Professional Documents
Culture Documents
136393-Article Text-361413-1-10-20180724
136393-Article Text-361413-1-10-20180724
สุขภาวะของผูสูงอายุ: แนวคิดและปจจัยที่เกี่ยวของ
บทคัดยอ
สุขภาวะ หมายถึง ภาวะที่บุคคลสามารถแสดงออกไดเหมาะสมตามบทบาททางสังคม สามารถ
ทํางานไดตามบทบาทอยางเต็มประสิทธิภาพ สามารถปรับตัวกับสถานการณและสิ่งแวดลอมได เปนภาวะที่
แตละบุคคลรับรูตอสภาวการณที่เปนอยู รูสึกมีความสุข ไมวาความสุขนั้นจะเกิดจากความสุขภายนอกหรือ
ความสุขภายใน มีคุณภาพชีวิต มองโลกในแงดี มีความพึงพอใจตอการดําเนินชีวิต มีความสมบูรณทั้งทางกาย
จิ ต ใจ อารมณ ป ญ ญา สั ง คมและสิ่ ง แวดล อ ม โดยมี แ นวคิ ด ที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ สุ ข ภาวะของผู สู ง อายุ ดั ง นี้
1) สุขภาวะตามแนวคิดของอดัมส 2) สุขภาวะตามแนวคิดของไมเยอร 3) สุขภาวะแบบองครวมแนวพุทธ
พระพรหมคุณาภรณ 4) สุขภาวะตามมุมมองแบบเฮโนดิกสและยูไดโมนิกส และ 5) สุขภาวะของผูสูงอายุ
ตามแนวคิดของไรฟ การที่ผูสูงอายุจะมีสุขภาวะที่ดีหรือไมนั้น ขึ้นอยูกับหลายปจจัยดังนี้ ปจจัยภายใน ไดแก
การทํางานของรางกาย ความสามารถทางกาย ความสามารถทางจิต การมีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี
การเห็นคุณคาในตนเอง การมองโลกในแงดี ความหมายในชีวิต ความเปนอิสระ คุณภาพชีวิต ความเหงา
ความโดดเดี่ยว ความหดหูตึงเครียด และปจจัยภายนอก ไดแก การเกษียณอายุโดยสมัครใจ การทํากิจกรรม
ทางกาย ความปลอดภัย ลักษณะการดําเนินชีวิต การนับถือศาสนา (ในประเทศกําลังพัฒนา) การสนับสนุน
ทางสังคม เครือขายในสังคม กิจกรรมทางสังคม รายได การสมรส การศึกษา ถิ่นที่อยูอาศัย ความสะดวกใน
การเดินทาง หากบุคคลเกิดความพอใจ รับรู และปรับตัวตอสถานการณที่เปนอยู ปจจัยเหลานี้แสดงใหเห็น
วาบุคคลนั้นๆมีแนวโนมที่จะมีสุขภาวะที่ดี ดังนั้น การศึกษาแนวคิด และปจจัยที่เกี่ยวของกับสุขภาวะของ
ผูสูงอายุ ซึ่งเปนแนวทางใหบุคคลที่เกี่ ยวของ นําไปประยุกตใช ในการจัดกิจ กรรมที่เหมาะสม เพื่อดูแ ล
ผูสูงอายุโดยเฉพาะ และผลักดันนโยบาย เพื่อสงเสริมสุขภาวะของผูสูงอายุใหมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
Abstract
Well-Being refers to individual can be expressed by suitable social role. Able to
work effectively. Able to adapt to the situation and environment. A condition in which
individuals recognize on the situation it is to feel happy. Whether happiness is caused by
external or inner happiness. Individual have quality of life, optimistic, life satisfaction,
wealth of physical and mental, good of emotion and environment. The concepts
associated with the well-being of the elderly as follows. 1) The perceived wellness model
by Adams 2) Wheel of wellness model by Myers 3) Buddhist holistic health 4) Hedonic &
eudaimonic perspectives and 5) Six-factor model of psychological well-being by Ryff. The
elderly will be in good health or not depends on several factors, as follows: internal
factors include the physical function, physical capability, mental capability having a, good
physical and mental health, self-esteem, optimistic, meaning of life, autonomy, quality of
life, loneliness, depression and external factors include the voluntariness of retirement,
physical activity, security, lifestyle, religion (in developing countries), social support, social
network, social activities, income, marriage, education, local residential and transportation
convenience. If a person takes pleasure to recognize and adapt to the situation, this shows
that people are more likely to have well-being. So the study about the concepts and
factors related to the well-being of the elderly people. It is a way for the person
concerned can apply to the appropriate activities to care for the elderly. And push policy
to promote the well-being of the elderly with better quality of life.
3. ชูชัย สมิทธิไกร. การฝกอบรมบุคลากรในองคการ. 12. Hattie JA, Myers JE, Sweeney TJ. A factor
พิ ม พ ค รั้ ง ที่ 9. กรุ ง เทพฯ: สํ า นั ก พิ มพ แ ห ง structure of wellness: theory, assessment,
จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย; 2558. analysis and practice. Journal of Counseling
4. ณรงค สหเมธาพัฒน. คูมือความสุข 5 มิติสําหรับ and Development 2004; 82: 354–364.
ผูสูง อายุ. กรมสุข ภาพจิ ต กระทรวงสาธารณสุข . 13. พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยุตโต). สุขภาวะองครวม
นนทบุรี : โรงพิม พชุม นุม สหกรณการเกษตรแหง แนวพุทธ [อินเตอรเน็ต]. 2549. [เขาถึงเมื่อ 10
ประเทศไทย จํากัด. 2555. สิงหาคม 2560]; เขาถึงไดจาก: (thaicamdb.info/
5. นิรนาม. ความหมายของสุขภาวะ [อินเตอรเน็ต]. Downloads/PDF/สุขภาวะองครวมแนวพุทธ.pdf).
2554 [สืบคนเมื่อ 9 มกราคม 2557]; เขาถึงได 14. อรพิ น ทร ชู ช ม. โครงสร า งของความสุ ข และสุ ข
จาก: (http:// preaw03.blogspot.com/ ภาวะในจิ ต วิ ท ยาเชิ ง บวก. วารสารจิ ต วิ ท ยา
6. ฉัตรกมล สิงหนอย. เอกสารประกอบการสอนจิตวิทยา มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต 2559; 6(2): 1-7.
การกีฬา เรื่องการสรางสุขภาพและการมีสุขภาวะที่ดี 15. พิทักษ ไทยแกว. ความสัมพันธระหวางคุณลักษณะ
[อินเตอรเน็ต]. [สืบคนเมื่อ 10 สิงหาคม 2560]; เขาถึงได เดนของบุคคล ทุนทางจิตวิทยาและสุขภาวะเชิงอัต
จาก: (https://www.scribd.com/doc/323522 27/ 3 วิสัย กับพฤติกรรมการเปนสมาชิกที่ดีขององคการ.
การสรางสุขภาพและการมีสุขภาวะทีด่ ี). [วิทยานิพนธศิลปศาสตรมหาบัณฑิต]. กรุงเทพฯ:
7. ทวีชัย เชสูงเนิน, ปยธิดา คูหิรัญญรัตน. ความอยูดี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร; 2557.
มีสุขและปจจัยที่เกี่ยวของของผูสูงอายุที่เปนสมาชิก 16. ศรัณยา ชาญวั ฒนวิริยะกุล. ความสัมพันธระหวาง
สมาคมข า ราชการบํ า เหน็จ บํา นาญและผูสู ง อายุ บุ คลิ ก ภาพห าองค ป ระกอบ การมองโลกในแง ดี
จั ง หวั ด ขอนแก น . วารสารการประชุ ม วิ ช าการ ความรูสึกเห็นคุณคาในตนเอง ความเชื่ออํานาจควบคุม
คณะแพทยศาสตร มหาวิทยาลัย ขอนแกน 2554; กับสุ ขภาวะทางจิ ต. [วิทยานิพนธศิ ลปศาสตรมหา
26: 190-194. บัณฑิต]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร; 2557.
8. บัวพันธ พรหมพักพิง. ความอยูดีมีสุข:แนวคิดและ 17. กฤษวรรณ หนองมา. ความสัมพันธระหวางสุขภาวะ
ประเด็ น การศึ ก ษาวิ จั ย . วารสารมนุ ษ ยศาสตร ทางจิ ต คุ ณ ภาพชี วิ ต ในการทํ า งานและการรั บ รู
สังคมศาสตร (มข) 2549; 23: 1-31. ความสําเร็จในอาชีพ. [วิทยานิพนธศิลปศาสตรมหา
9. รักชนก ชูพิชัย. ความผาสุกของผูสูงอายุที่เปนสมาชิก บัณฑิต]. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร; 2554.
ชมรมผู สู ง อายุ โ รงพยาบาลพระนั่ ง เกล า จั ง หวั ด 18. ภมรพรรณ ยุระยาตร. แนวคิดความผาสุกในผูสูงอายุ
นนทบุ รี . [วิ ท ยานิ พนธ วิ ท ยาศาสตร ม หาบั ณฑิ ต ]. [อินเตอรเน็ต]. 2555. [สืบคนเมื่อ 9 มกราคม 2557];
กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร; 2550. เขาถึงไดจาก: (https://www.l3nr.org/posts/479900)
10. สํา นั ก คณะกรรมการพั ฒนาเศรษฐกิ จ และสั ง คม 19. กิ่งแกว ทรัพยพระวงศ. สุขภาวะทางจิตของผูสูงอายุ
แหงชาติ. ยุทธศาสตรแผน 10. กรุงเทพฯ; 2548. ไทย [อินเตอรเน็ต]. 2553. [สืบคนเมื่อ 18 สิงหาคม
11. บุญ โรม สุว รรณพาหุ, อรั ญ ญา ตุ ย คํ า ภีร , วรรณี 2560]; เขาถึงไดจาก: (https://www.tci-thaijo.org/
แกมเกตุ. สุขภาวะของวัยรุน: กรอบมโนทัศนและ index.php/buacademicreview/article/view/81
เครื่องมือประเมิน ทางจิต วิท ยา. Journal of 056/64504)
Behavioral Science 2556; 19(2): 127-138.
15 มกราคม – มิถุนายน 2561 ปที่ 41 เลมที่ 1 วารสารสุขศึกษา