EĞİTSEL OYUNLAR

Prof. Dr. Seydi KARAKUŞ

 OYUN TEORİLERİ

Özellikle 18 yüzyılın sonları ve

19 yüzyılın başlarında ortaya çıkan
oyuna ilişkin geleneksel teoriler oyunu
daha çok biyolojik olarak ele almış ve
iç güdüler ve psikolojik faktörler ile
ilişkilendirilmişlerdir. Çağdaş oyun
teorileri ise davranışçı psikoanalitik ve
bilişsel yaklaşımlardan etkilenmiştir
(DR. Meral ÇİLEM ÖKCÜN Eğitsel Oyunlar 2).
 GELENEKSEL OYUN TEORİLERİ
Teori Öncüsü Açıklama
Fazla Enerji H. Spencer Oyun fazla enerjinin dışavurumu olarak görülür.
Ön Hazırlık K. Gross Oyun geleceğe ilişkin bilgi ve becerilerin kazanılması olarak görülür.
Rahatlama- Oyun vücudun yenilenmesi, rahatlaması ve sıkıntıdan kurtulması olarak
M. Lazarus
Yenilenme görülür.
Yineleme-
G. S. Gill Oyun türe özgü deneyimlerin tekrarlanması ve yinelenmesi olarak görülür.
Tekrarlama
ÇAĞDAŞ OYUN TEORİLERİ
PSİKOANALİTİK YAKLAŞIM VE OYUN
Teori Öncüsü Açıklama
Oyun ölüm ve yaşam temel iç güdülerinin çatışmasından doğan gerginliği
OYUN Gerginliği Giderme S. Freud
giderme olarak görülür.

TEORİLE Kişilik-Ego Gelişimi S. Freud

Oyun yasak duyguların kabul edilir şekilde ifadesi, yaşantı üzerinde kontrol
kurma ve kaygıyı azaltma olarak görülür.
Rİ Psikososyal
Gelişim
E. Erikson
Oyun çevreyle etkileşim sürecinde kazanılan becerilerle iç ve dış
çatışmaların çözümlenmesi ile ilişkili olarak görülür.
DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM VE OYUN
İkincil Pekiştireç C. L. Hull Oyun, uyaran tepki ilişkisi ile bağlantılı olarak ikincil pekiştireç olarak görülür.
Taklit Öğrenme Miller, Dollard Oyun bir taktik davranışıyla öğrenme olarak görülür.
Araştırma-
Oyun bir merak, araştırma, inceleme girişimi, belirsizlik ve sıkıntıyı giderme,
Uyarılma Heyecan Hull, Beryne
organizmayı en üst uyarılma düzeyinde tutma olarak görülür.
Arama
BİLİŞSEL YAKLAŞIM VE OYUN
Herbert, Dewey,
Rol Oynama Oyun sosyal bir varlık olarak insanı, rolleri ile ilişkili olarak görülür.
Thomas
Bilişsel Gelişim Oyun bilişsel gelişime yardımcı olan, dış dünyanın içe alımı ve dış dünyaya
J. Piaget
Kuramı uyum sağlayan bir yapılanma olarak ele alınır.
 OYUNA İLİŞKİN KAVRAMLAR
Kurallar
Oyunları tüm oyuncular için adil ve
heyecan verici yapan kavramların başında
kurallar gelmektedir. Kurallar oyunun
yapısını oluşturur. Bir oyunda kuralların
açık, net ve anlaşılır olması gerekmektedir.
Kurallı oyunlar olduğu gibi kuralsız
oyunlarda vardır. Fakat buradaki kuralsızlık
oyunun hiç kural olmadan oynanması
değildir. Kuralsız oyunlarda oyunun yapısı
zaman içerisinde değişir ve farklılaşır.
Oyun kuralları zamana, duruma ve şartlara
göre oyuncular tarafından esnetilip,
değişikliğe uğratılabilir (Korkusuz &
OYUNA İLİŞKİN
Yarışma, Rekabet, İş Birliği
KAVRAMLAR…
Çocuklar için yarışma ve rekabetin
kesin olarak kötü olduğunu
düşünmemek gerekir. Bu noktada
dikkat edilmesi gereken husus çocuk
için uygun olmayan karşılaşma ve
yarışma şartlarına dikkat etmektir.
Oyun içerisinde yer alan çocuk, oyun
içerisinde bir yandan takım
arkadaşlarıyla beraber hareket
edebilme güdülerini kullanırken diğer
yandan rakipleri ile büyük bir rekabet
içine girer. Burada yarışma ve
rekabetin yaratabileceği olumsuzluktan
kaçınmak için çocuğa seçim hakkı
verilebilir ve yarışma ile iş birliği
OYUNA Süresi
İLİŞKİN
Oyunun
KAVRAMLAR…
Süre kavramı tüm oyunlarda aynı
anlamı ifade etmez bazı oyunlarda
süre o oyun için kullanılacak
önceden belirlenmiş bir zaman
dilimini anlatırken bazı oyunlarda
ise set bitene kadar veya oyunda
kimse kalmayana kadar geçen
zaman aralığını ifade etmektedir.

Oyun Oynama Ortamı

Oyun içerisinde çocuk kendi
takım arkadaşları ve rakip takım
arkadaşları ile etkileşime girer, bu
sayede birden çok duyguyu anlık
olarak deneyimleyebilir. Oyunun tek
eşli ya da takım olarak oynanması
çocuğun çok yönlü gelişimi için çok
OYUNA İLİŞKİN KAVRAMLAR …
Hedefler
Oyunda hedefi bilmek
motivasyonu büyük ölçüde arttırır.
Oyunlara özgü kavramlardan birisi de
bu anlamda hedeflerin olmasıdır.
Hedefe ulaşma düşüncesi çocuğun
kapasitesi çevresinde kendi sınırlarını
zorlamasına yol açtığı için gelişimsel
anlamda önemlidir.

Stratejik Düşünme
Oyun içerisinde stratejik
düşünme kazanmak için oyunda olup
bitenleri gözden geçirerek hızlıca
karar vermektir. Oyun içerisinde
sürekli yeni kararlar verilmesini
gerektiren durumlar çocuğun
düşünme becerilerinin gelişmesinde
OYUNA İLİŞKİN KAVRAMLAR …

Malzemeler
Seçilen malzeme oyunun niteliğini ya da
güçlük düzeyini etkilemektedir. Aynı zamanda bazı
oyunlar doğrudan farklı malzemelerin kullanımını
da gerektirirken bazılarında farklı malzemelerin
kullanılması gerekmeyebilir.
Grup Büyüklüğü
Grup büyüklüğü çocuğun oyunda aktif olma
düzeyini belirleyen en önemli faktörlerden birisidir.
Oyun ritmini yavaşlatmayacak ve her çocuğun
dahil olabilmesini sağlayacak 4-6 ya da bazı
durumlarda 8 kişilik grup sayıları uygun olabilir.
Oyunun doğasına ve uyumuna özgü doğru sayıları
bulmak gerekmektedir.
Hakemlik
Çocukların oyunlarında hakemlik yapılması
zorunlu değildir. Öğretmenin yapacağı hakemliğin
olumsuz sonuçları olabilir. Sorumluluğun çocuklar
da kalması kendi kararlarını vermeleri, uzlaşmaları
kuralları belirlemeleri onlar için daha değerli olabilir.
Çocuklar oyunu yönettiğinde oyun daha akıcı