KURSUS ASAS UMRAH HAJI

TALBIAH
 PENGERTIAN HAJI DAN UMRAH
PENGERTIAN HAJI

Haji Ialah Mengunjungi Baitullah Al-Haram (Kaabah) Di Makkah

Pada Bulan-bulan Haji Untuk Mengerjakan Ibadat–ibadat
Tertentu Menurut Syarat-syaratnya

PENGERTIAN UMRAH

Umrah Ialah Mengunjungi Baitullah Al-Haram (Kaabah) Di

Makkah Pada Bila-bila Masa Untuk Mengerjakan Ibadat Tertentu
Menurut Syarat-syaratnya
 SEJARAH RINGKAS HAJI
Sejarah Haji Di Bawah Syariat Rasulullah S.A.W

 Haji Telah Diwajibkan Pada Tahun Ke-5 Hijrah

 Pada Tahun Ke-6 Hijrah, Rasullullah S.A.W Mengerjakan Umrah

Dengan Disertai Oleh 1500 Orang Para Sahabat Namun
Demikian Rombongan Ini Tertahan Di Hudaibiyah.

 Pada Tahun Ke-7 Hijrah, Mereka Membuat Umrah Qada’

 Pada Tahun Ke 10 Hijrah, Rasulullah S.A.W Telah

Mengisytiharkan Untuk Menunaikan Fardhu Haji.

 Pada 25 Zulkaedah Tahun 10 Hijrah, Rasulullah S.A.W Dengan

Isteri-isteri Baginda Telah Memulakan Perjalanan Dan Diikuti
Oleh 120,000 Orang Para Sahabat.

 Haji Tersebut Dikenali Sebagai Haji Islam, Haji Akbar, Haji

Wada’
 DALIL WAJIB HAJI

Maksudnya:
“Dan Allah S.W.T mewajibkan manusia mengerjakan ibadat haji dengan
mengunjungi baitullah, iaitu sesiapa yang mampu dan berkuasa sampai
kepada-Nya. Dan sesiapa yang kufur (ingkar untuk ibadat haji) maka
sesungguhnya Allah S.W.T maha kaya (tidak berhajat kepada sesuatu pun)
dari sekalian makhluk”.
Surah Ali Imran : Ayat 97

Maksudnya:
“Dan tunaikanlah haji dan umrah kerana Allah S.W.T”.

Surah Al-baqarah : Ayat 196

KELEBIHAN HAJI DAN UMRAH
1. Mendapat Status “Tetamu Allah S.W.T”

2. Mendapat Ganjaran Yang Besar

3. Selamat Daripada Kecelakaan Seksaan Sebagai Yahudi Dan

Nasrani
4. Mendapat Syafaat Di Dalam Doa Keampunan
Rasullullah S.A.W

5. Bersih Seperti Bayi Yang Baru Dilahirkan

6. Antara Jihad Yang Paling Utama

7. Haji Yang Mabrur Tiada Balasan Melainkan Syurga

 PENGERTIAN HAJI MABRUR

Haji Mabrur : Haji Istimewa Dan

Balasannya Ialah Syurga

Haji Mardud : Haji Yang Ditolak

Dan Tidak Diterima

Sabda Rasulullah S.A.W: -

“Haji Mabrur Itu, Tidak Ada Balasan Baginya
Melainkan Syurga”
Hadis Riwayat Bukhary Dan Muslim
 SYARAT WAJIB HAJI DAN UMRAH
ISLAM
Tidak Wajib Bagi Yang Bukan Islam

Tidak Wajib Bagi Yang Belum Baligh

BERAKAL
Tidak Wajib Bagi Yang Tidak Siuman

MERDEKA
Tidak Wajib Ke Atas Hamba

Tidak Wajib Ke Atas Mereka Yang Tidak Mampu

 1. PERBEZAAN ANTARA RUKUN
DAN WAJIB UMRAH

Rukun Umrah Wajib Umrah

1 Niat Ihram Umrah

1 Niat Ihram Di Miqat
2 Tawaf
Meninggalkan Perkara
2
Larangan Dalam Ihram
3 Sa’ie

5266
4 Bergunting/Bercukur

5 Tertib Pada Semua Rukun

 PERBEZAAN ANTARA RUKUN
DAN WAJIB HAJI

Rukun Haji Wajib Haji

1 Niat Ihram Haji 1 Niat Ihram Di Miqat

Meninggalkan Perkara
Wuquf 2
2 Larangan Dalam Ihram

Tawaf 3 Mabit Di Muzdalifah

3
Melontar Jamrah
4 Sa’ie 4 Kubra Pada 10 Zulhijjah

5 Bergunting/Bercukur 5 Mabit Di Mina Pada Hari-hari

Tasyriq (11, 12, Dan 13 Zul)
Tertib Pada Melontar Ke Tiga-tiga
6
Kebanyakan Rukun 6 Jamrah Pada Hari-hari
Tasyrik (11, 12, Dan 13 Zul)
RUKUN HAJI
PENGERTIAN RUKUN HAJI

Rukun Haji Ialah Pekerjaan Yang Mesti

Dilakukan Oleh Jemaah Haji Ketika
Mengerjakan Haji.
Jika Tidak Ditunaikan, Haji Seseorang Tidak
Sah/Tidak Sempurna/Tergantung Dan Masih
Tertakluk Dengan Larangan Ihram.
 NIAT IHRAM WUQUF DI
1 HAJI 2 ARAFAH

RUKUN
HAJI 3 TAWAF HAJI
ADA 6

4 SA’IE HAJI

TERTIB PADA
6 KEBANYAKKAN BERCUKUR
RUKUN HAJI
5 ATAU
BERGUNTING
 WAJIB-WAJIB HAJI
PENGERTIAN WAJIB HAJI

Wajib Haji Ialah Pekerjaan Yang Wajib

Dilakukan Ketika Mengerjakan Haji. Jika
Tidak Mengerjakan Salah Satu
Daripadanya Haji Tersebut Tetap Sah
Tetapi Dikenakan Dam Menurut Syarat-
syaratnya Dan Menanggung Dosa Jika
Meninggalkan Perkara Tersebut Dengan
Sengaja.
 NIAT IHRAM MENINGGALKAN
1 DI MIQAT* 2 PERKARA
LARANGAN
DALAM
MASA IHRAM

WAJIB
HAJI 3 BERMALAM
(MABIT)
ADA 6 DI MUZDALIFAH

MELONTAR
*NIAT IHRAM
4 JAMRAH KUBRA
PADA 10
HENDAKLAH DI
MIQAT ATAU ZULHIJJAH
SEBELUMNYA,
INGAT SETELAH NIAT MELONTAR
IHRAM MESTILAH KETIGA-TIGA
JAGA LARANGAN 6 JAMARAT PADA 5 BERMALAM
(MABIT)
DALAM IHRAM HARI TASYRIK
DI MINA (11,12,13
ZULHIJJAH)
 2. CARA MENGERJAKAN HAJI
HAJI IFRAD
Mengerjakan Haji Dalam Bulan-
bulan Haji Kemudian
Mengerjakan Umrah Setelah
Selesai Amalan Haji – (Afdhal)
HAJI TAMATTU’
Mengerjakan Umrah Dahulu
Dalam Bulan-bulan Haji
Kemudian Mengerjakan Haji
Pada Tahun Yang Sama
HAJI QIRAN
CARA 1
Berniat mengerjakan haji dan umrah
serentak dalam bulan haji kemudian
melaksanakan semua rukun dan wajib haji.
Umrah pula dikira selesai sebaik saja selesai
menunaikan haji.
CARA 2
Berniat mengerjakan umrah sahaja, tetapi
sebelum tawaf ia berniat mengerjakan haji
kemudian melaksanakan semua rukun dan
wajib haji.
 HAJI IFRAD
MENGERJAKAN HAJI DALAM BULAN-BULAN HAJI KEMUDIAN MENGERJAKAN
UMRAH SETELAH SELESAI AMALAN HAJI – (AFDHAL)
(Walau bagaimanapun tetap dikira Haji Ifrad jika melakukan umrah
dahulu di luar bulan haji dan mengerjakan haji pada bulan-bulan haji)

NIAT MENGERJAKAN HAJI IFRAD

LAFAZNYA

NIAT SAHAJA AKU MENGERJAKAN HAJI DAN AKU

DALAM HATI BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA

LAFAZNYA

NIAT SAHAJA AKU MENGERJAKAN UMRAH DAN AKU

DALAM HATI BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA
 HAJI TAMATTU’
Mengerjakan Umrah Dahulu Dalam Bulan-bulan Haji Kemudian
Mengerjakan Haji Pada Tahun Yang Sama

NIAT MENGERJAKAN HAJI TAMATTU’

LAFAZNYA

NIAT SAHAJA AKU MENGERJAKAN UMRAH DAN AKU

DALAM HATI BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA

LAFAZNYA

NIAT SAHAJA AKU MENGERJAKAN HAJI DAN AKU

DALAM HATI BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA
 HAJI QIRAN
CARA 1
BERNIAT MENGERJAKAN HAJI DAN UMRAH SERENTAK DALAM
PADA BULAN HAJI KEMUDIAN MELAKSANAKAN SEMUA RUKUN
DAN WAJIB HAJI. UMRAH PULA DIKIRA SELESAI SEBAIK SAJA
SELESAI MENUNAIKAN HAJI (DUA DALAM SATU)

LAFAZNYA

NIAT SAHAJA AKU MENGERJAKAN HAJI DAN UMRAH

DALAM HATI DAN AKU BERIHRAM DENGAN KEDUA-DUANYA
KERANA ALLAH TAALA

CARA 2
BERNIAT MENGERJAKAN UMRAH SAHAJA, TETAPI SEBELUM
TAWAF IA BERNIAT MENGERJAKAN HAJI KEMUDIAN
MELAKSANAKAN SEMUA RUKUN DAN WAJIB HAJI.
 HAJI TAMATTU’
Mengerjakan Umrah Dahulu Dalam Bulan-bulan Haji Kemudian
Mengerjakan Haji Pada Tahun Yang Sama

LAFAZ NIAT UMRAH

LAFAZNYA

NIAT SAHAJA AKU MENGERJAKAN UMRAH DAN AKU

DALAM HATI BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA

SEMPURNAKAN SEMUA RUKUN

UMRAH DAN WAJIB UMRAH
 3. HAJI TAMATTU’

NIAT UMRAH - DILAFAZKAN APABILA MELALUI

MANA-MANA MIQAT SAMA ADA QARNUL
MANAZIL ATAU
BIR ALI (MENGIKUT KESESUAIAN KAEDAH
MASUK KE MAKKAH)
 SUNAT SEBELUM IHRAM
AMALAN SUNAT SEBELUM NIAT IHRAM
 Mengerat Kuku
 Merapikan Janggut, Misai Dan Rambut
 Menanggalkan Bulu Ketiak, Ari-ari Dan Sebagainya
 Mandi Sunat Ihram
 Mengambil Wuduk
 Memakai Wangian Pada Badan (Bukan Pada Kain Ihram)
 Memakai Minyak Rambut
 Memakai Kain Ihram Berwarna Putih
 Solat Sunat Ihram

AMALAN SUNAT SEMASA NIAT IHRAM

 Mengadap Ke Arah Kiblat
 Berada Dalam Keadaan Wuduk

AMALAN SUNAT SELEPAS BERNIAT IHRAM

 Bertalbiah, Berdoa , Bacaan Al Quran, Zikir
 Elak Dari Berbual Kosong (Lagha)
MEMAKAI PAKAIAN IHRAM
LELAKI
Dua Helai Kain Lepas (Tidak Bercantum) Sehelai
Dipakai Untuk Menutup Auratnya Di Antara Pusat Dan
Lutut Dan Sehelai Lagi Dibuat Selendang. Disunatkan
Berwarna Putih

WANITA
Pakaian Ihram Bagi Wanita Pula Hendaklah Menutup
Semua Anggota Tubuh Selain Muka Dan Dua
Pergelangan Tangan (Tiada Pakaian Khusus Seperti
Jemaah Haji Lelaki)
 Hanya Sunat Dipakai Semasa Tawaf
Yang Diiringi Dengan Sa’ie Sahaja
Atau Semasa Sa’ie Sahaja
Tidak Disunat Dipakai Secara Idtiba’
Semasa Di Lokasi Lain Seperti
Stesyen Berlepas Dan Sebagainya
Begitu Juga Ketika Solat (Makruh),
Elak Secara Idtiba’

CONTOH SELIPAR YANG

DIBERNARKAN
 CONTOH
SELIPAR YANG
DIBENARKAN

CONTOH SELIPAR YANG

DIBERNARKAN
Perhatian :
1- Elak Dari Bersolek –
Tanpa Keperluan – Elak
Fitnah Dan Riyak
2- Pastikan Aurat Di Jaga
3- Kain Telekung Yang
Bersesuaian Dan Tidak
Menampakkan Aurat
4- Stoking Dipakai – Tidak
Terlalu Nipis
Menampakkan Warna Kulit
– Syorkan Stoking Tebal
Dan Panjang
PASTIKAN NAMPAK KELIMA-LIMA
ANAK JARI
ERTI MIQAT
Ketentuan Tempat Atau Masa
Untuk Berniat Ihram Atau
Umrah
 MIQAT ZAMANI (HAJI)
1 SYAWAL 30 SYAWAL

SYAWAL

1 ZULKAEDAH 29 ZULKAEDAH

ZULKAEDAH

1 ZULHIJJAH SEBELUM TERBIT FAJAR 10 ZULHIJAH

ZULHIJJAH

Miqat Zamani Bagi Haji Ialah Bermula 1 Syawal Hingga Seketika Sebelum Terbit
Fajar Hari Yang Ke 10 Zulhijjah, Inilah Yang Dinamakan Bulan-bulan Haji, Tidak
Sah Ihram Haji Jika Dilakukan Di Luar Masa Tersebut Bahkan Jadilah Ihram Umrah
 MIQAT
TERBAHAGI KEPADA DUA

MAKANI ( TEMPAT ) ZAMANI ( MASA )

JEMAAH LUAR JEMAAH DALAM MAKKAH
MAKKAH
1. Qarnul Manazil HAJI UMRAH
2. Zul Hulaifah/Bir Ali
3. Yalamlam
4. Juhfah 1. Ji’ranah
5. Zatul Irqin 2. Tan’im
3. Hudaibiyah
TANAH HARAM/TEMPAT 4. Syumaisyi
TINGGAL DI MAKKAH 5. Tanah Halal

Peringatan HAJI
1. Miqat Makani Bagi Jemaah Haji Malaysia Yang UMRAH
Perjalanannya Terus Ke Makkah Ialah Qarnul 1 Syawal Sepanjang
Manazil Hingga Tahun Kecuali
2. Miqat Makani Bagi Jemaah Haji Malaysia Yang Sebelum Terbit Bagi Ihram/
Perjalanannya Dari Madinah Ialah Zul Hulaifah/Bir Fajar Amalan Haji
Ali 10 Zulhijjah
 MIQAT TEMPAT (MAKANI)
BIR ALI ZATUN
IRAQI

QARNUL
JI’RANAH MANAZIL
TAN’IM (22KM)
AL- JUHFAH HUDAIBIYYAH (5KM)
(29KM)
(SHUMAISHI)
ARAFAH
(22KM)
KAABAH

ADHAAT LIBN
(16KM)

YALAMLAM
 NIAT MENGERJAKAN UMRAH

LAFAZNYA

SAHAJA AKU MENGERJAKAN

NIAT/HADIRKAN UMRAH DAN BERIHRAM
DALAM HATI DENGANNYA KERANA
ALLAH TA’ALA.
 LARANGAN DALAM MASA IHRAM
MEMAKAI PAKAIAN MENEBANG/
1 BERSARUNG ATAU MEMOTONG/
BERJAHIT DAN 9 MENCABUT POKOK-
BERCANTUM (LELAKI) POKOK DI TANAH
6 HARAM
MENUTUP KEPALA MEMAKAI MINYAK DI
2 ATAU SEBAHAGIAN KEPALA ATAU
DARIPADANYA MEMBURU BINATANG
JANGGUT DAN SELAIN 10
BURUAN
DARIPADA YANG
MENUTUP MUKA TUMBUH D IPIPI & DAHI
3 (WANITA) BERKAHWIN/
11
7 MENGAHWINKAN/
MEMAKAI SARUNG MENERIMA WAKIL
MENANGGALKAN
4 TANGAN (LELAKI & KAHWIN
RAMBUT ATAU BULU
WANITA)
MELAKUKAN
MEMAKAI BAU-BAUAN 8 12 PENDAHULUAN
SAMA ADA DI BADAN, MENGERAT ATAU PERSETUBUHAN
PAKAIAN, MAKANAN MEMOTONG KUKU
5
MINUMAN ATAU MELAKUKAN
MENGHIDUNYA KE 13 PERSETUBUHAN
DALAM HIDUNG
 CARTA ALIRAN AMALAN UMRAH
RUKUN UMRAH WAJIB UMRAH
Niat Ihram Niat Ihram Umrah
1 1
Umrah Di Miqat*

2
2
Tawaf Umrah 3

Meninggalkan
4

Perkara
3 Sa’ie Umrah Larangan Semasa
Dalam Ihram
5

Bercukur/
4
Bergunting

5 Tertib Pada
Semua Rukun
TAWAF DAN PENGERTIANNYA

TAWAF UMRAH
 TAWAF
PENGERTIAN MENGELILINGI KAABAH DENGAN SYARAT–SYARATNYA

SYARAT-SYARAT SAH SUNAT – SUNAT

TAWAF JENIS – JENIS
TAWAF
TAWAF
Suci Daripada Hadas Berjalan Kaki
Suci Badan/Pakaian/Tempat
Beridtiba’ Bagi Tawaf Diiringi
Tawaf Daripada Najis Tawaf Rukun (Haji Dengan Sa’ie (Lelaki)
Menutup Aurat Atau Umrah)
Melakukan Ramal Bagi Tawaf Yang
Bermula Pada Sudut Hajarul Diiringi Dengan Sa’ie (Lelaki) 3
Aswad Dan Berniat Tawaf Jika Tawaf Qudum Pusingan Pertama
Tawaf Wada’/Sunat/Nazar
Istilam Hajarul Aswad Dan
Menjadikan Baitullah Di Sebelah Mengucupnya/Istilam Rukun
Tawaf Tahiyat Yamani Dan Tidak Mengucupnya
Kiri Dan Berjalan Ke Hadapan
Al-bait
Membaca Zikir Dan Doa
Mengelilingi Kaabah Tujuh (7)
Kali Dengan Yakin Tawaf Sunat Berturut-turut Tujuh (7) Kali
Pusingan
Berjalan Bertujuan Tawaf
Tawaf Nazar Tawaf Dengan Khusyuk Dan
Dilakukan Dalam Masjidil Haram
Tawadhuk
Dan Di Luar Dari Hijr
Ismail/Syazarwan Tawaf Wada’ Solat Sunat Tawaf
Rukun
Yamani
Hijir
Ismail

Hajar
Aswad

Ke Safa
HAJARUL ASWAD
AL HAJARUL ASWAD
A. BATAL TAWAF

1. TERBUKA AURAT DENGAN SENGAJA

2. Menyentuh Kaabah/Kelambunya Termasuk
Syazarwan

3. Terpesong Niat Seperti Sibuk Mencari Kawan

(Sehingga Terlupa Yang Dia Sedang Tawaf)

4. Menyentuh Atau Memasuki Hijr Ismail

5. Tidak Yakin Tujuh (7) Pusingan Tanpa Menambah

Satu Pusingan Untuk Menyakinkan (Sila Tambah Satu
Pusingan Jika Ragu-ragu Sama Ada Telah Cukup Tujuh Atau Tidak)
KAEDAH SAMBUNG JIKA BATAL TAWAF

1. Boleh Disambung (Pusingan Yang Terbatal Sahaja)

Ditempat Pusingan Tawaf Yang Terbatal
2. Yang Afdhal Dibuat Semula Pusingan Yang Terbatal
Sahaja Dan Bermula Di Rukun Hajarul Aswad

TAWAF/SA’IE DENGAN CARA MENYORONG KERUSI RODA

1. Jemaah Yang Disorong Dan Yang Menyorong Dikira

Mendapat Pusingan Tawaf/Sa’ie

2. Hukum Ini Berbeza Dengan Tawaf Dan Sa’ie Secara

Mendukung/Mengendong Hanya Dikira Seorang
Sahaja Yang Terhasil
 SA’IE UMRAH
PENGERTIAN

Berjalan Ulang- Alik

Antara
Bukit Safa Dan Bukit Marwah
Menurut
Syarat-syaratnya

SYARAT-SYARAT SUNAT-SUNAT
SA’IE SA’IE
 TEMPAT SA’IE DI TINGKAT ATAS (SUTOH)

SAFA

MARWAH
 BUKIT SAFA
(TEMPAT PERMULAAN SA’IE)
 BATU BUKIT SAFA
(TEMPAT PERMULAAN SA’IE)

TINGGALAN BATU
DI BUKIT SAFA
LAMPU HIJAU
(BERLARI ANAK- SUNAT BAGI JEMAAH HAJI LELAKI )
LAMPU HIJAU TERDAPAT DI LALUAN ANTARA BUKIT SAFA KE BUKIT MARWAH DAN
BUKIT MARWAH – KE BUKIT SAFA

Lampu hijau di tempat saei

Lampu hijau di tempat

saei bawah tanah
(lowerground)
 KAKI BUKIT SAFA
MENUJU KE BUKIT MARWAH

KE LALUAN SA’IE DARI BUKIT SAFA KE BUKIT MARWAH

 BUKIT MARWAH
(TEMPAT BERAKHIR SA’IE)

TINGGALAN BATU
DI BUKIT MARWAH
 SYARAT SAH SA’IE

1. Dilakukan Selepas Tawaf Sama Ada Tawaf Haji/Tawaf Qudum

(Ifrad/Qiran)/Umrah

2. Bermula Di Bukit Safa Dan Berakhir Di Bukit Marwah

3. Cukup Tujuh (7) Kali Dengan Yakin, Dikira Satu Kali Daripada Bukit Safa
Ke Bukit Marwah Dan Satu Kali Daripada Bukit Marwah Ke Bukit Safa

4. Hendaklah Sampai Ke Penghujung Tempat Sa’ie Di Kaki

Bukit Safa Dan Di Kaki Bukit Marwah (Ada Papan Tanda)

5. Hendaklah Sa’ie Di Batnulwadi (Tempat Yang Termaklum)

6. Mengekalkan Niat Sa’ie

 BANGUNAN KAWASAN SA’IE
MARWAH

420 METER
BABUS SALAM

MAQAM IBRAHIM
HIJIR TANDA HIJAU
ISMAIL

TANDA HIJAU

KAABAH

PINTU MASUK KE MAS’A SAFA

 TEMPAT SA’IE DI TINGKAT ATAS (SUTOH)

SAFA

MARWAH
 Kiraan Sa’ei

Dari kaki Bukit Safa ke Bukit

Marwah di Kira 1 dan dari
Bukit Marwah ke Bukit Safa
di kira 2
 SUNAT KETIKA MENGERJAKAN SA’IE

1. Dalam Keadaan Berwuduk

2. Dilaksanakan Selepas Mengerjakan Tawaf

3. Menuju Ke Tempat Sa’ie Melalui Pintu Safa (Bab Al-safa)

4. Menaiki Bukit Safa Dan Bukit Marwah Bagi Lelaki Sahaja

5. Mengadap Ke Arah Kaabah/Kiblat Sambil Bertakbir

6. Muwalat (Berturut-turut)
7. Melakukan Ramal (Berlari-lari Anak Apabila Sampai Di
Kawasan Yang Bertanda Lampu Hijau Bagi Lelaki Sahaja)
8. Beridtiba’ Pada Semua Pusingan (Lelaki)

9. Berdoa

10. Berjalan Kaki

 PENGERTIAN BERCUKUR ATAU BERGUNTING

Menanggalkan/Menghilangkan Sekurang – Kurangnya 3

Helai Rambut Di Kepala Dengan Menurut Syarat-syarat
Sahnya :

1– Masuk Waktu
2- Rambut Di Kepala
3- Tidak Kurang Daripada 3 Helai Rambut

Yang Afdhalnya Bercukur Bagi Lelaki Dan Bagi Wanita Memadai

Hanya Bergunting Rambut Sekadar Seruas Jari

WAKTU BERCUKUR ATAU BERGUNTING (UMRAH)

Selepas Tawaf Dan Sa’ie Dengan Sempurna

TERTIB DIKIRA SAH APABILA
RUKUN UMRAH MELAKUKAN
MENGIKUT SUSUNAN YANG
TELAH DITETAPKAN
(PERKARA YANG DAHULU DI
DAHULUKAN, PERKARA YANG
KEMUDIAN DI KEMUDIANKAN)
 CARA MENGERJAKAN UMRAH
MANDI SUNAT IHRAM
SUNAT
DI MANA-MANA
MEMAKAI PAKAIAN IHRAM WAJIB
SEBELUM BERNIAT
SEMBAHYANG SUNAT IHRAM SUNAT
DI MIQAT NIAT UMRAH RUKUN
NIAT UMRAH DI MIQAT WAJIB
SELEPAS NIAT
SEHINGGA MENINGGALKAN LARANGAN
BERGUNTING DALAM MASA BERIHRAM WAJIB
SELEPAS NIAT
SEHINGGA
TALBIAH SUNAT
MULA TAWAF
TAWAF RUKUN
DI MAS’A SA’IE RUKUN
BERCUKUR ATAU BERGUNTING RUKUN
DI MARWAH/
DI MANA-MANA
TERTIB LAKSANAKAN SEMUA RUKUN
RUKUN
Perhatian:

1– Boleh Mencukur Atau Menggunting Sama Ada Rambut Sendiri Atau

Rambut Orang Lain Apabila Telah Masuk Waktunya.

2- Afdhal Mencukur Atau Menggunting Rambut Sendiri Terlebih Dahulu

Sebelum Melakukannya Untuk Orang Lain.

3- Ketika Bergunting Jemaah Haji Wanita Hendaklah Menjaga Auratnya.

4- Hujung Rambut Juga Dikira Sah Untuk Digunting.

5- Jemaah Haji Juga Boleh Bergunting Ditempat Penginapan.

6- Bagi Jemaah Haji Lelaki Yang Botak Licin Sunat Dilalukan Mata Pisau
Di Atas Kepala.
Perhatian:

1– Kawasan Tempat Laluan Untuk Pengguna Kerusi Roda Membuat Pusingan Di

Kaki Bukit Safa Dan Bukit Marwah Telah Dikira Sampai Ke Kaki Bukit Tersebut
(Tidak Semestinya Memanjat Ke Kawasan Tinggi).

2- Jemaah Yang Berhenti Minum Air Zamzam Ketika Sa’ie Disyorkan Agar
Melangkah Sedikit Kebelakang Dari Tempat Berhenti (Minum Air Zamzam)
Sebelum Memulakan Sambungan Sa’ie.

3- Berhati-hati Dengan Kumpulan Yang Mengambil Kesempatan Mengunting

Rambut Jemaah Dan Mengenakan Bayaran Yang Mahal.

4- Tidak Ada Niat Iktikaf/Solat Tahayyat Masjid Di Kawasan Sa’ie Kerana Bukan
Kawasan Masjid. Wanita Haid Boleh Berada Dikawasan Sa’ie (Antara Safa Dan
Marwah).

5- Tidak Ada Ibadat Sa’ie Sunat.

PERGERAKAN MENGERJAKAN UMRAH BAGI JEMAAH HAJI YANG
TELAH BERADA TANAH SUCI

1-NIAT IHRAM UMRAH

2- NIAT IHRAM UMRAH DI
MIQAT
3- MENINGGALKAN LARANGAN
IHRAM MASJID TAN’IM
5 KM

4-TAWAF
5-SA’IE
6- BERCUKUR/BERGUNTING
(TAHALLUL)
7. TERTIB PADA KESEMUA
RUKUN
 PERHATIAN
Selepas sempurna ibadat umrah, jemaah haji akan bertahallul
umrah (bercukur atau gunting) dan akan menunggu sehingga
tarikh 8 Zulhijjah untuk berniat haji pula sebelum berangkat ke
Arafah menyempurnakan Ibadat Wuquf

Dalam tempoh menunggu tarikh 8 Zulhijjah, jemaah haji boleh

melakukan umrah kali kedua dan seterusnya (pahala pelaksanaan
umrah tersebut dikira mendapat pahala umrah sunat)

Selain itu, banyakkan amalan ibadat seperti Tawaf Sunat, zikir,

bacaan al-Quran dan sebagainya di Masjidil Haram

Haji Tamattu’ dikenakan Dam dengan syarat-syaratnya

Pada 8 Zulhijjah akan berangkat ke Arafah bersama dengan

jemaah haji lain (sama ada Ifrad atau Qiran)
 PERHATIAN
Pada 8 Zulhijjah perlu lakukan amalan sunat sebelum niat ihram
di bangunan penginapan (Makkah), seperti mandi sunat ihram,
kemaskan diri, solat sunat ihram dan sebagainya

Perlu melafazkan niat haji pada 8 Zulhijjah sama ada di bangunan

penginapan atau dalam bas sebelum bertolak ke Arafah
RUKUN UMRAH WAJIB UMRAH
Niat Ihram NIAT IHRAM UMRAH
1 1
Umrah DI MIQAT*

2
Tawaf Umrah
MENINGGALKAN
2 PERKARA
3 Sa’ie Umrah LARANGAN SEMASA
DALAM IHRAM
Bercukur/
4
Bergunting *Niat Ihram Umrah Adalah Rukun, Berniat Ini
Wajib Dilakukan Di Miqat (Harus Berniat Ihram
Sebelumnya)

5 Tertib Pada *Setelah Berniat Ihram (Di Miqat Atau

Semua Rukun Sebelumnya) Wajib Meninggalkan Larangan
Dalam Ihram
 REHAT
DAN
SOAL JAWAB
Maksud :

Rukun Umrah
Wajib Umrah
Miqat
Ihram
Tahallul
Tawaf
Saie
 HAJI TAMATTU’

NIAT HAJI PADA 8 ZULHIJJAH

(SETELAH SEMPURNA IBADAT
UMRAH DILAKSANAKAN)

8,9,10,11,12,13,14 / ZULHIJJAH
 PERBEZAAN ANTARA RUKUN
DAN WAJIB HAJI

Rukun Haji Wajib Haji

1 Niat Ihram Haji 1 Niat Ihram Di Miqat

Meninggalkan Perkara
Wuquf 2
2 Larangan Dalam Ihram

Tawaf 3 Mabit Di Muzdalifah

3
Melontar Jamrah
4 Sa’ie 4 Kubra Pada 10 Zulhijjah

5 Bergunting/Bercukur 5 Mabit Di Mina Pada Hari-hari

Tasyriq (11, 12, Dan 13 Zul)
Tertib Pada Melontar Ke Tiga-tiga
6
Kebanyakan Rukun 6 Jamrah Pada Hari-hari
Tasyrik (11, 12, Dan 13 Zul)
 HAJI TAMATTU’
Mengerjakan Umrah Dahulu Dalam Bulan-bulan Haji Kemudian
Mengerjakan Haji Pada Tahun Yang Sama ( Niat di MEKAH )

LAFAZ NIAT HAJI DI MEKAH

LAFAZNYA

NIAT SAHAJA AKU MENGERJAKAN HAJI DAN AKU

DALAM HATI BERIHRAM DENGANNYA KERANA ALLAH TAALA

LAFAZ NIAT HAJI DILAKSANAKAN PADA

8 ZULHIJJAH DI BANGUNAN PENGINAPAN –
MAKKAH (SEBELUM BERTOLAK KE ARAFAH)
PERGERAKAN JEMAAH MAKKAH-
ARAFAH
JARAK 21.9 KM DARI MAKKAH KE ARAFAHMUZDALIFAH
RUKUN HAJI 2 : WUQUF DI ARAFAH

Berada Di Bumi Arafah Walau Satu Saat

Sekalipun Dalam Sebarang Keadaan Bermula
Daripada Gelincir Matahari Hari 9 Zulhijjah
Sehingga Seketika Sebelum Terbit Fajar Pada
10 Zulhijjah.
 WAKTU WUQUF
Bermula Daripada Gelincir Matahari Hari 9
Zulhijjah
Hingga Seketika Sebelum
Terbit Fajar Pada Hari
10 Zulhijjah

WAKTU AFDAL WUQUF

Berwuquf Sebahagian Daripada Siang
Hari 9 Zulhijjah Dan Sebahagian Daripada
Malam 10 Zulhijjah
KHEMAH DI ARAFAH
 SYARAT BERWUQUF

• Telah Berihram Dengan Niat Haji

• Ahli Ibadat (Tidak Gila/Mabuk/
Hilang Akal/Murtad Sepanjang Masa Wuquf)
• Berada Di Bumi Arafah Walau Seketika Dalam Waktu
Wuquf
 AMALAN SUNAT
KETIKA BERWUQUF
• Solat Berjemaah
• Bertalbiah
• Berdoa, Berselawat Dan Beristighfar
• Berzikir
• Membaca Al-quran
• Solat Sunat
ERTI MABIT
Berada Di Bumi
Muzdalifah
Walaupun Seketika Mulai
Separuh Malam
10 Zulhijjah
Sehingga Sebelum
Terbit Fajar
Hari Tersebut
 BERMALAM (MABIT)
DI MUZDALIFAH

AMALAN
SUNAT

1. Talbiah
2. Berdoa
3. Berzikir PENGECUALIAN MABIT
4. Sembahyang Sunat JIKA UZUR
5. Mengutip Anak-anak Batu

1. Takut Terancam Keselamatan Diri Atau Harta

2. Menjaga Atau Menemani Orang Sakit
3. Mencari Pekerja Atau Keluarga Yang Hilang
4. Berpenyakit Dan Sukar Bermalam
5. Terpaksa Seperti Ditinggalkan Kenderaan

JIKA MENINGGALKAN MABIT TANPA UZUR SYARI’E

ADALAH BERDOSA DAN DIWAJIBKAN DAM
PERGERAKAN JEMAAH MAKKAH-ARAFAH
JARAK 21.9 KM DARI MAKKAH
KE ARAFAHMUZDALIFAH
Melontar Jamrah Kubra
Pada 10 Zulhijjah
(Hari Nahar) Di Mina
 7 BIJI

WAKTU AFDHAL WAKTU DIHARUSKAN

Selepas Tengah Malam

Pada Waktu Dhuha 10 Zulhijjah Hingga
10 Zulhijjah Sebelum Terbenam Matahari
13 Zulhijjah
 SYARAT MELONTAR JAMRAH KUBRA 10 ZULHIJJAH

1 Masuk Waktu Melontar

Melontar Dengan Batu Atau Jenis-jenisnya

2

3 Hendaklah Melontar Dengan Tangan

4 Melontar Dengan Gaya Lontar

5 Melontar Satu Persatu

6
Yakin Batu Lontaran Masuk Jamrah

7
Tujuan Tidak Terpesong Selain Melontar

8
Cukup Tujuh (7) Biji Dengan Yakin
 JAMRAH BARU
TEROWONG MUASSIM

JAMRAH SUGHRA

JAMRAH KUBRA

JAMRAH WUSTA

PERHATIAN : JARAK DI ANTARA JAMRAH SUGHRA

KE JAMRAH WUSTA IALAH 200 METER

MANAKALA JARAK ANTARA JAMRAH WUSTA

KE JAMRAH KUBRA IALAH 247 METER
 TAHALLUL IALAH
MELEPASKAN DIRI
DARIPADA LARANGAN
DALAM IHRAM
TAHALLUL UMRAH TAHALLUL HAJI

TAHALLUL
TAHALLUL TAHALLUL
UMRAH AWWAL THANI
Tahallul Awwal Terhasil Apabila Jemaah Haji Selesai
Mengerjakan Dua (2) Daripada Tiga (3) Perkara :
1. Melontar Di Jamrah Kubra
2. Tawaf Rukun Dan Sa’ie
3. Bergunting/Bercukur

Jemaah Haji Yang Telah Tahallul Awwal, Boleh Melakukan Perkara-

perkara Yang Dilarang Semasa Ihram Kecuali Tiga (3) Perkara :
1. Nikah Dan Perkara Yang Berkaitan
2. Mukadimah Persetubuhan
3. Bersetubuh
 Memakai Pakaian Menebang/Memotong/
1 Bersarung Atau Berjahit 9
Mencabut Pokok-pokok
Dan Bercantum (Lelaki) Di Tanah Haram

Menutup Kepala Atau

2 Sebahagian
Daripadanya Memburu Binatang
10 Buruan
Menutup Muka (Wanita)
3 Memakai Minyak Di
Kepala Atau Janggut Berkahwin/
11
Memakai Sarung 6 Dan Selain Daripada Mengahwinkan/
4 Tangan (Lelaki & Yang Tumbuh Di Pipi & Menerima Wakil Kahwin
Wanita) Dahi
Melakukan
Memakai Bau-bauan 12 Pendahuluan
Sama Ada Di Badan, Menanggalkan Rambut Persetubuhan
Pakaian, Makanan 7 Atau Bulu
5
Minuman Atau Melakukan
Menghidunya Ke Dalam Mengerat Atau 13 Persetubuhan
8
Hidung Memotong Kuku
Tahallul Thani Terhasil Apabila Selesai
Mengerjakan Semua Amalan Berikut :
1. Melontar Di Jamrah Kubra
2. Tawaf Dan Sa’ie
3. Bergunting/Bercukur

Setelah Selesai Tahallul Thani

Tiada Lagi Larangan Ihram
Tahallul Awwal Terhasil Dengan Melakukan Dua (2) Daripada Tiga (3) Perkara:
1. Tawaf Dan Sa’ie
2. 2. Bergunting/ Bercukur
3. Melontar Di Jamrah Kubra

1. Melontar 1. Tawaf Ifadah Dan 1. Melontar Jamrah

Jamrah Kubra Sa’ie Kubra
2. Bergunting/ 2. Bergunting/ 2. Tawaf Ifadah Dan
Bercukur Bercukur Sa’ie

TAHALLUL AWAL TAHALLUL AWAL TAHALLUL AWAL

TERHASIL TERHASIL TERHASIL DI
DI MINA DI MAKKAH MAKKAH

Apabila Terhasil Tahallul Awal, 10 Perkara Larangan Dalam Ihram Dapat

Dilakukan Melainkan
. Berkahwin/Mengahwinkan/Menerima Wakil Kahwin
. Melakukan Pendahuluan Persetubuhan
Bersetubuh
 CARTA BAGI TAHALLUL AWWAL DAN
TAHALLUL THANI

WUQUF DI ARAFAH

MABIT DI MUZDALIFAH

Di Mina DI MAKKAH
Melontar Jamrah Tawaf Ifadah dan Sa’ie
Kubra
DIMINA /
TAHALLUL AWAL Di Mana-mana
Di MINA
Di Mana-mana TERHASIL Bercukur/
Bercukur/ Bergunting
Bergunting 1. SA’IE – JIKA HAJI
TAMATTU’
Di Makkah 2. SA’IE – JIKA BELUM
Tawaf Ifadah SA’IE BAGI HAJI
IFRAD
DI MINA
Kubra
TAHALLUL THANI
TERHASIL
 PENGERTIAN BERCUKUR ATAU BERGUNTING
Menanggalkan/Menghilangkan Sekurang–kurangnya tiga
(3) Helai Rambut Di Kepala Dengan Menurut Syarat-syarat
Sahnya :

1– Masuk Waktu
2- Rambut Di Kepala
3- Tidak Kurang 3 Helai Rambut

WAKTU BERCUKUR/BERGUNTING

IA DILAKUKAN SELEPAS SEPARUH MALAM,

MALAM
10 ZULHIJJAH BAGI ORANG YANG
MENGERJAKAN HAJI.
 Berada Di Bumi Mina
Pada Malam
Hari Tasyrik
Dalam Tempoh
Lebih Separuh
Waktu Malam

BERMALAM

PADA MALAM 11, 12 & 13 ZULHIJJAH

 BERMALAM (MABIT)
DI MINA
PILIHAN MABIT

Boleh Bermalam 2 Malam

1 (Malam 11&12 Zulhijjah)
Dinamakan Nafar Awal

Boleh Bermalam 3 Malam

2 (Malam 11,12&13 Zulhijjah)
Dinamakan Nafar Thani

PENGECUALIAN MABIT
JIKA UZUR

1. Takut Terancam Keselamatan Diri Atau Harta

2. Menjaga Atau Menemani Orang Sakit
3. Mencari Pekerja Atau Keluarga Yang Hilang
4. Berpenyakit Dan Sukar Bermalam
5. Terpaksa
Melontar Ketiga-tiga Jamarat
Pada Hari Tasyrik Pada 11, 12
dan 13 Zulhijjah
SYARAT MELONTAR JAMRAH PADA 11, 12 DAN 13 ZULHIJJAH

1 Masuk Waktu Melontar

Melontar Dengan Batu Atau Jenis-jenisnya

2

3 Hendaklah Melontar Dengan Tangan

4 Melontar Dengan Gaya Lontar

5 Melontar Satu Persatu

6
Yakin Batu Lontaran Masuk Jamrah

7
Tujuan Tidak Terpesong Selain Melontar

8
Cukup Tujuh (7) Biji Dengan Yakin

*DILARANG MELONTAR UNTUK ORANG LAIN KECUALI SETELAH

MELONTAR KETIGA-TIGA JAMARAT UNTUK DIRINYA SENDIRI
 MELONTAR JAMARAT PADA 11 ZULHIJJAH
DI MINA (HARI PERTAMA TASYRIK)

MELONTAR JAMRATUL
11 ZULHIJJAH
SUGHRA,
(HARI TASYRIK PERTAMA)
WUSTA DAN KUBRA 7 BIJI 7 BIJI 7 BIJI

Selepas terbit fajar * 11 Zulhijjah hingga

WAKTU DIHARUSKAN
terbenam matahari 13 Zulhijjah

Selepas gelincir matahari 11 Zulhijjah

WAKTU AFDHAL
(Waktu Zohor)

* Mengikut Imam Arrafi’ei, Al-Asnawi dan lain-lain.

 MELONTAR JAMARAT PADA 12ZULHIJJAH
DI MINA (HARI KEDUA TASYRIK)

MELONTAR JAMRATUL
12 ZULHIJJAH
SUGHRA,
(HARI TASYRIK PERTAMA)
WUSTA DAN KUBRA 7 BIJI 7 BIJI 7 BIJI

Selepas terbit fajar * 12 Zulhijjah hingga

WAKTU DIHARUSKAN
terbenam matahari 13 Zulhijjah

Selepas gelincir matahari 12 Zulhijjah

WAKTU AFDHAL
(Waktu Zohor)

* Mengikut Imam Arrafi’ei, Al-Asnawi dan lain-lain.

 MELONTAR JAMARAT PADA 13ZULHIJJAH
DI MINA (HARI KETIGA TASYRIK)

MELONTAR JAMRATUL
13 ZULHIJJAH
SUGHRA,
(HARI TASYRIK PERTAMA)
WUSTA DAN KUBRA 7 BIJI 7 BIJI 7 BIJI

Selepas terbit fajar * 13 Zulhijjah hingga

WAKTU DIHARUSKAN
terbenam matahari 13 Zulhijjah

Selepas gelincir matahari 13 Zulhijjah

WAKTU AFDHAL
(Waktu Zohor)

* Mengikut Imam Arrafi’ei, Al-Asnawi dan lain-lain.

MELALUI TEROWONG MUASSIM - JEMAAH HAJI BERJALAN
KAKI KE TEMPAT MELONTAR

PERHATIAN : JARAK DI ANTARA PERKHEMAHAN DI MINA MUAISSIM

KE JAMRAH (TEMPAT MELONTAR) IALAH 2.5 KM –
JEMAAH HAJI PERLU BERJALAN KAKI BERULANG -ALIK 3 HARI
 PERHATIAN : INI ADALAH
PAPAN TANDA JAMRAH BUKAN
TAKUNGAN JAMRAH- JANGAN
REHAT DAN
SOAL JAWAB
Maksud :

Rukun Haji
Wajib Haji
Miqat
Ihram
Tahallul Awal Thani
Nafar Awal Thani
Jamrah
Tawaf
Saie
 Niat Umrah Niat Haji

MALAYSIA MAKKAH ARAFAH MUZDALIFAH

Miqat Qarnul • Tawaf/saei
Manazil umrah (haji
Tamattu’)
• Niat ihram • Gunting
umrah/haji • Wuquf • Bermabit
• (Tahallul)

MINA
Lontar Jamrah Kubra
MAKKAH • Bergunting
• (Tahalul Awwal)
• Bermalam di Mina 11,
MADINAH Tawaf/ saei haji 12, 13 Zul
• (Tahallul Thani) • Melontar ke 3 jamrah,
11, 12, 13 Zul
RUKUN HAJI 3 :
TAWAF HAJI
 TAWAF
PENGERTIAN MENGELILINGI KAABAH DENGAN SYARAT–SYARATNYA

SYARAT-SYARAT SAH SUNAT – SUNAT

TAWAF JENIS – JENIS
TAWAF
TAWAF
Suci Daripada Hadas Berjalan Kaki
Suci Badan/Pakaian/Tempat Beridtiba’ Bagi Tawaf Diiringi
Tawaf Daripada Najis Tawaf Rukun (Haji Dengan Sa’ie (Lelaki)
Atau Umrah)
Menutup Aurat Melakukan Ramal (Berlari anak)
Bagi Tawaf Yang Diiringi Dengan
Bermula Pada Sudut Hajarul Tawaf Qudum Sa’ie (Lelaki) 3 Pusingan Pertama
Aswad Dan Berniat Tawaf Jika
Tawaf Wada’/Sunat/Nazar
Istilam Hajarul Aswad Dan
Menjadikan Baitullah Di Sebelah Mengucupnya/Istilam Rukun
Tawaf Tahiyat Yamani Dan Tidak Mengucupnya
Kiri Dan Berjalan Ke Hadapan
Al-bait
Mengelilingi Kaabah Tujuh (7) Membaca Zikir Dan Doa
Kali Dengan Yakin
Tawaf Sunat Berturut-turut Tujuh (7) Kali
Pusingan
Berjalan Bertujuan Tawaf
Tawaf Nazar Tawaf Dengan Khusyuk Dan
Dilakukan Dalam Masjidil Haram
Tawadhuk
Dan Di Luar Dari Hijir
Ismail/Syazarwan Tawaf Wada’ Solat Sunat Tawaf
Rukun Yamani

Hijr Ismail

Hajar Aswad

Ke Safa
HAJARUL ASWAD
AL HAJARUL ASWAD
A. BATAL TAWAF

1. Terbuka Aurat Dengan Sengaja

2. Menyentuh Kaabah/Kelambunya Termasuk
Syazarwan

3. Terpesong Niat Seperti Sibuk Mencari Kawan

(Sehingga Terlupa Yang Dia Sedang Tawaf)

4. Menyentuh Atau Memasuki Hijr Ismail

5. Tidak Yakin Tujuh (7) Pusingan Tanpa Menambah

Satu Pusingan Untuk Menyakinkan (Sila Tambah Satu
Pusingan Jika Ragu-ragu Sama Ada Telah Cukup Tujuh Atau Tidak)
B. MAKRUH TAWAF TETAPI TIDAK BATAL

1. Makan/Minum Semasa Tawaf

2. Bercakap-cakap (Percakapan Yang Kurang Sopan)

Semasa Tawaf

3. Baca Doa Dengan Nyaring

4. Bercakap Menggunakan Telefon Bimbit

5. Melakukan Ramal (Berlari anak) Dalam Semua

Pusingan

6. Menahan Kentut, Buang Air Kecil Dan Air Besar

RUKUN HAJI 4 : SA’IE HAJI

PENGERTIAN

Berjalan Ulang- Alik

Antara
Bukit Safa Dan Bukit Marwah
Menurut
Syarat-syaratnya

SYARAT-SYARAT SUNAT-SUNAT
SA’IE SA’IE
 TEMPAT SA’IE DI TINGKAT ATAS (SUTOH)

SAFA

MARWAH
 SYARAT SAH SA’IE

1. Dilakukan Selepas Tawaf Sama Ada Tawaf Haji/Tawaf Qudum

(Ifrad/Qiran)/Umrah

2. Bermula Di Bukit Safa Dan Berakhir Di Bukit Marwah

3. Cukup 7 Kali Dengan Yakin, Dikira Satu Kali Daripada Bukit Safa
Ke Bukit Marwah Dan Satu Kali Daripada Bukit Marwah Ke Bukit Safa

4. Hendaklah Sampai Ke Penghujung Tempat Sa’ie Di Kaki

Bukit Safa Dan Di Kaki Bukit Marwah (Ada Papan Tanda)

5. Hendaklah Sa’ie Di Batnulwadi (Tempat Yang Termaklum)

6. Mengekalkan Niat Sa’ie

 BANGUNAN KAWASAN SA’IE
MARWAH

420 METER
BABUS SALAM

MAQAM IBRAHIM
HIJR TANDA HIJAU
ISMAIL

TANDA HIJAU

KAABAH

PINTU MASUK KE MAS’A SAFA

 PERHATIAN

SEKIRANYA TELAH
BERGUNTING/CUKUR
SEMASA DI MINA MAKA
SELEPAS SA’IE HAJI TIDAK
PERLU
BERGUNTING/CUKUR
 CARTA ALIRAN PEKERJAAN HAJI
RUKUN HAJI WAJIB HAJI
1 Niat Ihram Haji 2 Niat Di Miqat

Wuquf 3 Larangan Ihram

4

10 Tawaf 5 Bermalam Di Muzdalifah

11 Sa’ie 6 Melontar Jamrah Kubra

Pada 10 Zulhijjah

7 Bergunting/ Bercukur 8
Bermalam (Mabit) Di Mina
11,12,13 Zulhijjah

12 Tertib Pada 9 Melontar Ketiga-tiga

Jamrah Pada 11,12,13
Kebanyakkan Rukun Zulhijjah
 Rukun Haji Hendaklah Dikerjakan Dengan Tertib
Pada Kebanyakan Rukun:

Didahulukan Niat Ihram Daripada Rukun-rukun Yang

Lain, DiDahulukan Wuquf Daripada Tawaf Ifadah,
Dan Didahulukan Tawaf Daripada Sa’ie.

Tetapi Sa’ie Haji Boleh Dikerjakan Sebelum Wuquf

Dan Tawaf Rukun Bagi Mereka Yang Mengerjakan
Haji Ifrad Dan Qiran Iaitu Selepas Tawaf Qudum.

Begitu Juga Bercukur/Bergunting Boleh

Dilakukan Selepas Wuquf Apabila Telah Masuk
Waktu Dan Sebelum Tawaf Rukun.
 BAHASA - DARAH
PENGERTIAN SYARA’ - IBADAT GANTIAN YANG
MERUPAKAN BINATANG AL-AN’AM YANG
DISEMBELIH SEPERTI UNTA, LEMBU,
KAMBING/KIBASY ATAU GANTINYA
DARIPADA MAKANAN DI TANAH HARAM
ATAU PUASA YANG DIKENAKAN KE ATAS
MEREKA YANG MENUNAIKAN HAJI ATAU
UMRAH DI ATAS SEBAB-SEBAB
TERTENTU.

* Kadar Secupak = SR 5.00 (mula digunakan pada musim haji 1432H)

 SEBAB DIWAJIBKAN DAM
SEPERTI BERIKUT

Melakukan perkara-perkara yang di larang dalam masa berihram

(larangan dalam ihram)
Meninggalkan wajib haji dan umrah
Membuat Haji Tamattu’ atau Qiran (menurut syarat-syarat yang
wajib di bayar dam)
Luput wuquf di Arafah setelah berniat ihram
Meninggalkan Tawaf Wada’ tanpa uzur syari’e
Berlaku ihsar bagi orang yang telah berniat ihram (terhalang
daripada menyempurnakan wuquf di arafah, tawaf atau sa’ie dengan
sebab ketakutan daripada musuh, penyakit dan sebagainya)

Melanggar nazar semasa mengerjakan haji

 DAM TERTIB DAN TAQDIR
TERTIB: MELAKUKAN SATU DAM YANG DITETAPKAN MENGIKUT SUSUNAN, JIKA TAK MAMPU,
LAKUKAN DAM BERIKUTNYA YANG DITETAPKAN.
TAQDIR: KADAR DAM YANG TELAH DITETAPKAN OLEH SYARA’

SEBAB DI KENAKAN DAM DAM YANG DI KENAKAN

1. Ihram Tammattu’ (dengan MENYEMBELIH SEEKOR KIBAS/

syaratnya)
2. Ihram Qiran (syaratnya )
3. Tidak berihram di miqat
4. Luput wuquf di Arafah
5. Tidak melontar jamrah
6. Tidak bermalam di Mina
(dgn syarat-syaratnya)
KAMBING/ 1 PER 7 DARIPADA
LEMBU/UNTA
JIKA TIDAK BERKUASA
HENDAKLAH BERPUASA 10 HARI: TIGA (3)
HARI DI MASA IHRAM HAJI DAN TUJUH (7)
HARI APABILA IA BALIK KE TEMPATNYA
JIKA TIDAK BERUPAYA DENGAN SEBAB
TUA

7. Tidak mabit di Muzdalifah HENDAKLAH DIKELUARKAN 10 CUPAK

MAKANAN ASASI (SEPULUH CUPAK)
(dgn syaratnya)
8. Meninggalkan Tawaf Wada’ JIKA TIDAK BERDAYA JUGA

9. Melanggar nazar dalam TERTANGGUNGLAH DI ATAS

mengerjakan haji ZIMMAHNYA
 DAM TERTIB DAN TA’DIL
TERTIB: MELAKUKAN SATU DAM YANG DITETAPKAN MENGIKUT SUSUNAN, JIKA TAK MAMPU,
LAKUKAN DAM BERIKUTNYA YANG DITETAPKAN TA’DIL BERERTI APABILA SESEORANG TIDAK
BERKUASA MENGELUARKAN MAKANAN HENDAKLAH DIGANTI DENGAN BERPUASA

DAM YANG DIKENAKAN

MENYEMBELIH SEEKOR UNTA
(SUAMI SAHAJA)
SEBAB DIKENAKAN JIKA TIDAK BERKUASA
DAM
MENYEMBELIH SEEKOR LEMBU
(SUAMI SAHAJA)
Persetubuhan yang
merosakan haji, JIKA TIDAK BERKUASA
iaitu persetubuhan DIGANTIKAN DENGAN 7 EKOR KAMBING
yang dilakukan DAM
(SUAMI SAHAJA)
sebelum tahallul YANG
awwal atau sebelum DIKENAKAN
JIKA TIDAK BERKUASA
selesai kerja–kerja HENDAKLAH MEMBELI MAKANAN DENGAN
umrah. NILAI SEEKOR UNTA DAN DIBAHAGIKAN
Haji perlu di qada KEPADA FAKIR MISKIN DI TANAH HARAM
tahun berikutnya (SUAMI SAHAJA)
begitu juga qada’
umrah. JIKA TIDAK BERKUASA
HENDAKLAH BERPUASA BEBERAPA HARI
SEBANYAK BILANGAN CUPAK MAKANAN
YANG DAPAT DIBELI DENGAN NILAI SEEKOR
UNTA (SUAMI SAHAJA)
 DAM TAKHYIR DAN TAQDIR
TAKHYIR BERERTI BOLEH DIPILIH SATU DARIPADA PERKARA – PERKARA YANG DITETAPKAN.
TAQDIR: KADAR DAM YANG TELAH DITETAPKAN OLEH SYARA

SEBAB DIKENAKAN DAM

1. Membuang/mencabut/
mengunting 3 helai dan lebih
rambut/bulu dari mana-mana
DAM YANG DI KENAKAN
anggota badan
2. Memakai pakaian bersarung / MENYEMBELIH SEEKOR KIBAS /
berjahit (lelaki) KAMBING
3. Memotong / menanggalkan /
ATAU
membinasakan kuku
4. Memakai wangi-wangian samada BERSEDEKAH KEPADA 6 ORANG
di badan, pakaian, makan dan FAKIR MISKIN SEBANYAK 2 CUPAK
minuman atau menghisapnya ke MAKANAN TIAP-TIAP SEORANG
dalam hidung
ATAU
5. Menutup muka atau sebahagian
daripadanya (wanita) BERPUASA 3 HARI
6. Menutup kepala atau sebahagian
daripadanya (lelaki) NOTA : PERKARA 8 HINGGA 11
7. Memakai sarung tangan (lelaki/ BERSAMBUNG KE SLIDES 24

wanita)
 DAM TAKHYIR DAN TAQDIR

8. Memakai minyak di
kepala/janggut/semua bulu
muka selain daripada bulu
yang tumbuh di pipi dan dahi
9. Melakukan perkara
permulaan
persetubuhan
10. Melakukan persetubuhan
selepas selesai tahallul awwal
tetapi belum selesai tahallul
kedua
11. Melakukan persetubuhan
selepas persetubuhan yang
merosakkan haji
 DAM TAKHYIR DAN TA’DIL
TAKHYIR BERERTI BOLEH DIPILIH SATU DARIPADA PERKARA – PERKARA YANG
DITETAPKAN. TA’DIL BERERTI APABILA SESEORANG TIDAK BERKUASA MENGELUARKAN
MAKANAN HENDAKLAH DIGANTI DENGAN BERPUASA

SEBAB DIKENAKAN MENYEMBELIH BINATANG MENGIKUT BANDINGAN

DAM
1. Memburu binatang yang
halal di makan atau
membinasakannya di
tanah haram/halal
semasa dalam ihram
2. Memburu binatang yang
halal di makan atau
membinasakannya di
tanah haram makkah
semasa tidak beriham
*(Belalang adalah binatang buruan.)
ATAU
Memotong, menebang
Atau mencabut pokok di
Tanah haram makkah
( kecuali pokok mati )
BINATANG YANG DIBURU, JIKA RUSA BANDINGANNYA
LEMBU, JIKA KIJANG BANDINGANNYA KAMBING
ATAU
MEMBELI MAKANAN DENGAN NILAI HARGA
BINATANG BANDINGAN DAN DIBAHAGIKAN KEPADA
FAKIR DAN MISKIN DI MAKKAH
DAM
YANG ATAU
DIKENAKAN HENDAKLAH BERPUASA BEBERAPA HARI SEBANYAK
BILANGAN CUPAK MAKANAN YANG DAPAT DIBELI
DENGAN HARGA NILAINYA IAITU SATU CUPAK SATU
HARI
SAMA SEPERTI DI ATAS IAITU MENGIKUT BANDINGAN
POKOK YANG DIPOTONG / DITEBANG / DICABUT JIKA
POKOK BESAR BANDINGANNYA LEMBU, JIKA KECIK
BANDINGANNYA KAMBING
DAM
ATAU
YANG
MAKA DAMNYA SAMA SEPERTI PERATURAN DAM
DIKENAKAN
MEMBURU BINATANG BURUAN, IAITU KENA MEMBELI
MAKANANAN ATAU BERPUASA
 DAM IHSAR
DAM UNTUK MELEPASKAN DIRI DARIPADA LARANGAN IHRAM BAGI SESEORANG
YANG SUDAH BERNIAT IHRAM TETAPI TIDAK DAPAT MENYELESAIKAN RUKUN
HAJINYA ATAU RUKUN UMRAHNYA ATAU KEDUA - DUANYA
SEBAB DIKENAKAN DAM DAM YANG DIKENAKAN
Tertahan/Ditahan MENYEMBELIH SEEKOR KAMBING &
Oleh Musuh BERCUKUR/ BERGUNTING
Dalam Perjalanan JIKA TIDAK BERKUASA
Atau Terkepung / DAM
HENDAKLAH MEMBELI MAKANAN DENGAN NILAI
Berpenyakit YANG
SEEKOR KAMBING DAN DIBAHAGIKAN KEPADA
Tidak Dapat DIKENAKAN
FAKIR MISKIN DI TEMPAT TAHALLUL ITU
Masuk Ke Makkah
Sedangkan Ia JIKA TIDAK BERKUASA
Sudah Berihram HENDAKLAH BERPUASA BEBERAPA HARI
SEBANYAK BILANGAN CUPAK MAKANAN YANG
SEBAB – SEBAB LAIN DAPAT DIBELI DENGAN NILAI SEEKOR KAMBING

Dam Ihsar Juga Boleh Dipakai Untuk Menyelesaikan Masalah Wanita Yang Datang Haid
Dan Tidak Dapat Melakukan Tawaf Haji/Umrah Kerana Terpaksa Balik Segera Ke Tanah
Air. Begitu Juga Pesakit Yang Berpenyakit Berat Yang Terpaksa Dihantar Balik Ke
Malaysia Untuk Rawatan Lanjut (Kedua – Dua Golongan Ini Haji/Umrahnya Belum
Selesai). Apabila Wanita Itu Telah Suci Dan Mandi Hadath Besar, Begitu Juga Pesakit
Berat Telah Sembuh Dari Penyakitnya, Hendaklah Pergi Lagi Ke Tanah Suci Makkah
Menyelesaikan Haji/Umrahnya Yang Belum Selesai
 Cara Melaksanakan Dam Ihsar

SETELAH KELUAR DARI MAKKAH DUA (2) MARHALAH ATAU (91kilometer) ATAU LEBIH
Atau Setelah Sampai Ke Tanah Air Hendaklah :

1. Menyembelih Seekor Kambing Dan Bercukur Atau

Bergunting Dengan Niat Tahallul, Dan Daging
Sembelihan Itu Dibahagikan Kepada Fakir Miskin
Tempatan

2. Jika Tidak Mampu Hendaklah Membeli Makanan

Dengan Nilai Seekor Kambing Dan Bercukur Atau
Bergunting Dengan Niat Tahallul, Dan Makanan
Itu Dibahagikan Kepada Fakir Miskin Tempatan

3. Jika Tidak Mampu Juga Hendaklah Berpuasa

Beberapa Hari Sebanyak Bilangan Cupak
Makanan Yang Dapat Dibeli Dengan Nilai Seekor
Kambing ( 1 Cupak = 1 Hari ) Dan Bercukur Atau
Bergunting Dengan Niat Tahallul.

Dengan Berpuasa Dan Bercukur Atau Bergunting Dengan

Niat Tahallul Ihsar Itu, Maka Terhasillah Tahallulnya
Sekalipun Bilangan Hari Puasanya Belum Selesai.
 Contoh Niat Tahallul Ihsar
1 Aku Menyembelih Kambing Ini Sebagai Dam Ihsar Untuk
Tahallul NusukKu Atau

2 Aku Bercukur Atau Bergunting Bagi Tahallul NusukKu

(Haji/Umrah) Atau

Aku Bersedekah Makanan Sebagai Ganti Menyembelih

3 Kambing Dam Ihsar Untuk Tahallul NusukKu (Haji/Umrah)
Atau

4 Aku Puasa Esok Hari Sebagai Ganti Menyembelih

Kambing Dam Ihsar Untuk Tahallul
NusukKu (Haji/Umrah)
Semoga semua bakal jemaah
haji yang dikasihi
diberikan oleh Allah S.W.T
kesabaran dan ketenangan
serta didoakan mendapat
sebaik-baik ganjaran

HAJI YANG MABRUR

DAN UMRAH YANG
MAQBUL