cEROSSSES CSREES EE EO EERE SSSESESORSSCESSFESSSESSSESSSESSSSRESSHESSS FEE SERES ERE E SHEERS TE) Chuyén gia Betibuti e_) seeeeeeeee,, tue THAC ST LE WHAT PHUONG HONG 23% 68 NGO NHAN & GIAC NGO _wé NUOI CON SUA M SAI-VA KHO pBUNG VAD i SHA SUAT BAN PHY rel E errr tr errrrr irri iit iti EESIcns vyLoi A tam tinh hé lai xung quanh minh that [a it ngudi nudi con bang sifa me, cang it nguéi nuéi con bang sifa me hoan toan: Me téi cé ba con déu nuéi sifa ngoai, me chéng tai cling ¢6 hai con nudi bang sia ngoaii,r6i cdc c6, di... Ho du ké nhiing tréngai, khé khan han ché vi sao ho da khéng thé nudi con sita me hoan toan.. DA c6 luc tdi tin vao tat cA nhiing ly do d6, va da ting nghi rang téi cing c6 "sé phn” tuong ty. Nhiing ly do dé la: Nguc lép, dé mé, co dia khéng tét, sia it khéng du cho bé bi 100%, sia néng bé khéng én can tét. Tinh cé mét lén tdi doc duge mot tai liéu vé nudi con sifa me cla Quy Nhi déng Lign hgp quéc UNICEF, va t6i nhan ra rang stta me that vo gid cho Me va Con. Toi bat déu suy nghi vé kha n&ng nudi con 100% bang sia cila minh sau nay, va téi bit déu doc nhiéu vé "breastfeeding - nuéi con sifa me", cach cho bé bi, dinh dung trong thai gian cho con bi, cach vat sia, bdo quan sita me tét nhdt tircdc nguén tai ligu bang Anh ng dang tin cay. fre ttA tg teeter . a FHS HEeHp eee Hpeteet ott Hw aHpr + 1 | OS nese cite ng vt ut cn stares sac i 4 Lat tam tinhVa tdi da lam dugc: Nudi ba dita con hoan toan bang sita me trong 6 thang dau, ngay ca sau thang thi 6 dén 1 nam, khi an dam bé van dugc nudi bang sia me va bét n dam cing dugc pha bang sifa me. Téi thudc “déi tugng” nguc lép (véi vong 1c A), c6 uba 6 ca hai bén nguc phai phau thuat tir héi cn sinh vién, lai phai sinh mé nhung van c6 thé cho bé bu me 100%, ngay ca cif bu dau tién cia con cing khéng ding sifa bot cho tre em. Cac bé lén can 6 mtic cao trong kénh A ctia biéu a6 can nang, khéng khéc dém, khéng viém tai, viém hong. Cac bé khong sot khi chich ngifa, cling khéng sét khi moc rang, it bi nguy co hen suyén, di ting, bénh dudng tiéu héa... Va t6i tin rng may chuc ndm sau, cdc bé sé it c nguy co béo phi, me mau cao, duding cao, cdc bénh vé tim mach, ngay cd bénh ung thu, dil s6ng trong mai trudng 6 nhiém va thtic an bi nhiém déc té ngay cing phé bién. Nhung khi ban than tdi cé ging van déng cdc em trong gia dinh cing nhu céc ban be nudi con 100% sifa me thi van khéng co két qua. Cif duge vai ngay sau khi sinh, ti da thay ho cho con bil thém sia ngoai véi ly do“em cé it sta qua, khéng di cho bé bu. That la dang tiéc! TOi nghi minh phai lam cdi gi dé 4n tugng hon, thuyét phuc hon. Vi thé, tdi quyét dinh thu thap kién thifc tét nhat, theo hoc cdc bac thay khoa hoc sifa me hang dau thé gidi, hoan thanh cdc chuong trinh dao tao khoa hoc sifa me va tu vdn nudi con sifa me quéc té cé uy tin nhat, dé co kién thifc day du, cap nhat va c6 nang luc tu van nudi con sifa me. Téi da truyén tai nhiing kién thie khoa hoc dé qua di 4n cong déng phi loi nhuan “Betibuti” (doc 1 Bé-Ti-BU-Ti) va Chuyén gia Betibuti dé giup duoc nhiéu ngudi me va nhiéu em bé nhan dugc Igi ich to én ma moi nguéi xting dang <6 dugc.Trong qua trinh thyc hign dyn cong déng nam vita qua, va dya vao kién thuic khoa hoc sia me qua cc chting chi quéc té cila minh, t6i tam dtic két lai 68 ngd nhan phé bién nhat trong céng déng chiing ta vé sita me, ky ning nudi con sia me, va sy phat trién chuén cia tré bu me. Bay cing chinh la nhing rao can tam ly, x8 hdi va van héa [én nhat lam mai mét su ty tin cua mdi ngudi phy nit vao kha nang nudi con bang bau vi thién phi, va phat huy thién chtic lam me tur chinh bau vii va dong sifa cia minh. Tuang ting véi "68 Ngé nhan” d6, t6i cing cung cap*68 Gidc ng@" vé sita me, la nhiing gidi thich va ly ludn trén co'sé cua khoa hoc sifa me va sy phat trién chuén cla bé, mang dén géc nhin hoan toan méi, hy vong sé la canh cla mé rong, dén nhiéu bé me tré ty tin vao kha nang va thién chtéc cla minh dé cho cc con c6 duge sy khéi dau hoan hao: Sia me va vong tay me! Téi cting mong cuén séch nay la mot Idi cdm on cho su ky diéu clia Bing Tao Héa da lap trinh cdc co ché diéu ky cho vi try va méi sinh vat trong d6, cam on tém long v6 bién cha moi bé me trén dai, cm on tu than phy mau cla t6i, cém on cdc c6 thay nganh sia me a truyén cho téi kién thuic va nhiét huyét, cm on ngudi ban adi luén hét long ting ho va giip 6 tdi trong dy an tm huyét nay, cm on cdc con tdi da cho téi trai nghiém kinh nghiém lam me quy gid, va cA gia dinh da kién nhan déng hanh va hy sinh nhiéu théi gian riéng, bao nhiéu ngay cudi tudn danh cho viéc hoan thanh tap sch nay! Lién hiép quéc (UN), Té chute Y té Thé gidi (WHO) va Quy Nhi déng Lién hiép quéc (UNICEF) da phat déng chuong trinh nang cao y thifc cong déng vé sia me bing “Tuan 18 Nudi con sifa me Thé gidi - 2014" vdi tiéu dé “Muc tiéu tron dai” nhdn manh ¥ nghia ctia viéc “bu me hoan toan” gop phan quan trong nhu thé nao vao stic khée lau dai cua nhan loai;“Nhting muc tiéu Thién nién ky 2000 - 2015 (The Millemium Goals)” cing phat déng cing huéng dén mét vién canh hanh phtic "nudi con sia me hoan toan’, tham nhuan niém tin, kién thc khoa hoc, ky nang thuc hanh va su hé tro, gop suc cla moi ngudi, cla moi nguén yc trong xa hdi. Thang 10 nam 2014, téi han hanh nhan dug mot la thu tran quy tir Dy 4n 1a" +4, tinhAlive & Thrive Viét Nam" vé sy hgp tac ctia toi véi dy 4n va vé nhiing déng gép cila déng d0i quan tri vién va cdc thanh vién Hi Sia Me - Bé Ti Bu Ti trong Tuan I8 Nudi con sia me Thé gidi 2014, Dé la niém khich Ié va déng vién to [én Adi véi tdi, mot nguén luc lan dé tdi tip tuc cong cudc chia sé cdch thuc hanh nudi con sifa me khoa hoc téi uu dén Ong déng cac bé me Viét yéu thuong cla minh. Mong rang nhiing cdu chuyén va kién thuic chia sé trong cudn sdch nay sé giip cong déng bé me tré Viét Nam ty tin hon trong nghé cao quy nhit trén dai - nghé lam bé me! Phuc Idc cia con nam trong tay bé me! Nghé lam bé me that thiéng liéng, ching ta hay doc vi con, hoc vi con! Tac gid: Chuyén gia Betibuti - Thac si Lé Nhat Phuong Héng © Gigi thigu vé Dy &n Alive & Thrive Vigt Nam Alive & Thrive la m6t sang kign thuc hién trong 5 nm (2009-2014) nh3m cai thién ché 46 dinh duéng cho tre 1nhd théng qua viéc tang ti Ié nui con sifa me hoan toan va cai thign thyc hanh dinh duéing bé sung. Giai doan tirluc lot ling Gn 24 thang tudi la co hoi hét stée quan trong téc dong dén sic khde va su phat trién lsu dai lia tré, Alive & Thrive huéng dén hon 16 trigu tré em duéi hai tuéi & Bangladesh, Ethiopia va Viet Nam, tird6 190 ra céc mé hinh kiéu mBu 48 nhan rong trén thé gi. Chuong trinh hign do quy Bill & Melinda Gates tai tro dugc trign khai 6 Vigt Nam béi mot nhém cdc t6 chic, 'bao gém Vien Phat trién Gido duc (AED), Té chute Cit tro Tré em (SC), Vign Nghién city Chinh sch Luang thc ‘Quéc té (IFPRI), Dai hoc California - Davis va GMMB, Ez Chuyén gialw Stileeti - L€ NHAT PHUONG HONGal ete *.. Bang nhiong dong niy, toi ghi nhiin tinh thin chit dong di diiu, Kien tri vie cing hién cia ba Lé Nidit Phatong Hong - ngudi sang lap trang facebook “Betibuti” vie cing ding Hoi Sita Me - Bé Ti Bi Ti’... Ba Hong va dong dot aia mink da gitp phit trig phong trio nudi con sita me tai Viet Nam va ght hike situ stic dttec git tri cia vite nutdi con site me trong cing ding cc 66 me tré trén town quéc. Chiing toi dite biét ghi nhiin cing lao cia Hei Sita Me - Bé Ti Bu Ti trong Tuan lé Nudt con sita me Thé gidi nitm 2014. Date biét, chaing toi cm on bie vé nhiong bai viét dua trén bang chuing Khoa hoc mit bie lit dong tac gid vdi Alive & Thrive Viét Nam vé dé tai giip cho tré so sinh bit som deuge dling trén trang mang Mat Troi Bé Tho aia ching ti, cling nhac trén cic kénh truyén thong chink thite Khite trong nube. Suhit bitt chuyén siu vie dam mé cia bie dink cing cupe mudi con sita me dit Khién ba tré thinh mbt dai quin quan trén con ding chink nghia niy, va ching t6i tin ritng ba sé tibp tue kién tri trong nhioug né lic aia minh dé Khuéch trong nhiong phuong php thatc hienh nubi con same. iu cho déin khi chiog ta tao ra ditgc mbt mot truéng hb tre nudi: ‘con sita me trén toa Bhd dt . nue Viet Nam”. . . ooo lv iti eee, ; aye IT) «+ “Nina gi wees ‘Gti db Dic in Aloe 8 Toe Viet Neon see cree ee £ = & $ . "5“Breasifeeding photograpphy profes of Bao Ngoc 2015 Diéu Khong dé ngheChuyén la thé nay... Nhdn cau chuyén vai mét ba me nui con sita me (trong sdch nay ching ta sé goi la "me sita”), ci bi tac tia siza réi viém tuyén sia tdi di tdi lai hodi, trong cau chuyén t6i dutgc biét me sita nay luén cé cém gidc minh thiéu siza, nén chi dn 6c: mét mén méng gid ba bita méi ngay ca thdng nay réi. Léi khuyén ciia t6i la: Khéng an méng gid niza, thinh thoding c6 thé dn chdo duds xanh va cé léc, hay suén non, néu cam thdy thich va ngon migng. Quan niém “mong gid loi sita’ la mot ng6 nhan! Phan ding manh mé ma téinhdn duoc titcdc ba me, va rat thudng xuyén tired ba 1a:"Khéng thé, méng gid Io’ sita va 1d mén Gn cita ba dé hang bao nhiéu ndm nay. Ngay nay ngay ca cdc bénh vién phu san cting cé mén méng gid du dit trong thyc don ba dé!" Téi dau cé ndi chdo méng gid khéng tét, chila né khéng Igi sta nh ching ta hay ngbi, khéng nhiing thé mae d6ng vat la nguyén nhén gay tac tia sita va giam sia néu dn mai mét mon nay méi cit, mdi ngay. Thé nhung, vi sao nhiéu ba me duac khuyén dn méng gid ngay sau khi sinh, va ai cing ngay thirba, hodc thirtuthi thdy “sita vé" tran tré? Hay sitame “ve” vimétnguyén do khdc, va mén méng gid duoc “ghicéng"réi truyén tung tir thé hé nay sang thé hé khdc, child mét su tring hop ngdu nhién? GLAD chuyen gialeStileati-Lé NHAT PHUONG HONGMong gid khong Idi sia! “C6 lita thi mdi cé khéi”, thé cau chuyén mong gid Igi sita bat dau tir dau? Vi sao 6 su tring hgp, va vi sao méng gid duge “ghi cong” dau bang trong danh myc thyc pham lgi sita trong céng ddng chting ta? O Sita me dugc tao nh@ hormone qua nhing giai doan khac nhau ‘That ra, co thé méi ngudi me mang thai va nudi con bang sita me trai qua ba giai doan tao sita va mét giai doan cai sita cho méi ln mang thai va sinh con, cing giéng nhu thién nhién tréi qua 4 mia Xuan Ha Thu Dong. Sita me dugc tao ra du6i anh hudng cua hormone va cdc chit diéu tiét trong co thé (tuong ty nhu hormone), nhu thdi khdc da duge dinh trudc. Co thé cang duge tén trong theo quy luat tu nhién, hormone cang tang, thoi khdc va céc co ché san xudt sia me cang c6 higu qua. Progesterone > MANG THAI 16-20]TUAN THAI SUA RON OAUTIEN (LOO sta GA Tel es CO.CHE 1 CO.CHE 2 Cac c6t mic va céc giai goari taosiig * a Pa . 4a © | GS sepandi a side ngp vt muti con sta wae jhe. Dieu khong dé See ee. . sita 3 dn djnh lau dai cho dén khi cai sita Mita Xudin - Giai doan tgo sita I, bat dau tit khoang tuan thir 16 - 20 cua thai ky dén khoang 72 gid sau khi sinh, la giai doan tao sita vang dau tién, sita non nhu la nhiing chéi xuan dau tién. Pd Mita Ha - Giai dogn tao sita I, bat dau tit khoang 72 gid sau khi sinh va tiép tucdén 6 tuan ké tiép, 1a giai doan chuyén tip ti sit vang dau tién sang sita gia, 1a mia cay co phat trién sum sué, sita gia vé déi dao va tran tré, chua dén cit bi, bau vii me da curong cling, sita me thudng xuyén chy tran, bit bén nay chay bén kia, nghi dén con cling ust 4o. Mita Thu - Giai doan tao sita IH, bat dau tix tuan thit 6 sau khi sinh dén khi cai sita, Ia giai doan mia thu la bit dau rung, nhung cay van sng, va ; sinh hoa két trai, bau vti me khong con thudng xuyén cang day, sita khong con chay tran, nhung con bit bao nhiéu, sita sé dugc sin xudt theo nhu cau ca con bay nhiéu. Giam cit bi thi gidm sita, tang cir bii Ia tang sita. Mita Déng - Giai dogn thodi phat (sau cai sita), bat dau tit khi me cai sita cho con dén khodng 12 tun sau d6, nhu nhétng canh cay tuy chi thdy tro trui, nhung nhiing chdi Id lu6n o6 san day bén trong cay, va sé nhanh chéng dam chdi nay Ic khi mita xuan lai vé. Bau vii me thu lai gan giéng vii cu tric va kich thudc trudc khi mang thai, va san sang tré lai chu ky bon mia cho lan sinh con tiép theo. © Ming gid khang Ioi sita Khéng ré tit bao gid, ba dé duge cho an mén méng gid du du ngay sau khi sinh dé 06 nhiéu sita. Du dit xanh tét cho bau vd, vicé nhiéu vitamin, dac biét Ia vitamin E, va duge cing nhan la c6 dac tinh Igi sita phd bién & nhidu cong ding trén thé gidi. Khoang 72 gid sau khi sinh, co ché san xuat sita me bude vao giai doan thir 2, cing la chuyén tir sta non - sita vang ddu tién sang sita gia. Mot trong GERALD chuyen giao 9tiati 1 NAT PHUONG HONGnhiing dac diém & thdi diém nay Ia su thay ddilén vé “hugng stta” va “loai sita”, duge goi la “stra vé" nho su chuyén adi hormone, “chuyén mia” trong co thé me, thé 1a mong gid duge “ghi cong”, ngay cang nhiéu ngudi khuyén, cing nhiéu ngudi an, va cang ton sing mong gid! Ngay xtta ngay xua... Du dui Igi stra, va c6 nhiéu loai vitamin tét cho bau vi, nha nghéo thi an du du, nha kha gi hon thi cho miéng thit mé, bai thuéc nam thi cho ring cai dau mong simg tét cho sifa (c6 lé dé bd sung cht béo) thé la mén cho, canh du du xanh méng gid ra déi! Sau méng heo, la mong dé, méng ché, méng bo... cng duge dua vao danh myc “mén an loi sita” cho ba dé. Thé la, nha nha dn, ngudi ngudi n, ctf sinh xong 1a an, lién tuc, réi tring hgp sita “chuyén mita” theo hormone vé dat dao... thé la truyén thuyét “mong gid Igi sita” ludn dugc tin cay va sit dung. Thé khéng an méng lon thi méng dé, méng ch6, méng bd c6 nén an khéng? Cau tra loi la: Me stra khong can chan-cing-gid-méng cua mét loai dong vat bén chan, méi 6 thé tao di sita cho con! Nhiéu dan téc trén thé gidi khong hé an mong gid ngay thudng hay Khi sinh, ma van cit dén dting ngay gid thi sita me cing “chuyén mia”, dti hormone thi sifa cia me cing vé déi dao! Ba me sita nao cho dit An mén gi, sita me cing sé dug san xuat theo cdc giai doan nhu “bén mia Xuan Ha Thu Dong” duge mé ta 6 trén. © Tang chat béo déng vat trong khdu phan an cia me, khong gidp sia me nhiéu béo hon hay giau dinh duéng hon Ngay nay, khoa hoc sita me cho thay rang chat va lugng sia rat it phy thude vao cdc mén an cla me, ma phu thudc vao loai hormone dugc tao ra ti tinh than ngudi me nhu: Duge an mé6n an ngon miéng, duge an cac chat dé tiéu hoa, gidu chat xo. Luong hormone oxytocin tao sita tang nhiéu nhat khi me duge 6m con da tiép da ngay sau khi sinh c6ng véi viée con mut ntim vii me lién tuc nhiét tinh ngay tir sau khi sinh va trong suét nhitng ngay tiép theo. Sita me 06 lugng chat béo hau niu khong adi, nlurng logi chat béo thay di theo ché 6 dinh dung cita me. Khi me boi dudng chit béo dong vat ngay sau khi sinh, sia me nhigu mo déng vat thi tréng dac hon nhung khéng that sy nhiéu béo hon hay gidu - dinh duéng hon. Khi me khéng bai duéng chat béo déng vat, stra me van di chat béo - va ducng chat dit sira nhin bing mét thudng khong dac nhu me an ch3t béo dong, vat, vi co thé me sé lay mo md dy tri ctia chinh ngudi me dé lain std cho con. Sitarme sit dung ngudn chat béo tir mé dy trir cia me da duge khoa hgc ching minh a dang stta giau DHA nhit, cing nhu it bi ding gay tac tia sifa, sit iP mg phut hoi co thé vo giam can sau khisinh nhanh nhat.” | eee ose BS rete wee wpe nfabocon oe « 4 Es r t Didu khong dé nghe . ° eer er eee ,wees Chat béo dong vat’ ~ -nhiéu trong sifa me "£6 thé gay tac tia sita peicenoiege aacdetele) Mon chéo mong gid néu an thudng xuyén khong nhimg khéng gitip cho me c6 nhiéu sita, ma con khién stta me mang nhiéu phan ti béo dong vat va dé dong gitta duong éng dan sita, dé gay tac tia sita. Vi éng din sita c6 duéng kinh rat nho, khi dinh dudng cia me nhiéu chat béo déng vat, chit béo sé rét dé bi dong lai gitta duong dng gay tac tr. Hay hinh dung do dong dic cha mét miéng mo ig vat, md ngudi, va dau thyce vat. Ma dong vat c6 46 déng dic cao nhat, vi do chinh la nguyén nhan dong cing, cdn mot muéng dau thc vat khong dong dac & nhiét do thudng. Mo ngudi Cu tric cn ban cia bau vi tao sia sin (3) tuyén sta (8) quang vi @) mi ma (2) co ngye (4) dau vi (6) dng dén sila da (gud Wikipedia - internet) c6 a6 dong trung binh giita mo dong vat va mG thuc vat J nhiét dé co thé. Do 6, khi bi sita, ba me sita phai chudm néng bau vii 6 vj tri bi tic, chinh la dang nhiét lam tan cdc “vién” mo dong li ti nhung Igi hai do! Osu phéi hop cia “hormone” ngon miéng - Dopamine Métba mechocon bi khong an monggid thudng xuyén nhung thich an mén nay, dang gidm sifa an xong mén nay lai c6 cdm gidc nhiéu sifa tré lai. O ba me nay, sé cm gidc sita tang lén khi duge déi mén, dac biét la mét mén khodi khdu! Mt ba me sita khdc rt ghét mén méng gid nhung lai bi “ép bude” an “déc" mdi mén nay cA thang, trdi, chc chdn cam gidc ngén ngdy cing lam giam sifa. BED chuyen giakestibbati -ve nuxt PHUGNG HONG