Diogenes z Synopy

Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Diogenes z Synopy
Διογένης της Σινώπης
Ilustracja
Diogenes – fragment obrazu Rafaela Santi Szkoła Ateńska (1509-1510)
Data i miejsce urodzenia ok. 413 r. p.n.e.
Synopa
Data i miejsce śmierci ok. 323 r. p.n.e.
Korynt
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Diogenes z Synopy, gr. Διογένης της Σινώπης Diogenes tes Sinopes (ur. ok. 413 r.
p.n.e. w Synopie, zm. ok. 323 r. p.n.e. w Koryncie) – grecki filozof,
przedstawiciel szkoły cyników[1] (nazwanej od jego przydomka – Κυνικός, Pies) i
uczeń Antystenesa. Był nauczycielem Kratesa z Teb. Starając się wprowadzić w czyn
głoszone przez siebie poglądy i zarzucając swojemu nauczycielowi sprzeciwienie się
im, stał się abnegatem.

Pomimo swych dziwnych zachowań i radykalizmu w głoszeniu pogardy dla rozkoszy

życiowych i dóbr materialnych, stał się jedną z najpopularniejszych postaci
starożytności.

Spis treści
1 Życiorys
2 Legendy
3 Zobacz też
4 Przypisy
5 Linki zewnętrzne
Życiorys
Pochodził z Synopy nad Morzem Czarnym. Jego ojciec, Hikezjos był bankierem, a
Diogenes pomagał mu przy pracy. Obaj zostali wygnani z miasta, gdy oskarżono ich o
psucie monety[2]. Diogenes przeniósł się do Aten, gdzie wstąpił do szkoły
Antystenesa. Podczas jednej ze swoich podróży odwiedził m.in. Syrakuzy, został
wzięty do niewoli przez śródziemnomorskich piratów i sprzedany jako niewolnik
Kseniadesowi, mieszkańcowi Koryntu. Diogenes zajął się wychowaniem jego dzieci. Po
śmierci, która według starożytnych historyków nastąpiła tego samego dnia, w którym
umarł Aleksander Wielki, został pochowany w Koryncie, a obywatele miasta wznieśli
na jego grobie marmurową figurę psa.

W Atenach żył według głoszonych przez siebie zasad – wolności od dóbr materialnych
(ubóstwa) i panujących norm społecznych. Według opisów Diogenesa Laertiosa,
poczynania jego imiennika z Synopy cechowały się anaideią: chodził w łachmanach,
mieszkał w beczce, a potrzeby fizjologiczne załatwiał na ulicy. Wierzył, że pomimo
oporu ludzi, należy ich skłonić do głoszonych przez siebie zasad. Jedną z tych
zasad była całkowita niezależność od otoczenia i samowystarczalność.

Idąc w swych poglądach dalej od Antystenesa, żądał, by człowiek, którego porównywał

z monetą, był odbijany innym stemplem niż dotąd, tzn. żądał zastąpienia kultury
przez naturę i odpowiadające jej życie, podobne do życia ludów barbarzyńskich i
zwierząt. Przede wszystkim domagał się zniesienia małżeństwa, wprowadzenia
wspólności kobiet i dzieci, siebie zaś nazwał pierwszym, na przekór państwu, które
strzeże kultury, kosmopolitą, obywatelem kosmosu, czyli świata. Diogenes
praktykował również ascetyzm, który jednak nie miał na celu osłabienia ciała, lecz
jego wzmocnienie dla prowadzenia życia pierwotnego, był też głosicielem cynicznego
bezwstydu, w myśl którego to, co robią wszyscy, można robić publicznie.

Legendy
Jules Bastien-Lepage, Latarnia Diogenesa, 1873
Jak głosi legenda, pewnego razu opalającego się Diogenesa odwiedził sam Aleksander
Wielki, który powiedział, że spełni jego każde życzenie. Na to Diogenes odparł, że
jego jedynym życzeniem jest, aby Aleksander przesunął się nieco, bo zasłania mu
słońce[3].

Według innej opowieści Diogenes miał przechadzać się w biały dzień po mieście z
zapaloną latarnią. Zapytany, dlaczego to czyni, odpowiedział: szukam człowieka. Od
tej pory latarnia Diogenesa jest symbolem niewiary w istnienie prawdziwego
człowieka[4].

Zobacz też
Zobacz hasło Diogenes w Wikisłowniku
Zespół Diogenesa
Przypisy
Diogenes z Synopy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-30].
A VOICE IN THE WILDERNESS, web.archive.org, 17 października 2015 [dostęp 2019-09-
26] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-17].
Plutarch: Alexander 14 (ang.). [dostęp 2013-08-22].
Władysław Kopaliński: Diogenesa beczka. W: Słownik wyrazów obcych i zwrotów
obcojęzycznych [on-line]. slownik-online.pl. [dostęp 2017-03-22]. [zarchiwizowane z
tego adresu (2013-07-02)].