Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • 1 O Substantivo-Adxectivo

    Uploaded by

    ffffff
    10 views13 pages
    Galego

    Original Title

    1 O substantivo-adxectivo

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Galego

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    10 views13 pages

    1 O Substantivo-Adxectivo

    Uploaded by

    ffffff
    Galego

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 13
    EJ O substantivo Definic morfc loxia e funciéns Os substantivos son palabras quo desgnan sores ou enidades coneretas ou = Desde 0 punto de vista morfoléxico, estan formados por un lexema e por mor femas gramaticais de xénero e nimero. Por exemplo, na palabra amigos: (Lexema: amig- ) / Morfema Cae nenere:-o) = Desde o punto de vista sintéctico, 0 substantivo ten como fun suxeito da oracién e constituir 0 nucleo do sintagma nominal. Glasificacién _ Substantives comuns Designan xenericamente a todos 0s seres duriha especie e tamén as abstraccions: cabalo, caridade. Substantivos propios Sinalan un determinado ser entre os demais da stia clase: Brais, Fisterra. i a Concretos Designan seres ou cousas que tefien unha ‘existencia real e son perceptibles polos ‘sentidos: sabugueiro, piano. Abstractos Designan calidades acciéns ‘ou estados que 0 existen no pensamento: paz, idea. : = Non contables (de materia) Contables (xenéricos) Non se poden contar, pero si medir Designan obxectos que se poden fu pesar sl, farina contar libro, cull ene Ee 1 Individuais Colectivos Refirense en singular Designan en singular un obxecto constituido a.un 36 obxecto: lapis, por un conxunto de entidades ou individuos gravata da mesma especie: rabafio, batallén. Metividades 1 Indica de que clase ou clases son os substantivos seg made a enxoval prato beleza Hadrin Laracha caterva emocién insensatez manda & Procura tres substantivos de cada unha das clases vistas nesta unidade. & Pescuda a clase de individuos que constitden estes substantivos colectivos: recua alvariza restra grea setestrelo 4 Pon os substantivos colectivos que corresponden a ~canciéns dun grupo musical ~ grupo de illas préximas entre si conxunto de cincocentos folios conxunto de barcos de guerra = conxunto de santos ~ grupo de montafias 5 Observa as imaxes, asignalles un ou varios substantivos aos elementos que aparecen e indica de que clase son: (© xénero agrupa os substantives en masculinos e femininos. © xénero non sempre marca unha diferenciacién de sexo senén que pode estable- er outras distinciéns. As veces, establece unha distincién de forma e/ou tamafio (cancelo/cancela; ceste/cesta) ou individual/eolective (madeiro/madeia). Os substantivos homénimos tefien significados diferentes segundo leven determi: ‘nantes masculinos ou femininos: o editorial/a editorial, o célera/a célera. Moitos substantivos tefien xénero propio e invariable: o guindastre, o dote, @ flor, a vitima. Cando non hai oposicién de xénero, a adscricién ao masculino ou 20 feminino prodiicese do seguinte xeito en galego: coe“ Consulta 0 texto de ampliacién sobre © xénero e as arbores froiteiras.. foe”? Consulta 0 texto de ampliacion sobre a diferenza de xénero tamafo. <2 | opaxaro, o cur, o conve, 0fuso, 0 paradoxo. Excep.: 2 radio, a mo! 2 |osangve, ocouce,océcere olete, o cuspe, © Excopa cam ara, 0,3 ore, 8 poe, & sangue, a ro leite, >. 0 ubre. ube, a sincope, a apécope. 26.54, 6,0 | 0 café, 0 chalé, 0 rub o amallé, 0 eu Excep.: 9 fe, 026, 9 mercé sete | odote, olote, o bore. © legume, o lume, 0 frame, 0 raizame, 0 costume, 0 teitume. | Excep.:a fame, a sincrome, a servidume, 02720, 0 pardao, 0 pau, 0 bacallau ci | obo, obocoi, '0 38, osinal, 0 erbedal, 0 cura, o bechamel, ofel,omel, 0 | Excep.ia tio mandi, 0 ollomol al a reitoral, a pel, 2.0. | 0 lapis, 0 luns, oanis. Excep.: ais, asi +t | omar.o coader 0 labor. 0 sefor. Excep.: a dor, a cor a calor, a svar, a flo . in. | Bop @actuacién, a adhesion, e combustion, a cuartilo/a cuartilla os lentes/as lentes ofa treze © pozo/a poza agro/a agra © pombo/a pomba 0 palleiro/a palleira ocoitelo/a coitela © bico/a bica 0 testemufio/a testernufia -elo/a cancela deiro/a madeira ° rto/a horta 0 ovo/a ova o rio/a ria © sacho/a sacha = cambio de niimero en moitos substantivos implica tamén un eambio de sig- nificado: aire/aires, sobra/sobras, anteollo/anteollos, esposa/esposas, miolo/ miolos. Non encetes o pan para coller 0 miolo. Amin non me gusta a tortilla de miolos. Abre a venta para que entre o aire e refresque o cuarto. A tia curma volveu 4 vila con moitos aires. = Ameirande parte dos substantivos poden aparecer en singular e en plural. Non obstante, hai substantivos que se empregan s6 en singular (baloy, plebe) ¢ ou- ‘tros que se empregan sé en plural (espaguetes, ourifios). Enchéseuseme a froita de balor. Se queres, podo preparar espaguetes para o xantar. A plebe na Antiga Roma estaba formada polos cidadans non patricios. = Nalgtins casos, podemos empregar o singular dalgunhas palabras con significa do de pluralidade: Hai moi pouca ameixa este ano. Nesa cidade haiche mito que ver. Nés tomamos un café todos os dias. I@ Formacién do plural en palabras simples pee eee ee ey . -vogal, -n ou -ditengo engaden -s rubi-rubis, elisién - elisins, rei res. ne lengaden -es radar- radares, paz - paces... Panett ey siamés - siameses. +s (agudes) lengaden -es Excepcién en grupe consonéntico: ‘© martes - 0s martes, o lapis - 05 lapis, acl pone © abrolatas - os abrelatas. -s(esdrixulas) invariables ‘© mércores - os mércores... Ul invariables © fax - 08 fax, 0 télex - 0s télex. nee monestabos ¢ compostos | engaden -es sol soles, parasol - parasoles Polislabes non agudes | engaden -es tunel -tineles,cénsul -cénsules. Pe petden'a-: fil - fis, evel -erves, engaden «is esmeri -esmeris, enxoval - enxovais, farol - frois, bat - ati tom xeirism cutras consonantes engaden-s club «clubs, sandwich - sindwichs, anorak - anoraks, 1 Formacién do plural en palabras compostas As palabras compostas forman o plural de varias maneiras, dependendo do grao seus elementos. Na seguinte téboa vémolo de xeito esquematic de fusion do garda civil - gardas inglesa - chav arco da vella- arcos da vella, plural no primero pita do monte - pitas do mont Fletividades —_ 12 0 plural dos seguintes substantivos: ché, control, cruel, chuchamel, tirarrollas, bati sapoconcho, xuiz, répti gasosa, baballén, campién, casa cu esqui, xel, album, ril, salvavidas, héspea aerosol, misil, porco teixo, dival, rubi, carci abalo do demo, tabi, virus, manequin fax, sandwich Je significado que se dan entre o singular e © plural as diferenzas eguintes substantivos: >/os miolos a letra/as lotras © valor/os valores orei/os aires asobra/as sobras a esposa/as esposas adxectivos cualificativos son palabras que expresan calidades do substanti- Aas cal carpanar's ocho cone ee cies eT 1 Desde 0 punto de vista morfoléxico, estén formados por un lexema e morfe- ‘mas gramaticais de xénero € ntimero, tomados do substantivo, 1 Desde 0 punto de vista sintéctico, funcionan esencialmente como mo res do nicleo do sintagma nominal icado- |. Clasificacion Pédense diferenciar dous tipos de adxectivos cualificativos: * Explicativos (epitetos): Expresan unha calidade propia do substantivo, polo que non lle engaden ningun trazo particularizador (luz clara; sangue vermello). Foden aparecer pospostes ou antepostos ao substantivo. *= Especificativos: Indican unha calidade que pode ter ou non o substantivo, polo Cal restrinxen a extension do significado deste (muller alta/felz/quapa.... Adoi. ‘an aparocer pospostos 20 substantivo e, 48 veces, tamén poden ir antopostos No seguinte texto podes ver sublifiados 08 explicativos ou epitetos: ~, dias antes desta nota partida, entre o rebumbio da xente amoreada en derredor das cas de madeitas exoticas nas que rebuitan boquueando agonicos,dilatande ne ‘aladas violetas denegridas nos postremeiros estertores, os prises prateuden nen, ‘aos de pescar; a Amir Alfarat pareceuite enxergar a figure lanza de Sofia Costa Maria Lorenzo e Manuel Lorenzo: Tonas de laranxaa os achectivos especificativos, e en negrifia 2,5, Kénero e niimero a As categorias de xénero @ atmero non son propias do adxectivo, ‘toma do substantive a0 que acompata. = En canto 20 xénero, existen adxectivos cualificativos invariables dificil © outros con flexién (bo/boa, amarelo/amarela). Estes ult feminino igual que o substantivo, = En canto 20 niimero, 2 meirande parte dos adxectivos cu flexién de nimero e forman o plural do mesmo xeito xente -intelixentes, habil - habits). senén que as (azul, breve, mos forman 6 Jalificativos presentan que 0 substantivo (inteli- 2.4. Uso Propios masculinos que co- Palabra Cristo (Santo Cristo siia forma completa (Santa inte nomes que comezan por 1 Santo/san. A forma santo emprégase ante nomes mezan por vogal (Santo Antén, Santo André} ou coa de Xende). A forma santa emprégase sempre na Clara, Santa Uxia).A forma apacopada san vsase a conscante (San Tomé) = Grande/gran. Usase a forma plena grande, ante substantivos en sin comezan por vogal (grande atencién, grande éxito). Emprégace a fon pada ante substantivos en singular que comer: {gran popularidade, gran satisfacciér). ‘gular que Ma apoco- an por consoante (gran sactifcio, ctividades a . Graos do adxectivo O adxectivo ten tres graos: positivo, comparativo e superlati = Positivo: indica iplemente a calidade, sen ningiin tipo de intensificacién (ruin, célebre). = Comparativo: establece relacién de calidade entre dous termos. Pode ser de igualdade, de superioridade ou de inferioridade. = Superlativo: expresa a calidade no seu grao midis alto. Nestas paxinas imos analizar os recursos de formacién do grao comparativo & superlative §§ Grao comparativo. Procedementos de formacin © adxectivo en grao comparativo pode formarse de forma sintética (non nece- sitan os adverbios mais ou menos) ou ani (0 adxectivo forma parte dunha estrutura xunto cos adverbios mais, menos e a conxuncién que ou como). = Formas sintéticas En galego existen alguns adxectivos que son comparativos en si mesmos € non poden empregarse con outros cuantificadores de grao (* Este disco e méis mellor 2 0 anterior. Correspéndense con determinadas formas positivas ¢ son os se- guintes: Lire ee grande maior pequeno menor bo mellor malo peor alto superior baixo inforior Flctividades | U7 Le os seguintes textos e localiza os adxectives que aparecen, Indican e: | que grao estan: Texto 1 Aquel non foi o mellor momento para chamar. Os miisices iniciaban, con rilmo extenuante, a parte final da sinfonia. O puiblico, concentraidisime, mney silencio de adorada expectacion. E a min s6.se me ocorre coller 0 teléfome paar preguntarile a que bora vina. n | | texto 2

    You might also like