Inženjerski alati 2

dr Gordana Jovičić, red. prof.

dr Jasna Glišović, vanr. prof.
Inženjerski alati 2
Struktura bodovanja:

Prisustvo na vežbama 5
I kolokvijum 20 (parametarsko modeliranje)
II kolokvijum 25 (kinematske simulacije)
III kolokvijum 20 (strukturna analiza)

Završni ispit 30

•Studenti koji osvoje najmanje 30 bodova na kolokvijumima mogu da izađu na

završni ispit.
 CAD-CAM-CAE Tehnologija

CAE (Computer Aided Engineering) je računarski podržana

tehnologija koja omogućava proveru performansi konceptualnog
modela.
CAE (Computer Aided Engineering) je računarski
podržana tehnologija koja omogućava:

1. Analizu performansi i kvaliteta novog proizvoda

2. Smanjuje troškova izrade formiranjem virtuelnog modela
3. Eliminisanje potrebe za fizičkim prototipovima
4. Proveru i poboljšanje performansi i kvaliteta postojećeg proizvoda
5. Smanjenje greške u dizajnu-optimizacijom.

CAE(Computer Aided Engineering) obuhvata korišćenje

računarskih alata za:
1.Strukturnu analizu CAD dizajniranog modela
2.Simulaciju kretanja pokretnih delova u CAD modelu
3.Redizajniranje i optimizaciju CAD modela ili već
postojećeg proizvoda.
U okviru Inženjerskih alata 2 radićemo:

1. PARAMETARSKO (GEOMETRIJSKO)
MODELIRANJE

2. KINEMATSKE SIMULACIJE

3. STRUKTURNU ANALIZU

4. METODOLOGIJE ZA PROCENU INTEGRITETA

(Pouzdanost, stepen sigurnosti, zamor…)
 CATIA- DMU Kinematics
DMU Kinematics je modul CAD/CAM softverskog paketa
CATIA koji je specijalizovan za kinematsku analizu uređaja
i mašina tj., mehanizama. Rad u ovom modulu je dosta
sličan kao rad u Assembly Desing modulu.
CATIA DMU Kinematics služi za simulaciju kretanja
mehanizama.

Pod pojmom mehanizma smatra se skup tela gde kretanje

jednog izaziva kretanje drugog tela
Strukturna analiza
 Strukturna analiza pruža mogućnost da se još u ranoj fazi
projektovanja (pre formiranja tehničke dokumentacije) dobiju
pouzdane informacije o valjanosti: pretpostavljenih dimenzija, izboru
materijala, kao i ispravnosti predviđenih konstruktivnih rešenja.
 Strukturna analiza omogućava optimizaciju tj., redizajn čitave
konstrukcije u odnosu na date zahteve i propisane uslove.
 Optimizacija se vrši prema nekim kriterijumima (zahtevima kupaca,
dizajna,tehničkim zahtevima…)
 Većina softverskih paketa u inženjerstvu, koji pružaju mogućnost
strukturne analize zasnivaju se na primeni metode konačnih
elemenata.
 Modeliranje konačnim elementima i analiza je jedna od
najpopularnijih inženjerskih aplikacija koji se nude u postojećim
CAD-CAM-CAE softverima.
Proračuni primenom metode konačnih
elemenata se koriste u:

 statičkoj, dinamičkoj analizi, analizi izvijanja

konstruktivnih delova, analizi vibracija,
akustičnoj analizi, analizi udara, analizi u
mehanici loma, u mehanici zamora
materijala,
 analizi protoka kod stišljivog fluida,
 toplotnoj analizi,
 elektromagnetnoj analizi.....
CATIA Parametarsko modeliranje
CATIA kao 3D parametarski programski sistem,
služi za kompjuterski podržano projektovanje i
konstruisanje i baziran je na interaktivnom
formiranju parametara
CATIA Parametarsko modeliranje

Parametarsko - varijacijsko modeliranje je srž

programskog paketa CATIA, koje omogućuje da se
zamisao projektanta predstavi dodavanjem parametara,
ili dimenzija koje pokreću kreiranje modela i izmene na
njima.

CATIA omogućuje da se parametrizacija sprovede u

svim geometrijskim objektima, uključujući celokupne
modele, konstruktivne elemente, pojedinačne površine i
žičane modele.
CATIA Parametarsko modeliranje
Osnovna karakteristika PLM sistema (Product lifecycle
management) zasnovan na CAD/CAM/CAE pristupu je
mogućnost paralelnog razvoja različitih vrsta modela u okviru
jednog proizvoda.

Parametarsko modeliranje zasniva se na:

•Kreiranju modela
•Primeni modelskih formi
•Parametarskom definisanju modelskih formi i modela
•Primeni relacija
•Primeni odnosa roditelj – dete
•Asocijativnosti modela
Modelske forme-Features
 Formiranje modela a samim tim i razvoja proizvoda u
CATIA okruženju zasnovano je na 3D pristupu.
 Realni proizvodi su trodimenzionalni objekti i ljudi ih na
taj način prirodno shvataju i poimaju.
 Model se stvara pomoću modelskih formi (engl.
Features).
 Modelske forme se modelu dodaju kroz modelske
operacije.
 Neke modelske operacije modelu dodaju a neke
modelu oduzimaju materijal.
 Modelske forme
 Definicija:

Modelska forma je elementarni geometrijski, inženjerski, tehnološki i proizvodni

oblik i karakteristika, odnosno osobina objekta koji se modelira.

Da bi se stvorila modelska forma, ma kog oblika prethodno je potrebno formirati

skicu/ravanske projekcije.

Skica je ravanski 2D objekat koji predstavlja profil, tj., ravansku projekciju

osnovnog baznog oblika modelske forme

Pomoću jedne skice može se dobiti više modelskih formi

Primer fičera: Slepa rupa izbušena u materijalu

Geometrijska forma: cilindar sa kupom na kraju (prečnik, dužina, ugao…)
Semantika: Rupa koja je napravljena uz pomoć bušilice ne ide celom dužinom
kroz materijal
Zavisnost roditelj-dete
 Odnos roditelj-dete je zavisnost koja je
određena redosledom formiranja modelskih formi
ili redosledom sklapanja delova u podsklop i
njihovom međusobnom povezanošću.

 Modifikacijaroditeljske modelske forme

direktno izaziva prilagođavanje svih modelskih
formi tipa dete, dok se obrnuto ne dešava.
 Zavisnost roditelj-dete
 Roditeljske modelske forme mogu postojati bez
dece, ali ne i obrnuto - modelske forme tipa deca
ne mogu se nalaziti u modelu bez svojih roditelja

 Za odnos roditelj-dete među modelskim

formama zapreminskog modela proizvoda od
presudne važnosti su:
1. Redosled formiranja modelskih formi
2. Međusobna povezanost i uslovljenost modelskih
formi u modelu
CATIA Asocijativnost
 Asocijativnost se u programu CATIA definiše
kao povezanost između dve različite funkcije,
ili objekta – kada se na jednom nivou izvrši
promena, ona se odražava na sve nivoe koji su
sa njom povezana.

 Na primer, promena na modelu sa ekstenzijom

CATPart automatski povlači za sobom promenu u
svim pogledima odgovarajućeg crteža (tipa
CATDrawing) istog dela.
 CATIA Asocijativnost
 Dvosmerna asocijativnost odnosi se na
promene u dva smera, što znači da se promena
može preneti sa modela na crtež, ili sa crteža na
model.

 CATIA prema tome predstavlja integrisani asocijativni

programski sistem, koji omogućava da se promene na
modelu odraze kroz sve povezane etape razvoja
proizvoda, što omogućava kontrolu prenošenja promena
na projektu do svih članova tima za razvoj proizvoda.
 Parametri modela
Parametri modela su promenljive koje mogu
biti geometrijske, fizičke, inženjerske i tehnološke
karakteristike modela
Svaki parametar ima svoju vrednost koja pripada
određenoj kategoriji:
◦ brojna (celobrojna, realna)
◦ znakovna,
◦ logička,
◦ fizička (masa, vreme, gustina, pritisak),
◦ geometrijska (dužina, ugao, poluprečnik….)
 Parametri modela
 Parametri se prema načinu dodeljivanja dele na:
◦ Sistemske parametre koje zadaje CAD/CAM
sistem na osnovu interne definicije modelske
forme
◦ Korisničke parametre koje zadaje korisnik
 Parametri mogu biti definisani:
1. Direktno (unošenjem vrednosti na zahtev
CAD/CAM sistema ili učitavanjem iz baze podataka
2. Indirektno (putem funkcionalnih odnosno relacionih
zavisnosti R3=R1+2*R2)
Geometrijski parametri
 Tip i broj(brojeve) parametara zavisi od tipske
forme koja se formira
Geometrijska parametrizacija

 Često se javlja potreba za formiranjem

određenih delova koji imaju manje-više
isti oblik, ali im se dimenzije i/ili pojedini
elementi razlikuju
Tabele familija delova (Design Tables)
 Kreiranje i čuvanje velikog broja modela
 Skraćivanje vremena i smanjenje rada
neophodnog za formiranje modela
 Jednostavno generisanje velikog broja varijacija
 Stvaranje tabele delova koja se može koristiti
na primer u katalozima
 Osnovu za formiranje tabele familije delova čini generički
deo
 Na osnovu njega formiraju se uzorci ili instance

Generički deo

Uzorci

R1 R2 L1 L2 L3 L4 r1
(mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm)
40 20 60 20 8 5 5
50 22 100 20 8 6 6
20 8 20 5 2 3 2
Kreiranje tabele familije delova