quan tr! 30 20 Q 15 1 ~
san phdm
(3) 86 du' hQ ph~n san phdm 235 107 ~ 22 97

Dinh phi chung khOng phan b6 65
cho cac san phdm
(4) S6 du hQ ph~n khu vvc B 170
Minh h<;>a 6.14. nhdn m~nh cac mo hinh ling xll' cua chi phi trong m6i lien
h~ v6'i cac ca nhan va cac b9 ph~n trong m(>t t6 chuc. Minh h<;>a 6.14 dt,ia vao du
li~u hang thang va gia thie't r&ng bie'n phi bie'n d(>ng theo kh6i ltiQ'ng san phdm
tieu th9. Hai lo~i b9 ph~n khac nhau dtiQ'C minh h<;>a a minh h<;>a 6.14 la khu V\iC
va san phdm. Khi chung ta chuygn tU bao cao b9 ph~n nay sang bao cao b9
ph~n khac cua minh h<;>a 6.14, ph~m vi hQ ph~n se thu h~p ddn, tU cong ty nhti
m(>t t6ng thg, de'n cac khu V\iC Ava B, r6i de'n cac san phdm cua khu V\iC B.
Lliuy:
- Binh phi b9 ph~n c6 thg tr& thanh dinh phi chung d6i v6'i cac b9 ph~n &
cdp thdp ho'n.
a minh h<;>a 6.14, trong s6 80 tri~u d6ng dinh phi c6 thg kigm soat cua cac
nha quan tri khu v\fc B, c6 45 tri~u d6ng tr& thanh dinh phi chung d6i v6'i cac
b9 ph~n nho hdn la cac san phdm 1, 2, 3, 4. Ttidng tt,i, trong s6 50 tri~u d6ng
dinh phi phat sinh a khu V\iC B nhting khong thg kigm soat d6i v6'i cac nha quan
tri khu v\fc B, c6 20 tri~u d6ng tr& thanh dinh phi chung d6i vOi cac b9 ph~n
215
Chuang 6: Banh gia track nhi~m qudn lj
nho hdn la san phdm 1, 2, 3, 4.

- Binh phi chung khong phan h6 cho cac h() ph~n khi l~p hao cao h() ph~n.
Binh phi chung khong phan h6 la dinh phi chung cho cac h() ph~n. Ti~n
lu'dng cua chu tich h()i d6ng quan tri va cac nha quan ly c~p cao khac, chi phi
nghien cuu phat trign cong ty, chi phi ho~t d()ng lien quan de"n c()ng d6ng, chi
phi quang cao chung toan cong ty ... la nhung vi d1:1 v~ dinh phi chung khong
phan h6.
Bi~u gi se xay ra ne"u phan h6 dinh phi chung cho cac h() ph~n? Khi phan
h6 dinh phi chung cho cac h() ph~n thi ke"t qua phan b6 c6 thg lam sai l~ch
thanh qua cua b{) ph~n, VI Cd Sd phan hfl dinh phi chung khong phan anh dung
m6i quan h~ nhan qua giua dinh phi chung v6'i cac h() ph~n chiu chi phi. Bg
minh h<;>a cho nh~n dinh nay, chung ta xem minh h<;>a 6.15.
Minh hQ a 7 .15. Bao cao bQ ph~n cua Cong ty X
(khong phan bA Cijnh phi chung)
CongtyX
Bao cao k~t qua ho=itt d<)ng kinh doanh
Nam20:x5
Tbng Sanphftm Sanphftm
c<)ng(trd) A (trd) B (trd)
Doanhthu 1000 600 400
Trir: Bi~n phi 500 300 200
s6 du dam phi 500 300 200
Trir: Dinhphib9 p~n 380 200 180
s6 dub()p~n 120 100 20
Trir: Dinh phi chung 90
Lqinh~n 30
Bi~u gi se xay ra ne"u phan h6 90 tri~u d6ng dinh phi chung cho cac san
phdm A va B theo doanh thu? Ke"t qua phan h6 du'<Jc thg hi~n d minh h<;>a 6.16.
C6 nen tie"p t1:1c kinh doanh san phdm B? Bi~u gi se xay ra ne"u ngung kinh
doanh san phdm B? Chung ta xem minh h<;>a tie"p t1:1c O' Bang 6.16.Tru6'c khi lo~i
ho san phdm B, l<Ji nhu~n cua Cong ty X la 30 tri~u d6ng. Ne"u lo~i ho san phdm
B, l<Ji nhu~n se giam 20 tri~u, chi con 10 tri~u d6ng.
216
Minh h9a 7.16. Bao cao be} ph~n cua Cong ty X
(co phan bA dinh phi chun2)
CongtyX
Bao cao kSt qua ho~t d()ng kinh doanh
Nam20x5
T6ng Sanphftm Sanpbftm
c()ng(trd) A (trd) B (trd)
Doanhthu 1000 600 400
Tm: BiSn phi 500 300 200
s6 du dam phi 500 300 200
Tm: Dinh phi b() p~n 380 200 180
s6 dub()p~n 120 100 20
Tm: Dinh phi chlll1g 90 54 36
LQ'inh~n 30 46 (16)
Minh hqa 7.17. Bao cao be} ph~n cua Cong ty X khi ngimg
kinh doanh san nhftm B
CongtyX
Bao cao kSt qua ho~t d()ng kinh doanh
Nam20x5
T6ng Sanphftm Sanpbftm
c()ng(trd) A (trd) B (trd)
Doanhthu 600 600
Tm: BiSn phi 300 300
s6 du dam phi 300 300
Tm: Dinh phi b() p~n 200 200
s6 dub()p~n 100 100
Tm: Dinh phi chlll1g 90 90
LQ'inh~n 10 10
Qua s6 li~u tinh toan cua ba minh h<;>a tren, ne'u cong ty x phan b6 dinh
phi chung cho tUng bQ ph~n, nha quan tri c6 thg nh~n dinh sai v~ hi~u qua ho~t
d9ng cua b9 ph~n B va dftn de'n quye't dinh sai Mm la ngung kinh doanh san
ph~m B, nhu'ng di~u nay se dftn de'n ke't qua chung cua toan cong ty X bi giam
xuo'ng so vOi khi cong ty X tie'p t1:1c kinh doanh san ph~m B.
3. Phan tfoh bao cao b() ph~n
a. M\[c tieu
Phan tich bao cao b9 ph~n nhAm d~t hai m1:1c tieu chu ye'u:
Chuang 6: Danh gia track nhi¢m qudn ly
• Danh gia k~t qua b9 ph~n

• Danh gia thanh qua quan ly cua cac nha quan tri b9 ph~n.
b. Danh gia ke't qua b() ph~n

Thong qua phan tich bao cao b9 ph~n, cac nha quan tri c6 thg danh gia
kha nang sinh lqi ngiin h~n va kha nang sinh lqi dai h~n cua tllng b9 ph~n dg
dua ra cac quy~t dinh thich hqp.
• Danh gia kha nang sinh lQ'i ngdn h&;tn
Cac chi tieu lien quan d~n s6 du dam phi nhu s6 du dam phi do'n vi, ty l~
s6 du dam phi thich hqp cho vi~c danh gia kha rnlng sinh lqi trong ngiin h~n
cua tllng b9 ph~n.
Chi tieu (1) & minh h<;>a 6.14, c6 ich cho vi~c dt! doan anh hu&ng cua nhung
thay d6i kh6i luqng ho~t d9ng d~n lqi nhu~n ho~t d9ng. Nhung thay d6i v€ lqi
nhu~n ho~t d9ng c6 thg duqc tinh toan m9t each nhanh ch6ng b&ng each nhan
chenh l~ch kh6i luqng san phftm tieu th9 v6'i s6 du dam phi do'n vi ho~c b&ng
each nhan chenh l~ch doanh thu v6'i ty l~ s6 du dam phi. Vi d9, ty l~ s6 du dam
phi cua san phftm 1la120 ngd /300 ngd = 40%. Lqi nhu~n ho~t d9ng tang them
(tU 20.000 ngd doanh thu tang them) c6 thg duqc tinh nhu sau: 0,4 x 20.000 ngd
= 8.000 ngd.
86 du dam phi con c6 ich d6i v6'i nhung quy~t dinh lien quan d~n nhung
thay d6i kh6i luqng ho~t d9ng ngiin h~n, nhu dinh gia nhung do'n d~t hang d~c
bi~t Va Slt d9ng nang 19c hi~n CO.
• Danh gia kha nang sinh lQ'i dai h&;tn

86 du b9 ph~n la phdn con l~i cua s6 du b9 ph~n c6 thg kigm soat sau khi
tru di dinh phi khong thg kigm soat cua nha quan tri b9 ph~n. 86 du b9 ph~n
ciing chinh la phdn con l~i cua s6 du dam phi b9 ph~n sau khi tru di tB:t ca dinh
phi b9 ph~n bao g6m ca dinh phi c6 thg kigm soat va khong thg kigm soat cua
nha quan tri b9 ph~n. Chinh vi v~y ma s6 du b9 ph~n c6 thg duqc xem nhu la
m9t chi tieu kinh t~ phan anh thanh qua cua vi~c ddu tu vao m9t b9 ph~n.
Tu quan digm ra quy~t dinh, s6 du b9 ph~n c6 ich d6i v6'i nhung quy~t dinh
dai h~n nhu thay d6i W~m 19c san xuB:t kinh doanh, dinh gia san phftm trong
dai h~n ...
Chi tieu (3) & minh h<;>a 6.14- minh h<;>a cho chi tieu s6 du b9 ph~n.
4. Danh gia thanh qua quan ly b() ph~n
86 du b9 ph~n c6 thg kigm soat la phdn con l~i cua s6 du dam phi sau khi
tru dinh phi c6 thg kigm soat cua nha quan tri b9 ph~n. Chi tieu nay phan anh
thanh qua quan ly cua nha quan tri b9 ph~n, va do d6 chi tieu nay la thu6'c do
thanh qua quan ly cua nha quan tri b9 ph~n.
Chi tieu (2) & minh h<;>a 6.14 - minh h<;>a s6 du b9 ph~n c6 thg kigm soat
cua nha quan tri b9 ph~n.
218
H~ th6ng ke' toan trach nhi~m du'Q'c thie't l~p nhi'tm khuye'n khich cac nha
quan tri trong cac t6 chuc phan quy~n hu'6'ng de'n ml;IC tieu chung. M8i bQ ph~n
trong m9t t6 chuc c6 thg la trung tam chi phi, trung tam doanh thu, trung tam
lqi nhu~n ho~c trung tam dftu tu. Nhan vien ke' toan quan tri l~p cho m6i trung
tam trach nhi~m mQt bao cao thanh qua. Cac bao cao nay chi ro ke't qua ho~t
dQng cua trung tam trach nhi~m va thanh qua quan ly cua cac nha quan tri cua
n6 trong ky bao cao.
Bg sli dl;lng ke' toan trach nhi~m c6 hi~u qua, h~ th6ng ke' toan trach
nhi~m phai t~p trung vao vi~c dap ling ml;IC tieu cung celp thong tin chu khong
phai vao ml;IC tieu khign trach. Ml;IC dich cua h~ th6ng ke' toan trach nhi~m la
cung eelp thong tin cho cac nha quan tri dg giup h9 quan ly t6t ho'n cac bQ ph~n
cua h9.
Ml;IC tieu quan tr9ng cua h~ th6ng ke' toan quan tri cua belt ky t6 chuc nao
ding thuc dgy nguO'i lao d9ng hu6'ng de'n ml;IC tieu chung. Vi v~y, tieu chugn
chinh dg do lu'O'ng thanh qua quan ly cua cac nha quan tri trung tam trach
nhi~m la muc dQ ma S\f do lu'O'ng ely thuc dgy S\f hu'6'ng de'n ml;IC tieu chung.
Hai thu6'c do thanh qua quan ly cua trung tam dftu tu ph6 bie'n nhelt la ty
l~ hoan v6n dftu tu (ROI) va lqi nhu~n con l~i (RI). M8i thu6'c do thanh qua quan
ly nay d~u lien ke't lqi nhu~n cua trung tam dftu tu' v6'i v6n dftu tu' t~o ra n6.
Song lqi nhu~n con l~i (RI) c6 lqi the' han do c6 xem xet de'n chi phi sli d9ng vein
trong vi~c do luO'ng thanh qua quan ly. ROI cua trung tam dftu tu' c6 thg du'Q'c cai
thi~n bi'tng each gia tang ty suelt lqi nhu~n tren doanh thu ho~c la s6 vong quay
cua vein ho~c ca hai.
Khi cac San phgm du'Q'C chuygn giao giUa cac bQ ph~n trong Cung t{) chuc,
thanh qua quan ly cua b9 ph~n chiu anh huO'ng bO'i gia chuygn giao. Nguyen tiic
chung cua vi~c dinh gia chuygn giao la gia chuygn giao bi'tng chi phi san xuelt va
chuygn giao san phgm CQng v6'i chi phi Co' h()i gAn v6'i S\f chuygn giao. Do nhung
kh6 khan trong vi~c thvc thi nguyen tiic, hftu he't cac doanh nghi~p dtnh gia
chuygn giao d\fa tren gia thi tru'O'ng, chi phi ho~c sv thuang luqng.
Bao cao b<) ph~n du'Q'c sli d9ng trong h~ theing ke' toan trach nhi~m dg chi
ra thanh qua quan ly cua t6 chuc va cac b() ph~n khac nhau cua n6. Bg d~t du'Q'C
ml;IC tieu cua bao cao b<) ph~n, trong cac bao cao nay nen phan bi~t giUa ke't qua
ho~t d()ng cua bQ ph~n va thanh qua quan ly cua cac nha quan tri b() ph~n.
Chuang 6: Banh gia track nhi~m quan ly
11mv B.lJlh mm llil(lL~im mmA.~m QmA

~ ~ ~
mm~m m(J~m ~A. BA~m
~~~ tm~~m m11limmJ
1. Do hiong thanh qua ho~t d()ng.
Ngoai cac thuac do thanh qua tai chinh, cac doanh nghi~p con sli dt;mg
nhi€u thuac do thanh qua phi tai chinh. Cac thuac do tai chinh lam n6i b~t cac
ke't qua CUa cac thanh Vien trong t6 chuc da thlfc hi~n ma khong do lu'b'ng du'Q'C
nhung gi chi ph6i de'n thanh qua cua t6 chuc. Vi d9, cac chenh l~ch doanh thu
lam n6i b~t nhung n6 llfc tang doanh thu, nhu'ng khong do lu'b'ng du'Q'c nhung
ho~t d(}ng th~t Slf chi ph{)i doanh thu nhu' cai thi~n chat lu'Q'ng, lam tang khach
hang ti€m nang cho san phgm, giao hang dung h~n, v.v...Do d6, nhi€u t6 chuc da
sli d9ng them nhi€u thu'ac do phi tai chinh dg b6 sung cho cac thuac do tai chinh
nh~m h6 trQ' cho vi~c danh gia thanh qua quan ly chugn xac han. Trong phcin
nay d€ c~p de'n ba thu'ac do phi tai chinh then ch6t dcln de'n thanh cong & nhi€u
t6 chuc la chu ky giao hang, chu ky san xuat, va hi~u qua chu ky san xuat. Luu y
r~ng nhung thu'ac do trinh bay trong m9c nay t~p trung vao cac doanh nghi~p
San xuat. VCti cac t6 chuc dich V\1 cfing CO thg Slt d9ng cac thu'CtC do tu'o'ng tlf nhu'
Slf ch~m tr~ giua vi~c nh~n yeu cclu cua khach hang Va vi~c dap ung yeu cclu
d6, ...
Chu ky giao hang
Chu ky giao hang la thb'i gian tU khi nh~n dan d~ t hang cua khach hang
cho de'n khi do'n d~t hang da hoan thanh va da chuygn giao cho khach hang.
Thb'i gian nay ro rang la rat quan tn;mg d6i vai nhi€u khach hang, d6i vai
nhung khach hang thich chu ky giao hang cang ng&n cang t6t. B~ng vi~c c&t
giam chu ky giao hang c6 thg cho cong ty m()t lqi the' c~nh tranh va d6 c6 thg la
m()t st! ccin thie't dg s6ng con.
Chu ky san xuB:t
Chu ky san xuat la thb'i gian chuygn h6a nguyen, v~t li~u thanh thanh
phgm dg chuygn giao cho khach hang.
Mai lien h~ thb'i gian giao hang va thb'i gian san xuat du'Q'C thg hi~n qua So'
d6 1.1
220
ThO'li glian mt)t
cl'm kj' glao Mng
Sd d6 1.1. M6i lien h~ thoi gian giao hang va thOi gian san xuilt
Trang set d6 tren, chi c6 thai gian che" bie"n la thai gian t~o gia tri, cac thai
gian khac khong t~o gia tri. VI v~y, dg tang gia tri cho san phclm, dich v9 cac
nha quan tri se gia tang thai gian che" bie"n va rut ng:ln cac thai gian khong t~o
gia tri.
Hi~u qua chu ky san xuilt
Trang set d5 tren, chi c6 thai gian che" bie"n la t~o gia tri, cac thai gian khac
khong t~o gia tri. VI v~y, dg tang gia tri cho san phclm, dich v9 cac n?a quan tri
se gia tang thai gian che" bie"n va rut ng:ln cac thai gian khong t~o gia tri. Chu
ky San xuat du'<JC xem la thu'6'c do chu ye"u trong danh gia thanh qua giao hang
va la Cd sfJ dg do luang hi~u qua cua ho~t d<)ng san xucl't (Manufacturing cycle
efficiency - MCE). MCE duqc tinh b~ng vi~c d~t m6i lien h~ giG'a thai gian
lam tang gia tri v6'i chu ky san xua't theo cong thuc tinh nhu' sau:
Thai gian lam tang gia tri (Thai gian che"
MCE = bie"n)
Chu ky san xua't
MCE cang 16'n cho tha'y ho~t d<)ng san xua't c6 hi~u qua cao va ngu'<Jc l~i.
2.. Bang can b~ng di~m (Balance Scorecard- BSC)

Cac thu6'c do tai chinh nhu ROI, RI va cac thu6'c do ho~t d<)ng nhu chu ky
giao hang, chu ky san xua't, hi~u qua chu ky san xua't chi phan anh m<)t ph~n
ho~t d<)ng, m<)t ph~n thanh qua quan ly. VI v~y, vi~c do luang ciing nhu danh
gia thanh qua se ra't h~n che" trong moi truang ho~t d()ng hi~n nay. Tu d6, m()t
phuctng phap do luang m6'i duqc xay d\fng - The Balanced Scorecard (BSC).
Chuong 6: Banh gia track nhi~m quern ly
Bang can bAng digm se giup chuygn h6a chie"n lu'Q'C thanh cac m\lC tieu du'Q'C
thg hi~n bAng nhung thu6'c do thich hQ'p c9 thg h6a qua t~p hQ'p cac chi tieu
tren b6n phuang di~n tai chinh, khach hang, quy trinh ho~t d9ng, h<;>c hOi phat
trgn dg t~o ra mQt khung mftu Clf thg cho cac hanh dQng va quan ly, cho danh
gia chie"n luqc.
I •••
Sd d6 1.2.Cdu true bang can bdng di~m
Cac thu6'c do thanh qua sll' d9ng trong BSC du'Q'c thg hi~n qua b6n phuang
di~n la tai chinh, khach hang, quy trinh kinh doanh n9i bQ va h<;>c hOi, phat
trign. Tai chinh la k€t qua m9t doanh nghi~p cdn d~t, khach hang la Co' dam ca
bao cho doanh nghi~p d~t du'Q'c ke"t qua tai chinh mong mu6n, quy trinh kinh
doanh n9i b9 la nhung gi doanh nghi~p cdn thvc hi~n dg dap ung nhu cdu cua
khach hang va cu6i cung h<;>c hOi, phat trign la ngu6n l\fc dg doanh nghi~p dam
bao xay d\fng quy trinh kinh doanh nQi bQ huu hi~u, thuc d~y S\f phat trign quy
trinh kinh doanh n9i b9 nhAm dam bao, duy tri va phat trign khach hang dg
mang l~i ke"t qua tai chinh cho doanh nghi~p.
Cac phuang di~n tai chinh, khach hang, quy trinh kinh doanh n9i b9 va h<;>c
hoi, phat trign c6 thg duQ'c c9 thg h6a thanh nhung chi tieu thich hQ'p (J m6i
doanh nghi~p theo tinh d~c thu CUa chie"n lu'Q'C, tdm nhln, mlf C tieu rieng ma
doanh nghi~p hu6'ng de"n. Du6'i day la gqi y m9t s6 thu6'c do thanh qua (J tung
phuang di~n cua bang can b&ng digm.
222
Phudng di~n tai chinh
~~
Lqi nhu~n
Ty sua:t lqi nhu~n tren doanh thu (ROS)

Ty sua:t lqi nhu~n tren v6n chu sO' huu (ROE)
Ty sua:t lqi nhu~n tren tai san (ROA)
LQ'i nhu~n d~ l~i (RI)
.......
Phudng di~n khach hang

Ty l~ phcin tram khach hang hai long
Tyl~ phcin tram khach hang khie'u n~i
Thi phcin
Ty l~ phcin tram hang ban bi tra l~i
Ty ty phcin tram giao hang tr~
86 luqng khach hang m6'i
.....
Phudng di~n quy trinh kinh doanh n(H bf>

Ty l~ phcin tram doanh thu san phdm m6'i
Thai gian dua m9t san phdm m6'i ra thi truang
Ty l~ phcin tram giao hang dung h~n
Ty l~ phcin tram san phdm dO' dang tren san phdm tieu th\1
Bie'n d9ng chi phi khong tO't
Ty l~ phcin tram san phdm khie'm khuye't
Chu ky giao hang
Chu ky san xua:t
Hi~u qua chu ky san xua:t
Chi phi cha:t luqng
Thai gian khO'i d9ng san xua:t
Chuong 6: Danh gia track nhi~m qudn ly
Thai gian bao hanh, sua chua

Thai gian tra lai phan cua khach hang
Phudng di~n h9c hoi va phat tri~n

Nhung sang kie'n cua nguai lao d()ng
Tyl~ lao d()ng trung thanh
Thai gian dao t~o lao d()ng m6'i
Luo'ng va phuc lqi nguai lao d()ng
Co' sO' v~t ch~t, thie't bi ph9c v9 cho lao d()ng

.....
Nguyen ly Co' ban trong bang can b~ng digm la khong phai dung l~i vi~c d~t
duqc m()t vai chi tieu trong ngAn h~n ma la m()t qua trinh cai tie'n lien t9c cac
hanh d()ng dg vu'o'n de'n stj phu hqp v6'i t~m nhin, chie'c luqc cua doanh nghi~p
duqc thg hi~n qua So' d5 1.3.
Coe thui6'c do th9nh qua - Performance Meas ores
Toi chmh
"Chung ta ph~i lam gl dll cai ti~n
thanh qua tai chinh?"
HQc h6i vc;> phOt tri~n

"Chung ta duy tr! nhCPng nang 11,J'c nao
dll thay d6i VO cai ti~n?"
Sd d6 1.3. Minh h9a tu tiim nhin va chie"n luge de'n thanh qua
cdn th~c hi~n
224
Ne'u BSC duqc xay dtfng chinh xac, cac thu6'c do thanh qua se duqc ke't n6i
v6'i nhau tren ca sa nhan qua va t~o nen m()t h~ th6ng lien ke't ch~c che giua
thanh qua cua tUng hanh d()ng v6'i chie'n luqc thanh m()t ban d6 chie'n luqc. Vi
d\l v~ ban d6 chie'n luqc (J m()t cong ty ban o to nhu sau.
Bang db chi~n IU'Q'c
Khoch hQng +
H9c hoi vQ
phOt triin
Sd d6 1.4. Vi dv. ban d6 chie'n h.t<jc cong ty ban o to
M()t d~c digm khac nua cua do luO'ng, danh gia thanh qua quan ly qua BSC
la giup cac nha quan tri t~p trung VaO nhung thay d6i, XU hu'6'ng thay d<)i qua
thO'i gian dg t~p trung vao hoan thi~n chu khong phai t~p trung vao vi~c dap
ung bdt ky chuftn IDlfC C\l thg nao.
V6'i phuang phap BSC, vi~c do luO'ng va danh gia thanh qua quan ly c6
nhung bu6'c phat trign toan di~n hon vi~c sli d\lng don le cac nh6m thu6'c do tai
chinh hay ho~t d()ng. Tuy nhien, du sli d\lng thu6'c do thanh qua nao cfing c~n
duqc bao cao thu'O'ng xuyen va kip thO'i dg giup cho cac nha quan tri c6 trach
nhi~m kip thO'i du'a ra hanh d()ng nhanh ch6ng dg xli ly, di~u chinh nhung Ifii,
nhung bdt thu'O'ng xay ra.
Chuong 6: Danh gia track nhi~m qudn ly
~
,... ? , ,../'
~!m!lll llllJI Bml 111Jl!lllml[DUI
=,,,, = )£! """"'
Cau 1. Trinh bay d!nh nghfa va cho vi d9 vg cac thu~t ngu sau: trung tam
chi phi, trung tam doanh thu, trung tam lQ'i nhu~n va trung tam dciu tu.
Cau 2. Neu each tinh ty l~ hoan v6n dciu tu (ROI). Cho vi du..
Cau 3. Ty l~ hoan v6n dciu tu (ROI) duqc su d9ng nhu la thu6'c do thanh
qua quan ly & trung tam dciu tu ra sao?
Cau 4. Trinh bay each tinh lQ'i nhu~n con l~i (RI). Cho vi du.. Thong tin
nao duQ'c su d\lng khi tinh lQ'i nhu~n con l~i (RI) nhung khong su d\lng khi tinh
ty l~ hoan v6n dciu tu (ROI).
Cau 5. LQ'i nhu~n con l~i (RI) duqc su d9ng nhu la thu6'c do thanh qua
quan ly & trung tam dciu tu ra sao?
Cau 6. Giai thich cong thuc tinh gia chuygn giao t6i thigu.
Cau 7. T~i sao gia chuygn giao t6i thigu la ca s& cho quye"t dinh chuygn
giao? I
Cau 8. Khi nao gia chuygn giao t6i thigu b&ng bie"n phi don vi? Giai thich?
Cau 9. T~i sao khong phan b6 d!nh phi chung cho cac b9 ph~n khi l~p bao
cao bQ ph~n?
Cau 10. M\lc tieu phan tich bao cao bQ ph~n la gi? Nhung chi tieu nao
tren bao cao bQ ph~n duQ'c SU d9ng dg phan tich theo tUng m9c tieu phan tich
bao cao bQ ph~n?
Cau 1. Chi nhanh A cua Cong ty B, c6 lQ'i nhu~n ho~t d9ng trong nam xl
la 60.000ngd tU vi~c SU d\lng tai san duQ'C dciu tu binh quan la 300.000 ngd. Ty
l~ hoan v6n mong mu6n t6i thigu la 15%. Ty l~ hoan v6n dciu tu (ROI) cua chi
nhanh A la bao nhieu?
a. 25% b. 5%
c. 15% d. 20%
Cau 2. Su d\lng du li~u cua cau trAc nghi~m 1, lq i nhu~ n con l~i (RI) cua
chi nhanh A la bao nhieu?
a. 240.000 ngd b. 45.000 ngd
c. 15.000 ngd d. 1.000 ngd
Cau 3. Ne"u muc t6n kho cua doanh nghi~p giam, doanh thu va chi phi
226
khong d6i, ty l~ hoan v6n ddu tu (ROI) cua doanh nghi~p se:
a. tang b. giam
c. khong d6i d. a, b, c: sai
Cau 4. Cong ty X c6 tai li~u sau:
Tai san ho~ t d9ng binh quan 45.000 ngd
Doanh thu 180.000 -
S6 du dam phi 21.600 -
LQ'i nhu~n ho~ t d9ng thudn 9.000
Ty l~ hoan v6n ddu tu (ROI) cua cong ty la:
a. 48% b. 12%
c. 20% d. 30%
Cau 5. Gia Slt doanh thu va lqi nhu~n khong d6i, ty l~ hoan v6n ddu tu'
(ROI) cua cong ty se:
a. tang ne"u tai san ho~t d<?ng tang.
b. giam ne"u tai san ho~t d9ng giam.
c. giam ne"u s6 vong quay tai san giam.
d. giam ne"u s6 vong quay tai san tang.
Cau 6. Chi nhanh mi~n tay cua cong ty N kinh doanh m<?t san phgm duy
nhdt, c6 du li~u nhu' sau:
I>dn gia ban 60 ngd/sp
Bie"n phi do'n vi 36 ngd/sp
Dinh phi hang nam 840. 000 ngd
Tai san ho~t d<?ng binh quan 4.500.000 ngd
Chi nhanh phai ban bao nhieu san phgm d~ d~t du'Q'C ty l~ hoan v6n ddu
tu (ROI) la 16%?
a. 52.000 san phffm b. 65.000 san phffm
c. 240.000 san phgm d. 1.300.000 san phgm
Cau 7. LQ'i nhu~n hi~n t~i cua bl) ph~n A la 36.000 ngd. Tai san du'Q'c ddu
227
tu hi~n t~i cua bQ ph~n A la 200.000 ngd. B9 ph~n A dang xem xet dg mua m(?t
thie"t bi m6'i tri gia 20.000 ngd. Quye"t dinh nay u6'c tinh se gia tang lqi nhu~n
hang nam 2.800 ngd. Ty l~ hoan v6n d~u tu mong mu6n t6i thigu la 12%. Ne"u
mua thie"t bi m6'i nay thi lqi nhu~n con l~i (RI) cua b9 ph~n A:
a. Tang 2.800 ngd b. Tang 16.000 ngd
c. Tang 400 ngd d. Tang 4%
Cau 8. Cong ty X c6 tai li~u sau:
Tai san ho~t d(?ng binh quan 300.000 ngd
Ngudn v6n chu s& huu 50.000
Doanh thu 900.000 -
LQ'i nhu~n ho~ t d(?ng 75.000
Tyl~ hoan v6n mong mu6n t6i thigu 18%
LQ'i nhu~n con l~i (RI) cua cong ty la:
a. 25.000 ngd b. 15.000 ngd c. 21.000 ngd d. 4 75.000ngd
Cau 9. B9 ph~n A san xuftt m(?t chi tie"t dg ban cho khach hang hen ngoai.
Du li~u lien quan de"n bQ ph~n nay nhu sau: Gia ban la 60 ngd/chi tie"t, bie"n phi
don vi la 40 ngd, t6ng dinh phi la 100.000 ngd, nang h/c san xuftt la 20.000 chi
tie"t.
BQ ph~n B trong cung cong ty mua 5.000 chi tie"t tuang tv & nha cung cftp
hen ngoai v6'i gia 58 ngd/chi tie"t. Ne"u b9 ph~n B mu6n mua 5.000 chi tie"t nay tU
b9 ph~n Ava b9 ph~n A khong con nang h/c nhan r6i, khi d6, gia chuygn giao
t6i thigu la:
a. 60 ngd/chi tie"t b. 58 ngd/chi tie"t
c. 40 ngd/chi tie"t d. 45 ngd/chi tie"t
Cau 10. Sli d1;mg du li~u cau triic nghi~m 9, ne"u b9 ph~n A con nang lt!c
nhan r6i, gia chuygn giao m6i chi tie"t la:
a. 60 ngd
b. 40 ngd
c. 45 ngd < gia chuygn giao < 58 ngd
d. 40 ngd < gia chuygn giao < 58 ngd
228
Bai 1.
Cong ty F co du li~u v~ b() ph~n C nam tru6'c nhu sau:
Doanh thu: 2.000.000 ngd
Lqi nhu~n ho~t d()ng 160.000
Tai san ho~t d()ng binh quan 800.000
Tyl~ hoan vO'n dciu tu tO'i thi€u 16%
Yeu ciiu:
1. Tinh ty l~ hoan vO'n dciu tu (ROI) cua b() ph~n C b~ng each sli d~mg ty
sua't lqi nhu~n tren doanh thu va s6 vong quay cua tai san.
2. Tinh lqi nhu~n con l~i (RI) cua b() ph~n C.
Bai 2.
Du li~u tai chinh cua cong ty c6 phcin Minh Nam cho nam tai chinh ke-'t
thuc ngay 31/12/20x2 nhu sau:
Bang can dO'i ke-' toan - Cong ty c6 phcin Minh Nam - ngay 31/12/20x2
31/12/20xl 31/12/20x2
Tai san
Ti~n 120.000 160.000
Phai thu khach hang 110.000 100.000
Hang t6n kho 50.000 60.000
Tai san c6 d!nh (gia tri con l~i) 180.000 160.000
Dciu tu vao cong ty A (c6 phie-'u) 50.000 60.000
Da't dai (chua xay dl;ing) 120.000 120.000
T6ng tai san 630.000 660.000
Ngu6n v6n
Phai tra nguO'i ban 70.000 90.000
Nq dai h~n 500.000 500.000
N gu6n vO'n chu sa huu 60.000 70.000
T6ng ngu6n vO'n 630.000 660.000
Bao cao k~t qua ho~t d()ng kinh doanh - Cong ty c6 phcin Minh Nam -
nam 20x2
Chuong 6: Banh gia trach nhi~m qudn ly
Doanh thu 1.222.000

Chi phi ho~t d9ng 1.099.800
LQ'i nhu~n tru6'c thue" va lai vay (EBIT) 122.200
Thue va lai vay
Chi phi lai vay 60.000
Chi phi thue TNDN 20.000 80.000
LQ'i nhu~n sau thue" 42.200
Cong ty da tra c5 tUc cho c5 dong 32.200 vao nam ngoai.
Yeu cdu:
1. Tinh ty sucit lQ'i nhu~n tren doanh thu, vong quay tai san va ROI cho
nam 20x2.
2. Ne"u ty l~ hoan v6n mong mu6n t6i thi€u la 25%, tinh lQ'i nhu~n con l~i
(RI) cho nam 20x2.
Bai 3.
Cong ty san xucit hang n9i thcit T&X c6 h~ th6ng quan ly theo ki€u phan
quy~n. Hi~n nay, thanh qua quan ly cua cac b9 ph~n trong cong ty du'Q'C danh
gia dlja tren ty l~ hoan v6n ddu tu (ROI). B9 ph~n nao d~t du'Q'c ROI cao nhcit
thi nha quan ly cua b9 ph~n d6 se du'Q'C thuO'ng vao cu6i nam. B9 ph~n san xucit
va kinh doanh nQi thclt van phong cua Cong ty da d~t duQ'C khen thuO'ng trong 3
nam gdn day, c6 tai li~u v~ tinh hinh ho~t d9ng trong nam hi~n t~i nhu sau
(dvt: 1.000 d6ng):
- Doanh thu 40.000.000
- Bien phi 24.000.000
- S6 du dam phi 16.000.000
- Binh phi 12.800.000
- LQ'i nhu~n 3.200.000
- Tai san ho~t d9ng b9 ph~n 16.000.000
Nam tru6'c, cong ty d~t dugc ROI la 15%. Trong nam hi~n t~i, b9 ph~n san
xucit kinh doanh n9i thcit van phong c6 ca h9i kinh doanh m9t dong san phdm
m6'i v6'i v6n ddu tu dlj kien tang them la 4.000.000 ngd. Doanh thu va chi phi
h~ng nam dlj kien cho dong san phdm m6'i nay nhu sau (dvt: 1.000 ngd)
- Doanh thu 8.000.000
- Bien phi 60% doanh thu
- Binh phi 2.560.000
Yeu cdu:
230
1. Tinh ROI cua b<) ph~n san xua't va kinh doanh n<)i tha't van phong nam
hi~n t~i theo 2 truang hQ'p: trudc va sau khi kinh doanh dong san ph§'.m mdi
(ROI duQ'c tinh thong qua ty sua't lQ'i nhu~n tren doanh thu va s6 vong quay tai
san). Ne"u b~n la giam d6c b<) ph~n san xua't va kinh doanh n<)i tha't van phong,
b~n c6 mu6n dftu tu vao d\f an mdi nay khong?
2. Theo b~n, vi sao t6ng giam d6c n6ng long thuc gi9c giam d6c b<) ph~n
san xua't va kinh doanh n<)i tha't van phong thvc hi~n d\f an mc1i?
3. Gia dtnh r&ng ty l~ hoan v6n mong mu6n t6i thigu cua cong ty la 12%
va cong ty danh gia thanh qua quan ly cua cac b<) ph~n d\fa tren lQ'i nhu~n con
l~i (RI).
a. Tinh lQ'i nhu~n con l~i cua b<) ph~n n<)i tha't van phong tru6'c va sau khi
thvc hi~n d\f an mdi
b. Ne"u b~n la giam d6c b<) ph~n san xua't va kinh doanh n<)i tha't van
phong, b~n c6 mu6n dftu tu vao d\f an mdi hay khong? y kie"n cua b~n c6 phu
hQ'p vc1i lQ'i ich chung toan cong ty hay khong?
Bai 4.
Cong ty Phuang Nam c6 b<) ph~n A san xua't va cung ca'p cac lo~i ph9 tung
cho cac b<) ph~n khac trong cong ty. B<) phftn A ding ban lo~i ph9 tung Al va
A2 ra tht truang hen ngoai. B<) ph~n B cung cong ty dad~ nght b<) ph~n A cung
ca'p 4.000 ph9 tung Al m6i nam. Bie"n phi san xua't 1 ph9 tung Al la 23 ngan
d6ng.
B<) ph~n B cling nh~n duQ'c m<)t d~ nght tU m<)t nha cung ca'p ph9 tung (J
hen ngoai v~ vi~c se cung ca'p cho b<) ph~n B ph9 tung tuang tv nhu Al vc1i gia
37 ngan d6ng/ san ph§'.m. E>g c6 thai gian va cac ngu6n l\fc khac nh&m san xua't
ph9 tung cung ca'p cho b<) ph~n B, b<) ph~n A phai cA t giam san xua't lo~i ph9
tung A2. Ph9 tung A2 c6 bie"n phi san xua't la 28 ngan d6ng/ cai va duQ'c ban ra
ngoai tht truang vc1i gia 40 ngan d6ng/cai. Chi phi dong g6i va v~n chuygn dg
tieu th9 1 ph9 tung A2 va Al lftn luQ't la 3 ngan d6ng/ cai va 1,5 ngan d6ng/ cai.
B<) ph~n A hi~n nay dang san xua't va ban 15.000 ph9 tung A2 m6i nam. Ne"u b<)
ph~n A ban ph9 tung Al cho b<) ph~n B, san luQ'ng san xua't va tieu th9 ph9
tung A2 cua b<) ph~n A se giam 20%.
Yeu cdu:
Gia sub<) ph~n A d6ng y chuygn giao 4.000 ph9 tung Al cho b<) ph~n B
m6i nam, hay tinh ph~m vi cua gia chuygn giao. Dung (J g6c d<) cua cong ty
Phuang Nam, vi~c chuygn giao tren c6 lQ'i khong?
Bai 5.
T6ng cong ty N c6 cong ty con A chuyen cung ca'p nguyen v~t li~u cho cac
cong ty con khac va cho khach hang hen ngoai. Cong ty con B d~ nght cong ty
Chuang 6: Banh gia trach nhi~m qudn ly
con A cung cftp m6i nam 60.000 kg nguyen li~u d:Itc bi~t Y v6'i bie-'n phi san xudt
ddn vi la 8.280 ngd/ kg, bie-'n phi dong goi va v~n chuygn ddn vi la 540 ngd/ kg.
M()t nha cung cdp hen ngoai d~ nghi cung cdp dai h~n hang nam 60.000 kg
nguyen li~u d:Itc bi~t Y cho cong ty con B theo dung chdt lttQ'ng yeu cciu v6'i ddn
gia ban 13.320 ngd/ kg. ug co thO'i gian va m:Itt bAng san xudt nguyen li~u d:Itc
bi~t Y cho cong ty con B, cong ty con A phai cAt giam 20% lttQ'ng nguyen li~u X
dtiQ'c san xudt va tieu th\l hang nam. Bie-'t rAng cong ty con A hi~n dang san
xudt va tieu th\l 225.000 kg nguyen li~u X m6i nam v6'i ddn gia ban 14.400 ngd/
kg, bi~n phi san xuftt ddn vi 10.080 ngd/kg, bi~n phi dong goi va v~n chuygn ddn
vi 1.080 ngd/ kg.
Yeu cdu:
1. Xac dinh ph~m vi gia chuygn giao nguyen li~u d:Itc bi~t Y.
2. LQ'i nhu~n cua t6ng cong ty se thay d6i nhu the-' nao khi vi~c chuygn
giao nguyen li~u Y xay ra? Vi~c chuygn giao nay co nen th\fc hi~n khong?
Bai 6.
BC) ph~n san xuftt cua cong ty Thanh Minh dang tinh gia ban cho ph\l tung
M co thg dtiQ'c chuygn giao cho b() ph~n lAp rap trong cung cong ty trong di~u
ki~n con nang l\fc san xuftt du thua. Ca hai b() ph~n d~u la nhung trung tam lQ'i
nhu~n cua cong ty. Chi phi san xuftt ph\l tung M dtiQ'C chi tie"t nhtf sau:
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p 15,0

Chi phi nhan cong trvc tie-'p 11,0
Bie"n phi san xuftt chung 16,5
Dinh phi san xuftt chung 5,5
T6ng c()ng 48,0
BC) ph~n lAp rap sli d\lng ph\l tung M cung v6'i cac ph\l tung khac mua
ngoai dg lA p rap san phffm A. BC) ph~n IA p rap co thg ban san phffm A ra thi
truO'ng v6'i gia 68. Chi phi phat sinh lien quan de"n san phffm A, khong tinh de"n
chi phi ph\l tung M, dtfQ'c chi tie-'t nhu sau:
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p 3,0
Chi phi nhan cong trvc tie-'p 5,0
Bie-'n phi va dinh phi san xuftt chung
T6ng c()ng 9,0
Yeu cdu:
1. Tinh ph~m vi cua gia chuygn giao cho ph\l tung M.
2. Giai thich t~i sao b() ph~n san xuftt se khong muO'n chuygn giao i1 mac
gia bAng bie"n phi san xuftt ph\l tung M.
Bai 7.
232
BC) ph~n A san xudt m()t chi tie't d€ ban cho khach hang hen ngoai. Du li~u
lien quan de'n b() ph~n nay nhu' sau:
Gia ban: 50 ngd/chi ti~t
Bi~n phi: 30 ngd/chi ti~t
Dinh phi: 12 ngd/chi ti~t
(Cac s6 li~u duqc tinh d\fa tren nang l\fc san xudt binh thuO'ng la 40.000
chi tie't/nam)
BC) ph~n B trong cling cong ty mua chi tie't tuo'ng W (J nha cung ca'p hen
ngoai v6'i gia 48 ngd/chi tie't.
Yeu cdu:
1. Gia sll' b() ph~n A c6 th€ ban h~t cac chi tie't n6 san xudt cho hen ngoai.
Xac dinh gia chuy€n giao t6i thi€u. BC) ph~n B nen mua chi tie't tll' b() ph~n A
hay mua ngoai?
2. Gia sll' b() ph~n B cdn 10.000 chi ti~t/nam va b() ph~n A c6 th€ ban
36.000 chi tie't cho hen ngoai. Ne'u 10.000 chi tie't b() ph~n B cdn duqc cung cdp
tU' b() ph~n A thi anh hu&ng d~n lqi nhu~n cua cong ty ra sao?
3. Gia sll' b() ph~n A con nang l\fc du thll'a c6 th€ dap ung toan b() nhu cdu
cua b() ph~n B, luc nay ph~m vi gia chuy€n giao la bao nhieu?
Bai 8.
Di~n nhung du li~u con thi~u vao bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh
cua b9 ph~n sau:
T6ng c()ng Khu v\[c A Khu v\[c B

Sf) ti~n % S6 ti~n % Sf) ti~n %
Doanh thu 1.000.000 --- ----------- ------ ------------- -----
TrU' bi~n phi --------------- --- ----------- ------ ------------- -----
S6 du dam phi --------------- --- 360.000 60 ------------- -----
(Trll') dinh phi b() ph~n --------------- 150.000 200.000
Sf) du b() ph~n --------------- --- ----------- ------ 120.000 30
(Trll') dinh phi chung 40.000
Lqi nhu~n ---------------
Bai 9.
Chuong 6: Banh gia track nhif m qudn ly
T~i cong ty B, thang 7/20x8 c6 tai li~u nhu' sau:

T6ng c9ng San phffm X San phffm Y
S6 luqng san phffm tieu th1:1 (sp) 10.000 12.000
Dan gia ban (ngd /sp) 20,00 25,00
Bie"n phi do'n vi (ngd /sp)
San xucit 9,00 10,00
Ban hang va quan ly 3,00 3,75
Dinh phi (ngd)
San xucit 155.000
Ban hang va quan ly 20.000
Trong t6ng dinh phi san xucit bao g5m 50.000 ngd thut}c san phffm X va
75.000 ngd thu9c san phffm Y.
Yeu cdu:
1. Di~n s6 li~u thich hQ'p vao Bao cao ke"t qua ho~t dt}ng kinh doanh cua
Cong ty B du6'i day.
CONGTYB
Bao cao ke"t qua ho~t dt}ng kinh doanh
Thang 7/20x8
T6ng d)ng San phfim X San phfim Y
S6 ti~n % S6 ti~n % S6 ti~n %
Doanh thu
Tru bie'n phi
San xufft
BHva QLDN
T6ng bie'n phi
S6 du dam phi
Tru dinh phi b9 ph<%n
S6 du b9 ph<%n
Tru dinh phi chung
San xufft
BHva QLDN
T6ng dinh phi chung
Lqi nhu<%n
2. Gia sll' cong ty B quye't dinh tang s6 lu'Q'ng san phffm san xua't va tieu
234
thl;l san phgm X. Ne'u th9c hi~n quye't dtnh nay, d\f kie'n doanh thu se tang them
80.000 ngd (gia ban khong d6i) ddng thO'i dtnh phi san xugt tang them 25.000
ngd. Cong ty B co nen th9c hi~n quye't dtnh nay khong?
Bai 10.
T6ng cong ty Blnh Minh co hai cong ty thanh vien M va N. Cong ty M san
xuftt va kinh doanh san phgm X. Cong ty N la cong ty thuang m~i kinh doanh
san phgm Y. Tai li~u t~i hai cong ty nay nam 20x3 nhu sau:
Cong ty M:
San luqng san xua't va tieu thl;l 20.000 san phdm X
Dan gia ban 160 ngd/sp
Bie'n phi don vt 48 ngd/sp
Dtnh phi b9 ph~n 800.000 ngd
S6 giO' may/ san phdm 4 giO'/sp
Co 40% djnh phi bf) ph~n cua Cong ty M la djnh phi khong ki~m
soat duf!c
Cong ty N:
San luqng tieu th'-:1 8.000 san phdm Y
Dan gia ban 100 ngd/sp
Bie'n phi don vt 40 ngd/sp (trong do don gia mua SPY: 36 ngd/sp)
- Dinh phi b9 ph~n 160.000 ngd
Co 20% djnh phi bf) ph~n cua Cong ty N la djnh phi khong ki~m
soat duf!c
Dinh phi chung toan cong ty 998.400 ngd
Yeu ciiu:
1. L~p bao cao b9 ph~n cho t6ng cong ty Blnh Minh trong nam 20x3 (bao
gdm c9t s6 ti~n va c9t % - chi tie't cho tllng cong ty thanh vien)
2. Cong ty N dang d\f dinh mua 8.000 san phgm Y tu cong ty M. Ne'u san
xuftt san phgm Y, cong ty M d\f tinh bie'n phi/ san phdm Y la 16 ngd/ san phdm
va s6 giO' may d€ san xua't 1 san phgm Y la 0,5 giO'. Do sll' dl;lng ngudn l\fc san
xuftt san phgm X d€ san xuftt san phdm Y nen cong ty M khong phat sinh them
dtnh phi. Xac dinh ph~m vi gia chuy€n giao bie't r&ng t6ng s6 giO' may t6i da cua
cong ty M la 80.000 giO'.
Bai 11.
Chuang 6: Danh gia trach nhi~m quan ly
Bao cao ke"t qua ho~t d9ng kinh doanh nam 20xl cua cong ty thuang m~i Y
nhu' sau:
Chi tieu S6 ti~n (tri~u d6ng) %
Doanh thu 2.500 100
Bie"n phi 1520 60,8
S6 du dam phi 980 39,2
Btnh phi 870
LQ'i tUc thudn 110
Cong ty dang tim each gia tang lqi nhu~n, cho bie"t them m9t s6 thong tin
nam 20xl nhu' sau:
- Cong ty kinh doanh tren hai khu V\fC phia Biic va phia Nam. a
khu V\I'C
phia Nam doanh thu la 1.700 tri~u/ nam, bie"n phi la 1.020 tri~u/ nam. S6 con l~i
la doanh thu va bie"n phi cua khu V\I'C phia Biic. Btnh phi trvc tie"p khu phia Biic
la 220 tri~u/ nam, cua khu phia Nam la 300 tri~u/ nam.
- Cong ty chi ban hai lo~i san phdm Ava B.
- CJ khu phia Biic doanh thu cua san phdm A la 500 tri~u va cua san phdm
B la 300 tri~u, ty l~ bie"n phi tren doanh thu la 55% d6i v6'i san phdm Ava 75%
d6i v6'i san phdm B, dtnh phi tr\[c tie"p cua san phdm A la 100 tri~u va cua san
phdm B la 90 tri~u.
Yeu ctlu:
1. L~p bao cao bQ ph~n cho cong ty (chi tie"t theo khu V\fC kinh doanh va
san phdm kinh doanh)
2. Can cu cac bao cao tren, cho bie"t cong ty cdn phai htu y vdn d~ gi dg
cai thi~n lqi nhu~n cho nam t6'i?
Bai 12.
Cty XYZ c6 tai li~u nhu sau: (Ban vt tinh: 1.000.000d)
San San San
phdmX phdmY phdmZ
Doanh thu 2.000 3.000 5.000
Gia v6n hang ban 700 1.900 3.100
Lqi nhu~n gQp 1.300 1.100 1.900
Chi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p 800 1.200 2.000
LQ'i nhu~n 500 (100) (100)
Bie"t r&ng:
236
Ty l~ bie'n phi san xuS:t tren doanh thu 30% 50% 40%
Ty l~ bie'n phi ngoai san xuS:t tren doanh thu 10% 5% 5%
Btnh phi bQ ph~n 400 1.400 2.450
Toan bQ dtnh phi bQ ph~n se mS:t di ne'u bQ ph~n d6 ngung kinh doanh.
Yeu ciiu:
1. L~p bao cao b() ph~n cho cong ty XYZ. Cong ty c6 nen ngu'ng kinh
doanh lo~i san phdm nao khong? Giai thich.
2. Ne'u cong ty ngting kinh doanh san phdm Y thi m(>t luqng khach hang
se chuygn sang mua san phdm X. Luc nay doanh thu san phdm X dtj kie'n tang
10%. Cho bie't lqi nhu~n cua cong ty se tang (giam) bao nhieu?
Bai 13
Cong ty AB v6'i t6 chuc quan trt g6m:
H<)i d6ng quan trt kiem chuc nang Ban Giam dO'c chtu trach nhi~m v~ d~u
tu, kinh doanh cua cong ty.
H~ thO'ng cac phong ban chuc nang pht,Ic Vl,l do Ph6 giam dO'c hanh chinh
nhan sv
pht,I trach.
Ban vt kinh doanh san phdm A do Giam dO'c A pht,I trach va dan vt kinh
doanh san phdm B do Giam dO'c B pht,I trach
Trong nam X, cong ty c6 sO' li~u chi tie't tUng b(> ph~n nhu' sau
Chi tieu Cac phong Ddn vi kinh Ddn vi kinh

ban doanh doanh
chuc nang Sanphdm A San phdm B
SO' luqng tieu tht,I (sp) 10.000 8.000
Ban gia ban (d/sp) 2.000 7.500
Tyl~ bi€n phi tren gia ban(%) 60% 70%
Btnh phi & tUng b() ph~n (d) 6.000.000 5.000.000 10.000.000
Tai san Slt dt,Ing t~i thO'i digm (d)
- B~u nam 99.000.000 23.000.000 64.000.000
- CuO'i nam 101.000.000 25.000.000 66.000.000
Cong suS:t ho~t d(>ng tO'i da (sp) 12.000 10.000
237
Yeu c~u (cac cau d()c l~p nhau)

1. L~p bao cao b9 ph~n cua cong ty AB chi tiet theo tUng dcm vi kinh doanh.
Bigt rAng chi phi chung phan b6 cho tUng dan vi kinh doanh theo ty l~
dinh phi da cam ket cua dan vi kinh doanh A la 40%, cua dan vi kinh
doanh B la 60% .
2. Tinh ROI, RI dg do luO'ng thanh qua quan ly (J ph?m vi toan cong ty, (J
ph?m vi tUng nha quan tri A, nha quan tri B va danh gia So' b9 thanh qua
quan ly d?t hay khong d?t m9c tieu. Biet rAng, ROI t6i thigu phai d?t (J
ph?m vi cong ty la 7%, (J ph?m vi cac do'n vi kinh doanh la 12%.
3. Hi~n t?i dan vi kinh doanh san phgm B dang mua san phgm A tU ben
ngoai v6'i gia thi truO'ng la 1. 900 d/sp. Dan tj kinh doanh san phgm B dtJ
tinh mua san phgm A tU dan vi kinh doanh san phgm A dg che bien thay
cho mua ngoai v6'i gia mua la 1.800 d/sp, s6 luqng mua t6i thigu la 8.000 sp
va neu vi~c chuygn nhuqng n9i b9 dti<JC ch:lp nh~n, do'n vi kinh doanh A
giam duqc 5% bien phi lien quan den ho?t d9ng ban ra thi truO'ng. Xac
dinh ph?m vi hqp ly cua do'n gia chuygn nhuqng n9i b9 tU do'n vi kinh
doanh san phgm A sang dan vi kinh doanh san phgm B va cho biet d~ xu:lt
cua dan vi B duqc ch:lp nh~n hay khong, giai thich.
Bai 14
Cong ty AB c6 s6 li~u lien quan den cac b9 ph~n t?i cong ty nhu sau.
Chi tieu Congty AB B() ph~nA B() ph~n B

Doanh thu (d) 10.000.000 4.000.000 8.000.000
Bien phi (d) 7.200.000 2.000.000 6.000.000
Dinh phi kigm soat dtiQ'C (d) 1.300.000 1.000.000 1.000.000
Dinh phi khong kigm soat dtiQ'C (d) 1.000.000 500.000 600.000
(phan b6 dinh phi chung (J c:lp tren)
Tai san SU d9ng binh quan (d) 5.000.000 2.000.000 3.000.000
ROI t6i thigu cua tUng bQ ph~n (%) 6% 8% 8%
Yeu c~u
1. Tinh ROI, RI cua cong ty va tung b9 ph~n. Tu d6, trinh bay ngAn g~m giai
phap tang ROI, RI cho cong ty va tUng b9 ph~n.
2. Thl,ic te, trong chi phi cua b9 ph~n A kigm soat, c6 chi phi trong giai do?n
ch(J San xu:lt la 25%, giai do?n che bien la 40%, giai do?n kigm tra la 10%,
giai do?n v~n chuygn la 15%, giai do?n chO' dqi giao hang la 10% va ty l~
chi phi lien quan den ho?t dQng t?O gia tri binh quan cua Cong ty cung
238
nganh la 40%. Xac djnh, danh gia chi phi c6 lien quan de'n ho~t d<)ng t~o
gia tr! cua chu ky giao hang (J b<) ph~n A va trinh bay giai pha p d€n tang
hi~u qua kinh te' v<1i b<? ph~n nay.
3. Theo s6 li~u th6ng ke b6 sung ngoai thong tin tai chinh lien quan de'n b<?
ph~n A, b<? ph~n B (J cong ty nhtt sau.
Chi tieu BQ ph~nA BQ ph~n B

Phudng di~n khach hang
Ty l~ ph§.n tram khach hang hai long 20% 40%
Ty l~ ph§.n tram hang ban bi tra l~i 10% 10%
Ty ty ph§.n tram giao hang tr~ 20% 20%
86 lugng khach hang m<1i Tang 10% Tang 30%
.....
Phudng di~n quy trinh kinh doanh n(>i bQ
Ty l~ ph§.n tram doanh thu san ph~m m<1i 20% 30%
ThO'i gian dtta m<)t san ph~m m<1i ra th! trttO'ng 2.880 h 2.160 h
Ty l~ ph§.n tram san ph~m da dang tren san ph~m 20% 20%
tieu th9
Bie'n d<)ng chi phi khong t6t + 10% 10%
Ty l~ ph§.n tram san ph~m khie'm khuye't
Chu ky giao hang 288 h 264 h
Chu ky san xu~t 240 h 216 h
Thai gian bao hanh, stl'a chua 24 h 24 h
Thai gian tra lO'i phan ct.la khach hang 4h 5h
.....
Phudng di~n h9c hoi va phat trMn
Nhung sang kie'n cua ngttO'i lao d<)ng (tinh tren s6 Tyl~ 15% Tyl~ 17%
lao d<)ng)
Ltto'ng va phuc lqi nguO'i lao d<)ng 10 d 15d
Co' sa v~t ch~t, thie't bi ph9c V\} cho lao d<)ng (tinh 10 dv 12 dv
tren 1 ngu'O'i)
Can cu vao s6 fo~u thanh qua tai chinh C1cau1 va nhung thong tin b6 sung nay nh~n
xet thanh qua tai chinh ct.la ho~t d<)ng nao c6 tinh dam bao ho'n trong tu'o'ng lai.
Chuang 6: Danh gia track nhirm qucm ly

Cong ty c6 phftn Kie'n T~o c6 ca cdu t6 chuc ho~t d<?ng kinh doanh hi~n t~i gflm
1. M9t H9i dflng quan tri gflm 3 nguO'i va Chu tich H9i dflng quan tri la nguO'i
quan ly, chiu trach nhi~m cao nhdt vg dftu tu va giam sat tdt ca ho~t
d(>ng, thanh qua ho~t d(>ng kinh doanh cua cong ty.
2. Ban giam d6c g6m 5 nguO'i va T6ng giam d6c la nguO'i quan ly, chiu trach
nhi~m cao nhdt ho~t d(>ng kinh doanh cua cong ty. Hi~n t~i, T6ng giam
d6c ciing chinh la Chu tich H9i d6ng quan tri cong ty.
3. H~ th6ng cac phong ban chuc nang ph\lC V\l cho ho~t d(>ng kinh doanh toan
cong ty va tUng tru'O'ng phong la ngu'O'i quan ly, chiu trach nhi~m cao nhdt
vg ho~t d(>ng va chi phi cua phong. H~ th6ng phong ban ph\lC V\l gflm
phong nghien cuu thi truO'ng, phong ky thu~t cong ngh~, phong tai chinh,
phong ke' toan, phong nhan st,t, phong cong ngh~ thong tin, phong ca s&
v~t chdt, phong quan h~ cong chung, phong dt,t an dftu tu.
4. H~ th6ng cac dan vi ho~t d(>ng san xudt va kinh doanh do tUng Giam d6c
kinh doanh chiu trach nhi~m cao nhdt vg ho~t d9ng va thu nh~p, chi phi
cua cac ho~t d9ng. H~ th6ng cac dan vi ho~t d(>ng san xudt va kinh doanh
nay g6m ho~t d9ng san xudt va kinh doanh san phdm A, ho~t d(>ng san
xudt va kinh doanh san phdm B.
5. H~ th6ng cac dan vi ho~t d(>ng san xudt do tUng Giam d6c san xudt chiu
trach nhi~m cao nhdt vg ho~t d(>ng va chi phi cua cac ho~t d(>ng san xudt.
H~ th6ng cac dan vi ho~t d(>ng san xudt nay gflm ho~t d(>ng san xudt san
phdm A, ho~t d(>ng san xudt san phdm B, ho~t d(>ng san xudt khac lien
quan de'n san xudt va cung Ling m9t lo~i san phdm lam chdt xuc tac d€ che'
bie'n san phdm A, san phdm BO' cong ty.
Tinh hu6ng 1. D€ dap Ling st,t thich nghi v6'i xu the' h9i nh~p va m& r(>ng kinh
doanh qu6c te', theo dg nghi cua Ban giam d6c, cong ty cftn phai hoan thi~n h~
th6ng phan quygn. Dg xudt nay du'Q'c HQi dflng quan tri chdp nh~n va Ban giam
d6c dang c6 nhu cftu thue m9t chuyen gia vg linh vt,tc nay. V6'i kie'n thuc vg ke'
toan trach nhi~m, anh chi hay xay dt,tng va thuye't trinh cho H9i d6ng quan tri,
Ban giam d6c vg t6 chuc h~ th6ng cac trung tam trach nhi~m cua cong ty (bao
g6m sa d6 t6 chuc, s6 lu'Q'ng cac trung tam trach nhi~m va chuc nang, quygn h~n
cua tUng trung tam).
Tinh hu6ng 2. Sau khi xem xet dg xudt cua b~n, H9i d6ng quan tri va Ban
giam d6c cua cong ty trao d6i them v6'i m9t cong ty tu vdn. Cong ty tu vdn nay
da chdp nh~n dg xudt cua b~n la hQ'p ly nhu'ng con c6 m9t vai bdt dflng vg vdn
dg nhan st,t ma b~n dg xudt d6 la khong nen tach rO'i T6ng giam d6c (Thu9c
trung tam kinh doanh) v6'i. vi tri Chu tich H9i dflng quan tri(Thu9c trung tam
dftu tu). Anh chi bi~n lu~n va giai thich cho vi~c dg xudt tach bi~t giUa T6ng
240
giam dO'c v6'i chu tjch H9i d6ng quan trj.
Tinh hu6ng 3. Sau khi nghe bi~n lu~n va giai thich vg dg xu8:t tach bi~t giUa
T5ng giam dO'c v6'i Chu tjch H(>i d6ng quan tr!, Ban giam dO'c co dg xugt, nen
chang phan chia b6't quygn va trach nhi~m vg dftu tU dai h~n cua H(>i dflng quan
tr! cho Ban giam dO'c. Anh ch! trinh bay quan di€m vg dg xu8:t nay.
Tinh hu6ng 4. Sau khi xem xet toan bq nhung dg xu8:t, tu v8:n va va tranh
lu~n, cong ty da ch8:p nh~n h~ thO'ng ke" toan trach nhi~m cua cong ty bao g&m.
Mqt trung tam dftu tu do Chu tjch Hqi d6ng quan tr! ph9 trach, gi:in Hgn
v6'i quan ly va chju trach nhi~m toan b() vg chie"n luqc, dftu tu' va giam sat
tgt ca ho~t d()ng, thanh qua ho~t d()ng kinh doanh cua cong ty.
M()t trung tam dftu tu do T5ng Giam dO'c ph9 trach, gi:in Hgn quan ly, chju
trach nhi~m gi6'i h~n v~ m()t s6 dftu tu' duqc uy quy~n va giam sat tgt ca
ho~t dqng, thanh qua ho~t dqng kinh doanh cua cong ty.
Mqt trung tam chi phi khong djnh muc do Ph6 T5ng Giam dO'c ph9 trach,
gi:in Hgn v6'i quan ly, chju trach nhi~m v~ ho~t dqng, chi phi cua h~ thO'ng
cac phong ban ph9c Vl;l.
M()t trung tam chi phi djnh muc do Pho T5ng Giam d6c ph9 trach, gi:in Hgn
v6'i quan ly, chju trach nhi~m vg ho~t dqng, chi phi cua h~ thO'ng cac don vi
san xu8:t.
Mqt trung tam kinh doanh do Giam dO'c kinh doanh ph9 trach, gi:in li~n v6'i
quan ly, chju trach nhi~m v~ ho~t d()ng, doanh thu, chi phi cua ho~t dqng
san xu8:t kinh doanh san ph~m A.
M()t trung tam kinh doanh do Giam dO'c kinh doanh ph9 trach, gi:in Hgn v6'i
quan ly, chju trach nhi~m vg ho~t d()ng, doanh thu, chi phi cua ho~t d()ng
san xu8:t kinh doanh san ph~m B.
D\fa tren co c8:u t5 chuc quan ly nay, anh ch! xay d\fng va thuye"t trinh vg h~
thO'ng chi tieu va bao cao b() ph~n cua tUng trung tam trach nhi~m tru6'c H<)i
d6ng quan tr!, Ban giam dO'c.
Tinh hu6ng 5. Khi trinh bay bao cao v~ trung tam chi phi khong djnh muc
duqc, bao cao g6m co hai phftn la phftn t5ng hqp chi phi cua cac phong ban va
chi phi cua Pho T5ng Giam dO'c ph9 trach; phftn chi phi rieng cua tUng phong
ban. Bao cao nay da g~p S\f tranh lu~n gay gi:it cua cac tru&ng phong. Cac tru'O'ng
phong cho rAng, khong cftn thie"t phai chi tie"t rieng cho tUng phong ban vi nguO'i
chtu trach nhi~m a dfty la Pho T5ng Giam dO'c. SU' d9ng kie"n thuc ke" toan trach
nhi~m, anh ch! trinh bay quan di€m cua m1nh va tranh lu~n v~ y kie"n nay.
Tinh hu6ng 6. Khi trinh bay bao cao cua trung tam chi phi djnh muc duqc, bao
cao g&m g&m co hai phftn la phftn t5ng hqp chi phi cua cac don vi san xugt va
chi phi cua Pho T5ng Giam dO'c ph9 trach va phftn chi phi cua rieng tUng don vi
san xuat. Bao cao nay C(ing g~p S\l' tranh lu~n gay gilt ell.a cac Giam d6c san
xuat. Cac Giam d6c san xuat cho ding, khong cftn thie't phiii chi tie't rieng cho
tung ddn vi san xuat vi nguO'i chiu trach nhi~m & day la Ph6 T6ng Giam d6c. Su
d\lng kie'n thuc ke' toan trach nhi~m, anh chi trinh bay quan digm ell.a minh va
tranh lu~n v€ y kie'n nay.
Tinh hu6ng 7. Khi trinh bay bao cao ell.a trung tam kinh doanh, bao cao nay
cCing g~p S\l' tranh lu~n ell.a cac Giam d6c kinh doanh. Cac Giam d6c kinh doanh
C(ing cho r~ng c6 cftn thie't phai tach rieng thanh cac bao cao thanh qua trong
quan ly hai ho~t d9ng kinh doanh dQC l~p nay hay khong khi ma da c6 T6ng
giam d6c ph\l trach v€ ho~t d9ng kinh doanh ell.a cong ty. Su d\lng kie'n thuc ke'
toan trach nhi~m, anh chi trinh bay quan digm ell.a minh va tranh lu~n v€ y
kie'n nay.
Tinh hu6ng 8. Khi trinh bay bao cao ell.a trung tam dftu tu, bao cao nay cfmg
g~p S\l' tranh lu~n ell.a cac thanh vien H9i d6ng quan tri va Ban giam d6c. H9
cho r~ng, hai bao cao nay c6 ve trung l~p v€ do ltiO'ng va danh gia thanh qua
dftu tu vi tat ca d€u thg hi~n qua chi tieu chu ye'u la ROI va RI. Su d\lng kie'n
thuc ke' toan trach nhi~m, anh chi trinh bay quan digm ell.a minh va tranh lu4n
v€ y kie'n nay.
Tinh hu6ng 9. Sau m9t nam ho~t d9ng, ke' toan ph\l trach da l~p va bao cao
thanh qua quan ly ell.a trung tam chi phi dinh muc duqc cho Ban Giam d6c v&i
m~u va m9t s6 thong tin chi tie't sau.
BAO cAo THANH QUA QUAN LY TRUNG T.AM CHI PHI DlNH MUc DU(JC
Chi T6ng hQ'p Chi ti~t
tieu trung San xuilt khac
San xuilt san San xuilt san
tam chi phdmA phdmB --
phi
Chi phi T6ng Chi phi T6ng Chi T6ng
(T6ng chi 1 sp chi phi 1 sp chi phi (d) phi 1 chi phi
phi - d) (d/sp) (d) (d/sp) sp (d)
(d/sp)
Bie'n 11.700.000 1.000 2.500.000 2.000 8.000.000 800 1.200.000
phi
T6ng 4.800.000 1.500.000 2.000.000 1.300.000
dinh
phi bQ
ph~n
Dinh 1.200.000
phi
chung
242
Cho bie't,
San luqng san xua't tht!c te' cua san phfim A la 2.500 sp, cua san phfim B la
4.000 sp, cua san phfim c la 1.500 sp.
Muc ho~t d9ng tht!c te' tang so v&i ke' ho~ch cua san phfim A tang them 20%,
cua san phfim B tang them 10%, cua san phfim C giam 15%.
Chi phi 1 san phfim tht!c te' so v&i ke' ho~ch cua san phfim A tang them 10%,
cua san phfim B giam bat 5%, cua san phfim C tang them 10%.
Anh chi trinh bay quan digm cua anh chi v~ bao cao tren va l~ p l~i, giai thich
ro v~ bao cao trach nhi~m cua trung tam chi phi dinh muc duqc ne'u cho rAng
bao cao tren chu'a hqp ly.
Tinh hu6ng 10. Sau m9t nam ho~t d9ng, ke' toan ph1,1 trach da bao cao thanh
qua quan ly cua trung tam lqi nhu~n cua ho~t d9ng san xua't kinh doanh san '
phfim A nhu' sau.
BAO cAo THANH QUA QUAN LY CUA TRUNG T.AM L(jl NHU~N
Ho~t d9ng san xua't va kinh doanh san phfim A
Chi tieu Tfnh cho 1 san Tinh cho 8.000 sp Ty I~ tren doanh
philm (d/sp) (d) thu (%)
Doanh thu 5.000 40.000.000 100

Bie'n phi 3.000 24.000.000 60
SO' du dam phi 2.000 16.000.000 40
Binh phi 10.000.000 25
Lqi nhu~n 6.000.000 15
Chi tie't, trong dinh phi c6 70% la dinh phi phat sinh ban d§.u cua ho~t d<)ng san
xua't kinh doanh san phfim A va 20% la dinh phi du'<JC phan b6 tU chi phi cac
phong ban va 10% con l~i la chi phi cua ca'p tren tinh cho ho~t d<)ng san xua't
kinh doanh san phfim A.
Anh chi trinh bay quan digm cua anh ch! v~ bao cao tren va l~ p l~i, giai thich
ro v~ bao cao trach nhi~m cua trung tam lqi nhu~n ne'u cho rAng bao cao tren
chu'a hqp ly.
Tinh hu6ng 11. Sau m9t nam ho~t d9ng, ke' toan ph1,1 trach da bao cao thanh
qua quan ly cua trung tam ddu tu (J ph~m vi toan cong ty va (J phdn T6ng giam
dO'c ph1,1 trach nhu sau.
Chuang 6: Banh gia track nhi~m qucin lj
BAo cAo THANH QUA QUAN LY cuA TRUNG TAM n.Au TU

Chi tieu H(H d6ng quan trj Ban giam do'c
Chu tjch h{>i d6ng quan T6ng giam do'c
tri (d) (d)
Doanh thu 100.000.000 100. 000. 000
Chi phi 95.000.000 87.500.000
Lqi nhu~n 5.000.000 12.500.000
?
Tai san sll' d1,mg binh 100.000.000 80.000.000
quan
ROI 5% 16%
RI 1.000.000 6.100.000
Anh chi trinh bay quan digm cua anh chi v~ bao cao tren va l~p l~i, giai thich
ro v~ bao cao trach nhi~m cua trung tam ddu tu' ne"u cho r&ng bao cao tren chu'a
hqp ly. Bie"t r&ng, ROI mong mu6n t6i thigu trong nam & ph~m vi quan ly cua
H<)i d6ng quan tri la 4%, cua Ban giam d6c la 8%.
Tinh huo'ng 12. V6'i ca cgu quan ly va h~ th6ng ke" toan trach nhi~m cua cong
ty Kie"n T~o & tinh hu6ng 4, chi phi cua cac be) ph~n san xugt khac & tinh hu6ng
9. Hi~n t~i, be) ph~n san xugt kinh doanh san phgm A dang m& r(>ng san xugt
kinh doanh san phgm A & thi truO'ng nu6'c ngoai. St! m& r(>ng nay g~p phai kh6
khan trong vi~c mua chgt xuc tac dg che" bie"n. C9 thg, ne"u mua chgt nay & thi
tru'O'ng nu'6'c ngoai gia mua la 3.500 d/sp trong khi d6 gia mua (J trong nu'6'c chi
c6 2.500 d/sp. Vi v~y, be) ph~n san xugt kinh doanh san phgm A dang tim
phu'ang an mua san phgm nay tU b(> ph~n san xugt khac (J cong ty trong nu'6'c.
Hi~n t~i, cong sugt san xugt t6i da cua be) ph~n san xugt khac la 2.500 sp, dang
khai thac 1.500 sp. Anh chi cho bie"t nhung phuang phap tinh gia chuygn giao
n<)i be) c6 thg ap d9ng cho tinh hu6ng nay va phan tich nhung thu~n lqi, h~n
che" cua cac phu'ang phap tinh gia chuygn giao n<)i be). Qua nhi~u ldn trao d6i, b(>
ph~n san xugt kinh doanh san phgm A chi c6 thg mua v6'i gia 2.900 d/sp. B&ng
kie"n thuc dinh gia chuygn giao n(>i b9 theo gia thi tru'O'ng, anh chi cho bie"t
thuang v9 mua ban n<)i b(> tren nen tie"n hanh hay khong, ne"u tie"n hanh thi
tinh hinh lqi nhu~n cua cac be) ph~n tham gia nhu' the' nao, giai thich, chung
minh b&ng s6 li~u. Bie"t r&ng khi chuygn ra nu'6'c ngoai, be) ph~n san xugt khac
phai chiu them m<)t khoan bie"n phi la 500 d/sp lien quan de"n thue" va v~n
chuygn.
Tinh huo'ng 14. Ngoai vi~c g~p kh6 khan v~ gia tang chi phi cua san phgm
khac, khi m& r<)ng kinh doanh (J nu'6'c ngoai, b(> ph~n san xugt kinh doanh san
244
phffm A cfing g~p phai sac ep c~nh tranh rgt 16'n v~ gia ban. Bg c6 thg t6n t~i
va phat trign, b9 ph~n san xugt kinh doanh san phffm Ada xem xet l~i toan b9
quy trinh san xugt kinh doanh. v6'i quy trinh san xugt kinh doanh hi~n t~i, chi
s6 hi~u qua ho~t dt}ng san xugt (Manufacturing cycle efficiency - MCE) cua b9
ph~n nay la 40%, cong ty dang nghien cliu dg ming cao chi s6 hi~u qua nay. Bg
dap ling yeu cdu nay, b9 ph~n san xugt kinh doanh san phffm Ada mO'i ddn vi
tu vgn. Bdn vi nay d~ xugt nen cai ti~n san xugt dg rut ngiin thO'i gian ch~ bi~n
nh{tm tang MCE tu d6 g6p phdn giam gia thanh, giam gia ban. B{tng nhffng
ki~n thuc v~ MCE, anh chi phan tich va cho y ki~n c6 d6ng tinh v6'i d~ xugt nay
hay khong, ly giai nhffng hgt d6ng v~ d~ xugt nay trong thvc hi~n m9c tieu
giam gia ban cua cong ty n~u c6.
Tinh hu6ng 15. Ngoai vi~c g~p kh6 khan v~ gia tang chi phi cua san phffm
khac, giam gia ban tren thi tntO'ng, khi mO' rt}ng kinh doanh a mt6'c ngoai, b9
ph~n san xugt kinh doanh san phffm A ciing cdn xay d1jng tdm nhin, chi~n ltfQ'C
va m9c tieu ro rang trong ddu tu, kinh doanh, c~nh tranh. Theo anh chi, v6'i
nhffng thong tin c6 duqc tU cac tinh hu6ng tren du dg xay d1jng mqt ban d6
chi~c luqc hay chua, n~u chua, anh chi dua ra y ki~n ca nhan tu vgn cho cong ty
cdn cung cgp them nhffng thong tin gi.
Cau 15. SU' d9ng cac thong tin b~n da d~ xugt O' tinh hu6ng 14 va mt}t s5 gia
dinh cdn thi~t v~ s6 li~u. Anh chi phat thao sd b9 ban d6 chi~n luqc va giai
trinh mfJi quan h~ giffa cac phudng di~n tren ban dB chi~n lUQ'C nay.
Dap an cau hoi triic nghi~m:

Cau 1: dCau 2: c Cau 3: a Cau 4: c Cau 5: c
Cau 6: bCau 7: c Cau 8: c Cau 9: a Cau 10: d
Sau khi nghien
cAc QUYET DINH dtu chuang nay, nguai
h<Jc c6 thi:
vE GIA BAN • Hiiu du<Jc mf)t sd
luu y v& ly thuyit
ca ban c6 dnh
huang d~n dinh
gia ban sdn phcim.
Trong th1)'.c ti€n ho~t d()ng kinh doanh, • Biit each dinh gia
quy€t djnh v€ gia la m<}t trong nhung quy€t ban sdn phcim sdn
djnh quan tr<;mg. Gia ban san phdm ra thj xutft hang log,t,
tru'(1ng du'Q'C tinh toan nhu' th€ nao Se anh dinh gia san phclm
hu&ng rdt 16'n d€n stj thanh cong hay that b~i dich v-q,va nhilng
cua doanh nghi~p, d€n k€t qua va hi~u qua cua uu nhu<Jc diim khi
doanh nghi~p. Phan tich thong tin v€ chi phi la v<J,n d-q,ng cac
m<}t hu6'ng ti€p c~n ph6 bi€n cho vi~c djnh gia, phuang phap dinh
cung cdp thong tin dg nha quan trj dua ra cac gia nay.
quy€t djnh v€ gia. Ben c~nh each ti€p can nay, • Bi~t each dinh gia
cac doanh nghi~p ciing c6 thg ti€p can gia san ban sdn phcim theo
phdm tren thj tru'C1ng dg tinh toan gia ban cho chi phi m-q,c tieu
doanh nghi~p, dg xay dtjng muc gia phu hQ'p v6'i va nhilng uu,
thj tru'dng va cfing phu hQ'p Vdi di€u ki~n Cl,l thg nhu<Jc diim khi
cua doanh nghi~p. Chuang nay gi6'i thi~u each v<J,n dlf,ng phuang
thuc djnh gia ban san phdm ph6 bi€n d nhi€u phap dinh gia nay.
doanh nghi~p la djnh gia ban theo chi phi thtjc
hi~n Va djnh gia ban theo chi phi IDl,lC tieu.
246
Dinh gia ban san phffm trong n~n kinh te" thi truO'ng da dtiQ'C trinh bay
kha chi tie"t trong kinh t~ h<;>c vi mo. Trong n~n kinh te" thi truO'ng, dinh gia ban
san phffm, dich v9 phai d~t tren n~n tang quan h~ cung cdu, chiu sv tac d(>ng
cua quan h~ cung cdu. Quan h~ cung cdu chi ra m(}t nguyen ly CCI ban la gia ca
thay d6i theo quan h~ cung cdu, sv thay d6i quan h~ cung cdu d~n de"n thay d6i
gia can b~ng. Trong thi truO'ng W do c~nh tranh, quan h~ cung cdu thay d6i
khach quan du&i tac d(>ng cua ban tay VO hinh; nhling trong thi truO'ng d(>c
quy~n, quan h~ cung cdu con chiu sv tac d(>ng ra't ldn cua chinh sach d(>c quy~n.
Gia can b~ng trong thi truO'ng chi ra m(>t nguyen ly hon la con s6 c9 thg khi
dinh gia. D6 la nguyen ly cam nh~n v~ gia ban cua doanh nghi~p trong thi
trliO'ng thong qua St! cam nh~n V~ tang hay giam gia ban C1;l thg dtiQ'C doanh
nghi~p tinh toan dua. Khi gia ban doanh nghi~p tinh toan dua vao thi truO'ng c6
XU htidng tang them Se phan anh gia doanh nghi~p dtidi gia can b~ng CO thg
di~u chinh tang va nguqc l~i, khi gia ban doanh nghi~p tinh toan dua vao thi
trliO'ng CO XU htidng giam Se phan anh gia doanh nghi~p tren gia can b~ng nen
di~u chinh giam.
M1:1c tieu dinh gia cua doanh nghi~p hu&ng de"n bu diip chi phi va nang cao
ke"t qua, hi~u qua kinh te". Dg d~t dtiQ'C m9c tieu nay, dinh gia San phffm CO thg
tie"p c~n theo nhi~u phuang phap ky thu~t khac nhau. Ti~p c~n dinh gia tU chi
phi trong ho~t d(>ng san xua't kinh doanh t~i doanh nghi~p ho~c tie"p c~n tU gia
ban thi truO'ng, tu chi phi m1:1c tieu dg d~t duqc gia ban trong thi truO'ng.
Trong chuang nay, vi~c dinh gia ban dtiQ'C trinh bay chu yeu tu each tie"p
C~n tll chi phi hen trong doanh nghi~p Va each tiep C~n chi phi mlJ.C tieu, chi phi
theo gia tu th! truerng.
Dinh gia ban san phffm san xua't hang lo~t c6 thg tie"p c~n theo phuang
phap toan b9 ho~c theo phuang phap trvc tie"p. M6i phuang phap c6 nhung ky
thu~t tinh toan va Liu nhliQ'C digm nhftt djnh.
1. Dfnh gia ban theo phudng phap toan b()

Theo quan digm cua phuang phap toan b(>, ta't ca chi phi san xua't d~u lien
quan de"n ke"t qua San xua't nen gia thanh cua San phffm dtiQ'C San xua't ra g{)m
ta't ca chi phi san xua't, g6m bie"n phi san xua't va dinh phi san xua't). Tu d6,
vi~c tinh gia ban theo phuang phap toan b9 dt!a tren m(>t s6 nguyen ly, ky thu~t
tinh toan ca ban sau:
247
Chuang 7: Cac quy~t dtnh v~ gia ban
Gia thanh dan vi= T6ng chi phi san xudt I Ke"t qua san xudt
= Bie'n phi san xudt mfii sp + (Dinh phi san xudt I Ke"t qua
san xudt)
Chi phi tie'p c~n phuang phap toan b() g6m chi phi san xuat, chi phi ban
hang, chi phi quan ly doanh nghi~p. Gia ban xac dinh theo phuang phap toan b()
duQ'C xay dtjng tren Co' SO' CQng them vao chi phi san xudt m(}t gia s6 (s6 ti€n
tang them dung dg bu dA p chi phi ngoai san xudt va t~o lqi nhu~n).
Ky thu~ t xac djnh gia ban theo phuo'ng pha p toan b()
Xac djnh lQ'i nhu~n m\lc tieu,
Xac djnh chi phi ngoai san xudt (chi phi ban hang, quan ly),
Xac djnh chi phi san xudt, gia thanh do'n vi hay chi phi n€n.
Xac djnh ty l~ s6 ti€n tang them tren chi phi n€n,
Xac dinh sci ti~n tang them : Chi phi san xufft (chi phi n€n) x Ty l~ sci
ti€n tang them
Xac djnh gia ban
Dan gia ban = Gia thanh dan vi + Sci ti€n tang them tren gia thanh dan vi
T6ng gia ban = T6ng chi phi san xufft + S6 ti€n tang them tren t6ng chi
phi san xudt
Chi phi n~n la gia thanh san xufft dan vi san phdm, bao g6m chi phi
nguyen v~t li~u trljc tie'p, chi phi nhan cong trljc tie'p va chi phi san xudt chung.
Sci ti~n tang them phai du dg bu dAp chi phi ban hang, chi phi quan ly
doanh nghi~p, d6ng thO'i phai dam bao cho doanh nghi~p c6 m()t muc hoan v6n
mong mu6n.
Dg xac djnh ty l~ s6 ti€n tang them, tru6'c tien la xac djnh m()t ty l~ hoan
v6n dciu tu (ROI) ma doanh nghi~p mong mu6n d~t duqc dg tU d6 xac djnh muc
hoan v6n mong mu6n, sau d6 ty l~ s6 ti€n tang them se duqc xac djnh dg c6 thg
d~t duqc muc hoan vein mong mu6n. Muc hoan v6n mong mu6n dung dg bu dAp
chi phi sit d\}ng v6n va d~t duqc lQ'i nhu~n mong mu6n.
Muc hoan v6n mong mu6n = ROI x Tai san duQ'C dciu tu
Chi phi ban hang, chi

Muc hoan v6n
Tyl~ s6 phi quan ly doanh +
mongmu6n
ti€n tang nghi~p x.100%
=
them S6 luQ'ng san phdm x Gia thanh san xudt
tieu th\1 do'n vj san phdm
248
Vi dv. 7.4:
Cong ty X san xuclt hang lo~t san phffm A c6 tai li~u lien quan d€n san
phffm nay nhu' sau: (dvt: 1000 d6ng)
- Chi phi nguyen v~t li~u trlfc ti€p m(?t san phffm 29
- Ch~ phi nhan cong trljc ti€p m(?t san phffm 2
- Bi€n phi san xuclt chung m(?t san phffm 4
- Dinh phi san xuftt chung m(?t nam 250.000
- Bi€n phi ban hang va quan ly doanh nghi~p m()t san phffm 1
- Dinh phi ban hang va quan ly doanh nghi~p m()t nam 100.000
- Gia sli Cong ty da ddu tu 5.000.000 dg ti~n hanh san xuclt va ban 50.000
san phffm A m5i nam, ty I~ hoan v6n ddu tu (ROI) mong mu6n cua Cong ty Ia 20%.
Hay dinh gia ban san phffm A theo phuo'ng pha p toan b9.
Gia ban san phdm du'Q'C xac dinh nhu' sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Chi phi n~n cho m()t san ph~m la:
- Chi phi nguyen v~t li~u trljc ti€p: 29
- Chi phi nhan cong trljc ti€p: 2
- Chi phi san xuftt chung (4+5): ~
C()ng 40
Tyl~ s6 ti~n = [(50.000x 1) + 100.000] + (5.000.000x 200/o) x Oa>lo= , %
1 57 5
tang them 50.000x40
SO' ti~n tang them cho m()t do'n vi san phdm la: 40 x 57 ,5% = 23
Minh hqa 7.4 - Phie'u djnh gia ban mC)t ddn vj san phdm
(Theo phu'o'ng pha p toan b())
Chi phi n~n:
- Chi phi nguyen v~t li~u trljc ti€p 29
- Chi phi nhan cong trljc ti~p 2
- Chi phi san xuclt chung (4+5) 9
C()ng 40
SO' ti~n tang them: 23
Gia ban: 63
M(?t s6 vftn d~ v~ d!nh gia theo phuo'ng phap toan b9
• Thong tin d!nh gia ban theo phu'o'ng phap toan b9 c6 thg ti€p c~n thu~n
lQ'i tU bao cao tai chinh.
• V6'i phu'o'ng phap toan b() gdn nhu' tclt ca chi phi cua doanh nghi~p du'Q'C
Chuang 7: Cac quy~t dtnh v& gia ban
tinh vao gia va lQ'i nhu~n ding do doanh nghi~p quyet dtnh nen quye't dtnh v€
gia co ve d~ dang.
• Tuy nhien, each tinh gia theo phu'ang phap toan b9 gAn li€n v6'i m9t s6
h~n che c§.n xem xet khi dtnh gia ban la khong chi ra du'Q'c quan h~ chi phi -
gia ban, khong chi ra du'Q'C m6i quan h~ giaa gia ban v6'i St/ thay d6i cua San
lu'Q'ng (cung c§.u), khong chi ra du'Q'c hi~u qua sll' d\lng cac ngu6n ltfc kinh te,
khong chi ra du'Q'C ph~m vi gi6'i h~n va tinh linh ho~t CUa gia ban trong th!
tru'O'ng.
• N goai ra, dtnh gia ban theo phu'ang pha p to an b9 se g~ p kho khan khi
chi phi ban hang va quan ly kho co thg tach rieng ra cho tUng san ph~m nen
vi~c xac dinh gia ban Se khong d~t du'Q'C tinh chinh xac dg dam bao lQ'i nhu~n
m\}C tieu d~t ra cho tung san ph~m.
2. Dinh gia ban theo phudng phap trljc tie"p
Theo quan digm cua phu'ang phap trtfc tiep, chi c6 bien phi san xuat lien
quan v6'i ket qua san xuat nen gia thanh cua san ph~m du'Q'C San xuat chi g(}m
bien phi san xuat
Gia thanh dan vi = T6ng bien phi san xuat I Ket qua san xuat
Chi phi tiep c~n phuang phap trvc tiep trong dtnh gia g6m bien phi va
dtnh phi. Gia ban xac dtnh theo phu'o'ng phap trvc tiep du'Q'C xay dtfng tren co' s&
ct)ng them vao bien phi (ph§.n n€n c6 dtnh cua gia ban) mt)t gia s6 (s6 ti€n tang
them tren bien phi dung dg bu dAp dtnh phi va t~o lQ'i nhu~n).
Ky thu~t xac dtnh gia ban theo phu'ang phap trtfc tiep
Xac dinh lQ'i nhu~n m\lc tieu,
Xac dtnh dtnh phi,
Xac dtnh t6ng bien phi, bien phi do'n vi hay chi phi n€n,
Xac dtnh ty l~ s6 ti€n tang them,
Xac dtnh s6 ti€n tang them: Bien phi san xuat kinh doanh x Ty l~ s6 ti€n
tang them
Xac dtnh gia ban
Ban gia ban = Bien phi dan vi + 86 ti€n tang them tren bien phi dan vi
T6ng gia ban = T6ng bien phi+ 86 ti€n tang them tren t6ng bien phi
Chi phi n€n la bien phi dan vi san ph~m, bao g6m bien phi nguyen v~t
li~u trvc tiep, bien phi nhan cong trvc tiep va bien phi san xuat chung, bien phi
ban hang va bien phi quan ly doanh nghi~p.
86 ti€n tang them phai bu dAp du'Q'c dinh phi san xuat, dinh phi ban hang,
dinh phi quan ly doanh nghi~p Va dam bao cho doanh nghi~p d~t du'Q'C muc hoan
v6n mong mu6n.
250
Tuang W nhu phuang pha p toan b(), dg xac dinh ty l~ s6 ti~n tang them
truck tien la xac dinh m<)t ty l~ hoan v6n dciu tu (ROI) ma doanh nghi~p mong
mu6n d~t dtiQ'c dg tU do xac dinh muc hoan v6n mong mu6n, sau do ty l~ s6 ti~n
tang them Se du'Q'C xac dinh dg CO thg d~t du'Q'C muc hoan vfin mong mufin.
Muc hoan v6n
= ROI x Tai san du'Q'C dciu tu'
mongmu6n
Tyl~ (%) s6 ti~n tang them du'Q'c tinh nhu' sau:

Tyl~ s6 T6ng djnh phi + Muc hoan v6n mong mu6n
ti~n tang = S6 lugng san Bie'n phi x 100%
them x
phdm tieu th9 dan vi
Trong cong thuc tren, t6ng djnh phi bao g6m djnh phi san xudt, djnh phi
ban hang, djnh phi quan ly doanh nghi~p.
Vi d'1 7.5:
Can cu vao du li~u (J vi d9 7.4, gia ban san phdm du'Q'C tinh b~ng phu'o'ng
phap trtjc tie'p nhu' sau: (dvt: 1.000 d6ng)
Chi phi n~n cho m<)t san phdm la:
- Bie'n phi nguyen v~t li~u trtjc tie'p: 29
- Bie'n phi nhan cong trtjc tie'p: 2
- Bie'n phi san xudt chung: 4
- Bie'n phi ban hang va QLDN: 1
C()ng: 36
Tyl~ s6 ti~n = 250.000+ 100.000+ (5.000.000x 20%) x lOO% = 75 %

tang them 50.000x36
S6 ti~n tang them cho m()t dan vi san phdm la: 36 x 75% = 27
Minh ho~ 7.5 · Phie'u djnh gia ban m()t ddn vj san phdm
(Theo phuang phap trtjc tie'p)
Chi phi n~n
- Bie'n phi nguyen v~t li~u trtjc tie'p 29
- Bie'n phi nhan cong trtjc tie'p 2
- Bie'n phi san xudt chung 4
- Bie'n phi ban hang va QLDN 1
C()ng: 36
S6 ti~n tang them 27
Gia ban 63
Vcii phuang phap trt,tc tie"p, gia ban du<Jc tie"p c~n d\fa tren hai thanh phdn
chinh la bie"n phi n~n va dinh phi, lQ'i nhu~n rn\lc tieu, tu d6 giup doanh nghi~p
nh~n dinh du'Q'c quan h~ chi phi - gia ban, rnO'i quan h~ giaa gia ban vcii st,t thay
d6i cua san lu'Q'ng (cung cdu), sv hi~u qua trong SU d\}ng ngu6n lt,tc kinh te", ph~rn
vi gidi h~n va tinh linh ho~t cua gia ban (each ung XU chi phi). Tuy nhien, hen
c~nh nhung uu digrn tren, gia ban tie"p c~n theo phuang phap trt,tc tie"p ding giin
li~n vcii nhung h~n che" la trong tht,tc ti~n kh6 c6 thg phan chia chi phi thanh
bie"n phi, dinh phi rn()t each chinh xac, khong c6 nhung ngu6n thong tin c6 slm
v~ bie"n phi, dinh phi tu bao cao tai chinh nhu phuang pha p toan bl) khi dinh
gia. Ngoai ra, dinh gia ban theo phuang phap trt,tc tie"p ciing se g~p kh6 khan
khi dinh phi kh6 c6 thg tach rieng ra cho tUng san ph~m nen vi~c xac dinh gia
ban Se khong d~t du'Q'C tinh chinh xac trong darn bao lQ'i nhu~n Ill\}C tieu d~t ra
cho tling san ph~rn.
M()t s6 v~n d~ v~ dinh gia cdn chu y. Dinh gia ban theo phuang phap toan
bl) ciing nhu' theo phu'o'ng phap trt,tc tie"p d~u hu'dng d~n xac dinh gia dg darn bao
Ill\IC tieu lQ'i nhu~n rnong rnuO'n. LQ'i nhu~n Ill\IC tieu (J day c6 thg la lQ'i nhu~n
tru'dc chi phi thue" thu nh~p doanh nghi~p ho~c lQ'i nhu~n sau chi phi thue" thu
nh~p doanh nghi~p. Vi v~y, khi xac dinh ty l~ s6 ti~n tang them, tuy thu()c vao
lQ'i nhu~n Ill\}C tieu d~t ra d ph~rn vi nao Se di~u chinh chi phi ngoai san XU~t
hay dinh phi thich hQ'p. Dinh gia theo phuang phap toan bl) hay phuang phap
trt,tc tie"p giin li~n vdi rn()t quy trinh tinh gia san ph~rn c6 tinh chu quan cua
doanh nghi~p, sau d6 du'a gia nay vao thi truang va di~u chinh gia sao cho cho
phu hQ'p vcii tinh hinh th! truang. Bi~u nay ~n chua rn()t rui ro la ne"u gia di~u
chinh khong d~t du'Q'c st,t thich hQ'p vcii thi truang thi nguy co' r~t cao v~ st,t dB
vfi' huy ho san ph~rn va huy ho quy trinh san xu~t kinh doanh san ph~rn.
Gia ban dich V\l v~ co' ban cCing du'Q'c tie"p c~n tinh toan theo phuang phap
toan bl) ho~c phu'o'ng phap trt,tc tie"p. Tuy nhien, do d~c thu cua ho~t d()ng dich
V\l, sll' d\}ng chu ye"u lao d()ng hay rnay rn6c thie"t bi nen khi dinh gia cdn c6 rn()t
vai di~u chinh v~ hinh thuc cho phu hQ'p - xay dt,tng gia ban xoay quanh s6 gia
lao d()ng trt,tc ti~p ho~c s6 gia ho~t d()ng rnay rn6c thie"t bi
Gia ban dich V\l =
Chi phi lao d()ng trt,tc tie"p + Ph\l phi theo lao d()ng trt,tc tie"p + LQ'i nhu~n
Ill\}C tieu cua lao d{)ng
Ho~c
Chi phi thie"t bi trt,tc tie"p + Ph\l phi theo thie"t bi + LQ'i nhu~n Ill\IC tieu cua
thie"t bi
252
Ngoai ra, ne'u khi thvc hi~n dtch v9, doanh nghi~p c6 sli d9ng v~t tu,
nguyen li~u, gia dtch v9 duqc tinh them ph§.n gia gia v~t tu, nguyen li~u
Gia v~t tu: Gia mua v~t tu+ Ph9 phi v~t tu+ Lqi nhu~n m9c tieu cua v~t tu
Tu d6,
Gia ban san phffm = Gia thai gian + Gia nguyen v~t li~u
dtch V\} lao d(>ng sli d9ng
Gia thai gian lao d(>ng: thu'C1ng du'Q'C xac dtnh theo gia m<)t gia cong lao
d(>ng trvc tie'p.
Chi phi ph9c v9 Muc hoan v6n
Gia m<;>t Chi phi nhan cong
va quan ly tinh mongmu6n
gia cong = trvc tie'p tinh tren 1 +
tren 1 gia lao + tinh tren 1
lao d(>ng gia lao d(>ng
d(>ng gia lao d(>ng
Gia cua nguyen v~t li~u sli d9ng du'Q'C tinh theo cong thuc
Gia cua NVL Tri gia mua NVL 86 ti~n
= +
theo h6a ddn tang them
86 ti€n Trt gia mua NVL Tyl~ s6 ti~n tang
= x
tang them theo h6a ddn them
Ty I~ s6 ti~n tang them duqc tinh phai dam bao bu diip duqc toan h9 chi
phi da ho ra d€ quan ly nguyen v~t li~u dua vao kinh doanh nhu chi phi bao
quan, chi phi v~ gi~y ta, chi phi quan ly ... va dam bao c6 duqc m<;>t khoan lqi
nhu~n h<Jp ly cho vi~c sli d9ng nguyen v~t li~u.
Vi~c tinh toan gia lao d(>ng va gia v~t tu' hay nguyen li~u thu'C1ng du'Q'C th€
hi~n tren bang sau
•••
•••
eee.ac"'
BANG U'OC TiNH GIA LAO E>QNG BANG U'OC TiNH GIA V~ r-oi••
BQ ph~n ..... Lo~i v~t tll' ...•.
Cac y~u t6 TOng Tmh cho Cac y~u t6 T6ng Ty 1~ tren gia
Gia lao d{lng s6 ti~n 1 gi6' Gia v~t tll' s6 ti~n mua v~t tU'
1.Chi phi lao d9ng tn,l'c ti~p 1.Gia mua v<1\t tll'
. LU'ang
-Cac khoan trich theo IU'ang
2.Ph1,1 phi lao dc?ng 2.Phl,I phi V<1\t tll'
- Chi phi ph1,1c VIJ •• - Chi phre ..
-Chi phi ... -Chi phi ...
3.LQ'i nhu~n m1,1c tieu 3.LQ'i nhu~n m1,1c tieu
C{>ng gia lao dc?ng Cc?ng gia v<1\t tll'
Trong coc y~u t6 cciu thQnh non gio lao d{>ng, gio v~t tll':
> Y~u t6 (1) IQ y~u t6 c6 djnh IQ ph§n n~m cua gio hon d!ch v1,1
> Y~u t6 (2) VQ (3) IQ coc y~u t6 Jinh ho~t cii th~ di~u chinh khi djnh gio
Chuang 7: Cac quy~t d?nh v~ gia ban
Vi d'1 7.6:
T~im9t cong ty dtch V\l sll'a chua xe hoi c6 30 cong nhan sll'a chua lam vi~c
40 giO' m()t tu§.n, m9t nam lam vi~c 50 tu§.n. Cong ty dt! kie'n se d~t dugc
10.000d lgi nhu~n cho m()t giO' cong sll'a chua va 180.000 ngan d6ng lgi nhu~n tU
ho~t d9ng kinh doanh phl;l tung trong nam dt! toan. T6ng trt gia mua nguyen v~t
li~u theo h6a don dt! kie'n dua ra sll' dl;lng trong nam la 1.200.000 ngan d6ng.
Cac chi phi sau day do cong ty dt! kie'n trong nam dtJ toan:
(Dvt: 1.000 d6ng)
Dich Vt,I Kinh doanh
sua chua phv tung
- Ltidng cong nhan sua chua 900.000
-;Luuµg quiin l:Y djch v1,1 sUa chUa 120.000
- Lti~ng quan ly phv tung 108.000
1 Ltidng nhan vien van phOng 50.000 42.000

- BHXH, BHYT, KPCD (19%/ltidng) 203.300 28.500
- Chi phi pht,IC Vt,I 90.000 81.500
- Khdu hao TSCD 270.000 100.000
- Chi phi khac 61.700
Gia sll' trong thvc te' c6 phat sinh m()t cong vi~c sll'a chua binh quan tieu
hao 10 giO' cong lao d()ng trvc tie'p va 1.500.000d chi phi ph\l tung. Hay xac dtnh
gia cua cong vi~c sll'a chua nay.
Can cu vao tai li~u tren, tru6'c he't ta tie'n hanh tinh gia m()t giO' cong lao
dQng Cua dtch Vl;l sU'a chua Va ty l~ s6 ti~n tang them cho ho~t d9ng kinh doanh
phl;l tung theo dtJ toan.
T6ng s6 giO' lao d()ng trvc tie'p trong nam la: 30 cong nhan x 40 giO'/ tu§.n x
50 tu§.n/nam = 60. 000 giO'
Minh h9a 7.6: Tinh gia 1 gio cong lao d()ng va ty I~ s6 ti~n tang
them theo d\i toan
(Dvt: 1.000 d6ng)
Dich vv slia chua Kinh doanh pht,I tung
T6ng chi phi va lgi T6ng chi phi va lgi % s6
Gia 1 gia
nhu~n dlf kie'n nhu~n dlf kie'n tinh ti~n
cong lao
tinh cho 60. 000 gia cho 1.200.000 pht,I tang
d<)ng
cong lao d(mg tung xudt su dvng them
• Ltidng cong nhan sua chua 900.000
• Trich BHXH, BHYT, 171.000
KPCD(19%)
254
C()ng: 1.071.000 17,85
Luong quan ly slia chua 120.000
Luong quan ly ph1:1 tung 108.000
Luong nhan vien van phong 50.000 42.000
Trich BHXH, BHYT, KPCB 32.300 28.500
(19%)
Chi phi ph1:1c v1:1 90.000 81.500
Khdu hao TSCB 270.000 100.000
Chi phi khac 61.700

C()ng: 624.000 10,t 360.000 30%
• Lqi nhu~n mong muO'n
Dtch v1:1 SC (10 x 60.000 giO') 600.000 10
Ph1:1 tung (15% x 1.200.000) 180.000 15%
T<fng cc)ng 2.295.000 38,25 540.000 45%
Trong bang tren, ty l~ s6 tign tang them duqc tinh nhu sau:
360.000 180.000
Tyl~ s6 tign
tang them = + = 45%
1.200.000 1.200.000
Xac djnh gia cua cong vi~c slia chua tieu hao 10 giO' cong lao d()ng trt,tc tie"p
va 1.500.000d chi phi ph9 tung:
- Gia cua thO'i gian lao d()ng trt,tc tie"p: lOg x 38.250 = 382.500d
- Gia cua nguyen v~t li~u Slt d9ng:
• Gia nguyen v~t li~u ghi tren h6a dan: 1.500.000d
• 86 tign tang them (1.500.000 x 45% ): 675.000d
T6ng gia cua cong vi~c slia chua la: 2.557.500d
Trong ng~n h~n, doanh nghi~p c6 th~ phai d6i m~t v6'i m()t s6 truO'ng hqp
kinh doanh d~c bi~t nhu la:
• M()t doanh nghi~p nh~n duqc m()t dan d~t hang v6'i m()t gia d~c bi~t va
chi mua m()t l~n trong truO'ng hqp doanh nghi~p con nang lt,tc san xudt nhan r6i.
• Doanh nghi~p bi c~nh tranh trong ddu th~u cung cdp san phffm.
• Doanh nghi~p phai ho~t d()ng trong digu ki~n kh6 khan, thi ph~n giam
Chuang 7: Cac quy~t d?nh v~ gia ban
va phai giam gia ban.

B€ xac dinh gia ban trong cac truO'ng hqp d~c bi~t, doanh nghi~p thuO'ng
sli d9ng each tinh trvc tie"p (each tinh dam phi) ma khong sli d9ng each tinh
toan b9, la do:
• Cach tinh tr\(c tie"p cung cftp cho ngttO'i dinh gia nhi€u thong tin chi tie"t
hem la each tinh toan b9 va thong tin duqc cung cftp rftt phu hqp dg sli d9ng
trong phan tich mO'i quan h~ Chi phi - KhO'i lttqng - Lqi nhu<%n (C - V - P).
• Cach tinh tr\(c ti~p cung cftp thong tin v€ ph~m vi linh d9ng cua gia, VI
the" n6 c6 th€ giup cho nha quan tri linh ho~t dua ra cac quye"t dinh v€ gia ban
m9t each nhanh ch6ng trong cac trtiO'ng hqp d~c bi~t.
B€ minh h9a cho tinh thich hqp cua phtto'ng phap tr\(c tie"p dO'i v6'i vi~c
dinh gia ban san phffm trong cac trtiO'ng hqp d~c bi~t, chung ta nghien cll'u vi d9
sau:
Vi d\l 7.7:
Cong ty y dang c6 nang l\(c san xuftt nhan rfii, nh<%n dtiQ'C m9t do'n d~t
hang d~c bi~t cua khach hang z (khach hang khfing thttO'ng xuyen) mua 10.000
san phffm v6'i gia 19 d6ng m9t san phdm va chi d~t mua m9t ldn.
Phie"u tinh gia cua m9t do'n vi san phffm nay duqc cung cftp theo hai
phtto'ng phap nhu sau: (dvt: d6ng)
Phudng phap toan bf> Phudng phap trqc tie'p
Chi phi nguyen v<%t li~u trljc tie"p 6 Chi phi nguyen v<%t li~u tr\(c tie"p 6
Chi phi nhan cong tr\(c tie"p 7 Chi phi nhan cong trljc tie"p 7
Chi phi san xuftt chung 7 Bie"n phi san xuftt chung 2
20 Bi~n phi ban hang va quan ly
?"
Chi phi san xuftt dan vi 1
doanh nghi~p
SO' ti€n tang them (20%) 4 Bie"n phi do'n vi 16
SO' ti€n tang them (50%) 8
Gia ban 24 Gia ban 24
~ Phudng phap toan bf>

Cong ty Y c6 nen chftp nh<%n dan d~t hang nay khong khi cong ty dang c6
nang l\(c san xu<it nhan rfii. Phie"u tinh gia theo each tinh toan b9 khong cung
cftp nhung thong tin huu ich cho qua tdnh ra quye"t dinh, b&i v1 ne"u dtja vao tai
li~u cua phie"u tinh gia nay va gia dttqc d€ nghi th! ke"t qua th\(c slj la khong hftp
d~n, c9 th€ la: (dvt: d6ng)
- Doanh thu (10.000 san phffm x 19): 190.000
- T6ng chi phi san xuftt (10.000 san phffm x 20): 200.000
256
- Lgi nhu~n g(>p: (10.000)
N€u can cu vao k€t qua tinh toan (J tren ta tha'y: M~c du chua tinh toan
de'n vi~c bu d&p cac chi phi ngoai san xua't thl. 18 tu don hang da fa 10.000 d5ng,
va day th\fc slf la ke't qua co thg lam cho nha quan tri quye't dinh khong cha'p
nh~n don hang nay.
Tuy nhien trong di~u ki~n nang l\fc san xua't nhan r6i cong ty c6 thg cha'p
nh~n don d~t hang nay. Va'n d~ dugc d~t ra la nh~n hay khong nh~n don d~t
hang la tO't nha't. f)g giai quye't va'n d~ nay cong ty cdn phai sll' d9ng each tinh
trvc ti€p dg c6 dugc nhung thong tin huu ich.
~ Phudng phap trgc tie'p (dam phi)
Phi€u tinh gia d\fa tren each tinh trvc tie'p cung ca'p nhung thong tin huu
ich dg ra quye't dinh. Phi€u tinh gia dugc xay d\fng theo each ling xii' cua chi phi
nen n6 phu hgp v6'i mO'i quan h~ chi phi - khO'i lugng - lgi nhu~n, t~o di~u ki~n
thu~n lgi cho nha quan tri dua ra cac quye't dinh ma khong cdn phai nghien cuu
them cac tai li~u chi phi, C\l thg la: Do cong ty y c6 nang l\fc san xua't nhan r6i,
nen phdn dinh phi khong cdn phai tinh trong quye't dinh cha'p nh~n hay khong
cha'p nh~n don d~t hang nay, vl. the' phdn doanh thu tU don d~t hang d~c bi~t
chi cdn bu diip phdn bie'n phi, phdn con l~i chinh la lgi nhu~n thu dugc tU don
d~t hang. Chung ta gia sll' rAng bie'n phi don vi san phffm tinh cho don d~t hang
d~c bi~t khong c6 gl thay d6i so v6'i bie'n phi don vi san phffm trong di~u ki~n
san xua't bl.nh thuO'ng hi~n nay, ta c6: (dvt: d5ng)
- Doanh thu (10.000sp x 19): 190.000
- Bie'n phi (10.000sp x 16): 160.000
- SO' du dam phi thu dugc tU don d~t hang: 30.000
Do dinh phi khong tang them khi san xua't them 10.000 san phffm, nen lgi
nhu~n thu dugc tU don d~t hang se fa 30.000 d5ng. Vl v~y, cong ty Y nen cha'p
nh~n don d~t hang nay.
TU' nhung vein d~ tren c6 thg tha'y rAng, phuong phap trvc tie'p chua d\fng
m9t mftu dinh gia c6 san ma nha quan tri c6 thg d\fa vao d6 dg dua ra cac quye't
dinh v~ gia trong cac truO'ng hgp d~c bi~t.
Phuong phap tr\fc tie'p dg dinh gia ban san phffm co thg dugc trl.nh bay
theo mftu t6ng quat nhu sau:
Minh h9a 7. 7: Miu t6ng quat: Phudng phap tntc tie'p d~ dfnh gia ban
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p: xx
Chi phi nhan cong tr\fc tie'p: xx
Bie'n phi san xua't chung: xx
Bie'n phi ban hang va quan ly doanh nghi~p: xx
Bi€n phi don vi: xx (n~rt)

- Pham vi
So ti~n tang them: xx }
linh d9ng
Gia ban san phdm: xx (dinh)
Trong mciu dinh gia tren, gia ban san phdm c6 th€ dtiQ'C xac dinh trong
ph~m vi tU n~n de'n dinh, trong d6 gia ban t~i dinh la gia ma nha quan tri
mong muon di~.t dtiQ'C Va cftn thie't phai d~t dtiQ'C doi v6'i nhung san phffm ban V~
lau dai. Nhttng nha quan tri c6 th€ linh d9ng trong vi~c dinh gia ban san phdm
ma gi6'i h~n thdp nhdt la bie'n phi do'n Vi (chi phi n~n) trong mQt SO cac trlidng
hQ'p d~c bi~t nhu sau:
- Truong hQ'p thu nh~t
Khi doanh nghi~p c6 nang Ive san xudt nhan r6i nhung l~i khong th€ SU
d9ng n6 d€ tang doanh thu v6'i gia ban chinh thuc.
Trong truO'ng hQ'p nay, m<;>i vi~c SU d9ng nang Ive nhan r6i d€ lam cho
doanh thu nhi~u hon bie'n phi va chi phi tang them (ne'u c6) d~u lam tang lgi
nhu~n chung cua doanh nghi~p.
Doanh nghi~p c6 th€ v~n d9ng vdn d~ nay vao vi~c thvc hi~n cac don d~t
hang d~c bi~t d6i v6'i cac san phdm chinh thuc ma do'n vi dang san xudt, cho
nhung khach hang ma doanh nghi~p khong thuO'ng xuyen cung cdp ho~c thvc
hi~n nhung don d~t hang d~c bi~t ma doanh nghi~p chua san xudt. Ne'u gia ban
tU nhung do'n d~t hang nay 16'n ho'n bie'n phi do'n viva chi phi tang them (ne'u
c6) thi don d~t hang se dugc chdp nh~n.
- Trnong hQ'p thu hai
Khi doanh nghi~p ho~t d9ng trong di~u ki~n kh6 khan, thi tru'O'ng trO' nen
bdt lgi doi v6'i cac san phdm do doanh nghi~p san xudt ra, vi d9 nhu nhu cftu
tieu th9 san phdm giam nhanh ch6ng bu(>c doanh nghi~p phiii giam nhanh gia
ban san phdm.
Trong di~u ki~n nhu v~y, bdt ky m9t khoan so du dam phi nao ma doanh
nghi~p c6 th€ thu du'Q'c d€ bu dAp dinh phi ciing d~u tot hon la phiii ngung toan
b9 ho~t d(>ng. BO'i vi ne'u nhu' ngung ho~t d9ng thi luc d6 se khong c6 m9t khoan
so du dam phi nao d€ bu dAp cho dinh phi.
- Trnong hQ'p thu ha
Khi doanh nghi~p ho~t d9ng trong di~u ki~n c~nh tranh ddu thftu.
Mciu dinh gia du'Q'C xac dinh theo phu'o'ng phap trvc tie'p d~c bi~t c6 ich
trong cac tru'O'ng hQ'p c~nh tranh ddu thftu, vi n6 cho bie't ph~m vi linh ho~t cua
gia d€ tU d6 dua ra gia trung thftu thoa man du'Q'c m9c tieu lQ'i nhu~n. Trong
258
di~u ki~n c~nh tranh da'u thciu thi doanh nghi~p c6 thg linh ho~t h~ bot gia va
chi ccin d~t m()t s6 du dam phi khiem t6n k~t hqp v<1i s\f quay vong v6n nhanh,
v<in c6 thg c6 hi~u qua cao cho qua trinh sinh lqi. Th~m chi ca trong tinh hu6ng
doanh nghi~p bu()c phai ho~t d()ng v<1i muc h~ch toan 16 (s6 du dam phi khong
du dg bu dAp dinh phi) nhung di~u nay c6 le v<in thoa dang han la doanh nghi~p
khong c6 s6 du dam phi nao dg bu dAp cho phcin dinh phi da dciu tu.
- Anh hudng cua chi phi Cd h()i d~n vi~c djnh gia
Chung ta hay xem xet anh huO'ng cua chi phi ca h()i d<fo vi~c dinh gia ban
san phclm qua phan tich vi d9 sau:
Vi d¥ 7.8:
Cong ty H la cong ty san xua't kinh doanh hang may m~c, kinh doanh 5
lo~i m~t hang: ao So' mi, ao dcim, vay, ao canh, va qucin tay. C6 tai li~u nhu sau:
- Tai li~u lien quan de'n vi~c san xua't cac lo~i san phclm theo ke' ho~ch:
(dvt: 1.000 d6ng)
Ao so mi Aod~m Vay Ao canh Qu~n tay
Gia ban 50 152 90 80 110

Bie'n phi don vi 40 104 68 44 73
SDBP don vi 10 48 22 36 37
Thdi gian dn thie't dg SX
0.4 0.8 0.5 0.4 0.5
1 SP (giO' may)
SDDP 1 gio may 25 60 44 90 74
- 86 luqng san phdm san xua't va tieu th9 dg d~t t6i da h6a lqi nhu~n theo
ke' ho~ch:
SO' lu<Jng san pha".m SO' lu<Jng san pha".m SO' lugng
Lo~isan ban thcip nhcit SO' gia dlf kie"n ban them SO' gia san pha".m
pha".m (theo dctn di~.t may theo nhu cdu th! may ban cao
hang) truang nhcit
(1) (2) (3) (4) (5) (6)
Ao canh 5.000 2.000 10.000 4.000 15.000
Qudn tay 4.000 2.000 5.000 2.500 9.000
Ao ddm 2.000 1.600 6.000 4.800 8.000
Vay 6.000 3.000 3.000 1.500 9.000
Ao set mi 6.000 2.400 0 0 6.000
T6ng d)ng 23.000 11.000 12.800 47.000
Chuang 7: Cac quyit dtnh v~ gia ban
Bie't r~ng nang hfc san xua't t6i da cua cong ty la 23.800 giO' may.
Gia SU co m()t khach hang m6'i chu'a c6 trong danh m\IC khach hang cua
cong ty H, mu6n mua 2000 ao so mi va san sang tra gia cao hon 50.000 d6ng/1
ao so mi. Gia ban phai la bao nhieu dg cong ty H thu du'Q'C lqi nhu~n cho don
d~t hang d~c bi~t nay?
Do khong con nang hfc san xua't du thua nen ne'u mu6n nh~n don d~t hang
nay th! cong ty H bu()c phai clit giam m()t s6 m~t hang may m~c khac dg san
xua't them 2000 ao so mi. Tu bo vi~c san xua't va tieu th\! m()t s6 san phclm c6
lqi lam phat sinh chi phi co h()i va chi phi co h()i nay chinh la muc lqi nhu~n bi
ma't di do cong ty H khong con san xua't s6 san phclm nay nua. M6i ao so mi c~n
0,4 giO' may, v6'i 2000 ao so mi cua hQ'p d6ng m6'i c~n t6ng c()ng 800 giO' may. Do
phai c~n them 800 giO' dg san xua't them ao so mi nen cong ty H phai bo b6't
vi~c san xua't m()t s6 cac san phclm may m~c khac, va va'n d€ la quye't dinh nen
lo~i bo san xua't san phclm nao? Ro rang la phai tlm ra quye't dinh nao c6 chi
phi co h()i tha'p nha't. Vi v~y cong ty H se lo~i bo san phclm nao c6 s6 du dam
phi don vi tha'p nha't trong di€u ki~n nang hjc san xua't bi gi6'i h~n.
Ta bie't r~ng trong s6 cac san phclm san xua't da Vu'Q't qua luqng c~u tha'p
nha't (luqng san xua't theo don d~t hang), m~t hang vay c6 s6 du dam phi don vi
cho 1 giO' may la tha'p nha't. :ug dap ung don d~t hang d~c bi~t, cong ty H phai
hy sinh 800 giO' may dg san xua't m~t hang vay. Do m6i vay c~n 0,5 giO' may
nen cong ty H phai clit giam vi~c san xua't 1600 vay. M6i vay c6 s6 du dam phi
don vi la 22.000 d6ng. Nhu v~y, chi phi co h()i cho 1 ao so mi duqc xac dinh la:
(22.000 x 1.600) + 2.000 = 17.600 d6ng.
Gia tha'p nha't cho hqp d6ng nay du'Q'c xac dinh nhu sau: (dvt: d6ng)
Chi tieu Bon vi T6ng c()ng
Bie'n phi 40.000 80.000.000
Chi phi co h()i 17.600 35.200.000
Gia ban tha'p nha't 57.600 115.200.000
Theo hQ'p d6ng nay, ne'u cong ty H khong xac dinh gia ban tha'p nha't la
57 .600 d<Jng, th! chi phi tang them bao g<Jm ca chi phi CO h{)i Se Vu'Q't doanh thu
tang them khi nh~n don d~t hang nay, va di€u ta't ye'u la cong ty H se bi thi~t
h~i. Vi the', gia tha'p nha't dg cong ty dam phan v6'i khach hang khi thljc hi~n
hQ'p d6ng nay la 57.600 d6ng/ao so mi.
260
Dinh gia theo chi phi m\}C tieu la ky thuc%t dinh gia du'Q'C xay dlfng b&i cac
nha kinh te" h<;>c Nhc%t Ban, t~i d6 dinh gia theo chi phi m\}c tieu du'Q'c sll' d\}ng
rfit rqng rai trong cac doanh nghi~p thuqc cac nganh cong nghi~p, di~n tll', vi~n
thong ..... Chi phi m\}C tieu du'Q'C sii' d\}ng chu ye'u cho vi~c quan tri chi phi va
ho~ch dinh l<;ti nhuc%n.
Minh h9a 7.8: Dinh gia theo chi phi mv.c tieu
Nh~g
yeu cau Gia ban Lqi nhu~n Chi phi
~ ~
;;.
cua th:i mvc tieu illl,lC tieu mvc tieu
tn.rang
Mvc tieu
ciit giam
chi phi
..
Chi phi
hi~n t~i
Xufit phat digm cua ky thuc%t dinh gia theo chi phi m\}C tieu chinh la gia
ban mv.c tieu, d6 chinh la muc gia u'6'c tinh cua san phdm ma khach hang sa:n
sang tra. Vi~c u'6'c tinh gia m\}C tieu du'Q'C th\fc hi~n d\fa tren s\f higu bie't cua
khach hang d6i v6'i gia tri cua san phdm va d6i thu c~nh tranh. S\f higu bie't cua
khach hang va dfii thu c~nh tranh dang ngay cang tr& nen quan tr9ng trong
vi~c du'a ra quye't dinh v~ gia vi ha ly do:
- Doanh nghi~p luon g~p phai c~nh tranh tU cac nha san xufit c6 chi phi
thfip han tie'p t\}c ki~m che' gia.
- San phdm t6n t~i tren tht tru'O'ng trong khoang thO'i gian ng&n, vi the'
doanh nghi~p c6 rfit it thO'i gian va co' hqi dg c6 thg di~u chinh l~i qua trinh
kinh doanh tU nhung sai Mm v~ gia, mfit tht ph§.n, va mfit kha nang sinh lO'i.
- Khach hang ngay cang tr& nen higu bie't ho'n va khong ngung doi hoi san
phdm c6 chfit luqng cao han nhu'ng v6'i gia thfip han.
Trong thi tru'O'ng c~nh tranh gia ban san phdm se chiu S\f chi ph6i cua quy
luc%t cung c§.u va quy~n quye't dinh gia ban san phdm khong con n&m trong tay
Cua chu doanh nghi~p nua. Vi vc%y doanh nghi~p mufin d~t du'Q'C muc hoan vfin
mong mu6n cua minh, doanh nghi~p d6 chi con mqt giiii phap duy nhfit la quay
Chuang 7: Cac quy~t dtnh v& gia ban
v~ kigm soat chi phi. Bi~u nay doi hoi doanh nghi~p phai xac djnh cho minh chi
phi m\lc tieu dg c6 du'Q'c muc hoan v5n mong mu5n dva tren co s& gia ban tren
thj truO'ng.
Tie"p c~n djnh gia theo chi phi m\lc tieu du'Q'c thvc hi~n khi bie"t du'Q'c hay
tide tinh du'Q'C gia ban cua san phffm, djch V\l tren thj tru'O'ng. Bjnh gia theo chi
phi m\lc tieu v<in dva tren n~n tang chi phi doanh nghi~p; tuy nhien, chi phi bi
khO'ng che" & m9t muc nhftt djnh la chi phi m\lc tieu duQ'c xay dvng tU co s& gia
ban thj tru'O'ng.
Bjnh gia ban theo chi phi m\lc tieu du'Q'c thvc hi~n tren co s& u6'c tinh gia
ban cua san phffm thong qua tung chuc nang, cac chuc nang va sue ep c~nh
tranh cua cac dO'i thu, cua thj truO'ng qua ty I~ chuc nang tren gia ban (m9t chuc
nang Se tu'ong ung bao nhi~u d6ng doanh thu CO thg t~O nen); tinh chi phi m\IC
tieu bAng each Illy gia ban u6'c tinh tru di lQ'i nhu~n mong mu5n hay lQ'i nhu~n
m\IC tieu (IQ'i nhu~n ky V<;mg cua cac nha dftu tu' v5n, Cong ngh~, .. ); can CU tren
chi phi m9c tieu, phan tich, xac djnh d~c digm san phffm, cong ngh~ san xuftt,
quy trinh ho~t d9ng, ngu6n Ive kinh te" SU d\lng va chi phi dg dam bao, thvc hi~n
cac vftn de' nay - Chi phi doanh nghi~p. Ne"u chi phi doanh nghi~p nho hon chi
phi m\IC tieu phu'ong an du'Q'C chftp nh~n va ngu'Q'C l~i cftn phai xem xet, di~u
chinh l~i.
Minh hQa 7 .9: Xac dinh chi phi mt.ic tieu
Gia ban do thj truO'ng quye"t djnh xxx
(Tru): Muc hoan v5n mong mu5n xx
Chi phi ID\IC tieu xx
Chi phi m\IC tieu sau khi da du'Q'C xac djnh, se giup cho doanh nghi~p t~p
trung vao vi~c tim each dg san xuftt san phffm v6'i chi phi nay. Ne"u doanh
nghi~p co thg san xulit san phfim cua minh b&ng v6'i chi phi m9c tieu ho~c thlip
hon chi phi m9c tieu thi doanh nghi~p se d~t du'Q'c m\lc tieu v~ lQ'i nhu~n.
Chi phi ffi\IC tieu thu'O'ng du'Q'C mo ta nhti la m9t each tie"p c~n dg djnh gia
ban san phffm, tuy nhien, each tie"p c~n nay la khong chinh xac. Chi phi m\IC
tieu du'Q'c su d\lng chu ye"u cho vi~c quan trj chi phi, khong lien quan de"n vi~c
xac djnh gia ban m9c tieu cho san phffm. Bjnh gia ban san phffm thi khong
xuftt phat tu chi phi m\IC tieu, tuy nhien, chi phi San phffm du'Q'C biit ngu6n tU
chi phi m9c tieu.
Vf dt.i 7.9:
Cong ty H dt! djnh se san xuftt san phffm C, c6 tai li~u dt! kie"n nhu sau:
(dvt: 1.000 d6ng)
- Muc san xuftt va tieu th\l m6i nam: 100. 000 san phffm
- Tai san du'Q'C d<iu tu: 20.000.000
262
- Bie-'n phi nguyen v~t li~u trvc tie-'p m8i san phdm: 200
- Bie-'n phi nhan cong trvc tie-'p m6i san phdm: 60
- Bie-'n phi san xucit chung m6i san phdm: 100
- Bie-'n phi ban hang va quan ly doanh nghi~p mfii san phdm: 40
- Dinh phi san xucit chung mfii nam: 4.500.000
- Dinh phi ban hang va quan ly doanh nghi~p m9t nam: 1.5000.000
- Ty I~ hoan v6n dftu tu la 10% va gia ban m9t san phdm tren thi trub'ng
Ia 460.
Yeu cftu:
Ne-'u cong ty ban bAng gia tren thi trub'ng, gia sli bie-'n phi la khong tie-'t
ki~m du'Q'c, mu6n d~t du'Q'c muc hoan v6n mong mu6n nhu' dt! kie-'n, cong ty phai
xay d\tng chi phi fil\IC tieu nhu' the-' nao Va thay dfli chi phi nao?
Giai:
Xac dinh chi phi m\lc tieu:
Gia ban theo gia thi trub'ng: 460
Muc hoan v6n mong mu6n cho 1 san phdm: 20 (2.000.000 + 100.000 sp)
Chi phi fil\IC tieu cho 1 san phdm: 440
T6ng chi phi ID\IC tieu: 44.000.000 (440 x 100.000)
Tflng bie-'n phi khong tie-'t ki~m duqc: 40.000.000
Dinh phi m6'i: 4.000.000 (44.000.000 - 40.000.000)
Dinh phi phai tie-'t ki~m: 2.000.000 (6.000.000 - 4.000.000)
Dinh gia ban theo chi phi fil\IC tieu c6 hai ly do ph6 bie-'n du'Q'C ap d\lng
Thu nhcit, trong thi tru'O'ng, kh6 c6 doanh nghi~p nao n:im du'Q'c toan quy€n
quy€n quye-'t dinh, kigm soat gia ma gia luon chiu sv chi ph6i quye-'t dinh cua thi
tru'O'ng. Vi v~y, ne-'u dinh gia theo y chu quan cua doanh nghi~p se nhi€u rui ro.
Tu d6, dinh gia theo chi phi m\lc tieu giup hu6'ng de-'n thi trub'ng, phu hqp v6'i thi
tru'O'ng, h~n che-' b6't rui ro Va tang Cd hQi cho doanh nghi~p.
Thu hai, dinh gia san phdm theo chi phi fil\IC tieu giup doanh nghi~p ngay
tU bu'6'c dftu nh~n thuc du'Q'C IDUC khO'ng che-' chi phi ho~t dQng tU thi tru'O'ng va tu
d6 c6 sv Iva ch<;m, di€u chinh cung nhu nfi Ive tim kie-'m nhung giai phap tie-'t
ki~m, kha thi hon trong thie-'t ke-' san phdm, cong ngh~, quy trinh kinh doanh.
Ben c~nh d6, dinh gia theo chi phi ID\IC tieu cfing giup cho doanh nghi~p nh~n
bie-'t du'Q'C thb'i digm cftn cai tie-'n hay huy bo ho~t dQng, Cong ngh~, ho~t dQng
kinh doanh m9t san phdm.
263
Bjnh gia ban san phffm la mt)t trong nhung vcl'n d~ quan trc;mg trong vi~c
ra quye"t dinh cua nha quan tri va cCing he"t sue nh~y cam. Xac dinh gia ban cao
se lam cho doanh thu tinh tren mt)t san phffm tang len nhung c6 thg se lam cho
t6ng doanh thu giam xu6ng. Vi V~y, lam Sao xac dinh duQ'C mQt muc gia ban dg
t6i da h6a duQ'c lqi nhu~n la mt)t vdn d~ he"t sue kh6 khan, nhu'ng nhin chung
thi s6 ti~n tang them luon duQ'c thie"t l~p (J muc cao nhdt d6i v6'i nhung san
phffm ma khach hang it nh~y cam v6'i St/ dao dQng Cua gia ban.
Nha quan tri luon dt,ia vao s6 ti~n tang them dg xac dinh gia ban m1;Jc tieu.
Trong each djnh gia ban theo phudng pha p toan b9, chi phi n~n la toan b9 chi
phi dg san xudt mQt san phdm va s6 ti~n tang them se bao g6m chi phi ngoai
san xudt va m9t muc hoan v6n dftu tu thich hqp tinh tren mQt ddn vi san phffm.
Tuy nhien, d6i v6'i phudng phap nay, ne"u nhu s6 luqng san phffm tieu th9 duQ'C
dt,i doan khong chinh xac thi CO thg se d§.n de'°n gia ban duQ'C xac djnh qua Cao Va
s6 luqng san phdm tieu th9 dt,i doan vi the' se khong d~t duqc, luc nay gia ban se
khong trang trai duQ'C he'°t chi phi Va thoa man dUQ'C muc hoan v6n dftu tu mong
mu6n. M~c khac, khi djnh gia ban theo phudng phap toan bQ, chi phi thb'i ky r<lt
kh6 xac djnh c9 thg cho tUng san phffm rieng bi~t dg tinh ty l~ s6 ti~n tang
them ne"u doanh nghi~p kinh doanh nhi~u lo~i san phdm. Vi v~y, each djnh gia
ban theo phudng phap trt,ic tie'°p da duQ'C da s6 doanh nghi~p Sau nay ap d9ng.
Chi phi n~n trong phudng phap trt,ic tie"p la bie"n phi san xudt va tieu th9 cho mt)t
san phffm. 86 ti~n tang them trong phudng phap trt,ic tie'p la phftn djnh phi cftn
bu d~p va muc hoan v6n thoa dang tinh tren mt)t ddn tj san phdm. Cach djnh
gia theo phudng phap trt,ic tie"p cung cdp nhung thong tin thich hQ'p cho vi~c phan
tich m6i quan h~ C -V - P va giup nha quan trj cua doanh nghi~p linh ho~t dua
ra cac quye"t djnh v~ gia ban san phffm trong cac trub'ng hqp d~c bi~t.
B6i v6'i doanh nghi~p nh~n gia thi vi~c dftu tien la xac djnh gia ban m1;Jc
tieu, sau d6 so sanh gia ban m1;JC tieu v6'i gia ban tren th! trub'ng, ne"u gia ban
m1;Jc tieu khong duqc th! trub'ng chffp nh~n thi doanh nghi~p phai quay v~ xac
djnh chi phi m1;Jc tieu. Doanh nghi~p cftn xay dt,ing mQt dQi ngu thie"t ke" san
phffm va tie"n hanh vi~c san xufit kinh doanh san phdm sao cho c6 thg dam bao
rAng, chi phi tht,ic te" cua san phffm khong vuqt qua chi phi m1;JC tieu nhAm d~t
muc muc hoan v6n mong mu6n.
264
Cau 1. T~i sao quy€t dinh v~ gia ban san phclm & cac doanh nghi~p l~i
can cu vao chi phi?
Cau 4. Gia ban san phclm du'Q'c xac dinh theo 2 phu'o'ng phap toan b9 va
trtjc tie"p c6 nh~t thie"t la luon luon phai bAng nhau hay khong? T~i sao khi dinh
gia ban trong cac truO'ng hQ'p d~c bi~t, nguO'i ta l~i sli dt,mg phuo'ng phap trtjc
tie"p ma khong slt dt,mg phu'o'ng phap toan b9?
Cau 5. Giai thich vi sao gia ban san phclm dich Vt,I l~i bao g6m hai b9
ph~n la gia thO'i gian lao d9ng trtjc ti€p va gia nguyen li~u sli d1,1ng. T~i sao vi~c
tinh gia dich v1,1 phai dtja tren co' s& thO'i gian lao d9ng trtjc tie"p?
Cau 6. Muc hoan vO'n mong mu6n trong dinh gia ban cac lo~i san phclm
khac nhau nhu' the" nao?
Cau 7. Khi xac djnh gia ban m9t lo~i san phclm, anh (chi) hay cho bie"t t~i
sao ty l~ s6 tign tang them cua chung l~i du'Q'C xac dinh khac nhau fJ nhung muc
s6 lu'Q'ng san phclm tieu th1,1 khac nhau?
Ca u 8. T~i sao quy€t dinh vg gia ban san phclm phai linh ho~ t trong tUng
tru'O'ng hQ'p d~c bi~t? u'u digm cua phu'o'ng phap trtjc so v6'i phu'o'ng phap toan b<)
trong dinh gia ban san phclm?
Cau 9. Trinh bay co' s& cua vi~c xac dinh muc gia ban tO'i thigu trong cac
tru'O'ng hQ'p d~c bi~t.
Cau 10. Trinh bay y nghia ph~m vi linh ho~t cua gia trong mftu dinh gia
theo phu'o'ng phap trtjc tie"p.
Ca u 11. Trinh bay cac chie"n luo'c djnh gia phfl bie"n.
Ca u 12. Trinh bay cac gi6'i h~n cua mo hinh djnh gia theo kinh te" h<;>c.
" ? ~ "
CAU HOI 'I'RAC NGHI~M
Cau 1. Quy€t dinh gia ban san phclm c6 anh hu&ng de"n:
a. Kha nang sinh lO'i.
b. Muc tang tru&ng sO' luQ'ng san phclm tieu th1,1 trong tuo'ng lai.
c. Thi phdn va S\f ch~p nh~n cua khach hang.
d. Ba cau a, b, c dgu dung.
Cau 2. Quye"t dinh gia ban san phclm can cu vao chi phi vi:
a. Phai thu h6i chi phi da ho ra va c6 muc lQ'i nhu~n hQ'p ly.
b. ug tranh truang hQ'p xac dinh gia ban thcip ho'n chi phi.
c. Hinh thanh nen muc gia san.
Cau 3. Ly thuygt kinh te' vi mo cho ding gia ban san phffm la to'i uu:
a. Khi ban dtiQ'C nhi€u San phffm nhftt.
b. Khi chenh l~ch giaa t6ng doanh thu va t6ng chi phi cao nhftt.
c. Khi gia ban c6 tinh c~nh tranh cao.
Cau 4. Mo hinh tinh gia ban san phffm theo ly thuye't kinh te' vi mo:
a. Th\[c hi~n dtiQ'c trong thi truang c~nh tranh.
b. Gia ban anh hu<1ng de'n kho'i lugng san phffm tieu th1:1.
c. Gia ban v6'i mong muo'n lQ'i nhu~n hQ'p ly.
Ca u 5. Mo hinh tinh gia ban san phffm theo ly thuye't kinh te' vi mo d\fa
tren nguyen tAc:
a. Gia ban phai bu dAp chi phi va d~t lQ'i nhu~n cao nhftt.
b. Gia ban phai bu d&p chi phi va d~t lQ'i nhu~n Iau dai.
c. Gia ban phai bu d&p chi phi da dtiQ'C can nh&c thich hQ'p va d~t lQ'i
nhu~n lau dai.
d. Ba cau a, b, c dgu sai.

Ca u 6. Khi tinh gia ban san phffm theo phuang pha p toan b9, so' ti€n tang
them phai:
a. Bu dAp chi phi san xucit va hinh thanh lQ'i nhu~n.
b. Bu dAp chi phi quan ly doanh nghi~p va hinh thanh lQ'i nhu~n.
c. Bu d&p chi phi ban hang, chi phi quan ly doanh nghi~p va c6 duQ'c muc
hoan vo'n mong muo'n.
d. Bu dAp dinh phi ban hang, dinh phi quan ly doanh nghi~p va hinh
thanh lQ'i nhu~n.
Cau 7. Tinh gia ban san phfun theo phuang phap trµc ti~p, chi phi n~n bao g5m:
a. Bie'n phi san xuftt dan vi.
b. Bie'n phi ban hang va bie'n phi quan ly doanh nghi~p dan vi.
c. Bie'n phi san xuftt, bie'n phi ban hang va bie'n phi quan ly doanh nghi~p
do'n vi.
d. Dinh phi do'n vi.
266
Cau 8. Gia ban san ph§'.m tinh dugc c6 thg khong ban dugc san ph§'.m ho~c
ban dugc nhling doanh thu thlip vi:
a. Gia ban tinh tren C<J SfJ chi phi ca bi~t, muc hoan v6n ti6'c tinh chu quan
va chlia tinh dugc quan h~ giua gia ban v6'i s6 lugng san ph§'.m tieu th1:1.
b. Khong phu hgp thu nh~p cua dan Cli.
c. Khong phu hgp v6'i thi truO'ng c~nh tranh.
d. Ba cau a, b, c d~u dung.
Cau 9. Muc hoan v6n mong mu6n trong s6 ti~n tang them cua gia ban la:
a. l16'c tinh khac nhau tuy theo san ph§'.m co chu ky s6ng ng&n ho~c dai.
b. l16'c tinh khac nhau tuy theo moi truang c~nh tranh.
c. U6'c tinh khac nhau theo tUng thO'i ky kinh doanh.
d. Ba cau a, b, c d~u dung.
Cau 10. Tinh gia ban san ph§'.m dich v1:1:
a. C6 thg g6m gia cong dich v1:1 (ti~n cong) va gia nguyen v~t li~u sll' d1:1ng.
b. Gia dich v1:1 tinh tren ca sa giO' lao d()ng trvc tie"p.
c. Hai cau a va b dung.
d. Hai cau a va b sai.
Bai 1.
Cong ty ABC dang phat trign san ph§'.m may gi~t m6'i la san ph§'.m T. San
ph§'.m tuang W san ph§'.m T hi~n nay dang d§.n dtiu tren thi truO'ng la san ph§'.m
X, do m()t cong ty d6i thu san xuiit. Giam d6c cua cong ty ABC da lien h~ v6'i
cong ty nghien cuu thi trliO'ng nh&m giup h<;> xac dinh gia ban phu hgp cho san
ph§'.m m6'i. Cong ty nghien cuu thi truO'ng da ti~n hanh di~u tra thi truO'ng va
xac dinh nhung thong tin nhu sau v~ san ph§'.m X: (dvt: 1.000 d)
Gia ban: 12.000
Chi phi Mp d~t: 2.000
Chi phi bao tri hang nam: 300
Chi phi v~n hanh hang nam: 500
Thai gian Slt d1:1ng d\i kie"n 8 nam
Gia tri thanh ly b&ng 0.
Chuang 7: Cac quy~t d?nh v& gia ban
Nha quan tri cong ty ABC c6 cac u6'c tinh lien quan de'n san phllm T nhu
sau:
Chi phi Hip d~t: 3.000
Chi phi bao tri hang nam: 100
Chi phi v~n hanh hang nam: 600
ThO'i gian sll' dl;lng la 8 nam
Gia tri thanh ly b~ng 0.
Them vao d6, san ph:im T c6 them chuc nang sdy kho va lam qmln ao
mgm m~i ho'n, chuc nang nay khong c6 trong san phllm X. Hi~n nay cac khach
hang dang sll' dl;lng san phllm x muO'n c6 them chuc nang sdy kho va lam m~m
qugn ao phai mua them m9t ph\l ki~n Y c6 gia la 2.500.
Yeu cdu:
a. Xa~c dinh gia tri kinh t~ cua san ph<lm T.
b. Cong ty ABC nen dinh gia san phllm T la bao nhieu? Giai thich ly do.
Bai 2.
Cong ty X san xudt kinh doanh san phdm B c6 tai li~u dt! kie'n nhu sau:
(do'n vi tinh l.OOOd).
- Nang lt!c san xudt to'i da m9t nam: 50.000 san phdm
- Muc san xufft va tieu th\l m8i nam: 50.000 san phdm
- Tai san duQ'c dgu tu m9t nam la: 5.000.000
- Bie'n phi nguyen li~u trvc tie'p m8i san phdm: 150
- Bie'n phi nhan cong trvc tie'p m8i san phdm: 20
- Bie'n phi san xufft chung m8i san phdm: 30
- Bie'n phi ban hang va quan ly doanh nghi~p m8i san phdm: 15
- Dinh phi san xufft chung m8i nam: 2.000.000
- Dinh phi ban hang va quan ly doanh nghi~p m8i nam: 1.850.000
- Ty l~ hoan vO'n dgu tu mong muO'n: 20%
Yeu cdu:
a. Hay tinh ty l~ sO' tign tang them va l~p phie'u tinh gia ban do'n vi san
phdm theo phuo'ng pha p toan b9.
b. Hay tinh ty l~ sO' tign tang them va l~p phie'u tinh gia ban do'n vi san
phdm theo phuo'ng phap trvc tie'p.
c. Gia sll' hi~n nay muc san xufft va tieu th\l m8i nam cong ty Ia 45.000
San ph<im, CO mQt khach hang khong n~m trong danh m\IC khach hang cua Cong
ty d~t mua m9t Mn 5.000 san phdm v6'i gia 250 I san phdm va thuo'ng V\l nay
268
khong anh hu&ng de'n thi ph~n hi~n t~i cua cong ty. Anh (chi) hay cho bie't cong
ty c6 nen thtjc hi~n thuo'ng Vl;l nay khong? T~i sao?
d. Gia SU hi~n nay muc san xuB:t va tieu th9 m8i nam cong ty la 45.000
san phfim, CO m<)t khach hang khong n~m trong danh ml;IC khach hang cua Cong
ty d~t mua m<)t ldn 5.000 san phfim v6'i gia 250 I san phfim va thuo'ng v9 nay
khong anh hu&ng de'n thi ph~n hi~n t~i cua cong ty.
Khi thtjc hi~n do'n hang cdn t6n them chi phi.
CP v~n chuygn 25.000
Cp bao bl 2/sp
Cp bao hanh 15.000
Anh (chi) hay cho bie't cong ty c6 nen thl/c hi~n thuo'ng v9 nay khong? T~i sao?
e. Gia SU hi~n nay muc san xuB:t va tieu th9 m8i nam cong ty la 45.000
san phfim, c6 m<)t khach hang khong n~m trong danh ml;IC khach hang cua cong
ty d~t mua m<)t Mn 7.000 san phfim v6'i gia 250 I san phfim va thuo'ng v9 nay
khong anh hu&ng de'n thi phdn hi~n t~i cua cong ty.
Khi thvc hi~n do'n hang cdn t6n them chi phi.
CP v~n chuygn 25.000
Cp bao bl 2/sp
Cp bao hanh 15.000
Anh (chi) hay cho bie't cong ty c6 nen thvc hi~n thuo'ng v9 nay khong? T~i sao?
Bai 3.
Cong ty B kinh doanh dich v9 sua chua c6 tai li~u nhu sau: (do'n vi tinh
l.OOOd).
- Dtj kie'n chi phi trong nam:
Chi phi Sua chua Kinh doanh ph9 tung
Ti~n luo'ng cong nhan sua chua 400.000
Ti~n luo'ng nhan vien quan ly va ph9c v9 50.000
Ti~n luo'ng nhan vien kinh doanh ph9 tung 20.000
Trich BHXH, BHYT, KPCD, BHTN 85.500 3.800
Chi phi quan ly 160.500 16.200
Thue tai san 30.000 8.000
Bao higm tai san c6 dinh 10.000 12.000
KhB:u hao tai san c6 dinh 40.000 15.000
Gia mua cua ph9 tung SU d9ng 300.000
- Dich v1:1 slia chua c6 10 cong nhan, 3 nhan vien ph1:1c v1:1 va 1 nhan vien
quan ly.
- Bo ph~n kinh doanh ph1:1 tung c6 2 nhan vien.
- M6i nguO'i lam vi~c 48 giO' m6i tu~n, 50 tu~n 1 nam.
- Dt,t kie"n lqi nhu~n 1 giO' lao d9ng trt,tc tie"p slia chua: 5
- Dt,t kie"n lqi nhu~n cua kinh doanh ph1:1 tung la 15% gia mua ph1:1 tung.
Yeu cdu:
a. Tinh gia 1 giO' lao d9ng trt,tc tie'p u6'c tinh.
b. Tinh ty l~ s6 ti~n tang them d~ tinh gia ban ph1:1 tung ..
c. Tinh gia cho 1 cong vi~c slia chua c~n 20 giO' lao d9ng trt,tc tie"p va ph9
tung sli d9ng c6 gia mua la 200.
Bai 5.
Cong ty ABC chuyen cung cffp d!ch v9 Hip di;tt h~ th6ng suO'i ffm trong nha.
C6 thong tin dt,t kie"n v~ tlnh hl.nh hc;>at d9ng cua cong ty nam 20xl nhu sau:
(dvt: 1.000 d6ng)
Ho~t d9ng d!ch V\1 l~p d~t
Chi phi cho 1 giO' lao d9ng trt,tc tie"p 20
86 giO' lao d9ng trt,tc tie"p hang nam 12.000 giO'
Ho~t d9ng cung cdp h~ th6ng sudi dm

Chi phi nhan vien quan ly hang nam: 166.250
Chi phi thue kho m6i nam: 31.250
Chi phi quan ly chung: 135.000
Chi phi mua nguyen v~t li~u dt,t kie"n hang nam: 312.500
Hi~n nay cong ty dang cung cffp 3 lo~i hl.nh d!ch v1:1 nhu sau:
Dich v1:1 1: Cong ty vua cung cffp h~ th6ng suO'i vua dam nh~n vi~c Hip di;tt.
V6'i d!ch v1:1 nay cong ty mong mu6n d~t lqi nhu~n la 5 I 1 giO' lao d9ng trt,tc tie"p
cua ho~t d9ng Hip di;tt va d~t ty sufft lqi nhu~n la 20% tren gia mua nguyen v~t
li~u cua ho~t d9ng cung cffp h~ th6ng su'O'i ffm .
D!ch v9 2: Cong ty chi cung cffp h~ th6ng su'O'i ffm. V6'i d!ch v9 nay cong ty
se t6n them chi phi hoa h6ng ban hang la 5% tren gia ban, cong ty mong mu6n
d~t ty sufft lqi nhu~n la 20% tren gia mua nguyen v~t li~u cua ho~t d9ng cung
cffp h~ th6ng su'O'i ffm.
Dich v9 3: Cong ty chi cung cffp d!ch v9 Hip di;tt. Dich v9 nay se phat sinh
them chi phi ph1:1 li~u trong qua trl.nh Hip di;tt la 1/ lgiO', d6ng thO'i cong ty mong
270
mu6n d~t lQ'i nhu~n la 6/1 gib' lao d<)ng trljc tie'p cua ho~t d<)ng Hip d~t.
Yeu cdu:
a. Dinh gia ban cho dan hang A. Bie't rAng dan hang A la su d\lng dich Vl;l
1 v6'i s6 gib' lao d<)ng trljc tie'p 400 gib' va chi phi nguyen v~t li~u cho ho~t d<)ng
cung cB:p h~ thO'ng suO'i B:m 75.000 ngan d6ng.
b. Dinh gia ban cho m<)t hQ'p d6ng chi mua h~ th6ng suO'i B:m c6 tr! gia mua
la 20.000 ngan d6ng
c. Dinh gia ban cho m<)t hQ'p d6ng liip d~t su d\lng 100 gib' lao d<)ng.
Bai 6.
Cong ty H vua m6'i dua vao san xuB:t kinh doanh m<)t m~t hang chB:t luqng
cao. M~thang nay dang du'Q'c cong ty ban v6'i gia 1.600 d I SP, nhu'ng ban lanh
d~o cong ty quye't dinh nghien cuu kha nang tang gia ban nhAm bu diip l~i vi~c
tang chi phi.
Tai li~u u6'c tinh v~ chi phi cho vi~c san xuB:t m~t hang nay nhu sau:
(dvt l.OOOd)
86 htqng san phfim san xufft hang thang Chi phi san xuB:t
(ddn vi san phfim) T6ng dinh phi Bie"n phi ddn vi
50.000 va it hdn 20.000 1,16
50.001 - 60.000 20.000 1.22
60.001 - 70.000 20.000 1.24
70.001 - 80.000 22.000 1.28
80.001 - 90.000 22.000 1.34
90.001 - 100.000 22.000 1.42
100.001 - 110.000 24.000 1.50
110.001 - 120.000 24.000 1.58
121.001 - 130.000 26.000 1.70
BC) ph~n Marketing vua hoan tB:t vi~c phan tich ke't qua cua vi~c tang gia
ban dQ'i v6'i lu'Q'ng hang ban du'Q'C Va du'a ra cac s6 li~u nhu' sau:
(dvt: 1. OOOd)
Gia ban ddn vi san phfim 86 luqng hang ban duqc hang thang
1.50 100.000
1.60 90.000
1.70 80.000
1.80 70.000
1.90 60.000
2 50.000
Chuang 7: Cac quyit dtnh v~ gia ban
Yeu cdu: Hay cho bie"t muc gia ban nao la c6 lqi nha't cho cong ty?
Bai 7.
Ong A dl,f dinh mO' m(>t quan kem ho~t d<)ng t~i cong vien trung tam thanh
ph6 nhAm ph1;lC V\l khach du lich. Ong A hi~n dang phan van trong vi~c xac
dinh gia ban cua m<)t ly kem, ong da tie'n hanh ban thlt trong 2 twin lien tie'p
vai 2 muc gia khac nhau va da thu duqc muc san luqng ban tuang ung nhu sau:
Twin 1 Twin 2
Gia ban (d6ng) 18.900 14.900
San luqng (ly kem) 1.500 2.340
Bie't rAng: Bie'n phi cho m6i ly kem la: 4.300 d, dinh phi mfii tuftn la:
6. 750.000 d.
Yeu cdu:
a. Theo b~n ong A nen ch<;m muc gia ban nao trong 2 muc gia ban tren?
b. Hay xac dinh ty l~ s6 ti~n tang them cua tUng muc gia ban.
c. Hay xac dinh muc gia dg t6i da h6a lqi nhu~n.
Bai 8.
Cong ty I san xua't san phdm A c6 tai li~u cua nam 20x8: (dan tj tinh 1.000d).
- S6 luqng san phdm san xua't va tieu th\l: 100.000 san phdm
- Tflng gia v6n hang ban: 30.000.000
Bao g6m:
Chi phi nguyen li~u trl,fc tie'p: 16.000.000
Chi phi nhan cong trl,fc tie'p: 6.000.000
Chi phi san xua't chung: 8.000.000
- Chi phi phi ban hang va quan ly doanh nghi~p: 2.200.000
- Lqi nhu~n ho~t d<)ng truac thue': 100.000
- Muc nang ll,ic san xua't t6i da mfii nam: 120.000 san phdm
Yeu cdu:
a. L~p phie'u tinh gia ban san phdm.
b. Gia stt nam 20x9 c6 m<)t khach hang khong thuO'ng xuyen d~ nghi mua
20.000 san phdm vai gia m<)t san phdm la 300, Giam d6c cong ty quye't dinh
khong ban vi cho rAng gia ban bAng gia thanh san xua't.
Ill Quye't dinh cua giam d6c cong ty dung hay sai, t~i sao?
11
Dg dua ra quye't dinh ban hay khong thi cftn phai c6 them nhung thong
tin gi?
272
c. Chi phi nguyen v~t li~u tnfc tie'p la bie'n phi, ti~n luang cong nhan tra
theo thO'i gian, chi phi san xwit chung c6 10% la bie'n phi, chi phi ban hang va
quan ly doanh nghi~p c6 20% la bie'n phi. Gia sli nam 20x9 c6 m()t khach hang
khong thu'O'ng xuyen d~ nghi mua 20.000 san phgm v6'i gia m()t san phgm la
300, vi~c san xugt va tieu th9 them 20.000 san phgm chi lam tang them ti~n
ph9 cgp ngoai giO' 2% chi phi nhan cong trtfc tie'p. Cong ty c6 nen ban 20.000
san phgm cho khach hang nay hay khong? T~i sao?
Bai 9.
Trang su6t thO'i ky cao digm cua thi truO'ng xay dtfng vao mua he nam
tru6'c, ong giam d6c cong ty xay dl;tng R da dua ra gia chao th~u cho vi~c xay
dl;tng m(>t ngoi nha m6'i cho m(>t thuang gia dia phuang theo tai li~u dl;t tinh nhu'
sau:
Chi phi nguyen v~t li~u trl;tc tie'p: 36.000.000d
Chi phi nhan cong trvc tie'p: 41.600.000d
(5.200 giO' v6'i gia 8.000d/1 giO' lao d()ng trl;tc tie'p)
Chi phi san xugt chung: 26.000.000d
(5.000d /1 giO' lao dt)ng trl;tc ti~p)
Chi phi san xugt dan vi: 103.600.000d
86 ti~n tang them (20%): 20.720.000d
Gia d~ nghi chao th~u: 124.320.000d
B6i v6'i chi phi san xugt chung, muc gia 5.000d/ 1 giO' lao d()ng trl;tc tie'p
du'Q'C u'6'c tinh dl;ta tren t6ng chi phi san XUgt chung u'6'c tinh cho ca nam tai khoa
la 750.000.000d v6'i 150.000 giO' lao d(>ng trvc tie'p, trong d6 c6 450.000.000d la
dinh phi san xugt chung.
Vi thuang gia tli ch6i d~ nght chao th~u nay vi cho ding gia qua cao, va lui
vi~c xay dl;tng ngoi nha m6'i l~i.
Trang thang 11, cong vi~c xay dtfng bi ch~m l~i de'n muc ong giam d6c
Cong ty xay dl;tng b§.t bUQC phai tim du'Q'C them cac h<Jp d6ng khac nua ne"u mu6n
tranh duqc vi~c sa thai m(>t s6 cong nhan tay ngh~ cao kh6 tuygn d'-:lng. Ong ta
san sang giam dang kg muc lQ'i nhu~n dg CO du'Q'C nhung h<Jp d6ng m6'i, do do
ong ta da g<;>i l~i cho tj khac hang cu cua minh la vt thu'<1ng gia n<;> va trinh cho
ong nay gia chao th~u m6'i v6'i gia 114.000.000d cho vi~c xay dl;tng ngoi nha,
nhung vi thuang gia l~i doi gia xay dl;tng chi la 100.000.000d, khie'n cho ong
giam d6c cong ty xay dtfng rgt thgt v9ng .
N guO'i trq ly giam d6c da khuyen giam d6c cong ty khong nen tU ch6i gia
d~ nghi cua vt thu'<1ng gia d6 khi chva xem xet ky vi~c tinh toan cua minh, theo
ong ta vi~c chgp nh~n gia d6 trong hoan canh hi~n t~i du sao di nua cung la
m()t quye't dinh khon ngoan.
Yeu cdu:
a. Hay cho bie"t cong ty c6 nen cha:p nh~n hqp d6ng n6i tren a muc gia la
100.000.oood khong?
b. Trinh bay nhung digm c6 lqi va ba:t lqi cua vi~c Slt dl;lng phuo'ng phap
trvc tie"p dg d!nh gia ban trong nhung truo'ng hqp d<flc bi~t.
Bai 10.
Cong ty P san xua:t kinh doanh 1 lo~i san phdm S, c6 tai li~u nam 20x3
nhu sau:
- Bo'n gia ban 480 ngd/sp
- Bie"n phi do'n vi 120 ngd/sp
(Trong d6 hoa h6ng ban hang la 24 ngd/san phffm, con l~i la bie"n phi san xua:t)
- T6ng dinh phi 5.600.000 ngd
(Trong d6 d!nh phi san xua:t la 3.680.000 ngd)
- ROI mong mu6n 25%
- S6 luqng san phdm san xua:t va tieu thl;l hang nam la 40.000 san phdm
- V6n ddu tu 35.200.000 ngd
- S6 giO' may/san phdm 2 giO'/ san phdm
- S6 giO' may san xua:t t6i da 100. 000 giO'
Yeu cdu:
a. L~p phie"u d!nh gia ban san phdm S theo hai phuo'ng phap toan b9 va
trvc tie"p.
b. Nam 20x4, do nhu cdu th! truO'ng v~ san phdm s Sl;lt giam dang kg,
Cong ty dt! kie"n san xua:t va tieu thl;l 30.000 san phdm S. C6 1 khach hang K
d<flt mua 20.000 san phdm R (la san phdm ma cong ty c6 thg san xua:t duqc bltng
each Slt dl;lng ngu6n l1fc san xua:t san phdm S), c6 bie"n phi do'n vi dt! kie"n la 200
ngd/sp, s6 giO' may dung dg san xua:t la 3 giO'/ san phdm. HOi doanh thu tU do'n
d<flt hang nay ma cong ty c6 thg cha:p nh~n tha:p nhB:t la bao nhieu? (Bie"t rltng
cong ty khong cdn tra hoa h6ng ban hang d6i v6'i san phdm R, d!nh phi vein
khong thay d6i va cong ty chi quan tam de"n t6i da h6a lqi nhu~n ng&n h~n).
Bai 11.
Cong ty nh1fa Thien Van dang len ke" ho~ch cho vi~c san xua:t san phdm
m6'i: l~u c&m tr~i. Tai li~u lien quan de"n san phdm m6'i nay nhu sau:
• V6n ddu tu: 6.750.000 ngd dg mua m(>t s6 thie"t bi m6'i d6ng thO'i dg dt!
tru hang t6n kho va duy tri nq phai thu. Tyl~ hoan v6n ddu tu mong mu6n cua
cong ty fa 24% d6i v6'i ta:t ca cac dt! an ddu tu.
• Chi phi san xua:t d!nh muc duqc cho 1 l~u c&m tr~i nhu sau:
274
Djnh muc hi<Jng Dinh muc gia
CPNVLTT 4m 2
13,5 ngd/ m 2
CPNCTT 2,4 giO' 40 ngd/giO'
CPSXC (bie"n phi chie"m 1/5) 2,4 giO' 62,5 ngd/giO'
Bie"n phi ban hang, quan ly chi bao g6m hoa h6ng ban hang 45 ngd/l~u.
Dinh phi ban hang, quan ly d\f kie"n 1 nam nhu sau:
Chi phi ti~n lu'o'ng 410.000 ngd
Chi phi thue nha kho 250.000 ngd
Chi phi quang cao 3.000.000 ngd
C<)ng 3.660.000 ngd
• Do cong ty san xufft va tieu tht;t nhi~u lo~i san phffm va m6i nam d\f kie"n
se sll' dt;tng 38.400 giO' lao d(>ng trljc ti~p cho vi~c san xufft san phffm m6'i tren.
• Tieu thuc phan b6 chi phi san xufft chung la giO' lao d<)ng trljc tie"p.
Yeu cdu:
1. Cong ty sll' d\mg phuo'ng phap toan b<) dg dinh gia ban san phffm m6'i:
a. Tinh ty l~ s6 ti~n tang them dg d~t dtiQ'c ty l~ hoan v6n ddu tu 24% ne"u
san luqng tieu tht;t bAng san luqng ma cong ty co thg san xufft t6i da.
b. L~p phie"u dinh gia ban cho 1 cai Mu.
c. Gia sll' cong ty c6 thg tieu tht;t dtiQ'C toan b9 san ltiQ'ng san xufft t6i da.
L~p bao cao ke"t qua ho~t d(>ng kinh doanh nam ddu tien thtjc hi~n d\f an san
xufft l~u ciim tr~i va tinh ROI cho dtj an m6'i nay.
2. Sau khi kinh doanh san phffm l~u dim tr~i du'Q'C vai nam, do suy thoai
kinh te" nen nhu cdu san phdm nay bi st;tt giam nghiem tr<;mg. C6 m9t khach
hang m6'i la 1 d~i ly ban le yeu cdu mua kh6i lu'Q'ng 16'n san phdm l~u v6'i di~u
ki~n phai giam gia va may vao san phffm nhan hi~u cua h9 v6'i thO'i gian may la
3 phut. Hoi muc gia ban thffp nhfft ma cong ty c6 thg chffp nh~n do'n diftt hang
diftc bi~t nay, bie"t rAng cong ty khong cdn tra hoa h6ng cho nhan vien ban hang
va vdn con du' thua nang ltjc san xufft.
Bai 12.
Cong ty ky thu~t Shimada cua Nh~t Ban dang ban khoan v~ vi~c gia nh~p
thi truO'ng may tinh. Cac nha quan tri cho rAng dg c~nh tranh dtiQ'c tren thi
tru'dng the" gi6'i, gia may tinh di~n ta ma Cong ty dang phat trign khong dtiQ'C
vu'Q't qua 15.000/san phdm. Cong ty Shimada mong mu6n d~t dtiQ'c ROI la 12%
v6'i tai san ddu tu la 5.000.000.000 dg mua thie"t bi cdn thie"t cho vi~c san xufft.
Cac nha quan tri tin rAng 300.000 chie"c may tinh se du'Q'c tieu tht;t m6i nam v6'i
muc gia 15.000/san phdm.
Yeu cdu: Tinh chi phi mt;tc tieu cho m9t chie"c may tinh.
Chuang 7: Cac quyit dfnh v€ gia ban
Bai 13
Cong ty ABC, hi~n t~i chi kinh doanh san phclm A, trong nam 2018, cong
ty c6 tai li~u chi tie"t lien quan de"n ho~t dqng kinh doanh san phclm A nhu sau
1. Dan gia ban 6.000 d/sp
2. Bie"n phi 4.000 d/sp, trong d6, bie"n phi san xufft 2.500 d/sp
3. T6ng djnh 10.000.000 d/nam, trong d6, djnh phi san xufft 8.000.000 d
4. San luqng san xufft la 10.000 sp, tieu th\l la 8.000 sp
Yeu cdu:
1. Tinh ke"t qua kinh doanh cua san phclm A nam 2018 theo phuang phap
toan b<) va phuang phap trtjc ti€p. Tu d6 bigu hi~n mfii quan h~ chenh l~ch
lqi nhu~n giua hai phu'ang phap v6'i djnh phi san xufft, san luqng san xufft,
san luqng tieu th\l.
2. Xac djnh ph~m vi linh ho~t va ty l~ sfi ti€n tang them theo dan gia ban
san phclm A & nam 2018.
3. Ne"u nam 2018, cong ty chi d~t doanh sfi 45.000.000 d thi cong ty c6 lb'i hay
khong, ne"u c6 lqi nhu~n la bao nhieu.
4. Nam 2019, cong ty d~t m\lC tieu lqi nhu~n la 10% tren t6ng tai san binh
quan la 100.000.000d. V6'i m\lC tieu nay, ngoai kinh doanh san phclm A nhu'
nam 2018, cong ty phai kinh doanh them 6.400 san phgm B v6'i gia ban
5.000 d/sp, bie"n phi 3.000 d/sp.Tu dlf tinh nay keo theo, phat sinh them
djnh phi cua san phclm B Ia 6.000.000d, djnh phi chung toan cong ty
2.000.000d. Theo anh chj dlf tinh nay c6 thtjc hi~n duqc hay khong, chung
minh biing sfi li~u.
5. Ne"u cong ty d6n he"t nang ltfc vao kinh doanh duy nhfft san phclm B, xac
djnh dan gia ban va ph~m vi linh ho~ t cua dan gia ban san phclm B dg
cong ty d~t muc lqi nhu~n 10.000.000d/nam. Bie"t riing, san luqng tieu th\l
dlf tinh la 15.000 sp B, djnh phi cua cong ty se tang them so v6'i nam 2018
la 70%. Hi~n t~i, dan gia ban tren thj trub'ng san phgm B tfii da 5.000
dfsp, phu'ang an nay thtjc hi~n du'Q'C hay khong, danh gia ti€m nang hay
h~n che" cua phu'ang an kinh doanh v6'i don gia ban nay. ~
Bai 14
Cong ty ABC c6 tai li~u kinh doanh san phclm A trong nam X nhu sau: ,
• Dan gia ban 1.000 d/sp, bie"n phi dan vj 800 d, djnh phi san xufft kinh
doanh hiing nam 8.000.000 d;
• Lai vay hiing nam 2.000.000 d;
• Lqi nhu~n d~t duqc hiing nam 2.500.000 d
276
• VO'n kinh doanh hAng nam 40.000.000 d (trong d6, v6n s& huu 65%, v6n
vay 25%, v6n chigm d1:mg trong thanh toan 10%)
• Lai vay 20% nam, ty sw1t lqi nhu~n tren v6n s& huu c5 dong mong mu6n
15% nam (lqi nhu~n sau chi phi thue" thu nh~p doanh nghi~p).
• Thu€ sufft thug thu nh~p doanh nghi~p 25%.
• Hi~n t~i, cong ty dang nghien cuu thay d5i m~t ha#ng A bAng m~t hang B
dg tranh sue ep tU cac d6i thu c~nh tranh. Xet v~ m~t ky thu~t, san phdm
B khac san phdm A & d~c tinh cua chi tie"t K, d~c tinh nay lam thay d5i va
tang tinh nang, cong d1:mg san phdm A nen g6p phdn lam tang gia ban va
ci:ing lam tang chi phi
• Theo tai li~u thu th~p va dlf bao m~t hang B cua cong ty nhu sau:
• Bo'n gia ban binh quan trong 5 nam la 2.000 d/sp;
• San luqng m9c tieu trong 5 nam la 400.000 sp;
• Bie"n phi do'n vi cua cong ty thay d5i chu ye"u la do tang chi: tie"t K va dinh
phi dlf tru hAng nam chi tang them 20%.
• M9c tieu cong ty phai d~t ty sufft lqi nhu~n tren v6n s& huu 15% nam va
v6n s& huu hAng nam la it nhfft la 30.000.000d va v6n vay tang them mfii
nam 14.000.000 d v6'i muc lai 20%.
Yeu cdu
1. Tinh san luqng hi~n t~i nam x va danh gia kha nang dam bao m9c tieu ty
sufft lqi nhu~n cua c5 dong nam x.
2. Tinh chi phi m9c tieu trong 5 nam de"n ne"u cong ty tie"n hanh kinh doanh
san phdm B.
3. Xac djnh chi phi m9c tieu cho m8i chi tie"t K.
4. Hi~n t~i chi tie"t K c6 thg mua tren thi truO'ng la 1.000 d/sp va tuo'ng lai
mfii nam chi tie"t K giam 10% so v6'i gia mua hi~n t~i. Theo anh chi ne"u
cong ty kinh doanh san phdm B thi phai di~u chinh chi tie"t K nhu the" nao
(di~u chinh v~ tinh nang hay chi phi)
5. Hi~n t~i chi tie"t K chi c6 th~ mua tren thi tru'O'ng la 1.200 d/sp va tuo'ng lai
m8i nam chi tie"t K giam 10% so v6'i gia mua hi~n t~i. Theo anh chi ne"u
cong ty kinh doanh san phdm B thi phai di~u chinh chi tie"t K nhu' the" nao
(di~u chinh v~ tinh nang hay chi phi)
Bai 15 (bai t@.p tinh hu6ng).

Cong ty AB c6 tai li~u chi tie"t v~ dong san phdm A, san ph~m B va djnh
phi hAng nam cua cong ty nhu sau.
1. San phdm A: bie"n phi la 2.000 d/sp, trong d6 bie"n phi san xufft la 1.000
Chuong 7: Cac quyit dtnh v& gia ban
dlsp, don gia ban tren th! truO'ng tU 2.500 dip de'n 3.000 dlsp, cong sufft tO'i
da c6 thg d~t la 50.000 sp.
2. San phgm B: bign phi la 4.000 dlsp, trong d6 bie'n phi san xufft la 2.500
dlsp, don gia ban tren th! truO'ng tU 5.000 dip de'n 6.000 dlsp, cong sudt tO'i
da c6 thg d~t la 40.000 sp.
3. T6ng djnh phi h&ng nam cua cong ty la 35.000.000 d, trong d6 djnh phi
san xufft la 20.000.000 d.
4. T6ng s6 tai san sll' d1:1ng binh quan nam 100.000.000 d.
:ug chugn bi xay d\fng ke' ho~ch san xufft kinh doanh cho nam tai chinh
m6'i, cong ty trao d6i v6'i cac bQ ph~n c6 lien quan, (J g6c dQ ke' toan quan trj,
anh chi se tham gia so~n thao va trinh bay y kie'n cua anh chi vai nhung tinh
huO'ng dua ra trong cu9c h9p sau.
Tinh hu6ng 1: Giam dO'c cong ty d\f tinh trong nam tai chinh m&i m1:1c tieu lQ'i
nhu~n la 5.000.000 d, d6ng thO'i chi th\fc hi~n kinh doanh san phgm A v6'i san
luqng tieu th1:1 u6'c tinh la 40.000 sp va khong c6 t6n kho thanh phgn ddu ky
ciing nhu cuO'i ky. Hi~n t~i, b9 ph~n kinh doanh da d~ xufft muc gia c6 tinh kha
thi tren th! truO'ng la 2.800 dlsp. B&ng kie'n thuc dinh gia, anh chi so~n thao gia
ban, phan tich ph~m vi hQ'p ly cua gia ban san phgm A va sll' d1:1ng ke't qua nay
dg trao d6i V~ tinh hQ'p ly cua IDUC gia kha thi dtiQ'C bQ ph~n kinh doanh d~ xufft.
Tinh hu6ng 2: Sau khi tie'p nh~n bao cao cua ke' toan trinh bay dg g6p y v~
tinh kha thi (J tinh huO'ng 1, giam dO'c dad~ nghj ke' toan cho bie't con c6 phuong
phap nao tinh khac khong. Anh chj sll' d1:1ng kie'n thuc djnh gia ban san phgm
san xufft hang lo~t dg tinh l~i gia ban theo phuong phap khac ngoai phliong
phap da th\fc hi~n (J tinh huO'ng 1 va sll' d1:1ng gia nay dg ly giai c6 nen thay d6i
y kie'n v~ vi~c danh gia tinh kha thi cua muc gia ban do bQ ph~n kinh doanh da
d~ xufft (J tinh huO'ng thu nhfft hay khong.
Tinh hu6ng 3: Sau khi tie'p c~n bao cao cua ke' toan (J hai tinh huO'ng tren,
giam dO'c cong ty quygt dinh chuygn sang xem xet hu6'ng kinh doanh san phdm
B, muc san luqng tieu th1:1 la 25.000 sp va khong dg t6n kho thanh phdm ddu
ky, cuO'i ky. Theo hu6'ng nay, b9 ph~n kinh doanh cho bie't, dg kinh doanh san
phdm B thi gia ban kha thi cua san phdm B tren thj truO'ng la 6.000 dlsp. B&ng
kie'n thuc djnh gia, anh chi so~n thao gia ban, phan tich ph~m vi hQ'p ly cua gia
ban san phdm B va sll' d1:1ng ke't qua nay dg trao d6i v~ tinh hQ'p ly cua muc gia
kha thi duqc bQ ph~n kinh doanh d~ xufft.
Tinh hu6ng 4: Sau khi nh~n duqc bao cao ke' toan tU tinh huO'ng 3, bQ ph~n
san xufft cho r&ng, do chu ky san xufft keo dai nen dg dam bao cho muc tieu th1:1
la 25.000 Sp, bQ ph~n San xufft cftn San xufft nhi~u hon IDUC tieu tht,I, C\l thg la
muc san xufft phai nhi~u hon muc tieu th1:1 la 2.000 sp. Giam dO'c cong ty yeu cdu
bQ ph~n ke' toan tinh toan l~i gia ban theo tinh huO'ng nay b~ng cac phliong
278
phap tinh gia tie'p c~n theo chi phi. V6'i tinh toan nay, hQ ph~n ke' toan c6
nh~n xet nhu the' nao v~ tinh kha thi v~ don gia ban san phdm B ma hQ ph~n
kinh doanh dad~ xuB:t.
Tinh hu6ng 5. Bg tranh rui ro tU S\f bie'n d9ng tren thj tru'O'ng san phdm trong
tuang lai, giam dO'c cong ty d~ xuB:t nen thvc hi~n vi~c da d~ng h6a san phdm.
V6'i d~ xuB:t nay, cong ty tie'n hanh kinh doanh ca hai dong san phdm A va B.
Sli d1:1ng kie'n thuc djnh gia ban san phdm theo chi phi tinh gia ban tung san
phdm va dua ra lO'i khuye'n nghj v~ tinh chinh xac cua gia ban nay dO'i v6'i giam
dO'c. Cho bie't, san phdm A d\f tinh san xuB:t tieu th1:1 20.000 sp, san phdm B san
xuB:t tieu th1:1 30.000 sp va lQ'i nhu~n m1:1c tieu d~t ra la d~t ROI 6%.
Tinh hu6ng 6: Bt) ph~n kinh doanh d\f tinh tren thj tru'O'ng se xuB:t hi~n nhi~u
doanh nghi~p tham gia vao kinh doanh san phdm B. Ne'u di~u nay xay ra se dftn
de'n tinh hinh kinh doanh san phdm B se g~p rB:t nhi~u kh6 khan, gia ban san
phdm B se giam nhanh va lQ'i nhu~n cong ty se kh6 giU du'Q'C. Vi v~y, ht) ph~n
kinh doanh d~ xuB:t cdn phai chudn bi cai tie'n san phdm B dg nang cao nang l\fc
c~nh tranh va duy tri du'Q'C gia ban nhu' hi~n t~i khoan 6.000 d/sp. Bg thlfc hi~n
d\f tinh nay, h~ng nam cong ty vftn phai dam bao ROI 6% cho c6 dong nhung se
ganh chju them mt)t sO' chi phi phat sinh. C1:1 thg, bie'n phi tang them khoan 5%
so v6'i muc bie'n phi hi~n t~i, t6ng djnh ciing se tang them (J ph~m vi toan cong
ty 10%. Sli d1:1ng phuang phap tinh gia ban theo chi phi m1:1c tieu dg xac djnh chi
phi tfii da ma Cong ty khi djnh gia ban san phdm Cong ty khong thg Vu'Q't qua
ne'u chi khai thac du'Q'C san lu'Q'ng tieu th\l d muc 40.000 san phdm B.
Dap an cau hoi triic nghi~m:

Cau 1: d Cau 2: d Cau 3: b Cau 4: b Cau 5: a
Cau 6: c Cau 7: c Cau 8: d Cau 9: d Cau 10: c
279
Chuang 8: Thong tin thick hqp cho vi?c ra quytt dtnh
Sau khi nghien dtu chuong

NG TIN THiCH Hlf P CHO II
nay, ngu(Ji h9c c6 thi:
• Nhgn di?n duqc thong
QUYE DINH II
tin thick hqp.
• Sit d"f!ng thong tin
thick hqp di tinh toan
Qua trinh ra quye't dinh cua doanh va llfa ch9n cac quytt
dtnh mf)t each nhanh
nghi~p la vi~c Iva chgn tU nhi~u phuang an
ch6ng, dung ddn, cu
khac nhau, trong d6 m6i phu'o'ng an du'o'c xem
thi la:
xet bao g&m rc1t nhi~u thong tin cua ke' toan
nh~t la thong tin v~ chi phi d§.u tu nh&m dat ./ Quytt dtnh nen titp
duqc cac lqi ich kinh te' cao nh~t. . tl!c kink doanh hay
ngitng kink doanh
M6i phuang an hanh d()ng la m()t tinh m<)t bf) phgn.
huO'ng khac nhau, c6 sO' lo~i, sO' luqng, khoan
./ Quytt dtnh nen sdn
m9c chi phi va thu nh~ p khac nhau, chung
xudt hay nen mua
chi c6 chung m()t d~c di€m la d~u gAn li~n
ngoai.
v&i cac thong tin cua k~ toan, do d6, doi hoi
cac nha quan tri phai xem xet, can nhAc d~ ./ Quytt dtnh nen ban
hay nen titp t"f!C cht
ra quye't djnh dung dAn nhc1t.
bitn r6i ban.
B€ dam bao ra quye't djnh dung dAn, nha
./ Quyit dtnh trong
quan tri c§.n phai c6 cong c9 thich hqp giup
di~u ki?n nang llfc
hg phan bi~t duqc thong tin thich hqp v&i
sdn xudt bi giai
nhung thong tin khong thich hqp. Thong tin hq,n.
khong thich hqp se duqc lo~i ho ra khoi
thong tin c§.n xem xet va chi c6 nhung thong
tin thich hqp m6i c§.n thie't cho viec dua ra
quye't dinh kinh doanh. .
280
1. Tieu chudn h!a ch9n quye't dfnh
Quye't dinh la St/ Iva ch9n phliang an thich hqp nh<lt tit nhigu phliang an
khac nhau, dg thvc hi~n phliang an c6 hi~u qua yg m~t kinh te' va phu hqp v6'i
digu ki~n kinh doanh (J doanh nghi~p.
Tieu chuftn v~ m~t kinh te' cua vi~c l~p cac quye't dinh la ch9n hanh d<}ng
dtf tinh se mang l~i thu nh~p cao nhgt (ho~c it 16 nhgt) cho doanh nghi~p. Vi~c
v~n d1.;mg nguyen t~c nay dg ch9n cac quye't dinh dung d~n khong phai luc nao
ding dan gian, do d6 c§.n c6 2 nguyen t~c h6 sung, c6 tac d1.;mg trong qua trinh
ltfa ch9n.
M<}t la: cac khoan thu va chi phi duy nhgt thich hqp cho vi~c ra quye't dinh
thliO'ng la nhung khoan thu va chi phi ti6'c tinh ma khac v6'i cac khoan thu va
chi phi c6 trong cac phuang an s8:n c6 khac. Nhung khoan thu va chi phi nay
thliO'ng duqc g<)i la cac khoan thu va chi phi chenh l~ch (chung c6 thg con duqc
g<)i la cac khoan thu tang them ho~c chi phi tang them trong cac quye't dinh c6
m9c tieu lam tang thu nh~p).
Hai Ia: cac khoan thu da kie'm duqc ho~c cac khoan chi da chi thi khong
thich hqp cho vi~c xem xet quye't dinh. Tuy nhien chung c6 thg duqc sll' d1.;mg dg
dtf doan cac khoan thu va chi trong tuang lai.
2. Phan tfoh thong tin thfoh h<Jp
Qua trinh phan tich thong tin thich hqp dO'i v6'i vi~c ra quye't dinh g6m 4
hti6'c sau:
Bu6'c 1: T~p hqp Mt ca thong tin vg cac khoan thu va chi c6 lien quan v&i
cac phliang an duqc xem xet.
Bu6'c 2: Lo~i ho cac khoan chi phi chim, la nhung khoan chi phi da chi ra
va khong thg tranh duqc (J mQi phuang an duqc xem xet.
Bu6'c 3: Lo~i bO cac khoan thu va chi nhu nhau (J cac phuang an dang xem xet.
Bli6'c 4: Nhung thong tin con l~i sau khi lo~i ho (J hu6'c 2 va hu6'c 3 la
nhung thong tin thich hqp cho vi~c ltfa ch9n quye't dinh.
Tom l~i: Trong Mt ca thong tin lien quan de'n cac phuang an xem xet, hao
g6m cac khoan thu nh~p va chi phi la nhung thong tin c6 thg dinh ltiqng duqc
yg m~t kinh te' trong cac phliang an kinh doanh thi cac khoan thu va chi phi
giO'ng nhau, va chi phi chim la nhung thong tin khong thich hqp dO'i v6'i vi~c Iva
ch9n d~ ra quye't dinh kinh doanh. Con l~i cac khoan thu va chi phi khac hi~t
giua cac phuang an la thong tin thich hqp v6'i vi~c ltfa ch9n dg ra cac quye't dinh
kinh doanh.
281
Chuang 8: Thong tin thick hCJp cha vi~c ra quy&t dtnh
a day c~n ghi nh~n m()t di~u la nhii'ng thong tin thich hQ'p trong m()t tinh
huO'ng quye"t dinh nay khong nhfft thie"t se thich hQ'p trong tinh huO'ng khac.
Nh~n djnh nay xufft phat tU quan di€m nhung m1:1c dich nghien cuu khac nhau
c:ln c6 nhung thong tin khac nhau. BO'i v6'i m1:1c dich nay thi nh6m thong tin
nay thich hQ'p, nhung dO'i v6'i m1:1c dich khac thi l~i c~n nhii'ng thong tin khac.
Quan digm "thong tin khac nhau dung cho m1:1c dich nghien cuu khac nhau"
la quan di€m Cd ban CUa ke toan quan tri Va dtiQ'C V~n d1:1ng thuang xuyen trong
cac quyet dinh kinh doanh.
3. Chi phi chim khong phai la thong tin thfoh h<Jp
Chi phi chim la lo~i chi phi da chi ra trong qua khu, do d6 se khong th€
tranh dtiQ'C du cho bfft ky phtidng an nao dtiQ'C Iva ch9n. Do v~y, chi phi chim
khong thich hQ'p v6'i vi~c ra quyet dinh kinh doanh, vi chung khong c6 tinh
chenh l~ch. Vi d1:1 8.1 minh h<;>a v~ chi phi chim.
Vi d\1 8.1:
Cong ty ''Vi~t Thinh" da chi 50 tri~u d5ng dg chuffn bi mO' digm kinh doanh
m6'i. Do c6 nhi~u vffn d~ phat sinh va bay gia cong ty dang xem xet c6 nen hay
khong nen kinh doanh a dia digm da chuffn bi, ho~c dtia ra phtidng an khac dg
thay the. V~y 50 tri~u d5ng la m()t khoan chi phi chim, khong thich hQ'p v6'i qua
trinh Iva ch9n quyet dinh cua cong ty, nghfa Ia 50 tri~u d5ng nay se luon luon la
m()t khoan da phat sinh trong s6 sach ke toan cong ty cho du cong ty c6 ho~c
khong kinh doanh t~i dia digm nay. BliQ'C xep vao lo~i chi phi chim con c6 chi phi
khffu hao tai san c6 dinh khi Iva ch9n thay the tai san c6 dinh khac.
B€ lam ro hdn khai ni~m v~ chi phi chim khong phai la thong tin thich
hQ'p v6'i vi~c ra quyet dinh, hay nghien cuu vi d1:1 8.2.
Vi d\1 8.2:
Cong ty Z dang nghien cuu phudng an mua may m6'i d€ thay the chiec may
cu dang stt d1:1ng hay tiep t1:1c stt d1:1ng may cu. Tai li~u lien quan den may cu va
may m6'i nhti sau: (dvt: 1.000.000d)
May cu dang slt d1:1ng:
Gia tri ban d~u 50
Gia tri con l~i 40
Gia ban hi~n t~i 20
Chi phi ho~t d()ng m6i nam 40
Doanh thu hang nam 100
May m6'i dv kien mua:
Nguyen gia 60
Chi phi ho~t d()ng hang nam 28
Doanh thu hang nam 100
282
Gia sl:t ca hai chi~c may nay d~u c6 thO'i h~n sl:t d1;mg 4 nam nua va sau 4
nam khong con gia tr! t~n d1:1ng.
M:)c du may m6'i c6 thE~ sl:t d1:1ng hi~u qua hon may cu dang sl:t d1:1ng, nhung
khi d:)t vffn d~ c6 nen mua may m6'i hay khong th! vftn c6 m<)t s6 nha quan tr!
cho rAng khong nen, VI theo h<;> ban may cu th! tru'6'c m~t se bi thi~t h~i 20 tri~u
d6ng (40 - 20), ho'n nua da dclu tu' vao may cu nen khong con each nao khac la
se ti~p t1:1c sl:t d1:1ng may cu cho de'n khi khffu hao he't gia tr! th! lo~i ho cling
duqc. Suy nghi nhu' v~y c6 dung hay khong? Bg di d~n k~t lu~n cu6i cung, hay
nghien cuu bang phan tich bao cao ke' qua ho~t d<)ng kinh doanh dV ki~n cua
may cu va may m6'i qua 4 nam du'6'i day.
(dvt: 1000.000 d6ng)
Chenh l~ch
Chi tieu Giu may cu Mua may m6'i
m6'i/cu
Doanh thu (100 x 4 nam) 400 400 -
Chi phi ho~t d<)ng (160) (112) 48

Khffu hao may m6'i 0 (60) (60)
Khffu hao may cu (gia tr! con l~i) (40) (40) -
Gia ban may cu - 20 20
LQ'i nhu~n sau 4 nam 200 208 8
Qua bang phan tich tren, c6 thg k~t lu~n rAng mua may m6'i se mang l~i
lqi nhu~n qua 4 nam cao ho'n la gill l~i may cu, di~u nay bigu hi~n qua muc lqi
nhu~n chenh l~ch la 8 tri~u d6ng.
Vi~c
ung dt;mg khai ni~m thong tin thich hQ'p vao qua trinh hfa ch9n quy~t
dinh trong vi d1:1 nay se lam cho qua tdnh tinh toan don gian hon. Trinh W
phan tich thong tin thich hQ'p, nhu' da d~ c~p & tren, g6m 4 bu6'c:
Bu6'c 1: T~p hQ'p tfft ca thong tin. Bi~u nay du'Q'c thljc hi~n thong qua di~n
giai slf vi~c.
Bu6'c 2: Lo~i ho chi phi chim, trong vi d1:1 tren, gia tr! con l~i cua may cu
40 tri~u d6ng, la chi phi chim, vi n6 la khoan ti~n da chi nen du ch9n phuang
an nao, n6 cling phai c6 m:)t va phai khffu tru trong thu nh~p cua m<;>i phu'o'ng
and~ ra. Do v~y, 40 tri~u d6ng nay x~p vao lo~i thong tin khong thich hQ'p nen
khong ccin xem xet d~n khi Iva ch9n dg so sanh cac phuang an.
Bu6'c 3: Lo~i ho cac khoan thu va chi nhu' nhau & cac phuang an dang xem
xet. Trong vi d1:1 tren, doanh thu cua 2 phuang an sl:t d1:1ng may cu hay mua may
m6'i d~u la 400 tri~u d6ng nen khoan nay se khong phai xet d~n khi so sanh Iva
ch9n cac phuang an. Ngoai ra, & khoan chi phi ho~t d<)ng hang nam c6 phcin 28
tri~u d6ng la nhu' nhau giUa 2 phu'o'ng an nen khong ccin xet d~n, ma chi ccin xet
Chuang 8: Thong tin thich hr;p cho vi~c ra quy&t d?nh
de"n ph~n chenh l~ch la 12 tri~u d6ng (40 - 28). Day chinh la khoan tign tie"t
ki~m yg chi phi ho~t d9ng, khi so sanh ne"u sli d1;1ng may m6'i so v6'i may cu, 4
nam se la 48 tri~u d6ng (12 x 4).
Bu6'c 4: Cac khoan thu va chi con l~i se la nhung thong tin thich hqp cho
vi~c h,ia ch9n phu'O'ng an hanh d9ng.
V~y, trong vi d1;1 tren nhi1ng khoan thu va chi giua 2 phuang an, nhung khoan
nay se du'Q'c t~p h<Jp lam can cu dE3 ra quye't dinh nhu' sau: (dvt: 1.000.000 d6ng)
Chi phi ho~t d9ng tie"t ki~m do sli d1;1ng may m6'i:
(40 - 28) x 4 nam = 48
Chi phi mua may m6'i (60)
Thu do ban may cu . 20
Lqi nhu~n tang do sli d1;1ng may m6'i 8
V~y,
ling d1;1ng khai ni~m thong tin thich hqp ta tinh du'Q'c lqi nhu~n tang
do ch9n phu'O'ng an sli dt.mg may m6'i la 8 tri~u d6ng.
4. Cac khoan thu va chi nhu nhau khong phai Ia thong tin thich h«Jp
Nhu phan tich tren, chi co cac ph~n chenh l~ch cua cac khoan thu va chi
m6'i la thong tin thich h<Jp khi 11,ia ch9n phu'O'ng an, con cac khoan thu va chi
giO'ng nhau khong phai la thong tin thich hqp, nghia la khong ciin quan tam de"n
khi xem xet cac phuang an. DE3 lam ro han khai ni~m nay chung ta nghien cuu
vi d1;1 8.3.
Vi dv. 8.3:
Gia sli cong ty ABC dang nghien cuu mua m9t thie"t bi san xufft m6'i, d~
thay the" thie"t bi cu dang sli dl:mg, v6'i m1;1c tieu la lam giam chi phi nhan cong
trt,ic tie'p. Nguyen gia cua thie"t bi m6'i co gia tri la 100 tri~u d6ng, dt,i kie"n sli
d1;1ng trong 10 nam. Doanh thu va cac lo~i chi phi ho~t d9ng hang nam du'Q'C
trinh bay nhu' sau:
Chi phi
Chi tieu Thi~t bi cu Thi~t bi m&i
hi~n t~i u'dc tinh
86 lttQ'ng san phffm tieu thv (cai) 10.000 10.000
Dan gia ban san phffm (ngd/sp) 60 60
Chi phi nguyen v~t li~u trvc ti~p (ngd/sp) 20 20
Chi phi nhan cong trvc ti~p (ngd/sp) 15 10
Bi~n phi san xua't chung (ngd/sp) 5 5
Dinh phi ho~t d()ng hang nam (ngd) 100.000 100.000
Chi phi kha'u hao may m&i (ngd) - 10.000
284
Ne"u ddu tu mua thie"t bi m6'i se tie"t ki~m duqc 5 ngan d6ng chi phi nhan
cong tr9c tie"p cho m6i san ph<1m san xuEft, nhling bu l~i se lam tang them 10
tri~u d6ng chi phi khEfu hao hang nam. TEft ca cac khoan thu va chi con l~i d~u
gi6ng nhau giii'a 2 phlio'ng an.
Qua trinh phan tich thong tin thich hqp dg ra quye"t dinh duqc tie"n hanh
qua cac bu6'c sau:
Bu6'c 1: T~p hqp tEft ca thong tin cua 2 phuang an. Bi~u nay da duqc th9c
hi~n a bang tren.
Bu6'c 2: Lo~i bo chi phi chim. Trong vi d1:1 nay khong c6.
Bu6'c 3: Lo~i bo cac khoan thu va chi nhu nhau. Trong vi d1:1 nay g6m:
- Doanh thu tieu th1:1 (10.000 sp x 60 ngd/sp) nhu nhau
- Chi phi nguyen v~t li~u tr9c tie"p (20 ngd/sp) va bie"n phi san xuEft chung
(5 ngd/sp) nhu nhau.
- Binh phi cdn thie"t dg ho~t d9ng m6i nam nhu nhau va d~u la 100 tri~u
d6ng (khong kg chi phi khEfu hao thie"t bi m6'i).
Bu6'c 4: Cac thong tin con l~i, gflm chi phi nhan cong tr9c tie"p va dinh phi
khEfu hao thie"t bi m6'i, la nhung thong tin thich hqp cho qua trinh ra quye"t dinh
nhu sau:
Chi phi tie"t ki~m do sll' d1:1ng thie"t bi m6'i: 10.000 sp x 5 ngd/sp = 50.000 ngd
Chi phi khdu hao thie"t bi m6'i tang them (10.000) ngd
Chi-:phi tie"t ki~m hang nam do sll' d1:1ng thie"t bi m6'i: 40.000 ngd
Ngoai phuang phap phan tich thong tin thich hqp duqc trinh bay tren, ta
cung c6 thg th9c hi~n duqc theo each phan tich dg l~p bao cao ke"t qua ho~t
d9ng kinh doanh nhu m1:1c 3 ke"t qua tinh dtiQ'C d~u nhli nhau. Tuy nhien, ung
d1:1ng quit trinh phan tich thong tin thich hqp di de"n quye"t djnh cu6i cung nhanh
han, do qua trinh tinh toan bao g6m it khoan m1:1c han, vi da lo~i bo duqc thong
tin khong .'thich hqp, nen do'n gian ho'n.
5. S\f cdn thie't phai nh(ln di~n thong tin thfoh hgp d6i voi vi~c ra
quye't djnh
Vi~c
tach bi~t thong tin khong thich hQ'p dg chi con l~i thong tin thich hqp
nay rdt cdn thie"t cho qua trinh phan tich ra quye"t dinh, vi hai ly do sau:
M9t· la: thong tin dg l~p bao cao ke"t qua ho~t d9ng kinh doanh thuO'ng
khong co"'sa:n, vi v~y nha quan tri phai bie"t each nh~n di~n nhung thong tin nao
la thich hqp, va nhung thong tin nao la khong thich hqp trong di~u ki~n thong
tin gi6'i h~n d6 dg ph1:1c v1:1 cho vi~c ra quye"t dinh.
Khi c6 nhu c~u phai ra quye"t dinh c6 lien quan de"n nhi~u b9 ph~n san
xudt kinh doanh va c6 nhi~u lo~i san ph<lm, thi ro rang, trong hoan canh nay
Chuong 8: Thong tin thich hqp cho ui~c ra quy€t dfnh
khong thg l~p bao cao ket qua ho~t d9ng kinh doanh cho tUng b9 ph~n va theo
tUng lo~i san phgm ngay duqc. Do v~y, trong truO'ng hqp nay muO'n c6 thong tin
nhanh ch6ng thi nha quan tri phai biet each nh~n di~n ra nhung thong tin nao
la thich hqp va nhung thong tin nao khong thich hqp v6'i quyet dinh cdn dg ra.
C6 nhu v~y vi~c dg ra quyet dinh m6'i nhanh ch6ng va kiP thO'i.
Hai la: Vi~c SU d9ng lcin 19n cac thong tin thich hqp va khong thich hqp se
lam phuc t~p them ygn dg va Se lam giam Sy.' chu y Cua nha quan tri vao nhung
ygn dg chinh cdn giai quyet. M<Itt khac, neu SU d9ng cac thong tin khong thich
hqp ma c6 d9 chinh xac khong cao thi d~ d§.n den nhung quyet dinh sai Mm.
Do v~y, each tO't nhftt la phai lo~i bo thong tin khong thich hqp, khong xet
den khi phan tich dg ra quyet dinh, ma ch! t~p trung vao vi~c xem xet nhung
thong tin thich hqp nhi'lm thgy het duqc anh hu&ng cua chung dO'i v6'i vftn dg
dang cdn c6 quyet dinh ngay.
II. lJNG HIJNG r.E'H6NG r.E'IN r.E'HI<JH H(JI> r.E'RIDNG VI:t <0 R.A.
QI.1"¥'E rn lllNH
1. Quye't dfnh tie'p tv.c hay ngiing kinh doanh m()t b() phi).n
Nhung quyet dinh khi nao thi nen tiep t9c kinh doanh hay ngung kinh
doanh m9t b9 ph~n la m9t trong nhung lo~i quyet dinh phuc t~p nhgt ma nha
quan tri phai thy.'c hi~n, vi d6 la nhung quyet dinh chiu tac d9ng cua nhigu nhan
tO' anh hu&ng.
Quyet dinh cuO'i cung duqc can cu vao vi~c danh gia anh hu&ng den lqi
nhu~n cua doanh nghi~p. Hay nghien cuu bao cao ket qua ho~t d9ng kinh doanh
do phong kinh doanh cua m9t doanh nghi~p thu'o'ng m~i l~p a minh h<?a 8.1.
Minh h9a 8.1: Bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh
(dvt: 1.000.000 dflng)
Hang may Hang thiet Hang gia
Chl tieu T6ng c9ng
m<Itc bi d9ng
Doanh thu 400 180 160 60
Bien phi 212 100 72 40
86 du dam phi 188 80 88 20
Dinh phi 143 61 54 28
Dinh phi b9 ph~n 43 16 14 13
Dinh phi chung 100 45 40 15
Lqi nhu~n (18) 45 19 34 (8)
286
(Trong bao cao tren doanh nghi~p da phan b6 dtnh phi chung theo doanh
thu cho 3 nganh hang)
Qua bang bao cao tren cho ta thB:y m<)t vB:n d~ c<in d~t ra: Doanh nghi~p
c6 nen kinh doanh nganh hang d6 gia dt,mg nua hay khong? Vl trong kinh
doanh nganh hang nay da bi 18. ng tra lb'i cho vB:n d~ nay hay tim higu v~ dtnh
phi b<) ph~n va dtnh phi chung cua doanh nghi~p.
Djnh phi hQ ph(ln (dinh phi trtfc ti~p) la nhung khoan dtnh phi trtfc ti~p
phat sinh cua tling b<) ph~n san xuB:t kinh doanh trong doanh nghi~p.
• Ti~n luang cua b<) ph~n quan ly Wng b<) ph~n
• KhB:u hao tai san c6 dtnh SU dt,mg rieng tling b<) ph~n
• Chi phi quang cao Wng b<) ph~n
•
Nhu v~y n~u m<)t b<) ph~n mB:t di thi thu'b'ng dtnh phi bQ ph~n cua n6 cfing
se dugc ciit giam.
Djnh phi chung (djnh phi gian tie"p) la nhung khoan djnh phi phat sinh
chung ph9c Vl,l cho ho~t d<)ng cua toan doanh nghi~p.
Dinh phi chung thub'ng bao g6m: ti~n luang cua nhan vien quan ly va cua
hqi d6ng quan tr! doanh nghi~p, chi phi quang cao cho lgi ich toan doanh
nghi~p, chi phi khB:u hao tai san c6 djnh SU d9ng chung cua van phong lam vi~c
cua doanh nghi~p ... N~u mqt b<) ph~n bi ngung ho~t d<)ng thi djnh phi chung
cua doanh nghi~p ciing se khong thay d6i.
V~y di~u gi se xay ra n~u ngung kinh doanh nganh hang d6 gia d9ng?
N~u doanh nghi~p ngu'ng kinh doanh nganh hang gia d9ng thi doanh
nghi~p se bi mB:t 20 tri~u d6ng s6 du' dam phi ma nganh hang nay dem l~i, d6ng
thb'i doanh nghi~p giam bot dugc 13 tri~u d6ng dtnh phi bq ph~n (gia SU cac
djnh phi bq ph~n nay c6 chi phi ca hqi bAng khong). Nhu v~y, ne"u so sanh giua
cai dugc v6'i cai mB:t, khi ngung kinh doanh nganh hang nay se cho thB:y doanh
nghi~p bi thi~t h~i 7 tri~u d6ng (20 - 13) la s6 du bq ph~n ma doanh nghi~p su
d9ng dg bu d&p cho djnh phi chung. Khoan 18 cua nganh hang d6 gia d9ng phat
sinh la do muc djnh phi chung phan b6 vugt qua s6 du bq ph~n nganh hang gia
d9ng t~o ra.
Tuy nhien djnh phi chung la thong tin khong thich hgp. Kinh doanh hay
ngung kinh doanh nganh hang gia d9ng thi dinh phi chung toan doanh nghi~p
v<ln khong thay d6i, do v~y khi llfa ch<;m quy~t djnh khong nen quan tam d~n
chi phi nay.
Nhu v~y, n~u ngung kinh doanh nganh hang gia d9ng, doanh nghi~p se bi
mB:t s6 du bq ph~n do nganh hang nay t~o ra la 7 tri~u d6ng, hay Ii6i each khac,
lgi nhu~n cua doanh nghi~p se bi giam them 7 tri~u d6ng so v6'i hi~n t~i.
Chuang 8: Thong tin thick hc;p cho vi~c ra quy~t d?nh
Tom l~i, khi chtia c6 phuong an nao hay hon vi~c ngung kinh doanh mi;it
hang gia d1:1ng thi nen tiep t1:1c kinh doanh mi;it hang nay vi nhu' v~y se c6 lqi
hon, lo~i bo n6 doanh nghi~p se bi thi~t h~i nhi~u hon.
Tuy nhien vi~c xem xet m<)t quyet dinh c6 nen ngung kinh doanh m<)t b<)
ph~n c~n phai xem xet den nhi~u phuong an khac nua. Gia sll' doanh nghi~p c6
thg t~n d1:1ng ngu5n l\fc cua nganh hang d5 gia d1:1ng neu ngu'ng kinh doanh dg
cho thue, thi s6 ti~n thu duqc tU ho~t d<)ng cho thue se la m<)t khoan thu, hoi;ic
c6 thg thay the dg kinh doanh mi;i t hang khac cho lqi nhu~n cao hon.
Chung ta hay nghien cuu m<)t tinh hu6ng thay the. Gia sll' doanh nghi~p c6
thg thay the mi;it hang giay dep cho mi;it hang d5 gia d1:1ng va da d\f kien du'Q'C
cac khoan thu va chi cua mi;it hang giay dep nhu' sau:
(dvt: 1.000.000 d5ng )
Doanh thu 90
(-) Bien phi 50
S6 du dam phi 40
(-)Dinh phi
Dinh phi b<) ph~n 17
S6dub9pMn 23
Dinh phi chung 21
C<)ng dinh phi: 38
Lqi nhu~n 2
So sanh ket qua kinh doanh cua mi;it hang giay dep vai ket qua ho~t d<)ng
kinh doanh cua mi;it hang d5 gia d1:1ng, ta th~y:
Doanh thu tang them 30 tri~u d5ng (90 - 60) khien doanh thu toan doanh
nghi~p thanh 430 tri~u d5ng (400 + 30). 86 du dam phi b<) ph~n tang them 20
tri~u d5ng (40 - 20), nhung dg bu l~i dinh phi b<) ph~n tang them 4 tri~u d5ng
(17 - 13), lam s6 du b<) ph~n tang them 16 tri~u d5ng. dinh phi chung tang
them 6 tri~u dflng (21 - 15), la do ty l~ phan b6 cho doanh thu tang them. Ph~n
dinh phi b<) ph~n tang them nay la di~u c~n thiet, chung phat sinh cho vi~c d~u
tu them cho mi;it hang mai, g5m trang thiet bi, quang cao ... Vai muc s6 du dam
phi tang them 20 tri~u d5ng ma dinh phi chi tang them 10 tri~u d5ng (6 + 4),
nen lqi nhu~n tang them 10 tri~u d5ng (20 - 10) khong nhung da bu diip cho
khoan 18 8 tri~u d5ng cua mi;it hang d5 gia d\mg ma v&n con lai 2 tri~u d5ng.
Nhu v~y, doanh nghi~p da c6 co sO' dg c6 thg quyet dinh kinh doanh mi;it hang
giay dep thay the cho mi;it hang d5 gia d1:1ng.
2. Quye't dfnh nen san xudt hay mua ngoai
Quyet dinh nen san XU~t hay mua ngoai thu'O'ng du'Q'C gi;ip trong cac doanh
288
nghi~p San xuclt ma san phclm San xuclt bao g6m nhigu chi tie't (ph9 tung) du'Q'C
l<ip rap l~i. Nhung chi ti~t nay c6 thg du'Q'C mua san tU' nha cung cclp hen ngoai
ho~c do mQt bQ ph~n (phan xu'O'ng) CUa doanh nghi~p ttj San xuclt.
Trong tinh hu6ng m9t chi tie't nao d6 ma doanh nghi~p c6 th€ mua dtiQ'C tU
hen ngoai, v6'i gia mua thclp hon chi phi san xucit ra chi ti~t d6, nha quan tri se
dung trti6'c vi~c ltja chc;m dg ra quye't dinh nen mua ngoai hay tie'p t1;1C San xuclt,
quye't dinh nao c6 lqi hon?
Khi ra quye't dtnh nen san xucit hay mua ngoai cac chi tie't nay, yg ca ban
ccln xem xet tren ca hai m~t chcit luqng va s6 luqng. Gia sli chcit luqng cua chi
tie't Se dtiQ'C bao dam theo dung yeu cffu ky thu~t du mua ngoai hay ttj San xuclt,
nen chi ccln di sau nghien cuu m~t s6 luqng.
M~t s6 luqng duqc thg hi~n qua chi phi ho ra dg san xucit va chi phi mua
lo~ichi tie't nao d6. Cung nhu m9i qua trinh phan tich dg ra quye't dinh, ye'u t6
phai xem xet a day la cac chi phi chenh l~ch giUa san xucit va mua ngoai.
Qua trinh nghien cuu cac quye't dtnh nen san xucit hay mua ngoai ccln phai
duqc ke't hqp v6'i vi~c xem xet cac ca hQi kinh doanh khac ne'u c6, thi m6'i c6 thg
di de'n quye't d!nh dung d<in.
Chung ta hay nghien cuu tinh hu6ng sau:
Cong ty "Cliu Long" hi~n dang san xucit chi tie't X dung dg san xucit san
phclm chinh cua cong ty c6 t6ng muc nhu cclu hang nam la 10.000 chi tie't, cac
chi phi lien quan de'n qua trinh San xuclt chi tie't X dtiQ'C trinh bay qua minh h9a
8.2 ..
Minh hqa 8.2: Bao cao chi ti~t v~ chi phi
(dvt: 1.000 d6ng)
Chi phi
Khoan m9c chi phi
Dan vi T6ng s6
Nguyen v~t li~u trtjc ti~p 12 120.000
Nhan cong trtfc tie'p 11 110.000
Bie'n phi san xucit chung 3 30.000
Luong nhan vien va ph9c v9 phan xuO'ng 7 70.000
Khclu hao tai san c6 dtnh phan xuO'ng 6 60.000
Chi phi quan ly chung phan b6 9 90.000
-
C9ng 48 480.000·
C6 nha cung ccip hen ngoai dg nghi cung cclp chi tie't X nay v6'i gia 42 ngan
d6ng/cai, dung theo chcit luqng va s6 luqng yeu cciu. V~y trong truO'ng hqp nay
Cong ty "Cliu Long" nen quye't dinh mua ngoai hay tie'p t9c san xuclt?
Chuong 8: Thong tin thick hc;p cho vi~c ra quy€t d?nh
Vi s6 luqng san phclm tieu th9 khong d6i nen du chi tie"t X duqc mua ngoai
hay W san xu<it d€u khong gay anh hu&ng g1 de"n doanh thu cua cong ty. Do d6,
quye"t dtnh ph9 thUQC vao IDUC chi phi phai chi ra cua Cong ty dg san xudt v6'i
gia mua ngoai, muc chi phi nao thdp hon se duqc hja ch9n.
Dg xem xet vdn d€ IDQt each toan di~n, trt16'c he"t ta phai xem xet cac
ngu6n hjc va phtio'ng ti~n slt d1:1ng quy trl.nh san xudt chi tie"t x c6 phlio'ng an
nao khac hay khong? Ne"u c6 thi ngoai vi~c so sanh v6'i chi phi mua ngoai cua
chi tie"t X con phai xet de"n chi phi Co' hQi CUa phtio'ng an Slt d9ng d6.
Gia Slt khong c6 phtio'ng an slt d1:1ng nao khac. Trong truO'ng hqp nay, qua
trinh phan tich se duqc tie"n hanh nhu sau:
Cac chi phi kh<iu hao TSCD va chi phi quan ly chung phan b6, t6ng c9ng la
6 + 9 = 15 ngan d6ng, se khong thay d6i du chi tie"t X duqc W san xu<it hay mua
ngoai. Vfj.y chung la thong tin khong thich hqp v6'i qua trinh ra quye"t dtnh.
Cac khoan chi phi con l~i la chi phi thich hqp nen dtiQ'C xem xet trong
bang so sanh a minh h<;>a 8.3 dg ra quye"t dtnh.
Minh hQa 8.3: Phan tfoh so sanh phudng an nen san xudt vai mua ngoai
(dvt: 1. 000 d6ng)
San xu<it Mua ngoai Chenh l~ch
Don vi T6ng s6 Don vi T6ng s6 Don vi T6ng s6

Nguyen li~u trvc tie"p 12 120.000 - - 12 120.000
Nhan cong trvc tie"p 11 110.000 - - 11 110.000
Bie"n phi san xudt chung 3 30.000 - - 3 30.000
Luong nhan vien quan ly 7 70.000 - - 7 70.000
va ph9c v9 san xudt
Gia mua ngoai chi tie"t X 42 420.000 (42) (420.000)
T6ng c9ng 33 330.000 42 420.000 (9) (90.000)
Vfj.y ne"u cong ty W san xudt chi tie"t X thi se tie"t ki~m duqc 90.000 ngan
d6ng [(33 - 42) xl0.000] so v6'i gia mua tU hen ngoai. Do d6 cong ty nen tie"p t1:1c
san xudt chi tie"t x.
Tuy nhien, trong truO'ng hqp cac ngu6n l\fc va phuong ti~n sli d1:1ng trong
san xudt chi tie"t x c6 thg slt d1:1ng dg san xudt san phclm khac, ho~c slt d1:1ng vao
m9c dich khac, nhti cho thue (c6 chi phi Co' hQi) va each Slt d1:1ng nay mang l~i
khoan lqi nhufj.n hang nam 16'n hon 90.000 ngan d6ng thi luc nay, cong ty nen
mua chi tie"t X tU hen ngoai se mang l~i hi~u qua kinh te" cao hon.
3. Quye't dinh nen ban hay tie'p t"yc san xudt
Cac quye"t dinh nen ban ngay ban thanh phclm hay tie"p t1:1c san xudt ra
290
thanh ph~m r6i ban, thu'O'ng du'Q'C g~p d cac doanh nghi~p san xuclt CO quy trinh
san xuclt kh&i d~u tU m9t lo~i nguyen li~u chung, qua giai do~n san xuclt che'
bie'n se t~o ra nhi~u ban thanh ph~m khac nhau. Cac ban thanh ph~m nay c6
th€ tieu th9 ngay du'Q'C ho~C du'Q'C tie'p t9c san xuclt theo nhfi'ng quy trinh rieng
cho tUng lo~i d€ t~o thanh nhung thanh ph~m khac nhau r6i m6'i tieu th9 .
• Xi nghi~p 19c d~u c6 th€ ban ngay san ph~m d~u tho ho~c tie'p t9c che'
bie'n thanh xang, nh6't ... r6i m6'i ban.
• Xi nghi~p sue san, c6 th€ ban ngay thit heo ho~c tie'p t9c che' bie'n
thanh thanh ph~m "thtl'c an nhanh" r6i m6'i ban ...
Quy trinh san xucit tren co th€ bi€u di~n t6ng quat bAng mo hinh & minh
h<;>a 8.4.
Minh h9a 8.4: Quy trinh san xudt san phdm
Ban Quy Thanh

thanh trinh sx pMm --Tieu th1:1
phfim A rieng A'
Qua Ban Quy Thanh

Ng.li~u
thanh trinh sx pMm ---Tieu th1:1
co ban
phfim B rieng B'
Ban Quy Thanh

thanh trinh sx phfim
pMmC rieng C'
Chi phi Digm

sx k~t phan
h<Jp chia
Chi phi san xucit ke't hgp la chi phi san xucit phat sinh trong qua trinh san
xuclt chung va du'Q'C phan be) theo gia tri tieu th9 d t~i di€m phan chia cho cac
san ph~m ke't hqp.
Sau di€m phan chia, c6 m9t s6 ban thanh ph~m duqc tieu th9 ngay, c6 m9t
s6 duqc tie'p t9c san xuftt r6i m6'i tieu th9. Vein d~ d~t ra (J day la ban thanh
ph~m nao nen tieu th9 ngay va ban thanh ph~m nao nen tie'p t9c san xuclt r6i
m6'i tieu th9, nhung quye't dinh c6 n9i dung nay duqc g<;>i la quye't dinh nen ban
ngay hay tie'p t9c san xuclt r6i ban
Nguyen t&c chung d€ quye't dinh la dl,ta vao ke't qua so sanh gifi'a doanh thu
tang them v6'i chi phi tang them do tie'p t9c san xuclt:
Chuang 8: Thong tin thick hc;p cho vi~c ra quyit dtnh
- N€u doanh thu tang them > chi phi tang them, thi se quye't dinh tie'p t9c
san xudt r6i m6'i tieu th9.
- Ne'u doanh thu tang them < chi phi tang them, thi se quye't dinh ban
ngay ban thanh phdm t~i digm phan chia, khong san xudt tie'p t9c.
Bg higu r6 han vdn d~ nay, hay nghien cuu tai li~u du6'i day:
Vi dl;l 8.4:
Cong ty che' bi€n thtjc phdm da t~p hgp dugc tai li~u v~ ba lo~i san phdm A',
B', C' dugc che' bie'n tU ba ban thanh phdm A, B, C. Chi phi san xudt ke't hgp
phan b6 cho ban thanh phdm A la 80 tri~u d6ng, ban thanh phdm B la 100 tri~u
d6ng, va ban thanh phdm C la 40 tri~u d6ng. Ne'u ban & digm phan chia thi
doanh thu cua ban thanh phdm A, B, C lcin lugt la 120, 150, 60 tri~u d6ng. Ne'u
ch€ bie'n ra thanh phdm r6i ban thi doanh thu cua san phdm A', B', C' M.n lugt la
160, 240, 90 tri~u d6ng. Bie't rAng chi phi ch€ bie'n them dg ra thanh phdm dO'i
v6'i 3 ban thanh phdm tren lcin lugt la 50, 60, 10 tri~u d6ng. Bg bi€t c6 nen tie'p
tl)c che' bie'n r6i ban hay khong ta tie'n hanh tinh toan nhu (J minh hQa 8.5.
Minh h9a 8.5: Quye't djnh ban hay tie'p tl;lC san xuilt
(dvt: 1.000.000 d6ng)
Cac lo~i san phdm
A' B' C'
Doanh thu tang them khi che' bie'n 40 90 30
Chi phi che' bie'n them 50 60 10
Lai (16) tang them do che' bie'n (10) 30 20
Qua phcin tinh toan tren ta thdy ne'u tie'p t9c che' bie'n ban thanh phdm A
r6i m6'i ban thi lai se giam di 10 tri~u d6ng (so v6'i vi~c ban ngay t~i digm phan
chia) vi chi phi tang them cao ho'n doanh thu tang them. Do v~y, dO'i v6'i ban
thanh phdm A nen ban ngay t~i digm phan chia, khong nen san xua't tie'p t9c.
BO'i v6'i hai ban thanh phdm con l~i B va C, thi san xudt tie'p t9c se mang l~i
them lgi nhu~n han so v6'i vi~c ban ngay t~i digm phan chia la 30 tri~u d6ng va
20 tri~u d6ng.
4. Quye't dfnh trong di~u ki~n ming hjc san xuilt kinh doanh bi gidi
h~n
Cac doanh nghi~p thuO'ng phai dung tru6'c slj ltja ch9n dg ra quye't dinh
nhu' the' nao dg d~t hi~u qua ho~t d<)ng cao nhdt trong di~u ki~n nang ltjc san
xudt bi gi6'i h~n, chiing h~n nhu':
- Trong di~u ki~n thie't bi san xudt c6 gi6'i h~n, v6'i s6 v6n ho~t d<)ng c6
gi6'i h~n, nhu'ng doanh nghi~p l~i nh~n dugc nhi~u do'n d~t hang cua khach
hang v6'i s6 lugng va s6 lo~i da d~ng.
292
- Trong di~u ki~n m~t b~ng kinh doanh c6 h~n, cll'a hang thuang m~i
khong thg trtfng bay tgt ca hang h6a nhu mong mu6n ...
a. Truong h(jp chi co m()t di~u ki«:n gioi h~n
Trong truO'ng hQ'p chi c6 m9t di~u ki~n gi6'i h~n thi doanh nghi~p c&n phai
tinh s6 du dam phi dan vi, va d~t chung trong m6i quan h~ v6'i di~u ki~n nang
hjc CO gi6'i h~n do, VI m1,1c tieu CUa doanh nghi~p la lam sao t~n d1,1ng duQ'C he"t
nang 11,l'c c6 gi6'i h~n dg d~t duQ'c t5ng s6 lqi nhu~n cao nhgt.
Vf d'1 8.5:
T~i m9t doanh nghi~p chi c6 t6i da 20.000 giO' may dg sll' d1,1ng m8i nam.
Dg san xugt san phdm A cftn 3 giO' may, san xugt m9t san phdm B cftn 2 giO'
may. Dan gia ban san phdm A la 500 d6ng, san phdm B la 600 d6ng. Bie"n phi
dan vi dg san xugt san phdm A la 200 d6ng, san phdm B la 360 d6ng. Nhu cftu
tieu th1,1 san phdm Ava B d~u nhu nhau va d~u phai t~n d1,1ng he"t cong sugt cua
may m6'i du thoa man nhu du d6. V~y, trong di~u ki~n c6 gi6'i h~n v~ cong sudt
may cua cong ty, nha quan tri nen quye"t dinh san xugt lo~i san phdm nao dg
d~t hi~u qua ho~t d9ng cao nhgt? Ne"u chi so sanh s6 du dam phi cua 2 san
phdm, thi san phdm A c6 s6 du dam phi 16'n han san phdm B.
San phdm A San phdm B
~an gia ban (d6ng) 500 600
(-) Bi~n phi dan vi (d6ng) 200 360
SO' du dam phi dan vi (dang) 300 240
Ty l~ s6 du dam phi 60% 40%
Nhung ne"u can cu tren s6 du dam phi trong m6i quan h~ v6'i di~u ki~n c6
gi6'i h~n la s6 giO' may, ta c6:
San phdmA San phdm B
SO' du dam phi dan vi (d6ng) 300 240
SO' giO' may san xugt 1 san phdm (giO') 3 2
SO' du dam phi 1 giO' may (d6ng/gi0') 100 120
T5ng s6 giO' may (giO') 20.000 20.000
T5ng s6 du dam phi (d6ng) 2.000.000 2.400.000
V~y, khi xet s6 du dam phi trong m6i quan h~ v6'i di~u ki~n s6 giO' may c6
gi6'i h~n thi ch<;>n san xudt san phdm B se cho t5ng s6 du dam phi cao han san
phdm A la 400.000 d6ng (2.400.000 - 2.000.000).
Qua vi d1,1 tren cho thgy ne"u chi xem xet s6 du dam phi dan vi thi chua cho
ke"t lu~n chinh xac, do d6 phai xem xet n6 trong m6i quan h~ v6'i di~u ki~n c6
gi6'i h~n thi m6'i di de"n quye"t dinh dung dAn du'Q'c.
Chuong 8: Thong tin thick hCJp cho vi?c ra quyit dtnh
b. Trong trudng hQ'p co nhMu di~u ki~n gidi h~n

Trang truCing hc;>'p doanh nghi~p ho~t d()ng vdi nhi~u di~u ki~n gidi h~n
nhu: s6 gia may h~n che", v6n h~n che", muc tieu th1:1 h~n che"... thi dg di de"n
quye"t djnh phai san xufft va tieu th1:1 theo m{)t CCI cffu san phdm nhu the" nao m6'i
dem l~i hi~u qua ho~t d()ng cao nhdt, c6 thg sli d1:1ng phuClng phap phuClng trinh
tuye"n tinh dg tim ra phuClng an san xua't t6i tiu.
Qua trinh thljc hi~n phuang phap phuClng trinh tuy~n tinh qua 4 bu6'c du6'i day:
Bude 1: Xac djnh ham m1:1c tieu va bigu di~n chung du6'i d~ng phu'Clng trinh
d~i s6.
Bu6'c 2: Xac djnh cac di~u ki~n gidi h~n va bigu di~n chung thanh d~ng
phuClng trinh d~i s6.
Bu6'c 3: Xcic djnh vling san xufft t5i liU tren d6 thj, vung nay du'<;>'C gidi h;:;m bO'i
cac duang bigu di~n cua cac phuClng trinh di~u ki~n h~n ch~ va cac tr1:1c t9a d().
Bude 4: Can cu tren vung san xudt t6i uu vdi phuClng trinh ham m\IC tieu,
xac djnh phuClng trinh san xudt t6i uu.
Vi d~ 8.6:
M()t cong ty hi~n dang san xudt hai lo~i san phclm X va Y. C6 cac tai li~u
lien quan de"n vi~c san xudt va kinh doanh cua cong ty nhu sau:
+ M8i ky san xufft chi sli d\lng duc;>'C t6i da 36 gid may va 24 kg nguyen li~u.
+ Muc tieu th\l san phdm Y m8i ky t6i da la 3 san phclm.
+ Tai li~u v~ san phclm x va y duc;>'C t~ p hqp dudi day:
San phclm X San phclm Y
S6 du dam phi dCln vi (l.OOOd/sp) 8 10
S6 gia may san xufft 1 san phclm (gia/sp) 6 9
Nguyen li~u sli d\lng (kg/sp) 6 3
Cong ty phai san xudt va tieu th\l theo CCI cffu san phclm nhu the" nao dg
d~t duqc lqi nhu~n cao nhdt? V~n d\lng phuClng phap phuClng trinh tuye"n tinh, ta
lftn luqt thljc hi~n cac budc nhu sau:
Bu6'c 1: Xac djnh ham m\lc tieu.
M\IC tieu d day la lc;>'i nhu~n cao nhdt, nhung du san xudt va tieu th\l theo
ke"t cdu san phclm nao thi t6ng djnh phi cling khong thay d6i (thong tin khong
thich h<;>'p), nen ke"t cffu san phclm duc;>'C ch9n chi cftn CO t6ng sf} du dam phi Cao
nhfft. Vi v~y ham m\lc tieu la t6ng s6 du dam phi cao nhfft.
Theo s6 li~u da cho thi m8i san phclm x ban duc;>'C se mang l~i s6 du dam
phi la 8 ngan dflng va mfii San phclm Y ban du'Q'C Se mang l~i sf} du dam phi la
10 ngan d6ng. D~t Z la t6ng s6 du dam phi ma ke"t cdu san phdm t6i uu mang
l~i, ta c6 ham m1:1c tieu nhu sau:
294
Z = Bx + lOy ~ max
Bude 2: Xac dtnh cac di€u ki~n gidi h~n va bHfo di~n chung dudi d~ng cac
phu'O'ng trinh d~i s6.
- M6i ky chi sll' dl;lng t6i da 36 giCi may: 6x + 9y ~ 36 (1)
- M6i ky chi slt dl;lng duqc t6i da 24 kg nguyen li~u: 6x + 3y ~ 24 (2)
- M6i ky muc tieu th\! t6i da san phdm Y la 3 san phdm: y ~ 3 (3)
Bude 3: Xac dtnh vung san xudt t6i t.tu tren d6 tht.
Vung san xufft t6i t.tu tren d6 thi do cac duang bigu di~n cua ha phuang
trinh di€u ki~n gidi h~n Va hai trl;lC dQ t<;>a dQ t~o thanh nhu d minh h<;>a 8.6.
Cong ty co thg ch9n m<;>i ke"t cdu san phdm dg san xufft nAm trong vung
san xufft t6i u'u, nht.tng chi c6 m()t digm (m()t ke"t cdu) duy nhdt cua vung nay la
thoa man yeu cdu cua ham ml;lC tieu.
Minh hQa 8.6: D6 thj phudng trinh tuye"n tinh
SP y
6x + 3y = 24
y= 3
3 (2)
2 --Vu-n-~t;;@: 6x + 9y = 36
1 toi Lru :
CD :®
0 1 2 3 4 5 6 SP x
Bude 4: Xac dtnh ke"t cffu san phdm san xufft t6i t.tu.
Tren d6 tht, vung san xudt t6i t.tu la phdn giao digm tren vung thoa man
tUng di€u ki~n gidi h~n va 2 tr\lc t<;>a d(). B6 la m()t ngu giac c6 5 g6c, duqc danh
s6 thu fa! theo chi~u kim d6ng h5 tU g6c sfi 1 d~n g6c s6 5. M<;>i digm nAm trong
vung san xudt t6i t.tu d€u thoa man cac ki~n gidi h~n. Theo ly thuye"t cua quy
ho~ch tuye"n tinh, digm t6i t.tu la digm nAm tren g6c cua vung san xudt t6i t.tu.
Nhu v~y, dg tim CO' cdu san phdm thoa man yeu cdu cua ham ml;lC tieu z ~
max, ta Mn luqt thay the' gia trt cua cac g6c vao ham ml;lC tieu, gia trt nao mang
l~i ke'°t qua ldn nhdt la CO' cdu san phdm cdn tim.
Thay the' gia trt cac g6c vao ham m\IC tieu duqc trinh bay qua bang sau:
Chuong 8: Thong tin thick hqp cha vi~c ra quyit d?nh
SO' luqng san phgm san xuB:t Ham m1:1c tieu Z = Bx + lOy
Goe
San phgmx San phgm Y Bx lOy z
1 0 0 0 0 0
2 0 3 0 30 30
3 1,5 3 12 30 42
4 3 2 24 20 44
5 4 0 32 0 32
Can cu vao ke't qua tinh duqc ta thB:y g6c s6 4 cho gia tr! ham m1:1c tieu 16'n
nhB:t. V{J.y ke't cB:u san phgm san xuB:t va tieu th1:1 tO'i uu m6i ky la 3 san phgm X
va 2 san phgm y se cho t6ng s6 du dam phi cao nhB:t la 44 ngan d6ng.
Lo~ibo cac thong tin khong thich hqp, sll' d1:1ng thong tin thich h<Jp dg ltja
ch<;>n quy~t djnh kinh doanh Se giup cac nha quan trj dap ung duQ'C yeu C~U Cd
ban cua ke' toan quan tr! la nhanh ch6ng, kjp thO'i va chinh xac. Theo trinh ttj
cac bu6'c phan tich thong tin thich hqp, phai lo~i bo chi phi chim va cac khoan
thu chi nhu nhau giG'a cac phuang an, nhu v{J.y cac thong tin thich hqp con l~i se
la ca s& quan tr9ng dg dua ra quye't djnh.
Ung dI;mg thong tin thich hqp dg ltja ch<;>n nen tie'p t1:1c hay ngung kinh
doanh m9t b9 phfJ.n duqc xem la ung d1:1ng ph6 bie'n nhB:t. Luc nay doi hOi phai
CO Stj phan lo~i chinh xac giua djnh phi bQ ph{J_n Va djnh phi chung, tren Cd Sd
d6 xac djnh s6 du b9 ph{J.n. SO' du b9 ph{J.n la m9t trong nhung chi tieu ca ban dg
ltja ch<;>n quye't djnh dung.
M9t quye't djnh ciing khong kem ph~n quan tr<;>ng la quye't djnh nen san
xuB:t hay mua ngoai. Luc nay quye't djnh dung d:in dugc dua ra phai dtja tren ca
s& so sanh giua chi phi san xuB:t thich hqp v6'i gia mua ngoai. Cung c~n luu y la
h~u he't cac phudng an kinh doanh d€u ti€m dn chi phi Cd hQi, ne'u bo qua n6
nha quan tr! c6 thg se sai ldm trong vi~c ltja ch<;>n quye't djnh.
Quye't djnh nen ban hay nen tie'p t1;1C san xu3:t r6i ban Cung C~n duQ'C dua
ra xem xet. Nha quan tr! se nhanh ch6ng dua ra cac quye't djnh thu9c lo~i nay
b~ng each so sanh giG'a doanh thu tang them v6'i chi phi .tang them ma khong
c~n de'n bB:t cu thong tin nao trong bao cao ke't qua ho~t d9ng kinh doanh.
CuO'i cung la vi~c ra quye't djnh trong di€u ki~n nang ltjc san xuB:t kinh
doanh bi gi6'i h~n. N~u bi gi6'i h~n b&i m9t di€u ki~n th! vi~c xac djnh s6 du dam
phi don tj va d~t n6 trong mO'i quan h~ v6'i di€u ki~n gi6'i h~n la di€u tB:t ye'u phai
lam. Luc nay phuang an nao mang l~i t6ng s6 du dam phi cao nhB:t phuang an d6
se duqc ltja ch9n. N~u bi gi6'i h~n b&i nhi€u di€u ki~n cung luc th! dung phudng
phap phudng trinh tuy~n tinh dg tim ra phuang an kinh doanh tO'i u'u.
296
Cau 1. Tieu chucln Cd ban dg Iva ch9n cac quye't dinh kinh doanh la gi?
Cau 2. Hay neu cac bu6'c cua quy trinh phan tich thong tin thich hqp?
Cau 3. The' nao la chi phi chim? The' nao la chi phi cd h<)i?
Cau 4. The' nao la thong tin thich hqp? T~i sao chi phi chim duqc cho la
thong tin khong thich hqp?
Cau 5. Stj cdn thie't cua vi~c nh~n di~n thong tin thich hqp?
Cau 6. The' nao la dinh phi chung? The' nao la s6 dub<) ph~n? Bg lVa ch9n
nen tie'p t1;1c kinh hay ngung kinh doanh m<)t be? ph~n th! nen dVa vao lqi nhu~n
hay s6 du b<) ph~n cua b<) ph~n d6?
Cau 7. Mu6n quye't dinh nen san xucit hay mua ngoai m<)t chi tie't cdn dVa
vao m6i quan h~ so sanh giua gia mua ngoai v6'i d~i luqng nao? Chi phi Cd h<)i
dong vai tro nhu the' nao (J day?
Cau 8. Bg quye't dinh nen ban hay nen tie'p t1;1c san xucit r6i ban phai can
cu vao nguyen tiic chung nao?
Cau 9. Khi nang lt.tc san xucit bi gi6'i h~n b&i m<)t di~u ki~n nhu s6 gib'
may ho~c s6 gib' lao d<)ng trvc tie'p... th! lam the' nao dg lVa ch9n duqc phudng an
kinh doanh t6i uu?
Cau 10. Trong truang hqp c6 nhi~u di~u ki~n gi6'i h~n, sll' d9ng phudng
phap nao dg lVa ch9n quye't dinh kinh doanh? Trinh bay cac bu6'c cua phudng
phap nay?
Cau 1. Thong tin thich hqp dg lVa ch9n phudng an kinh doanh la:
a. Chi phi chim.
b. Nhung khoan thu va chi phi nhu nhau trong tudng lai.
c. Bie'n phi san xucit kinh doanh.
d. Nhung khoan thu va chi phi chenh l~ch trong tudng lai.
Cau 2. Thong tin khong thich hqp ph1;1c v1;1 cho vi~c ra quye't dinh c6 thay
the' m<)t trang thie't bi hay khong la:
a. Gia ban trang thie't bi cu
b. Doanh thu chenh l~ch giua hai phudng an sll' d9ng thie't bi m6'i va thie't
bi cu
c. Gia mua trang thie't bi m6'i
Chuang 8: Thong tin thick hc;p cho vi~c ra quyit dinh
d. Chi phi mua trang thie-'t bi cu luc ban diiu

Cau 3. Bg tie-'p t1:1c kinh doanh hay ngung kinh doanh m<)t h9 ph~n, thong
tin thich h<Jp la:
a. SO' du h9 ph~n 16'n hon khong.
b. SO' du h9 ph~n 16'n hon khong va doanh nghi~p khong c6 phuong an kinh
doanh thay the-'.
c. Phuong an kinh doanh thay the-' c6 s6 du h9 ph~n 16'n hon phuong an
kinh doanh dang thua 16.
d. Tdt ca cac cau tren d~u dung.
Cau 4. Cty B dang nghien cuu vi~c lo~i ho san phdm Tl. San phdm nay
hi~n c6 s6 du dam phi la 50.000.000d. Ne-'u ho san phclm Tl cong ty c6 thg giam
30.000.000d dinh phi. Quye-'t dinh nay se anh huO'ng de-'n lQ'i nhu~n chung la:
a. Giam 5. ooo.oood
b. Giam 20.000.oood
c. Tang 5.000.000d
d. Tang 20.000.oood
Cau 5. Quye-'t dinh nen san xudt hay mua ngoai can cu vao:
a. LQ'i nhu~n chenh l~ch gilla hai phuong an san xudt va mua ngoai
b. LQ'i ich doanh nghi~p
c. LQ'i nhu~n chenh l~ch gilla hai phuong an san xudt v6'i mua ngoai va can
nhiic them v~ m;Itt chdt lu<Jng
d. Chi phi san xudt
Cau 6. Cong ty A san xudt 4 lo~i san phclm Pl, P2, P3 va P4. M8i tuiin
cong ty chi c6 tO'i da 200 giO' may. Thong tin v~ san phdm nhu sau:
Pl P2 P3 P4
Ban gia ban (d) 100.000 160.000 200.000 50.000
Bie'n phi dctn vi (d) 50.000 100.000 180.000 40.000
86 du dam phi dctn vi( d) 50.000 60.000 20.000 10.000
86 gia may dctn vi 2 4 4 2
Gia sli nhu cilu thi truO'ng tung lo~i san phdm tren la khong h~n che-'. Bg
d~t dUQ'C lQ'i nhu~n tO'i da Cong ty nen san xudt lo~i ~an phdm:
a. Pl b. P2 c. P3 d. P4
298
Cau 7. Cong ty J c6 tai li~u sau: (dvt: 1.000 d6ng)
SPX SPY
Gia ban 300 500
Bie"n phi dcm vi 100 140
GiO' may san xugt 1 san phcim 20 giO' 40 giO'
Nang Ive tO'i da (san phcim) 4.000 2.500
Dinh phi san xugt chung 1 nam: 200.000
Gia may san xugt gi6'i h~n 1 nam: 100.000 giO'
Dg d~t hi~u qua cao nhgt, cong ty J se san xugt va tieu th\l:
a. 4.000 x va 500 y b. 2.500 x va 1.250 y
c. 3.000 x va 1.000 y d. 2.500 y
Cau 8. Cong ty G dang san xugt chi tigt F ph\lc cho day chuy~n san xugt san
phcim X. Chi phi phat sinh d€ san xugt 10.000 chi tigt F nhu' sau: (dvt: 1.000 d5ng)
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p 45.000
Chi phi nhan cong trvc tie"p 65.000
Bie"n phi san xugt chung 30.000
Dinh phi san xugt chung 70.000
Trong t6ng dinh phi san xugt chung c6 30.000 dinh phi c6 thg tranh du'Q'c
ne"u khong san xugt chi tie"t F.
Ne"u c6 m9t cong ty Y de"n chao gia 18/chi tie"t F cho dan di[tt hang 10.000
chi tie"t F, cong ty G se quye"t dinh:
a. Tv lam d€ tie"t ki~m duQ'c 3/chi tie"t F
b. Mua ngoai d€ tie"t ki~m du'Q'c 1/chi tie"t F
c. Tv lam dg tie"t ki~m du<Jc 1/chi tie"t F
d. Mua ngoai dg tie"t ki~m du'Q'c 3/chi tie"t F
Cau 9. C6 tai li~u lien quan de"n cong ty H nam 2007 nhu sau:
(dvt: 1.000.000 d)
San ph§'.m X San ph§'.m Y San ph§'.m Z
Doanh thu 18.000 12.600 8.208
Gia v6n hang ban 4.050 9.520 5.216
Chi phi ban hang, quan ly DN 2.200 3.100 3.000
Lqi nhu~n 11.750 (20) (8)
Dinh phi bQ ph~n 1.000 950 2.000
Bie"n phi san xuB:t dcJn vi 3 5 2
Bie"n phi BH, QL dcJn vi 1,25 1,5 1
MU'c tieu thv (san ph§'.m) 1.200 1.800 2.000
Chuang 8: Thong tin thich hqp cho vi~c ra quy~t dinh
Quye-'t dinh cho nam 2007 cua cong ty H dg c6 m()t ke-'t ca'u san phdm mang
l~i lqi nhu~n cao nha-t la:
a. N gling kinh doanh san phdm Y va Z, vfin ti~p t1:1c kinh doanh san phdm X
b. Chi ngung kinh doanh san phdm Y, vfin tie-'p t1:1c kinh doanh san phdm
Xva z
c. Chi ngung kinh doanh san phdm Z, vfin tie-'p t1:1c kinh doanh san phdm X
va y
d. Vfin ti~p t1:1c kinh doanh ca ba san phdm X, Y va Z.
Cau 10. C6 tai li~u v~ cac lo~i thanh phdm ban, giu'O'ng, tu du'<Jc san xua-t
tU g6 m()c Ci m()t cong ty XYZ nhu' sau: (Dan vi tinh 1.000.000d)
Ban GiuO'ng Tu
Doanh thu tU thanh phllm 250 350 400
Doanh thu tU g8 mt)c 160 250 320
Chi phi san xufft ke't hqp 115 161 184
Chi phi che' bie'n tU g8 m<)c thanh 45 109 85
thanh phllm
Lqi nhu~n tieu th\l thanh phllm 90 80 131
Cong ty nen ch~ bie-'n ra thanh phdm r6i ban d6i v6'i cac lo~i san phdm sau:
a. Ban
b. GiuO'ng
c. Tu
d. Ta-t ca 3 san phdm.
Bai 1.
Cong ty M da mua m()t tai san cc> dinh each day 1 nam v6'i gia la 200.000
ngd. Tai san cc> dinh nay c6 thO'i gian Slt d9ng la 5 nam va khong c6 gia tri t~n
d9ng. Vi~c v~n hanh tai san cc> dinh nay cgn 8 cong nhan lam vi~c, m6i cong
nhan du<Jc tra 6.000 ngd m9t nam. Chi phi sll'a chua bao tri hang nam la 15.000
ngd va nhung chi phi khac cho ho~t d()ng cua tai san cc> dinh nay la 10.000 ngd
m()t nam.
Hi~n t~i c6 1 tai san cc> dinh m6'i hi~n d~i han v6'i gia mua la 170.000 ngd
Va chi dn 4 Cong nhan lam vi~c, mfii Cong nhan du'Q'C tra 6.000 ngd m(}t nam.
Chi phi sua chua bao tri u6'c tinh 6.000 ngd m()t nam va nhung chi phi khac cho
ho~t d()ng cua tai san cc> dinh nay la 4.000 ngd m()t nam. Tai san cc> dinh cu do
300
da bi l~c h~u nen ne'u dem di ban chi ban duqc v6'i gia 60.000 ngd. Tai san c6
dinh m6'i c6 thO'i gian su dl;mg la 4 nam va khong c6 gia tri t~n d9ng.
Yeu ciiu: Hay cho bie't cong ty M nen tie'p t1:1c SU d9ng tai san c6 dinh cu
hay mua tai san c6 dinh m6'i?
Bai 2.
Cong ty A san xudt va tieu th9 duqc 60.000 san phdm X m8i nam v6'i gia
ban m6i san phdm la 3.950 d6ng/cai. Tai li~u v~ chi phi don vi cac lo~i & muc
ho~t d9ng 60.000 san phdm nhu' sau: (dvt: d6ng).
Nguyen v~t li~u trvc tie'p 1.000

Nhan cong trl;ic tie'p 500
Bie'n phi san xudt chung 200
Binh phi san xudt chung 650 (39.000.000)
Bie'n phi ban hang 250
Binh phi ban hang 300 (18.000.000)
T6ng CQng chi phi cua 1 san phdm 2.900
Yeu ciiu: Thl;ic hi~n cac yeu c§.u d9c l~p v6'i nhau.
1. Gia SU cong ty A c6 du nang ll;ic d€ san xudt 80.000 san ph§'.m m6i nam.
Cong ty c6 th€ tang muc tieu th9 len 15% so v6'i hi~n nay, ne'u cong ty tang chi
phi quang cao them 12.000.000d/nam. C6 nen thl;ic hi~n hay khong?
2. Do ngu6n nguyen li~u g~p kh6 khan nen cong ty chi c6 th€ tie'p t1:1c san
xudt & muc 40% muc binh thuO'ng trong vong 2 thang cu6i nam. Ne'u ngung san
xudt cac dinh phi san xudt chung chi (J muc 60% so v6'i muc binh thu'O'ng va cac
dinh phi ban hang giam duqc 30%. Cong ty nen tie'p t1:1c san xudt hay ngung san
xudt hoan toan trong vong 2 thang nay? Gia dinh: dinh phi phat sinh d~u giua
cac thang va trong di~u ki~n binh thu'O'ng, san luqng tieu th9 cua cac thang
trong nam la b&ng nhau.
Bai 3.
Cong ty c6 ph§.n san xudt Huy B~t la cong ty chuyen san xudt san phdm
A. Cong ty hi~n dang SU d9ng du6'i 50% cong sudt t6i da. H9i d6ng quan tri cua
cong ty dl;i kie'n san luqng san xudt va tieu th9 hang thang cua cong ty se s9t
giam du6'i muc hi~n t~i 10.000 san phdm. Gia ban m6i san phdm la 3 va bie'n
phi m6i san phdm la 2. T6ng dinh phi hang thang la 10.000. H9i d6ng quan tri
dang lo Hing r&ng vi~c s9t giam doanh thu hon nua se lam tang them 16 cho
cong ty. H<;> dang can nh&c de'n vi~c t~m thO'i ngung ho~t d9ng san xudt cho de'n
khi nhu c§.u tieu th9 va gia san phdm A tren thi truO'ng tang tr& l~i. H9i d6ng
quan tri da thl;ic hi~n cac chuong trinh giam gia trong su6t nam ngoai, tuy nhien
trong thO'i di€m hi~n t~i, vi~c t~m ngung san xudt la giai phap duy nhdt. H9i
Chuang 8: Thong tin thick hqp cho ui~c ra quytt dtnh
d6ng quan tri dlf ki~n vi~c t~m ngu'ng san xucit se giup cong ty giam dinh phi
hang thang tU' 10.000 xu6ng con 4.000.
Yeu cdu:
1. T~i sao h9i d6ng quan tri cho rfmg dinh phi vfin la 4.000/ thang kg ca
trong thO'i ky vi~c san xucit bi ngu'ng t~m thO'i.
2. T~i muc san luqng tieu th9 hang thang la bao nhieu thi vi~c ti~p t9c
san xucft va vi~c t~m ngu'ng san xucft khong CO Slf khac bi~t V~ lQ'i nhu~n?
Bai 4.
Cong ty du lich Anh Vi~t chuyen kinh doanh cac chuy<fo du lich trong va
ngoai nu6'c. M9t cu9c khao sat cho thciy ch~fmg du lich tu TP.HCM d~n Ha N9i
da bi thua 18. H9i d6ng quan tri cong ty dang dung tru6'c quy~t dinh phai ngung
t6 chuc cac ch~Img du lich nay. Tai li~u v~ k~t qua ho~t d9ng kinh doanh cua
chQ.ng du lich nay nhu' sau:
(Bo'n vi tinh: 1.000d)
- Doanh thu tu ban ve
(100 gh~ x 45% ty l~ gh~ sll' d9ng x 80/ve) 3.600 100%
- Tru bi~n phi (24/nguO'i) 1.080 30%
- SO' du dam phi 2.520 70%
- Tru dinh phi
0 Khuy~n mai cho khach du lich 620
o Luo'ng tai xe 400
o Chi phi hu6'ng dfin vien du lich 825
o Xang xe 100
o Khciu hao xe 400
o Bao higm xe 250
o Phi d~u xe 50
o Ti~n phong va an u6ng 75
o Bao tri va sll'a chua xe 325
T6ng dinh phi 3.045
- L6 (525)
Vi~c ngung t6 chuc chQ.ng du lich nay se khong gay anh huO'ng d~n s6
luqng xe du lich dang v~n hanh, s6 luqng tai x~, s6 nhan vien ph\J.C v9, s6 thq
may sll'a chua va bao tri xe. Gia sll' cac xe du lich khong bi hao mon trong qua
trinh sll' d9ng bO'i vi chung hi~n da O' trong tinh tr~ng qua cu. Tai x~ duqc tra
m9t muc lu'o'ng c6 dinh hang nam. Chi phi bao tri xe la khoan phan b6 lu'o'ng cua
302
thg may va cua cac nhan vien phy.c vy. khac la ngu'O'i c6 trach nhi~m dam bao xe
du ljch ho~t d9ng tO't. Phi bao higm xe phy. thu9c vao sO' lugng xe du ljch dang
v~n hanh.
Yeu cdu:
a. Hay tinh toan va phan tich dg cho bie"t c6 nen ngu'ng cung cdp djch vy.
du ljch cho ch~ng TP.HCM - Ha NQi hay khong?
b. Giam dO'c di€u hanh cua cong ty bj phan nan b&i vi chi c6 khoang 50%
sQ' chfi tren mQt sQ' ch~ng du ljch la du'Q'C khai thac trong khi d6 ty l~ nay d cac
cong ty trong nganh la 60%. Giam dO'c di€u hanh giai thich rAng ty l~ nay c6
thg tang dang kg bAng each cAt giam 10% s6 chifmg du ljch nay, tuy nhien di€u
nay c6 thg lam giam lgi nhu~n. Hay nh~n djnh v€ each giai thich cua giam dO'c
di€u hanh.
Bai 5.
Cong ty TNHH Thanh LQc san xudt 40.000 phy. tung Xl m6i nam dg phy.c
VY, cho vi~c san xudt san phdm x. Chi phi san xudt 1 phy. tung Xl du'Q'C tinh nhu'
sau (do'n vj tinh: 1.000 d6ng):
Chi phi nguyen v~t li~u trljc tie"p 23,4
Chi phi nhan cong trtjc tie"p 22,3
Bie"n phi san xudt chung 1,4
Bjnh phi san xudt chung 24,6
Chi phi san xudt 1 san phdm 71,7
M9t nha cung cdp ben ngoai d€ nghj se cung cdp phy. tung Xl cho cong ty
v6'i s6 lugng va chdt lugng theo yeu c~u va v6'i do'n gia la 59,2/ phy. tung. Ne"u
cong ty chdp nh~n d€ nghj nay thi may m6c thie"t bj c6 thg dugc slt dy.ng dg san
xudt san phdm Y. Ne"u t~n dy.ng s6 may m6c thie"t bj nay dg san xudt san phdm
Y, t6ng s6 du dam phi m6i nam cua san phdm Y mang l~i la 352.000. Ne"u mua
ngoai phy. tung Xl, toan b9 chi phi nhan cong trtjc tie"p c6 thg cAt giam. Tuy
nhien, 21,90 djnh phi san xudt chung cho m6i phy. tung Xl dang san xudt hi~n
nay vfrn con ngay ca trong truO'ng hgp phy. tung Xl du'Q'C mua ngoai.
Yeu cdu:
1. Trong chi phi san xudt 1 phy. tung Xl la 71, 7 chi phi thich hgp cho vi~c
ra quygt djnh W san xudt hay mua ngoai phy. tung Xl la bao nhieu?
2. Quye-'t djnh mua ngoai phy. tung thay vi wsan xudt se lam lgi nhu~n
cua cong ty thay d6i la bao nhieu?
3. Ne"u nha cung cdp se cung cdp du 40.000 phy. tung cho cong ty m6i nam,
hay tinh chi phi thich hgp cho 1 phy. tung Xl ma cong ty sli dy.ng dg thuo'ng
lugng v6'i nha cung cdp.
Chuang 8: Thong tin thich h<Jp cho vi¢c ra quy&t d?nh
Bai 6.
Dg cai thi~n tinh hinh ho~.t d()ng, cong ty T san xudt kinh doanh san
ph§'.m x dang nghien cuu hai phu'o'ng an:
•!• Mua thi€t bi m6'i thay cho thi€t bi cu v6'i gia 45.000.000 ngan dflng, thO'i
gian sll' d9ng cua thi~t bi m6'i la 5 nam, khong c6 gia tri t~n thu. Thi€t bi m6'i se
duqc khdu hao theo phu'o'ng phap duO'ng thAng va chi phi khdu hao m6i nam se
du'<JC phan b() theo sfi lu'<Jng san ph§'.m san xufft.
•!• Mua san ph§'.m X tU nha cung cdp hen ngoai v6'i gia la 2.190 ngd, thO'i
hC1n h<Jp dflng la 5 nam.
Tlnh hinh v€ chi phi san xudt kinh doanh hi~n t'1i cua 1 san ph§'.m x t'1i
muc nang Ive san xufft va tieu th1:1 50.000 san ph§'.m/ nam (muc ho'1t d()ng binh
thu'O'ng) nhu' sau (dvt: ngd/sp):
Chi phi NVLTT 1.251
Chi phi NCTT 594
Bi€n phi SXC 387
Dinh phi lu'o'ng nhan vien quan ly va ph9c V\l phan xu'O'ng 63
Dinh phi khdu hao thi€t bi t'1i phan xu&ng 81
Dinh phi chung phan b6 180
T6ng CPSX 2.556
Thi€t bi cu c6 thO'i gian sll' d9ng con 1C1i la 2 nam. Gia ban thi€t bi cu hi~n
t'1i la 2. 700.000 ngd. N€u ti€p t1:1c sll' d9ng thi€t bi cu thi sau 2 nam thanh ly thu
duqc 60.000 ngd. N€u sll' d9ng thi€t bi m6'i cong ty se ti€t ki~m duqc chi phi
nhan cong trljc ti€p va bi€n phi san xudt chung 25%, nhu'ng dinh phi ltto'ng nhan
vien quan ly va ph9c v1:1 phan xu&ng khong thay d6i. Thi€t bi m6'i c6 nang Ive
san xudt tfii da la 70.000 san ph§'.m/ nam. N€u mua san ph§'.m X tU nha cung cdp
hen ngoai thi cong ty c6 thg cho thue phan xu'O'ng san xudt hi~n t'1i v6'i gia
1.026.000 ngd m6i nam.
Cong ty T dang dung tru'6'c sv Iva ch9n 1 trong 2 phu'o'ng an:
./ Phuang an 1: Mua thi€t bi m6'i dg san xudt san ph§'.m X
./ Phuang an 2: N gling san xudt san ph§'.m X va mua san ph§'.m X tU nha
cung cdp hen ngoai
Yeu c~u:
V~n d9ng thong tin thich h<Jp hay cho bi€t cong ty T nen ch9n phuang an
nao? Vi sao? Bi€t ding nhu c~u tieu th1:1 san ph§'.m X tang d€n 60.000 san ph§'.m
m6i nam.
304
Bai 7.
Cong ty TNHH san xua't Bao Minh san xua't 2 lo~i san phdm ke't hgp X va
Y tli cung mqt lo~i nguyen v~t li~u. Chi phi san xua't ke't h<Jp lien quan d~n 2
san phdm nay phat sinh t~i digm phan chia la 64.800 ngan d6ng/ nam. Cong ty
phan b6 chi phi san xua't ke't h<Jp cho 2 lo~i san phffm can cu vao doanh thu t~i
digm phan chia. M6i lo~i san phdm c6 thg dugc ban ngay t~i digm phan chia
ho~c c6 thg du'<JC che' bie'n them va ban v6'i gia cao ho'n. Du li~u v~ 2 lo~i san
phdm x va y nhu' sau (do'n vt tinh: 1.000 d6ng):
San phffm X San phffm Y T5ng cqng
Chi phi san xua't ke't hgp 32.400 32.400 64.800
Doanh thu t~i digm phan chia 36.000 36.000 72.000
Chi phi che' bie'n them 20.300 14.300 34.600
Doanh thu sau khi che' bie'n them 55.400 53.000 108.400
Yeu cdu: Hay cho bie't cong ty nen ban hay nen tie'p t\lc san xua't dO'i v6'i
2 lo~i san phdm X va Y?
Bai 8.
Cong ty h6a cha't Hoa Binh dang l~p ke' ho~ch san xua't kinh doanh ky t6'i
cho 2 lo~i san phdm Al va Bl. Cong ty dlf dtnh dua 12.500 lit nguyen li~u tho
vao quy trinh cong ngh~ san xua't v6'i t5ng chi phi phat sinh la 600 tri~u d5ng,
u6'c tinh hao h\lt trong dtnh muc la 20%. T~i digm phan chia, 40% lit san phdm
thu du'Q'C la san phdm Al, con l~i la san phdm Bl; v6'i gia ban lcln lugt cho tUng
lo~i san phdm Alva Bl la 500 ngd/lit va 800 ngd/lit
Toan bQ san phffm Al thu du'Q'C co thg du'Q'C ti~p t\IC che' bie'n thanh 2.400
lit san phdm A v6'i t5ng dtnh phi u6'c tinh tang them la 320 tri~u d6ng va chi
phi che' bie'n them cho m8i lit san phffm Al dciu vao la 120 ngd/lit. Gia ban mfo
lit san phdm A la 1.300 ngd/lit.
Yeu cilu: HOi cong ty Hoa Binh nen ban san phffm Al t~i digm phan chia
hay nen tie'p t\IC che' bie'n thanh san phffm A?
Bai 9.
Cong ty M san xua't bong da theo 3 kich co khac nhau: 16'n, vua va nho.
Trang nam 2007 c6 tai li~u v~ chi phi va gia ban dlf kie'n cua san phdm nay
theo tUng lo~i kich co nhu' sau:
L6'n Vua Nho
Nhu cclu tht tru'O'ng (sp) 4.000 6.000 . 5.000
Ban gia ban (ngan d6ng) 50 40 28
Bie'n phi do'n vt (ngan ddng)
Chuang 8: Thong tin thick hqp cho vi~c ra quy&t dtnh
Chi phi NVL trvc tie'p 14 13 10

Chi phi nhan cong trvc tie'p 10 7 5
Bie'n phi san xudt chung 5 4 3
Dinh phi don vi (ngan d6ng) 6 6 6
Chi phi don vi san ph~m (ngan d6ng) 35 30 24
Dg san xudt 100 qua bong 16'n cdn 30 giO' may, 100 qua bong vua cftn 20
giO' may, 100 qua bong nho cdn 15 giO' may. Cong sudt may tO'i da hi~n t~i cua
cong ty la 3.600 giO' may/nam. Bie't rAng toan bl) chi phi ban hang va quan ly
doanh nghi~p la dinh phi.
Yeu cdu:
1. Tinh s6 du dam phi don vi cho m8i kich ca cua qua bong.
2. Xac dinh s6 lugng san ph~m cdn san xudt trong nam cho tUng kich ca
bong dg d~t lgi nhu<%n tO'i da cho cong ty.
3. Gia stt co m()t cong ty nu6'c ngoai d~ nghi mua 3.000 qua bong ca vua
v6'i gia 45 ngd/sp. Tinh chi phi Co' h()i cua don d~t hang nay.
4. Gia Slt do m()t s6 may bi hong nen cong sudt may giam chi con 2.850
giO'/nam. Hang nam cong ty phai san xudt m8i ca bong la bao nhieu dg d~t lgi
nhu<%n tO'i da?
Bai 10.
Cong ty Bach Vi~t san xudt va tieu th\l 4 lo~i san ph~m my ngh~ F, G, H
va J. Tdt ca cac san ph~m nay d~u du'<JC san xudt thu cong. Trong thang t6'i,
cong ty co thg huy d()ng tO'i da 1.845 giO' lao d()ng trvc tie'p. Du li~u dt! toan nhu'
sau: (dvt: 1.000 d6ng)
San ph~m F G H J
Dan gia ban 23,3 25,0 37,5 35,0
Chi phi nguyen v<%t li~u trvc tie'p 2,0 2,5 5,0 8,0
Chi phi nhan cong tr1Jc tie'p 5,0 5,2 7,5 6,5
Bie'n phi san xudt chung 3,0 3,2 6,0 4,0
Dinh phi san xudt chung 4,0 4,0 7,0 6,0
SO' giO' lao d()ng dg san xudt 1 sp 2,0 3,0 2,5 3,0
Nhu cdu thi truO'ng hang nam (sp) 300 150 270 120
Dinh phi thang tdi theo dt! toan la 4.410.000 ngan d6ng.
Yeu cdu: Xac dinh s6 lugng san ph~m san xudt va tieu th\l vao thang t6'i
theo tUng lo~i san ph~m dg cong ty d~t lgi nhu<%n tO'i da.
306
Bai 11.
Cong ty Tsan xua't kinh doanh san phdm X, c6 tai li~u v~ chi phi san xudt
kinh doanh hi~n t~i cua 1 san phdm X t~i muc nang lVc san xua't va tieu th1:1
50.000 san phdm/ nam nhu' sau: (do'n vi tinh: ngan d6ng)
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p 417
Chi phi nhan cong trvc tie"p 198
Bie"n phi san xua't chung 129
Dinh phi ltto'ng nhan vien quan ly va ph1:1c Vl;l phan xu'O'ng 21
Dinh phi kha'u hao thie"t bi t~i phan xttO'ng 27
Dinh phi chung phan b6 60
T6ng d)ng 852
D€ cai thi~n hi~u qua ho~t d(>ng, cong ty T dang nghien cuu hai phtto'ng an:
• Phtto'ng an 1: Mua thie"t bi m6'i d€ tie"p t1:1c san xua't san phdm X. D€ tie"p
t1:1c san xudt san phdm x cong ty dV kie"n mua thie"t bi m6'i (d€ thay the' cho
thie"t bi cu) v6'i gia 15.000.000 ngan d6ng, thO'i gian sli d9ng la 5 nam, khong c6
gia tri t~n thu. Thie"t bi m6'i se du'Q'C kha'u hao theo phu'o'ng phap dttO'ng th!ng.
Ne"u sli d1:1ng thie"t bi m6'i cong ty se tie"t ki~m dttgc chi phi nhan cong trvc tie"p
25% va bie"n phi san xua't chung 25%. Dinh phi ltto'ng nhan vien quan ly va ph9c
v9 phan xttO'ng khong thay d6i.
• Phttang an 2: Ngung san xua't san phdm X va mua san phffm X tU nha
cung ca'p hen ngoai. San phdm X mua tu nha cung cdp hen ngoai c6 gia la 730
ngan d6ng/ san phdm, thO'i h~n hgp d6ng 5 nam. Ne"u mua san phdm X tU nha
cung ca'p hen ngoai thi cong ty c6 th€ cho thue phan xttO'ng san xua't hi~n t~i v6'i
gia 342.000 ngan d6ng mfii nam.
Yeu cdu: Ne"u cong ty phai ch<;>n 1 trong 2 phtto'ng an tren thi cong ty nen
ch<;>n phttang an nao? T~i sao? (V~n d1:1ng thong tin thich hgp d€ tra lO'i cau hoi).
Bai 12.
Cong ty Ada dap ling du'Q'C toan bQ nhu cftu san xua't trong thang, ngoai ra
con c6 th€ san xua't them cac san phdm tU nang lVc san xua't nhan rfii. Dan gia
ban Va gia thanh do'n vi tung mftu CUa IDQt lo~i San phdm nhu' Sau:
Mftu A Mftu B Mftu C
Dan gia ban 60 ngd 65 ngd 80 ngd
Chi phi nguyen v~t li~u trvc tie"p 18 - 20 - 19 -
Chi phi nhan cong trvc tie"p (5 ngd/giO') 10 - 15 - 20 -
Bie"n phi san xua't chung 8 - 12 - 16 -
Dinh phi san xudt chung 16 - 5 - 15 -
307
Chuang 8: Thong tin thick h<;Jp cho vi~c ra quy~t dtnh
Bie'n phi san xudt chung du'Q'C phan b6 theo s6 gia lao d(mg trt,tc tie'p, con
dinh phi san xudt chung du'Q'C phan b6 theo s6 gia may. Bdt ky mftu nao san
xudt them cCing c6 thg ban duqc.
Yeu cdu:
1. Ne'u Cong ty A c6 nang lt,tc may m6c thie't bi nhan r8i va c6 th€ b6 sung
lao d9ng khi cdn (nang lt,tc may m6c va lao d9ng d~u khong h~n che'), cong ty
nen t~p trung san xudt cho mftu nao?
2. Ne'u Cong ty A c6 nang lt,tc may m6c thie't bi nhan r8i, nhu'ng s6 gia lao
d9ng c6 th€ sll' d\mg l~i c6 h~n, Cong ty t~p trung san xudt cho mftu nao?
Bai 13.
Cong ty MHP san xudt tivi v&i 3 lo~i nhu sau: man hinh Plasma, man hinh
LCD, man hinh led. Tcit ca cac cong nhan trong cong ty d~u tham gia san xudt 3
lo~i tivi tren. Vl cong ty cdn phai bo ra 1 nam d€ dao t~o cong nhan nen cong
ty bi gi&i h~n v~ nhan lt,tc trong ng&n h~n. Nam 20xl, cong ty u&c tinh t6i da c6
24.000 gia lao d9ng trt,tc tie'p. Dan gia 1 gia lao d9ng trt,tc tie'p binh quan la 400
ngan d5ng. Tai li~u lien quan de'n 3 lo~i san phffm tren nhu sau:
(dvt: 1.000 d6ng)
Man hinh Man hinh Man hinh
T6ng c9ng
Plasma LCD Led
Dan gia ban 40.000 50.000 64.000
Bie'n phi dan vi
+ Bie'n phi NVLTT 16.000 22.000 26.000
+ Bie'n phi NCTT 4.000 4.800 6.000
+ Bie'n phi SXC 800 1.000 1.200
+ Bie'n phi BH-QL 400 600 800
Dinh phi
+Dinh phi SXC 19.200.000
+Dinh phi BH-QL 9.600.000
Yeu cdu:
a. Xac dinh s6 du dam phi 1 gia lao d(>ng trt,tc tie'p cho tUng lo~i san phffm
b. Ne'u cong ty c6 chinh sach khong danh nhi~u han 50% thai gian lao
d9ng trt,tc tie'p d€ san xudt bdt cu lo~i san phdm nao va it nhdt danh 15% thai
gian lao d9ng trt,tc tie'p cho m8i lo~i san phdm. Xac dinh san luqng cdn san xudt
va tieu th9 cua m8i lo~i san phdm. L~p bao cao ke't qua ho~t d9ng kinh doanh
(chi tie't cho tUng san phfim va toan cong ty)
c. Gia sll' san lu'Q'ng tieu th9 t6i da cua tivi man hinh Plasma la 1.000 san
308
phgm, man hinh LCD la 400 va man hinh Led la 600 san phgm. D€ t6i da h6a
lqi nhu~n cong ty c§.n tieu th1:1 m6i lo~i bao nhieu san phgm?
Cong ty Paibec thanh l~p & Due each day 50 nam, ho~t d<)ng thigt kg, san
xudt va phan ph6i si le giay th€ thao. Hi~n t~i, cong ty Paibec dang n&m giu
quy~n thigt kg giay th€ thao cho d<)i tuy€n th€ thao & Due. M~c du d<)c quy~n san
xudt giay cho d<)i tuy€n qu6c gia mang l~i lqi nhu~n kha cao nhung cong ty Paibec
hi~n dang d6i m~t v6'i ho~t d9ng kinh doanh kh6 khan do n~n kinh tg qu6c gia
dang giam va chi phi d§.u vao XU hu'6'ng tang. Tru'6'c tinh hinh nay, ong John, t6ng
giam d6c cong ty, yeu c§.u ha Hart danh gia vi~c chuy€n giao cong do~n gia cong
giay cho m9t cong ty & Vi~t Nam. Cong ty Th&ng LQ'i & Vi~t Nam da d6ng y nh~n
san xufft 32.000 doi giay m8i nam v6'i do'n gia la $173 m9t doi giay.
Giam d6c nha may, ong Porter, da bao cao tinh hinh san xufft 30.000 doi
giay trong nam vua qua nhu' sau:
Chi phi ph1:1c V\l san xudt 30.000 doi giay

Bign phi nguyen v~t li~u trljc tigp $1.950.000
Bign phi nhan cong trljc tigp 1.200.000
Chi phi thue nha xu&ng 840.000
Chi phi thue thigt bi san xudt 360.000
Chi phi san xudt chung khac 2.250.000
T6ng $6.600.000
Thong tin b6 sung do ong Porter cung cdp nhu sau:

II Bign phi san xudt m6i doi giay nam sau gi6ng nhu' nam tru'6'c.
11
Ngu huy hqp d6ng thue nha xu&ng, cong ty phai chiu ph~t vi ph~m hQ'p
d6ng la $100.000. Ngu huy hqp d6ng thue thie"t bi san xudt, cong ty phai
chiu ph~t vi ph~m hQ'p d6ng la $50.000.
11
40% chi phi san xudt chung khac la bie"n phi, bie"n d9ng ty l~ v6'i bign phi
nhan cong trljc tigp. Ph§.n djnh phi lien quan chi phi san xudt chung
khac v§.n phat sinh cho du cong ty Paibec c6 tlj san xudt hay sll' d1:1ng
cong ty hen ngoai gia cong giay.
II Cong ty Paibec ap d1:1ng chinh sach quan tri hang t6n kho kip thO'i nen
luon duy td muc t6n kho bAng o.
Ba Hart cho rAng vi~c gia cong giay tU hen ngoai se anh hu&ng dgn duy td
ho~t d<)ng cua nha may san xudt t~i Due do ong Porter quan ly. Do d6, ha Hart
khong tin tu&ng v~ s6· li~u do ong Portercung cdp. Ba Hart da thljc hi~n m<)t s6
Chuang 8: Thong tin thick h<Jp cho vi~c ra quy~t djnh
phan tich d(>c l~p nhu' sau:

Ill Dan gia nguyen v~t li~u tr\J.'C tie'p nam sau se tang 8% so v6'i nam tru'6'c.
Ill Dan gia ti~n lu'dng nhan cong tr\J.'C tie'p nam sau cCing se tang 5% so v6'i
nam tru'6'c.
111
Cong ty Paibec se chju ph~t $100.000 ne'u huy hQ'p d6ng thue nha xuO'ng.
Cong ty Paibec ciing khong c6 nhu cftu sll' dt,mg nha xu'O'ng ne'u giao cho
dan vi khac gia cong giay.
• Cong ty Paibec c6 thg thudng lu'Q'ng giam muc ph~t xuO'ng $30.000 ne'u
huy hQ'p d6ng thue thie't bi san xudt.
Ba Hart da dua ra nhung tinh toan, phan tich cho ong Porter kigm tra l~i.
Ong Porter cho rAng nha may dang th\l'C hi~n chie'n lu'Q'C cai tie'n lien tl,IC dg
giam chi phi va vi~c tang gia nguyen v~t li~u ciing nhu dan gia ti~n luang khong
thg xay ra.
Yeu cdu:
1. Tren Cd Sd thong tin cua ong Porter cung cdp, cho bie't cong ty Paibec nen
t\1 san xudt hay th\J.'c hi~n chuygn giao cho cong ty Th~ng LQ'i gia cong.
Chung minh bAng sO' li~ u Cl,1 thg.
2. Tren Cd Sd thong tin cua ha Hart, cho bie't cong ty Paibec nen w san xudt
hay th\J.'c hi~n chuygn giao cho cong ty Th~ng LQ'i gia cong.Chung minh
bAng sO' li~u Cl,1 thg.
3. Ba Hart nen c6 y kie'n gi tru6'c nhung nh~n djnh cua ong Porter sau khi
ong Porter xem xet nhung tinh toan, phan tich cua ba Hart.
4. Ban quan tr! cong ty Paibec dang dung tru'6'c l\J.'a ch9n giua 2 chie'n lu'Q'C
kinh doanh trong thO'i gian s~p t6'i:
Chie'n lu'Q'C 1: Ban quan tr! vftn duy tri nha may san xudt giay nhu'ng se
xay d\J.'ng chinh sach, quy trinh m6'i, tai cdu true ho~t d(>ng dg kigm soat
ho~t d(>ng San xufft giay du'Q'C tO't hdn.
Chie'n lu'Q'C 2: Ban quan tr! se dong cll'a nha may san xudt giay va chuygn
giao vi~c san xudt giay cho m(>t cong ty O' Vi~t Nam th\J.'c hi~n gia cong.
Trong vai tro la ong John, CEO cong ty Paibec, ong John se phan tich va
du'a ra quye't djnh l\J.'a ch9n chie'n lu'Q'c kinh doanh nhu' the' nao?
Dap an cau hOi trlic nghi~m:

Cau 1: dCau 2: d Cau 3: b Cau 4: b Cau 5: c
Cau 6: aCau 7: a Cau 8: c Cau 9: b Cau 10: a
310
QUYET DINH eAu TU
Sau khi nghien cl.iu chuang
nay, nguai h9c c6 thi:
DAI HAN II
• Khai ni~m va dq,c diim
cua ddu tu dai hq,n, cac
loq,i quyit dtnh ddu tu
Quy~t djnh ddu tti dai h~n la m9t trong dai hq,n.
nhung quy~t djnh quan tr<;mg cua nha quan • Gae phuang phap tinh
toan cac chl tieu tai
trj. Quy~t djnh ddu tu dai h~n duqc thi~t l~p
chink di do luang,
can elf vao nhi€u y~u t6 xa h9i, kinh t~, tai
danh gia phuang an
chinh...Chuang nay se giO'i thi~u nhung vdn ddu tu dai hq,n nhu:
d€ ly lu~n, ky thu~t ca ban lien quan d~n phuang phap hi~n gia
thong tin tai chinh cdn thi~t ph1:1c v1:1 cho thudn (NPV), phuang
vi~c ra quy~t djnh ddu tu dai h~n. phap ty sudt sinh lai
n(>i b(> (IRR), phuang
phap ky hoan v6n (PB),
phuang phap ty l~ sinh
lai gidn dan.
311
Chuong 9: Quy~t dtnh ddu tu dai hg,n
:1m :1m~~ ~d mA~ B Qmmrmm m~~· m~m mtl mAlll ·~~

ill.
~A ~6~ m~m mm mAlll ·~~
Trong m\lc nay cung citp cho nguCii d<;>c nhung ly lu<%n ca ban v~ quyet
dtnh ddu tu, vO'n ddu tu dai h~;m du<Jc d~ c<%p trong IDl;IC tieu thu hai nhu khai
ni~m quyet dtnh ddu tu, vO'n ddu tu dai h~n, cac lo~i quyet dtnh dlj toan vO'n
ddu tu dai h~n, thCii gia ti~n t~ su dl}ng trong quyet dtnh dlj toan vO'n dclu tu
dai h~n.
1. Quye't djnh ddu tu va ho~ch djnh v6n ddu tu dai h~n
Quyet dtnh ddu tu la cac quyet dtnh lien quan den vi~c ddu tu, uy thac m9t
s6 vO'n horn nay dg ky v9ng mang v~ lqi ich kinh te-' trong tuang lai. Vi v~y,
quyet dtnh dclu tu ding chinh la quyet dtnh v~ du toan vO'n dclu tu dai h~n, la
each thuc ma nha quan trt ho~ch dtnh, 11.ja ch9n vO'n nen dclu tu vao nhung ho~t
d()ng, linh vljc nao (J doanh nghi~p. Quyet dtnh dlj toan vO'n ddu tu dai h~n la
m{)t trong nhung quyet dtnh ra:t quan tr9ng cua cac nha quan trt, nha:t la nhung
nha quan trt cB:p cao vi n6 anh hu&ng ra:t 16'n den nang 11.jc, slj thanh b~i cua
doanh nghi~p trong tuang lai.
Cac lo~i quye-'t dtnh dlj toan vO'n dclu tu dai h~n duqc su dl}ng trong chuang
nay thg hi~n each thuc ma nha quan trt tinh toan, ho~ch dtnh nhung va:n d~
quan tr9ng v~ vO'n trong dclu tu cho m9t dlj an dai h~n nhu mua sclm may m6c
thiet ht, san xua:t san ph~m m6'i, ...Phcln 16'n cac quyet dtnh nay dlja tren nhung
lqi ich ti~m tang cua m{)t dlj an hon la nhung lqi ich hi~n t~i. Vi v<%y, cac nha
quan trt ccln phai th<%n tr9ng trong vi~c ch9n 11.ja cac dlj an dclu tu dai h~n dg c6
du<Jc Slj dam bao tO't nha:t trong tuang lai. Cach thuc ma nha quan trt xem xet
dg ra quyet dtnh ddu tu dai h~n se quyet dtnh den ti~m 11.jc kinh te cua doanh
nghi~p trong tuang lai.
2. Cac lo~i quye't djnh ditu tu dai h~n

Cac quyet dtnh tieu bigu v~ dclu tu dai h~n bao g6m:
- Quyet dtnh giam chi phi - Quyet dtnh nay lien quan den doanh nghi~p
nen mua nhung thie-'t ht gi dg giam chi phi;
- Quyet dtnh m& r()ng - Quye-'t dtnh nay lien quan den vi~c doanh nghi~p
nen dciu tum& r()ng nhung nha xu&ng, kho tang, ca s& h~ tclng khac nao dg c6
thg d~t duqc slj gia tang v~ ca s& v<%t cha:t, nang 11.jc ho~t d{)ng ho<ftc doanh s6
ban hang;
- Quyet dtnh 11.ja ch9n thiet ht - Quyet dtnh nay lien quan den vi~c doanh
nghi~p nen 11.ja ch9n nhung thiet ht nao trong vi~c mua scim;
- Quyet thue hay mua - Quyet dtnh nay lien quan den doanh nghi~p nen
thue hay mua m()t thiet ht, may m6c, kho tang, ... ;
312
- Quye't dtnh thay the' thie't bi - Quye't dtnh nay lien quan de'n vi~c doanh
nghi~p nen thay the' m()t thie't bi, may m6c ngay bay giO' hay (J m()t thO'i di€m
khac.
Cac quye't dinh dV toan v6n d<iu tu dai h~n g&n Ii€n vai hai lo~i quye't dinh
la quye't dtnh sang 19c (screening decisions) va quye't dtnh uu tien (reference
decisions). Quye't d!nh sang 19c la quye't d!nh lien quan de'n vi~c ch9n Iva dV
an theo nhung tieu chi da duqc xay dvng, sv
ch9n Iva dV an huang de'n dam bao
tieu chi da duqc xay dVng. Vi d\l, doanh nghi~p da dua ra tieu chi la dV an la
phai d~t du<Jc ty I~ hoan v6n d<iu tu it nhS:t la 20%, quye't dinh sang 19c chinh la
lo~i ho nhung dV an nao c6 ty I~ hoan v6n d<iu tu duai 20%. Quye't dinh uu tien
la quye't dinh lien quan ch9n Iva m()t dV an trong s6 nhung dV an da duqc chS:p
nh~n. Vi d\l, doanh nghi~p tham khao ch9n Iva cac dV an d<iu tu lien quan de'n
thay the' m{)t thie't bi trong day chuy€n San xuS:t da du<Jc sang 19c qua m{)t tieu
chi. Trong chuang nay chung ta se nghien cuu cac quye't dinh sang 19c truOc, sau
do, tie'p t\}C nghien CUU cac quye't dinh UU tien trong quye't dinh dV toan v6n d<iu
tu dai h~n.
3. Gia tri tMn t~ theo thoi gian trong cac quye"t dinh ddu tu
daih~n
VO'n d<iu tu dai h~n lien quan vai m()t thO'i gian dai tU luc d<iu tu de'n khi
thu h6i v6n. Vi v~y, vi~c tinh toan v6n d<iu tu dai h~n chiu anh hu&ng cua gia
tri ti€n t~ theo thO'i gian. Khac vai v6n sll' d\}ng trong cac quye't dtnh ngiin h~n,
quye't dinh lien quan de'n nhung vS:n d€ du<JC thvc thi trong tung nam, gia tri
ti€n t~ chua thay d6i dang k€ c6 th€ ho qua, trong cac quye't dinh dV toan v6n
d<iu tu dai h~n, gia tri m()t d6ng v6n d<iu tu nam nay se khac, se c6 gia tr! 1<1n
han m()t d6ng v6n d<iu tu trong nhung nam ke' tie'p, m6t d6ng v6n se thu h6i (J
tuang lai. Vi v~y, trong ky thu~t tinh toan v6n d<iu tu dai h~n c<in phai sll' d\}ng
gia tri ti€n t~ theo thO'i gian hay n6i khac ho'n trong ky thu~t tinh toan v6n d<iu
tu dai h~n, cac chuyen gia thuO'ng sll' d\}ng ky thu~t chie't khS:u dong ti€n
(discounting cash flows) d€ chuy€n d6i dong ti€n v€ m()t thO'i di€m hi~n t~i
ho(lc (J m()t thO'i di€m (J tuo'ng lai [Phq. lq.c 1, Phq. lq.c 2, Phq. lq.c 3].
[[]J. ~A~ ~:mrtJ!dNm ~lHA~ ~lHAN rni~m ~6N ffiiRIDNm Qlill¥".Effi

lmlNEI mv rnIDAN ~6N mAM rntJ MA[[ m~N
Trong m\lc nay cung ca:p cho nguO'i dQc nhung vS:n d€ chuyen mon duqc d€
C~p trong ID\}C tieu thu hai la phuo'ng phap ky thu~t phan tich Va dua ra quye't
dinh san 19c, quye't d!nh ttu tien v€ dV toan v6n d<iu tu dai h~n nhu phuang phap
hi~n gia thu<in (NPV), phuang phap ty suS:t sinh IO'i n()i b() (IRR) va m()t s6
phuang phap ky thu~t khac trong ch9n Iva dV an d<iu tu nhu phuang phap ky
hoan v6n, phuo'ng phap ty suS:t sinh IO'i gian do'n.
Chuang 9: Quyit djnh d&u tu: dai hq,n
1. Phudng phap phan tfoh v6n cho quye't djnh san lQC dl! an ddu tu
daih~n
a. Phudng phap gia trj hi~n t~i thudn (NPV - Net Present Value)
PhuO'ng phap NPV la m9t phuO'ng phap tinh toan, so sanh dg xac d!nh
chenh l~ch giua gia tr! hi~n t~i cac dong ti€n thu v6'i gia tr! hi~n t~i cac dong
ti€n chi cua m9t d\f an ddu tu dai h~n. Tu d6, can cu vao NPV, nha quan tr! se
dua ra quye't d!nh sang 19c v6n ddu tu dai h~n, m9t d\f an ddu tu dai h~n duqc
chdp nh~n hay khong chdp nh~n.
Ky thu~t tinh NPV
Vi dv. 9.1, Cong ty ABC dang xem xet mua m9t h~ th6ng may W d9ng dg
thvc hi~n W d9ng h6a cong vi~c san xudt h~ng nam. May nay d\f tinh gia
50.000.000 d va tu6i th<;> la 5 nam. Vao cu6i nam thu 5, gia tr! thu h6i khi thanh
ly cua may b~ng khong. Ne'u Slt dt;mg may nay se giup cho cong ty giam chi phi
lao d9ng trvc tie'p m8i nam 18.000.000 d. Cong ty yeu cdu ty l~ lqi nhu~n tren
v6n ddu tu (tru6'c chi phi thue' thu nh~p doanh nghi~p) t6i thigu la 20%. May
nay se duqc mua hay khong, cong ty ABC phai tinh toan nhu the' nao v6'i dong
ti€n ddu tu hi~n t~i la 50.000.000 d6ng, chi phi tie't ki~m m6i nam 18.000.000 d,
ty l~ lqi nhu~n t6i thigu la 20%. Nhung thong tin tren se duqc tom t&t nhu sau:
Chi phi ddu tu ban ddu (dong ti€n chi) 50.000.000 d

Tu6i th<;> d\f an 5 nam
Chi phi tie't ki~m h~ng nam (dong ti€n thu) 18.000.000 d
Gia tr! tai san thu h6i sau nam ta 5 00
Tyl~ lqi nhu~n t6i thigu 20%
Can cu vao phuO'ng phap NPV, vi~c tinh toan duqc thg hi~n tren Bang 9.1
Bang 9.1 - Bang tinh NPV cua dl! an

Nam 86 ti€n H~ s6 Gia tr! hi~n
chie't khdu t~i dong ti€n
Chi phi tie't ki~m 1- 5 18.000.000 d 2,991 53.838.000 d
h~ng nam
VO'n ddu tu ban ddu Hi~n t~i (50.000.000 d) 1,000 (50.000.000 d)

+ 3.838.000 d
Tra cuu tren bang gia tr! hi~n t~i dong ti€n phat sinh d€u h~ng nam v6'i thO'i
gian 5 nam va ty l~ chie't khdu 20% - Bang tinh h~ s6 chie't khdu theo cong
thuc 1/r x [l- (1/(l+r)n]
314
VOi k~t qua phan tich tren, cong ty nen th1,ic hi~n d\f an mua may nay vi
vOi ty l~ chie't kha'u dong ti€n la 20%, tu6i th9 d\f an la 5 nam, thi gia tri hi~n
t~i (quy v€ d§.u nam thu nha't) cua s6 ti€n chi ra ban d§.u d€ mua may (dong ti€n
chi d§.u nam thu nha't) la 50.000.000 d la 50.000.000 d va gia tri hi~n t~i cua s6
ti€n tU tie't ki~m chi phi lao dqng mfii nam 18.000.000 d (dong ti€n thu d€u hAng
nam trong thO'i gian 5 nam) la 53.838.000 d hay gia tri hi~n t~i thu§.n cua d\f an
mua may la 3.838.000 d.
Tuong t\f, can cu vao phuo'ng phap NPV, phuo'ng an d§.u tu dugc cha'p nh~n
khi NPV lOn hon ho~c it nha't bAng khong va phuong an d§.u tu se khong dugc
cha'p nh~n khi NPV nho hon khong.
Cac dong tien trong d\f an ddu tu dai h~n
Cac dong tMn chi - Phdn Ion c6 la 3 lo~i dong ti~n chi :
- Thu nha't, vOi nhung d\f an d§.u tu mOi, dong ti€n chi ban d§.u cho d\f an
nhu chi mua s~m may m6c thie't bi, chi mua cac tai san khac di kem va chi phi
IAp d~t. Trong d6, ti€n thu tU ban nhung thie't bi, tai san cu dugc ghi vao giam
dong ti€n chi ban ddu.
- Thu hai, vOi nhung d\f an ddu tu mO' rqng, dong ti€n chi la v6n ddu tu
tang them trong mO' rqng ho~t dqng. V6n ddu tu tang them thuO'ng dugc th€
hi~n qua gia tri tai san tang them W ddu tu. Vi d\l, tai san hi~n t~i cua cong ty
la 100.000.000 d, sau khi ddu tu md rqng, tai san cua cong ty la 120.000.000 d,
nhu v~y dong ti€n chi trong ddu tu mO' rqng luc nay la 20.000.000 d.
- Thu ha, vOi nhung d\f an sii'a chua, nang ca'p thie't bi, dong ti€n chi
chinh la chi phi d€ sii'a chua, duy tri hay nang cao nang l\fc ho~t dqng cua may
m6c thie't bi.
Cac dong ti~n thu - Phdn Ion g6m 3 lo~i dong tMn thu:
- Thu nha't, dong ti€n thu thong thuO'ng tu doanh thu hay giam chi phi tU
tac dqng cua d\f an ddu tu hay n6i each khac la dong ti€n thu vao cua doanh
nghi~p tU d\f an ddu tu.
- Thu hai, dong ti€n thu tU ban thie't bi khi ke't thuc d\f an.
- Thu ha, dong ti€n thu tu ban mqt s6 tai san khac c6 lien quan de'n d\f
an trong vi~c ddu tu, mua s~m, v~n hanh d\f an nhu hang t6n kho, giam v6n
ho~t dqng thuO'ng xuyen, ...
Thu h6i v6n ddu tu

NPV cung ca'p phuo'ng phap ky thu~t chie't kha'u dong ti€n d\fa tren ty l~
sinh lO'i cua v6n ddu tu ban ddu. Khi NPV la duo'ng, c6 nghia la d\f an ddu tu c6
dong ti€n thu bu d~p du<JC dong ti€n chi phi Va t~o them mqt khoan d€ dam bao
cho ty l~ lgi nhu~n tren v6n ddu tu.
Chuang 9: Quy&t dtnh ddu tu dai hq,n
Vi d~ 9.2, Cong ty AB dang xem xet mua m()t thie't bi v6'i chi tie't dlf tinh
nhu sau
Chi phi ddu tu ban ddu (dong ti~n chi) 3.170.000 d
Tu6i th9 dlf an 4nam
Thu nh~p hAng nam (dong ti~n thu) 1.000.000 d
Gia tri tai san thu h6i khi thanh ly i1 nam thu 5 00
Tyl~ lgi nhu~n tren vc>n ddu tu t6i thigu 10%
Bang tinh gia tri hi~n t~i cua dlf an mua thie't bi dugc thg hi~n qua bang
7.2 nhu sau
Bang 9.2
Khoan mt;IC Nam sc> ti~n H~ s6 Gia tri hi~n
chie't kh~u t~i dong ti~n
Chi phi tie't ki~m hAng 1- 5 1.000.000 d 3,170 3.170.000 d

nam
V6n ddu tu ban ddu Hi~n t~i (3.170.000 d) 1,000 (3.170.000 d)
+000 d
Tra cuu tren bang gia tri hi~n t~i dong ti~n phat sinh d~u hAng nam vdi thai
gian 5 nam va ty l~ chie't kh~u 20% - Bang tinh cac h~ s6 chie't kh~u theo cong
thuc (1/r) [1- (1/(l+r)n]
Bang chie't tinh nay d6ng nghfa v6'i mfii nam cong ty c6 dugc dong ti~n thu
la 1.000.000 d, dong ti~n thu nay bu diip m()t phdn dong ti~n chi cho vc>n ddu tu
ban ddu la 3.170.000 d va m()t phdn dam bao ty l~ lgi nhu~n tren v6n ddu tu
tren v6n ddu tu (10%). Vi~c bu diip nay dugc thg hi~n qua bang 9.3:
Bang 9.3
Nam Dong ti~n chi Dong ti~n Muc dam bao Muc bu diip VO'n ddu tu
trong nam thu trong cho ty l~ lgi v6n ddu tu chua bu dii p
nam nhu~n tren v6n trong nam de'n cu6i nam
ddu tu - 10%
1 3.170.000 d 1.000.000 d 317.000 d 683.000 d 2.487.000 d
2 2.487.000 d 1.000.000 d 249.000 d 751.000 d 1.736.000 d
3 1.736.000 d 1.000.000 d 173.000 d 827.000 d 909.000 d
4 909.000 d 1.000.000 d 91.000 d 909.000 d 000 d
T6ng vc>n ddu tu da dugc bi diip 3.170.000 d
316
Nhung gia thi~t s..X dv.ng trong phudng phap NPV
C6 hai gia thifit ca ban duqc sli dl;mg trong tinh NPV. Thu nha't, ngo~i tru
v6n dftu tu ban dftu, ta't ca dong ti€n dUQ'C gia thifit rling chi xay ra luc nam
nhAm don gian h6a vi~c tinh toan, chie't kha'u. Tuy nhien, va'n d€ nay doi khi
khong thvc tfi. Thu hai, ta't ca dong ti€n thu tU dt! an ddu tu duqc gia thie't la sli
d1:1ng toan b9 cho vi~c bu diip v6n ddu tu va cCing nhu dam bao ty sua't sinh lO'i
tren v6n ddu tu. Bi€u nay doi khi khong thvc tfi nen c6 th€ dfrn dfin nguy Cd
tinh thifiu chinh xac trong tinh toan NPV.
Ch9n 111a ty l~ chi~t khdu dong ti~n
NPV duang th€ hi~n ty l~ lqi nhu~n tren v6n ddu tu vuqt qua ty l~ lqi
nhu~n tren v6n ddu tu sli d1:1ng d€ chifit kha'u dong ti€n. NPV am th€ hi~n rAng
ty l~ lqi nhu~n tren v6n ddu tu cua dt! an nho ty l~ lqi nhu~n tren v6n ddu tu
duqc sli d1:1ng d€ chifit kha'u dong ti€n. Vi v~y, ne'u sli d1:1ng ty l~ lqi nhu~n tren
v6n ddu tu t6i thi€u duqc sU' d1:1ng d€ chifit kha'u dong ti€n dt! an ddu tu khi NPV
dttang c6 nghia la dt! an se c6 ty l~ lqi nhu~n tren v6n ddu tu 16'n hon ty l~ lqi
nhu~n tren v6n ddu tu t6i thi€u va nguqc l~i nfiu NPV am c6 nghia la dt! an ddu
tu c6 ty l~ lqi nhu~n tren v6n ddu tu nho hon ty l~ lqi nhu~n tren v6n ddu tu t6i
thi€u.
Ty l~ lqi nhu~n tren v6n ddu tu t6i thi€u la gi, chinh Ia chi phi sli d1:1ng
v6n t6i thi€u ma doanh nghi~p d:Itt ra cho m9t dt! an. Chi phi sli d1:1ng v6n (cost
of capital) la ty l~ lqi nhu~n tren v6n binh quan ma m9t doanh nghi~p phai tra
cho nhung khoan tin d1:1ng dai h~n va cac c5 dong ddu tu vao dt! an. Nfiu ty l~
lqi nhu~n tren v6n ddu tu nho hon chi phi sli d1:1ng v6n, doanh nghi~p se khong
bu dfip dUQ'C thu nh~p cho cac tfl chuc tin d1:1ng hay cac cfl dong trong vi~c Stl
d1:1ng v6n cua h<;>. Vi v~y, dt! an ddu tu v6'i ty l~ lqi nhu~n tren v6n ddu tu tha'p
hon chi phi sli d1:1ng v6n se bi phan d6i, lo~i bo.
Chi phi sli d1:1ng v6n duqc sli d1:1ng nhu la m9t tieu chuffn d€ sang 19c dt! an
ddu tu. Khi chi phi sli d1:1ng v6n duqc sli d1:1ng d€ chifit kha'u dong ti€n trong
phan tich NPV, ba't ky dt! an nao c6 NPV am d€u khong dam bao bu diip chi phi
sli d1:1ng v6n nen doanh nghi~p cdn lo~i bo dt! an, dt! an khong duqc cha'p nh~n.
Ma r{mg phudng phap NPV cho dong tMn khac nhau
B€ m& r9ng va cung c6 them vi~c sli d1:1ng NPV trong sang 19c dt! an ddu tu
dai h~n, chung ta nghien cuu vi d1:1 7 .3 sau
Vi dv. 9.3. Theo hqp d6ng ban quy€n, cong ty BC c6 m9t ca h9i d€ dua ra
thi truO'ng m9t san phffm m6'i v6'i chu ky s6ng la 5 nam. San phflm nay dttqc
mua tu m9t nha san xua't cua cong ty A va cong ty BC chju trach nhi~m chi phi
xuc tifin va phan ph6i. Theo bang quy~n nay, cong ty BC c6 th~ d5i m6'i san
phflm & cu6i nam thu 5. Sau khi nghien cuu cffn th~n, cong ty BC dt! tinh chi
phi va thu nh~p cua san phffm nay nhu' sau:
Q-ACADEMY 317
TOEIC - IELTS - SAACCA - CFA - ROAD TO BIG 4 - TOOLS FOR ANALYSTS
Chuang 9: Quy&t dfnh ddu tu: dai hg,n
Chi phi d~u tu' cho thie"t bi 60.000.000 d

V6n ho~t d(mg 100.000.000 d
Chi phi sll'a chua lan thie"t bi tU nam thu 4 5.000.000 d
Gia tri thu h6i tu thie"t bi a nam thu 5 10.000.000 d
Doanh thu va chi phi hAng nam
Doanh thu 200.000.000 d
Gia v6n hang ban 125.000.000 d
Chi phi khac cho ho~t d9ng 35.000.000 d
CJ cu6i nam thu 5, ne"u cong ty BC khong mua l~i ban quy~n, v6n ho~t
d9ng du thua c6 thg d~u tu vao ho~t d9ng khac. Cong ty BC sli dl;lng ty I~ chie"t
khdu 14%. San phffm m6'i c6 nen tht,tc hi~n hay khong.
Vi d\l nay lien quan v6'i nhung dong ti€n chi va dong ti€n thu khac nhau.
Giai phap chie"t khdu lo~i dong ti€n c6 d~c digm nay dtiQ'C thg hi~n qua bang
9.4 sau:
Bang 9.4
Doanh thu 200.000.000 d
Tru gia v6n hang ban 125.000.000 d
Tru chi phi khac 35.000.000 d
Dong ti€n thu~n h~ng nam 40.000.000 d
Cac mvc S6nam 86 ti€n Ty l~ chie"t Gia tri hi~n t~i
khdu 14% dong ti€n
Mua thi~t bi Hi~n t~i (60.000.000 d) 1,000 (60.000.000 d)
VO'n ho~t d()ng Hi~n t~i (100.000.000 d) 1,000 (100.000.000 d)
Chi phi sll'a chua 16'n 4 (5.000.000 d) 0,592 (1) (2.960.000 d)
Dong ti€n thu~n h~ng 1-5 40.000.000 d 3,433 (2) 137.320.000 d
nam tu ho~t d()ng
Gia tri thi~t bi thanh 5 10.000.000 d 0,519 (1) 5.190.000 d
ly
VO'n ho~t d()ng sli dvng 5 100.000.000 d 0,519 (1) 51.900.000 d
cho ho~t d()ng khac
Gia tri hi~n t~i thu~n 31.450.000 d
(1) Tra cuu tren bang gia tri hi~n t~i dong ti€n phat sinh m()t l~n v6'i ty l~ chie"t
khdu 14% - Bang tinh cac h~ s6 chi~t khdu theo cong thuc (1/(l+r)n]
(2) Tra cuu tren bang gia tri hi~n t~i dong ti€n phat sinh d€u h~ng nam v6'i ty l~
chi~t khdu 20% - Bang tinh cac h~ s6 chi~t khdu theo cong thuc (1/r) [1- (1/(l+r)n]
318
V6'i nhung d€ xua:t tren, NPV cua dV an la duang nen tie"n hanh dV an
tren cong ty se dam bao du<Jc chi phi sli dl;lng vO'n t6i thigu la 14%
Mil r()ng phudng phap gia tri hi~n tt;li thudn voi nhi~u phudng an
ddu tu
v6'i ta:t ca nhung vi dl;l da thao lu~n tru'6'cday d€u lien quan de"n danh gia,
ch9n 11,ia m()t dt,i an ddu tu dai h~n rieng le. Trong phdn k~ ti~p, chung ta se m&
r()ng nghien cuu phuang phap NPV trong vi~c danh gia, Iva ch9n hai dt,i an va
tich h<Jp khai ni~m chi phi thich h<Jp dg chie"t kha:u, phan tich cac dong ti€n. Bg
so sanh kha nang c~nh tranh cua cac dt,i an ddu tu' dai h~n, chung ta c6 thg slt
dl;lng m()t trong hai phuo'ng phap la phu'o'ng phap t6ng chi phi (total cost
approach) va phuo'ng phap chenh l~ch chi phi (incremental cost approach)
Phudng phap t6ng chi phi - Total cost approach
Phuo'ng phap t6ng chi phi la phuo'ng phap kha linh ho~t trong vi~c so sanh
kha nang c~nh tranh cua cac dt,i an trong sang 19c, ch9n lt,ia dt,i an. Bg minh h<;>a
cho ky thu~t cua phuo'ng phap t6ng chi phi, chung ta nghien cuu vi dl;l 7.5 sau.
Vi d\l 9.4. Cong ty ABD ho~t d()ng v~n chuygn hanh khach, m()t trong
nhung chie"c pha v~n chuygn cua cong ty da cu ky dang cdn du'Q'C cai t~o. Chi phi
cai t~o ngay chie"c pha nay it nha:t la 200.000.000 d va them nua la chi phi slta
chua thuO'ng xuyen, chi phi slia chua djnh ky cac motor trong 5 nam dt,i tinh
80.000.000 d (b&t ddu tu nam hi~n t~i). V6'i ta:t ca nhung ddu tu nay, chie"c pha
cu co thg du'Q'C Slt dl;lng du'Q'C 10 nam nua. Vao thO'i digm cu6i nam thu 10, pha se
du<Jc thanh ly v6'i khoan thu h6i dt,i tinh la 60.000.000 d. Hi~n t~i, gia tri thu
h6i khi thanh ly chie"c pha cu la 70.000.000 d. Mfii nam, chi phi ho~t d()ng cua
pha la 300.000.000 d, doanh thu cua pha la 400.000.000 d.
Trong cac phuo'ng an ch<;m 11,ia, cong ty ABD c6 thg mua m()t chie"c pha m6'i
v6'i chi phi ddu tu la 360.000.000 d v6'i tu6i th<;> la 10 nam va chi phi phi slia
chua cu6i nam thu 5 Ia 30.000.000 d. Vao cu6i nam thu 10, chie"c pha se thanh
ly v6'i dt,i tinh thu du'Q'c 60.000.000 d
Mfii nam, chi phi ho~t d()ng cua pha Ia 210.000.000 d, doanh thu cua pha
Ia 400. ooo. ooo d.
Cong ty dang yeu cdu ty I~ sua:t lQ'i nhu~n tren vO'n ddu tu it nha:t la 14%
(Theo lqi nhu~n tru'6'c chi phi thu~ thu nh~p doanh nghi~p)
V6'i nhung dt,i kie"n tren, cong ty nen mua pha m6'i hay cai t~i pha cu.
f)g ro rang trong vi~c mua pha m6'i hay cai t~o pha cu, chung ta nghien
cuu ky thu~t cua phu'o'ng phap t6ng chi phi a bang 9.5 sau:
Chuang 9: Quytt d?nh ddu tu dai hg,n
Bang 9.5
Mua pha m&i Cai t~o pha cu
Dong ti~n thu tu doanh thu h&ng nam 400.000.000 d 400.000.000 d
Dong ti~n chi phi ho~t d()ng h&ng 210.000.000 d 300.000.000 d
nam
Dong ti~n thudn h&ng nam 190.000.000 d 100.000.000 d
86 86 ti~n H~ sfi Gia tr! hi~n t~i
nam chie't dong ti~n
khB:u
Mua pha moi
V6n ddu tu ban ddu Hi~n (360.000.000 d) 1,000 (360.000.000 d)
t~i
Gia tri thanh ly pha cu Hi~n (70.000.000 d) 1,000 (70.000.000 d)

t~i
Chi phi sll'a chua trong 5 nam 5 (30.000.000 d) 0,519 (15.570.000 d)

Dong ti~n thudn h&ng nam 1-10 190.000.000 d 5,216 991.040.000 d
Gia tri thanh ly pha m&i 10 60.000.000 d 0,270 16.200.000 d
Gia tri hi~n t~i thudn 701.670.000 d
Su d~ng pha cii
Chi phi cai tie'n pha cu Hi~n (200.000.000 d) 1,000 (200. 000. 000 d)
t~i
Chi phi sll'a chua trong 5 nam 5 (80.000.000 d) 0,519 (41.520.000 d)

Dong ti~n thudn h&ng nam 1-10 100.000.000 d 5,216 521.600.000 d
Gia tri thanh ly pha cai t~o 10 60.000.000 d 0,270 16.200.000 d
Gia tri hi~n t~i thudn 296.280.000 d
Chenh l~ch gia trt hi~n t~i 405.390.000 d
thudn giii'a mua pha m6'i v6'i
cai t~o pha cu
(1) Tra cliu tren bang gia tr! hi~n t~i cua dong ti~n phat sinh m()t Mn v&i ty I~
chie't khB:u 14% - Bang tinh cac h~ s6 chie't khB:u theo cong thlic (1/(l+r)n]
(2) Tra cliu tren bang gia tr! hi~n t~i dong ti~n phat sinh d~u h&ng nam v6'i ty
I~ chie't khB:u 20% - Bang tinh cac h~ s6 chie't khB:u theo cong thlic (1/r) [1-
(1/(l+r)n]
320
C6 hai digm ma chung ta cftn chu y a bang tren. Thll' nhcit, Mt ca dong
ti~n thu Va dong ti~n chi du'Q'C thg hi~n chi tie't theo tltng phu'O'ng an va thU' hai,
gia tri hi~n t~i Cua tltng dong ti~n du'Q'C tinh toan chi tie't cho tltng phu'O'ng an
ltja ch9n. Bay chinh la m9t uu digm cua phuang phap t6ng chi phi. Chinh chi
tie't nay giup cho nha quan tri nh~n thdy ro rang cac chi tie't cftn quan tam cua
Wng dong ti~n, gia tri hi~n t~i tung dong ti~n ci:ing nhu NPV cua tUng dlf an va
tU d6 c6 nhung quye't dinh ltja ch<;>n dtj an dftu tu thich hqp
Phtidng phap chenh l~ch chi phi - incremental cost approach
Ne'u truO'ng hqp chi c6 hai phuang an, phuang phap chenh l~ch chi phi se
gian dan va anh huang trtjc tie'p han cho m{)t quye't dinh. Trong phuang phap
chi phi chenh l~ch, chi c6 stj chenh l~ch tUng dong ti~n thu, tUng dong ti~n chi
giua hai dtj an du'Q'C phan tich, ltja ch9n. f)g minh h<;>a cho vdn d~ nay, quay l~i
vi dt;I 9.4, Phuang phap chenh l~ch chi phi du'Q'c thg hi~n tren bang 9.6
Bang 9.6
H~ s6
Gia tri hi~n
Cac mt;Ic S6nam S6 ti~n chie't
t~i dong ti~n
khciu
Chenh l~ch vO'n ddu tu giua Hi~n t~i (160.000.000 d) 1,000 (160.000.000 d)
pha m6'i v6'i cai t~o pha cu
Gia tri thu h6i tU thanh ly pha Hi~n t~i 70.000.000 d 1,000 70.000.000 d
cu
Chenh l~ch chi phi sll'a chua 5 50.000.000 d 0,519 25.950.000 d
giUa pha m6'i v6'i pha cu trong
5 nam
Chenh l~ch dong ti~n thudn 1-10 90.000.000 d 5,216 469.400.000 d
h&ng nam giua pha m6'i v6'i
pha cu
Chenh l~ch gia tri thanh ly 10 000 d 0,270 000 d
giua pha m6'i v6'i pha cai ti~n
(J cuO'i dtj an
Gia tri hi~n t~i thudn cua 405.390000 d

chenh l~ch dong ti~n giua pha
m6'i v6'i pha cu
C6 hai digm ma chung ta cftn chu y trong phuang phap chenh l~ch chi phi.
Thll' nhcit chenh l~ch gia tri hi~n t~i thudn giUa phuang an mua pha m6'i v6'i slt
dt;Ing pha cCi gi6ng nhu phuang phap tinh t6ng chi phi la 405.390.000 d. Bi~u
nay c6 nghfa la hai phuang phap tinh khac nhau nhung ke't qua gi6ng nhau. Thll'
Chuong 9: Quytt dtnh ddu tu: dai hg,n
hai, chi phi ciing nhu cac dong ti~n thg hi~n theo phu'o'ng phap chenh l~ch chi
phi chi la phdn chenh l~ch, phdn khac bi~t giUa hai phuong an. Bi~u nay giup
cho nha ddu tu nh~n thuc du<;tc s\f khac bi~t cac dong ti~n giua hai phuong an
trong S\f hja Ch(;m, sang 19c dg ra quye't d!nh
Phan tich cac dong ti~n khong chdc chdn trong d\i an - Uncertain
cash flows
Cho de'n nay, tdt ca dong ti~n trong tuong lai du<;tc gia d!nh nhu chung ta
bie't chAc chAn. Tuy nhien, cac dong ti~n trong tuo'ng lai thuO'ng khong chAc
chAn va rdt kho u'Oc tinh dugc. Co m9t s6 ky thu~t dugc ung d9ng dg xlt ly v~n
d~ phuc t~p nay. Cac ky thu~t Xlt ly vdn d~ nay thu'O'ng lien quan de'n mo phong
trong may tinh va ung d9ng nhung tie'n bQ cua toan h<;>c ma chung ta se xem
xet. Tuy nhien, chung ta chi co thg cung cdp m9t vai thong tin huu ich cho
nhung nha quan tr! ma khong cdn nhung ky thu~t cao tinh toan nhu the'.
Vi d\l 9.5. Nhung phuc t~p trong u&c tinh dong ti~n tuong lai thuO'ng gAn
li~n v&i vi~c xem xet cac truO'ng h<;tp ddu tu thie't bi tu d9ng hoa. Chi phi tru&c
khi w d9ng hoa va l<;ti ich cua tai san huu hinh nhu' giam chi phi ho~t d9ng,
Hing phi co lien quan thu~n l<;ti v&i vi~c u&c tinh dong ti~n c9 thg. Tuy nhien, v&i
nhung tai san VO hinh nhu' gia tang S\l' tin c~y, gia tang t6c dQ, gia tang chdt
lugng, .. rdt kho d!nh lu'<;tng du'<;tc qua cac dong ti~n. Nhung lgi ich cua tai san VO
hinh nay chAc chAc se tac d9ng de'n dong ti~n trong tuong lai. C9 thg, trong
nhung ye'u tfi lam gia tang doanh thu CO le se CO S\f gia tang gia ban do tang
chdt lu'<Jng nhu'ng ro rang rdt kho u'dc tfnh S\f tac dQng nay la bao nhieu ti~n.
M9t thu t9c don gian nhu'ng h<;tp ly du'<JC sll' d9ng khi lgi ich cua tai san VO
hinh dugc xem la dang kg trong u&c tinh dong ti~n khong chAc chAn. Vi d9, gia
sll' cong ty sll' d9ng ty l~ chie't khdu la 12 % dg xem xet mua m9t thie't bi tu d9ng
vOi tu6i th<;> cua no la 10 nam. V&i ty l~ chie't khdu nay dg phan tich dong ti~n
chi cua chi phi tai san huu hinh va nhung l<;ti ich huu ich cua d\f an ddu tu, gia
sll' gia tr! hi~n t~i thudn cua d\f an ddu tu la am 226.000.000 d. Ro rang, ne'u l<;ti
ich cua tai san VO hinh la du l&n thi chung co thg lam thay d6i gia tr! hi~n tai
thudn cua d\f an ddu tu tU am sang thanh duong. Trong truO'ng hgp nay, mQt s6
lugng dong ti~n gia tang them m6i nam tU tac d9ng nhung lgi ich cua tai san VO
hinh va chinh nhung l<;ti ich nay se t~o nen nhung vdn d~ tai chinh hdp dcln
nha ddu tu. Va s\f tac d9ng do co thg tinh toan qua cong thuc sau.
Gia tr! hi~n t~i thudn chu'a tinh l<;ti ich vo hinh (negatve - (226.000.000 d)
am)
Ty l~ chie't khdu h~ng nam la 12% cho thO'i gian 10 nam 5,650
(xem bang tinh cac h~ s6 chie't khdu dong ti~n)
Gia tr! hi~n t~i thudn am cdn dugc bu dAp (226.000.000 d)/ = 40.000.000 d
5,650
322
Vi v~y, ne'u lQ'i ich VO hinh cua thie't bi tu d()ng duQ'C danh gia t~o ra dong
ti~n thu it nha't la 40.000.000 d m6i nam, thi thie't bi W d()ng c6 th€ duqc mua.
Ky thu~t nay cCing duQ'C SU dt;mg trong truO'ng hQ'p khac la khi dong ti~n
trong tuo'ng lai kh6 c6 th€ u6'c tinh duqc. Vi d9, ky thu~t nay su d9ng d€ xem
xet gia tri thu h6i khi tai san duqc thanh ly. Vi d9, u6'c tinh dong ti~n thu h6i tlt
thanh ly cua cua m()t tau cha dciu v6'i tu6i th9 tren 20 nam. Gia SU nha quan ly
ci:ing su d9ng ty l~ chie't kha'u la 12% va dt! an mua tau cha dciu v6'i gia tri hi~n
t~i thucin la am 1.040.000.000 d. Gia tri hi~n t~i thucin am nay c6 th€ duQ'C bu
d:ip tu gia tri thu h6i cua tau cha dciu khi thanh ly. Va gia tri thu h6i cua tau
cha dciu khi thanh ly ccin bu d:ip cho gia tri hi~n t~i thucin bi am cua phuo'ng an
tren duqc tinh toan nhu sau :
Gia tri hi~n t~i thucin chua tinh lQ'i ich khi thanh ly (negatve (1.040.000.000 d)
- am)
Tyl~ chie't khdu h&ng nam la 12% cho thO'i gian 20 nam 0,104
(xem bang tinh cac h~ sfi chie't khdu dong ti~n)
Gia tri hi~n t~i thucin am ccin duqc bu d:ip (1.040.000.000 d)/ = 10.000.000.000 d
0,104
Vi v~y, gia tri thu h6i khi thanh ly tau cha dciu sau 20 nam it nhdt phai
t~o nen dong ti~n thu la 10.000.000.000 d. Ne'u nha quan ly u6'c tinh gia tri thu
h6i khi thanh ly tau cha dciu sau 20 nam 16'n han 10.000.000.000 d, dt! an duqc
chdp nh~n va ngliQ'c l~i, neu gia tri thu h6i khi thanh ly tau cha dciu sau 20 nam
nho han 10.000.000.000 d, dt! an khong duqc chdp nh~n
b. Phudng phap ty sudt sinh loi n(>i b() (IRR - Internal Rate of
Return)
Ty sudt sinh lO'i n()i b() (IRRo) la m()t ty l~ sinh lO'i duQ'c cam ke't cho dt! an
dciu tu trong sufit chu ky sfing cua n6. Ty sudt sinh lO'i n()i b() duqc tinh b&ng
each tim m()t ty l~ chie't khdu sao cho gia tri hi~n t~i dong ti~n chi b&ng v6'i gia
tri hi~n t~i dong ti~n thu. N6i m()t each khac, ty sudt sinh lO'i n()i b9 la m()t ty
l~ chie't khdu sao cho NPV cua dt! an bAng khong
Ky thu~t tinh ty sudt sinh loi n()i b()
Vi d¥ 9.6. Cong ty DC dang xem xet mua m()t thie't bi. T~i thO'i di€m hi~n
t~i, cong ty dang SU d9ng thie't bi cu. Thie't bi m6'i gia u6'c tinh 16.950.000 d va
c6 tu6i th9 10 nam. Gia tri thanh ly dtj tinh cua thie't bi khong dang k€. Thie't
bi m6'i c6 th€ lam cho ho~t d()ng san xudt nhanh ho'n thie't bi cu va ke't qua se
tie't ki~m duQ'c chi phi lao d()ng 3.000.000 d/nam.
Vi~c tinh IRR duqc cho thie't bi m6'i duqc tie'n hanh b&ng each tim ra m()t
ty I~ l<!i nhu~n sao cho gia tri hi~n t~i dong ti~n chi b~ng gia tri hi~n
t~i dong ti~n thu. Ky thu~t dan gian nhdt la chia vein dciu tu cua dt! an cho
323
Chuang 9: Quyit dtnh ddu tu dai hc;m
dong tign thuftn hAng nam dg tinh ra m9t h$ s6 va tU h$ s6 nay tra bang gia tri
hi$n t?i dg dg xac dinh ty su<it sinh lO'i n9i bQ.
V6n ddu tu cho dl! an

H~ s6 cdn cdn
tim = Dong ti€n thudn hltng
nam
Theo vi d1:1 7 .6, h$ s6 cftn tim cua ty su<it sinh lO'i tU thie't bi tren la
H$ s6 cdn cftn tim 16.950.000 d

=
5,650 3.000.000 d
V6n ddu tu ban dftu 16.950.000 d

Tu6i th<;> dt! an 10 nam
Chi phi tie't ki$m hAng nam 3.000.000 d
Gia tri thu h6i khi thanh ly thie't bi 000 d
S6nam 86 tign H$ s6 chie't Gia tri hi$n
kh<iu t?i dong tign
Chi phi tie't ki$m hAng 1-10 3.000.000 5.650 (l) 16.950.000 d
nam
V6n ddu tu ban dftu Hi$n t?i (16.950.000 d) 1,000 (16.950.000 d)
Gia tri hi$n t?i thudn 000 d
(1) Tra cuu tren bang gia tri hi$n t?i dong tign phat sinh d~u hAng nam v6'i ty
1$ chie't kh<iu 12% - Bang tinh cac h$ s6 chie't kh<iu theo cong thuc (1/r) [1-
(1/(l+r)n]
Vi v~y, v6'i h$ s6 chie't kh<iu 5,650 dv an se t?o ra mqt dong tign thu dgu
hAng nam la 3.000.000 d tuo'ng ling v6'i gia tri hi$n t?i la 16.950.000 d can bAng
v6'i gia tri cua v6n ddu tu ban ddu 16.950.000 d. Bg tim IRR, chung ta tie'n hang
tra bang tinh h$ s6 chie't kh<iu dong tign. Vi$c tra bang tinh h$ s6 chie't ch<iu
dong tign cftn chu y d~c digm dong tign, tu6i th<;> dv an dftu tu, h$ s6 chie't kh<iu
tinh du'Q'c. V6'i s6 li$u tren, chung ta tra bang tinh h$ s6 chie't kh<iu dong tign
phat sinh dgu hAng nam v6'i thO'i h?n la 10 nam va h$ s6 chie't kh<iu la 5,650 se
du'Q'c ty su<it sinh lO'i la 12%. Nhu v~y ty su<it sinh lO'i cua thie't bi tren la 12%.
Chu y, trong m9t vai truO'ng hQ'p vi$c tra ban r<it phuc t?P chung ta phai dung
phu'o'ng phap n9i suy hay phu'o'ng phap hinh h<;>c dg tim ra ty su<it sinh lO'i n9i b9
(IRRo).
324
Gia trj thu h6i va cac dong ti~n
Ky thu~t tinh ty su~t sinh lO'i n()i b() tren du'Q'C ap d\lng khi dlf an d<iu tu'
t?O nen dong ti~n thu nhu' nhau qua cac nam, ne'u cac dong ti~n thu khong d~u
qua cac nam, vi~c tinh toan se khac hon va phuc t?P hon. Vi d\l, ne'u dlf an d<iu
tu' c6 gia tri thu h5i vao cu6i thO'i gian SU d\lng va s6 ti~n thu vao hltng nam
tang len vi~c tinh toan se khac va phuc t? p hon. v6'i tru'O'ng hqp nay' vi~c tinh
toan se SU d\lng cac phep thu. :Ui~u nay c6 nghfa la l<in luqt xac dinh cac ty suclt
sinh lO'i va thay the' d<in sao cho NPV cua dlf an bli.ng khong. V6'i ky thu~t tinh
toan thu cong, phu'ong phap tinh nay kha phuc t?p, t6n kem thO'i gian va doi
khi khong kha thi. Ngay nay, v6'i cong ngh~ thong tin, phuong phap tinh nay se
du'Q'C hfi trQ' bdi cac ph<in mgm tinh toan nen vi~c tinh toan du'Q'C thljc hi~n
nhanh hon, tie't ki~m hon, c6 kha thi hon.
Su d\lng ty suilt sinh lCli n<)i b<)
Vi~c danh gia dlf an, ty suclt sinh lO'i n()i b() du'Q'c xem nhu la m()t ty suclt
sinh lO'i t6i thigu du'Q'c doanh nghi~p su d\lng dg tinh chi phi su d\lng vO'n. Ne'u
ty su~t sinh lO'i tuong duong ho~c 16'n hon ty suclt sinh lO'i theo yeu c<iu, dlf an
d<iu tu du'Q'c chclp nh~n va ngu'Q'c l?i, ty su~t sinh lO'i n()i b() nho hon ty suclt sinh
lO'i theo yeu c<iu th! dlf an khong du'Q'c ch~p nh~n.
Xet tru'O'ng hQ'p cong ty DC tren, ne'u cong ty d~t ra yeu c<iu ty suclt sinh lO'i
n()i b() tO'i thigu cho dlf an la 15% th! dg xuclt tren bi lo?i bo.
Chi phi SU d\lng v6n . m<)t cong C\l d~ sang lqc d\f an ddu tu dai
h~n trong phudng phap NPV va IRR
Nhu dg c~p i1 vi d\l 9.6, chi phi su d\lng vO'n thuO'ng du'Q'c su d\lng nhu' la
m()t tieu chmin dg dg sang 19c dlf an d<iu tu'. Vi~c sang 19c nay du'Q'C tie'n hanh
bltng nhi~u each khac nhau. Cac doanh nghi~p c6 thg su d\lng phu'ong phap gia
tri hi~n t?i thu<in (NPV) ho~c phuong phap ty suclt sinh lO'i n()i bq (IRR)
Khi su d\lng ty su~t sinh lO'i nqi bq, chi phi su d\lng vO'n du'Q'c su d\lng nhu'
la m()t ty l~ dg ch9n ltja ma dlf an d<iu tu' dai h?n phai dam bao du'Q'C. Ne'u ty
suclt sinh lO'i nqi bq khong dam bao tieu chudn nay, dlf an dclu tu dai h?n khong
du'Q'c ch~p nh~n. Vi d\l, ro rang, n~u chi phi su d\lng vO'n la 15%, dlf an d<iu tu
thie't bi Cua Cong ty d vi d\l 7.6 khong du'Q'C chclp nh~n.
Khi su d\lng NPV, chi phi su d\lng vO'n la ty l~ chie't khclu dung dg tinh gia
tri hi~n t?i cua cac dong tign ding nhu gia tri hi~n t?i thu<in cua dlf an. Ne'u gia
tri hi~n t?i thu<in Cua dlf an d<iu tu' dai h?n la du'ong dlf an du'Q'C chclp nh~n Va
ngu'Q'C l?i, ne'u gia tri hi~n t?i thu<in cua dlf an la am thJ. dlf an khong du'Q'C chclp
nh~n.
Su d\lng chi phi SU d\lng vO'n dg lam m()t tieu chudn sang 19c dlf an d<iu tu'
dai h?n duqc thg hi~n theo so d6 sau :
Chuang 9: Quy~t dfnh ddu tu: dai hq,n
So sanh giua phudng phap IRR voi phudng phap NPV

NPV c6 nhi€u digm thu~n lqi hon IRR,
Thu nha't, NPV duqc tinh toan don gian hon IRR. Nhu dad€ c~p, vi~c tinh
IRR chinh la tlm IRRo sao cho gia tri hi~n t~i dong ti€n thu bAng gia tri hi~n
t~i dong tien chi. Day la m9t cong vi~c ra't phuc t~p, nha't la trong tru<1ng h<Jp
tinh toan bAng thu cong, vi~c tinh IRR gAn li€n v6'i nhi€u phep thll'.
Thu hai, ty sua't sinh lai giin li€n v6'i nhung gia thie"t nghi va'n. D6 la ca
hai phu'ang phap d€u dl,fa tren gia thie"t dong ti€n t~o ra tu dl,f an du'<JC Slt dt,mg
l~i cho dl,i an. Tuy nhien, tuy cung gia thie"t nhu mfii phuang phap c6 ky thu~t
tinh lien quan khac nhau de"n de"n ty sua't sinh lai cua dong ti€n. NPV dl,ia tren
ca sO' ty l~ chie"t kha'u dong ti€n, IRR dl,ia tren ty sua't sinh lai n9i b9 diflt ra
trong n9i hQ doanh nghi~p. Ne"u ty sua't sinh lai n9i hQ du'<Jc yeu c<iu cao, thi
IRR c6 ve phi thl,ic te". M9t thl,ic ti~n hon lien quan de"n tinh NPV thu~n lqi hon.
Dong ti€n duqc gia dinh la tai d<iu tu l~i tuang duang v6'i ty l~ chie"t kha'u. Ct,I
thg, ne"u ty l~ nay bAng chi phi sll' dt,Ing v6n cua doanh nghi~p thi IRR c6 kha
thi nhung ty l~ nay khac ty l~ sinh lai n9i b9 ro rang vi~c tinh IRR khong kha
thi hoiflc t~o ra chi phi ca h9i 16'n trong dl,i an trong khi d6 ty l~ chie"t kha'u dung
trong NPV thu<1ng ch<;m la chi phi slt dt,Ing vO'n tren thi tru<1ng .. N6i m9t each
ngiin g<;m, giua phu'ang phap NPV va phu'ang phap IRRd€u du'<Jc dl,ia tren nhung
gia thie't h~n che" nha't dinh, nhung trong tru<1ng hqp c6 thg, nen slt dt,Ing
phuang phap NPV dg sang 19c dt,I' an d<iu tu dai h~n se tO't hon, thu~n lqi hon.
c. Phudng phap ty suilt sinh loi gian ddn - dt;a tren chi phi thdp
nhdt
Trong thl,ic te', c6 nhung quye"t dinh vO'n d<iu tu dai h~n khong lien quan
de'n ba't ky khoan doanh thu nao. Vi dt,I, doanh nghi~p quye"t dinh mua hay thue
m9t chie'c phan 11,ic h~ng sang. Sl,i ch9n 11,ia O' day dl,ia tren ca sO' chi phi mua hay
thue se tha'p nha't. Trong tru'Cfng hqp nhu' the' nay khong c6 Sl,i xua't hi~n cua
doanh thu trong xem xet 11,ia ch9n ma chi CO chi phi Va Sl,f 11,l'a ch9n d day ciing
chi c6 thg can cu vao chi phi ma thoi.
Vi d~ 9. 7' Cong ty DK dang xem xet thay the' may XO chi cii bAng may
xo chi m6'i dg dam bao giam chi phi ho~t d9ng. Theo tai li~u thu th~p tU cac
phu'ang an mua siim nhu' sau
326
May cu May m6'i
Chi phi mua may 200.000.000 d 250.000.000 d
Gia tri con l~i cua may cii 30.000~000 d
Dong ti~n cho chi phi ho~t d9ng hiing 150.000.000 d 90.000.000 d
nam
Chi phi sll'a chua 16'n hi~n t~i 40.000.000 d
Gia tri con l~i sau 6 nam 00 d 50.000.000 d
Tuch th9 cua may 6nam 6 nam
Ty l~ chie't khdu 10% 10%
Ap di:mg phu'ang phap t6ng chi phi, vi~c tinh toan thg hi~n bang 9.7 sau :
Bang 9.7
S6nam 86 ti€n H~ s6 Gia tri hi~n t~i
chie't dong ti€n
khdu
Muamaym~i
V6n ddu tu ban ddu Hi~n t~i (250.000.000 d) 1,000 (250.000.000 d)

Gia tri thanh ly may cii Hi~n t~i 30.000.000 d 1,000 30.000.000 d
Chi phi ho~t d<)ng hiing 1-6 (90.000.000 d) 4,355 (391.950.000 d)
nam
Gia tri thanh ly may m6'i 6 50.000.000 d 0,564 28.200.000 d
Gia thi hi~n t~i thudn cua dong ti€n chi (583. 750.000 d)
Su dt;mg may cii
Chi phi sua chua 16'n hi~n t~i (40.000.000 d) 1,000 (40.000.000 d)
Chi phi ho~t d<)ng hiing 1-6 (150.000.000 d) 4,355 (653.250.000 d)
nam
Gia tri thanh ly may cai 6 50.000.000 d 0,564 28.200.000 d
tie'n
Gia tri hi~n t~i thudn cua dong ti€n chi (693.250.000 d)
Chenh l~ch gia tri hi~n t~i thudn cua dong ti€n chi giua mua may 109.500.000
m6'i v6'i sll' dt;mg may cu
Gia tri cac ye'u t6 chie't khdu ldy tU bang ke gia tri ye'u t6 chie't kh~u cua cac lo~i
dong ti€n
Hai khoan m\lc v6n ddu tu ban ddu v6'i gia tri thanh ly may cii c6 thg g<)p chung
thanh m<)t m\lc (250.000.000 d - 30.000.000 d = 220.000.000 d)
Chuang 9: Quy~t dtnh ddu tu dai hg,n
Ca hai phuong an dc1u tu d~u c6 gia tr! hi~n t~i thuc1n la am vi chi c6 dong
ti~n chi phi. Tuy nhien, gia tr! hi~n t~i cua phuong an mua may m6'i so v6'i
phuong an sll' d\lng may cu chenh l~ch la 109.500.000 d. Bi~u nay c6 nghia
phuong an mua may m6'i c6 chi phi nho hon chi phi cua phuong an slt d\lng may
CU. Vi V~y, ne'u dlfa vao tieu chu~n chi phi, phuong an mua may m6'i duQ'C chdp
nh~n.
Ap d1:1ng phuong phap chenh l~ch chi phi, vi~c tinh toan duqc th€ hi~n
bang 9.8 sau
Bang 9.8
SO'nam SO' ti~n H~ sO' Gia tr!
chie"t khdu hi~n t~i
dong ti~n
Chenh l~ch vO'n dc1u tu Hi~n t~i (210.000.000 d) 1,000 (210.000.0
ban dc1u cua may m6'i v6'i 00 d)
SU d1:1ng may cu
Gia tr! thanh ly may cu Hi~n t~i 30.000.000 d 1,000 30.000.000
d
Chenh l~ch chi phi ho~t 1-6 60.000.000 d 4,355 261.300.00
d(>ng hftng nam giua may Od
m6'i v6'i slt d1:1ng may cu
Chenh l~ch gia tr! thanh 6 50.000.000 d 0,564 28.200.000
ly cua may m6'i v6'i may d
cu
Hi~n gia thuc1n dong ti~n 109.500.00
chi giua hai phuong an Od
Nhungl~achqnth~ct~
Tdt ca nhung gia thie"t chung ta Slt d1:1ng dg phan tich cac tinh huO'ng tru6'c
day d~u d~t tren gia thie"t vi~c dc1u tu khong bi tri hoan Va duQ'C tie"n hanh m(>t
Mn. Thtfc te", cac dlf an dc1u tu thuO'ng bi tri hoan. Slf tri hoan la m(>t ho~t d(>ng
thuO'ng l~, doi khi ca bi~t lien quan de"n gia tr! hi~n tai thuc1n cua dlf an. Bay la
vdn d~ rdt binh thuO'ng khi chung ta slt d1:1ng nhung dlf li~u hi~n t~i d€ u6'c tinh
dong ti~n tuong lai va m~t khac dong ti~n tuong lai cung lien quan nhi~u truO'ng
hqp khong ch&c ch&n ma c6 th€ phai giai quye"t v6'i nhi~u thO'i gian. Tuong tt/,
m(>t khi dlf an duQ'C hinh thanh, vi~c quan ly dlf an CO th€ khai thac nhung Slf
thay d6i moi truO'ng ho~t d(>ng kinh doanh, tie"n hanh nhung ho~t d(>ng nang cao
dong ti~n trong tuong lai. Vi d1:1, vi~c mua tau ch& dc1u cung cdp m(>t ho~t d(>ng
v6'i m(>t sO' ho~t d(>ng nhdt d!nh lien quan de"n quan ly va m(>t trong nhung ho~t
328
d()ng d6 c6 th€ tr& thanh h~p dcln nhu thai gian di~n ra. Thay vi ho~t d()ng cua
chinh cua tau la cha dciu, cong ty c6 th€ quye't dinh cho thue n6 ne'u ty l~ lQ'i
nhu~n tren v6n dciu tu khi cho thue cao hem. Ho~c ne'u thi truang tau cha dciu
khan hie'm, nha quan ly c6 th€ ban tau cha dciu va dciu tu l~i tau khac. Trong
truang hQ'p thie't bi tu d()ng h6a, thie't bi khi mua v6'i cong su~t, hi~u qua kinh te'
nh~t dinh nhung v6'i nhung tie'n b() cua khoa hQc ky thu~t, sau m()t thai gian,
thie't bi fa! d()ng m6'i se c6 cong su~t, hi~u qua kinh te' cao hdn nen c6 th€ dcln
de'n doanh nghi~p ban thie't bi tru6'c thai h~n dt,t tinh. Kha nang tri hoan dt,t an
ciing c6 th€ xay ra a thai di€m kh&i cong do g~p nhung di~u ki~n thu~n lQ'i ho~c
can tr&, kh6 khan. Nhung tie'n b() trong ky thu~t dinh luQ'ng thuang duQ'C Slt
d1;mg d€ XU ly cac v~n d~ nay thong qua cac phdn m~m phan tich tinh hu6ng,
mo hinh phan tich.
2. Phudng phap phan tich v6n cho quye't dfnh till tieu dt1 an ddu tu
dai h~n.
N ghien cuu l~i cac cd h()i ddu tu, nha quan ly phai dudng ddu v6'i hai lo~i
quye't dinh la quye't dinh sang 19c va quye't dinh Liu tien. Quye't dinh sang 19c
duQ'c tie'n hanh ddu tien lien quan de'n v~n d~ ch~p nh~n hay khong ch~p nh~n
IDQt dt,i an ddu tu .dai h~n. Quye't dinh UU tien duQ'C tie'n hanh ke' tie'p quye't dinh
sang 19c nhAm tra lai cho nhung cau hoi chung ta nen tht,tc hi~n dt,t an dciu tu
nao, trong cac dt,i an chung ta da duQ'C ch~p nh~n nen UU tien cho dt,t an nao, dt,i
an nao la tO't nh~t cho doanh nghi~p. Vi~c tie'p c~n va Liu tien cho m()t dt,t an
ddu tu dai h~ng cung duQ'c dt,ta tren nhung tieu thuc khac nhau. Du6'i day la m()t
vai tieu thuc lien quan de'n Slt dt;mg v6n dffu tu d€ sclp xe'p thu t1,f Liu tien cac dt,i
an dciu tu dai h~n.
a. Phudng phap ty sudt sinh loi nc}i be} - IRR
Khi stt d\lng phudng phap ty su~t sinh lai n()i b() st,t xe'p h~ng dt,t an dciu tu
dai h~n thuang dt,ta tren nguyen tcic la Liu tien cho nhung dt,t an dciu tu c6 ty l~
lQ'i nhu~n tren v6n dciu tu cao. M()t dt,t an dciu tu v6'i ty l~ lQ'i nhu~n tren v6n
ddu tu la 17% du<Jc uu tien hdn m()t dt,t an dciu tu chi c6 ty l~ lQ'i nhu~n tren v6n
dciu tu 16%. Ty su~t sinh lai n()i b() duQ'c slt d\lng kha r()ng rai trong xe'p h~n cac
dt,t an dciu tu.
b. Phudng phap gia tri hi~n t~i thudn - NPV
Phudng phap gia tri hi~n t~i thudn cung duQ'c stt d\lng trong scip xe'p thu fa!
. Liu tien cua cac dt,t an ddu tu dai h~n. Tuy nhien, phudng pha p nay kh6 c6 th€ stt
d\lng d€ so sanh cac dt,t an v6'i nhau khi cac dt,t an khong c6 cung v6n dclu tu ban
dciu. Vi dv. 9.8, Gia stt cong ty AD dang xem xet hai dt,t an dciu tu theo s6 li~u
sau:
Chuang 9: Quy~t dtnh ddu tzt dai hg,n
D\i an ddu tu A D\f an ddu tu

Gia trt hi~n tQ.i cua v6n ddu tu ban ddu (10.000.000 d) (5.000.000 d)
Gia trt hi~n tQ.i cua dong ti€n thu tU dt! 11.000.000 d 6.000.000 d
an
Gia trt hi~n tQ.i thudn cua dt! an 1.000.000 d 1.000.000 d
M~c ddu m8i dt! an d€u c6 gia trt hi~n tQ.i thudn la 1.000.000 d nhung giua
chung c6 muc d9 hdp dftn khac nhau. Gia sli ne"u quy ddu tu cua cong ty ht gi6'i
hQ.n, dt! an ddu tu' A se hdp dftn hdn dt! an ddu tu B Vl n6 chi cdn s6 v6n ddu tu'
ban ddu la 5.000.000 d. Vdn d€ nay c6 th€ chung minh bAng each chia gia trt
hi~n tQ.i thudn cua dlf an ddu tu' cho v6n ddu tu' vao dlf an Se du'Q'C IDQt chi s6 th€
hi~n St! hdp dftn nay. Chi s6 d6 chinh la chi s6 sinh IO'i cua dt! an (Project
profitability index)
Hi~n gia thudn cua

Chi s6 sinh IO'i cua dt! an
dt! an
VO'n ddu tu
V6'i s6 li~u tren, chi s6 sinh IO'i cua dt! an Ava dt! an B nhu sau:
D\i an ddu tu A D\i an ddu tu B

Gia trt hi~n tQ.i thudn cua dt! 1.000.000 d 1.000.000 d
an
VO'n ddu tu ban ddu cua dt! 10.000.000 d 5.000.000 d
an
Chi s6 sinh IO'i cua d\f an 0,10 0,20
Khi su dl;mg chi s6 sinh IO'i d€ xe"p hQ.ng dt! an ddu tu, nguyen tiic u'u tien
la dt! an nao c6 chi s6 sinh IO'i cao hdn se du'Q'C u'u tien. v6'i tru'O'ng hQ'p tren, dt!
an B du'Q'C u'u tien hdn dt! an A Vl c6 chi s6 sinh IO'i cao hdn (0,20)
Chi s6 sinh IO'i la m9t ky thu~t du'Q'c ung d1:1ng h6 trQ' cho vi~c slt d1:1ng
phu'dng phap gia trt hi~n tQ.i thudn d€ siip xe'p thu w u'u tien cua dt! ap. ddu tu'
trong tru'O'ng hQ'p cac dt! an khac v€ v6n ddu tu, ngu5n ltfc kinh te" h~n che" trong
ddu tu'. Trong tru'O'ng hQ'p tren, phu'dng phap chi s6 sinh IO'i cua dt! an du'Q'C SU
d1:1ng v6'i v6n ddu tu hai dt! an khac nhau va quy ddu tu ht hQ.n che". Tu d6, chi s6
sinh lO'i cua dt! an ddu tu' nhu' la lQ'i nhu~n dong g6p hay s6 du dam phi
(contribution margin) cua m8i ddn vt ngu5n ltfc hQ.n che" du'Q'c slt d1:1ng trong ddu tu.
Nhung chi tie"t tren day da dude xem xet dt! an ddu tu v6'i mO'i lien h~ v6'i
chi s6 sinh IO'i cua dt! an. St! xem xet nay d€ c~p de"n xem xet bdt ky dong ti€n
chi nao cling nhu' bdt ky dong ti€n thu nao c6 lien quan de"n dt! an.
330
JEIJI. ~A~ :mnUd~~ :mnA:m HmA~ W[Rim~~ Q~Eim m~~m "\7"6~
mAm mil mA1 M4:~
Phuo'ng phap IRR va NPV dugc sil' d\lng kha r<)ng rai nhu la m<)t cong C\l
ph\lc V\l cho quye"t dinh dftu tu. Tuy nhien, nha quan ly ct:ing sil' d\}ng nhfi'ng
phu'o'ng phap khac nhu' ky hoan v6n (payback method), phu'o'ng phap ty swit sinh
1C1i gian do'n ( simple rate of return method) dg quye"t dinh v~ v6n dftu tu dai
h~;m. Mfii phuo'ng phap c6 nhung d~c tru'ng rieng dugc thao lu~n sau.
1. Phudng phap ky hoan v6n (payback method)

Phuo'ng phap ky hoan v6n (payback method) t~p trung vao thO'i gian hoan
v6n cua v6n dftu tu dai h~;m. ThO'i gian hoan v6n (payback period) la khoang thO'i
gian ma v6n dftu tu' ban dftu vao dt! an dugc bu d&p tit dong ti~n t~o ra tit dt! an.
Ti~n d~ co' ban cua phuo'ng phap ky hoan v6n la v6n dftu tu dugc bu d&p cang
nhanh cang t6t, cang hftp d§.n ho'n.
Ky hoan v6n dugc thg hi~n qua s6 nam. Khi dong ti~n thuftn t~o ra hAng
nam la d~u nhau, ky hoan v6n dugc tinh theo cong thuc sau:
V6n d~u tu vao du an

Ky hoan v6n (nam) = Dong tMn thu~n h~ng nam
Bg minh h<;>a cho phu'o'ng phap ky hoan v6n, chung ta nghien cuu vi d\l 7.9 sau
Vi d~ 9.9, Cong ty ANC cftn mua m<)t may ndu kim lo~i mOi. Hi~n cong ty
dang xem xet hai may ndu kim lo~i la may Ava may B. May ndu kim lo~i A c6
gia mua 15.000.000 d vOi tu5i th9 10 nam va se giam chi phi ho~t d<)ng hAng
nam la 5.000.000 d. May ndu kim lo~i B c6 gia mua 12.000.000 d va ding se
giam chi phi ho~t d<)ng hAng nam la 5.000.000 d nhung tu5i th9 chi c6 5 nam.
Vi~c tinh ky hoan v6n cua titng may nhu sau:
15.000.000 d
Ky hoan v6n may A (3,0 nam) =
5.000.000 d
12.000.000 d
Ky hoan v6n may B (2,4 nam) =
5.000.000 d
Theo ky thu~t tinh ky hoan v6n tren, ne"u can cu vao thO'i gian hoan v6n,
cong ty ANC se u'u tien ch9n phuo'ng an mua may ndu kim lo~i B.
Danh gia phudng phap ky hoan v6n
Phuo'ng phap ky hoan v6n do luO'ng khong trung tht!c lgi nhu~n cua v6n
Chuang 9: Quy~t dtnh ddu tu dai hq,n
dciu tu. Nghien cuu sau hem, phuo'ng phap ky hoan v6n chi cho thely la bao
nhieu nam v6n dciu tu vao dlf an se duqc bu diip. Tuy nhien, khong phai belt ky
dtj an dciu tu nao c6 ky hoan v6n ngiin cfing d§u help dftn nha dciu tu.
Bg minh h<;>a cho veln d§ nay, chung ta quy tr& l~i vi d\l 7.9 cua cong ty
ANC. May na'u kim lo~i B c6 ky hoan v6n ngiin ho'n may na'u kim lo~i A nhling
may na'u kim lo~i B l~i c6 tu6i th9 chi la 5 nam trong khi d6 may na'u kim lo~i
A c6 tu6i th9 la 10 nam. Ne'u may A duqc mua chi m9t Mn thi may B phai du<Jc
mua hai Mn. M8i Mn mua, cong ty phai phai tie'n hanh nhung thu t\lc, phat sinh
chi phi dclu tu m6'i. V6'i truO'ng h<Jp nay, ro rang may A c6 le la Slf ltja ch9n dclu
tu thu~n lqi va thich h<Jp han, ngay ca v§ m~ t chi phi dciu tu t6t han may B
m~c du may B c6 thO'i gian hoan v6n nho han. Ngoai ra, m9t va'n d§ khac,
phuo'ng phap ky hoan v6n bo qua d~c digm phat sinh cua dong ti§n xay ra trong
dclu tu, thu nh~ p tU dtj an.
Nghien cuu sau ho'n va'n d§ tren, phuo'ng phap ky hoan v6n khong d~ c~p
de'n gia tri thO'i gian cua ti~n t~. M9t luqng ti§n se nh~n du<Jc & nhung nam &
tuo'ng lai du<Jc danh gia nhu luqng ti~n d6 duqc nh~n ngay luc bay giO'. Gia sll'
rAng v6'i v6n dclu tu la 8.000.000 d, chung ta c6 thg ltja ch9n m9t trong hai dong
ti§n dciu tu nhu sau
Nam 1 2 3 4 5 6 7 8
Dong ti§n 8 tr 2 tr 2tr 2 tr 2tr
thu 1
Dong ti~n 2 tr 2tr 2 tr 2tr 8 tr
thu 2
Nhung dong ti~n nao se duqc thich h<Jp ho'n trong nh~n l~i v6n dclu tu
8.000.000 d. M8i dong ti~n d~u c6 ky hoan v6n la 4 nam nen ne'u sll' d\lng ky
hoan v6n dg quye't dinh dtj an dclu tu thi v6'i dong ti§n nao ciing nhu nhau, cfing
d§u c6 ky hoan v6n 4 nam. Tuy nhien, ne'u xem xet v§ khia c~nh gia tri ti§n t~
theo thO'i gian, v6'i dong ti§n thu hai se ha'p dftn ho'n dong ti§n thu nhelt. Bi§u
nay c6 thg chung minh C\l thg bAng tinh gia tri hi~n t~i cua hai dong ti§n.
N6i m9t each khac, trong nhung di~u ki~n nhelt dinh, phuo'ng phap ky
hoan v6n se duqc sll' d\lng dg siip xe'p thu wuu tien cua cac dtj an dciu tu. N6
giup cho chung ta nh~n d~ng m\IC dich cua dtj an la thO'i gian hoan v6n va ciing
giup cho chung ta tra lO'i cho cau hoi thO'i gian hoan v6n cua dtj an trong m9t vai
truO'ng hqp d~c bi~t dg sau d6 xem xet xa ho'n. Ngoai ra, phuo'ng phap ky hoan
v6n ciing quan tr9ng cho nhung cong ty h~n che' v~ dong ti~n. V6'i nhung cong ty
h~n che' dong ti§n m~t, v6'i m9t dtj an dciu tu c6 ky hoan v6n ngiin se thich hqp
ho'n va va'n d~ quan tam & day la kha nang bu diip v6n nhu th~ nao. v 6'i ly do
nay, trong ky thu~t tinh ky hoan v6n thuO'ng do'n gian h6a dong ti~n trong dclu
tu, khong tinh gia tri hi~n t~i dong ti~n. Va cu6i cung, phuo'ng phap ky hoan
332
v6n doi khi ciing dUQ'C SU' dt,mg trong nhung nganh Cong n°ghi~p CO San ph<im 16i
thO'i nhanh ch6ng nhu nganh san xu~t d6 di~n tU' tieu dung. BO'i vi nhung san
ph<lm nay c6 chu ky s6ng chi trong 1 hay 2 nam, ky hoan v6n d~u tu se r~t
ngiin.
Md r{mg phudng phap ky hoan v6n cho d\f an dgu tu md r()ng
Nhu trinh bay trong cong thuc tinh ky hoan v6n v6'i dong ti~n thu~n phat
sinh d~u h&ng nam, ky thu~t tinh ky hoan v6n b&ng each My v6n d~u tu chia
cho dong ti~n thu~n h&ng nam ma dlf an t~o nen. Tren ca Sd ky thu~t nay,
trong truO'ng hqp dlf an thay the' thie't bi m6'i, v6n d~u tU duqc tinh tren ca s&
tru gia tri thu h6i cua thie't bi cu, v6n d~u tU chi duqc tinh tren ca c& chenh l~ch
nay. Ngoai ra, kh~u hao thie't bi duqc kh~u kh~u tru vao lqi nhu~n thu~n cua
ho~t d{)ng cung dUQ'C CQilg trd l~i dong ti~n thu~n h&ng nam CUa dlf an dg tinh
ky hoan v6n. Bg minh h<;>a cho v~n d~ nay, chung ta nghien cuu vi d9 9.10 sau.
Vi d9 9.10, Cong ty DQ ho~t d<)ng trong linh vljc giai tri. V6'i m<)t s6 may
ban hang w d<)ng trong cong vien cua cong ty c6 doanh thu r~t nho, vi v~y, cong
ty dang xem xet dg thay the' b&ng may ban kem w
d<)ng. Thie't bi nay dltQ'C
danh gia la 80.000.000 d, tu6i th<;> la 8 nam va gia tr! thu h6i b&ng khong.
Chenh l~ch doanh thu va chi phi h&ng nam cua may ban kem W d<)ng nay nhu
sau:
Doanh thu 150.000.000 d
Bie'n phi 90.000.000 d
s6 du dam phi 60.000.000 d
Binh phi
Luong 27 .000.000 d
Chi phi bao tri 3.000.000 d
Chi phi kh~u hao 10.000.000 d
T6ng dinh phi 40.000.000 d
L<ji nhu~n thugn cua ho~t 20.000.000 d
d()ng
May ban hang tu d<)ng hi~n t~i co thg duqc ban v6'i gia 5.000.000 d. Cong
ty chi mua may ban kem W d<)ng v6'i ky hoan v6n 16'n nh~t la 3 nam. May phan
ban hang W d<)ng trong qua khu c6 phai la tr& ng~i hay khong v6'i vi~c mua
may ban kem tu d<)ng cua cong ty.
B€ tra lO'i cho v~n d~ tren, chung ta l~p bang tinh toan ky hoan v6n cho
may ban kem W d<)ng nhu sau sau (bang 9.9)
333
Chuang 9: Quyit djnh ddu tu dai hc;tn
Bang 9.9
Bu6'c 1 - Tinh dong ti€n thudn hAng nam.
Lqi nhu~n thudn cua ho~t d9ng 20.000.000 d
C9ng khoan khdu tru khong bAng ti€n - Chi phi khdu hao 10.000.000 d
Dong ti€n thudn hAng nam cua may ban kem 30.000.000 cl
Bu6'c 2 - Tinh ky hoan v6n thong qua sll' d9ng dong ti€n thudn hAng nam
Chi phi ddu tu cho may ban kem W d9ng 80.000.000 d
Tru gia tr! thu h6i tU thanh ly may ban hang cu 5.000.000 cl
VO'n ddu tu cho ho~t d9ng 75.000.000 d
75.000.000 d
Ky hoan v6n (2,5 nam) =
30.000.000 d
Nhung vdn d€ ca ban cdn duqc chu y khi tinh toan ky hoan v6n. Thu nhdt,
chi phi khdu hao duqc c9ng tr& l~i vao lqi nhu~n thudn ho~t d9ng dg c6 duqc
dong ti€n thudn hAng nam vi khdu hao tai san khong phai la dong ti€n chi nen
n6 phai duqc CQng tr& l~i dg di€u chinh dong ti€n thudn cua ho~t d9ng. Thu hai,
tru gia tr! thu h6i cua thie't bi cu khi thanh ly vao chi phi ddu tu thie't bi m6'i dg
chi c6 chenh l~ch v6n ddu tu sll' d9ng tinh ky hoan v6n.
Vi v~y, may ban kem tu d9ng tren c6 ky hoan v6n nho hon 3 nam nen dap
ung dUQ'C yeu cdu ddu tu cua Cong ty
Phuong phap ky hoan v6n voi dong ti~n khong d~u
Khi dong ti€n lien quan de'n dtf an ddu tu thay d6i qua cac nam, cong thuc
tinh ky hoan v6n gian don ma chung ta da d€ c~p phdn tru6'c khong c6 thg sll'
d9ng duqc. Trang trub'ng hqp nay, ky hoan v6n duqc tinh toan chi tie't hon.
Chung ta xem xet vi~c tinh ky hoan v6n v6'i tai lieu sau
Nam V6n d~u tu Dong ti~n thu
1 4.000.000 d 1.000.000 d
2 000 d
3 2.000.000 d
4 2.000.000 d 1.000.000 d
5 500.000 d
6 3.000.000 d
7 2.000.000 d
334
Quy trinh tinh ky hoan v6n v6'i nhung dlf an co dong ti€n nhu' the' nay
duqc tie'n hanh chi tie't tren bang 9.10 nhu sau
Bang 9.10
Nam V6n ddu tu Dong ti~n thu V6n ddu tu con l~i
1 4.000.000 d 1.000.000 d 3.000.000 d
2 000 d 3.000.000 d
3 2.000.000 d 1.000.000 d
4 2.000.000 d 1.000.000 d 2.000.000 d
5 500.000 d 1.500.000 d
6 3.000.000 d Od
7 2.000.000 d Od
Nhu v~y, ky hoan v6n cua dlf an tren la 5,5 nam.

2. Phudng phap ty sudt sinh ICli gian ddn - the simple rate of
return method
Phuong phap ty sufft sinh lai gian don ct1ng la m<)t ky thu~t ph\lc V\l cho
quye't djnh dlf toan v6n ddu tu dai h~n nhung khong lien quan de'n chie't khffu
dong ti€n. Ty sufft sinh lai gian don duqc bie't de'n nhu la m<)t ty sudt sinh lai ke'
toan ho:'[tc ty sudt sinh lai khong c6 slj di€u chinh theo thai gia ti€n t~.
Khong giO'ng nhu nhung phuong phap tinh v6n ddu tu dai h~n da thao lu~n
cac phdn tru'6'c cua chu'ong, ty sudt sinh lai gian don t~p trung vao lqi nhu~n
thudn cua ke' toan hon la d€ c~p de'n dong ti€n. D€ c6 duqc ty sudt sinh lai gian
don, Iffy chenh l~ch lqi nhu~n thudn cua ho~t d<)ng hAng nam duqc t~o ra b&i dlf
an chia cho v6n ddu tu' cho dlf an theo cong thuc sau
Chenh l~ch lqi nhu~n thudn cua ho~t d<)ng

Ty sufft sinh lai gian = 100 hAng nam
don %
VO'n ddu tu'
C6 hai di€m cdn duqc d€ c~p trong tinh ty sudt sinh lai gian don. Thu
nhfft, chi phi khffu hao cua tai san du'Q'C lo~i tru ra khoi chenh }~ch lQ'i nhu~n
thudn cua ho~t d<)ng. Thu hai, gia trj thu heh thie't bj cu du'Q'C tru vao v6n ddu tu'
ban ddu.
Vi d-y 9.11, Cong ty DH chuyen san xudt tra. Cong ty dang dlf tinh mua
them m<)t thie't bj che' bie"n d€ nang cao cong sufft che" bie"n. Thie't bj che" bie"n
nay se g6p phdn tang them doanh thu 90.000.000 d m8i nam, chi phi ho~t d<)ng
bAng ti€n hAng nam ct:ing gia tang them 40.ooo.ooo d va gia thie't bi nay la
335
Chuang 9: Quy&t djnh ddu tu dai hg,n
180.000.000 d v6'i tu6i th<;> la 9 nam d6ng thO'i khong c6 gia tr! thu h6i khi ke't
thuc qua trinh khai thac.
Ung dl;lng cong thuc tinh ty swlt sinh lO'i gian do'n, vi~c tinh ty su<lt sinh
lO'i gian do'n cua dtj an duqc thtjc hi~n qua cac bu'6'c nhu' sau:
Doanh thu tang them h&ng nam 90.000.000 d

Chi phi b&ng ti~n cho ho~t dt)ng tang them h&ng 40.000.000 d
nam
Kh<lu hao h&ng nam (180.000.000 d- 0)/9 20.000.000 d
Chi phi tang them h&ng nam 60.000.000 d
Lgi nhu~n thu<in cua ho~t dt)ng gia tang h&ng 30.000.000 d
nam
30.000.000 d
Ty su<lt sinh lO'i gian dan (16, 70%) = 100 %
180.000.000 d
Vi dv. 9.12. Cong ty DK thuO'ng thue lao dt)ng lam vi~c ban thO'i gian trong
xe'p trung. Chi phi cho quy trinh xe'p trung thu cong khoan 30.000.000 d mfii
nam. Cong ty dang khao sat dg mua mt)t may xe'p trung v6'i gia khoan
90.000.000 d va tu6i th<;> 15 nam. May nay c6 gia tr! thu h6i khong dang kg khi
thanh lava chi phi ho~t dt)ng, bao duang h&ng nam 10.000.000 d. Thie't b! dang
sti dl;mg trong day chuy~n xe'p trung hi~n t~i c6 thg ban v6'i gia 2.500.000 d.
Dv an nay c6 stj khac bi~t nho v6'i dtj an trong vi d9 7.11 la khong c6 stj
gia tang them v~ doanh thu. Trai l~i, stj gia tang lgi nhu<in thu<in cua ho~t dt)ng
h&ng nam dugc tinh qua vi~c danh gia chi phi tie't ki~m h&ng nam
Qua trinh tinh toan dugc thtjc hi~n qua cac bu6'c sau
Bu6'c thu nh<lt, tinh muc gia tang lgi nhu~n thu<in cua ho~t dt)ng h&ng nam
Chi phi tie't ki~m h&ng nam 30.000.000 d

Chi phi b&ng ti~n cho ho~t dt)ng tang them h&ng 10.000.000 d
nam
Kh<lu hao tang them h&ng nam (90.000.000 d- 6.000.000 d
0)/15
Chi phi tang them h&ng nam 16.000.000 d
Lgi nhu~n thu<in cua ho~t dt)ng tang them h&ng 14.000.000 d
nam
336
M~c dftu d\f an khong t~o nen s\{ gia tang doanh thu nhung chinh chi phi
ti€t ki~m duqc h~ng nam se la gia tang lqi nhu~n 14.000.000 d
Bu6'c thu 2, tinh v6n dftu tu ban dftu
Chi phi thi8"t bi m6'i 90.000.000 d

Trll' gia tri thu hdi tU' thanh ly thi8"t bi cu dang sll' d\lng 2.500.000 d
VO'n dftu tu ban dftu 87.500.000 d
14.000.000 d
Ty sudt sinh lb'i gian dan (16,00%) = 100 %
87.500.000 d
Nhung h~n che' cua phudng phap ty sudt sinh loi gian ddn
Phuang phap ty sudt sinh lb'i gian dan ho qua gia tri ti~n t~ theo thO'i gian.
Phuang phap nay xem 1 d6ng ti~n horn nay c6 gia tri nhu 1 ddng ti~n a nhung
nam sau. Vi v~y, phuang phap ty sudt sinh lb'i gian dan c6 thg d~n d8"n nhung
sai Mm trong ch<;m hfa d\f an c6 dong ti~n khac nhau. N goai ra, c6 nhi~u dtj an
khong t~o nen sv gia tang doanh thu va chi phi trong qua trinh sii' d\lng. Nhu
v~y, nhung dtj an nay se khong t~o nen sv bi8"n d(>ng ty sudt sinh lb'i gian dan
trong suO't qua trinh khai thac dtj an vi v~y cac dtj an nay n€u dtja vao ty sudt
sinh lb'i gian dan se it duqc chu y.
~
I"V". NH\JN~ "V"~N IJE Md RQN~ JUIEN Ql.T~N HEN Ql.J"ME'I'
,.,,,, "' ? " " "' "'
IJ~NH "\06N mlm 'I'ti mAI B~N .

Trang ffi\IC nay cung cdp cho ngu'O'i d9C nhung vdn d~ ma r(>ng lien quan
d8"n quy€t dinh dtj toan vO'n dftu tu' dai h~n nhu' h~u kigm dtj an dftu tu dai h~n
va nhung anh huang cua chi phi thu8" thu nh~p doanh nghi~p d8"n cac ky thu~t
phan tich vO'n dftu tu' trong cac quy€t dinh dtj toan vO'n dftu tu' dai h~n.
1. H~u ki~m cac d\f an ddu tu dai h~n
Sau khi d\f an du'Q'C chdp nh~n va ti€n hanh, h~u kigm dtj an ddu tu dai
h~n se du'Q'C thtjc hi~n. H~u kigm dtj an dftu tu dai lien quan d8"n vi~c kigm tra
nhung dtj tinh c6 thtjc hay khong. Bay la m(>t vdn d~ ca ban cua dtj toan vO'n
dftu tu dai h~n, bai vi n6 giup cho nhung nha quan tri d~t duqc slj tin tuang
trong cac d~ xudt dftu tu dai h~n. Bdt ky khuynh hu6'ng nao nh~m th6i phong
lqi nhu~n hay b6p meo chi phi dg c6 lqi trong cac d~ xudt dftu tu se duqc thg
hi~n ro rang sau khi ti8"n hanh h~u kigm dtj an dftu tu. H~u kigm cung cung cdp
CO' h(}i cho vi~c duy tri hay ma r(}ng kha nang thanh Cong Cua d\f an dftu tu' dai
h~n va cAt kip thb'i cAt bo nhung Hing phi, nhung chi phi sai m\lc dich dftu tu
cua d\f an.
Chuong 9: Quy&t dfnh ddu tu dai hg,n
Cac phuang phap ky thu~t dt! toan v6n dciu tu dai h~n c6 th€ duqc su d9ng
trong h~u ki€m dt! an dciu tu dai h~n nhu SU d9ng n6 trong giai do~n dciu cua
quy trinh dt! toan v6n dciu tu dai h~n. Di~u nay c6 nghfa la m9t dt! an da duqc
chdp nh~n dt!a tren co' s& phuang phap gia tr! hi~n t~i thucin thi vi~c h~u ki€m
cting c6 th€ su d9ng phuang pha p gia tr! hi~n t~i thucin d€ tinh toan, xem xet
l~i. Tuy nhien, tai li~u duQ'c sll' d9ng trong h~u ki€m dt! an dciu tu dai h~n la
nhung tai li~u thVc te. Nhung tai li~u nay giup cho nha quan ly, ki€m soat dt!
an so anh, danh gia tUng khia c~nh cling nhu toan b9 dt! an. Va cCing chinh
nhung tai li~u nay cfmg giup cho nha quan ly dam bao r&ng nhung v~n d~ dt!
tinh trong d\l' an ddu tu dai h~n da dUQ'C tri~n khai dung m9c dich, dung tien dQ.
b. Thu~ thu nh~p doanh nghi~p trong quy~t djnh d\f toan v6n ddu
tu dai h~n
Chung ta da bo qua thue thu nh~p doanh nghi~p trong phcin tru6'c cua
chuang nay v6'i hai ly do. Thll' nhdt, nhi~u t6 chU'c khong chiu thue thu nh~p
doanh nghi~p. Nhung t6 chll'c khong chiu thue thu nh~p doanh nghi~p nhu b~nh
vi~n, quy tU thi~n, cac t6 chll'c chinh phu la duqc mi~n thue thu nh~p doanh
nghi~p. Thll' hai, dt! toan v6n dciu tu dai h~n rdt phll'c t~p va t6t nhdt la tiep thu
tung phcin nho. Cho den khi chung ta c6 duqc ca s& vung chiic v€ khai ni~m gia
tr! hi~n t~i va ky thu~t chiet khdu dong ti€n, chung ta hilt dciu kham pha nhung
anh hu&ng cua thue thu nh~p doanh nghi~p den cac quyet dinh dtj toan v6n dciu
tu dai h~n.
Ph~m vi thue thu nh~p doanh nghi~p & m9t qu6c gia la rdt r(>ng 16'n, phll'c
t~p vi v~y trong nghien cll'u nay chung ta chi d€ c~p den nhung vdn d€ co' ban
cua anh hu&ng thue thu nh~p den quyet dinh dt,t toan v6n dciu tu dai h~n. D€
duy tri chu d€ nay trong m<;>t ph~m vi hQ'p ly, chung ta xay dtjng nhung gia thiet
khac nhau v€ ph~m vi thue thu nh~p doanh nghi~p. Nhung gia thiet quan tr9ng
do la, th(i' nhdt, lQ'i nhu~n tinh thue la lQ'i nhu~n thudn cua ho~t dQng dUQ'C th€
hi~n tren bao cao tai chinh; thll' hai, thue sudt thue thu nh~p doanh nghi~p cho
tdt ca cac mll'c thu nh~p tinh thue la nhu nhau. Ph~m vi thue thu nh~p tht,tc te
la phll'c t~p hon nhi€u, vi v~y, kh6 c6 chuyen gia nao ma c6 kha nang hi€u biet
het tdt ca. Tuy nhien, d€ don gian, chung ta gia d!nh xuyen su6t trong phcin nay
nhung gia thiet tren d€ cho phep chung ta giai quyet cac vdn d€ quan tr9ng
trong U'ng d9ng thue thu nh~p doanh nghi~p v6'i cac quyet d!nh dt,t toan v6n dciu
tu da h~n ma khong phai sa lciy trong cac chi tiet.
Khai ni~m chi phi sau thu~ thu nh~p doanh nghi~p (the concept of
after tax cost)
Ho~t d9ng kinh doanh cling nhu tdt ca cac ca nhan phai tra chi phi thue
thu nh~p. Trang truang hQ'p doanh nghi~p, s6 ti€n thue thu nh~p doanh nghi~p
phai tra duqc xac dinh tren Co's& lQ'i nhu~n chiu thue cua doanh nghi~p. Nhung
khoan chi phi CUa doanh nghi~p dUQ'C khdu tru vao thu nh~p chiu thue Va nhu
338
v~y cac khoan chi phi khgu tru vao thu nh~p chiu thue' se lam giam chi phi thue'
thu nh~p ma doanh nghi~p phai nQp cho Nha nu6'c. Vi ly do nay, chi phi thuO'ng
duqc tinh tren ca s& sau thue' thu nh~p doanh nghi~p. Vi dy, ne'u doanh nghi~p
tra m9t khoan ti€n thue 10.000.000 d cho m6i nam nhung ke't qua dftn de'n giam
chi phi thue' thu nh~p chiu thue' la 3.000.000 d [10.000.000 (100% - thue' sugt
thue' thu nh~p doanh nghi~p)] va chi phi cua doanh nghi~p thtjc slj khi tinh
khoan giam chi phi thue' thu nh~p doanh nghi~p la 7.000.000 d. Khoan chi phi
thu&n sau khoan giam chi phi thue' thu nh~p doanh nghi~p duqc g<;>i la chi phi
sau thue' thu nh~p doanh nghi~p (after tax cost).
ng minh h9a cho ygn d€ nay, gia sll' cong ty dang ap thue' thu nh~p doanh
nghi~p v6'i thue' sugt 30% trong xem xet m9t chuang trinh dao t~o v6'i chi phi
60.000.000 d. vgn d€ nay c6 anh hu&ng cua thue' thu nh~p cua doanh nghi~p
nhu the' nao. f)g don gian ygn d~, chung ta gia sll' r&ng chuang trinh dao t~o
khong t~o nen Slf anh hu&ng ngay de'n doanh thu. Cong ty phai tra thtjc Slf t6n
bao nhieu chi phi v€ chucing trinh dao t~o nay sau khi tinh toan nhung anh
hu&ng cua thue' thu nh~p doanh nghi~p. Cau tra lO'i la 42.000.000 d (thg hi~n
tren bang 9.11) tinh). Chi phi tru6'c thue' thu nh~p cua chuang trinh dao t~o la
60.000.000 d. Chi phi nay thg hi~n da duqc khgu tru thu nh~p va lam giam chi
phi thue' thu nh~p cua cong ty 18.000.000 d, vi v~y, chi phi sau anh hu&ng cua
thue' thu nh~p doanh nghi~p la 42.000.000 d
Bang 9.11
Cac m\lc Khong c6 C6 chtiang
chuang trinh trinh dao t~o
dao t~o
Doanh thu 850.000.000 d 850.000.000 d
Tru chi phi dugc khdu tru
Luong, bao higm, chi phi khac 700.000.000 d 700.000.000 d
Chuang trinh dao t~o 60.000.000 d
T6ng chi phi 700.000.000 d 760.000.000 d
Thu nh~ p chiu thue' 150.000.000 d 90.000.000 d
Thue' thu nh~p (30%) 45.000.000 d 27.000.000 d
Chi phi cua chuang trinh dao t~o 60.000.000 d
Tru khoan giam thue' thu nh~ p 18.000.000 d
(45.000.000 d - 27.000.000 d)
Chi phi cua chuang trinh dao t~o 42.000.000 d
sau anh hu&ng cua thue' thu nh~p
Chuong 9: Quy~t d?nh ddu tu: dai hg,n
Chi phi sau anh hu&ng thue' thu nh~p doanh nghi~p cua bdt ky khoan chi
phi nao duQ'C khdu tru vao thu nh~p chiuu thue' duQ'C xac dinh theo Cong thuc
Chi phi sau anh huClng

(100% - Thue' suilt Chi phi ducjc
thue' thu nh{lp doanh
= thue' thu nh{l p x khdu trii thu
nghi~p
doanh nghi~p) nh{lp chju thue'
dong ti~n chi thudn)
Chung minh cho cong thuc tren qua ap d9ng s6 li¢u chi phi cua chuong
trinh dao t~o t~i cong ty O' truO'ng hQ'p tren
(100% - 30%) x 60.000.000 d = 42.000.000 d - Chi phi sau anh hu&ng thue'
thu nh~p
Cong thuc nay rdt huu ich b&i vi n6 cung cdp m<}t s6 li~u chi phi thtjc sv
ma doanh nghi~p phai tra sau anh hu&ng cua thue' thu nh~p doanh nghi~p. B6
la m<}t vdn d€ th\fc te', chi phi sau thue' thu nh~p doanh nghi~p, m<}t dong ti~n
chi CO anh huO'ng va c§.n dUQ'C xem xet trong cac quye't dinh dtj toan vfln d§.u tu
dai h~n.
Tuong tlj, vdn d€ nay ciing duqc ap d9ng d6i v6'i doanh thu va nhung thu
nh~p khac chtu anh hu&ng cua thue' thu nh~p doanh nghi~p vi s6 ti~n doanh
nghi~p nh~n duQ'c c6 chiu thue' thu nh~p doanh nghi~p nen doanh nghi¢p phai
tra m<}t khoan chi phi thue' thu nh~p doanh nghi~p theo m<}t ty l~ tren khoan
thu nh~p nay. Thu nh~p sau thue' thu nh~p doanh nghi~p (after tax benefit) ho~c
dong ti~n thu nh~p thu§.n th\fc Slj tu nhung khoan thu CO duQ'C b~ng each ap
d9ng cong thuc tuong tv nhu tinh dong ti~n thu&n tU chi phi sau anh hu&ng cua
thue' thu nh~p doanh nghi¢p.
Thu
Thu nh{lp sau anh hu'.'Clng thue' (100% - Thue' sudt
nhi).p
thu nh{lp doanh nghi~p (dong = thue' thu nh{lp x
chju
tMn thu thudn) doanh nghi~p)
thue'
Chung ta nhdn m~nh de'n nhung khoan thu nh~p chiu thue' vi khong phai
tdt ca cac khoan thu nh~p d~u phai chiu thue'. Vi d9, giam v6n ho~t d<}ng cua
doanh nghi¢p O' nhung nam cu6i cua d\f an la dong ti~n khong chtu thue' thu
nh~p doanh nghi~p. Khoan nay khong duQ'C tinh la thu nh~p trong ke' toan tai
chinh ho~c v6'i bao cao thue' b&i vi n6 don gian chi la khoan thu heh v6n d&u tu
ban d&u.
La chiin thue' cua khdu hao (depcreciation tax shield)
Khdu hao khong phai la m9t dong ti~n chi. V6'i ly do nay, khdu hao duqc
ho qua trong chie't khdu dong ti€n. Tuy nhien, khdu hao anh hu&ng de'n chi phi
thue' thu nh~p doanh nghi~p ma doanh nghi¢p phai tra. Vi v~y, khdu hao c6 anh
340
hu&ng de"n dong ti~n cua doanh nghi~p trong cac quye"t dtnh dt! toan v6n ddu tu
dai h~n.
ng minh h9a cho anh hu&ng cua khgu hao de"n khoan chi phi thue" thu
nh~p doanh nghi~p, chung ta xem xet m9t doanh nghi~p v6'i dong ti~n thu hAng
nam 500.000.000 d va chi phi ho~t d9ng b&ng ti~n h&ng nam la 310.000.000 d.
Ngoai ra, doanh nghi~p con c6 luqng tai san du'Q'C tinh khgu hao v6'i muc khdu
hao hAng nam la 90.000.000 d. Thue" sudt thue" thu nh~p doanh nghi~p la 30%.
Nhu trinh bay trong (Bang 9.12), khoan khdu hao lam giam thue" thu nh~p cua
doanh nghi~p 27.000.000 d. Trong anh hu&ng nay, chi phi khdu hao 90.000.000
d lam giam thu nh~p chtu thue" 90.000.000 d, do d6, n6 lam giam s6 ti~n thue"
thu nh~p doanh nghiep ma doanh nghi~p phai chtu. Khdu hao la m9t khoan chi
phi duqc giam tru thu nh~p chtu thue", vi v~y, doanh nghi~p thuO'ng su dt,mg
khdu hao nhu' la la chiin thue-' thu nh~p doanh nghi~p (depcreciation tax
shield). Giam chi phi thue" thu nh~p doanh nghi~p c6 thg duqc t~o ra tU la chiin
thue-' cua khdu hao va muc giam chi phi thue" thu nh~p doanh nghi~p tU la chiin
khdu hao duqc tinh theo cong thuc sau:
Tie-'t ki~m chi phi thue-'

Thue-' sudt thue-' Muc khdu hao duqc
thu nh~p doanh nghi~p
= thu nh~p x khdu tru vao thu
tu la chdn thue-' cua
doanh nghi~p nh~p ch!u thue-'
khdu hao
V6'i cong thuc tinh tren, khoan chi phi khdu hao la 90.000.000 d, chi phi
thue" thu nh~p doanh nghi~p tie"t ki~m duqc la : (100% - 30%) x 90.000.000 d =
27.000.000 d
Trong phdn nay, khi u6'c tinh dong ti~n sau thue" thu nh~p doanh nghi~p
cho quye"t dtnh dt! toan v6n ddu tu' dai h~n, chung ta can xem xet de"n ca chi phi
thue-' thu nh~p doanh nghi~p tie"t ki~m duqc tU khdu hao.
Bang 9.12
Cac m\lc Khong c6 khdu C6 khdu tru
tru khdu hao khdu hao
Doanh thu 500.000.000 d 500.000.000 d
Tru chi phi ho~t d(>ng bAng 310.000.000 d 310.000.000 d
ti~n
Dong ti~n thudn tU ho~t 190.000.000 d 190.000.000 d

d(>ng
Chi phi khdu hao - 90.000.000 d
341
Chuang 9: Quy~t dtnh d&u tu dai hg,n
LQ'i nhu~n chtu thue" thu 190.000.000 d 100.000.000 d

nh~p
Thue" thu nh~p (30%) 57.000.000 d 30.000.000 d

Chenh l~ch thue"
thu nh~ p doanh
nghi~p do kheiu
tru kheiu hao
27.000.000 d
So sanh dong tMn
Dong ti~n tu ho~t d(>ng 190.000.000 d 190.000.000 d
Thue" thu nh~ p 57.000.000 d 30.000.000 d
Dong ti~n thudn 133.000.000 d 160.000.000 d
Chenh l~ch
dong ti~n thudn
do khiu tru
kheiu hao
27.000.000 d
ug dan gian, chung ta gia thie"t rAng a Mt ca cac vi d\l tren, tai san d~u
du'Q'C tinh kheiu hao, ap d\lng phu'ang phap kheiu hao theo du'O'ng thAng va tai san
khong c6 gia trt thu h6i dang kg khi thanh ly. N6i m(>t each khac, chung ta d~t
gia thie"t rAng teit ca v6n ddu tu ban ddu cua tai san la ca s& tinh kheiu hao va
du'Q'C tinh cho sufit chu ky sfing cua no. Vi gia trt ghi s6 Cua tai san (J vao cufii
thO'i ky cu6i cua tu6i th9 se bAng khong tU d6 teit ca cac khoan ti~n thu du'Q'c khi
thanh ly tai San (J thO'i ky cufii tu6i th9 Cua tai San du'Q'C tinh thue'° thu nh~p nhu'
nhftng khoan thu nh~p thong thuO'ng khac.
Trong thtjc te", nguyen tiic tinh kheiu hao reit phuc t~p han vein d~ chung ta
gia dtnh, phdn 1<1n cac doanh nghi~p khai thac nhftng thu~n lQ'i cua phu'ang
phap kheiu hao nhanh du'Q'c cho phep trong tinh thue" thu nh~p. Phttang phap
kheiu hao nhanh thu'O'ng dftn de"n ke"t qua giam gia trt tai san hi~n t~i nhanh, tai
San du'Q'C bu dAp nhanh nhu'ng chi phi thue'° thu nh~p doanh nghi~p Se gia tang (J
nhftng thO'i ky cu6i cua dtf an. Vein d~ nay da chuygn m(>t phdn ganh n~ng chi
phi thue" thu nh~p tU hi~n t~i cho tuang lai nhung bu l~i doanh nghi~p se c6 19i
the" han v~ kinh te" theo quan digm cua gia trt tign t~ theo thO'i gian. Tom tiit
khai ni~m nay du'Q'c thg hi~n nhtt sau (Bang 9.13)
342
Bang 9.13
Chi phi bdng ti~n dtiqc

100% - Thue' sudt Chi phi bdng ti~n sau
khdu tru vao thu nh~p
chju thue' doanh x
thue' thu nh~p = anh htillng cua thue'
doanh nghi~p thu nh~p doanh nghi~p
nghi~p
100% - Thue' sudt Thu nh~p ·sau anh

Thu nh~p chju thue'
thue' thu nh~ p htillng cua thue' thu
thu nh~p doanh nghi~p x =
doanh nghi~p nh~p doanh nghi~p
Khdu hao dtiqc khdu Chi phi thue' thu nh~p

Thue' sudt thue' thu
tru vao thu nh~p chju x = doanh nghi~p tie't ki~m
nh~p doanh nghi~p
thue' dti9c tu khdu hao
Chi phi thue' thu nh;)p doanh nghi~p va quye"t djnh d\i toan v6n
dd u tu dai h~n
Dg trang bi S\f higu biet v~ chi phi va thu nh~p sau anh hu&ng cua thue
thu nh~p doanh nghi~p va anh hu&ng cua thue thu nh~p doanh nghi~p den
quyet djnh d\f toan vO'n ddu tu dai h~;m, chung ta nghien cuu vi d\1 sau.
Cong ty ABD dangs& huu bang quy~n khai thac khoang san. Cong ty dang
lo Hing va phan van v~ vi~c mua slim thiet bi dg khai thac qu~ng. Sau khi
nghien cuu c~n th~n, cong ty da t6ng hqp cac tai li~u sau den vftn d~ tren
nhu sau:
Chi phi ddu tu thiet bi 300.000.000 d
VO'n ho~t d()ng thuO'ng xuyen 75.000.000 d
u'ac tinh doanh thu tU ban qu~ng hi'ing nam 250.000.000 d
U6'c tinh chi phi bi'ing ti~n trong khai thac qu~ng hi'ing nam 170.000.000 d
Chi phi sU'a chua duO'ng trong nam thu 6 40.000.000 d
Gia tr! thu h6i thiet bi trong nam thu 10 100.000.000 d
Qu~ng trong mo d\f tinh khai thac het trong 10 nam va sau d6 se dong cU'a.
Thiet bi sau khi sU' dl;lng se duqc ban l~i theo gia tr! con l~i. Cong ty dang ap
dl;lng phuang phap tinh khftu hao theo duO'ng thAng v6'i gia thiet thiet bi khong
c6 gia trj thu h6i khi thanh ly, chi phi khftu hao duqc khftu tru toan bl) vao thu
nh~p chju thue. Chi phi sU' dl;lng vO'n sau chi phi thue thu nh~p doanh nghi~p la
12% va thue suftt thue thu nh~p la 30%. Dg phu hqp, khi tinh gia trj hi~n t~i
cua cac dong ti~n d~u slt dl;lng chi phi sU' dl;lng vO'n sau thue thu nh~p doanh
nghi~p lam ty l~ chiet khdu.
Cong ty ABD c6 nen mua thiet bi dg khai thac qu~ng hay khong va giai
phap cho vftn d~ nay du<JC thg hi~n tren bang 9.14.
343
Chuang 9: Quytt dinh ddu tu dai hg,n
Dg thljc hi~n tinh toan bang 7.14, chung ta gia dinh sll' d~mg nhB:t quan cac
vein d~ sau:
- Chi phi cua thie't bi m&i: VO'n d<iu tu ban d<iu cho thie't bi m&i 300.000.000
d dUQ'C kh3:u tru d<iy du vao thu nh~p chiu thue' thong qua kh3:u hao Va trong
qua trinh sll' dt,mg thie't bi khong phat sinh them cac khoan chi phi di~u chinh
chi phi thue' thu nh~p doanh nghi~p, ho~t d(>ng chi c6 doanh thu, chi phi ho~t
d(>ng duQ'C di~U chinh Vdi nhung anh huang CUa thue' thu nh~p doanh nghi~p.
- VO'n ho~t d(>ng thu<1ng xuyen: bao g6m d<iy du cac khoan khong khB:u tru
d6i v&i thue' thu nh~p doanh nghi~p tuo'ng W nhu v6n d<iu tu vao thie't bi m&i va
khoan v6n ho~t d()ng thu<1ng xuyen khong phai la dong ti~n chiu thue' VI n6 chi
la sv hoan v6 d<iu tu cho cong ty.
- Cac khoan thu nh~ p bAng ti~n thu<in hAng nam: Cac khoan thu nh~ p
bAng ti~n thu<in hAng nam tU ban qu~mg duqc di~u chinh v&i nhung anh hu&ng
cua thue' thu nh~p doanh nghi~p.
- Chi phi sll'a chua du<1ng: chi phi sll'a chua du<1ng chi xay ra m(>t l<in trong
nam thu 6 nen no dUQ'C tinh rieng Vdi nhung chi phi khac trong ho~t d(>ng Va
chi phi sll'a chua du<1ng duqc khB:u tru vao thu nh~p chiu thue', di~u chinh nhung
anh hu&ng cua thue' thu nh~p doanh nghi~p.
- KhB:u hao tai san: Chi phi thue' tie't ki~m duqc tU khB:u hao tai san la c<in
thie't hAng nam vB:n d~ nay c<in tinh de'n trong tinh gia tri hi~n t~i tuang W nhu
tinh gia tri hi~n t~i cac dong ti~n khac.
- Gia tri thu h6i cua thie't bi: VI cong ty khong khB:u tru gia tri thu h6i tai
san khi thanh ly vao v6n d<iu tu khi tinh khB:u hao nen gia tri thu h6i khi thanh
ly thie't bi duqc xem nhu m(>t khoan thu nh~p chiu thue' thu nh~p.
Bang 9.14 M6i nam

Ti~n thu tU ban qu~ng 250.000.000 d
Trll' chi phi b&ng ti~n trong ho~t d<)ng nhu' lu'O'ng, bao hi~m, ti~n ich, ... 170.000.000 d
Thu nh~ p b&ng ti~n thudn 80.000.000 d
Anh
huO'ng
cua Dong ti~n sau H~
Cac fill;IC va thue' anh huO'ng thue' so"' Gia tri hi~n t~i
Nam S6 ti~n
tinh toan thu thu nh~p chie't cua dong ti~n
nh~p doanh nghi~p khiiu
doanh
nghi~p
Chi phi ddu tu Hi~n t~i (300.000.000 d) - (300.000.000 d) 1,000 (300.000.000 d)

thie't bi mai
344
V6n ho~t d{mg Hi~n t~i (75.000.000 d) - (75.000.000 d) 1,000 (75.000.000 d)
thuO'ng xuyen
Dong ti~n 1-10 80.000.000 d 1-0,3 56.000.000 d 5,650 316.400.000 d
thudn tU thu
nh~p h~ng
nam
Chi phi slia 6 (40.000.000 d) 1-0,3 (28.000.000 d) 0,507 (14.196.000 d)
chua duO'ng
Khdu hao h~ng 1-10 30.000.000 d 0,3 9.000.000 d 5,650 50.850.000 d
nam
Gia tri thie't bi 10 100.000.000 d 1-0,3 70.000.000 d 0,322 22.540.000 d
thu Mi
Giam v6n ho~t 10 75.000.000 d - 75.000.000 d 0,322 24.150.000 d
d<)ng thuO'ng
xuyen
Gia tri hi~n t~i 24.744.000 d
thudn
Chu y:
Thue' sudt thue' thu nh~p doanh nghi~p tuy thu<)c vao m6i qu6c gia, m6i thO'i ky
Gia tri cua ye'u t6 chie't khdu dong ti€n can cu vao d~c dH~m dong ti€n va tra trong cac
bang tinh gia tri hi~n t~i cac dong ti~n
Vi NPV cua dlf an mua thie"t bi khai thac qu~ng la s6 duong, cong ty nen
tie"n hanh phuong an ddu tu thie"t bi khai thac qu~ng.
Ke't lu~n
Quye"t dinh dlf toan v6n ddu tu dai h~n du<;tc thvc hi~n trong m6i lien h~
v6'i ky thu~t tinh gia tri ti~n t~ theo thb'i gian, bO'i vi, m<)t d6ng horn nay se c6
gia tri hon 1 d6ng trong tuong lai. Ca phuong phap gia tri hi~n t~i thudn (NPV)
va ty sudt sinh lb'i n<)i b<) (IRR) d~u d~ c~p de"n gia thie"t thb'i gia ti~n t~ trong
tinh toan. V6'i phuong phap gia tri hi~n t~i thudn stt d1;mg ty l~ l<;ti nhu~n tren
v6n ddu tu th! trub'ng, ty l~ l<;ti nhu~n tren v6n ddu tu t6i thigu dg chuygn d6i
dong ti€n tuong lai v€ hi~n t~i. Chenh l~ch giua gia tri hi~n t~i dong ti~n thu
v6'i gia tr! hi~n t~i dong ti€n chi duQ'C gQi la gia tri hi~n t~i thudn cua dlf an ddu
tu dai h~n. Ne"u gia tri hi~n t~i thudn la s6 duong, dv an ddu tu dai h~n du<;tc
chdp nh~n va ngu<Jc l~i. V6'i phuong phap ty sudt sinh lb'i n<)i b<), ty l~ chie"t
khdu dong ti€n du<;tc dtJa tren ty sudt l<;ti nhu~n tren v6n ddu tv
do n<)i b<) yeu
cdu hay n6i khac hon d6 la ty sudt l<;ti nhu~n tren v6n ddu tu ma t~i d6 gia tri
hi~n t~i thudn cua dlf an bAng khong. M<)t dlf an co ty sudt sinh lb'i 16'n hon ty
sudt sinh lb'i n<)i b<) se du<;tc chdp nh~n va ngu<Jc l~i.
Chuong 9: Quyit dtnh ddu tzt did hg,n
Sau khi dlja vao phuang pha p gia trj hi~n t~i thmin hay phuang pha p ty
sugt sinh lai n<;>i b<;> dg sang 19c dlj an, bu6'c ke' tie'p trong dlj toan v6n d§.u tu dai
h~n la tie'n hanh ch9n llja thu W u'u tien cho tung dlj an d§.u tu hay siip se'p cac
dlj an d§.u tu theo m<;>t thu W uu tien nhgt djnh. Vi~c siip xe'p thu W uu tien cua
tUng dlj an c6 thg duqc dlja vao IRR, NPV va chi s6 sinh lai dlj an, ky hoan v6n,
ty sugt sinh lai gian dan. Mfii phuo'ng phap sli dt,mg dg siip xe'p thu W uu tien
cua tUng dlj an d§.u tu' d~u c6 nhung ph~m vi ling dt,mg, nhung u'u digm va h~n
che' nhgt djnh. Sli dt,mg phuang phap nao dg siip xe'p thu W uu tien cua tUng dlj
an d§.u tu' tuy thUQC vao quan digm d§.u tu', ID1,1C tieu dftu tu' C1,l thg Cua tllng
doanh nghi~p.
Quye't djnh dlj toan v6n d§.u tu dai h~n la m<;>t vffn d~ phuc t~p, tuy
nhien, v6'i m8i phu'o'ng phap ky thu~t sli d1,lng trong quye't djnh dlj toan v6n d:iu
tu dai h~n d~ c6 nhung ph~m vi, u'u nhuqc digm va khO'i lu'Q'ng tinh toan nhi~u,
ky thu~t tinh toan phuc t~p, vi v~y, khi sli d1,lng cac phuang phap ky thu~t tren
cho quye't djnh dlj toan v6n d§.u tu' dai h~n c:in phai he't sue th~n tr9ng va c:in
ke't hqp v6'i cong ngh~ thong tin trong tinh toan.
" ? ,
.
,..,
- -
~~ID DIDI~~ "111~1£"1
Cau 1. Trinh bay Slj khac bi~t giua quye't djnh sang 19c v6'i quye't djnh u'u
tien trong quye't djnh dlj toan v6n d§.u tu dai h~n.
Cau 2. Y nghia cua gia trj ti~n t~ theo thai gian trong dlj tinh v6n d§.u tu
dai h~n.
Cau 3. y nghia cua ty l~ chie't khffu dong ti~~ du'Q'C sli d1,lng trong dlj toan
von d§.u tu' dai h~n.
Cau 4. T~i sao lQ'i nhu~n thu:in ke' toan khong duqc sli d1,lng trong phu'o'ng
phap gia trj hi~n t~i thu§.n va phuang phap ty sugt sinh lai n<;>i b9 khi llja ch9n
quye't djnh dlj toan v6n d§.u tu dai h~n.
Cau 5. T~i sao phuang phap chie't khgu dong ti~n c6 u'u digm han trong
cac quye't djnh dlj toan v6n d§.u tu' dai h~n.
Ca u 6. Phuang pha p gia tri hi~n t~i thu§.n (NPV) la gi, c6 khi nao gia trj
hi~n t~i thu§.n cua m<;>t dlj an nho ho'n khong hay khong, giai thich.
Cau 7. Xac djnh hai gia thie't c6 lien quan de'n chie't chffu dong ti~n trong
dt,t toan v6n d§.u tu dai h~n.
Cau 8. Cong ty c6 d6ng y tra lai sufft 14% cho cac khoan vay v6n d§.u tu
dai h~n khi chi phi sli d1,lng v6n tren thj truang la 14% hay khong, giai thich.
Cau 9. Y nghia cua ty sugt sinh lai n<;>i b<;> cua m<;>t dt,t an d§.u tu dai h~n
va tdnh bay cac phuang phap tinh toan ty sufft sinh lO'i n<;>i b<;>.
346
Cau 10. Giiii thich t~i sao chi phi sU' d\}ng v6n nhu la m()t cong C\l dg sang
19c dtj an d<iu tu dai h~n khi sU' d\}ng phudng phap gia tri hi~n t~i thu<in va
phuang phap ty sua't sinh lO'i nqi b().
Cau 11. Khi ty sua't chie't kha'u dong ti€n tang, gia tri hi~n t~i cua dong
ti€n a tuang lai ciing gia tang c6 dung khong, giai thich.
Cau 12. Chi s6 sinh lO'i cua dtj an c6 y nghia gi va n6 duc;tc tinh toan nhu
the' nao.
Cau 13. Y nghia cua ky hoan v6n, ky hoan v6n duc;tc tinh toan nhu the' nao.
Cau 14. Nhung h~n che' cua ky hoan v6n va ty sua't sinh lO'i gian don d6i
v6'i dtJ toan v6n d<iu tu dai h~n.
Cau 15. Trinh bay chi phi, thu nh~p sau anh hu&ng cua thue' thu nh~p
doanh nghi~p. Can cu vao chinh sach thue' thu nh~p doanh nghi~p hi~n nay l~p
m()t bang tinh chi tie't thg hi~n chi phi, thu nh~p sau anh hu&ng cua thue' thu
nh~p doanh nghi~p CJ mqt doanh nghi~p C\l thg.
Cau 1. Quye't dinh sang 19c trong ch9n ltJa dtJ an dftu tU la quy~t dinh dtJa tren
a. Cac tieu chi da duc;tc xay dtjng ma dtJ an cftn phai dam bao
b. Kha nang sinh lO'i cao nha't ma dtja an d~t duQ'C
c. Kha nang t~o nen dong ti€n tich cljc nha't cua dtj an
d. Kha nang tie't ki~m hay giam chi phi t6t nha't cua dtj an
Cau 2. Quy~t dinh uu tien trong ch9n ltja dtJ an dftu tu v€ m~t kinh te' la
quye't dinh dtja tren
a. Cac tieu chi da duc;tc xay dtjng ma dtJ an cftn phiii dam bao
b. Kha nang kinh te' t6t nha't trong cac dtj an da duQ'C sang 19c
c. Kha nang kinh te' t6t nha't trong cac dtj an chua duc;tc sang 19c
d. Ta't ca cac truO'ng hc;tp tren d€u dung
Cau 3. Trong quy~t dinh dftu tu dai h~n, nha kinh te' phai sli d\}ng gia tri
ti€n t~ theo thO'i gian dg tinh toan v6n dftu tu duQ'c giai thich la
a. Do c6 stJ thay d6i dang kg gia tri ti€n t~ theo thO'i gian
b. Do dap ling kha nang sinh lO'i cua cac nha dftu tu
c. Do nhii'ng rui ro kinh te' c6 thg xay ra trong tuang lai
d. Ta't ca cac truO'ng hc;tp tren d€u dung
Chu(Jng 9: Quy~t d?nh ddu tu dai hg,n
Cau 4. NPV (Gia tri hi~n t~i thuftn) la m(>t phuo'ng phap ky thu~t tinh
vfln dftu tu tren Co' Sd tinh toan, SO sanh dg xac dinh chenh }~ch
a. Giua gia tri cua dong ti~n thu v6'i dong ti~n chi cua dv an
b. GiUa gia tri doanh thu v6'i chi phi cua dv an
c. GiUa ty I~ lqi nhu~n chie't khdu v6'i ty I~ lqi nhu~n mong mu6n cua nha
dftu tu
d. GiUa gia ttj hi~n t~i cua dong ti~n thu v6'i gia tri hi~n t~i cua dong ti~n chi
Cau 5. Nhung thong tin nao sai day la dong ti~n chi khi tinh gia tri hi~n
t~i thuftn cua m(>t phuo'ng an dftu tu dai h~n
a. Dong ti~n chi ban dftu cho dv an m6'i dg mua siim may m6c thie't bi, tai
san va dong ti~n thu tu ban nhung thie't bi, tai san cu
b. Dong ti~n chi cho v5n dftu tu tang them trong md r(>ng dv an dftu tu
c. Chi phi dg slia chua, duy td hay nang cao nang Ive ho~t d(>ng cua may
m6c thie't bi.
d. Tdt ca cac dong ti~n tren
Cau 6. Nhung thong tin nao sai day la dong ti~n thu khi tinh gia tri hi~n
t~i thuftn cua phuo'ng an dftu tu dai h~n
a. Dong ti~n thu thong thuO'ng tU doanh thu, tU tie't ki~m chi phi
b. Dong tie'n thu tU ban thie't bi khi ke't thuc dv an.
c. Dong ti~n thu tu ban m(>t s5 tai san khac c6 lien quan de'n dv an trong
vi~c dftu tu, mua siim, v~n hanh dv an nhu hang t6n kho, giam v5n ho~t d(>ng
thuO'ng xuyen, ...
d. Tdt ca cac dong ti~n tren
Cau 7. Tieu chuftn dg ch<;m mqt dv an dftu tu theo phuo'ng phap gia tri
hi~n t~i thuftn la
a. Gia tri hi~n t~i dong ti~n thu 16'n ho'n gia tri hi~n t~i dong ti~n chi
b. Gia tri tuo'ng lai dong ti~n thu 16'n ho'n gia tri tuo'ng lai dong ti~n chi
c. Gia tri thvc te' dong ti~n thu 16'n ho'n gia tri thvc te' dong ti~n chi
d. Tdt ca cac truO'ng hqp tren
348
Cau 8. Nhung cong thuc nao sau day sll' dl;lng d€ tinh gia tri hi~n t~i cua
dong ti€n phat sinh d€u hAng nam
Fn
a. p =
h. p =
A
c. p =
r
d. Tat ca ~c cu trn deu sai
Cau 9. Nhung h~n che' nao sau day thuO'ng g~p khi sll' dl;lng phu'o'ng phap
gia tri hi~n t~i thudn d€ phan tich 19a ch9n d9 an ddu tu' dai h~n
a. Ty sudt lgi nhu~n dung chie't khdu dong ti€n c6 nhi€u thay d6i
h. 89 xung dt}t giua kha nang t~o ti€n v6'i kha nang sinh lO'i
c. 89 xung dt}t giua kha nang t~o ti~n v6'i thO'i gian hoan v6n
d. Tdt ca cac tru'O'ng h<Jp tren
Cau 10. Cong thuc nao sau day dung d€ tinh ty l~ sinh lO'i nt}i ht}
a. ro = ri - NPV1 x
NPV1+ NPV2
NPV1+ NPV2
NPV1+ NPV2
d. Tat ca ~c co'ng thuc trn deu sai
Cau 11. Nhung h~n che' nao sau day thuO'ng g~p khi sll' dl;lng phu'o'ng phap
ty l~ sinh lO'i nt}i ht} d€ phan tinh d9 an ddu tu' dai h~n:
a. Ty sudt lgi nhu~n chie't khdu cua phdn v6n ddu tu con l~i kh6 c6 th€
hAng nhau qua cac thai ky
h. T6n t~i t~i nhi~u ty l~ sinh lO'i nt}i ht} (J cac giai do~n, (J cac ngu6n v6n
huy dqng khac nhau cho d9 an.
c. Dong ti~n rdt kh6 dugc sll' d9ng hay tai ddu tu l~i
d. Tdt ca cac truO'ng hgp tren d€u dung
Chuong 9: Quy~t dtnh d&u tu dai hc;m
Cau 12. Phuo'ng phap ky hoan v6n thuO'ng du'Q'C ap d1:mg cho nhung tru'O'ng
hQ'p nao du6'i day trong Iva ch9n dV an ddu tu
a. Uu tien hja ch9n cac dV an da du'Q'C sang 19c
b. Cac cong ty c6 sv h~n che' v~ dong ti~n, ngu5n tai chinh tai trq cho dlf an
c. Cac cong ty c6 san ph~m nhanh 16i thO'i
d. Tdt ca cac tru'O'ng hqp tren
Ca u 13. Nhung vdn d~ nao sau day la h~n che' khi a p d9ng phuo'ng pha p
ty 1$ sinh lO'i gian do'n trong phan tich dV an ddu tu' dai h~n
a. Bo qua gia tri theo thO'i gian cua dong ti~n nen d~ dfin de'n nh~n dinh
sai v~ nang Ive tai chinh cua cac dlf an c6 dong ti~n khac nhau
b. Cac dV an khong t~o nen sv thay d6i doanh thu, chi phi dfin de'n ty 1$
sinh lO'i gian do'n d~u nhu' nhau
c. C6 nhung dV an khong t~o ra doanh thu ma chi d~ c~p de'n tie't ki$m
hi$u qua chi phi nen khong thg do luO'ng du'Q'c ty 1$ sinh lO'i gian do'n.
d. Tdt ca cac tru'O'ng hqp tren d~u dung
Cau 14. H~u kigm cac dV an ddu tu dai h~n c6 tac d9ng nao sau day
a. Kigm tra tie'n dq thvc hi$n cac dV an ddu tu'
b. Kigm tra, danh gia nhung sai 1$ch, sv th6i phong vgn d~ tai chinh khi
l~p dV an ddu tu
c. Duy tri, di~u chinh hay mO' rqng cac dV an ddu tu kip thO'i
d. Tgt ca cac truO'ng hqp tren d~u dung
Cau 15. Cong ty GADERN mua mqt thie't bi san xudt. Tai li$u thu th~p
du'Q'C lien quan de'n vi$c mua thie't bi g5m : thO'i gian huu d9ng Cua thie't bi 6
nam, dong ti~n thudn thu d~u hAng nam 45.000.000d, ty 1$ sinh lO'i nqi bq 18%,
ty 1$ lqi nhu~n chie't khdu dong ti~n 14%. Chi phi ddu tu ban ddu cho thie't bi
nay la'
a. 157.392.000 d
b. 174.992.000 d
c. 165.812.000 d
d. Khong thg xac dinh tU thong tin cho tren
Cau 16. Cong ty GADERN dang xem xet ddu tu tai san c6 dinh m6'i v6'i
v6n ddu tu ban ddu la 10.000.000 d, doanh thu hAng nam 5.000.000 d, chi phi
hAng nam 2.200.000 d, thu ban tai san c6 dinh khi thanh ly 2.000.000 d, ty 1$
lqi nhu~n mong mu6n la 12% I nam, thO'i gian khai thac tai san la 5 nam. IRR
cua dV an la:
350
a. 14,5%
b. 15,5%
c. 16,5%
d. 17,5%
Cau 17. Bo qua chi phi thue" thu nh~p doanh nghi~p, cong ty GADERN c6
tai li~u lien quan de"n vi~c dftu tu m(>t dtj an nhu sau : V6n dftu tu ban dftu :
34.055 (tr d6ng), chi phi tie"t ki~m hAng nam 5.ooo (tr d6ng), chu ky s6ng cua dlf
an 15 nam. ty l~ sinh lO'i n9i b9 cua dtj an la
a. 12%
b. 14%
c. 10%
d. 8%
Cau 18. Cong ty GADERN dang xem xet dg dftu tu m6'i m(>t thie"t bi san
xu~t v6'i v6n dftu tu ban dftu la 9.900.000 d, doanh thu hAng nam 5.000.000 d,
chi phi hAng nam 2.000.000 d, kh~u hao thie"t bi hAng nam la 1.920.000 d. Ky
hoan v6n cua thie"t bi la
a. 3,01 nam
b. 3,30 nam
c. 1,98 nam
d. 4,95 nam
Cau 19. M9t dlf an dftu tu c6 chi phi ban dftu la 100.000.000 d va t~o ra
m(>t dong ti~n thuftn c6 gia tri hi~n t~i la 120.000.000 d. Chi s6 sinh lQ'i cua dlf.
an la
a. 0.20
b. 1,20
c. 0.80
d. 5,00
Cau 20. Cong ty GADERN dang dftu tu dg cai t~o m9t thie"t bi san xu~t
v6'i v6n dftu tu ban dftu la 10.000.000 d, doanh thu tang them hAng nam
5.000.000 d, chi phi tang them hAng nam 2.300.000 d, kh~u hao thie"t bi dtj tinh
trong 10 nam, Va khi thanh ly thie"t bi dtj tinh thu dUQ'C 500.000 d. ty l~ sinh lO'i
gian do'n cua cai t~o thie"t bi tren la
a. 28,4% I nam
b. 17,5% I nam
c. 18,4% I nam
d. 27,0% I nam
Chuang 9: Quyit dfnh ddu tu dai hq,n
Cau 21. Ne'u bo qua chi phi thue' thu nh~p doanh nghi~p, m9t d\f an c6
thong tin nhu' sau : Chi phi thie't bi la 22.820.000 d, dong ti~n thuftn thu tU sit
d\lng thie't bi h~ng nam 5.000.000d, ty l~ sinh lai n9i b9 12%. Tu6i th9 cua thie't
bi c6 th~
a. Khong xac dinh du'<;>'C v6'i du li~u tren
b. 7 nam
c. 12 nam
d. 4,56 nam
Cau 22. Cong ty GADERN dang tinh toan dftu tu cho m9t thie't bi v6'i
nhung d\f tinh: Chu ky sO'ng cua d\f an 7 nam, dong ti~n thuftn thu v~ h~ng nam
40.000 (tr d6ng), ty l~ sinh lai n9i b9 la 20%, ty l~ chie't khB:u dong ti~n la 16% .
Chi phi ban dftu cua thie't bi la
a. 240.080 (tr d6ng)
b. 152.480 (tr d6ng)
c. 144.200 (tr d6ng)
d. Khong thg tinh duqc v6'i nhung du li~u cho tren
Cau 23. Bo qua chi phi thue' thu nh~p doanh nghi~p, Cong ty GADERN
dang xem xet dg dftu tu them m9t s6 thie't bi d\f tinh c6 tu6i th9 u6'c tinh la 10
nam, khong c6 gia tri thu h6i khi thanh ly vao nam cuO'i cung va thu nh~p rang
tang them h~ng nam la 54.000.000 d6ng, ty l~ sinh lai n9i b9 cua d\f an dftu tu'
nay la 14%. Thai gian hoan vO'n dftu tu cua thie't bi nay la
a. 1,92 nam
b. 2,70 nam
c. 3,70 nam
d. 5, 22 nam
Cau 24. Bo qua chi phi thue' thu nh~p doanh nghi~p, Cong ty GADERN
dang xem xet dg dftu tu them m9t s6 thie't bi d\f tinh c6 tu6i th9 u6'c tinh la 10
nam, khong c6 gia tri thu h6i khi thanh ly vao nam cuO'i cung va thu nh~p rang
tang them h~ng nam la 54.000.000 d6ng, ty l~ sinh lai n9i b9 cua d\f an dftu tu'
nay la 14%. Thai gian hoan vO'n dftu tu cua thie't bi nay la
a. 1,92 nam
b. 2,70 nam
c. 3, 43 nam
d. 5, 22 nam
352
Cau 25. Bo qua chi phi thue' thu nh~p doanh nghi~p, cong ty GADERN
dang tinh toan ngan sach dg b6 sung cho m(Jt dt! an d§.u tu c6 gia tri hi~n t:~ti
thu§.n la : - 36.000.000 d5ng, tu6i th9 cua dt! an nay la 6 nam, ty l~ sinh 1<1i n9i
b9 la 20%. HOi c§.n c6 bao nhieu ti€n m~t dt! tinh se d§.u tu vao dt! an nay dg c6
thg t~o nen gia tri hi~n t~i dong ti€n la dtio'ng.
a. 1.200 (tr d5ng tr& len)
b. 2.412 (tr d6ng tr& len)
c. 6.000 (tr d6ng tr& Ien)
d. 10.824 (tr d6ng tr& Ien)
Bai 1.
Cong ty ABC dang xem xet m(Jt dt! an d§.u tu v6'i tu6i th9 dt! an la 8 nam
va v6n d§.u tu cho thie't bi la 2.400.000.000 d. T~i th<1i digm cu6i nam thli 8, khi
dt! an ch~m dttt, gia tri thu h6i cua thie't bi khong danh kg. Chi phi, doanh thu
ho~t d(Jng hAng nam cua d\f an dti<JC thg hi~n nhti sau :
Doanh thu 3.000.000.000 d

Bie'n phi 1.800.000.000 d
S6 du dam phi 1.200.000.000 d
Dinh phi
Quang cao, ltio'ng va chi phi c6 dinh khac 700.000.000 d
Kh~u hao tai san 300.000.000 d
T6ng dinh phi 1.000.000.000 d
Lgi nhu~n thu§.n 200.000.000 d
Ty l~ chie't kh~u dong ti€n cong ty sll' d\mg la 12%
Yeu cdu:
1. Tinh dong ti€n thu§.n h&ng nam cua d\f an (dap s6: 500.000.000 d)
2. Tinh NPV cua d\f an va cho bie't d\f an dugc ch~p nh~n hay khong (dap
s6: ch~p nh~n)
3. Tim IRRo cua d\f an (dap s6: 13%)
4. Tinh ky hoan v6n cua d\f an (dap s6: 4,8 nam)
5. Tinh ty su~t sinh lO'i gian dan cua d\f an (dap s6: 8,3%)
Chuang 9: Quy~t d?nh ddu tu: dai hg,n
Bai 2.
Nha quan ly cong ty AB dang xem xet mua m()t may v6'i gia 40.000.000 d
va may nay se g6p ph§.n giam chi phi ho~t d()ng h~ng nam la 7.000.000 d. T~i
thO'i di~m cuO'i nam thu 8 cua tu5i th9 may, gia tri thu h6i cua may dtj tinh
khong dang kg, ty l~ sinh lO'i tren v6n d§.u tu' theo yeu c§.u cua cong ty la 12%
Yeu cdu (Tilt ca cac cau duqc gia d!nh bo qua chi phi thue" thu
nh~p doanh nghi~p)
1. Xac dinh NPV cua dtj an d§.u tu may

2. Xac dinh chenh l~ch giUa dong ti€n thu v6'i dong ti€n chi cua dtj an tren
v6'i thO'i gian 8 nam trong tru'O'ng hqp chie't khdu va khong chie't khdu dong ti€n.
Bai 3.
Cong ty AB dang khao sat d~ mua m()t may lam banh deo. May m6'i nay cho
phep cong ty giam lao d()ng ban thO'i gian va d~ tie't ki~m chi phi m8i nam
3.800.000 d. Ngoai ra, may m6'i con giup cong ty san xufit ra nhung lo~i ban deo
m6'i g6p ph§.n lam tang san luqng tieu th\l them 1.000 kg trong m8i nam. Nh~n
djnh cua cong ty s6 du dam phi m8i kg la 1.200 d/kg. May m6'i c6 tu5i th9 la 8 nam.
Yeu cdu (Tilt ca cac cau duqc gia d!nh bo qua chi phi thue" thu
nh~p doanh nghi~p)
1. Xac dtnh t5ng dong ti€n thu cua may m6'i v6'i ml;lC dich d§.u tu' tren.
2. Tinh IRR cua vi~c ddu tu may tren.
3. V6'i tai li~u cho tren, gia sli may m6'i c6 gia tri thu h6i la 9.125.000 d
sau 6 nam sli dl;lng. V6'i di€u ki~n nay, tinh IRR cua may .
Bai 4.
Cong ty BC dang nghien cuu d~ ddu tu m()t thie't bi tu d()ng. Thie't bi nay
se giup tie't ki~m duqc chi phi lao d()ng trljc tie'p va chi phi bO'c dO' hang h6a
nh~p kho m8i nam 400.000.000 d. Thie't bi nay c6 gia 2.500.000.000 d vai tu5i
th9 la 15 nam va khong c6 gia tri thu h6i dang k~ khi thanh ly. T ty l~ sinh lO'i
tren v6n ddu tu theo yeu cdu cua cong ty la 20% cho tfit ca cac thie't bi. Giam
dO'c dtj tinh thie't bi nay se cung cdp nhi€u lqi ich vo hinh nhu' gia tang tinh linh
ho~t, nang cao chfit luqng san phdm va se t~o nen slj gia tang dong ti€n thu
trong tu'O'ng lai.
Yeu cdu: Tinh s6 ti€n cua lqi ich VO hinh cdn t~o ra dg vi~c mua may duqc
chdp nh~n
354
Bai 5.
C6 thong tin v~ 4 du an ddu tu du'O'c d~ xua't nhu' sau :
Cac d~ xua't ddu tu
Dt;i an A Dt;i an B Dt;i an C Dt;i an D
V6n ddu tu' (90.000.000 d) (100.000.000 d) (70.000.000 d) (102.000.000 d)
theo yeu cdu
Gia tri hi~n 126.000.000 d 138.000.000 d 105.000.000 d 160.000.000 d
t~i dong ti~n
thu
Gia · tri hi~n 36.000.000 d 38.000.000 d 35.000.000 d 40.000.000 d
?
t~i thudn cua
dtj an
Tuch th9 dtj an 5 nam 7nam 6 nam 6nam
Yeu cdu:
1. Tinh chi s6 sinh lO'i cua tung dtj an ddu tu.
2. S~p xe"p cac dlf an tren theo thu tlj uu tien.
Bai 6.
Cong ty ABC c6 tai lieu du tinh cua du an ddu tu A nhu sau :
Nam VO'n ddu tu' Dong ti~n thu
1 15.000.000 d 1.000.000 d
2 8.000.000 d 2.000.000 d
3 2.500.000 d
4 4.000.000 d
5 5.000.000 d
6 6.000.000 d
7 5.000.000 d
8 4.000.000 d
9 3.000.000 d
10 2.000.000 d
Yeu ciiu:
ky hoan v6n cua dlf an ddu tu A neu tren.
1. Xac dinh
2. Phuang phap ky hoan v6n anh huO'ng nhu the' nao ne"u dong ti~n thu vao
nhung nam cu6i tang len
Chuang 9: Quy~t dfnh d&u tu dai hc;m
Bai 7.
Giam dO'c cong ty Q dang nghien cuu mua m<)t may dong chai v6'i gia
120.000.000 d. May nay duqc dung dg thay the' m<)t thie't bi dang sli d9ng v6'i chi
phi ho~t d<)ng hltng nam cua thie't bi la 30.000.000 d. May m6'i c6 chi phi ho~t
d<)ng hAng nam la 12.000.000 d. Gia tr! thu h6i tu may cu khi thanh ly v6'i gia
40.000.000 d. May m6'i c6 tu6i th9 khoan 10 nam va khong c6 gia tr! thu h6i khi
thanh ly. Yeu cciu tinh ty l~ hoan v6n gian dan cua dlf an dciu tu may dong chai
tu' d<)ng cua cong ty
Bai 8.
Cong ty AD c6 m<)t gi6'i h~n v~ quy dciu tu cho vi~c dciu tu va cac ty suB:t
sinh lO'i cho tung dlf an theo ban chi tie't sau
Dt! an VO'n dciu tu Gia tr! hi~n Tu6i th9 dlf an Ty suB:t sinh lO'i n<)i
t~i b9
A 160.000.000 d 44.323.000 d 7 nam 18%
B 135.000.000 d 42.000.000 d 12 nam 16%
c 100.000.000 d 35.035.000 d 7nam 20%
D 175.000.000 d 38.136.000 d 3 nam 22%
Cho bie't, gia tri hi~n t~i cua cac dong ti~n (J tren dtiQ'C chie't khB:u theo ty
suB:t la 10%. Cong ty mu6n trq ly cua ong ta xac d!nh va sAp xe'p thu W uu tien
cua nhung dlf an dciu tu'
Yeu cdu:
1. Tinh chi s6 sinh lO'i cho tltng dlf an.
2. SAp xe'p thu W uu tien cua cac dlf an dciu tu theo cac phuang phap sau :
- Theo phuang phap NPV
- Theo phuang pha p chi s6 sinh lO'i dlf an
- Theo phuang pha p IRR
3. Theo b~n, nhung thu W uu tien cua cac dlf an tren day c6 thich hqp
khong, vi sao.
356
Bai 9.
Cong ty BC dang nghien cuu mua me>t Robot sll' d1:1ng cho day chuy~n Hip
rap cua cong ty. Tai li~u lien quan de'n Robot duqc thg hi~n sau day
Chi phi mua Robot 1.800.000.000 d

Chi phi lA p di~.t va phdn m~m 900.000.000 d
Chi phi tie't ki~m v~ lao d9ng trvc tie'p ?
Chi phi tie't ki~m trong b6c dO', v~n chuygn hang t6n kho 210.000.000 d
Chi phi di~n va bao tri gia tang h~ng thang 2.500.000 d
Gia tri thu h6i cua robot Ci nam thu 10 70.000.000 d
Tu6i th<;> robot 10 nam
Ky su' cong ngh~ d~ nghi r~ng vi~c sll' dl;lng robot se tie't ki~m duqc 25.000
h lao d9ng trvc tie'p mfii nam. Bdn gia lao d9ng trvc tie'p cho mfii giO' 16.000 d/h.
Ngoai ra, vOi S\f ho~t d<)ng cua quy trinh Hip rap b~ng cong ngh~ tu' d<)ng se cho
phep cong ty giam d\f tru hang t6n kho khoan 400.000.000 d. St! giam lu'u tru
hang t6n kho bAt ddu tu cu6i nam thu nhfft khi robot duqc sll' dl;lng va s6 ti~n
nay duqc cong ty sll' dl;lng vao vi~c khac. Cong ty yeu cdu ty sufft sinh lO'i tren
v6n t6i thigu la 20%
Nha kigm soat A cua cong ty da chu v~ d\f an ddu tu nay cua cong ty
nhu'ng Ong ra l~i bi quan v~ d\f an. Trong bu6i thuye't trinh v~ d~ nghi ddu tu'
robot, ong ta da tuyen b6 vOi cac d6ng nghi~p "Chung ta chi hi v9ng giam lao
d<)ng va chi phi lu tru hang t6n kho dg bi~n minh cho vi~c mua robot. Nguqc l~i,
ne'u vffn d~ nay khong thvc te', ro rang chung ta se khong bao giO' c6 duqc gi tU
d\f an. Cac anh c6 bie't chu tich dang suy nghi va lo lAng nhu the' nao v~ each
thuc ddu tu cho thie't bi dg c6 duqc sv giam chi phi d6"
Yeu cdu (Tdt ca cac cau dugc gia dfnh ho qua chi phi thu~ thu
nh(lp doanh nghi~p)
1. Xac dinh chi phi thudn tie't ki~m h~ng nam ne'u cong ty mua robot
(khong tinh muc giam hang t6n kho 400.000.000 d va gia tri thu h6i cua robot
khi thanh ly)
2. Tinh NPV cua d\f an ddu tu' robot. Tren Cd sO' nay d~ xufft cong ty c6 nen
mua robot hay khong, giai thich.
3. Gia sll' robot duqc mua, t~i thO'i digm cu6i nam thu nhfft nha kigm soat
Ada phat hi~n m<)t vai khoan vuqt khoi d\f tinh do nhung vffn d~ khong luO'ng
tru'Oc duqc khi d\f tinh ddu tu' nhu' chi phi phdn m~m va Hip d:Itt chi la
75.000.000, s6 giO' lao d<)ng trvc tie'p chi giam dude 22.500 h mfii nam va phdn
con l~i tfft ca cac chi phi khac d~u chinh xac nhu' d\f tinh. Bi~u gi xay ra d6i vOi
Chuong 9: Quytt dtnh d&u tu dai hg,n
cong ty trong quy~t dinh dgu tu. Trinh bay vi~c tinh toan l~i NPV (J cau (2)
4. Dva tren nhung phan tich (J cau (3), chu tich cong ty phat bigu: ''Vi~c
dgu tu cho robot la di€u t6i t~ nhftt ma chung ta chua bao giO' lam. Bay giO'
chung ta bi k~t v6n trong dlf an dgu tu' nay 10 nam"
a. Giai thich cho chu tich cong ty nhung lqi ich khac vi~c tie"t ki~m chi phi
khi slt dl;mg thie"t bi tu d9ng, slt d\mg robot.
b. Tinh gia tri dong ti€n thu dg bu d~p cho thie"t bi tu dQng (robot) v6'i ty
suftt sinh lO'i tren v6n dgu tu la 20%
Bai 10.
Nong tr~i ABC thuO'ng sll' d1:1ng lao dQng t~m thO'i trong thu ho~ch cherry
hAng nam. Ong nguy~n van A, nha quan ly nong tr~i, vua nh~n duqc thong tin
v€ may thu ho~ch cherry da duqc Slt d1:1ng (J mQt s6 nong tr~i khac. May nay la
mQt h~ th6ng thu ho~ch cherry W d(>ng. Ong A da thu th~p thong tin sau dg
xem xem vi~c dgu tu may thu ho~ch cherry cho nong tr~i
a. Hi~n t~i, nong tr~i dang tra khoan 40.000.000 d m8i nam cho lao d9ng
t~m thO'i trong thu ho~ch cherry.
b. May thu ho~ch cherry c6 gia 94.500.000 d va tu6i th9 u6'c tinh 12 nam.
Nong tr~i Slt d1:1ng phu'dng phap khftu hao theo du'O'ng thAng cho tftt ca tai san va
gia tri thu h6i khi thanh ly tai san duqc khftu tru vao v6n dgu tu' khi tinh khftu
hao. Gia tri thanh ly tt6'c tinh cua may thu ho~ch cherry khoan 4.500.000 d.
c. Chi phi bAng ti€n khac hAng nam lien quan de"n Slt d1:1ng may thu ho~ch
cherry w dQng g6m: chi' phi mQt cong nhan di€u khign va ph1:1 vi~c cho cong
nhan di€u khign la 14.000.000 d, chi phi bao higm 200.000 d, chi phi nhien li~u
1.800.000 d, chi phi bao dttang 3.000.000 d.
Yeu cdu (Tdt ca cac cau du<Jc gia djnh bo qua chi phi thue' thu
nh~p doanh nghi~p)
1. Xac dinh chi phi tie"t ki~m hAng nam trong chi phi ho~t d9ng bAng ti€n
khi Slt d1:1ng may thu ho~ch cherry tlf d(}ng.
2. Tinh ty suftt sinh lO'i gian ddn d\f tinh tU may thu ho~ch cherry. May
thu ho~ch cherry c6 duqc mua hay khong khi ty sudt sinh lO'i tren v6n mong
mu6n cua nong tr~i la 16%.
3. Tinh ky hoan v6n cua may thu ho~ch cherry. Nong tr~i se khong mua
may thu ho~ch cherry tru khi ky hoan v6n cua may thu ho~ch cherry nho hdn 5
nam. V6'i tieu chucln nay, may thu ho~ch cherry c6 duqc mua hay khong.
4. Tinh ty suftt sinh lO'i nQi bQ cua may thu ho~ch cherry. Tren Cd Sd nay,
vftn d€ gi se xay ra khi cong ty sll' d1:1ng ty sudt sinh lO'i gian ddn dg quye"t dinh
dgu tu.
358
Bai 11.
Cong ty che' bie'n d6 g6 ABC dang xem xet d€ mua m(>t trong 2 thie't bi che'
bie'n g6 khac nhau d6 la may Ava may B. Cong ty c6 tai li~u thu th~p nhu sau:
May A - May nen b()t cua moi
May net b(>t cua m6'i vua xudt hi~n tren thj trudng. May nay c6 thg nen
nhung b(>t cu'a thanh nhung tdm gfi nen khac nhau. Hi~n t~i, b(>t cu'a duqc xii ly
nhu la phe' thai. Thong tin v~ may A nhu sau :
- Gia mua cua may net b9t cua m6'i la 420.000.000 d, gia trj thu h6i khi
thanh ly la 10 % va tu6i th<;> cua may la 12 nam. Cong ty sli d1;mg phuang phap
khdu hao theo dudng thAng va gia tri thu hfli du'<Jc tinh tru cho vO'n dftu tu khi
tinh khdu hao.
- San phdm tdm g6 nen du'<JC san xudt tU may nen b(>t cu'a m6'i g6p phdn
t~o ra doanh thu m6i nam la 300.000.000 d va bie'n phi san xudt la 20% tren
tren doanh thu.
- Djnh phi lien quan de'n may nen m6'i m6i nam g6m chi phi quang cao
40.000.000 d, luang 110.000.000 d, chi phi ti~n ich 5.200.000 d, chi phi bao higm
800.000 d
May B - May cha nham g6 da qua SU dv.ng
May cha nham g6 da qua sli dt;mg ding c6 mi[lt tren thj tru'dng. May nay
chi c6 thg giup cong ty thvc hi~n tv d(>ng duqc khau cha nham g6. Thong tin v~
may B nhu sau :
- Gia mua cua may cha nham g6 da qua sli dt;mg la 234.000.000 d, khong
c6 gia tri thu h6i khi thanh ly va tu6i th<;> cua may la 13 nam. Cong ty sli d\lng
phuang phap khdu hao theo dudng thAng dg tinh khdu hao may.
M(>t sO' linh ki~n cua day chuy~n cha nham gfi thu cong hi~n t~i cua
cong ty dang sli dt;mg da khdu hao du va gia tri thu h6i ne'u thanh ly la
9.000.000 d.
- May cha nham g6 da qua sli d\lng se tie't ki~m chi phi ho~t d(>ng bAng
ti~n hAng nam nhung n6 yeu cdu them m9t cong nhan di~u khign muc luang
hAng nam 16.350.000 d, chi phi bao du6'ng hAng nam 5.400.000 d. Chi phi cho
cha nham g6 bAng thu cong trong day chuy~n che' bie'n g6 cu cua cong ty la
78.000.000 d
Cong ty che' bie'n g6 yeu cdu ty sudt sinh ldi gian don cho tdt ca cac thie't
bi duqc mua la 15% va ky hoan vO'n 16'n nhdt la 4 nam
Yeu cdu
1. Voi may A · May nen b()t cua moi
a. Trinh bay bao cao ke't qua kinh doanh theo hinh thuc sO' du dam phi cho
359
Chuang 9: Quy~t d?nh ddu tu dai hq,n
mfii nam cua san phgm t~m g8 nen.

b. Tinh ty su~t sinh lai gian dan.
c. Tinh ky hoan vO'n.
2. May B - May cha nham g6 da qua su dv.ng
a. Tinh ty su~t sinh lai gian dan
b. Tinh ky hoan vO'n
3. Theo tieu chugn cua cong ty, may nao se duqc mua, giai thich.
Bai 12.
Cong ty thie"t bi di~n ta AB dang trign khai mt)t ph<in m€m thong minh
trong do xang d<iu tt,t dt)ng cua phuang ti~n v~n chuygn. Cong ty dang lo lAng
tru6'c khi biit dtiu san xu~t ph<in m~m nay. Du6'i day la nhung thong tin lien
quan de"n san xu~t ph<in m€m nay.
a. Thie"t bi m6'i dg san xudt ph§.n m~m co gia 315.000.000 d v6'i tu6i th<;> 12
nam va gia tr! thu h6i khi thanh ly khoan 15.000.000 d
b. San luqng tieu th9 dt,t tinh trong 12 nam cua ph<in m~m nay
Nam S6 hiqng tieu thv.
(dia)
1 6.000
2 12.000
3 15.000
4-12 18.000
c. f)g san xu~t, tieu th9 ph<in m~m nay, yeu c<iu vO'n ho~t dt)ng thuang
xuyen 60.000.000 d. VO'n ho~t dt)ng thuang xuyen se giam (J nhung nam cua tu6i
th<;> dt,t an dtiu tu.
d. Ph<in m~m nay co gia ban 35.000 di dia va bie"n phi san xu~t, ban hang,
quan ly 15% tren gia ban.
e. Bjnh phi 135.000.000 d (trong do kh~u hao duqc tinh tren co' s& tru gia
tri thu h6i khi thanh ly vao vO'n dtiu tu ban dtiu)
f. Bg gia nh~p nhanh chong vao thi truang, cong ty tie"n hanh chie"n dich
quang cao v6'i d\f tinh chi phi cho chie"n dich quang cao nhu sau :
g.
Nam SO' ti€n quang cao m8i nam
1-2 180.000.000 d
3 150.000.000 d
4-12 120.000.000 d
360
h. Ty l~ hoan vO'n dftu tu cong ty mon muO'n it nh<it la 14%
Yeu cdu (Tilt ca cac cau dtiQ'c gia dinh ho qua chi phi thue" thu
nh~p doanh nghi~p)
1. Tinh gia tri hi~n t~i cua dong tign thu (s6 tign thu tru chi phi ho~t d9ng
h&ng nam) theo theo nhung dlj tinh tren trong 12 nam.
2. Su dl)ng du ki~n tinh toan (J cau (1) va dlf ki~n khac da cho c6 lien quan
trong bai xac dinh NPV cua dlf an dftu tu. I)g xu<it cong ty c6 nen trign khai dlf
an san xu<it phftn mgm nay hay khong.
Cong ty chg bign thljc ph~m t6ng hqp ho~t d9ng (J 12 qu6c gia va tr9 SfJ
chinh cua cong ty (J Thanh ph6 K. Cac nha quan tri cua cong ty thuO'ng di cong
tac Va du lich CJ cac qu6c gia CO Co' SfJ cua cong ty ciing nhu nhung Co' SfJ CUa Cong
ty trong nu6'c.
Cong ty c6 m<)t phi doan may bay gflm 2 may bay h;:;mg sang ph9c Vt) cho
kinh doanh (J ph~m vi qu6c tg va 6 may bay phan lljc nho duqc SU dl)ng cho
nhung chuygn bay ng:ln. Chinh sach cua cong ty la digu phO'i phi doan may bay
nay sao cho dam bao cong vi~c quan ly ho~t d<)ng kinh doanh cua cong ty v6'i chi
phi nho nh<it. Tuy nhien, thljc tg may bay duqc SU dl)ng trong tham quan, du lich
nen 2 may bay h~ng sang dgu kin lich va cac may bay nho it duqc khai thac. Tu
d6' cong ty dang tim phuo'ng an khac tigt ki~m ho'n la thue may bay ng:ln h~n
ho~c chuygn nhuqng quy€n khai thac may bay cho nhung t6 chuc kinh doanh
khac khi cong ty khong c6 kg ho~ch SU dl)ng may bay trong vi~c kinh doanh.
Cong ty dang khao sat thi truO'ng thue va cung nhu h~ s6 c~nh tranh trong
chuygn nhuqng quygn khai thac may bay.
Ong A, giam dO'c tai chinh cua cong ty, dg xu<it mua chigc may bay h~ng
sang thu ha. Vi~c mua nay chu ygu la v<in dg tai chinh, hi~u qua tai chinh trong
vi~c mua may bay nen ngu chung minh duqc v<in dg tai chinh, hi~u qua tai
chinh cua n6 trong kinh doanh se duqc chdp nh~n. Tuy nhien, nhung nha kigm
soat trong cong ty cho r&ng ly do thljc slj trong vi~c mua chigc may bay h~ng
sang thu 3 chi dung cho ong A. Bai le, hi~n t~i, hai chuygn may bay h~ng sang
dang duqc m<;>i nguO'i hen ngoai chi nhanh cua ong A SU dl)ng kin lich trinh bay
nen ong A phai thuO'ng xuyen SU d9ng may bay phan lljc nho.
Chigc may bay h~ng sang thu 3 gia 11.000.000.000 d. VO'n dftu tu vao may
bay nay SU dl)ng dong ti€n v6'i gia tri hi~n t~i thuftn duqc chigt khdu theo ty l~
chigt khdu nho nhdt cua cong ty. Ngu chu tich cong ty va uy ban tai chinh cong
ty thong qua dg xudt nay, dlf an mua may bay h~ng sang Se du<JC thljc hi~n. Qua
trao d6i, uy ban tai chinh cuO'i cung da chdp nh~n ngu dlf an v6n dftu tu vuqt qua
kha nang 5.000.000.000 d va cung xay dljng chinh sach dftu tu la khong d5ng y
cho bdt ky m9t dlf an dftu tu nao ma gia tri hi~n t~i thuftn la s6 am.
Chuong 9: Quy&t dtnh ddu tzt dai hq,n
Ong A da yeu cgu ong B, m<)t trq ly tai chinh cua cong ty so~n thao du' an
dgu tu chie"c may bay h~ng sang thu 3 dg chung minh cho d€ ngh! ddu. Ong B da
tie"n hanh thu th~p du'Q'C tai li~u lien quan de"n dlf an ddu tu' chie"c may bay h~ng
sang thu 3 nhu' sau :
- Chi phi mua l~i may bay g6m ca thie"t bi do d~t va trang tri n<)i thdt
hen trong may bay;
- Chi phi ho~t d<)ng cua may bay trong tru'dn~ hqp cong ty Slt dt;mg;
- Dt! tinh chi phi cho may bay thuang m~i va chi phi c6 thg tranh khac
khi mua may bay;
- Dt! tinh chi phi cong vi~c di€u hanh c6 thg tie"t ki~m tU Slt dt;mg may
bay h~ng sang 3;
- Dt! tinh chenh l~ch s6 du dam phi cua mua may bay v6'i thue may bay;
- u'ac tinh gia tr! ban l~i may bay khi thanh ly.
Khi xem l~i bang tinh toan hoan thi~n cua ong B, ong Ada chi ra ding gia
tr! hi~n t~i thudn cua dtf an mua may bay h~ng sang thu 3 la s6 am rdt 1<1n nen
ong Ad€ ngh! vai ong B cdn phai xem xet l~i v€ vi~c l~p d\f tinh. V6'i cai nhin
gi~n du, ong A phan nan rAng "Anh da tinh toan sai Mm, anh xem l~i toan b9
vi~c tinh cua anh cho t6t han".
VOi sue ep cua ong A, ong B tie"n hanh xem xet va tinh toan, kigm tra ky
l~i ban dtf tinh. Ong B khong phat hi~n nhung lfii nao trong qua trinh tinh
toan. Tuy nhien, vOi St/ vi~c nay thg hi~n ro rang han y d6 cua ong A trong dt!
an ddu tu may bay bay h~ng sang thu 3. Tu d6, ong B da lo~i ho m<)t s6 u<1c tinh
dg di€u chinh l~i ma ong ta tin rAng c6 ly do hqp ly va c6 thg thay the' duqc. Vi
dt;t, Ong ta Slt dt;tng chi phi cua may bay trtfC thang ddi thu nhfft dg Slta l~i
nhung chi phi thuang m~i, ngay ca cong ty khong sli dt;tng nhung ong B cam
thdy nhung kh6 khan, phi€n mu<)n.
Dt! an du'Q'c xem xet l~i vftn c6 gia tr! hi~n t~i thudn la m<)t s6 am. St!
phftn n<) cua ong A d6i vai ong B da thg hi~n ro han. Ong A da n6i thAng vai
ong B la ong B cdn xem l~i, tinh toan l~i dtf an ddu tu may bay h~ng sang thu 3
vai khO'i digm gia tr! hi~n t~i thudn cua dtf an la duang 100.000.000 d va ong B
phai tr& l~i cong vi~c tinh toan dt! an ddu tu'.
Yeu cdu
1. Giai thich vi~c ong B xem xet l~i d€ xudt ddu tu c6 vi ph~m chuftn mtfc
d~o due ngh€ nghi~p cua ke" toan hay khong.
2. Ong A c6 vi ph~m chuftn mtfc d~o due ngh€ nghi~p ke" toan khi thong
bao cho ong B tinh l~i hay khong, giai thich
3. Nh~n di~n h~ th6ng kigm soat n<)i b<) cua cong ty c6 thtfc hi~n du'Q'C vi~c
ngan can b<) ph~n trq ly tai chinh hay khong, giai thich.
362
Bai 14 (bai t(ip tinh hu6ng)
Cong ty V~n chuy€n AB dang sli dl;lng may t~o hinh model 400 d€ san xmit
m<)t lo~i san phgm. Cong ty dang ky v<;mg c6 m<)t may 16'n han d€ tang kha
nang dap ung nhu c~u san phgm va cCing dang lo M.ng vi~c mO' r<)ng nang sufft
san xufft. C6 2 kha nang dtiQ'C cong ty xem xet dtt6'i day.
L\ia ch9n thu nhdt: Mua m<)t may t~o hinh model 400 khac d€ slt dl;lng
song song v6'i v6'i may t~o hinh model 400 hi~n t~i O' cong ty.
L\ia ch9n thu hai: Mua m<)t may t~o hinh model 800 va sli d\}ng may t~o
hinh model 400 hi~n t~i nhu' la m<)t may d\f phong. May t~o hinh model 800 c6
tO'c d<) xlt ly 1 ddn vi san phgm gffp doi may t~o hinh model 400.
Nhung thong tin b6 sung them du6'i day la kha nang cho hai tinh huO'ng
Iva ch<;m
a. Ca hai may t~o hinh model 400 va model 800 d~u c6 tu6i th9 la 10 nam
tinh tu luc du'Q'C du'a vao slt d\}ng trong ho~t d9ng san xufft. Gia tri thu h6i khi
thanh ly cua hai may la khong dang k€ va c6 th€ ho qua. Cong ty sli d\lng
phu'dng phap kh~u hao theo duO'ng thiing de' tinh khffu hao.
b. Gia mua may t~o hinh model 800 la 300.000.000 d.
c. May t~o hinh model 400 cu dang sli d\lng hi~n t~i c6 gia 160.000.000 d
trong 3 nam sau. Gia tri ghi s6 ke' toan hi~n t~i cua n6 112.000.000 d va gia tri
thi trttO'ng hi~n t~i la 90.000.000 d.
d. May t~o hinh model 400 m6'i gia hi~n t~i la 170.000.000 d. Ne'u cong ty
khong mua may t~o hinh model 800 thi may t~O hinh model 400 Se du'Q'C mua
v6'i mll'c gia 200.000.000 d va slt d\}ng thay the' may t~o hinh model 400 cu trong
7 nam. May t~o hinh model 400 m6'i se du'Q'C ban cuO'i nam thu 10 v6'i gia khoan
140.000.000 d.
e. San luqng san xufft trong 10 nam cua cong ty d\f tinh nhtt sau :
Nam San luqng san xufft
1 40.000 sp
2 60.000 sp
3 80.000 sp
4-10 90.000 sp
f. Hai model cua may c6 hi~u qua khac nhau va bang so sanh bie'n phi m6i
san phgm cua tUng model nhu' sau :
Chuang 9: Quy~t djnh ddu tu: dai hq,n
Model 400 m6'i Model 800

Nguyen v~t li~u trt.tc tie'p cho mfii dO'n vi 250 d 400 d
Lao d9ng trt.tc tie'p cho mfii dO'n vi 490 d 160 d
Dich Vl;l va ddu m8i dO'n vi 60 d 40d
T6ng bie'n phi cho m8i dO'n vi 800 d 600 d
g. May t~o hinh model 400 c6 chi phi bao duang it han may t~o hinh
model 800. Chi phi sii'a chfta va bao duang cho model 400 hAng nam la
2.500.000 d.
h. Chi phi sii'a chfta va bao duang cho model 800 hAng nam la 3.800.000 d
i. Khong c6 st.t thay d6i chi phi do quye't dinh chc;m l\fa gifta hai model
j. Cong ty d(lt yeu cdu ty sudt sinh lO'i tren vO'n tO'i thigu la 20% cho tdt ca
vO'n ddu tu.
Yeu cdu (Tdt ca cac cau dti~c gia djnh bo qua chi phi thue' thu
nh(lp doanh nghi~p)
1. Cong ty nen ch9n l\fa tinh huO'ng nao, giai thich
2. Gia sli rAng chi phi lao d9ng trvc tie'p tang khoan 10% thi vi~c sii' dl;lng
model 800 du'<Jc u'u chu9ng nhi€u hay it hO'n, giai thich.
3. Gia sii' rAng chi phi v~t li~u trt.tc tie'p tang khoan gdp dOi thi vi~c sii'
dl;lng model 800 du'<Jc u'u chu9ng nhi€u hay it hO'n, giai thich
Ba#i 7
Dap an cau hoi trite nghi~m:
la 2b 3a 4d 5d 6d 7a Sb 9d 10b
lld 12d 13d 14d 15a 16c 17a 18a 19b 20a
21b 22c 23d 24c 25d
364
PHlJ LlJC 1.. Cong thuc tinh gia trj hi~n t~i cac dong ti~n
1
Gia tri hi~n te;ti dong ti~n tinh theo Hii kep: PV = FVn (
l+rn)
Trong d6:
PV : Gia tri hi~n te;ti cua m9t htqng ti~n t~ Fn.

FVn : Gia tri tu'dng lai cua m9t lu'qng ti~n t~ nam thu n.
r : Lai sufft chie"t khffu nam.
n : sc> giai doe;tn dffu tu' (nam)
1/(1 + r)": Gia trj hi~n te;ti IDQt d6ng ti~n VOi thoi gian dffu tu' la n giai doe;tn Va Hii
sufft m6i giai doe;tn Ia r. Day la ye"u t6 chie"t khffu dong ti~n tu'dng lai v~
hi~n te;ti.
Gia tri hi~n te;ti dong ti~n pha t sinh d~u voi Hii tuc kep
PV- FVn -A[(l+rt -l]-A{![1- 1 ]}

- (1+ rt - r(1+ rt - r (1+ rt
Trong d6
PV: Gia tri hi~n te;ti cua nhung khoan ti~n thu bAng nhau A (J nam thu n voi Hii sufft hAng
nam la r.
A: Khoan ti~n thu d~u hang nam.
;[1- (l: J
r )" Gia tri hi~n t<ti clla dOng ti~n bil.ng nhau la 1 dilng vOi thili gian n giai
doe;tn va Hii sufft sau m6i giai doe;tn la r.
Ne"u n tie"n de"n rfft Ion thl P =A. (1/r)

Tinh gia tri hi~n te;ti cua m9t dong ti~n phat sinh khong d~u.
CF'i ] [ CF2 ] [ CF3 ] [ CFn ]

PV = [ (1 + r)1 + (1 + r)2 + (1 + r)3 + ... + (1 +rt
Trong d6:
CFi la gia tri dong ti~n nam i,
[ (l C:: Y] Ia gia tri hi~n t<ti dOng tien phat sinh nam i.
365
Chuang 9: Quytt d?nh d&u tu: dai hq,n
PHl} Ll)C 2. Bang tinh gia trj hi~n t~d m{)t ttAng ti~n v6i thOi gian ttiu tu la n giai tlo~n va lai suftt mfii giai tlo~n la r
1
PV =
,
'
Period 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10% 11% 12% 13% 14% 15% 16% 17% 18% 19% 20%
1 0.990 0.980 0.971 0.962 0.952 0.943 0.935 0.926 0.917 0.909 0.901 0.893 0.885 0.877 0.870 0.862 0.855 0.847 0.840 0.833
2 0.980 0.961 0.943 0.925 0.907 0.890 0.873 0.857 0.842 0.826 0.812 0.797 0.783 0.769 0.756 0.743 0.731 0.718 0.706 0.694
3 0.971 0.942 0.915 0.889 0.864 0.840 0.816 0.794 0.772 0.751 0.731 0.712 0.693 0.675 0.658 0.641 0.624 0.609 0.593 0.579
4 0.961 0.924 0.888 0.855 0.823 0.792 0.763 0.735 0.708 0.683 0.659 0.636 0.613 0.592 0.572 0.552 0.534 0.516 0.499 0.482
5 0.951 0.906 0.863 0.822 0.784 0.747 0.713 0.681 0.650 0.621 0.593 0.567 0.543 0.519 0.497 0.476 0.456 0.437 0.419 0.402
6 0.942 0.888 0.837 0.790 0.746 0.705 0.666 0.630 0.596 0.564 0.535 0.507 0.480 0.456 0.432 0.410 0.390 0.370 0.352 0.335
7 0.933 0.871 0.813 0.760 0.711 0.665 0.623 0.583 0.547 0.513 0.482 0.452 0.425 0.400 0.376 0.354 0.333 0.314 0.296 0.279
8 0.923 0.853 0.789 0.731 0.677 0.627 0.582 0.540 0.502 0.467 0.434 0.404 0.376 0.351 0.327 0.305 0.285 0.266 0.249 0.233
9 0.914 0.837 0.766 0.703 0.645 0.592 0.544 0.500 0.460 0.424 0.391 0.361 0.333 0.308 0.284 0.263 0.243 0.225 0.209 0.194
10 0.905 0.820 0.744 0.676 0.614 0.558 0.508 0.463 0.422 0.386 0.352 0.322 0.295 0.270 0.247 0.227 0.208 0.191 0.176 0.162
11 0.896 0.804 0.722 0.650 0.585 0.527 0.475 0.429 0.388 0.350 0.317 0.287 0.261 0.237 0.215 0.195 0.178 0.162 0.148 0.135
12 0.887 0.788 0.701 0.625 0.557 0.497 0.444 0.397 0.356 0.319 0.286 0.257 0.231 0.208 0.187 0.168 0.152 0.137 0.124 0.112
13 0.879 0.773 0.681 0.601 0.530 0.469 0.415 0.368 0.326 0.290 0.258 0.229 0.204 0.182 0.163 0.145 0.130 0.116 0.104 0.093
14 0.870 0.758 0.661 0.577 0.505 0.442 0.388 0.340 0.299 0.263 0.232 0.205 0.181 0.160 0.141 0.125 0.111 0.099 0.088 0.078
15 0.861 0.743 0.642 0.555 0.481 0.417 0.362 0.315 0.275 0.239 0.209 0.183 0.160 0.140 0.123 0.108 0.095 0.084 0.074 0.065
16 0.853 0.728 0.623 0.534 0.458 0.394 0.339 0.292 0.252 0.218 0.188 0.163 0.141 0.123 0.107 0.093 0.081 0.071 0.062 0.054
17 0.844 0.714 0.605 0.513 0.436 0.371 0.317 0.270 0.231 0.198 0.170 0.146 0.125 0.108 0.093 0.080 0.069 0.060 0.052 0.045
18 0.836 0.700 0.587 0.494 0.416 0.350 0.296 0.250 0.212 0.180 0.153 0.130 0.111 0.095 0.081 0.069 0.059 0.051 0.044 0.038
19 0.828 0.686 0.570 0.475 0.396 0.331 0.277 0.232 0.194 0.164 0.138 0.116 0.098 0.083 0.070 0.060 0.051 0.043 0.037 0.031
20 0.820 0.673 0.554 0.456 0.377 0.312 0.258 0.215 0.178 0.149 0.124 0.104 0.087 0.073 0.061 0.051 0.043 0.037 0.031 0.026
25 0.780 0.610 0.478 0.375 0.295 0.233 0.184 0.146 0.116 0.092 0.074 0.059 0.047 0.038 0.030 0.024 0.020 0.016 0.013 0.010
30 0.742 0.552 0.412 0.308 0.231 0.174 0.131 0.099 O.Q75 0.057 0.044 0.033 0.026 0.020 0.015 0.012 0.009 0.007 0.005 0.004
35 0.706 0.500 0.355 0.253 0.181 0.130 0.094 0.068 0.049 0.036 0.026 0.019 0.014 0.010 0.008 0.006 0.004 0.003 0.002 0.002
40 0.672 0.453 0.307 0.208 0.142 0.097 0.067 0.046 0.032 0.022 0.015 0.011 0.008 0.005 0.004 0.003 0.002 0.001 0.001 0.001
50 0.608 0.372 0.228 0.141 0.087 0.054 0.034 0.021 0.013 0.009 0.005 0.003 0.002 0.001 0.001 0.001 0.000 0.000 0.000 0.000
366
PHV LVC 3. Bang tinh gia trj hi~n tfi ciia dong ti~n bing nhau la 1 ttAng v6i thOi gian n giai dofn va lai suit sau mfii giai clofn 1a r.
1 1
PV = 7 (1- (l+r)n )
Period 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10% 11% 12% 13% 14% 15% 16% 17% 18% 19% 20%
1 0.990 0.980 0.971 0.962 0.952 0.943 0.935 0.926 0.917 0.909 0.901 0.893 0.885 0.877 0.870 0.862 0.855 0.847 0.840 0.833
2 1.970 1.942 1.913 1.886 1.859 1.833 1.808 1.783 1.759 1.736 1.713 1.690 1.668 1.647 1.626 1.605 1.585 1.566 1.547 1.528
3 2.941 2.884 2.829 2.775 2.723 2.673 2.624 2.577 2.531 2.487 2.444 2.402 2.361 2.322 2.283 2.246 2.210 2.174 2.140 2.106
4 3.902 3.808 3.717 3.630 3.546 3.465 3.387 3.312 3.240 3.170 3.102 3.037 2.974 2.914 2.855 2.798 2.743 2.690 2.639 2.589
5 4.853 4.713 4.580 4.452 4.329 4.212 4.100 3.993 3.890 3.791 3.696 3.605 3.517 3.433 3.352 3.274 3.199 3.127 3.058 2.991
6 5.795 5.601 5.417 5.242 5.076 4.917 4.767 4.623 4.486 4.355 4.231 4.111 3.998 3.889 3.784 3.685 3.589 3.498 3.410 3.326
7 6.728 6.472 6.230 6.002 5.786 5.582 5.389 5.206 5.033 4.868 4.712 4.564 4.423 4.288 4.160 4.039 3.922 3.812 3.706 3.605
8 7.652 7.325 7.020 6.733 6.463 6.210 5.971 5.747 5.535 5.335 5.146 4.968 4.799 4.639 4.487 4.344 4.207 4.078 3.954 3.837
9 8.566 8.162 7.786 7.435 7.108 6.802 6.515 6.247 5.995 5.759 5.537 5.328 5.132 4.946 4.772 4.607 4.451 4.303 4.163 4.031
10 9.471 8.983 8.530 8.111 7.722 7.360 7.024 6.710 6.418 6.145 5.889 5.650 5.426 5.216 5.019 4.833 4.659 4.494 4.339 4.192
11 10.368 9.787 9.253 8.760 8.306 7.887 7.499 7.139 6.805 6.495 6.207 5.938 5.687 5.453 5.234 5.029 4.836 4.656 4.486 4.327
12 11.255 10.575 9.954 9.385 8.863 8.384 7.943 7.536 7.161 6.814 6.492 6.194 5.918 5.660 5.421 5.197 4.988 4.793 4.611 4.439
13 12.134 11.348 10.635 9.986 9.394 8.853 8.358 7.904 7.487 7.103 6.750 6.424 6.122 5.842 5.583 5.342 5.118 4.910 4.715 4.533
14 13.004 12.106 11.296 10.563 9.899 9.295 8.745 8.244 7.786 7.367 6.982 6.628 6.302 6.002 5.724 5.468 5.229 5.008 4.802 4.611
15 13.865 12.849 11.938 11.118 10.380 9.712 9.108 8.559 8.061 7.606 7.191 6.811 6.462 6.142 5.847 5.575 5.324 5.092 4.876 4.675
16 14.718 13.578 12.561 11.652 10.838 10.106 9.447 8.851 8.313 7.824 7.379 6.974 6.604 6.265 5.954 5.668 5.405 5.162 4.938 4.730
17 15.562 14.292 13.166 12.166 11.274 10.477 9.763 9.122 8.544 8.022 7.549 7.120 6.729 6.373 6.047 5.749 5.475 5.222 4.990 4.775
18 16.398 14.992 13.754 12.659 11.690 10.828 10.059 9.372 8.756 8.201 7.702 7.250 6.840 6.467 6.128 5.818 5.534 5.273 5.033 4.812
19 17.226 15.678 14.324 13.134 12.085 11.158 10.336 9.604 8.950 8.365 7.839 7.366 6.938 6.550 6.198 5.877 5.584 5.316 5.070 4.843
20 18.046 16.351 14.877 13.590 12.462 11.470 10.594 9.818 9.129 8.514 7.963 7.469 7.025 6.623 6.259 5.929 5.628 5.353 5.101 4.870
25 22.023 19.523 17.413 15.622 14.094 12.783 11.654 10.675 9.823 9.077 8.422 7.843 7.330 6.873 6.464 6.097 5.766 5.467 5.195 4.948
30 25.808 22.396 19.600 17.292 15.372 13.765 12.409 11.258 10.274 9.427 8.694 8.055 7.496 7.003 6.566 6.177 5.829 5.517 5.235 4.979
35 29.409 24.999 21.487 18.665 16.374 14.498 12.948 11.655 10.567 9.644 8.855 8.176 7.586 7.070 6.617 6.215 5.858 5.539 5.251 4.992
40 32.835 27.355 23.115 19.793 17.159 15.046 13.332 11.925 10.757 9.779 8.951 8.244 7.634 7.105 6.642 6.233 5.871 5.548 5.258 4.997
50 39.196 31.424 25.730 21.482 18.256 15.762 13.801 12.233 10.962 9.915 9.042 8.304 7.675 7.133 6.661 6.246 5.880 5.554 5.262 4.999
367
Bao cao b() ph~n (Segmented income statement): Bao cao ke"t qua
ho~t d{)ng kinh doanh du'Q'C l~p chi tie"t cho cac b{) ph~n.
Bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh d\f toan (Budgeted income
statement): Bao cao tai chinh phan anh lqi nhu~n dlf kie"n cua doanh nghi~p
trong ky dlf toan.
Bao cao ke't qua ho~t d()ng kinh doanh theo s6 du dam phi
(Contribution income statement): Bao cao ke"t qua kinh doanh ma trong d6 chi
phi duqc phan thanh bie"n phi, dinh phi dg tu d6 cho thong tin v~ s6 du dam phi.
Bang can d6i ke' toan d\f toan (Budgeted balance sheet): Bao cao tai
chinh phan anh tinh hinh thl san va ngu5n v6n cua doanh nghi~p t~i cufii ky dµ toan.
Bie'n d()ng d\i toan (Budget variance): Chenh l~ch giua t6ng dinh phi
san xuclt chung thljc te" va t6ng dinh phi san xuclt chung dtj toan linh ho~t.
Bie'n d()ng gia nguyen v~t li~u (Material price variance): Chenh
l~ch giUa gia thtjc te" va dinh muc cua nguyen v~t li~u nhan v6'i luqng nguyen
v~t li~u thtjc te" sli di.mg.
Bie'n d()ng kh6i lugng san xuiit (Volume variance): Chenh l~ch giUa
t6ng dinh phi san xu~t chung dµ toan v6'i t6ng dinh phi san xuclt chung dinh
muc da phan b6 vao gia thanh san phgm trong ky.
Bie'n d()ng lu<jng nguyen v~t li~u (Material quantity variance):
Chenh l~ch giUa luqng nguyen v~t li~u Slt di.mg thµc te" va dinh muc cua cung
m<)t muc ho~t d<)ng nhan v6'i do'n gia dinh muc cua nguyen v~t li~u.
Bie'n d()ng muc d() ho~t d()ng (Activity variance): Phftn lqi nhu~n bi
melt (hoiflc tang them) do doanh nghi~p khong d~t duqc ml,lc tieu (hoiflc tang ho'n
so v6'i dµ toan) v~ luqng ban trong ky. Bie"n d<)ng nay c6 thg tinh duqc b&ng
each lcly chenh l~ch luqng ban thtjc te" v6'i dtj toan nhan cho s6 du dam phi do'n
vi san phgm,
Bie'n d()ng ming suiit cua bie'n phi san xuilt chung (Variable
overhead efficiency variance): Chenh l~ch giua muc ho~t d<)ng thtjc te" va dtj
toan cua tieu thuc phan b6 chi phi san xuclt chung nhan v6'i do'n gia phan b6
bie"n phi san xu~t chung u'6'c tinh.
Bie'n d()ng mlng suiit cua nhan cong (Labor efficiency variance):
Chenh l~ch giUa s6 giO' thtjc te" va dinh muc cua cung m<)t muc d<) ho~t d<)ng
nhan cho do'n gia dinh muc cua m<)t giO'.
368
Bie'n d()ng ddn gia cua nhan cong (Labor rate variance): Chenh l~ch
giua do'n gia nhan c6ng th1jc te" va djnh muc nhan v6'i s6 giO' thvc te" slt d9ng
trong ky.
Bie'n d()ng ddn gia phan b6 cua bie'n phi san xudt chung (Variable
overhead spending variance). Chenh l~ch giua dan gia phan b6 chi phi san
xu<lt chung thvc te" va ti6'c tinh nhan v6'i muc d9 th1jc te" cua tieu thuc phan b6
chi phi san xu<lt chung.
Bie'n phi (Variable costs): . Nhung chi phi ma gia tri cua n6 se tang,
giam theo sv tang giam v€ muc d9 ho?t d{)ng. T6ng s6 cua bie"n phi se tang khi
muc d9 ho?t d{)ng tang, va ngtiQ'C l?i. Tuy nhien ne"u tinh tren m{)t do'n vi cua
muc d9 ho?t d9ng thl. bie"n phi l?i kh6ng d6i trong ph?m vi phu hqp.
Bie'n phi cdp b~c (Step varible costs): Nhung lo?i chi phi kh6ng bie"n
d{)ng lien t9c so v6'i sv bie"n d{)ng lien t9c cua muc d9 ho?t d{)ng. sv ho?t d{)ng
phai d?t duqc m9t muc d9 nao d6 m6'i d~n de"n sv bie"n d{)ng v€ chi phi.
Bie'n phi tuye'n tinh (Linear variable costs): Nhung bie"n phi c6 sv
bie"n dqng cung ty l~ v6'i muc d<) ho?t d(>ng. I>tiO'ng bigu di~n cua bie"n phi tren
d5 thi la duO'ng thitng.
Bien doanh thu (Sales margin): Con dtiQ'c g9i la ty su<lt lqi nhu~n tren
doanh thu, dtiQ'C tinh b&ng each chia lQ'i nhu~n cho doanh thu.
B() ph~n (Segment): B<it ky thanh phftn ho~c ho?t d<)ng nao lien quan
de"n mqt t<J chuc ma CO thg xac dinh dtiQ'C rieng bi~t thu nh~p va chi phi
B() ph~n chuc nang (Operating department): B9 ph~n th1jc hi~n
nhung nhi~m V\l chinh cua Cong ty nhti cac phan Xtidng San xu<it trong cong ty
san xu<lt che" bie"n, phong m6 trong b~nh vi~n ..
B() ph~n phv.c vv. (Service (Support) department): B9 ph~n ph9c V\l
cho ho?t d(}ng cua cac bQ ph~n chuc nang va cac bQ ph~n ph9c V\l khac, nhti
phan xu&ng di~n, sl:ia chua, phong ke" toan, phong t6 chuc. M~c du cac b9 ph~n
nay khong tr\{c tie"p giin li€n v6'i ho?t d<)ng cua cac bq ph~n chuc nang trong
doanh nghi~p, nhting cac chi phi cua chung dtiQ'C xem la mqt phftn trong chi phi
cua cac b<) ph~n chuc nang.
Chi phi (Cost): S\f hao t6n v€ ngu5n l1jc dg d?t dtiQ'c m<)t m9c tieu.
Chi phi ban ddu (Prime cost): Bao g5m chi phi nguyen v~t li~u tr1jc tie"p
va chi phi nhan c6ng tr\{c tie"p.
Chi phi ban hang (Selling (Marketing) costs): Toan b9 nhung chi phi
phat sinh cftn thie"t dg dam bao vi~c th1jc hi~n cac do'n d~t hang, giao san phftm
cho khach hang va nhung chi phi lien quan de"n khau bao quan san phftm, hang
h6a & kho.
Chi phi co th~ ki~m soat duc!c (Controllable cost): Chi phi nAm trong
quy€n ki€m soat cua nha quan tri (J m9t trung tam trach nhi~m.
Chi phi cd h(}i (Opportunity cost): Khoan thu nh~p ti€m tang bi mdt di
khi ch<;m phu'o'ng an nay ma khong chc~m phu'o'ng an kia.
Chi phi chenh l~ch (Differential cost): Chenh l~ch t6ng chi phi giua
hai phu'o'ng an, ho~c chi phi c6 trong phu'o'ng an nay nhu'ng l~i khong ho~c chi
xudt hi~n mQt phdn trong phu'o'ng an khac.
Chi phi chim (Sunk cost): Chi phi da phat sinh trong qua khu va khong
th€ tranh du'Q'C du hja ch9n bdt ky phu'o'ng an nao.
Chi phi chuy~n d6i (Conversion cost): Tdt ca chi phi san xudt ngo~i
tru chi phi nguyen v~t li~u trl}'c tie'p.
Chi phi gian tie'p (Indirect costs of a cost object): Nhung chi phi khi
phat sinh khong th€ tinh trl}'c tie'p cho m9t dO'i tuqng nao d6 ma cdn phai tie'n
hanh phan b6 theo m9t tieu thuc phu hqp. Vi dl;l nhu' chi phi san xudt chung se
du'Q'C phan be) theo sQ' gid lao dQng trl}'c tie'p, sQ' giQ' may, sQ' lu'Q'ng San phffm.
Chi phi h6n hgp (Mixed cost): Chi phi ma thanh phdn cua n6 bao g6m
ca ye'u t6 bdt bie'n va ye'u t6 kha bie'n.
Chi phi khong th~ ki~m soat dugc (Uncontrollable costs): Nhung chi
phi ma nha quan ly cdp d6 khong duqc quy€n ra quye't dinh.
Chi phi m\lc tieu (Target cost): Chi phi san phdm Vl;1 ma doanh nghi~p
phai d~t du'Q'c trong dai h~n d€ d~t du'Q'c lqi nhu~n mong muO'n. Chi phi ml;lc tieu
bAng gia ban ml;lc tieu tru di lqi nhu~n mong muO'n tinh tren m9t do'n tj san phdm.
Chi phi n~n (Base cost): Co' sfi d€ d!nh gia san phdm. Ne'u doanh nghi~p
dinh gia theo phu'o'ng phap toan bQ, chi phi n€n la chi phi d€ san xudt m9t san
phdm, bao g6m chi phi nguyen v~t li~u trl}'c tie'p, chi phi nhan cong trl}'c tie'p va
chi phi san xudt chung. Ne'u doanh nghi~p d!nh gia theo phu'o'ng phap trl}'c tie'p,
chi phi n€n la bie'n phi lien quan de'n cac ho~t d9ng san xudt va kinh doanh m9t
san phdm.
Chi phi nguyen v~t li~u tr\lc tie'p (Direct material costs): Bi€u hi~n
bAng ti€n nhung nguyen v~t li~u chinh t~o thanh thtJc th€ cua san phffm va
nhung lo~i nguyen v~t li~u phl;l (ke't h<Jp v6'i nguyen li~u chinh d€ san xudt ra
san phdm ho~c lam tang chdt lu'<Jng cua san phdm).
Chi phi nhan cong tr11c tie'p (Direct manufacturing labor costs):
Toan b9 chi phi lao d9ng cua cong nhan trl}'c tie'p san xudt c6 th€ tinh trl}'c tie'p
vao tung san phdm, bao g6m ti€n lu'o'ng chinh, lu'o'ng phl;l, cac khoan trich theo
lu'o'ng va cac khoan phai tra khac cho cong nhan trl}'c tie'p san xufft.
370
Chi phi quan ly doanh nghi~p (Administrative costs): Bao g6m to~m
b9 nhung khoan chi phi chi ra cho vi~c t6 chuc va quan ly chung trong toan
doanh nghi~p.
Chi phi san phdm (Product (Inventory) cost): Bao g6m toan b9 nhung
chi phi lien quan de'n vi~c san xufft san ph<lm ho~c mua hang h6a. D6i v6'i cac
san phgm san xufft cong nghi~p th1 cac chi phi nay g6m chi phi nguyen li~u trljc
tie'p, chi phi nhan cong trljc tie'p va chi phi san xufft chung.
Chi phi san xudt chung (Manufacturing (Factory) overhead costs):
Tfft ca nhung chi phi gtln lign v6'i ho?t d9ng quan ly san xufft ho~c phl;IC Vl;l san
xufft t?i phan xuO'ng. No chinh la t6ng chi phi san xufft sau khi da lo?i tru phdn
chi phi nguyen v~t li~u tnjc tie'p va chi phi nhan cong trljc tie'p.
Chi phi su dv.ng v6n (Cost of capital). Chi phi dg huy d9ng va sll' dl;lng
cac ngu6n tai trq, bao g6m chi phi sll' dl;lng v6n vay va chi phi sll' dl;lng v6n c6
dong. Chi phi sll' dl;lng v6n c6 thg duqc tinh cho tung dtj an hay cho toan doanh
nghi~p.
Chi phi tang them (Incremental cost): Phdn chi phi tang them tU vi~c
thtjc hi~n m9t quye't dinh hay m9t phu'o'ng an.
Chi phi thich h9p (Relevant cost): Chi phi trong tuo'ng lai duqc u6'c tinh
va c6 slj chenh l~ch gifi'a cac phu'o'ng an kinh doanh.
Chi phi thCli ky (Period costs): Nhung chi phi phat sinh trong m9t thO'i
ky Va du'Q'C tfnh he't thanh phi t6n trong ky dg xac dinh ke't qua ho?t dQng kinh
doanh.
Chi phi tr\fc tie'p (Direct costs of a cost object): Chi phi c6 quan h~
trljc tie'p v6'i m9t d6i tuqng chiu chi phi, duqc theo doi va t~p hqp theo d6i tuqng
chiu chi phi nay m9t each d~ dang. Do la nhung chi phi khi phat sinh duqc tinh
trljc tie'p vao cac d6i tuqng slt dt;mg nhu' chi phi nguyen li~u trljc tie'p, nhan cong
trljc tie'p, n6 duqc tinh thAng vao tUng do'n d:Itt hang, tUng nh6m san phgm,
Chi phi v~ chdt hi9ng (Cost of quality (COQ)): Chi phi phat sinh v6'i
ffil;IC dich ngan ngua Vi~c san xufft San phgm kem ph<lm chfft, chi phi phat sinh
dg giai quye't h~u qua do san ph<lm kem ph<lm chfft gay nen.
Chie't khdu dong tMn (Discount Cash Flow (DCF)): Phuo'ng phap quy
d6i gia tri cua cac dong tign thu va chi lien quan de'n m9t dtj an thong qua m9t
muc lai sufft thich hqp.
Chuc nang ho~ch dfnh (Planning function):: Qua tdnh xay dtjng cac
Cong vi~c Se thtjc hi~n thong qua cac ke' hO?Ch dai h?n, ke' ho?Ch ngiin h?n Va
ke' ho?ch tac nghi~p dg ho?t d()ng d?t duqc IDl;IC tieu da dg ra.
Chuc ming ki~m soat (Control function): Chuc nang dam bao cho cong
vi~c cua tfi chuc di dung m9c tieu.
Chuc ming ra quye't dinh (Making decision function): L\fa ch<;m

phu'o'ng an th\fc hi~n trong cac phu'o'ng an c6 thg c6 dg giai quye't m9t v~n d~ da
nay sinh ho~c chin mu6i.
Chuc nang t6 chuc - dMu hanh (Oganizing - Directing function)::
T6 chuc la qua trinh xay d\fng va phat trign m9t co' c~u ngu6n l\fc hgp ly, d6ng
thO'i t~o ra nhung di~u ki~n ho~t d()ng c<ln thie't bao dam cho co' c~u t6 chuc
dugc v~n hanh hi~u qua. Di~u hanh fa qua trinh g~n li~n v6'i cac ho~t d()ng
d()ng vien, don d6c, giam sat cac cong vi~c hang ngay khi g~p kh6 khan, thuc
d~y cac thanh vien trong t6 chuc ho~t d9ng v6'i m()t hi~u qua cao nh&m d~t m9c
tieu da dugc d~ ra.
Chu6i gia trj (Value chain): Cac ho~t d9ng chuc nang t~o ra gia tri cho
cac san ph~m va dich V\J. CUa Cong ty
Cong ty djnh gia (Price setter): Cong ty dugc quy€n dinh gia ban cho
san ph~m cua minh tren thi tru'O'ng
Cong ty nh~n gia (Price taker): Cong ty khong dugc quy~n dinh gia
ban cho san ph~m cua minh tren th! tru'O'ng, phai ban san ph~m cua minh theo
gia ban cua thi tru'O'ng.
Doanh thu chenh l~ch (Differential revenue): Chenh l~ch t6ng doanh
thu giua hai phu'o'ng an.
Doanh thu tang them (Incremental revenue): Ph<in doanh thu tang
them tU vi~c th\fc hi~n m()t quye't dinh/phu'o'ng an.
Dong ti~n (Cash flow): SO' ti~n thu vao hay thu nh~p thu<in cua doanh
nghi~p sau khi di~u chinh cac anh hu&ng cua cac khoan thu nh~p hay chi phi
khong bAng ti~n, dugc xem la m9t thu6'c do danh gia lgi ich kinh te' cua doanh
nghi~p.
Dong tMn phat sinh d~u (Annuity): M9t chufii cac dong ti~n bAng nhau
pha t sinh giUa cac khoan thO'i gian b&ng nhau.
D\i toan (Budget): Ke' ho~ch dinh lugng nhAm d~t dugc cac ngu6n l\fc va
slt d9ng cac ngu6n l\fc trong m()t ky nh~t dinh.
D\i toan chi phi ban hang (Marketing (Selling) expenses budget).
D\f toan dugc so~n thao dg tinh ra chi phi ban hang se pha t sinh trong qua
trinh tieu th9 san ph~m d ky d\f toan.
D\i toan chi phi nguyen v~t li~u tr\ic tie'p (Direct materials
budget): D\f toan dugc so~n thao dg tinh ra lugng nguyen v~t li~u va chi phi
372
nguyen v~t li~u tr\fc tie'p c~n thie't cho qua trinh san xucit trong ky d\f toan. D\f
toan nay con chi ra luQ'ng nguyen v~t li~u c~n mua dg thoa man cho nhu du san
xucit va cung ccip cho nhu c~u t6n kho cuO'i ky.
D\( toan chi phi nhan cong tr\(c tie"p (Direct labor budget): Dt! toan
duQ'c so~n thao dg tinh ra chi phi nhan cong tr\fc tie'p c~n thie"t cho qua trinh
san xucit trong ky d\f toan.
D\( toan chi phi quan ly doanh nghi~p (Administrative expenses
budget): Dt! toan duQ'c so~n thao dg tinh ra chi phi quan ly doanh nghi~p se
pha t sinh trong ky d\f toan.
D\( toan chi phi san xudt chung (Manufacturing (Factory)
overhead budget): D\f toan duQ'c so~n thao d€ tinh ra chi phi san xucit chung
c~n thie"t cho qua trinh san xucit trong ky d\f toan, bao g6m tcit ca cac chi phi
san xucit con l~i ngoai chi phi nguyen v~t li~u trvc tie'p va chi phi nhan cong
tr\(c tie'p.
D\i toan linh ho~t (Flexible budget): Dv toan duqc thie't ke' trong suO't
ph~m vi phu hQ'p hon la cho m9t muc dQ ho~t d9ng Cl;l th€. N6 duqc dung dg xac
dinh doanh thu, chi phi d\f toan d bdt ky muc dQ ho~t d9ng th\fc te' nao d€ so
sanh v6'i cac chi phi th\fc te'.
D\i toan mua hang hoa (Purchasing budget): Dv toan v~ luqng hang
h6a mua vao dg cung ccip cho vi~c tieu th9 trong ky d\f toan.
D\( toan ti~n (Cash budget): D\( toan duqc l~p can cu vao cac dong ti~n
thu vao va chi ra tren cac d\f toan hQ ph~n.
D\i toan tieu thv. (Sales budget): Dv toan duqc l~p tren ca s& d\f bao
san phdm tie u th9 trong ky d\f toan.
D\( toan v6n (Capital budgeting): Vi~c ra quye't dinh d~u tu dai h~n
VaO mQt ho~C nhi~u d\f an.
Di~m hoa v6n (Breakeven point): SO' luQ'ng san phdm tieu th9 ma t~i
d6 t6ng doanh thu bAng tang chi phi, khi d6 lQ'i nhu~n bAng khong.
Di~m phan chia (Split-off point): Digm tren quy trinh san xucit ma t~i
d6 doanh nghi~p t~o duqc nhi~u nh6m ban tlianh phdm/thanh phdm khac nhau.
Di~u ki~n gidi h~n (Constraints): Phuong trinh hay bcit phuang trinh
gi6'i h~n phai duQ'c thoa man b&i cac bie'n sO' trong m9t mo hinh toan. Xet y
nghfa kinh te', di~u ki~n gi6'i h~n thg hi~n S\f rang bUQC V~ cac ngu6n l\fc huu
h~n trong doanh nghi~p (nhan l\fc, v~t l\fc, tai l\fc, thi truang, .. ).
Dinh gia chuy~n giao d\(a tren chi phi (Cost-based transfer
pricing): Dinh gia chuygn giao san phdm giua cac hQ ph~n trong m9t doanh
nghi~p can CU vao chi phi cua san phdm duQ'C chuygn giao.
Djnh gia chuy~n giao d\fa tren gia thj trudng (Market-based
transfer pricing): I>tnh gia chuygn giao cua san phclm giUa cac b9 ph~n trong
m9t doanh nghi~p can cu vao gia ban cua chung tren tht truO'ng.
Djnh gia chuy~n giao d\fa tren thudng luQng (Negotiated transfer
pricing): I>tnh gia chuygn giao cua san phclm giUa cac b9 ph~n trong m9t doanh
nghi~p can CU vao St/ thuo'ng lti<Jng giUa cac b(} ph~n v6'i nhau.
Djnh gia d\fa vao chi phi (Cost-based (Cost-plus) pricing): Phuang
phap dtnh gia san phdm can cu vao chi phi n€n cua san phdm d6 va m9t s6 ti€n
tang them nh&m d~t duqc muc lqi nhu~n mong mu6n.
Dinh gia theo phudng phap toan b(.) (Absorption costing approach
to Cost-Plus Pricing): Phuo'ng phap dtnh gia dt!a vao chi phi, trong d6 chi phi
n€n la t6ng chi phi san xu~t do'n vt.
Djnh gia theo phudng phap tr\(c tie"p (Dam phi) (Variable
(Marginal) cost-plus pricing): Phuo'ng phap dtnh gia dt..ta vao chi phi, trong
d6 c~i phi n€n la t6ng bi~n phi do'n vt san phclm.
Dinh muc ly tul1ng (Ideal standards): Btnh muc duqc xay dl;fng trong
di€u ki~n t6i uu, khong ch~p nh~n may m6c hu hong va yeu cciu n6 ll;fc t6i da
cua cong nhan trong su6t thO'i gian lam vi~c.
Djnh muc th\(c te" (Practical standard): Btnh muc ch~p nh~n thO'i gian
ngung may hqp ly, cong nhan c6 tay ngh€ trung binh nhung c6 giing cao trong
thO'i gian lam vi~c hqp ly.
Djnh phi bAt bu(.)c (Unadvoidable (Committed/ Discretionary) fixed
costs): Nhung chi phi c6 lien quan d~n may m6c thi~t ht, nha xuO'ng, co' sO' h?
tcing, chi phi ban quan ly, chi phi ltio'ng van phong ... , chi phi nay c6 ban ch~t
lau dai va khong thg ciit giam d~n khong, cho du muc d9 ho~t d()ng giam xu6ng
ho~C khi San XU~t bi gian do?n.
Dinh phi (Fixed cost): Chi phi ma t6ng s6 cua n6 khong thay d6i khi
muc d9 ho?t d()ng thay d6i.
Djnh phi b(.) ph~n (Traceable fixed cost): I>tnh phi lien quan trt..tc ti~p
d~n b9 ph~n C\J thg.
Dinh phi khong bAt bu(.)c (Advoidable fixed costs): Nhung dtnh phi c6
thg thay d6i trong tUng ky k~ ho~ch cua nha quan trt doanh nghi~p.
D(.) Ion don bdy ho~t d(.)ng (Degree of operating leverage): 86 du
dam phi chia cho lqi nhu~n ho~t d()ng ung v6'i m9t s6 luqng san phclm tieu th9.
Don bdy ho~t d(.)ng (Operating leverage): Khai ni~m phan anh m6i
quan h~ giua t6c d9 tang lqi nhu~n d9 tang doanh thu, s6 luqng san phclm tieu
th9 va t6c d9 tang lqi nhu~n bao giO' ding 16'n ho'n t6c d9 tang doanh thu.
374
Ddn gia djnh muc (Standard price per unit): Gia cua mt)t ddn vi
nguyen v~t li~u bao g6m ca gia mua tinh theo chclt lt.iQ'ng, dQ 16'n 10 hang, ct)ng
cac chi phi v~n chuy(fo b6c xe'p, va tru cac khoan giam tru hQ'p ly.
Ddn gia djnh muc mQt gio nhan cong (Standard rate per hour): Chi
phi dinh muc cho mt)t gid lam vi~c cua cong nhan bao g6m htQ'ng va cac khoan
tinh theo lu'<;ing theo quy dinh hi~n hanh
Gia ban mv.c tieu (Target price): Gia ban u6'c tinh cho san phdm ma
khach hang san sang chclp thu~n
Gia chuy~n giao (Transfer price): Gia ma cac san phdm du'Q'c chuy€n
giao giUa hai ht) ph~n trong mt)t doanh nghi~p.
Gia thanh san ph'm (Cost of goods manufactured): La chi phi san
phdm hoan thanh, bfft k€ chung du'<JC San xufft khi nao (tru'6'c hay trong ky ke'
toan hi~n t~i). B6i v6'i cac san phdm san xuclt cong nghi~p thi cac chi phi nay
g6m chi phi nguyen li~u trvc tie'p, chi phi nhan cong trvc tie'p va chi phi san
xuclt chung.
Gia trj hi~n t~i (Present value): Gia tri du'<Jc tinh b&ng each chie't khdu
cac dong ti€n trong tu'dng lai v€ hi~n t~i Slt dt,mg muc lai sufft chie't khdu,
thuang la chi phi slt d1;mg v6n g~n li€n v6'i dong ti€n trong tu'dng lai.
Gia trj tudng lai (Future value): T5ng gia tri cua cac dong ti€n t~i mt)t
thdi di€m trong tu'dng lai khi cac dong ti€n nay du'<JC tang tru'dng v6'i mt)t muc
lai sufft, thu<1ng la lai sufft d§.u tu.
Ham chi phi (Cost function): Ham toan h<;>c th€ hi~n m6i quan h~ giua
St! thay dfli v€ chi phi Va St! thay dfli v€ muc dQ ho~t dt)ng.
Ham mv.c tieu (Objective function): Ham s6 th€ hi~n ml;IC tieu c§.n
phai du'<Jc t6i u'u h6a (vi dl;l nhu' t5ng lqi nhu~n, hay t5ng s6 du dam phi)
Hi~n gia thudn (Net Present Value (NPV)): Gia tri hi~n t~i cua cac
dong ti€n thu vao tru gia tri hi~n t~i cua cac dong ti€n chi ra. Mt)t dt! an d€ c6
th€ du'<Jc xem la hi~u qua phai c6 hi~n gia thu§.n dudng.
K~ toan quan trj (Managerial Accounting): Qua trinh nh~n di~n, do
lu'dng, tflng h<Jp, phan tich, SO~n thao, di~n giai Va truy~n d~t thong tin du'<JC
nha quan tri sli dl;lng d€ l~p ke' ho~ch, danh gia va ki€m tra trong nt)i be> t5 chuc
va d€ dam bao vi~c Slt dl;lng h<Jp ly va c6 trach nhi~m d6i v6'i cac ngu6n Ive cua
t5 chuc d6 (Theo IMA). Theo Lu~t Ke' toan Vi~t Nam, ke' toan quan tri la vi~c
thu th~p, xli ly, t5ng h<Jp va cung cclp thong tin kinh te', tai chinh theo yeu c§.u
quan tri va quye't dinh kinh te' tai chinh trong n(>i bQ ddn vi ke' toan.
375
Ke' toan trach nhi~m (Responsibility accounting): H~ th6ng thu th~p,
xli ly va truy~n d~t thong tin c6 thg kigm soat theo ph~m vi trach nhi~m cua
nha quan tr!.
Ke't cilu chi phi (Cost structure): M6i quan h~ ti tr<;mg cua tltng lo~i
bie'n phi, djnh phi chie'm trong t6ng chi phi.
Ke't cdu hang ban (Sales mix): M6i quan h~ ty l~ v~ doanh s6 giua cac
san ph~m tieu th9, ke't cdu hang ban tinh cho mt)t lo~i san ph~m b&ng each ldy
doanh thu cua lo~i san phffm d6 chia cho t6ng doanh thu tieu th9 cua tdt ca cac
san phffm.
Ky hoan v6n (Payback period): D9 dai thO'i gian cdn thie't dg c6 thg thu
hfli du'Q'C v6n ddu tu' vao m(}t dlf an.
Lai suilt mong mu6n (Required rate of return): Ty l~ hoan v6n mong
mu6n t6i thigu dg c6 thg ddu tu vao m9t dlf an.
Lu«Jng nguyen li~u djnh muc cho m()t san phElm (Standard
quantity per unit): SO' lugng nguyen v~t li~u cdn thie't dg che' t~o m9t ddn vi
san phffm bao g6m ca cac khoan phe' li~u, hao h1:1t do phe' phffm va cac hao h1:1t
hgp ly khac.
Lugng nguyen li~u djnh muc cho phep (Standard quantity
allowed): Tfing s6 lugng nguyen li~u le ra phai sli d9ng dg hoan thanh kh6i
lugng san phffm tht,ic te' trong ky ne'u tinh theo lu'Q'ng djnh muc.
Lgi nhu~n con l~i (Residual Income (RI)): Phdn con l~i cua lqi nhu~n
cua trung tam ddu tu' sau khi tru di lgi nhu~n mong mu6n t6i thigu tU tai san
du'Q'C ddu tu' vao trung tam ddu tu'.
Lgi nhu~n ho~t d()ng thuiin (Net operating income): LQ'i nhu~n tru6'c
khi tru chi phi lai vay va thue' thu nh~p doanh nghi~p.
Nang lqc san xudt trong di~u ki~n ly tudng (Theoretical capacity):
Nang ltfc san xucit trong di~u ki~n t6i u'U, khong chdp nh~n may m6c hu hong va
yeu cdu n8 ltfc t6i da cua cong nhan trong su6t thO'i gian lam vi~c
Phan b6 chi phi (Cost allocation): Phan b6 chi phi gian tie'p vao d6i
tugng t~ p hqp chi phi.
Phan b6 chi phi theo phudng phap b~c thang (Step-down
(Sequential) allocation method): Phuo'ng phap phan b6 chi phi ht) ph~n ph9c
v9 tie'n hanh theo trinh tt,i b&t ddu tU bQ ph~n ph9c v9 c6 chi phi phat sinh 16'n
nhdt de'n cac ht) ph~n ph9c v9 c6 chi phi phat sinh nho hdn, va khong duqc
phan b6 theo trinh W ngu'Q'c l~i.
376
Phan b6 chi phi theo phudng phap tr\fc tie'p (Direct allocation
method): Phuong phap phan b6 chi phi ma trong d6 chi phi cac b9 ph~n phl;lc
V\} chi dUQ'C phan b{) cho cac bQ ph~n chuc nang, khong CO Slf phan b{) chi phi
rnn nhau giUa cac bQ ph~n ph\}C V\}.
Phan quy~n (Autonomy): Muc d() tµ do cua cgp du6'i trong vi~c ra quyet Cijnh.
Phan quy~n (Decentralization): St! W chu cua cac nha quan ly cgp du6'i
trong vi~c ra quyet dinh.
Phan tich m6i quan h~ chi phi - kh6i luqng - lqi nhu~n (Cost-
volumeprofit (C-V-P) analysis): Phan tich St! thay d6i cua t6ng doanh thu,
t6ng chi phi Va thu nh~p theo Slf thay d6i CUa sfi luQ'ng san ph~m tieu th\}, gia
ban, bien phi dan vi va dinh phi.
Ph~m vi phu hqp (Relevant range): Ph~m vi ho~t d9ng nAm trong muc
san xugt t6i thigu va muc san xugt t6i da, trong ph~m nay bien phi dan vi va
t6ng dinh phi se khong thay d6i khi muc d() ho~t d()ng thay d6i.
Phudng phap binh phudng be nhdt (Least-squares regression
method): Phuong phap phan tich chi phi h6n h<Jp thanh cac yeu t6 bgt bien va
kha bie'n nh~m xac dinh phuang trinh bien thien cua chi phi: y = ax + b nhu hai
phuang phap ctfc~ d~i - ctfc tigu va phuang phap d6 thi phan tan. Khai ni~m v5 binh
phuang be nhgt c6 nghia la t6ng cua cac binh phuang cua cac d() l~ch giua cac digm
v6'i duO'ng h6i qui la nho nhgt so v6'i bgt ky m()t dttO'ng bigu di~n nao khac.
Phudng phap c\fc d~i -- c\fc ti~u (Cao - thdp) (High-low method):
Phttang phap phan tich chi phi h6n h<;tp thanh cac yeu t6 hgt bien va kha bien
tren CCT Sd quan sat cac chi phi phat sinh Ca d muc dQ cao nhgt Va muc dQ thgp
nhgt cua ho~t d9ng trong ph~m vi phu h<Jp.
Phudng phap d6 thj phan tan (Scatter graph method): Phttang phap
phan tich chi phi h6n h<Jp thanh cac yeu t{) bgt bien Va kha bien dUQ'C thlfc hi~n
thong qua vi~c slt d\}ng d6 thi bigu drnn tgt ca cac giao digm cua chi phi v6'i muc
d9 da ho~t dqng.
Phudng phap phudng trinh tuye'n tinh (Linear Programming (LP)):
Phttang phap t6i u'u h6a ham m\lc tieu v6'i nhi5u di~u ki~n gi6'i h~n.
Quye't djnh nen ban hay tie'p tl~c san xudt (Split-off point
decisions): Quyet djnh cua doanh nghi~p lien quan den vi~c xac djnh xem ban
thanh ph~m nao Se dti<JC tiep t\]C San XUgt Va ban thanh ph~m nao Se duQ'C ban
ngay t~i digm phan chia.
Quye't djnh nen san xudt hay mua ngoai (Make-versus-buy
decisions): Quyet djnh cua doanh nghi~p lien quan den vi~c san xugt mqt lo~i
san ph~m/chi tiet hay mua chung tU hen ngoai.
Quye't dfnh v~ ke't cdu san phdm san xudt (Product-mix decisions):
Quye't dinh cua doanh nghi~p lien quan de'n vi~c san xua't nhung lo~i san phclm
nao va v6'i s6 htgng la bao nhieu trong nhung di~u ki~n gi6'i h~n v~ ngu6n h.jc.
S6 du an toan (Margin of safety): Chenh l~ch giua doanh thu d~t dugc
(theo d\f tinh ho~c theo thvc te') so v6'i doanh thu hoa v6n.
S6 du bQ ph~n (Segment margin): Phftn con l~i cua s6 du dam phi do
b9 ph~n t~o ra sau khi trang trai cac dinh phi b9 ph~n.
S6 du dam phi (Contribution margin): T6ng doanh thu tru t6ng bie'n
phi. 86 du dam phi c6 thg tinh cho don vi san phclm, m9t lo~i san phclm hay
toan b9 doanh nghi~p.
S6 du dam phi ddn vi (Contribution margin per unit): Ban gia ban
tru bie'n phi don vi.
S6 gio dfnh muc cho phep (Standard hours allowed): T6ng s6 giO'
dinh muc tinh theo muc d9 ho~t d<)ng thvc te'.
S6 tMn tang them (Markup): Phftn chenh l~ch gilia gia ban va chi phi
n~n va la b9 ph~n ca'u thanh gia ban cua san phclm hay dich v9. 86 ti~n tang
them bao g6m chi phi ngoai san xua't (ne'u cong ty dinh gia theo phu'ang phap
toan b9) ho~c t6ng dinh phi (ne'u cong ty dinh gia theo phu'ang phap trvc tie'p)
c<)ng v6'i lQ'i nhu~n mong mu6n.
S6 vong quay cua v6n ddu tu (Investment turnover): 86 doanh thu
t~o ra tU m<)t d6ng dftu tu' vao tai san cua trung tam dftu tu'.
Tai san ho~t d9ng binh quan (Average operating assets): Gia tri
binh quan trong ky CUa tai San da du'Q'C mua S~m hay Slt d1:1ng d€ t~O ra thu
nh~p tU ho~t d<)ng san xua't kinh doanh cua doanh nghi~p. Tai san ho~t d<)ng
bao g6m tai san ng~n h~n (vi d1:1 nhu' ti~n, hang t6n kho, chi phi tra tru'6'c) va
tai san dai h~n (vi d1:1 nhu' thie't bi va nha xu'&ng)
Tieu thuc phan b6 chi phi (Cost driver): La ngu6n g6c phat sinh chi
phi, vi d1:1 nhu' s6 lugng san phclm ho~c muc d9 ho~t d<)ng.
T6 chuc (Organization): 8\f t~p hQ'p m9t nh6m ngu'O'i lien ke't v6'i nhau
dg cung thvc hi~n m<)t m1:1c tieu nha't dinh hay nhi~u m1:1c tieu chung nao d6.
Ty l~ hoan v6n ddu tu (Return on investment (ROI)): LQ'i nhu~n do
v6n dftu tu mang l~i chia cho v6n dftu tu.
Ty l~ sinh loi gian ddn (Simple rate of return): Ty s6 do luO'ng muc
sinh lO'i tU d\f an, bAng lQ'i nhu~n tang them (chenh l~ch gilia thu nh~p tang
them va chi phi tang them) chia cho v6n dftu tu ban dftu sau khi di~u chinh gia
tri thu h6i cua v6n dftu tu', phu'ang phap tinh nay khong phan anh gia tri dong
378
ti~n theo thO'i gian.
Ty I~ s6 du dam phi (Contribution margin percentage ratio): 86 du

dam phi don vi chia cho don gia ban. Chi tieu nay c6 thg tinh cho Mt ca cac lo~i
san phgm ho~c cho m()t lo9-i san phgm.
Ty I~ s6 ti~n tang them (Markup percentage): Ty 19 ph&n tram cua s6
ti~n tang them tren chi phi n~n.
Ty suilt lqi nhu~n tren doanh thu (Bien doanh thu) (Return on
sales): Lqi nhu~n chia.. cho doanh thu.
Ty suilt sinh ICiI: nQi bQ (Internal Rate of Return (IRR)): Mlic lai sudt
chie't khdu ma t9-i d6 j;6ng hi9n gia cac dong ti~n thu bltng t6ng hi9n gia cac
dong ti~n chi.
The chi pill dinh muc (Standard cost card): The li9t ke cac dtnh mlic
chi phi san xudt cho m()t san phgm, trinh bay bltng each nhan luqng dtnh mlic
va gia dinh mlic dg tinh ra chi phi dinh mlic cho chi phi nguyen li9u, nhan cong
va san xudt chung.
ThCli gian d!nh muc cho m9t san phdm (Standard hours per unit):
Luqng dinh mlic cua chi phi nhan cong, la thO'i gian c&n thie't dg hoan tdt m()t
san phgm bao g6ni. ca thO'i gian chugn bi, ke't thuc, ngung may, va cac khoan
ngung nghi hqp ly khac.
Trung tam chi phi (Cost center): M()t b() ph~n, c6 m6i quan h9 ro rang
giUa cac chi phi cua cac ngu6n Ive v<1i cac san phgm ho~c dtch V\l cua b() ph~n
d6' ma cac nha quan trt cua n6 chi chiu trach nhi9m d6i v<1i cac chi phi c6 thg
kigm soa t pha t sinh trong b() ph~n d6.
Trung tam doanh thu (Revenue center): M()t b() ph~n ma cac nha
quan trt cua n6 c6 trach nhi9m d6i v<1i doanh thu d~t duqc trong b() ph~n d6.
Trung tam lqi nhu~n (Profit center): M()t b() ph~n ma cac nha quan trt
cua n6 c6 trach nhi9m d6i v<1i lqi nhu~n d~t duqc trong b() ph~n d6.
Trung tam ddu tu (Investment center): M()t b() ph~n ma cac nha quan
trt cua n6 c6 trach nhi9m dO'i vdi lqi nhu~n va vO'n d&u tu cua do'n vt d6.
Trung tam trach nhi~m (Responsibility center): M()t b() ph~n trong
m()t t6 chlic ma cac nha quan trt cua n6 duqc giao trach nhi9m quan ly m()t
ph&n cac ngu6n Ive cua t6 chlic.
Ung XU cua chi phi (Cost behavior): Vi9c xem xet chi phi se thay d6i
nhu the' nao khi mlic d() ho~t d()ng thay d6i.
Absorption costing approach to Cost-Plus Pricing: Djnh gia theo
phudng phap toan bl). Phuang phap dinh gia dlja vao chi phi, trong d6 chi phi
ngn la t6ng chi phi san xuB:t ddn vi.
Activity variance: Bie'n d()ng muc di) hof;lt d()ng. Ph~n lqi nhu~n bi
mB:t (hoiflc tang them) do doanh righi~p khong d~t duqc m9c tieu (hoiflc tang han
so v6'i dlj toan) vg luqng ban trong ky. Bie'n dt)ng nay c6 thg tinh duqc bAng
each lB:y chenh l~ch luqng ban thljc te' v6'i dt! toan nhan cho s6 du dam phi dan
vi san phgm.
Administrative costs: Chi phi quan ly doanh nghi~p. Bao g&m toan
ht) nhung khoan chi phi chi ra cho vi~c t6 chuc va quan ly chung trong toan
doanh nghi~p.
Administrative expenses budget: D\( toan chi phi quan ly doanh
nghi~p. Dlj toan du'Q'C SO~n thao dg tinh ra chi phi quan ly doanh nghi~p Se
phat sinh trong ky dt! toan.
Advoidable fixed costs: Dinh phi khong bdt bu()c: la nhung dinh phi
c6 thg thay d6i trong tling ky dlj toan cua nha quan tri doanh nghi~p.
Annuity: Dong tMn phat sinh d~u. Mt)t chu8i cac dong tign bAng nhau
phat sinh giaa cac khoan thai gian bAng nhau.
Autonomy: Phan quy~n. Muc d9 W do cua cB:p du6'i trong vi~c ra quye't
djnh.
Average operating assets: Tai san hof;tt d()ng binh quan. Gia trj binh
quan trong ky cua tai san da anlhay SU dl;lng dg t~o ra thu nh~p tu ho~t dt)ng
san xuB:t kinh doanh cua doanh nghi~p. Tai san ho~t dt)ng bao g&m tai san ngiin
h~n (vi d9 nhu' tign, hang t&n kho, chi phi tra tru'6'c) va tai san dai h~n (vi d9
nhu thie't bi va nha xuO'ng)
Base cost: Chi phi n~n. Ca sO' dg djnh gia san phgm. Ne'u doanh nghi~p
djnh gia theo phu'dng phap toan ht), chi phi ngn la chi phi dg san xuB:t mt)t san
phgm, bao g&m chi phi nguyen v~t li~u trljc tie'p, chi phi nhan cong trljc tie'p va
chi phi san xuB:t chung. Ne'u doanh nghi~p dinh gia theo phuang phap trljc tie'p,
chi phi ngn la bie'n phi lien quan de'n cac ho~t dt)ng san xuB:t va kinh doanh mt)t
san phgm,
Breakeven point: Di~m hoa v6n. 86 luqng san phgm tieu th1:1 ma t~i d6
t6ng doanh thu bAng t6ng chi phi, khi d6 lqi nhu~n bAng khong.
Budget variance: Bie'n d{mg d\f toan. Chenh l~ch giua t6ng dinh phi
san xuB:t chung thljc te' va t6ng dinh phi san xuB:t chung dlj toan linh ho~t.
380
Budget: D-g toan. Ke' ho~ch dinh luqng nhAm d~t duqc cac ngu6n hjc va
Slt d\}ng cac ngu6n hjc trong mQt ky nhcrt dinh.
Budgeted balance sheet: Bang can d6i ke' toan d\i toan. Bao cao tai
chinh phan anh tinh hinh tai san va ngu6n vO'n cua doanh nghi~p t~i cuO'i ky dtj
to an.
Budgeted income statement: Bao cao ke't qua ho~t d{mg kinh
doanh d\i toan. Bao cao tai chinh phan anh lqi nhu~n dtj kie'n cua doanh
nghi~p trong ky dtj toan.
Capital budgeting: D\i toan v6n. Vi~c ra quye-'t dinh dgu tu dai h~n vao
mQt ho:Itc nhi~u dtj an.
Cash budget: D\i toan tMn. Dtj toan duqc l~p can cu vao cac dong ti~n
thu vao va chi ra tren cac dtj toan bQ ph~n.
Cash flow: Dong ti~n. SO' ti~n thu vao hay thu nh~p thugn cua doanh
nghi~p sau khi di~u chinh cac anh hu'O'ng cua cac khoan thu nh~p hay chi phi
khong bAng ti~n, du'Q'C xem la m9t thu'6'c do danh gia lqi ich kinh te' cua doanh
nghi~p.
Constraints: Di~u ki~n gioi h~n. Phu<1ng trinh hay bcrt phu'<1ng trinh
gi6'i h~n phai du'Q'C thoa man bO'i cac bie'n s6 trong m<?t mo hinh toan. Xet y
nghia kinh te', di~u ki~n gi6'i h~n thg hi~n stj rang bu<?c v~ cac ngu6n ltjc huu
h~n trong doanh nghi~p (nhan ltjc, v~t ltjc, tai ltjc, thi tru'O'ng, ... ).
Contribution income statement: Bao cao ke't qua ho~t dQng kinh
doanh theo s6 du dam phi. Bao cao ke't qua kinh doanh ma trong d6 chi phi
duqc phan thanh bie'n phi, dinh phi dg tU do cho thong tin v~ s6 du dam phi.
Contribution margin per unit: 86 du dam phi ddn vi. D<1n gia ban
tru bie'n phi d<1n vj.
Contribution margin percentage (ratio): Tyl~ s6 du dam phi. SO' du
dam phi d<1n vi chia cho don gia ban. Chi tieu nay c6 thg tinh cho tcrt ca cac lo~i
san ph~m ho:Itc cho m<?t lo~i san ph~m.
Contribution margin: S6 du dam phi. T6ng doanh thu tru t6ng bie'n
phi. SO' du' dam phi c6 thg tinh cho do'n vi san ph~m, m9t lo~i san ph~m hay
toan b9 doanh nghi~p.
Control function: Chuc ming ki~m soat. Chuc nang dam bao cho cong
vi~c CUa tfi chuc di dung m\}C tieu.
Controllable cost: Chi phi co th~ ki~m soa t duQ'c. Chi phi nAm trong
quy~n kigm soat cua nha quan tri O' m<?t trung tam trach nhi~m.
Conversion cost: Chi phi chuy~n d6i. Tcrt ca chi phi san xucrt ngo~i tru
chi phi nguyen v~t li~u trtjc tie'p.
381
Cost allocation: Phan b6 chi phi. Phan b6 chi phi gian tie'p vao d6i
tuqng t~ p hqp chi phi.
Cost behavior: (f ng XU cua chi phi. Vi~c xem xet chi phi se thay d6i
nhu' the' nao khi muc d<) ho~t d<)ng thay d6i.
Cost center: Trung tam chi phi. M<)t b<) ph~n, c6 m6i quan h~ r5 rang
giUa cac chi phi cua cac ngu6n Ive vai cac san phclm ho~c dich Vl,l cua b<) ph~n
d6' ma cac nha quan tri cua n6 chi chiu trach nhi~m d6i vai cac chi phi c6 th€
ki€m soa t pha t sinh trong b<) ph~n d6.
Cost driver: Tieu thuc phan b6 chi phi. La ngu6n g6c phat sinh chi
phi, vi d1,1 nhu' s6 Iuqng san phclm ho~c muc d<) ho~t d<)ng.
Cost function: Ham chi phi. Ham toan h<;>c th€ hi~n m6i quan h~ giua sv
thay d6i v~ chi phi va sv
thay d6i v~ mlic d<) ho~t d<)ng.
Cost of capital. Chi phi su d'1ng v6n. Chi phi d€ huy d9ng va sl:i d1,1ng cac
ngu5n tai trq, bao g5m chi phi sl:i d1,1ng v6n vay va chi phi sl:i d1,1ng v6n c6 dong.
Chi phi sl:i d1,1ng v6n c6 th€ duqc tinh cho tung dV an hay cho toan doanh nghi~p.
Cost of goods manufactured: Gia thanh san phdm. La chi phi san
phclm hoan thanh, bS:t k€ chung du'Q'C San xuS:t khi nao (tru'ac hay trong ky ke'
toan hi~n t~i). D6i vai cac san phclm san xuS:t cong nghi~p thi cac chi phi nay
g6m chi phi nguyen Ii~u trvc tie'p, chi phi nhan cong trvc tie'p va chi phi san
xuS:t chung.
Cost of quality (COQ): Chi phi v~ chilt hiqng. Chi phi phat sinh vai
m1,1c dich ngan ngua vi~c san xuS:t san phc1m kem phclm chS:t, chi phi phat sinh
d€ giai quye't h~u qua do san phclm kem phclm chS:t gay nen.
Cost structure: K~t cilu chi phi. M6i quan h~ ti tr9ng cua tUng Io~i bie'n
phi, dinh phi chie'm trong t6ng chi phi.
Cost: Chi phi. sv hao t6n v~ ngu6n Ive d€ d~t duqc m<)t m1,1c tieu.
Cost-based (Cost-plus) pricing: Djnh gia d~a vao chi phi. Phuang
phap dinh gia san phc1m can cli vao chi phi n~n cua san phclm d6 va m<)t s6 ti~n
tang them nhAm d~t duqc mlic Iqi nhu~n mong mu6n.
Cost-based transfer pricing: Djnh gia chuy~n giao d~a tren chi phi.
Dinh gia chuy€n giao san phclm giua cac b9 ph~n trong m<)t doanh nghi~p can
c(i vao chi phi cua San phclm du'Q'C chuy€n giao
Cost-volume-profit (C-V-P) analysis: Phan tfoh m6i quan h~ chi phi
- kh6i hiqng - lqi nhu~n. Phan tich sv
thay d6i cua t6ng doanh thu, t6ng chi
phi va thu nh~p theo svthay d6i cua s6 Iuqng san phclm tieu th1,1, gia ban, bie'n
phi do'n vi va dinh phi.
Decentralization: Phan quy~n. SV tv chu cua cac nha quan Iy cS:p duai
trong vi~c ra quye't dinh
382
Degree of operating leverage: Di) ldn don bdy ho~t d()ng. SO' du dam
phi chia cho lQ'i nhu~n ho~t d9ng ung vai m9t sO' lu'Q'ng san phftm tieu th\l.
Differential cost: Chi phi chenh l~ch. Chenh l~ch t6ng chi phi giaa hai
phu'ong an, ho?c chi phi c6 trong phu'ong an nay nhu'ng l~i khong ho?c chi xua't
hi~n m9t ph§.n trong phu'ong an khac. Differential revenue: Doanh thu
chenh l~ch. Chenh l~ch t6ng doanh thu giua hai phuong an.
Direct allocation method: Phan b6 chi phi theo phudng phap tr\fc
ti~p.
Phuong phap phan b6 chi phi ma trong d6 chi phi cac bQ ph~n ph\IC V\l chi
du'Q'C phan b() cho cac bQ ph~n chuc nang, khong CO S\l' phan b() chi phi rnn nhau
giaa cac bQ ph~n phl;lC Vl;l.
Direct costs of a cost object: Chi phi tr\fc ti~p. Chi phi c6 quan h~
tr\l'C tiep vai mQt dQ'i tu'Q'ng chju chi phi, du'Q'C theo doi va t~p hQ'p theo dQ'i tu'Q'ng
chju chi phi nay m9t each d~ dang. I>6 la nhung chi phi khi phat sinh du'Q'c tinh
tr\l'C tiep vao cac dQ'i tu'Q'ng Slt d\lng nhu' chi phi nguyen li~u tr\l'C tiep, nhan Cong
trvc tiep, n6 du'Q'c tinh thAng vao tUng don d?t hang, tUng nh6m san phftm.
Direct labor budget. D\i toan chi phi nhan cong tr\fc ti~p. Dlj toan
du'Q'c so~n thao dg tinh ra chi phi nhan cong trvc tiep c§.n thiet cho qua trinh
san xua't trong ky dv toan.
Direct manufacturing labor costs: Chi phi nhan cong tr\fc ti~p.
Toan b9 chi phi lao d9ng cua cong nhan trvc tiep san xua't c6 thg tinh trvc tiep
vao tUng san phftm, bao gflm ti~n lu'ong chinh, lu'ong phl;l, cac khoan trich theo
lu'ong va cac khoan phai tra khac cho cong nhan trvc tiep san xua't.
Direct material costs: Chi phi nguyen v~ t li~u tr\fc ti~p. Bigu hi~n
b&ng tign nhung nguyen v~t li~u chinh t~o thanh thvc thg cua san phftm va
nhung lo~i nguyen v~t li~u ph\l (ket hQ'p vai nguyen li~u chinh dg san xua't ra
san phftm ho?c lam tang cha't lu'Q'ng cua san phftm).
Direct materials budget: D\f toan chi phi nguyen v~t li~u tr\fc ti~p.
Dv toan du'Q'c so~n thao dg tinh ra luqng nguyen v~t li~u va chi phi nguyen v~t
li~u trvc tiep c§.n thiet cho qua trinh san xua't trong ky d\l' toan. Dv toan nay
con chi ra lu'Q'ng nguyen v~t li~u c§.n mua dg thoa man cho nhu c§.u san xua't va
cung ca'p cho nhu c§.u t6n kho cuO'i ky.
Discount Cash Flow (DCF): Chi~t khdu dong ti~n. Phuong phap quy
d6i gia trj cua cac dong tign thu va chi lien quan den m9t dv an thong qua m9t
muc lai sua't thich hQ'p.
Fixed cost: Djnh phi. Chi phi ma t6ng sO' cua n6 khong thay d6i khi muc
d9 ho~t d9ng thay d6i.
383
Flexible budget: Dl! toan linh ho~t. Dtj toan du'Q'c thi~t k~ trong suO't
ph~m vi phu hqp hO'n la cho IDQt muc dQ ho~t d9ng C\l thg. N6 du'Q'C dung dg xac
dinh doanh thu, chi phi dtj toan (J bftt ky muc dQ ho~t d9ng thtjc te" nao dg so
sanh v6'i cac chi phi thtjc te".
Future value: Gia tr! tudng lai. T6ng gia tri cua cac dong ti~n t~i m9t
thO'i digm trong tu'O'ng lai khi cac dong ti~n nay du'Q'C tang tru'O'ng v6'i IDQt IDUC
lai suftt, thuO'ng la lai suftt d§.u tu.
High-low method: Phudng phap c-.;c d~i - c-.;c ti~u (Cao - th,p).
Phttang phap phan tich chi phi h6n hqp thanh cac ye"u t6 bftt bie"n va kha bie"n
tren CO' SfJ quan sat cac chi phi phat sinh ca ()' IDUC dQ cao nhftt va IDUC dQ thftp
nhftt cua ho~t d9ng trong ph~m vi phu hqp.
Ideal standards: Dinh muc ly tultng. Dinh muc du'Q'c xay dtfng trong
di~u ki~n tO'i u'u, khong chftp nh~n may m6c htt hong va yeu c§.u n6 ltfc tO'i da
cua cong nhan trong suO't thO'i gian lam vi~c.
Incremental cost: Chi phi tang them. Ph§.n chi phi tang them tli vi~c
thtjc hi~n m()t quye"t dinh hay m()t phu'O'ng an.
Incremental revenue: Doanh thu tang them. Ph§.n doanh thu tang
them tU vi~c thtjc hi~n m()t quye"t dinh/phu'O'ng an.
Indirect costs of a cost object: Chi phi gian tie'p. Nhung chi phi khi
phat sinh khong thg tinh trtjc tie"p cho m()t dO'i tuqng nao d6 ma c§.n phai tie"n
hanh phan b6 theo m()t tieu thuc phu hqp. Vi d\l nhtt chi phi san xuftt chung se
du'Q'C phan b{) theo sQ' gi(J lao d(}ng trtjc tie"p, sQ' gi(J may, sO' lu'Q'ng San phdm.
Internal Rate of Return (IRR): Ty su't sinh lfli n(H b(). Muc lai suftt
chie"t khftu ma t~i d6 t6ng hi~n gia cac dong ti~n thu b&ng t6ng hi~n gia cac
dong ti~n chi.
Investment center: Trung tam diiu tu. M()t b() ph~n ma cac nha quan
tri cua n6 c6 trach nhi~m dO'i v6'i lqi nhu~n va vO'n ddu tu' cua dO'n vi d6.
Investment turnover: S6 vong quay cua v6n ddu tu: SO' doanh thu
t~o ra tli m()t d6ng d<iu tu' vao tai san cua trung tam ddu tu'.
Labor efficiency variance: Bie'n d()ng nang sudt cua nhan cong.
Chenh l~ch giua sO' giO' thtjc te" va dinh muc cua cung m()t muc d() ho~t d()ng
nhan cho dO'n gia dinh muc cua m()t giO'.
Labor rate variance: Bie'n d()ng ddn gia cua nhan cong. Chenh l~ch
giUa dO'n gia nhan Cong thtjc te" va dinh muc nhan v6'i sQ' gi(J thtjc te" Slt d\lng
trong ky.
Least-squares regression method: Phudng phap binh phudng be
nhdt. Phttang phap phan tfch chi phi h6n hqp thanh cac ye"u t6 bftt bie"n va kha
bie"n nh&m xac dinh phu'O'ng trinh bie"n thien cua chi phi: y = ax + b nhu' hai
384
phuang phap cljc d~i - cljc Wfo va phuang phap d6 thi phan tan. Khai ni~m v~
binh phu'o'ng be nha't c6 nghia la t6ng cua cac binh phu'o'ng cua cac dQ l~ch giUa
cac digm v6'i duO'ng h6i qui la nho nha't so v6'i ba't ky mQt duO'ng bigu di~n nao
khac.
Linear Programming (LP): Phudng phap phudng trinh tuye'n tinh.
Phuo'ng phap t6i liu h6a ham m\lc tieu v6'i nhi~u di~u ki~n gi6'i h~n Linear
variable costs: Bie'n phi tuye'n tinh. Nhung bie'n phi· c6 slj bie'n d9ng cung ty
l~ v6'i muc dQ ho~t d9ng. :UuO'ng bigu di~n cua bie'n phi tren d6 thi la du'O'ng
thiing.
Make-versus-buy decisions: Quye't dfnh nen san xuiit hay mua
ngoai. Quye't djnh cua doanh nghi~p lien quan de'n vi~c san xua't mQt lo~i san
phgrnJchi ti~t hay mua chung tU hen ngoai.
Making decision function: Chuc nang ra quye't dfnh. Llja ch<;m
phu'o'ng an thljc hi~n trong cac phu'o'ng an CO thg CO dg giai quye't IDQt va'n d~ da
nay sinh ho~c chin mu6i.
Managerial Accounting: Ke' toan quan trf. Qua trinh nh~n di~n, do
luO'ng, t6ng h<Jp, phan tich, so~n thao, drnn giai va truy~n d~t thong tin du<Jc
nha quan tri sli d9ng dg l~p dlj toan, danh gia va kigm tra trong n9i bQ t6 chuc
va dg dam bao vi~c sli d9ng h<Jp ly va c6 trach nhi~m d6i v6'i cac ngu6n hjc cua
t6 chuc d6 (Theo IMA). Theo Lu~t Ke' toan Vi~t Nam, ke' toan quan tri la vi~c
thu th~p, xli ly, t6ng h<Jp va cung ca'p thong tin kinh te', tai chinh theo yeu c<iu
quan tri va quye't djnh kinh te' tai chinh trong nQi bQ do'n vi ke' toan.
Manufacturing (Factory) overhead budget. D\( toan chi phi san
xuiit chung. Dlj toan du'<Jc so~n thao dg tinh ra chi phi san xua't chung c<in
thie't cho qua trinh san xua't trong ky dlj toan, bao g6m ta't ca cac chi phi san
xua't con l~i ngoai chi phi nguyen v~t li~u trljc tie'p va chi phi nhan cong trljc
tie'p.
Manufacturing (Factory) overhead costs: Chi phi san xuiit chung.
Ta't ca nhung chi phi gi1n li~n v6'i ho~t d9ng quan ly san xua't ho~c ph9c Vl,l san
xua't t~i phan xu&ng. N6 chinh la t6ng chi phi san xua't sau khi da lo~i tru ph<in
chi phi nguyen v~t li~u trljc tie'p va chi phi nhan cong trljc tie'p.
Margin of safety: S6 du an toan. Chenh l~ch giUa doanh thu d~t du<Jc
(theo dlj tinh ho~c theo thljc te') so v6'i doanh thu hoa v6n.
Market-based transfer pricing: Dfnh gia chuy~n giao d\f toan gia
thf trudng. :Ujnh gia chuygn giao cua San phgm giua CaC bQ ph~n trong mQt
doanh nghi~p can cu vao gia ban cua chung tren thi tru'O'ng.
Marketing (Selling) expenses budget. D\( toan chi phi ban hang. Dlj
toan du'<Jc so~n thao dg tinh ra chi phi ban hang se phat sinh trong qua trinh
tieu th9 san phdm a ky dV toan.
Markup percentage: Ty I«: s6 ti~n tang them. Tyl~ phdn tram cua s6
ti~n tang them tren chi phi n~n.
Markup: S6 tMn tang them. Phdn chenh l~ch giUa gia ban va chi phi
n~n va la bQ ph~n cffu thanh gia ban cua san phdm hay dich v9. 86 ti~n tang
them bao g6m chi phi ngoai san xufft (ne"u cong ty dinh gia theo phtfo'ng phap
toan bQ) ho~c t6ng dinh phi (ne"u cong ty dinh gia theo phtfo'ng phap trvc tie"p)
c<)ng v6'i lqi nhu~n mong mu6n.
Material price variance: Bi~n d{mg gia nguyen v~t li~u. Chenh l~ch
giUa gia thvc te" va dinh muc cua nguyen v~t li~u nhan v6'i luqng nguyen v~t li~u
thvc te" sli d9ng.
Material quantity variance: Bi~n d(>ng hi<jng nguyen v~t li~u.
Chenh l~ch giUa luqng nguyen v~t li~u sli d9ng thVc te" va dinh muc cua cung
m<)t muc ho~t d()ng nhan v6'i do'n gia dinh muc cua nguyen v~t li~u.
Mixed cost: Chi phi h6n h<Jp. Chi phi ma thanh phdn cua n6 bao g6m
ca ye"u t6 bfft
bie"n va ye"u t6 kha bie"n.
Negotiated transfer pricing: Dinh gia chuy~n giao d\f toan thtidng
hi<jng. Dinh gia chuygn giao cua san phdm giua cac bQ ph~n trong m<)t doanh
nghi~p can cu vao sl)' thuo'ng luqng giua cac bQ ph~n v6'i nhau.
Net operating income: L<ji nhu~n ho~t d(>ng thudn. LQ'i nhu~n tru6'c
khi tru chi phi lai vay va thue" thu nh~p doanh nghi~p.
Net Present Value (NPV): Hi~n gia thudn. Gia tri hi~n t~i cua cac
dong ti~n thu vao tru gia tri hi~n t~i cua cac dong ti~n chi ra. M<)t dl)' an dg c6
thg duqc xem la hi~u qua phai c6 hi~n gia thudn duo'ng.
Objective function: Ham m\{c tieu. Ham s6 thg hi~n m9c tieu cdn phai
duqc t6i ttu h6a (vi d9 nhu t6ng lqi nhu~n, hay t6ng s6 du dam phi)
Oganizing - Directing function: Chuc nang t6 chuc - di~u hanh: T6
chuc la qua trinh xay dl)'ng va phat trign m<)t co' cffu ngu6n ll)'c hQ'p ly, d6ng thO'i
t~o ra nhung di~u ki~n ho~t d<)ng cdn thie"t bao dam cho co' cffu t6 chuc duqc v~n
hanh hi~u qua. Di~u hanh la qua trinh gAn li~n v6'i cac ho~t d<)ng d<)ng vien,
don d6c, giam sat cac cong vi~c hang ngay khi g~p kh6 khan, thuc ddy cac
thanh vien trong t6 chuc ho~t d<)ng v6'i m<)t hi~u qua cao nhAm d~t m9c tieu da
du'Q'c d~ ra.
Operating department: B(> ph~n chuc nang. B<) ph~n thl)'c hi~n nhung
nhi~m V\} chinh cua Cong ty nhtf cac phan XtffJng san xmlt trong Cong ty San xufft
che" bie"n, phong m6 trong b~nh vi~n ...
Operating leverage: Don bdy ho~t d(>ng. Khai ni~m phan anh m6i
quan h~ giua t6c d<) tang lqi nhu~n va t6c d<) tang doanh thu, s6 luqng san phdm
386
tieu thl;l va t6c dQ tang lQ'i nhu~n bao giO' ding 16'n hon t6c dQ tang doanh thu.
Opportunity cost: Chi phi cd h()i. Khoan thu nh~p ti~m tang bi ma't di
khi ch9n phuong an nay ma khong ch9n phtiong an kia.
Organization: T6 chuc. Stj t~p hQ'p m<?t nh6m nguO'i lien ke't v6'i nhau d€
cung thtjc hi~n mQt ml;IC tieu nhfft djnh hay nhi~u ml;IC tieu chung nao do.
Payback period: Ky hoan v6n. DQ dai thO'i gian c~n thie't d€ c6 th€ thu
h6i dtiQ'C v6n d~u tu vao mQt dtj an.
Period costs: Chi phi thoi ky. Nhung chi phi phat sinh trong m9t thO'i
ky Va dtiQ'C tfnh he't thanh phi t6n trong ky d€ xac djnh ke't qua ho~t dQng kinh
doanh.
Planning function: Chuc ming ho~ch djnh: Qua trl.nh xay dtjng cac
cong vi~c se thvc hi~n thong qua cac ke' ho~ch dai h~n, ke' ho~ch ngiin h~n va
ke' ho~ch tac nghi~p d€ ho~t d9ng d~t dtiQ'c ml;lc tieu dad~ ra.
Practical standard: Djnh muc tht.tc t~. Dinh muc chcl'p nh~n thO'i gian
ngung may hQ'p ly, cong nhan c6 tay ngh~ trung binh nhung c6 gAng cao trong
thO'i gian lam vi~c hQ'p ly.
Present value: Gia trj hi~n t~i. Gia tr! dtiQ'c tinh b~ng each chie't kha'u
cac dong ti~n trong tuong lai v~ hi~n t~i sli dl;lng muc lai sua't chie't kha'u,
thuO'ng la chi phi sli dl;lng v6n gAn li~n v6'i dong ti~n trong tuong lai.
Price setter: Cong ty djnh gia. Cong ty dtiQ'c quy~n dinh gia ban cho
san phdm cua minh tren th! trtiO'ng
Price taker: Cong ty nh~n gia. Cong ty khong duqc quy~n dinh gia ban
cho san phdm cua minh tren th! trliO'ng, phai ban san phdm cua minh theo gia
ban cua th! trtiO'ng.
Prime cost: Chi phi ban ddu. Bao g6m chi phi nguyen v~t li~u trljc tie'p
va chi phi nhan cong trljc tie'p.
Product (Inventory) cost: Chi phi san phdm. Bao g6m toan bQ nhung
chi phi lien quan de'n vi~c san xua't san phdm ho~c mua hang h6a. DO'i v6'i cac
san phdm san xua't cong nghi~p thi cac chi phi nay g6m chi phi nguyen li~u trljc
tie'p, chi phi nhan cong trljc tie'p va chi phi san xua't chung.
Product-mix decisions: Quy~t djnh v~ k~t cdu san phdm san xudt.
Quye't djnh cua doanh nghi~p lien quan de'n vi~c san xua't nhung lo~i san phdm
nao va v6'i s6 luqng la bao nhieu trong nhung di~u ki~n gi6'i h~n v~ ngu6n ltjc.
Profit center: Trung tam l«;ti nhu~n. M9t bQ ph~n ma cac nha quan tr!
cua n6 c6 trach nhi~m d6i v6'i lQ'i nhu~n d~t dtiQ'c trong bQ ph~n d6.
Purchasing budget: D\i toan mua hang h6a. Dtj toan v~ luqng hang
h6a mua vao d€ cung ccl'p cho vi~c tieu thl;l trong ky dtj toan.
Relevant cost: Chi phi thfoh hgp. Chi phi trong tu'o'ng lai duqc u'O'c tinh
va CO Slf chenh l~ch giii'a cac phu'o'ng an kinh doanh.
Relevant range: Ph~m vi phu hgp. Ph?m vi ho?t d()ng nilm trong muc
san xuilt t6i thigu va muc san xuilt t6i da, trong ph?m nay bie'n phi do'n vj va
t6ng djnh phi se khong thay d6i khi muc dQ ho?t dqng thay d6i.
Required rate of return: Lai sudt mong mu6n. Ty l~ hoan v6n mong
mu6n t6i thigu dg co thg dgu tu' vao m()t dlf an.
Residual Income (RI): Lgi nhu~n con l~i. Phgn con l?i cua lqi nhu~n
cua trung tam dgu tu' sau khi tru di lqi nhu~n mong mu6n t6i thigu tU tai san
duqc dgu tu' vao trung tam dgu tu'.
Responsibility accounting: Ke' toan trach nhi~m. H~ th6ng thu th~p,
XU ly va truy~n d?t thong tin co thg kigm soat theo ph?m vi trach nhi~m cua
nha quan trj.
Responsibility center: Trung tam trach nhi~m. Mqt b9 ph~n trong
m()t t6 chuc ma cac nha quan trj cua no duqc giao trach nhi~m quan ly mqt
phgn cac ngu5n llfc cua t6 chuc.
Return on investment (ROI): Ty l~ hoan v6n d~u tu. Lqi nhu~n do
v6n dgu tu' mang l?i chia cho v6n dgu tu.
Return on sales: Ty sudt lgi nhu~n tren doanh thu (Bien doanh
thu): Lqi nhu~n chia cho doanh thu.
Revenue center: Trung tam doanh thu. M()t bq ph~n ma cac nha quan
trj cua no co trach nhi~m d6i v6'i doanh thu d?t duqc trong b9 ph~n do.
Sales budget: Dlj toan tieu th\[. Dtj toan duqc l~p tren Co' SCJ dtj bao san
phgm tieu th1,1 trong ky dtj toan.
Sales margin: Bien doanh thu. Con duqc gQi la ty suilt lqi nhu~n tren
doanh thu, duqc tinh bilng each chia lqi nhu~n cho doanh thu.
Sales mix: Ke't cdu hang ban. M6i quan h~ ty l~ vg doanh s6 giua cac
san phgm tieu th1,1, ke't cilu hang ban tinh cho mqt lo?i san phgm b&ng each lily
doanh thu cua lo?i san phgm do chia cho t6ng doanh thu tieu th1,1 cua tilt ca cac
san phgm.
Scatter graph method: Phudng phap d6 thi phan tan. Phuo'ng phap
phan tich chi phi hfin hqp thanh cac ye'u t6 bclt bie'n va kha bie'n duqc thtjc hi~n
thong qua vi~c SU d1,1ng d6 thj bigu di~n tilt ca cac giao digm cua chi phi v6'i muc
d9 da ho?t d()ng.
Segment margin: S6 du b() ph~n. Phgn con l?i cua s6 du dam phi do bq
ph~n t?o ra sau khi trang trai cac djnh phi b9 ph~n.
388
Segment: B() ph~n. BB:t ky thanh phgn hoi[tc ho~t d9ng nao lien quan
de'n m()t tfi chuc ma CO thg xac dinh du'Q'C rieng bi~t thu nh~p va chi phi
Segmented income statement: Bao cao b() ph~n. Bao cao k~t qua ho~t
dQng kinh doanh du'Q'C l~p chi tie't cho cac bQ ph~n.
Selling (Marketing) costs: Chi phi ban hang: Toan b9 nhung chi phi
phat sinh cgn thie't dg dam bao vi~c thtjc hi~n cac ddn di[tt hang, giao san ph~m
cho khach hang va nhung chi phi lien quan de'n khau bao quan san ph~m, hang
h6a (J kho.
Service (Support) department: BQ ph~n pht.tc V\l· B9 ph~n ph\}c V\l
cho ho~ t dQng CU a cac bQ ph~n chuc nang Va cac bQ ph~n ph\}C V\} khac, nhu'
phan xu&ng di~n, sU:a chua, phong ke' toan, phong t6 chuc ... Mi;lc du cac b() ph~n
nay khong trtjc tie'p g&n Hgn v6'i ho~t d9ng cua cac b9 ph~n chuc nang trong
doanh nghi~p, nhu'ng cac chi phi cua chung du'Q'C xem la mQt phgn trong chi phi
cua cac b9 ph~n chuc nang.
Simple rate of return: Ty I~ sinh lCli gian ddn. Ty s6 do luang muc
sinh lai tu dlf an, b&ng lQ'i nhu~n tang them (chenh l~ch giua thu nh~p tang
them va chi phi tang them) chia cho vO'n dgu tu ban dgu sau khi di~u chinh gia
tri thu h6i cua v6n dgu tu', phu'dng phap tinh nay khong phan anh gia tri dong
tign theo thai gian.
Split-off point decisions: Quye"t dinh nen ban hay tie"p tt.tc san
xuilt. Quye't dinh cua doanh nghi~p lien quan de'n vi~c xac dinh xem ban thanh
ph~m nao Se du'Q'C tie'p t\}C San xu8:t va ban thanh ph~m nao se du'Q'C ban ngay
t~i digm phan chia.
Split-off point: Di~m phan chia. I>igm tren quy trinh san xuB:t ma t~i
d6 doanh nghi~p t~o du'Q'c nhigu nh6m ban thanh ph~m/thanh ph~m khac nhau.
Standard cost card: The chi phi dinh muc. The li~t ke cac dinh muc
chi phi san xuB:t cho m9t san ph~m, trinh bay b&ng each nhan lu'Q'ng dinh muc
va gia dinh muc dg tinh ra chi phi dinh muc cho chi phi nguyen li~u, nhan cong
va san xuB:t chung.
Standard hours allowed: S6 giCI dinh muc cho phep. T6ng s6 gia
dinh muc tinh theo muc d9 ho~t d9ng thtjc t~.
Standard hours per unit: ThCli gian dinh muc cho m()t san phdm.
Luqng dinh muc cua chi phi nhan cong, la thai gian cgn thie't dg hoan tB:t m9t
san ph~m bao g6m ca thai gian chu~n bi, ke't thuc, ngung may, va cac khoan
ngung nghi hQ'p ly khac.
Standard price per unit: Ddn gia dinh muc. Gia cua m9t ddn vi
nguyen V~t li~u bao g6m ca gia mua tinh theo ch8:t lu'Q'ng, dQ l6'n lo hang, CQng
cac chi phi v~n chuygn b6c xe'p, va tru cac khoan giam tru hqp ly.
Standard quantity allowed: Luqng nguyen li~u dinh muc cho phep.
T6ng s6 luqng nguyen li~u le ra phai SU dl;mg dg hoan thanh kh6i luqng san
phdm thtjc te' trong ky ne'u tinh theo luqng djnh muc.
Standard quantity per unit: Luqng nguyen li~u dinh muc cho m()t
san phdm. 86 luqng nguyen v~t li~u cdn thie't dg che' t~o m()t dan vj san phdm
bao g6m ca cac khoan phe' li~u, hao h1:1t do phe' phdm va cac hao h1:1t hqp ly
khac.
Standard rate per hour: Ddn gia dinh muc m()t gio nhan cong. Chi
phi djnh muc cho m()t giO' lam vi~c cua cong nhan bao g6m luqng va cac khoan
tinh theo luqng theo quy djnh hi~n hanh
Step varible costs: Bie"n phi cdp b~c. Nhung lo~i chi phi khong bie'n
d()ng lien t1:1c so v6'i Slf bie'n d()ng lien t1:1c cua muc d() ho~t d()ng. Stj ho~t d()ng
phai d~t duqc m()t muc d() nao d6 m6'i dfin de'n slf bie'n d()ng v~ chi phi.
Step-down (Sequential) allocation method: Phan bli chi phi theo
phudng phap b~c thang. Phuang phap phan b6 chi phi bl) ph~n ph9c v9 tie'n
hanh theo trinh W bAt ddu tU bl) ph~n ph9c v9 c6 chi phi phat sinh 16'n nhdt
de'n cac bQ ph~n ph9c Vl;l CO chi phi phat sinh nho hdn, Va khong du'Q'C phan b{)
theo trinh W nguqc l~i.
Sunk cost: Chi phi chim. Chi phi da phat sinh trong qua khu va khong
th~ tranh du'Q'C du ltja ch9n bdt ky phu'dng an nao.
Target cost: Chi phi m¥C tieu. Chi phi san phdm Vl;l ma doanh nghi~p
phai d~t duqc trong dai h~n dg d~t duqc lqi nhu~n mong mu6n. Chi phi m1:1c tieu
b~ng gia ban m9c tieu tru di lqi nhu~n mong mu6n tinh tren m()t dan vj san
phdm.
Target price: Gia ban m¥C tieu: Gia ban u'6'c tinh cho san phdm ma
khach hang siin sang chdp thu~n
Theoretical capacity: Nang l\fc san xudt trong di~u ki~n ly tudng.
Nang ltfc san xudt trong di~u ki~n t6i uu, khong chdp nh~n may m6c hu hong va
yeu cdu n6 ltjc t6i da cua cong nhan trong su6t thO'i gian lam vi~c
Traceable fixed cost: Dinh phi b() ph~n. Bjnh phi lien quan trtjc tie'p
de'n bl) ph~n c9 thg.
Transfer price: Gia chuy~n giao. Gia ma cac san phdm duqc chuygn
giao giua hai bl) ph~n trong m()t doanh nghi~p.
Unadvoidable (Committed/ Discretionary) fixed costs: Dinh phi biit
bu()c: Nhung chi phi c6 lien quan de'n may m6c thie't bj, nha xu'O'ng, cd sO' h~
tdng, chi phi ban quan ly, chi phi luang van phong ... , chi phi nay c6 ban chdt
390
lau dai va khong thg ciit giam de'n khong, cho du muc d() ho~t d()ng giam xu6ng
hoi[tc khi san xudt bi gian do~n.
Uncontrollable costs: Chi phi khong th~ ki~m soat duqc. Nhung chi
phi ma nha quan ly cdp d6 khong du'Q'c quy~n ra quye't djnh.
Value chain: Chu6i gia trj. Cac ho~t d()ng chuc nang t~o ra gia tr! cho
cac San phffm Va djch V\l cua Cong ty
Variable (Marginal) cost-plus pricing: Dfnh gia theo phudng phap
trljc tie'p (Dam phi). Phuong phap djnh gia d\fa vao chi phi, trong d6 chi phi
n~n la t6ng bie'n phi do'n vi san phffm.
Variable costs: Bie'n phi. Nhung chi phi ma gia tr! cua n6 se tang, giam
theo S\f tang giam v~ muc d() ho~t d()ng. T6ng s6 cua bie'n phi se tang khi muc
d() ho~t d()ng tang, va ngu'Q'C l~i. Tuy nhien ne'u tinh tren m()t do'n vi cua muc d()
ho~t d()ng thi bie'n phi l~i khong d6i trong ph~m vi phu hQ'p.
Variable overhead efficiency variance. Bie'n d{mg nang smlt ciia

bie'n phi san xudt chung. Chenh l~ch giua muc ho~t d()ng th\fc te' va d\f toan
cua tieu thuc phan b6 chi phi san xudt chung nhan vai ty l~ phan b6 bie'n phi
san xudt chung djnh truac.
Variable overhead spending variance. Bie'n d()ng ddn gia phan b6
ciia bie'n phi san xudt chung. Chenh l~ch giua ty l~ phan b6 chi phi san xudt
chung thvc te' va d!nh truac nhan vai muc d() thvc te' cua tieu thuc phan b6 chi
phi san xudt chung.
Volume variance. Bie'n d()ng kh6i luqng san xudt. Chenh l~ch giii'a
t6ng djnh phi san xudt chung d\f toan vai t6ng djnh phi san xudt chung d!nh
muc da phan b6 vao gia thanh san phfim trong ky.
Truong DQi Hqc Kinh Te Tp.H6 Chi Minh
Khoa KeToan
B9 Mon Ke Toan Quan Tri
Chu Bien : TS.Huynh L<;i
ThS. Dao TatThang
TS. Le Dinh Trvc
Chiu trach nhi~m xuat ban:

Giam E>oc - T6ng Bien T~p
Phan Ng9c Chfnh
Bien t~p:
Tran Thi Hai Yen
E>dn vi lien ket xuat ban: . .

Cong ty TNHH TM - DV - QC Huong Huy (Nha Sach Kinh Te) ..
490B Nguyen Thi Minh Khai, Phuong 2, Qu~n 3, TP .HCM ·
Website: www.nhasachkinhte.vn - Email: nhasachkinhte@yahoo.com
8i~n tho9,i: 028 38301660 - 0915.459.750 - 0909.830.783 - Q915.816.606
·' ;.
? ? K
Saa ban in: NS KINH TE
Trinh bay bia: NS KINH TE
Nha xuat Ban Tai Chfnh ·

7 Phan Huy Chu, Qu~n Haan Kiem, TP. Ha N9i
E>i~n tho9,i: (024) 38241432 - Fax: (024) 39331242
Chi Nhanh Phfa Nam

138 Nguyen Thi Minh Khai, Phuong 6, Qu~n 3, TP. HCM .·
E>i~n tho9,i: (028) 39302775 - Fax: (028) 39302774
In 1.000 cuon, kh6 19 x 27cm t9,i Cong Ty TNHH SX DV TM Bao Bl Kien A

E>ia chi: 320/32A Tran Blnh Tr9ng, P4, 05, TpHCM '
So xac nMn E>KXB: 2403-2020/CXBIPH/1-52/TC
Ouyet dinh so: 138/08-NXBTC
Ma so ISBN: 978-604-79-2459-2
In xong va n(>p luu chi~u thang 07 nam 2020

q Academy Kt Quản Trị Unlocked

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

q Academy Kt Quản Trị Unlocked

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chuang 1: Nhilng vdn d& chung v& k~ toan quiin trt

II. MQT SO VI DlJ

CHUONG 7: NHUNG vAN DE CHUNG vE KE TOAN QUAN TRJ ........... 246

Giai doan 1: Tru6'c nam 1950

Giai doan 2: Tu nam 1956 de'n cuO'i nam 1980

Giai doan 3: Tu nam 1980 den cu6i nam 1995

• Chuc ming ho~ch djnh

Xay dtfng ke' ho~ch

Banh gia tinh + T6 cMc va di~u

3. Vai tro cua ke' toan quan trl

1. s11 toan calu hoa

Doanh nghi~p duOi goc nhin b() ph~n chuc nang

Minh h9a 1-2: Sd d6 t6 chuc Cong ty XYZ

Pho chU t!ch di~u Giamd6c tai

Nglin quy KE!toan

Ctra hang tru<lng Ctra hang tru<lng

Nh6m truang :tn4t

Nhom truang :tn4t

i~. $ID $A.NH ~1lJ~ HE rnmA.N Q-W-AN rnn~ ~A HE rnmA.N rnAi

• Quan h~ VOi cac nganh hQC khac

SU UNG XU DAO DUC CUA NHUNG NGUOI HANH NGHE KE

N guO'i hanh ngh€ c6 trach nhi~m:

Cau 1. Phat bi€u nao du6'i day la HUNG ?

Cau 3. Thong tin cua ke toan quan tri:

d. La thong tin c6 tinh chinh xac cao

Cau 7. Ml)C tieu cua ke toan quan tri la:

Dap an cau hoi tr:ic nghi~m:

Cau 1: c Cau 2: d Cau 3: c Cau 4: d Cau 5: d

Minh hQa 2.1: Tom tat ve chi phf san xuat

Chi phf Tn,tc tiep Chi phf

Chi phf Gian tiep Chi phf

2. Chi phi ngoai san XU~t

• Chi phi quan ly doanh nghi~p

11. ~mA~ Bm~1 mmlmm M61 QM~~ m~ ~d1 mmm1 mt •~

m~~m Hlmm QM~ mm~m mQ~m Hill~m mm~~m

Chi phf san pham

Chi phf Chi phf Chi phf

Chi phf san xuat do dang

III. PHAN LO~I CHI PHI SU DlJNG TRONG :KIEM TR.A. VA

1. Chi phi trtjc tie'p va chi phi gian tie'p

san xudt ...

Doanh thu 1.000.000 1.200.000 200.000

Minh hQa 2.3: Bi~n phi

0 Muc d9 ho~t d{>ng (binh acquy)

.____ _ _ _ _ _ _ ___,......,.Mac do hoc;it dong

- Co ban chert ng&n h~n.

Minh hQa 2.7

Ph~m vi phu h<Jp

0 3000 6000 9000 12000

4. Chi phi h6n hgp

a = 2.000d/ m9t giO' lao d9ng tr\fc tie"p

mnh phi = ~;;:~ :~: ~ fL.• .M~~i.~~~pa::tro

Ph~m vi phu hqp

......___ _ ____.__ _ __,____ _ _ _ __.. S6 giet lao dqng

Minh h9a 2.12: Phudng phap d6 thi phan tan

,___ _ _ _ ___.__ _ _ _ _ _ ___,..Sff gib'laod(>ng

• Phudng phap binh phudng be nhdt

:Lxy = bLx + aLx 2 (1)

BttO'ng h6i quy

SO' giO' lao d(>ng

BAO CAO KET QUA HO~T DQNG KINH DOANH

- Ti€n thue cua hang 3.000

+ Chi phi Cd h()i

mnh phi = ~;;:~ :~: ~ fL.• .Mi.~pa::tro

......___ _ __. _ ,__ _ _ _ __.. S6 giet lao dqng

,___ _ _ _ _. _ _ _ _ _ ___,..Sff gib'laod(>ng