• Deformacije u gredama, zone zatezanja i pritiska

• Primjer izvođenja jedne ploče

• Oblikovanje armature
• Sidrenje armature
• Nastavljanje armature
• Određivanje debljine zaštitnog sloja betona
• Moguća naponska stanja
• Jednostruko armirani pravougaoni presjek
• Dvostruko armirani pravougaoni presjek
• Minimalna i maksimalna količina armature

Literatura korišćena za pripremu prezentacije:

Gukov I. „Betonske konstrukcije I – predavanja”, Zagreb 2017
Brujić Z. „Betonske konstrukcije u zgradarstvu prema Eurokodu‟, Beograd 2018
Hrapin A. „Dimenzioniranje betonskih Dimenzioniranje betonskih konstrukcija prema TPBK
konstrukcija prema TPBK (EC2) ‟, Split
Raspored naprezanja u grednim nosačima

Beton i čelik “rade” zajedno jer:

beton ima svojstvo da u toku svog stvrdnjavanja
čvrsto prianja uz čelik, susjedne čestice betona i
čelika imaju jednake deformacije.
beton i čelik imaju približno jednake temperaturne
koeficijente; beton od 0.7x10-5 do 1.4x10-5, a čelik
1.2x10-5.
beton štiti čelik od korozije, ako je dovoljno
kompaktan, zbog baznog karaktera hemijskih
reakcija.
Izvođenje AB ploče
Podužna i poprečna armatura, prikaz u aksonometriji i položaj u poprečnom presjeku

Zaštitni sloj

Armatura u gredi.
Vide se podužne šipke i uzengije Razne vrste distancera
 Oblikovanje i konsruisanje armature

• Proračunata armatura se oblikuje u presjeku i sidri prema tačno određenim pravilima. Razmak šipki treba da
bude takav da osigura ugradnju betona ali i da omogući prionljivost između armature i betona.
• Da bi element spadao u grupu armirani beton mora biti armiran sa minimalnom količinom armature.
• Minimalno rastojanje između šipki armature je veća vrijednost između: prečnik šipke , maksimalni prečnik
zrna agregata u recepturi betona + 5mm ili 20mm.
• U gornjoj zoni grede mora se osatviti razmak za prolazak igle pervibratora, min 5 cm.
 25

25
8

d > 50 cm
min

6, 8 ili 10 6, 8 ili 10 6, 8 ili 10



Na bočnim stranama
greda i greda "T" presjeka Razmak podužne armature u stubovima ne smije
čija visina je viša od 50 iznositi više od 40 cm.
cm rastojanje podužnih
šipki armature može
iznositi najviše 30 cm.
Prečnik te armature mora
iznositi najmanje 8 mm.

cm cm
cm
Ako su presjeci razuđeni uzengija se mora prekinuti i usidriti u stub. Na mjestima ukrštanja krajeva uzengija
postavljaju se montažne šipke prečnika 6, 8 ili 10.
 Sidrenje armature
U najčešće korišćenoj klasi betona C25/30 i za armaturu B500 dužina sidrenja se može izračunati pomiću
jednostavne jednačine:
Zona dobrih uslova prijanjanja je zona zatezanja u visini od 25 cm.
𝑙𝑏𝑑 = 40 za dobre uslove prijanjanja
𝑙𝑏𝑑 = 58 za loše uslove prijanjanja

Za betone klase C30/37 i armaturu B500 dužina sidrenja iznosi:

𝑙𝑏𝑑 = 36 za dobre uslove prijanjanja
𝑙𝑏𝑑 = 52 za loše uslove prijanjanja

Sidrenje uzengija Sidrenje šipki armature

Nastavljanje armature

Armatura može biti nastavljana preklapanjem, zavarivanjem i mehaničkim nastavcima.

Preklapanje armature

- Šipke prečnika većeg od 32 mm mogu se nastaviti preklapanjem samo ako su pretežno opterećene na
savijanje.
- Šipke koje se preklapaju ne po pravilu ne treba nastaviti 100% u jendom presjeku, osim iznimno u području
koje nije jako opterećeno.
- Nastavci armature u zoni plastičnih zglobova nisu dozvoljeni.
- Ako se preklapaju šipke prečnika manjeg od 20 potrebno je da se poprečne sile zatezanja prihvate
poprečnom armaturom i to 25% površine preklopljenih šipki.
- Ako se preklapaju šipke prečnika većeg od 20 potrebno je da se poprečne sile zatezanja prihvate
poprečnom armaturom i to 100% površine preklopljenih šipki.
- Kod šipki koje su stalno u pritisku po jednu šipku treba postaviti na rastojanju 4  od zone preklopa
- Dužina preklopa mreža se izračunava, ali minimalni preklop mora biti veći od 15 ili 20 cm.
Preklapanje zategnute armature

Primjer nastavljanja armature

Primjer preklapanja mreža
Preklapanje pritisnute armature
Sučeono zavarivanje

Različite vrste mehaničkih nastavaka armature

Određivanje debljine zaštitnog sloja

Zaštitni sloj je udaljenost od vanjske ivice

presjeka do prve armature. Zaštitni sloj
doprinosi trajnosti konstrukcije i čuva armaturu
od korozije. Istovremeno obezbjeđuje protiv
požarnu zaštitu konstrukcije.

cnom= cmin + c

cnom - Nominalna debljina zaštitnog sloja je zbir

minimalne debljine zaštitnog sloja cmin (zavisi
od agresivnosti sredine u kojoj se dio
konstrukcije nalazi) i od dodatne vrijednosti c
(obuhvata netačnosti pri izvođenju).

Za osiguranje prenosa sila najmanja debljina

zaštitnog sloja ne smije biti manja od prečnika
odabrane uzdužne armature , pri čemu je 
prečnik armature ili zaštitne cijevi kabla za
prednaprezanje, odnosno zamjenjujućeg
prečnika kod armature grupisane u svežnjeve
 𝑛 (n je broj šipki u svežnju).
 Moguća naponska stanja
U zavisnosti od deformacija u betonu i čeliku razlikujemo pet osnovnih naponskih stanja:
1) Ekcentrično zatezanje sa malim ekcentricitetom – dilatacije u čeliku od 0-20‰ (20‰ čelik je potpuno iskorišćen;
2) Čisto savijanje ili savijanje sa uzdužnom silom zatezanja – čelik je potpuno iskorišćen, beton dostiže granične
deformacije od 3,5‰
3) Čisto savijanje ili savijanje sa uzdužnom silom pritiska, beton je potpuno iskorišćeni (dilatacije 3,5‰), a u čeliku
variraju od 3‰ do 20‰
4) Ekcentrični pritisak, beton je potpuno iskorišćen dilatacije 3,5‰, a čelik ima deformacije od 0 do 3‰
5) Ekcentrični pritisak sa malim ekcentricitetom, cijeli presjek je pritisnut, deformacije u betonu se ograničavaju na u
fazi centričnog pritiska na 2‰.
U odnosu na prethodne dijagrame i tekst koji
ga prati dodata su i dva graničba slučaja
centrično zatezanja, prvi crtež, i centrični
pritisak zadnja skica.
 Jednostruko armirani pravougaoni presjek
Uslov nosivosti presjeka je zadovoljen ako je
računska vrijednost uticaja (unutrašnje sile)
Ed manja ili jednak od odgovarajuće računske
nosivosti presjeka Rd
𝐸𝑑 ≤𝑅𝑑
Dimenzionisanje presjeka izvodi se tako da se iz
jednačina ravnoteže odrede dimenzije presjeka
i količina armature. 𝐸𝑑 = 𝑅𝑑

Izrazi za dimenzionisanje dobijaju se iz uslova ravnoteže 𝑴𝑬𝒅 = 𝑴𝑹𝒅

momenata savijanja, za presjeke izložene čistom savijanju.

𝐌𝐄𝐝 𝐣𝐞 granični računski moment savijanja 𝑀𝐸𝑑 =σ 𝛾𝑔,𝑖 × 𝑀𝑔,𝑖 + 𝛾𝑞 𝑀𝑞,𝑖 + 𝛾𝑝 𝑀𝑝

Napomena: Prema EN, parcijalni koeficijenti sigurnosti za stalna dejstva iznose: γG = 1.35 (nepovoljno dejstvo); γG = 1.00
(povoljno dejstvo), dok za promjenljiva dejstva imamo: γQ = 1.50 (nepovoljno dejstvo); γQ = 0 (povoljno dejstvo).
𝐌𝐑𝐝 𝐣𝐞 računski moment nosivosti presjeka 𝑀𝑅𝑑 = 𝐹𝑐 × 𝑧 = 𝛼𝑣 × 𝑏 × 𝑓𝑐𝑑 × 𝑧 = 𝜇𝑅𝑑 × 𝑏𝑥𝑑 2 × 𝑓𝑐𝑑

Gdje su:
𝑏 – geometrisjka širina pravougaonog presjek
h – geometrijska visina pravougaonog presjeka
d – statička visina presjeka, udaljenje od težišta
zategnute armature do pritisnute ivice presjeka
x – udaljenje neutralne ose od pritisnute ivice presjeka
𝑥 =𝜉×𝑑
𝑧 – krak unutrašnjih sila 𝑧 = 𝜁×𝑑

𝐹𝑐 - sila pritiska u betonu

𝐹𝑠1 - sila u zategnutoj armaturi
𝜀𝑠1 - dilatacije u zategnutoj armaturi
𝜀𝑐 - dilatacije u pritisnutom betonu
Σ M(B)=0
𝛼𝑣 - kojeficijent punoće pritisnutog dijela presjeka MEd= Fs1 · z = fyd ·As1 ·z
𝑓
𝑓𝑐𝑑 - računska čvrstoća betona na pritisak 𝛾𝑐𝑘 MEd
𝑐 𝐀 𝒔𝟏 =
𝜇𝑅𝑑 - bezdimenzionalna vrijednost za moment savijanja fyd ∙ ζ ∙ 𝒅
𝑀𝐸𝑑
𝜇𝑅𝑑 = = 𝛼𝑣 × 𝜉 × 𝜁
𝑏×𝑑 2 ×𝑓𝑐𝑑
𝜉 - je koeficijent udaljenosti neutralne ose od pritisnute Da bi se obezbijedila duktilnost presjeka EC2
𝜀𝑐2 propisuje uslov da odnos x/d ne prekorači
ivice 𝜉 = 𝜀 +𝜀
𝑠1 𝑐2 vrijednost od 0,45 za klase betona do C50/60
U primjeru
koji slijedi
očitani podaci
iz ove rubrike
PRIMJER: Za pravougaoni poprečni presjek širine b=30cm i geometrijske visine h=60 cm, koji je izložen
graničnom momnetu savijanja od 200kNm, klase je betona C35/45 i armiran je armaturom B500B, sračunati
količinu armature u poprečnom presjeku.

C 35/45 f ck 35
C35 / 45 Þ f cd = = = 23.3MPa = 2.33kN / cm2
B500B gc 1.5
Med= 200 kNm
f yk 500
b=30 cm h=60 cm B500 Þ f yd = = = 434.8 MPa = 43.48kN / cm2
gs 1.15
Med= 200 kNm
b/h=30/60 cm pretpostavka d=0.9h=54cm
 Dvostruko armirani pravougaoni presjek
Kada presjeke sa punom iskorišćenošću pritisnutog betona, 𝜎𝑐 =𝑓𝑐𝑑 i 𝜀𝑐 = 3,5‰ nije u stanju da primi spoljašnje
momente savijanja pristupa se projektovanju dvojno armiranih presjeka.
 PRIMJER: Za pravougaoni poprečni presjek širine b=30cm i geometrijske visine h=60 cm, koji je izložen
stalnom momnetu savijanja od 120kNm i povremenom momentu savijanja od 200 kNm, klasa betona je C40/50 i
element je armiran armaturom B500B, sračunati količinu armature u poprečnom presjeku.

f ck 40
C40 / 50 Þ f cd = = = 26.667 MPa = 2.667kN / cm2
gc 1.5
mlim = 0.206
f yk500
x lim = 0.35 za C40/50 Þ e c / e s = 3.5 / 6.5 o oo Þ w lim = 0.241 B500 Þ f yd = = = 434.8 MPa = 43.48kN / cm2
g s 1.15
z lim = 0.854
M ed = 1.35 M G + 1.5 M Q = 1.35 ×120 + 1.5× 200 = 462kNm
d pret = 0.9 × h = 45cm
M ed 462 ×100
med = = = 0.285 > 0.206 = mlim Þ dvojno armiranje
b × d 2 × f cd 30 × 452 × 2.667
M rd ,lim = mlim × b × d 2 × f cd = 0.206 × 30 × 452 × 2.667 / 100 = 333.76kNm
M rd ,lim M ed - M rd ,lim 333.76 ×100 (462 - 333.76) ×100
As1 = + = + = 19.97 + 7.37 = 27.35cm2
z lim × d × f yd (d - d2 ) × f yd 0.854 × 45× 43.48 (45 - 5) × 43.38
M ed - M rd ,lim (462 - 333.76) ×100
As2 = = = 7.37cm2
(d - d2 ) × f yd (45 - 5) × 43.38
 4 ×(3.5 + 0.8 + 2.5 / 2) + 2 ×(3.5 + 0.8 + 2.5 + 2.5 / 2)
d1 = = 6.4cm
6
d2 = 3.5 + 0.8 + 2.5 / 2 = 5.55cm
dstv = 50 - 6.4 = 43.6cm > d pret = 45cm Þ vratiti se u proracun
nove vrijednosti: d pret = 43cm, d2 = 6cm Þ M rd ,lim , As1 , As2 Þ usvajanje armature

Usvaja se u donjoj zoni (zategnuta armatura): 625 (29.4cm2)

Usvaja se u gornjoj zoni (pritisnuta armatura): 225 (9.82cm2)