Professional Documents
Culture Documents
CHƯƠNG 1
.c
ng
HỒ QUANG ĐIỆN
co
an
th
o ng
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
KHÁI NIỆM CHUNG
om
B¶n chÊt cña hå quang ®iÖn lµ hiÖn t-îng
.c
phãng ®iÖn trong chÊt khÝ víi mËt ®é dßng ®iÖn
ng
rÊt lín ( tíi kho¶ng 102 ®Õn 103 A/mm2) cã nhiÖt
co
an
®é rÊt cao (tíi kho¶ng 5000 ®Õn 60000C ) vµ
th
ng
th--êng kÌm theo hiÖn t-îng ph¸t s¸ng.
o
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
KHÁI NIỆM CHUNG
om
Hå quang ®iÖn cã Ých : Hå quang ®iÖn thùc
.c
sù cã Ých khi ®-îc sö dông trong c¸c lÜnh vùc nh-
ng
hµn ®iÖn, luyÖn thÐp,...nh÷ng lóc nµy hå quang cÇn
co
an
®-îc duy tr× ch¸y æn ®Þnh.
th
o ng
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
KHÁI NIỆM CHUNG
om
Hå quang ®iÖn cã h¹i : Khi ®ãng c¾t c¸c thiÕt
.c
bÞ ®iÖn nh- cont¾ct¬, cÇu dao, m¸y c¾t,...hå quang
ng
sÏ xuÊt hiÖn gi÷a c¸c cÆp tiÕp ®iÓm.
co
Hå quang ch¸y nµy l©u sau khi thiÕt bÞ ®iÖn ®·
an
th
®ãng c¾t sÏ lµm h- h¹i c¸c tiÕp ®iÓm vµ b¶n th©n
ng
thiÕt bÞ ®iÖn.
o
du
tin cËy cña thiÕt bÞ ®iÖn yªu cÇu ph¶i tiÕn hµnh dËp
t¾t hå quang cµng nhanh cµng tèt.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Vïng K Vïng th©n Vïng A
om
.c
K A
ng
E
co
V
an
EK
th
UA
EK
o ng
du
UTh
u
cu
EA UK
Eth
Ihq m
CuuDuongThanCong.com
H×nh : §Æc tÝnh hå quang ®iÖn
https://fb.com/tailieudientucntt
ĐẶC TÍNH HỒ QUANG ĐIỆN MỘT CHIỀU
om
Uhq
.c
l
ng
200
co
an
150
th
ng
50mm
o
100
du
50 20
u
cu
0 I
0 2 4 6 8 10 12
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
QUÁ TRÌNH PHÁT SINH HỒ QUANG
Hå quang ®iÖn ph¸t sinh lµ do m«i tr-êng
om
.c
gi÷a c¸c ®iÖn cùc (hoÆc gi÷a c¸c cÆp tiÕp ®iÓm) bÞ
ng
ion hãa (xuÊt hiÖn c¸c h¹t dÉn ®iÖn).
co
Ion hãa cã thÓ x¶y ra b»ng c¸c con ®-êng
an
th
kh¸c nhau duíi t¸c dông cña ¸nh s¸ng, nhiÖt ®é,
ng
®iÖn tr-êng m¹nh,....
o
du
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
QUÁ TRÌNH PHÁT SINH HỒ QUANG
Trong thùc tÕ qu¸ tr×nh ph¸t sinh hå quang
om
®iÖn cã nh÷ng d¹ng ion hãa sau :
.c
Qu¸ tr×nh ph¸t x¹ ®iÖn tö nhiÖt ;
ng
co
Qu¸ tr×nh tù ph¸t x¹ ®iÖn tö ;
an
th
Qu¸ tr×nh ion hãa do va ch¹m;
ng
Qu¸ tr×nh ion hãa do nhiÖt .
o
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
SỰ PHÁT XẠ ĐIỆN TỬ NHIỆT
§iÖn cùc vµ tiÕp ®iÓm ®-îc chÕ t¹o tõ kim lo¹i,
om
mµ trong cÊu tróc kim lo¹i lu«n lu«n tån t¹i c¸c ®iÖn
.c
tö tù do chuyÓn ®éng vÒ mäi h--íng trong quü ®¹o
ng
co
cña cÊu tróc h¹t nh©n nguyªn tö.
an
Khi tiÕp ®iÓm b¾t ®Çu më ra lùc nÐn vµo tiÕp
th
ng
®iÓm gi¶m dÇn khiÕn ®iÖn trë tiÕp xóc t¨ng lªn chç
o
tiÕp xóc, dßng ®iÖn bÞ th¾t l¹i dÉn ®Õn mËt ®é dßng
du
u
®iÖn t¨ng rÊt lín lµm nãng c¸c ®iÖn cùc (nhÊt lµ ë
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
SỰ PHÁT XẠ ĐIỆN TỬ NHIỆT
om
Khi bÞ ®èt nãng, ®éng n¨ng cña c¸c ®iÖn tö
.c
t¨ng nhanh ®Õn khi n¨ng l-îng nhËn W®n ®--îc lín
ng
h¬n c«ng tho¸t At liªn kÕt h¹t nh©n th× ®iÖn tö sÏ
co
an
tho¸t ra khái bÒ mÆt cùc ©m trë thµnh ®iÖn tù do.
th
Qu¸ tr×nh nµy phô thuéc vµo nhiÖt ®é ®iÖn cùc,
o ng
du
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
SỰ PHÁT XẠ ĐIỆN TỬ
Khi tiÕp ®iÓm hay ®iÖn cùc võa më ra lóc ®Çu
om
kho¶ng c¸ch cßn rÊt bÐ.
.c
ng
NÕu cã mét ®iÖn tr-êng ®ñ lín ®Æt lªn ®iÖn cùc
co
(nhÊt lµ vïng cùc ©m cã kho¶ng c¸ch nhá cã thÓ tíi
an
hµng triÖu V/cm), víi c-êng ®é ®iÖn tr-êng lín ë
th
ng
cùc ©m c¸c ®iÖn tö tù do ®-îc cung cÊp thªm n¨ng
o
om
nhiÖt ®é cao hoÆc cña ®iÖn tr-êng lín (mµ th«ng
.c
th-êng lµ c¶ hai) th× c¸c ®iÖn tö tù do sÏ ph¸t sinh
ng
co
chuyÓn ®éng tõ cùc d--¬ng sang cùc ©m.
an
Do ®iÖn tr-êng rÊt lín nªn c¸c ®iÖn tö chuyÓn
th
ng
®éng víi tèc ®é rÊt cao. Trªn ®-êng ®i c¸c ®iÖn tö
o
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
ION HÓA DO VA CHẠM
C¸c phÇn tö mang ®iÖn nµy l¹i tiÕp tôc tham gia
om
chuyÓn ®éng vµ va ch¹m ®Ó lµm xuÊt hiÖn c¸c phÇn
.c
tö mang ®iÖn kh¸c.
ng
co
Do vËy mµ sè l-îng c¸c phÇn tö mang ®iÖn t¨ng
an
lªn kh«ng ngõng, lµm mËt ®é ®iÖn tÝch trong
th
ng
kho¶ng kh«ng gian gi÷a c¸c tiÕp ®iÓm rÊt lín.
o
du
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
ION HÓA DO NHIỆT
Do cã c¸c qóa tr×nh ph¸t x¹ ®iÖn tö vµ ion hãa
om
do va ch¹m, mét l-îng lín n¨ng l-îng ®-îc gi¶i
.c
phãng lµm nhiÖt ®é vïng hå quang t¨ng cao vµ
ng
th-êng kÌm theo hiÖn t-îng ph¸t s¸ng.
co
an
NhiÖt ®é khÝ cµng t¨ng th× tèc ®é chuyÓn ®éng
th
cña c¸c phÇn tö khÝ cµng t¨ng vµ sè lÇn va ch¹m do
ng
®ã còng cµng t¨ng lªn.
o
du
thµnh c¸c nguyªn tö. Cßn l-îng c¸c ion hãa t¨ng
lªn do va ch¹m khi nhiÖt ®é t¨ng th× gäi ®ã lµ l-îng
ion hãa do nhiÖt.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
QUÁ TRÌNH DẬP TẮT HỒ QUANG
Hå quang ®iÖn sÏ bÞ dËp t¾t khi m«i tr-êng
om
gi÷a c¸c ®iÖn cùc kh«ng cßn dÉn ®iÖn hay nãi c¸ch
.c
kh¸c hå quang ®iÖn sÏ t¾t khi cã qu¸ tr×nh ph¶n ion
ng
co
hãa x¶y ra m¹nh h¬n qu¸ tr×nh ion hãa.
an
Ngoµi qu¸ tr×nh ph©n li ®· nãi trªn, song song
th
ng
víi qu¸ tr×nh ion hãa cßn cã c¸c qu¸ tr×nh ph¶n ion
o
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
HIỆN TƯỢNG TÁI HỢP
Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng c¸c h¹t mang ®iÖn
om
tr¸i dÊu va ch¹m nhau, t¹o thµnh c¸c h¹t trung hßa.
.c
ng
Trong lÝ thuyÕt ®· chøng minh tèc ®é t¸i hîp :
co
TØ lÖ nghÞch víi b×nh ph-¬ng ®-êng kÝnh
an
th
HQ ng
Hå quang tiÕp xóc víi m«I tr-êng ®iÖn
o
du
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
HIỆN TƯỢNG KHUẾCH TÁN
HiÖn t-îng c¸c h¹t tÝch ®iÖn di chuyÓn tõ vïng
om
cã mËt ®é ®iÖn tÝch cao (vïng hå quang) ra vïng
.c
xung quanh cã mËt ®é ®iÖn tÝch thÊp, lµm gi¶m sè
ng
co
l-îng ion trong vïng hå qung gäi lµ hiÖn t-îng
an
khuÕch t¸n.
th
ng
C¸c ®iÖn tö vµ ion d-¬ng khuÕch t¸n däc theo
o
d-¬ng.
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
HIỆN TƯỢNG KHUẾCH TÁN
Qu¸ tr×nh khuÕch t¸n ®Æc tr-ng b»ng tèc ®é
om
khuÕch t¸n. Sù khuÕch t¸n cµng nhanh hå quang
.c
cµng nhanh bÞ t¾t. §Ó t¨ng qu¸ tr×nh khuÕch t¸n
ng
co
ng-êi ta th-êng t×m c¸ch kÐo dµi ngän löa hå
an
quang.
th
o ng
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
om
HỒ QUANG ĐIỆN
.c
ng
MỘT CHIỀU
co
an
th
o ng
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
HỒ QUANG ĐIỆN MỘT CHIỀU
om
- U0
Víi U0 lµ ®iÖn ¸p +
.c
nguån , m¹ch cã ®iÖn trë R
ng
R, m¹ch cã ®iÖn c¶m
co
i
m¹ch L vµ rhq ®Æc tr-ng L
an
th
rth
cho ®iÖn trë hå quang ng
víi ®iÖn ¸p hå quang lµ
o
du
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
HỒ QUANG ĐIỆN MỘT CHIỀU
om
Theo ®Þnh luËt KiÕchèp II, ta cã ph--¬ng tr×nh
.c
c©n b»ng ®iÖn ¸p trong m¹ch khi më tiÕp ®iÓm vµ
ng
hå quang b¾t ®Çu ch¸y nh- sau :
co
di
an
U i.R iR L
th
0 hq
ng dt
di
o
U U U L
du
0 R hq
dt
Víi UR : lµ ®iÖn ¸p r¬i trªn ®iÖn trë.
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
HỒ QUANG ĐIỆN MỘT CHIỀU
om
Khi hå quang ch¸y æn ®Þnh th× dßng ®iÖn kh«ng ®æi.
.c
di
ng
i I const L 0
co
dt
Do ®ã ph--¬ng tr×nh c©n b»ng ¸p sÏ lµ :
an
th
ng
U U U I .R I .r
o
0 R hq hq
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
HỒ QUANG ĐIỆN MỘT CHIỀU
om
U[V]
.c
ng
Ldi/dt< 0
1
co
U0
an
A UR
th
ng
Ldi/dt>0
o
du
3 2
Ldi/dt< 0
u
cu
Uhq B
I[A]
IA IB
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
ĐIỀU KIỆN DẬP TẮT HỒ QUANG ĐIỆN
om
Âãø coï thãø dáûp tàõt âæåüc häö quang âiãûn mäüt
.c
chiãöu cáön loaûi boí âæåüc âiãøm häö quang chaïy äøn
ng
âënh (âiãøm B).
co
Trãn âàûc tênh ta nháûn tháúy seî khäng coï âiãøm
an
th
chaïy äøn âënh khi âæåìng âàûc tênh 3 (âiãûn aïp trãn
ng
häö quang) cao hån âæåìng âàûc tênh 2 nhæ hçnh
o
du
(tæïc laì häö quang seî tàõt khi Uhq> U0- UR)
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
ĐIỀU KIỆN DẬP TẮT HỒ QUANG ĐIỆN
om
.c
hiãûn hai biãûn phaïp laì tàng âäü daìi häö quang(tàng
ng
l) vaì giaím nhiãût âäü vuìng häö quang xuäúng, âàûc
co
tênh nhæ hçnh.
an
U [V]
th
o ng
du
3
u
cu
I [A]
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
ĐIỀU KIỆN DẬP TẮT HỒ QUANG ĐIỆN
om
.c
U [V] U [V]
ng
co
T2<T
an
L2>L1
T1
th
ng 1
L1
o
du
I[A] I[A]
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
QÚA ĐIỆN ÁP HQĐ MỘT CHIỀU
om
Khi càõt maûch âiãûn mäüt chiãöu thæåìng xaíy ra quaï
.c
âiãûn aïp, khi åí maûch coï âiãûn caím låïn nãúu täúc âäü càõt
ng
caìng nhanh thç quaï âiãûn aïp caìng låïn.
co
Nãúu taûi thåìi âiãøm càõt coï I= 0 thç :
an
di
th U L u hq
ng
0
o
dt
du
Hay ta coï :
di
u
cu
u hq U 0
L U
dt
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
QÚA ĐIỆN ÁP HQĐ MỘT CHIỀU
om
U laì trë säú quaï âiãûn aïp xoay chiãöu.
.c
Trong maûch mäüt chiãöu laìm viãûc våïi cäng
ng
suáút låïn laûi coï nhiãöu voìng dáy khi dáûp häö quang
co
âiãûn quaï âiãûn aïp seî xaíy ra ráút låïn coï thãø gáy
an
th
âaïnh thuíng caïch âiãûn vaì hæ hoíng thiãút bë.
ng
Âãø haûn chãú hiãûn tæåüng quaï âiãûn aïp ngæåìi ta
o
du
song våïi phuû taíi. Maûch naìy coï thãø laì âiãûn tråí,
âiãûn tråí vaì tuû näúi tiãúp hoàûc mäüt chènh læu màõc
ngæåüc
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
QÚA ĐIỆN ÁP HQĐ MỘT CHIỀU
om
R C R
.c
ng
co
an
th
Zt (R,L) o ng Zt (R,L)
D
du
u
cu
Zt (R,L)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
om
HỒ QUANG ĐIỆN
.c
ng
XOAY CHIỀU
co
an
th
o ng
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
KHÁI NIỆM CHUNG
om
ÅÍ häö quang âiãûn xoay chiãöu, doìng âiãûn vaì
.c
âiãûn aïp nguäön biãún thiãn tuáön hoaìn theo táön säú
ng
læåïi âiãûn.
co
Vç häö quang laì âiãûn tråí phi tuyãún nãn doìng
an
th
âiãûn vaì âiãûn aïp cuía hoì quang truìng pha nhau.
ng
Taûi thåìi âiãøm doìng âiãûn âi qua âiãøm 0, häö
o
du
om
Khi häö
U[V]
.c
quang âiãûn xoay
ng
chiãöu âang chaïy
co
Uch
ta âæa doìng âiãûn
an
Ut
th
vaì âiãûn aïp cuía häö ng i(t )
quang vaìo dao
o
du
âäüng kê ta seî t
u
1
cuía doìng âiãûn vaì
2
âiãûn aïp häö quang
nhæ hçnh CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
KHÁI NIỆM CHUNG
om
Trong 1/4 chu kyì âáöu, âiãûn aïp HQ tàng
.c
nhanh âãún tri säú Uch (theo âiãûn aïp nguäön). Khi
ng
HQ chaïy, âiãûn aïp giaím dáön.
co
Doìng âiãûn tàng tæì 0 âãún âiãøm chaïy, doìng
an
th
tàng maûnh vaì khi t = T/4, doìng âiãûn âaût trë säú
ng
cæûc âaûi vaì âiãûn aïp HQ gáön nhæ khäng âäøi.
o
du
dáön, âãún thåìi âiãøm tàõt, âiãûn aïp HQ tàng sau âoï
suy giaím vãö 0 vaì doìng âiãûn tråí vãö 0.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
KHÁI NIỆM CHUNG
om
Tæì daûng U
.c
soïng thu âæåüc Uch
ng
trãn maìn hçnh
co
dao âäüng kê ta Ut
an
th
xáy dæûng âæåüc ng
âàûc tênh Vän - I
o
du
Am pe (V-A) cuía
u
om
.c
tråí thuáön dãù dáûp häö quang hån trong maûch coï
ng
taíi âiãûn caím.
co
Båíi åí maûch thuáön tråí khi doìng âiãûn qua trë
an
th
säú khäng (thåìi gian i=0 thæûc tãú keïo daìi khoaíng
ng
0,1) thç âiãûn aïp nguäön cuîng bàòng khäng (truìng
o
du
pha).
u
cu
om
.c
trë säú 0 thç khäng âæåüc cung cáúp nàng læåüng. Mäi
ng
træåìng häö quang máút dáön tênh dáùn âiãûn vaì tråí
co
thaình caïch âiãûn.
an
th
Nãúu âäü caïch âiãûn naìy âuí låïn vaì âiãûn aïp nguäön
ng
khäng âuí duy trç phoïng âiãûn laûi thç häö quang seî tàõt
o
du
hàón.
u
cu
Âãø âaïnh giaï mæïc âäü caïch âiãûn cuía âiãûn mäi
vuìng häö quang laì låïn hay beï ngæåìi ta duìng khaïi
niãûm âiãûn aïp choüc thuíng. Âiãûn aïp choüc thuíng ( Uch.t
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
DẬP TẮT HQĐ XOAY CHIỀU
Quaï trçnh dáûp tàõt häö quang âiãûn xoay chiãöu
om
.c
khäng nhæîng tuìy thuäüc vaìo tæång quan giæîa âäü
ng
låïn cuía âiãûn aïp choüc thuíng våïi âäü låïn cuía âiãûn
co
aïp häö quang maì coìn phuû thuäüc tæång quan giæîa
an
th
täúc âäü tàng cuía chuïng. U[V] ng
o
du
1
u
cu
150 250V
I[A]
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
om
.c
BIỆN PHÁP VÀ TRANG BỊ
ng
DẬP HỒ QUANG TRONG
co
an
THIẾT BỊ ĐIỆN th
ng
o
du
u
cu
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
CÁC YÊU CẦU DẬP HQ
Trong thåìi gian ngàõn phaíi dáûp tàõt âæåüc häö
om
.c
quang, haûn chãú phaûm vi chaïy häö quang laì nhoí
ng
nháút.
co
an
Täúc âäü âoïng måí tiãúp âiãøm phaíi låïn.
th
Nàng læåüng häö quang sinh ra phaíi beï, âiãûn
o ng
du
quang.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
CÁC NGUYÊN TẮC DẬP HQ
Keïo daìi ngoün læía häö quang.
om
.c
Duìng nàng læåüng häö quang sinh ra âãø tæû
ng
dáûp.
co
Duìng nàng læåüng nguäön ngoaìi âãø dáûp.
an
th
Chia häö quang thaình nhiãöu pháön ngàõn âãø
o ng
dáûp.
du
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
DẬP HQ TRONG THIẾT BỊ HẠ ÁP
Keïo daìi häö quang âiãûn bàòng cå khê
om
.c
Duìng cuäün dáy thäøi tæì kãút håüp buäöng dáûp häö
ng
quang
co
Duìng buäöng dáûp häö quang coï khe håí quanh
an
co
th
ng
Phán chia häö quang ra laìm nhiãöu âoaûn ngàõn
o
du
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
DẬP HQ TRONG THIẾT BỊ HẠ CAO ÁP
om
.c
phán chia häö quang
ng
Dáûp häö quang bàòng khê neïn
co
Dáûp häö quang bàòng caïch duìng váût liãûu tæû
an
sinh khê
th
ng
Dáûp häö quang trong chán khäng
o
du
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt