1.

Trofazni asinhroni motor sljedećih podataka: Pn=10kW, Uf=220 V, nn=1450 obr/min,

η=87%, cosϕ=0.88. Odnos struje pri puštanju i nominalne struje je 5. Odnos
maksimalnog i nominalnog momenta je 2, a odnos polaznog i nominalnog momenta
je 1,2. Odrediti:
a) Broj polova i klizanje motora,
b) Nominalni, maksimalni i moment pri puštanju,
c) Nominalnu struju motora, struju puštanja pri spoju namota u zvijezdu i trougao.
d) Može li se ostvariti puštanje u rad asinhronog motora pri punom opterećenju ako
je napon u mreži pao na 85% nominalne vrijednosti.

a) f= 50 Hz

60 ∙ 𝑓 60 ∙ 50
𝑛𝑛 = →𝑝= =2
𝑝 1450

2p=4

60 ∙ 50
𝑛𝑠 = = 1500 𝑜𝑏𝑟/𝑚𝑖𝑛
2
𝑛𝑠 − 𝑛𝑛 1500 − 1450
𝑠= = = 0,033
𝑛𝑠 1500

𝑀𝑚𝑎𝑥 𝑀𝑝
b) 𝑀𝑛
=2 ; 𝑀𝑛
= 1,2

𝑃𝑛 𝑃𝑛 30 𝑃𝑛
𝑀𝑛 = = = ∙
𝜔𝑛 2𝜋𝑛 𝑛 𝜋 𝑛𝑛
60

30 10 ∙ 103
𝑀𝑛 = ∙ = 66 𝑁𝑚
𝜋 1450

𝑀𝑚𝑎𝑥 = 2𝑀𝑛 = 132 𝑁𝑚

𝑀𝑝 = 1,2 ∙ 𝑀𝑛 = 79 𝑁𝑚

c) 𝑈𝑓 = 220 𝑉
 𝑃𝑘 𝑃𝑛 𝑃𝑛
𝜂= = =
𝑃𝑢𝑙 √3𝑈𝑙 𝐼𝑙 𝑐𝑜𝑠𝜑 3𝑈𝑓 𝐼𝑓 𝑐𝑜𝑠𝜑

𝑃𝑛 10 ∙ 103
𝐼𝑓 = = = 19,8 (𝐴)
3𝑈𝑓 𝑐𝑜𝑠𝜑 ∙ 𝜂 3 ∙ 220 ∙ 0,88 ∙ 0,87

Y 𝐼𝑙 = 𝐼𝑓

𝐼𝑛 = 𝐼𝑓 = 19,8 (𝐴)

𝐼𝑝 = 5𝐼𝑛 = 99 𝐴

∆ 𝐼𝑙 = √3𝐼𝑓

𝐼𝑛 = √3 ∙ 19,8 = 34,3 (𝐴)

𝐼𝑝 = 5 ∙ 34,3 = 171,6 (𝐴)

d) 𝑈 = 85% 𝑈𝑛 = 0,85 𝑈𝑛

𝑀𝑝 = 1,2𝑀𝑛 , 𝑀𝑛 = 𝑘 ′ ∙ 𝑈 2

𝑀𝑝 = 1,2 ∙ 𝑘 ′ ∙ (0,85 ∙ 𝑈𝑛 )2 = 1,2 ∙ 0,852 ∙ 𝑘 ′ ∙ 𝑈 2

𝑀𝑝 = 0,867 𝑀𝑛 = 57,2 𝑁𝑚 < 𝑀𝑛

𝑡𝑎𝑘𝑜 𝑑𝑎 𝑚𝑜𝑡𝑜𝑟 𝑛𝑒 𝑚𝑜ž𝑒 𝑑𝑎 𝑠𝑒 𝑝𝑜𝑘𝑟𝑒𝑛𝑒

2. Trofazni asinhroni šestopolni motor ima poznate podatke: otpor između kliznih
koluta motora Rab=0.032 Ω, induktivni otpor faze rotora X2Ϭ=0.265Ω. Kod statorskog
namota priključenog na napon U=380V, frekvencije f=50 Hz, izmjeren je napon
između otvorenih kliznih koluta U20= 217 V. Motor je opterećen i rotira brzinom
n=950 obr/min. Ukupni statorski gubici iznose Pst=2.2kW, a gubici trenja i ventilacije
iznose Ptrv= 1.2 kW. Odrediti:

a) Klizanje, s=?
b) Frekvenciju rotorskih struja, f2=?
c) Struju rotora, I2=?
d) Gubitke u bakru rotora, PCu2=?
e) Snagu okretnog (obrtnog) polja, Pok=?
f) Elektromagnetski moment, Mem=?
g) Snagu koja se dobije na osovini, P2=?
h) Moment na osovini, M2=?
i) Snagu koju motor uzima iz mreže, Pul=?
j) Stepen korisnog dejstva η=?
a)
𝑛𝑠 − 𝑛𝑛
𝑠=
𝑛𝑠

60 ∙ 𝑓 60 ∙ 50
𝑛𝑠 = = = 1000 𝑜𝑏𝑟/𝑚𝑖𝑛
𝑝 3

2𝑝 = 6, 𝑝 = 3

1000 − 950
𝑠= = 0,05
1000

b)
𝑓2 = 𝑠 ∙ 𝑓1 = 0,05 ∙ 50 = 2,5 𝐻𝑧

c)
𝐸20
𝐼2 =
𝑅 2
√3√( 𝑠2 ) + 𝑋2𝜎
2

𝑅𝑎𝑏
𝑅2 = = 0,016 𝛺
2

Kada nije naglašeno podrazumijeva se da se radi o spoju Y

217
𝐼2 = = 303 𝐴
2
0,016
√3√( 0,05 ) + 0,2652

d) 𝑃𝐶𝑢2 = 3𝑅2 𝐼22 = 3 ∙ 0,016 ∙ 3032 = 4400 𝑊

e)
1−𝑠 2 1−𝑠
𝑃𝑜𝑘 = 𝑃𝑒𝑙 + 𝑃𝑚𝑒ℎ = 3𝑅2 𝐼22 + 3𝑅2 𝐼2 = 𝑃𝑒𝑙 + 𝑃𝑒𝑙 =
𝑠 𝑠
𝑠 + 1 − 𝑠 𝑃𝑒𝑙 𝑃𝐶𝑢2 4400
𝑃𝑜𝑘 = 𝑃𝑒𝑙 = = = = 88000 𝑊 = 88 𝑘𝑊
𝑠 𝑠 𝑠 0,05
𝑃𝑜𝑘 𝑃𝑜𝑘 𝑃
𝑜𝑘 88000
f) 𝑀𝑒𝑚 = = 2𝜋𝑓 = 𝑝 ∙ 2𝜋𝑓 = 3 ∙ 2∙3,14∙50 = 848 𝑁𝑚
𝜔𝑠
𝑝

g) 𝑃2 = 𝑃𝑜𝑘 − 𝑃𝐶𝑢2 − 𝑃𝑡𝑟𝑣 = 88000 − 4400 − 1200 = 82400 𝑊

𝑃2 𝑃2 𝑃2
h) 𝑀𝑜𝑠𝑜𝑣𝑖𝑛𝑒 = 𝑀2 = 𝜔 =𝜔 (1−𝑠)
= 2𝜋𝑓 =
𝑚𝑒ℎ 𝑠 (1−𝑠)
𝑝
 𝑃2 82400
𝑀2 = 𝑝 ∙ = 3∙ = 828,7 𝑁𝑚
2𝜋𝑓(1 − 𝑠) 314(1 − 0,05)

i) 𝑃1 = 𝑃𝑢𝑙 = 𝑃𝑜𝑘 + 𝑃𝑠𝑡 = 88000 + 2200 = 90200 𝑊

𝑃 82400
j) 𝜂 = 𝑃2 = 90200 = 0,9135 = 91,35 %
1

3. Trofazni asinhroni motor sa faznim rotorom pri naponu od U1=2000V, frekvenciji

f=50 Hz daje snagu na osovini rotora P2=247 kW pri klizanju od s=1,8% i ukupnom
broju polova 2p=6. Omski otpori statora i rotora su R1=0.239 Ω, R2= 0.0223 Ω.
Induktivnosti polja rasipanja statora i rotora su L1=2.4·10-3H, L2=0.22·10-3 H. Broj
žljebova statora je Z1=72, a rotora Z2=90. Oba namota su spojena u zvijezdu i
izvedena sa punim polnim korakom (kt=1). Broj provodnika statora je NZ1=10, a
rotora NZ2=2. Kod navedenog opterećenja elektromotorna sila statora iznosi
E1=0.93U1. Odrediti:
a) Broj navojaka po polu i fazi i sačinioce raspodjele
b) Elektromotornu silu statora i rotora,
c) Induktivne otpore,
d) Faznu struju rotora kod navedenog opterećenja uz zanemarenje struje praznog
hoda.

m-broj utora po fazi i polu

2p-ukupan broj polova

θ- broj utora po polu

Y-korak namatanja

q-broj faza

τ-polni korak

za stator:

𝑍1 72
𝑚1 = = =4
2𝑝𝑞 6 ∙ 3

𝑍1 72
𝜃1 = = = 12
2𝑝 6

360 360
𝛼𝑒𝑙1 = 𝑝 ∙ 𝛼𝑔 = 𝑝 ∙ =3∙ = 15°𝑒𝑙
𝑍1 72

𝑌1 𝜋
𝑘𝑡1 = 𝑠𝑖𝑛 ∙ ; 𝑘 =1
𝜃1 2 𝑡1
 𝛼𝑒𝑙1
𝑠𝑖𝑛 𝑚1 ∙
𝑘𝑧1 = 2
𝛼𝑒𝑙1 = 0,958
𝑚1 ∙ sin 2

𝑘𝑛1 = 𝑘𝑡1 𝑘𝑧1 = 0,958

za rotor:

𝑍2 90
𝑚2 = = =5
2𝑝𝑞 6 ∙ 3

𝑍2 90
𝜃2 = = = 15
2𝑝 6

360 360
𝛼𝑒𝑙2 = 𝑝 ∙ 𝛼𝑔 = 𝑝 ∙ =3∙ = 12°𝑒𝑙
𝑍2 90

𝑌2 𝜋
𝑘𝑡2 = 𝑠𝑖𝑛 ∙ ; 𝑘 =1
𝜃2 2 𝑡2
𝛼𝑒𝑙2
𝑠𝑖𝑛 𝑚2 ∙ 2
𝑘𝑧2 = 𝛼𝑒𝑙2 = 0,959
𝑚2 ∙ sin 2

𝑘𝑛2 = 𝑘𝑡2 𝑘𝑧2 = 0,959

𝑍1 ∙𝑁𝑍1 72∙10
a) 𝑊1 = = = 120
2𝑞 2∙3

𝑘𝑛1 = 𝑘𝑡1 ∙ 𝑘𝑧1 = 0,958

𝑍2 ∙ 𝑁𝑍2 90 ∙ 2
𝑊2 = = = 30
2𝑞 2∙3

𝑘𝑛2 = 𝑘𝑡2 ∙ 𝑘𝑧2 = 0,959

2000
b) 𝐸1 = 0,93𝑈1 = 0,93 ∙ = 1075 𝑉
√3

𝑊1 ∙ 𝑘𝑛1 120 ∙ 0,958

𝑚𝑒 = = =4
𝑊2 ∙ 𝑘𝑛2 30 ∙ 0,959

𝐸1 𝐸1 1075
𝑚𝑒 = → 𝐸20 = = = 268,75 𝑉
𝐸20 𝑚𝑒 4

𝐸2𝑠 = 𝑠 ∙ 𝐸20 = 0,018 ∙ 268,75 = 4,84 𝑉

 c) 𝑋1 = 𝜔 ∙ 𝐿1 = 2𝜋𝑓1 ∙ 𝐿1 = 2 ∙ 3,14 ∙ 50 ∙ 2,4 ∙ 10−3 = 0,754 𝛺

𝑋2𝜎 = 𝜔 ∙ 𝐿2 = 2𝜋𝑓2 ∙ 𝐿2 = 2 ∙ 3,14 ∙ 50 ∙ 0,22 ∙ 10−3 = 0,069 𝛺

(induktivnost rasipanja u mirujućem stanju tj. f1=f2=50 Hz, znači frekvencija
se ne mijenja)

𝑋2𝑠 = 𝜔 ∙ 𝐿2 = 2𝜋𝑓2 ∙ 𝐿2 = 2𝜋 ∙ 𝑠 ∙ 𝑓1 ∙ 𝐿2
= 2 ∙ 3,14 ∙ 0,018 ∙ 50 ∙ 0,22 ∙ 10−3 =

𝑋2𝑠 = 0,00124 𝛺
(inuktivni otpor rasipanja pri vrtnji)
𝐸20 268,75
d) 𝐼2 = 2
= 2
= 216,6 𝐴
√(𝑅2 ) +𝑋2𝜎
2 √(0,0223) +0,0692
𝑠 0,018

4. Statorski namot šestopolnog asinhronog motora za mrežu frekvencije f=50 Hz

smješten je u 72 utora i izveden dvoslojno sa svim popunjenim utorima. Svaki svitak
ima 4 zavoja sa korakom namatanja 1-11, 2-12, 3-13, .... Y=10. Koliki je fluks
potreban po polu da bi napon po fazi statora iznosio 380 V. Zanemariti pad napona na
primarnim statorskim otpornicima.

2p=6, f=50 Hz

Z1=72, N2=4

x=1-11,2-12,3-13, Y=10

Uf=380 V, q=3

Ф=?

𝑈𝑓 ≅ 𝐸 = 4,44 ∙ 𝑊1 ∙ 𝑓1 ∙ Ф ∙ 𝑘𝑛

𝑈𝑓
Ф=
4,44 ∙ 𝑊1 ∙ 𝑓1 ∙ 𝑘𝑛

𝑍1 72
𝑚1 = = =4
2𝑝𝑞 6 ∙ 3

𝑍1 72
𝜃1 = = = 12
2𝑝 6

360 360
𝛼𝑒𝑙1 = 𝑝 ∙ 𝛼𝑔 = 𝑝 ∙ =3∙ = 15°𝑒𝑙
𝑍1 72

𝑌1 𝜋 10 𝜋
𝑘𝑡1 = 𝑠𝑖𝑛 ∙ = 𝑠𝑖𝑛 ∙ = 0,966
𝜃1 2 12 2
 𝛼𝑒𝑙1 15
𝑠𝑖𝑛 𝑚1 ∙ sin 4 ∙
𝑘𝑧1 = 2 2 = 0,9576
𝛼𝑒𝑙1 = 15
𝑚1 ∙ sin 2 4 ∙ sin 2

𝑘𝑛 = 𝑘𝑡1 ∙ 𝑘𝑧1 = 0,966 ∙ 0,9576 = 0,925

380
Ф= = 0,01928 Vs
4,44 ∙ 96 ∙ 50 ∙ 0,925