Bӝ lӑc cos nâng (raised cosine filter)

I.Mô hình hӋ thӕng truyӅn tín hiӋu trên băng tҫn cơ sӣ và

các nguӗn gây lӛi
Chúng ta xét 1 hӋ thӕng truyӅn tín hiӋu trên băng tҫn cơ sӣ :

HӋ thӕng trên gӗm có :

! Ñhӕi nguӗn phát ra các tín hiӋu nhӏ phân vӟi biên đӝ ak = {0,1}
! Îhҫn phát đưӧc mô hình hóa bҵng mӝt bӝ lӑc thông thҩp có đáp xung x(t).
! Ñênh truyӅn có đáp ӭng xung h(t), ngoài ra tín hiӋu truyӅn qua kênh còn bӏ
ҧnh hưӣng bӣi nhiӉu Gauss đưӧc thӇ hiӋn bҵng hàm n(t).
! Îhҫn thu có đáp ӭng xung c(t)

ĐӇ đơn giҧn, coi như nguӗn phát ra tín hiӋu nhӏ phân s0(t) vӟi dҥng xung Diract,
vӟi biên đӝ là 0 hoһc 1. BiӇu diӉn chuӛi tín hiӋu này như sau :

s0(t) = U
   .ak

Tín hiӋu s0(t) đi qua bӝ lӑc phát có đáp ӭng xung g(t) sӁ thành tín hiӋu s(t). Tín
hiӋu này đi qua kênh h(t) có cӝng thêm nhiӉu n(t) tín hiӋu sӁ là x(t). x(t) lҥi đi qua
bӝ lӑc thu cho đҫu ra y(t).

Tín hiӋu tҥi đҫu ra bӝ lӑc thu :

y(t) = U ak.pr(t-t0-k.T) + n0(t)

Trong đó : n0(t) = n(t)*c(t)

A.pr(t-t0) = g(t)*h(t)*c(t)
 t0 là thӡi gian trӉ do lӑc. ĐӇ đơn giҧn ta có thӃ coi thӡi gian trӉ này bҵng 0 mà
không mҩt tính tәng quát. pr(t) đưӧc chuҭn hóa sao cho pr(0) = 1

Ñhi lҩy mүu y(t) tҥi ti = i.T ta có :

y(ti) = A.ai.pr(0) + U
 ak.pr[(i-k).T] + n0(t) (*)

vӟi i = «-2,-1,0,1,2,«

Theo phương trình (*) ta có thӇ thҩy rҵng giá trӏ lҩy mүu tҥi đҫu thu vào thӡi điӇm
ti bao gӗm :

! Giá trӏ biên đӝ xung thӭ i : ai

! Biên đӝ n0(i) cӫa nhiӉu Gauss là giá trӏ biên đӝ không mong đӧi.
! Biên đӝ cӫa các xung thӭ k (vӟi kð i). Đây là thành phҫn biên đӝ không
mong đӧi vì nó có thӇ làm sai lӋch giá trӏ lҩy mүu tҥi thӡi điӇm ti.

Thành phҫn thӭ 2 và thӭ 3 chính là các nguӗn gây lӛi cho hӋ thӕng truyӅn tin
băng cơ sӣ. Trong đó thành phҫn thӭ 3 là nhiӉu giӳa các kí hiӋu (Inter Symbol
Interference , ISI) xuҩt hiӋn khi kênh có đӝ rӝng băng tҫn giӟi hҥn (phә cӫa tín
hiӋu bӏ cҳt giҧm trong miӅn tҫn sӕ do giӟi hҥn băng tҫn nên phә trong miӅn thӡi
gian bӏ kéo giãn gây nên sӵ giao thoa giӳa các kí hiӋu).

II. Ñ thuұt giҧm nhiӉu ISI

Vҩn đӅ ISI luôn tӗn tҥi trong kênh băng tҫn hҥn chӃsong vӟi kӻ thuұt truyӅn tin
sӕ, điӅu này có thӇ đưӧc giҧi quyӃt µhoàn hҧo¶nӃu tҥi thӡi điӇm lҩy mүu 1 ký
hiӋu thi các ҧnh hưӣng cӫa ký hiӋu khác phҧi dao đӝng cҳt 0, hoһc nӃu khác 0
thì phҧi xác đӏnh đưӧc giá trӏ ҧnh hưӣng là bao nhiêu. ĐiӅu này liên quan đӃn
tҥo dҥng xung p(t) (Îulse Shaping) đӇtheo đó ISI bӏ loҥi trӯ.

Theo phương trình (*) đӇ giҧi mã đúng tҥi đҫu thu ta cҫn phҧi làm cho biên đӝ
ISI tҥi thӡi điӇm lҩy mүu bҵng 0, tӭc là :

Îr[(i-k)T] = 1 khi i = k và bҵng 0 khi i k

Îhân tích điӅu kiӋn này khi chuyӇn sang vùng tҫn sӕ : Theo lý thuyӃt xӱ lý tín
hiӋu , phә cӫa tín hiӋu lҩy mүu là chӗng chұp cӫa các phiên bҧn dӏch cӫa phә
cӫa tín hiӋu đưӧc lҩy mүu p(t) nhân vӟi nhân tӱ tӍ lӋ 1/Tb . Các bưӟc dӏch là bӝi
lҫn cӫa tӕc đӝ mүu :

Î(f) = Rb.U 
 ± n.Rb) (1)

Trong đó : Rb = 1/Tb là tӕc đӝ bit/s

Mһt khác, tӯ biӇu thӭc cӫa 1 dãy xung trong miӅn thӡi gian :

p(t) = U 
i.Tb).
ð-i.Tb)

qua biӃn đәi Fourier ta đưӧc :


Î(f) =  U
i.Tb).ð
ð-i.Tb)].exp(-j2)dt

Dӵa vào điӅu kiӋn lҩy mүu không có ISI ta có :


Î(f) =  
.
).exp(-j2)dt = p(0) = 1 (2)

ÑӃt hӧp (1) và (2) ta đưӧc điӅu kiӋn đӇ ISI bҵng 0 là:

U 
 n.Rb) = Tb

Tӭc là tәng Î(f) vӟi các phiên bҧn dӏch cӫa nó là hҵng sӕ. Vӟi Î(f) là phә cӫa
tín hiӋu sau cùng đi qua hӋ thӕng gӗm : Bӝ lӑc phát , bӝ lӑc thu và kênh truyӅn.

Îhương trình trên chính là tiêu chuҭn Nyquist (Nyquist criterion)

Cách đơn giҧn nhҩt đӇ thӓa mãn điӅu kiӋn ISI bҵng 0 nói trên là hàm Î(f) có
dҥng chӳ nhұt :

Trong đó W là đӝ rӝng phә cӫa tín hiӋu xung và cũng là yêu cҫu tӕi thiӇu cӫa
hӋ thӕng đӇ truyӅn xung xác đӏnh bӣi: W=Rb/2=1/2Tb (dӉ dàng thҩy rҵng phә
này và các phiên bҧn dӏch, tӭc là đһt cҥnh nhau sӁ cho tәng là hҵng sӕ) Dҥng
sóng cӫa xung truyӅn sӁ là hàm sinc:
p(t) = sinc (2Wt)

a) Đáp ӭng tҫn sӕ (theo biên đӝ) lý tưӣng, b) Dҥng xung cơ sӣ lý tưӣng

Giá trӏ đһc biӋt cӫa tӕc đӝ bit Rb=2W gӑi là tӕc đӝ Nyquist, W gӑi là đӝ rӝng
băng Nyquist. HӋ truyӅn xung băng cơ sӣ mô tҧ như trên gӑi là hӋ có kênh
Nyquist lý tưӣng.

Tuy nhiên dҥng xung sinc không thӵc tӃ (xuҩt phát tӯ -’) đӗng thӡi p(t) giҧm
chұm theo 1/|t| khi |t| tăng (sӵ giҧm chұm này gây ҧnh hưӣng lên nhiӅu xung
khác xung quanh). Ñhi có lӛi đӗng hӗ (lӛi lҩy mүu) các phҫn cӝng vào thêm
cӫa các xung xung quanh vào mүu chính có thӇ tҥo thành chuӛi phân kǤ gây
nên lӛi lӟn .

Chúng ta có thӇ khҳc phөc nhӳng nhưӧc điӇm cӫa kênh Nyquist lý tưӣng bҵng
cách mӣ rӝng đӝ rӝng băng tҫn kênh tӯ giá trӏ tӕi thiӇu W=Rb/2 đӃn mӝt giá trӏ
thích hӧp giӳa W và 2W đӇ tҥo nên dҥng xung thӵc tӃ hơn trong miӅn thӡi gian
 III. Bӝ lӑc cos nâng (raised cosine filter)
Tên cӫa bӝ lӑc bҳt nguӗn tӯ mӝt thӵc tӃ là phҫn khác không cӫa phә tҫn sӕ
trong dҥng đơn giҧn nhҩt cӫa nó (¶=1) là hàm cosin, tăng lên ӣ phía trên
cӫa trөc ngang f.

Bӝ lӑc cos nâng là mӝt thӵc hiӋn cӫa bӝ lӑc Nyquist thông thҩp, có tính
chҩt đӕi xӭng theo trөc đӭng. Îhә cӫa nó biӇu hiӋn đӕi xӭng lҿ xung quanh giá
trӏ (1/2Tb), vӟi Tb là chu kǤ ký hiӋu cӫa hӋ thӕng thông tin. Trong miӅn tҫn sӕ bӝ
lӑc đưӧc mô tҧ bӣi công thӭc (**), là hàm hình chuông. Nó đưӧc đһc trưng bӣi hai
giá trӏ: hӋ sӕ cҳtð¶, và chu kǤ lһp cӫa ký hiӋu Tb (Tb=1/Rb vӟi Rb là tҫn sӕ ký hiӋu).

Đáp ӭng tҫn sӕ cӫa bӝ lӑc cos nâng :

Đáp ӭng tҫn sӕ này đưӧc biӇu diӉn như sau :

(**)

BiӃn đәi Fourier ngưӧc cho ta đáp ӭng thӡi gian :

 Hàm truyӅn đҥt cӫa bӝ lӑc cos nâng trong miӅn thӡi gian

Đáp ӭng này là tích cӫa 2 nhân tӱ, nhân tӱ đҫu là sinc(2Wt) đһc trưng cho kênh
Nyquist lý tưӣng, nhân tӱ thӭ 2 giҧm như 1/t2 khi t lӟn. Nhân tӱ này làm giҧm
đuôi xung hơn trưӡng hӧp kênh lý tưӣng nên sӵ truyӅn sóng nhӏ phân dùng nhӳng
xung này không nhҥy vӟi lӛi lҩy mүu. Ñhi Į=1 ta có cuӝn cҳt xoҧi, biên đӝ cӫa
đuôi p(t) dao đӝng trӣ nên nhӓ nhҩt, do đó lưӧng ISI gây nên do lӛi đӏnh thӡi mүu
sӁ giҧm khi Į tăng tӯ 0 đӃn 1. Ñhi Į=1 :

Và đáp ӭng thӡi gian :

Đáp ӭng này thӇ hiӋn 2 tính chҩt :

 - Tҥi t = Tb/2 = 1/4W chúng ta có p(t)=0.5 tӭc là đӝ rông xung ӣ mӭc nӱa
biên đӝbҵng đӝ dài bit Tb

- Có các điӇm cҳt 0 : t = 3Tb/2 , 5Tb/2«bә sung thêm các điӇm cҳt 0 thông
thưӡng tҥi t= Tb , 2Tb,«

Hai tính chҩt này rҩt có lӧi đӇ tách thông tin thӡi gian tӯ tín hiӋu nhұn đưӧc đӇ
thӵc hiӋn đӗng bӝ. Tuy nhiên giá phҧi trҧ cho tính chҩt này là đӝ rӝng kênh gҩp 2
lҫn so vӟi kênh lý tưӣng khi Į=0
 ð