ĐẠO ĐỨC KINH DOANH

1/ Qua các phương tiện truyền thông báo chí, vấn đề giải cứu khoai
lang cho bà con nông dân ở tỉnh Vĩnh Long. Dựa vào môn đạo đức kinh
doanh bạn hãy cho biết những suy nghĩ của bạn và việc làm của gia
đình bạn về vấn đề trên

Và i thá ng vừ a qua việc giả i cứ u khoai lang tím Nhậ t ở “Vương quố c khoai
lang” Vĩnh Long là chủ đề đượ c rấ t nhiều ngườ i quan tâ m. Do dịch bệnh
Covid nên khoai lang tím khô ng xuấ t khẩ u cho cá c nướ c, bị hạ n chế vậ n
chuyển sang cá c tỉnh, thà nh phố khá c vì vậ y nă m nay khoai lang tím tồ n
đọ ng rấ t nhiều, gâ y thiệt hạ i rấ t lớ n cho bà con.

Chính phủ , chính quyền địa phương đã ra cô ng vă n kêu gọ i mọ i ngườ i ủ ng

hộ , chung tay giả i cứ u khoai lang, giú p đỡ bà con. Hưở ng ứ ng lờ i kêu gọ i ấ y
rấ t nhiều thà nh phố đã ủ ng hộ mua khoai vớ i số lượ ng lớ n mong bù đắ p tổ n
thấ t, giú p bà con bướ c qua khó khă n nà y. Thà nh phố Hồ Chí Minh là ví dụ
điển hình, dù dịch bệnh bù ng phá t mạ nh mẽ ở thà nh phố nhưng họ vẫ n cố
gắ ng giú p sứ c, tuâ n thủ quy tắ c 5K khi mua bá n khoai lang. Cá c cử a hà ng,
cá c thương lá i buô n cũ ng vậ y. Qua bá o chí, cũ ng như qua nhữ ng việc mình
đã thấ y đã là m và dự a và o mô n Đạ o đứ c kinh doanh mình đã nhậ n ra rấ t
nhiều điều tố t cũ ng như nhiều vấ n đề cầ n khắ c phụ c về việc giả i cứ u khoai
lang ở tỉnh Vĩnh Long.

Nhiều cử a hà ng, thương lá i bá n khoai lang vớ i 3.000đ=>15.000đ/kg, rẻ hơn

nhiều so vớ i nhữ ng nă m trướ c, họ k ép giá nô ng dâ n, bá n đú ng giá , đú ng số
lượ ng cho khá ch hà ng, bá n trong thờ i kì dịch bệnh nên luô n tuâ n thủ
nghiêm chỉnh quy tắ c 5K bả o vệ an toà n cho mọ i ngườ i. Nhữ ng cử a hà ng,
thương lá i nà y đã thể hiện đượ c tính trung thự c trong kinh doanh, tô n
trọ ng con ngườ i, có trá ch nhiệm vớ i xã hộ i khi tuâ n thủ bả o vệ an toà n
trong dịch bệnh. Nhâ n viên bá n hà ng, giao hà ng, vâ n chuyển hầ u như đều
đượ c ngườ i chủ quan tâ m chă m só c, đã có nhiều bà i bá o cũ ng như nhiều bà i
phỏ ng vấ n minh chứ ng đượ c điều đó . “Bá n khoai lang ủ ng hộ hỗ trợ ngườ i
dâ n tỉnh Vĩnh Long nên lợ i nhuậ n mang lạ i k nhiều nhưng tô i vẫ n trả đú ng
lương và thưở ng cho nhâ n viên. Dịch bệnh ai cũ ng khó khă n mình có thể
giú p ai đượ c thì giú p” chủ cử a hà ng ở quậ n Gò Vấ p, tp HCM tl phỏ ng vấ n
bá o Cafef, và có rấ t nhiều nhữ ng chủ củ a hà ng khá c thự c hiện việc nà y.
Ngườ i dâ n Vĩnh Long dù thấ y mọ i ngườ i ủ ng hộ mua khoai rấ t nhiều, mua
vs số lượ ng lớ n nhưng họ k nâ ng giá cũ ng như luô n bá n hà ng chấ t lượ ng
cho. Giá bá n hầ u như cá c cử a hà ng đều trong khoả ng 3.000đ=>15.000đ/kg,
ai cũ ng mong muố n bá n đượ c hà ng giú p ngườ i dâ n đẩ y mạ nh tiêu thụ , phụ c
vụ khá ch hà ng mộ t cách tố t nhấ t, an toà n nhấ t trong dịch bệnh. Hà nh độ ng
củ a khá ch hà ng đã thể hiện sự tô n trọ ng, ủ ng hộ ngườ i bá n, nô ng dâ n Vĩnh
Long khi hầ u hết k trả giá mua, mua hà ng số lg lớ n, tuyên truyền trên các
trang mạ ng cù ng nhau chung tay giú p ngườ i dâ n giả i cứ u nô ng sả n.

Nhữ ng điều nà y đã thể hiện sự đoà n kết, chung tay giú p đỡ củ a ngườ i dâ n,
dâ n tộ c ta. Tuy nhiên cũ ng có và i cá nhâ n dự a và o việc nà y là m nhữ ng việc
xấ u như ép giá bá n củ a ngườ i dâ n, bá n giá cao để ă n lã i nhiều, tạ o tin đồ n
xấ u, tin đồ n thấ t thiệt là m hạ i ngườ i dâ n, bá n hà ng khô ng tuâ n thủ quy tắ c
5K bả o vệ mọ i ngườ i khi dịch bệnh hoà nh hà nh lú c bấ y giờ . Nhữ ng trườ ng
hợ p đó vi phạ m Đạ o đứ c trong kinh doanh cũ ng như trá ch nhiệm vớ i xã hộ i
vì vậ y đã bị khá ch hà ng lên á n, cô ng an, chính quyền xử lý.

Dịch bệnh gia đình em k thể mở cử a hà ng bá n khoai lang giú p ngườ i dâ n

thay và o đó nhà em đã mua khoai vớ i số lượ ng lớ n tặ ng cho ngườ i thâ n, bạ n
bè. Chia sẻ, giớ i thiệu cho mọ i ngườ i bài viết, địa điểm bá n, quay video
hướ ng dẫ n nấ u ă n nhữ ng mó n về khoai lang rấ t ngon. Dù chỉ giú p đượ c ít
phầ n nhưng gđ luô n nghĩ giú p bà con đỡ phầ n nà o, hay phầ n đó ; ít nhấ t
mình cò n giú p đượ c họ , chia sẻ vs họ . Qua đây em cũ ng muố n mang đến cho
bà i viết giá trị đạ o đứ c kinh doanh, đạ o đứ c số ng cũ ng như sự cả m thô ng,
đoà n kết đồ ng lò ng sẻ chia khó khă n củ a dâ n tộ c ta.

2/ Em hãy cho biết kinh doanh có đạo đức 1 sản phẩm ở quê hương
em mà em yêu thích?

"Dân Thanh Hoá ăn rau má phá đường tàu" câu nói đã giới thiệu về quê hương
em, nơi em sinh ra và lớn lên. Câu nói ấy bắt đầu từ Trong thời kì chống Pháp
dân Thanh Hoá ăn rau má cầm hơi nhưng luôn cố hết sức để chống giặc Pháp
bảo vệ tự do dân tộc. Vì vậy Thanh Hoá đã nổi tiếng với rau má phá đường tàu.
Ai khi nghe câu nói này đều nghĩ rau má là đặc sản xứ Thanh nhưng k phải vậy,
đặc sản nức tiếng gần xa ở quê em là nem chua Thanh Hoá.
Nem chua nổi tiếng đến mức mà khi nhắc đến người ta sẽ nghĩ ngay đến mảnh
đất miền Trung đầy nắng và gió này. Sở dĩ món ăn này đặc biệt đến vậy vì đã
tồn tại rất lâu. Theo thời gian, những món nem chua truyền thống được người
dân Thanh Hóa sáng tạo ra thêm nhiều cách chế biến và thưởng thức độc đáo
khác nhau.
Nem chua không chỉ là một món ăn truyền thống được sử dụng trong những dịp
lễ tết quan trọng mà còn là một món quà thiết đãi bạn bè gần xa mỗi khi đến với
miền quê Thanh Hóa. Thưởng thức nem chua Thanh Hóa dù chỉ một lần là sẽ
nhớ mãi hương vị thơm ngon ấy.
Dù chỉ là một món ăn dân dã nhưng để nem chua trở thành món ăn nức tiếng
gần xa như vậy đó là một công đoạn làm cầu kỳ, đòi hỏi sự cẩn thận và tỉ mỉ.
Nguyên liệu làm gồm có thịt sống, bì lợn và nhiều loại gia vị khác như tiêu, tỏi,
ớt. Tất cả những nguyên liệu này sẽ được cho lên men, vì vậy khi chín ăn sẽ
thấy vị chua nhè nhẹ, đậm đà.Và để làm ra được món nem chua ngon thì cần
phải có bí quyết gia truyền riêng.

Thanh Hoá có rất nhiều cửa hàng, doanh nghiệp bán nem.Vì thế đạo đức kinh
doanh ở quê em luôn được đề cao. Vậy đạo đức kinh doanh cho cửa hàng,
doanh nghiệp này là những gì?

Trước tiên phải trung thực không dùng thủ đoạn gian dối, xảo trá để kiếm lời
như mua nguyên vật liệu kém chất lượng về làm nem bẩn, nem kém chất lượng,
bán một thành hai tính giá cao cho khách,.... Giữ lời hứa, giữ chữ tín trong kinh
doanh, nhất quán trong nói và làm. Khi khách hàng muốn ăn loại nem, vị nem
như nào người bán nên thật thà bán đúng yêu cầu của họ, đừng vì lợi nhuận bán
gian dối như bán nem cũ, nem lâu kém chất lượng cho khách hàng.

Trung thực trong chấp hành luật pháp của nhà nước, không làm ăn phi pháp như
trốn thuế, lậu thuế, thực hiện những việc có hại cho thuần phong mĩ tục, trung
thực trong giao tiếp với bạn hàng và người tiêu dùng: không làm hàng kém chất
lượng, khuyến mãi giả, quảng cáo sai sự thật, sử dụng trái phép những nhãn
hiệu nổi tiếng, vi phạm bản quyền, phá giá theo lối ăn cướp, trung thực ngay với
bản thân, không hối lộ ví dụ khi bị phát hiện vi phạm luật như an toàn vệ sinh
thực phẩm, trốn thuế, bán phá giá,.... hối lộ để thoát tội.

Tôn trọng phẩm giá, quyền lợi chính đáng, tôn trọng hạnh phúc, tiềm năng phát
triển nhân viên, quan tâm đúng mức, tôn trọng quyền tự do và các quyền hạn
hợp pháp khác đối với những người cộng sự và dưới quyền. Đối với khách hàng
phải tôn trọng nhu cầu, sở thích và tâm lý khách. Đừng nghĩ doanh nghiệp mình
bán nem ngon, nem nổi tiếng mà không tôn trọng khách. Người mua muốn mua
nem loại gì thì bán đúng yêu cầu, bán đúng giá không được bán sai bán đồ kém
chất lượng. Đối với đối thủ cạnh tranh tôn trọng lợi ích của đối thủ, không làm
hại, không tạo tin đồn xấu sai sự thật về đối thủ,...

Đạo đức kinh doanh đối với nhà cung cấp rất quan trọng. Nhà cung cấp không
được bán thực phẩm kém chất lượng, bán giá cao. Đối thủ cạnh tranh không
thông đồng để nâng giá sản phẩm, ép giá độc quyền kinh doanh, thu lợi nhuận
lớn ngay trước mắt thay vì sử dụng chính năng lực cạnh tranh và khả năng thực
tế của mình để thu hút khách. Ngoài ra, đối thủ cạnh tranh không được sử dụng
biện pháp thiếu văn hoá để hạ uy tín cửa hàng, doanh nghiệp. Ví dụ như dèm
pha hàng hoá của đối thủ cạnh tranh. Hoặc đe dọa người cung ứng sẽ cắt những
quan hệ làm ăn với họ. Có doanh nghiệp nhờ vào thế chính trị, hay quen biết,
thậm chí hối lộ để tìm cách không cho công ty có cùng ngành nghề thành lập,
hay triển khai sản phẩm mới. Có doanh nghiệp tìm cách làm hỏng sản phẩm của
đối thủ, hoặc thu gom sản phẩm rồi tung tin bất lợi về đối thủ. Có doanh nhân
lợi dụng sự quản lý lỏng lẻo của các cơ quan chức năng, sao chép, làm nhái
100% sản phẩm của người khác và dán mác của mình lên. Những hành vi như
vậy thể hiện sự yếu kém, sự thiếu tự tin của các doanh nhân. Có những hành vi
sẽ bị pháp luật xử lý, có những hành vi sẽ bị cộng đồng doanh nhân phản ứng,
và có những hành vi khiến họ sẽ phải xấu hổ với chính bản thân mình. 

Những việc đó thể hiện trách nhiệm xã hội, đạo đức KD của DN. Trách nhiệm
với cộng đồng, xã hội được họ gắn liền với lợi ích của cửa hàng, doanh nghiệp
vì vậy nâng cao vị thế DN trong lòng khách hàng, nâng cao sự cạnh ttranh với
đối thủ và cũng giúp buôn bán tốt hơn, giúp quê hương Thanh Hoá thu hút được
nhiều khách du lịch.

Đạo đức kinh doanh bổ sung kết hợp với pháp luật điều chỉnh các hành vi kinh
doanh theo khuôn khổ pháp luật và quỹ đạo của chuẩn mực đạo đức xã hội.
Phần thưởng cho một công ty có quan tâm đến đạo đức là được các nhân viên,
khách hàng và công luận công nhận có đạo đức. Phần thưởng cho trách nhiệm
đạo đức và trách nhiệm xã hội trong các quyết định kinh doanh bao gồm hiệu
quả trong các hoạt động hàng ngày tăng cao, sự tận tâm nhân viên, chất lượng
sản phẩm được cải thiện, đưa ra quyết định đúng đắn hơn. Các DN, cửa hàng
phát triển được môt môi trường trung thực và công bằng sẽ gây dựng được
nguồn lực đáng quý có thể mở rộng cánh cửa dẫn đến thành công.

Các DN, cty, cửa hàng được xem là có đạo đức thường có nền tảng là các khách
hàng trung thành cũng như đội ngũ nhân viên vững mạnh, bởi luôn tin tưởng và
phụ thuộc lẫn nhau trong mối quan hệ. Nếu các nhân viên hài lòng thì thì các
khách hàng sẽ hài lòng.

Các khách hàng có xu hướng thích mua hàng của các công ty liêm chính hơn.
Đặc biệt giá cả công ty, doanh nghiệp đó cũng bằng giá công ty, doanh nghiệp
đối thủ. Vì vậy hầu như trong cả bài em luôn nhấn mạnh về giá cả, chất lượng
sản phẩm cũng như chất lượng phục vụ của DN đối vs KH. Khi các nhân viên
cho rằng tổ chức của mình là môi trường có đạo đức, họ sẽ tận tâm và hài lòng
công việc mình hơn. Các cônmg ty cung ứng thường thích làm ăn lâu dài với
công ty mà họ tin tưởng để qua hợp tác họ có thể xóa bỏ sự không hiệu quả, các
chi phí và những việc có thể hài lòng khách hàng.
Vì vậy đạo đức kinh doanh rất quan trọng đối với doanh nghiệp. Nó giúp hình
thành và phát triển bền vững văn hoá ẩm thực xứ Thanh. Quê hương Thanh Hóa
muốn phát triển về du lịch ẩm thực, thu hút khách du lịch phụ thuộc một phần
lớn về các cửa hàng, doanh nghiệp nem chua và đạo đức kinh doanh đã giúp
những cửa hàng, doanh nghiệp này hoàn thiện và phát triển hơn.

3/ Covid 19 bùng phát mạnh tại VN và quê hương em. Em hãy nói kinh
doanh có đạo đức 1 sản phẩm y tế mà em biết rõ?

Nă m 2019-2020 dịch bệnh lầ n đầ u tiên bù ng phá t ở Việt Nam, tỉnh thà nh

nà o cũ ng xô n xao lo lắ ng, nhà nhà ngườ i ngườ i tấ p nậ p mua thậ t nhiều
khẩ u trang phò ng trá nh dịch, vì vậ y tình trạ ng khan hiếm khẩ u trang, khẩ u
trang bị độ n giá , khẩ u trang kém chấ t lượ ng đã trở thà nh đề tà i gâ y bứ c bố i
lú c bấ y giờ .

Khi đó 1 chiếc khẩ u trang 3M có giá 18.000 - 20.000 đồ ng tă ng lên 50.000

đồ ng; khẩ u trang y tế trang bị lớ p than hoạ t tính dù ng 1 lầ n thườ ng đượ c
bá n vớ i giá 2.000 đồ ng/chiếc thì tă ng lên 5.000 đồ ng/chiếc, nếu tính theo
hộ p trướ c khi dịch bá n vớ i giá 40 - 50.000 đồ ng/hộ p thì trong dịch bá n
100.000 - 200.000 đồ ng/hộ p. Vậ y mà phầ n nhiều cá c hiệu thuố c đều trong
tình trạ ng hết hà ng, mộ t và i hiệu thuố c cò n số lượ ng ít phả i bá n nhỏ giọ t,
mỗ i ngườ i chỉ đượ c mua từ 3 - 5 chiếc/lầ n. Tình trạ ng khan hiếm hà ng như
vậ y, đã có nhiều hiệu thuố c buô n lậ u, sả n xuấ t, buô n bá n khẩ u trang giả ,
kém chấ t lượ ng, đầ u cơ, gă m hà ng, khô ng niêm yết giá hoặ c bá n giá cao
nhằ m trụ c lợ i cho họ , đó chính là thể hiện việc thiếu đạ o đứ c trong kinh
doanh. Đạ o đứ c trong kinh doanh rấ t quan trọ ng, nếu khô ng có đạ o đứ c
trong buô n bá n doanh nghiệp sẽ bị khá ch hà ng quay lưng lên á n, chịu xử
phạ t trướ c phá p luậ t, cắ n dứ t lương tâ m, gâ y tổ n thấ t nặ ng nề có khi phá
sả n. Nhữ ng hiệu thuố c thiếu đạ o đứ c kinh doanh lú c bấy giờ đã bị nhà nướ c
xử phạ t, tướ c giấ y phép kinh doanh; bá o chí, ngườ i dâ n lên á n.

Nhưng lú c đó cũ ng có nhiều hiệu thuố c tuâ n thủ nghiêmchỉnh, nghiêm tú c

luậ t kinh doanh do Chính phủ , nhà nướ c ban hà nh. Việc nà y chính là thể
hiện đạ o đứ c kinh doanh củ a doanh nghiệp. Trung thự c khô ng dù ng cá c thủ
đoạ n gian dố i, xả o trá để kiếm lờ i. Giữ lờ i hứ a, giữ chữ tín trong kinh doanh.
Nhấ t quá n trong nó i và là m. Trung thự c trong chấ p hà nh luậ t phá p củ a Nhà
nướ c. Trung thự c trong giao tiếp vớ i đố i tá c (giao dịch, đà m phá n, ký kết
mua khẩ u trang) và ngườ i tiêu dù ng. Tô n trọ ng khá ch hà ng, bá n đú ng loạ i
sả n phẩ m khá ch hà ng cầ n, mỗ i ngườ i chỉ đượ c mua 1 hộ p khẩ u trang,
khô ng bá n hơn. Đố i vớ i đố i thủ cạ nh tranh, tô n trọ ng lợ i ích củ a đố i thủ
khô ng tă ng giá hoặ c giả m giá thu hú t khá ch hà ng, khô ng bá n số lượ ng nhiều
quá quy định củ a cá c cử a hà ng. Lợ i ích doanh nghiệp ở đâ y khô ng chỉ là
doanh thu mà cò n là trá ch nhiệm xã hộ i, khi dịch bệnh bù ng phá t, khẩ u
trang là vậ t dụ ng phò ng chố ng dịch bả o vệ an toà n cho con ngườ i.

Khô ng chỉ tiệm thuố c mà nơi sả n xuấ t khẩ u trang cũ ng phả i rõ nhữ ng trá ch
nhiệm củ a mình, là m đú ng nhiệm vụ , sử dụ ng nguyên liệu tố t sả n xuấ t hà ng
chấ t lượ ng giú p ngườ i dù ng đả m bả o an toà n. Khá ch hà ng, ngườ i dâ n mua
đú ng số lượ ng cho phép, khô ng ép giá ngườ i bá n, khi thấ y tiệm thuố c, nơi
bá n khẩ u trang sai quy định ngườ i dâ n bá o cá o chính xá c vớ i cơ quan nhà
nướ c để ngă n chặ n, khô ng cho tình trạ ng thiếu đạ o đứ c kinh doanh xả y ra.

Nă m 2021 đã tình trạ ng kinh doanh khô ng có đạ o đứ c củ a cá c nhà thuố c, cơ

sở sả n xuấ t khẩ u trang đã đượ c nhà nướ c xử lý triệt để. Hiện Khẩ u trang
đượ c bá n đú ng giá , chấ t lượ ng đượ c đả m bả o, ai cũ ng có thể mua đượ c
khẩ u trang, đả m bả o sứ c khỏ e. Giờ đâ y cá c nhà thuố c đã nhậ n ra trong thờ i
kỳ dịch bệnh trá ch nhiệm bá n thuố c, bá n khẩ u trang đồ dù ng y tế cứ u ngườ i
đượ c đặ t lên hà ng đầ u, doanh thu quan trọ ng nhưng trá ch nhiệm vớ i xã hộ i
vớ i ngườ i dâ n cò n quan trọ ng hơn.