You are on page 1of 6
“Lenuoyy opuewng ugirpa “O'Y eMY exotajouog sod spezque8u9 “00 OP aRUAMOU apg SOIR ‘HAR Depni) c) ap ouke], TeAMBeU vuaryUeD "POUPLEESLON 2p SOPION sone] So ap otadul op wpe K amysecr“{g002) weueL ONNETVD ooygtars opasap{suoa apqquodsyp orusitAto0u00 [op uponbsnq wy waed & upoesinzonut ns op wae [a TeSTRaLE tered oeuq 0] tos opeuorooaras wader as anb seqtndeaud SB] “eysond -sau sapiep op sottorozpuco wo yys9 gnbuod & wunexAloxd ja Ue usuvav usvd soouigavaise 0 saqueysodurt ezapisu0d soy en} “rod ‘tepuodsaz wsazovur a soqpno & zipwoop 4 seyunsezd ep Sosuormiudnaée soso 9p sop 6 oun xeUoTaT9f98 FrAgap ‘080 10 ‘agiovdijeoaur op osao0xd cokuy un we seiunBexd #289 SEpO} ‘ ppondsar zep ep sotrororpuio We wIS9 04 TOpEBLISOATE Tf op vaginas axomnbpe o19acord ns an warvadoud 959 op cart [2 ue 89 “paquoo fo 10g eurassoxd os0 aeaoxd of anb surexowed [PTH “unuoz agap Ou sOpUsHSOAK 1g “woDEBNSentT op URvsBoxd tun wowoyto0 setiostaosd sesunBaid se] ap Oyo [a ‘y0 ‘sonpoud 98 S99 Sf xo soniqury soy ‘sopezonfoncy saquade ap sodu Se2uoxep £9] ‘toxayar 98 an so| & soxunse Sop :SoLtaNLIO sondEKp uNzOe asxednue uapand seyunioxd soso anb & serz0staout ‘sequngaxd op atzas wun woo weunuyna ‘sazuepeDeyTe sns ap £ 02X91U00 hs ap ¥f “apIaduosap ns onb wp -aysos 68 vorrwuso{qoxd uofouNaS Bf axq0s 07x94 [9 ugloonponuy 4091 9} 52 soja1ot09 S094 ojafqo Jop UOISINSUOD eT I OINLAVO “ CARLOS A. HORSOTTI Construccién del objeto, estado del arte, estado de situacién, marco teérico En general, en los textos de metodologia de la investi- gacién se hace referencia a este componente del proceso de investigacién con expresiones tales como estado del arte, conocimiento teérico y empirico producido sobre un deter- ‘ion es una monografia, Pero Slo debe disponerse de uma monografia sino que, ademés, serd necesario decidir Ia concepcién desde Ia cual se abordard la investigacién y los conceptos y dimensiones que sean coherentes con esa concepeién. linas sociales se denomina ‘marco wvestigador por una determi- nada teorizacién desde la cual va a abordar todo su trabajo. Asi, puede haber marcos teéricos originados en Durkheim, Marx, Weber, Parsons, Gramsci, Bourdieu, Foucault, etc. Ese ‘marco orientaré la btisqueda del conocimiento disponible, lo que no excluye la buisqueda del conocimiento producido desde bros marcos tedricos sobre el objeto de investigacién. Pero, por otra parte, la expresin ‘marco teérico’ presenta algunos problemas. Bl término ‘mareo' alude a un elemento icoen el cual habria que encuadrar al objeto de investi- gacidn; el tormino tedrico' parece aludir sélo al conocimiento de ese eardcter, dejando de lado al con ito empifrico. de investigacién. No obstante, dado que ‘marco tedtico’ es una expresién difundida, no hay dificultad en adoptarla, siempre que se la entienda como un proceso de construce! ynocomo un marco rigido donde debe insertarse la situacién problemética, ‘TRMAS DE METODOLOGLA DE LA INVESTIGACION ” En qué consiste la construccién del objeto La construccién del objeto consiste en poner en conexién, Jos grapos de preguntas provisorias que se han seleccionado con el conacimiento disponible considerado 0. Dicho de otra manera, la construecién del objeto es un proceso que produce una metamorfosis de la situacién pro- blematica, ya que supone pasar de la descripcién de lo que sucede en un lugar y en un momento sociohistérico especifico a su planteo en términos tedricos y conceptuales y, por lo tanto, abstracto, Esto permitiré formular las preguntas. tificas, en las cuales se expresa un problema cientifico. Desde el punto de vista epistemoldgico, el proceso de construccién del abjeto.es un aspecto central y, aunque parti- cularmente arduo, merece una atencién y vigilancia especial porque: > elconocimiento disponible es uma herramienta para cono- cer. En el caso que se considere al conocimiento disponible como un conocimiento dentro del cual hay que encajar a Ja situacién soe’ ciendo conocimiento sobre ella, sino que se la consideraria un ejemplo més del conocimiento va producido; concepeién de sujeto cognoscente y de objeto de conocimiento y sus relaciones. La produecién de conocimiento es un proceso de transformacién reciproca entre el sujeto cognoscente y el objeto de conocimiento. El sujeto que conoce entra en relacién con el objeto por conocer desde, entre otras cosas, sus valores (tiene una ideologia, valora el insercidn social, su formacién, un contexto académico enel cual se privilegian ciertos temas y ciertas maneras de producir conocimiento, ete. Por su parte, el objeto por conocer no esté yacente, su resistencia a ser conocido en sus miiltiples aspectos ‘y componentes. Si rumpe la r jeto que conoce y el objeto por conocer, se interrumpe la interaccién efectiva entre ambas partes del proceso de conocimiento; JeuormyRsUt ugHsos By Bred sopes#o} vaituguooe & varSoSupad eyuouoine op sopexd sot ‘puos wulon Ig “ooruIUODA X oot#oBepad of uo eTUTOWOINE OP opead unaye soa op pepardard ef auon anb [euomnanst ugha e[ :geauano wo Expuey 26 onb pepordoud wf & sisyTyUE ‘ap pupten By px9s Tyn? “soortUgKIOde & soorsOSUpad sozaadse soy v axoyar as edo anb sv sod selsostaord seaungoxd op ojunuos 1g TeuoroNAASUTeRMOUOM op coUTELTE, wo vOqUETA 03 onb of ‘peazoqy] op sopead soqunstp @ Ten] Ep ssuoIoNIN -sut s¥] ap u9Nsad wf ‘TeUoINNINIsUT oarvoNpA OAeL04d [oP gwen) ey eucdsrp upronoNps ap Texopeg AT Bj and op aed v ‘on eyoayap zopesrysaauy un anb asusugdng “ex0390] uorsuoxd -r09 a2qos sofearpuasde ap uprsonptieo Bf Uo s9411200P 80] 2p suxSojopoyow seq wa parstsuoD UgTOBANEAUE Bl OP BLED TH ‘wxoyaay ugisuaadwoo ¥] ap ofeztpuaade Te vzed ByFojopoqoUr ‘oun aworde op pupordaad ey wation onb saztradop soy :;7uaND ure papuay as anb rejnovued pepardoxd wy 4 sisypUE op PEP run vf se (pn? ‘SeBojopozatu Seidoad sue op wdniv0 as anb oyuoturedns8e [9 Jod reztautos optpioap ey saytad0p op odna3 IG M19 ‘saquadop so] UeoI{de anb seBojopoiour se ‘seaped soy uuzrods anb of ‘ugiongz3eut Bf op sapepratioe sof ‘souENpE 80} wowaN aqtawnearsoazo anb SOfPATT SOT ap WOLOBULULLEIAP BL uasayar as seyundaad ap soposiaodd soquorazadnsSe So] ouwutlad OAK [op Opes opeuToyop UR ap souTINTE 80] ‘2p 2000] uggsuardtHco ap Saqeara sofeq uewHEISe anb oj x0d opednaoard g)80 sequesop op odnas un anb oseSugdng 2A, pepardord ey auon onb [es x, [2 9 [pno? -eyuaMBs wy vjsas vpresToard B aepne apend anb equngoad un “esozoqut on ppordoxd y| A sisqppuD ap peprum a] se [pA AIpIvep [FF 89 OU soeay "esaxoyuy onb «8[noTd -ced popadoad 1 ‘pepiate ¥so op ‘ oquoruryooueo azonpord suodoad 98 anb oj auqos olfonbe 52 sisxypuv op peprm ey ‘uotoeBryseact vy ap wutes Ja exqos ugHE;UOLO BioWEAd vUN so onb ‘sISTTPUE op peprim vf suerte osuarmrsou09 xronposd oprproep ey a8 anb Se] aaqos swriostaord sujundaxd ep oyumfuca 1H psauayuy anb popardoud vy & sisqpup ap poptun pj apunusareq o NOWOVONSSANI V1 Ga YJDOTOGOLA SC SYA pm oreo fos0e# wa ab wospuoigod utoenas wap seat 2p odd op “sonzinfisuoo “oqaeanncio Soreaeoys 1 “Soypezagescatesgy wo tejatey vos oe “Our ON 1 “oq fp aproniqeues 9p ossooud fw “lowes aio uetpesp ov &soyuowofosxsondne soto sea -noodsind sey ritono wo Ua os “uprnoos ap sopra © auton as orp p nao in op upton ep ‘soyrored soquarts0u09 so] xeBax8e e ‘oBeny ‘4 soqs9 op oun epeo ap oquarutaoued [8 ‘ozoMTIad ‘ropecoad wxed soquauta|a sus ap 0 soxoedse Sosa ap uorD “Tsoduroosop vy aquerpaut ezodns as ou pepyiqisoduat ese (q monpuroyqod uoroengts e[ ep sorvadse saydnyjnua so] e900 alqisoduir se (@ onb oumsy as ogustE20UC ap o9(q0 [ap UPIDoRAASHOD ap osad0ad To TE “penadsouos ofeqeay un woydury anb ‘oquatwrs010> ap opafqo jap UYHIRAYSKOD ap ONSEN O79 eoey MIs ooYT}UeL wuLo|Goud [8 Ea apsep BsEd a8 OU A oDLI993 £ oot8oqoopt ‘ooxoysty ofpouxesop un usuIAg sequauodwod & sojvadse sosg “sayuauoduros £ soqoadse soqdiypmu ouer aonb viowepras us oysand ey as ugiaduosap ns ua & ‘oseoozd tn ‘towengis wun “reva;to98 Un se woNNPUTOT GOK UOIDENAS wy o1alqo jap woronusuor nf ound sauolovo4puy soundjy 8 axquo sopeuorefox Seuie|qosd op soqUN(uoD Wa ERI, su 98 anb ows ‘sope[sre sooyriuar sewioiqord waystx0 ott ‘cargnuyep wa ‘anb asxepuaque epand “woryvuraiqoxd wor “BRITS FT ap soozi9yery 9 so01L09} ‘sooxSo[o9pI soTTaxresep so] eyuano Ue opuaruay aXnsuaD as orpNASa op o7eLqO TITS «< fopeuoroooyes wey as onb sepiostaosd swjungasd op Sopun{ttoo oj 0 Ta oytrorttyooti09 ap o49(qo owOD xInaXysTOD ours ‘eon pursiqord uoenns ef eoyrdus ‘reqooe ‘zroNpax ‘xeargoe oop axomb ou orpmase op oyalqo [a zmusu0D « ‘reorsofomaystdo viouvpiita oqurognsur Bun 9 ojonposd ‘xa90U00 wsezeqUT enb o] ap UOIRZTTEARASOP ‘bun aque viTE3s9 98 ‘TeuLS0 von PUIE[gard UOIOENATS Ef ap | o18igjor0 ojo oatAojonce oj sexpds9p v vzolnpueD Hore “OqUTS B89 IS “B389 Bp sJOpUs vl xoUDTUEW aqap LOHPHOTG -oxd ugtoungis vt ap penydosuog & woIges UoTIRIOGEIa BT « Iosoa ¥ sora sr ‘que interesa es una primera orientacién para la construccién del objeto. Determinar las disciplinas involucradas Las situaciones problematicas, por su propia naturaleza, remiten a varias disciplinas y se plantea el obstdeulo de que quienes realizan un proceso de produccién de conocimiento tienen formacién on una disciplina. Por otra parte, las con- juntos de problemas cientifieos, por lo comin, se exponen desde una sola disciplina, ir de esos obstdculos y para superar el abordaje unidisciplinar, se ha recurrido a distintos procedimientos: > La muitidisciplina. Consiste en abordar una situacién problemética desde varias disciplinas. Esto conduce a una os estancos en los cuales el especialista construye su objeto de conocimiento serie de ca] El camino para la construccién de interdiseiplina sélo puede transitarse a partir de la de- ie producir conocimiento sobre situaciones pro- blematicas por investigadores sélidamente formados en una disciplina y dispuestos a trabajar en equipo para constituir un cuerpo de coneeptos y de hipétesis comu- nes a varias disciplinas, Esto es un programa de trabajo cientifico a desarrollar. Pero el sistema vigonte para grados académicos (maes- trias, doctorados), exige una tesis individual. Esto no deberia doctorando de su tarea de buscar le considerado cientffico, en todas las disciplinas im sabia, le permitira, al ‘menos, ampliar su visin unidiseiplinar. Enel caso de ea gue sus conductores incorporen a especialistas en las dis- tintas diseiplinas involucradas y los convoquen a asumir la tarea de construir interdi Retomando los ejemplos anteriores: TEMAS DE METODOLOGIA DE La INVESTIGACTON a > Los docentes que deciden investigar las metodologia que utilizan para que los alumnos logren comprension lectora, pueden encontrar conocimiento eientifico disponible en la psicologia cognitiva, la diddctica, Ia pedagogia, la s0- ciologia oa antropologia, la administracién educacional, ete. ? Quienes decidan investigar los grados de autonomia peda: ‘s6gica y econémica en una gestion institucional tendrian que recurrir no tituciones educativas, tivo (que algo tiene que decir sobre autonomia), las ciencias de la adminis fracién, la sociologia, la psicologia y la antropologia de las organizaciones, ete Apartir de ahi comienza ol trabajo de bisqueda de cono- cimiento considerado je en esas discip] relacionado con la situacién problematica, Enel proceso de elaboracidn de la construccidn del obj se van pudiendo detectar tanto las distintas corrientes ted. ricas y el conocimiento empirico que se ha producido como consecuencia de ellas, como también conceptos, asi como los. distintos aspectos o di Yas téenicas @ instrumentos a los que se ha recurrido para obtener la informacién. Consultar, por experiencia y bibliografia, con docentes, colegas, especialistas jografia que conoce cologas © especi trabajado el tema en alguna de las linas involucradas, puede aportarle no sélo la experiencia de Ios consultados sobre el trabajo en el tema, sino también nueva bibliografia hecesaria para la construccién del objeto, Es conveniente comenzar con textos que exp diferentes posiciones tedricas y sus fundamentos para tener unpanorama de las distintas coneepciones, sus fundamentos ‘Ysus supuestos. A su vez, e508 textos incluirdn bibliografias ue permitirén profundizar en esas distintas posiciones y, opsrparep wedey as onb svatigay souoroisod sey ap Bun ‘upye exed vypadoriqia B] ap afeyoy [ap saquEa[Nsax soUOIDES -odoad ap oqunfuod [a ‘pepy{exoue’ op Jeatu JouoMt w LoxvOr ap ‘osteziue8xo xequanuT agep ‘apqisod 32s ap osv Ug, souoso}sodoad soy svz1Uv3iQ ‘aavp serquped se] & r0qne fap uproeayTIUapT B| xoWayTOD aqap EYDY EPED satiorsnfpuea sey We UeNIAOg o8 nb souororsodosd sey souorotsodoxd Se] 109 “worayduie a[opuy op Bf orwEno wor afopus ap eyeasioygig vi ap owe seypY XaovY anb yAqey "$0493 SO] IvaLIBOSA ap PEPLLLATS -od vj ap ouodsip as & sauy sore vaed sopeussrp seuresSo1d Key “wyeadonaeg vt op ofeqay fo qoovy ved svorypUrZOpUT soquanHeLiey, ap ouies Bun ap ouodstp 98 ojuoWTENIy myfos8014Qig 2 40442 ‘one ‘sequono ap seuororpuat Sef ‘sosinoes soy ap uIeUsise ap opouT [9 ‘sosanaez SOT Op ‘outnsep [a ‘sezuony ese op gun peo op oyuattaaoud sosmoaT ap O2GOU [9 ‘SosmNoox SO] ap waBLI0 :waTWGUODD UOTISeB ep souorsuatuyp 0 soyoadse so] & uapnre onb sequniard sem30 U9 vpredoaSesop onb paquy [vious eyungord wso v rapuodsax wexeg ‘aquowrwjoautp ssxepuodsar apand ou ‘opey o1jo sod “6 ‘cotigat afepzoqe unste epsop ‘opey un xod ‘opuodisar os warye npo WoIORINISUT wun op UOHSAH el op vaTUIOUODS BILOUOINE ap opea3 [op Bossa” equndaad ¥[ :o8 Tw xeiWEIape suaTATOD ‘ugtaeztrenadeouos vf A swyungoad se] kuxopisu0d [e BI—AIOA vj ‘(290 ‘wsopexedooo ugirerDose B § seuua00p 80 ‘soariooxtp sof of98 ‘eaatyooutp soy £ eotreyardoad 80 -atdoxd s0[ 0195) Sosanoas So] ap uproeUsise ep opow [o ‘eoayoniaig ‘Lopeutod “oorogprp TeLIeyuUt ‘gouTeTs) sosaNdoL sop op ougsap yo ‘eozutany eBs9 ap vu epeDap aytatuaAddd S08 -171994 9p oytoty [9 “(a “Wsopezadoo9 UoLovI20se eT op opeatsd ‘soaped soj 10d sopeSed sajaouexe ap opeatad ‘sauomuarueai0 ap opzard ‘oot qnd) eosanoo. so] ep woltz0 [9 :osuorureIoNBUY, [ep wednoo as anb sauoesNseaut UoD asxexyuOIUD gxpod warquiey, ‘O12 ‘sooryjod ‘sesiorueBr0 ‘seystwUOIoURY SODLE -981 sofepaoqe woo aszexzuosue vspog “vatyeonpe YoINANSE ‘gun ap eotuguoVe uoKseS ap ¥JWOUOMN ap OpwAR [a argos ‘oquermsou09 atonpord suodosd es JopeBuseaut ja anb eases -uodng ‘o[durefa tm rouodosd ajuatueauics vas sperm ‘oeoey sepuorde sod zwzuomoo praqap anb soytuste oyeg, “eHNI0 ap ody} 0359 uo opeuazaus opts wABY ou “IopeANsoAu! ex0Ne ‘oquerpnyso Je opesd op ugroeuLs0§ By we anb ayqusod =% sou0%s urefnuiey 2s anb sauopsisodoad sey ‘opttmnas ‘uy onb so] ¥ soruommnnsut soy £ seartions Sey & sagureexopt sepeprm su 4 ap sowtony soy ‘opezytan way an} muoIsteurTp sns £ uacnysues anb soda 7eort99) souOTISOd Wo UOIDETHoUA ns op wpanbsnq nb wa ootr9}sty oytromiour Jv UpIoUAE xeySaId oyuEZIOd suit sg ‘soydoou0e sose ap souotsuaup syj & uadnusuco and A scorBojo1xe soysondns soy uaytoydxe anb souor nq wo efeqen os ootI991 za; 9p.I¥9 ap Bea nyfo.Bonqig vy s0feqn4y -ropeBnsanut |p ered o[qruodsyp ot 0 vprooucs ou vyexorqig ceu01oI0d saxopwosnq so] apuop ‘sereluenxe £ sopeuor -Bu svoa}OTIGIG ap sor¥p ap soseq ¥ oseo0e KEE “soUxe,UT 4od epanbsng vy] ¥ ugruaye asxwysord aqap UgTgMES, 9 sojuiaraytp suse op o1dure dqueyseq euresourd un tou9} aygisod pres onb wroUwUE [ey | ap ‘ono ¥ 03893 un ap opuatonpuod pal anb wUpELEY ep Of | am sa “eottyduto 0 woLig93 ofopus ap vos ‘eyeaforqIa PT souoioisod seso ap oxjuap sepezi[ear seat ) adwo souoiesuseaur seungpe uyzeit ‘oqromarqeqaxd

You might also like