*1Gülseri OKUDAN

ERCAN Yavuz, Tarih Araştırmalarında Yöntem ve Teknik, Turhan kitapevi,

Ankara, 2014, (BÖLÜM V)
Eserin ilk bölümlerinden itibaren tarih yazımı ve usullerinden söz
edilmektedir. Beşinci bölüm ise “Araştırma Esnasında İncelenecek Yol ve
Uyulması Gereken Kurallar” adını taşımaktadır. Bu bölüm alt başlıklara
bölünmüştür. Bu başlıklardan ilki araştırma konusunun belirlenmesi adı altında
konuyu çalışacak araştırmacının ilgili, uzmanlık alanı, kaynak durumu gibi
önemli noktaların altı çizilmiştir. Bir konu üzerine çalışmak isteyen araştırmacı
uzmanlık alanı dışındaki konuları çalışmasının kopyalama yapmaktan başka şey
olmadığı vurgulanmıştır. Yazar konu seçiminde ve yazımında önyargılı tavırlarla
yaklaşımda bulanmaması gerektiğinin üzerinde durulmuştur. Her konunun
üzerinde çalışılması mümkün ise dikkate alması gerektiğine vurgu yapılmıştır.
Bir konu ile ilgili kaynak seçimi kadar ulaşılan kaynakların doğruluğu da
büyük bir öneme sahiptir. Bu nedenle araştırmacı kaynakları elemeli ve ana
kaynakların kullanımına özen göstermelidir. Böylelikle doğru bilgiye ulaşması
mümkün olmakla birlikte birçok kaynak içinde boğulmaktan da kurtulmuş
olmaktadır. Bir çalışmaya başlanmadan önce o konu üzerine yapılmış olan
çalışmalar incelenmeli ve bir ön bilgi argümanı oluşturulmalıdır. Konuların önem
derecesi farklılık göstermekle birlikte her konu üzerinde hassasiyetle durulması
dikte edilmiştir. Daha önceleri çalışılmış konular için yeni kaynakların
taramasının yapılması, bilgi ve belgelere ulaşılması, farklı bilimsel yolların
denemesi ve yansız bir gözlem ile araştırılması önerilmiştir. Seçilen konu çok
geniş bir dönemi kapsıyor ise bu sonunun sınırlandırılması konunun
çalışılmasının kolaylaşmasında ve çalışmanın kolay sonuca ulaşmasında önemli
bir husus olduğu üzerinde önemle durulmuştur.
Konunun sınırlandırılması üzerine çeşitli örnekler verilmiştir. Sıralamayı
üç ana başlık altınca inceleyen araştırmacı, bu sınırlandırmaları zaman, mekân ve
yapısal sınırlandırmalar olarak ayırmaktadır. Eserin yazımına geçmeden önce eser
için geçici bir plan olması ilk etapta önemlidir. İlk olarak konu hakkında ön bir
çalışma yapılmalıdır ve araştırmaya nereden başlanılacağı belirlenmelidir. Eserin
diğer bir bölümünde ise kaynakların toplanması ve toplama yöntemlerine
değinilmiştir. Toplanan kaynakların gruplandırılması ve kullanılması hakkında
geniş bilgiler mevcuttur. Yazılı, yazısız, sözlü, kaynaklara örnekler gösterilmiştir.
Sesli kaynakların tafsilatlı örneklerini yazar, bütün belgelerin arşivlenerek
saklanılması gerektiğine vurgu yapmıştır.

1
*Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Öğrenci.
 Bu konu ile ilgili en önemli başlık ise “yazma aşaması” olarak belirtilmiştir.
Eserin alt başlıkları ve başlıklarıyla bilimsel bir yol izlenmeli ve eserin bölümlere
ayrılması eserin bilimselliği açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle not alma
ya da fiş yöntemi uygulaması bunların bilgisayar ortamın da uygulama şekilleri
anlatılmıştır. Dipnot koyma kurallarından da bilgiler veren yazar, bunların eser ve
okuyucu üzerindeki etkilerine de değinmiştir. Bazı kısaltmalardan ve metin
aktarımı hakkında verdiği pratik bilgiler dikkate değerdir. Metin aktarımı olarak
bilinen alıntı yapma usulünde uygulama şekline de değinmiştir. Aktarma
esnasında yanlış olan bir bilgi var ise bunların düzeltilmesi ve noktalama
işaretlerinin kullanımı tafsilatlı bir şekilde anlatılmıştır.
Kaynak ve araştırmalar bölümünün düzenlenmesi ve kaynakçanın verilişi
hakkında bilgiler bulunmaktadır. “İbn”, “bint” veya İngilizcedeki “the” gibi
takıların kullanımı ve kaynakçadaki yazım şekli hakkında bilgiler bulunmaktadır.
Örnek kaynakçalar eserde verilmiştir. Resim, şekil, grafik, harita vb.
materyallerin kullanımı başlık bilgileri, önsöz, giriş, ana bölümler, sonuç, ekler,
kısaltmalar, bibliyografya, dizin hakkında detaylı bilgiler mevcuttur.
Sonuç olarak; yazar bir eserin içinde olması gereken tüm bölümlerden,
kaynak kullanımından, kaynakların nasıl kullanılması gerektiğinden ve eserin
nasıl yazılması gerektiğinden bahsederek bu bölümü tamamlamıştır.