Visokovredni zavrtnjevi

• Osnovni problem kod veza sa običnim

zavrtnjevima je zazor između tela zavrtnja i
rupe.
• Obični zavrtnjevi nisu pogodni za veze u
dinamičkim konstrukcijama.
• Deformacije veza sa običnim zavrtnjevima
su relativno velike zbog poništenja zazora i
izduženja tela zavrtnja.

Osnove metalnih konstrukcija 1

 Karakteristike visokovrednih
zavrtnjeva

• Visok kvaliet osnovnog materijala (granica

razvlačenja od 640 do 1080 MPa);
• Mogućnost prednaprezanja;
• Drugačije ponašanje veza sa prednapregnutim
visokovrednim zavrtnjevima;
• Mogućnost primene kod dinamički opterećenih
konstrukcija.
• nešto sporija ugradnja.

Osnove metalnih konstrukcija 2

Prednosti prednapregnutih u odnosu na
obične zavrtnjeve
• Veća nosivost,
• Manja deformabilnost veze,
• Manja naprezanja u osnovnom materijalu na
mestu neto preseka (prenošenje sile putem
trenja),
• Sprečeno je nekontrolisano odvrtanje
navrtke.

Osnove metalnih konstrukcija 3

 Nedostatci

• nešto veća cena,

• posebna obrada tarnih površina,
• kontrola kvaliteta na gradilštu,

Osnove metalnih konstrukcija 4

 Kratak istorijat

• Početak primene u SAD-u 1948 (zamena

dotrajalih zakivaka na mostovima),
• Prvi propisi iz ove oblasti 1951.
• U Evropi prva primena 1952.
• Kod nas 1964 na HE Đerdap.
• Proklizavanje!

Osnove metalnih konstrukcija 5

 Vrste spojeva sa visokovrednim
zavrtnjevima
Prednapregnuti visokovredni zavrtnjevi:
1. tarni spojevi (TS) tarni spojevi sa tačnim
naleganjem (TST);
2. zatežući spojevi (ZS);
3. kombinovani spojevi (KS);
Neprednapregnuti VVZ:
Kao kod običnih zavrtnjeva (SS, SST, ZS
i KS);

Osnove metalnih konstrukcija 6

Tarni spoj Zatežući spoj

Osnove metalnih konstrukcija 7

Oblik i dimenzije visokovrednih zavrtnjeva

Osnove metalnih konstrukcija 8

 Osnovne dimenzije standardnih
visokovrednih zavrtnjeva

Oznaka dimenzije M12 M16 M20 M22 M24 M27 M30

b 21-23 26-28 31-33 32-34 34-37 37-39 40-42
e 23,91 29,56 35,03 39,55 45,20 50,85 55,37
h 8 10 13 14 15 17 19
s 22 27 32 36 41 46 50
R 1,2 1,2 1,5 1,5 1,5 2,0 2,0
Navrtka
m 10 13 16 18 19 22 24
Podloška
d 13 17 21 23 25 28 31
D 24 30 37 39 44 50 56
s 3 4 4 4 4 5 5

Osnove metalnih konstrukcija 9

 Obeležavanje visokovrednih zavrtnjeva

Vrsta zavrtnja Zazor M12 M16 M20 M22 M24 M27 M30
Zavrtnjevi bez 30
Dd £ 1,0 mm
tačnog naleganja
Zavrtnjevi sa tačnim 30
Dd £ 0,3 mm
naleganjem
Dodatne oznake
30
Montažni zavrtnjevi

30
Montažne i rupe i zavrtnjevi

Osnove metalnih konstrukcija 10

 Klase čvrstoće
Tehnička
(konvencijalna) Zatezna čvrstoća Izduženje Udarna žilavost
granica razvlačenja na 0oC
Klasa čvrstoće fu d5
f0,2
[MPa] [MPa] (%) [J]
8.8 640 800 12 30
10.9 900 1000 9 20
12.9 1080 1200 8 15

Osnove metalnih konstrukcija 11

Ponašanje prednapregnutih visokovrednih
zavrtnjeva u smičućim spojevima
• Prdnaprezanjem se u zavrtnjevima javlja
sila zatezanja, a u kontaktnom spoju napon
pritiska;
• Sila trenja između limova zavisi od napona
pritiska i hrapavosti (trenja) kontktnih
površi;
• Prenošenje sila se ostvaruje trenjem;
• Koncentracija napona u neto preseku je
manja nego kod veza sa neprednapregnutm
zavtnjevima;
Osnove metalnih konstrukcija 12
 Tok sila kod prednapregnutih zavrtnjeva

a) b) c)

Trenje

Fp
3d

Površina trenja

Osnove metalnih konstrukcija 13

 Proklizavanje
• Kada je sila u zavrtnju manja od sile trenja
koja se angažuje u spoju, nema reltivnih
pomeranja između limva, a sile se prenose
trenjem;
• Nakon dostizanja sile trenja dolazi do
naglog pomeranja (proklizavanje) između
elemenata (poništava se zazor);
• Proklizavanjem ne dolazi do iscrpljenja
nosivosti zavrtnja, već on počinje da “radi”
kao običan zavrtanj na smicanje i pritisak
omotača rupe.
Osnove metalnih konstrukcija 14
• Granično stanje nosivosti prednapregnutih
visokovrednih zavrtnjeva se dostiže smicanjem
tela zavrtnja ili gnječenjem omotača rupe
• Proklizavanjem dolazi do značajnih deformacija
koje je poželjno izbeći (koncentracije napona,
zamor materijala);
• Proklizavanje se može tretirati kao granično stanje
upotrebljivosti;
• Evrokod 3 razlikuje dve kategorije spojeva (veza):
B – otporne na proklizavanje pri GSU (SLS)
C – otporne na proklizavanje pri GSN (ULS)

Osnove metalnih konstrukcija 15

 Koncentracija normalnog napona

Keoficijent koncentracije napona:

k = s x , max / s x , cal

Osnove metalnih konstrukcija 16

Poređenje ponašanja spojeva sa različitim
spojnim sredstima

Kompatibilnost različith spojnih sredstava!

Osnove metalnih konstrukcija 17
 Unošenje sile prednaprezanja

• Pored sile zatezanja u zavrtnju se javljaju i

sekundarni – neželjeni uticaji od torzije
usled trenja između navrtke i navoja i
između navrke i podloške;
• Naprezanje VVZ je složeno.
• Sila prednaprezanja se mora kontrolisati i
ograničiti!

Osnove metalnih konstrukcija 18

 Sila prednaprezanja Fp

Fp = n 1 × f 02 × As

f02 tehnička granica razvlačenja;

As površina ispitnog preseka;
n1 koeficijent pritezanja (redukcije);

Osnove metalnih konstrukcija 19

 Keoficijent pritezanja

ì0,7 za k > 0,14

n1 = í
î0,8 za k £ 0,14
Koeficijent k zavisi od trenja između navrtke i navoja.
Vrednosti definiše proizvođač (k = 0,13 - 0,17).
Ispitivanje na licu mesta pri ugradnji!

Osnove metalnih konstrukcija 20

 Vrednosti sile prednaprezanja
d As f 02 Fp [kN] Mu [Nm]

[mm] [mm2] [N/mm2] n1=0,7 n1=0,8 za k=0,16

M12 84,3 53 61 102
M16 157 99 113 253
M20 245 154 176 493
M22 303 191 218 672
900
M24 353 222 254 852
M27 459 289 330 1495
M30 561 353 404 1694
M33 694 437 500 2307

Vrednosti u tabeli su za visokovredne zavrtnjeve klase čvrstće 10.9.

Za klasu čvrstoče 8.8 vrednosti iz tabele pomnožiti sa 0,70.

Za klasu čvrstoće 12.9 vrednosti iz tabele pomnožiti sa 1,20.

Osnove metalnih konstrukcija 21

Postupci kontrolisanog unošenja sile
prdnapezanja (pritezanja)

• Merenje momenta uvrtanja (priteznja)

navrtke pomoću momentnog ključa;
• Merenje ugla okretanja navrtke;
• Merenje momentnog impulsa;
• Merenje izduženja zavrtnja;
• Postupci sa indikatorskom podloškom;

Osnove metalnih konstrukcija 22

Merenje momenta uvrtanja

M u = Fp × d × k

Mu moment uvrtanja
Fp sila prednaprezanja
d prečik zavrtnja
k koeficijent

Osnove metalnih konstrukcija 23

 Merenje ugla okretanja navrtke

d Mu debljina paketa t ugao okretanja j

[mm] [Nmm] [mm] [°]
M12 10
M16 25 0-50 180°
M20 50
M22 70 Za sve zavrtnjeve 50-100 240°
M12-M30
M24 90
M27 150
M30 170 100-240 270°

Početno pritezanje momentnim ključem: M u = 0,1 × M u

Osnove metalnih konstrukcija 24

Merenje momentnog impulsa

Primenjuje se pneumatski zatezač sa

vazduhom pod pritiskom.
Manja preciznost, pa se primenjuje
kod manje značajnijih konstrukcija.
U kombinaciji sa momentnim
ključem – pritezaje se vrši za 70-
80% sile.

Osnove metalnih konstrukcija 25

 Postupak sa indikatorskom podloškom

Primenjuje se uglavnom u Velikoj Britaniji.

Pritezanje se vrši sve dok se ne utisnu ispupčenja (bradavice).
Kontrola se vrši merenjem zazora.
Osnove metalnih konstrukcija 26
 Koeficijent trenja m
• Zavisi od hrapavosti i stanja obrade
kontaktnih (dodirnih) površina;

m
Način obrade dodirnih površina Č0361 Č0561
Č0362 Č0562
Č0363 Č0563
Bez posebne obrade 0,30 0,30
Nezaštićena Čišćenje plamenom 0,40 0,40
Čišćenje mlazom abraziva 0,50 0,55
Površine očišćene mlazom abraziva, a potom zaštićene
Zaštićena prevlakom od legure aluminijuma 0,50 0,50

Osnove metalnih konstrukcija 27

 Čišćenje mlazom abraziva

• Površine metala se izlažu dejstvu kvarcnog peska

(0,7-1,2 mm) ili oštroivičnih metalnih opiljaka
(0,3-0,5 mm) pod visokim pritiskom (7 bara).
• Poželjna je zaštita kontaktnih površina protiv
korozije.
• Primenjuje se legura Al – AlMg5 . Debljina sloja
je 100-150 m.
• Zaštitni sloj ne sme da smanji koeficijent trenja!

Osnove metalnih konstrukcija 28

 Proračun nosivosti prednapregnutih
visokovrednih zavrtneva u smičućim spojevima

Potrebno je proveriti:
• nosivost na proklizavanje, pri graničnom
stanju upotrebljivosti;
• nosivost na smicanje i pritisak po omotaču
rupe, pri graničnom stanju nosivosti;
Prema našim propisima ne dozvoljava se
proklizavanje pri eksploatacionom
opterećenju (koncept dopuštenih napona)!
Osnove metalnih konstrukcija 29
Nosivost prednapregnutih zavrtnjeva
na proklizavanje Fs,dop
m × Fp m ×n 1 × f 02 × As
Fs ,dop = m× = m×
n2 n2
m broj tarnih ravni (kao sečnost kod
običnih zavrtnjeva),
Fp sila prednaprezanja,
m koeficijent trenja,
n2 koeficijent sigurnosti.

Osnove metalnih konstrukcija 30

 Koeficijent sigurnosti n2

Koeficijent sigurnosti na proklizavanje n2

Vrsta opterećenja (tip konstrukcija) Slučaj opterećenja I II
Pretežno mirno opterećenje 0,3 < Dd £ 1 mm 1,25 1,10
(zgrade, krovovi i sl.)
1 < Dd £ 3 mm 1,56 1,38
Mirno + dinamičko opterećenje 0,3 < Dd £ 1 mm 1,40 1,25
(mostovi, kranski nosači i sl.)

Osnove metalnih konstrukcija 31

Neophodne kontrole nosivosti kod prednapregnutih
visokovrednih zavrtnjeva u tarnim spojevima

V1 £ Fs ,dop = m × m × Fp /n 2

V1 £ Fb ,dop = min å t × d × s b ,dop

V1 maksimalna sila u jednom zavrtnju,

Fs,dop nosivost na proklizavanje,
Fb,dop nosivost na pritisak po omotaču rupe.

Osnove metalnih konstrukcija 32

Neophodne kontrole nosivosti kod neprednapregnutih
visokovrednih zavrtnjeva u smičućim spojevima

d p 2
V1 £ Fv ,dop = m× ×t dop
4
V1 £ Fb ,dop = min å t × d × s b, dop

V1 maksimalna sila u jednom zavrtnju,

Fv,dop nosivost zavrtnja na smicanje,
Fb,dop nosivost na pritisak po omotaču rupe.

Osnove metalnih konstrukcija 33

Dopušeni naponi za visokovrede zavrtnjeve
s b,dop [N/mm 2] tdop s t,dop
Vrsta izrade Veličina Č0361 Č0561 [ N/mm 2] [ N/mm 2]
zavrtnja sile F p
Slučaj opterećenja
I II I II I II I II
F p=0 280 320 420 470
Neupasovani
0,5×F p 380 430 570 640 240 270
zavrtnjevi
Fp 480 540 720 810
360 410
F p=0 320 360 480 540
Upasovani
0,5×F p 420 470 630 710 280 320
zavrtnjevi
Fp 480 540 720 810

Vrednosti iz tabele odnose se na visokovredne zavrtnjeve klase

čvrstće 10.9. Za zavrtnjeve klase čvrstoće 8.8 i 12.9 dopušten
napon smicanja se određuje množenjem sa 0,7 odnosno sa 1,2.

Osnove metalnih konstrukcija 34

 Nosivost obrađenih prednapregnutih
zavrtnjeva u tarnom spoju Fvs,dop

Fvs, dop = Fv , dop + 0,25 × Fs , dop

Fv,dop nosivost obrađenog zavrtnja na

smicanje i pritisak po omotaču rupe;
Fs,dop nosivost zavrtnja na proklizavanje;

Osnove metalnih konstrukcija 35

 Ponašanja prednapregnutih visokovrednih
zavrtnjeva u zatežućim spojevima

Različito se ponašaju prednapregnuti i neprednapregnuti

visokovredni zavrtnjevi (VVZ).
Neprednapregnuti VVZ se ponašaju kao obični zavrtnjevi!
Osnove metalnih konstrukcija 36
Faze rada zatežućeg spoja sa prednapregnutim VVZ

Prednaprezanje Opterećenje “Odlepljivanje”

Fp = Fc = ò pc × dA DFb =
Nt N t = N t ,0 » (0,73 - 0,77) × f 02 × As
A 1+ K pt / K b

( K pt / K b » 15 - 20)

Osnove metalnih konstrukcija 37

Poređenje ponašanja prednapregnutih i
neprednapregnutih VVZ u spojevima
opterećenim na zatezanje

Osnove metalnih konstrukcija 38

 Efekat poluge

ì w × t4 ü
Povećanje sile u zavrtnju ï 0,5 - ïN
ï 2
30 × a × b × A ï t
usled efekta poluge: Q=í 4 ý
ï a é a ù w × t ï 2
+ 1 +
Fb = Q + N t / 2 ïî b êë 3 × b úû 6 × a × b 2 × A ïþ
Osnove metalnih konstrukcija 39
Smanjenje efekta poluge pravilnim
oblikovanjem veza

Osnove metalnih konstrukcija 40

 Proračun nosivosti prednapregnutih VVZ
na zatezanje
Ft ,dop = n 3 × F p
n3
Vrsta opterećenja Slučaj opterećenja
I II
Pretežno mirno (zgrade...) 0,7 0,8
Dinamičko (mostovi, kranski nosači...) 0,6 0,7

Kontrola nosivosti: Nt,1 < Ft,dop

Nt,1 sila zatezanja u posmatranom zavrtnju.

Osnove metalnih konstrukcija 41
 Proračun nosivosti neprednapregnutih
VVZ na zatezanje

Ft , dop = s t , dop × As

s t,dop [MPa]
Klasa čvrstoće I slučaj opterećenja II slučaj opterećenja
8.8 250 290
10.9 360 410
12.9 430 490

Kao kod običnih zavrtnjeva!

Osnove metalnih konstrukcija 42

Proračun nosivosti prednapregntih visokovrednih
zavrtnjevma u kombinovanim spojevima

Neobrađeni VVZ:
( F p - N t ,1 )
Fs , dop = m × m ×
n2

Obrađeni VVZ:
m × ( Fp - N t ,1 )
Fs , dop = Fv ,dop + 0,25 × m ×
n2

Osnove metalnih konstrukcija 43

 Rekapitulacija neophodnih kontrola nosivosti
kod običnih i visokovrednih zavrtnjeva
Vrsta spoja
Vrsta zavrtnjeva
Smičući spojevi Zatežući spojevi Kombinovani spojevi
Neobrađeni V1 £ F v , dop = min ( F v , Fb ) æ V1
2
ö æ N t ,1 ö
2

Obični zavrtnjevi N t ,1 £ Ft ,dop = As × s t ,dop ç ÷ +ç ÷ £1

Obrađeni V1 £ F v , dop = min ( F v , Fb ) * ç Fv ,dop ÷ ç Ft ,dop ÷
è ø è ø
( F p - N t ,1 )
Fp V1 £ Fs ,dop = m×m ×
V1 £ Fs ,dop = m × m × n2
Neobrađeni n2 V1 £ Fb
V1 £ Fb N t ,1 £ Ft ,dop = n 3 × F p
Prednapregnuti N t ,1 £ Ft ,dop = n 3 × F p
Visokovredni
zavrtnjevi V1 £ F vs , dop =
F s , dop
V1 £ F vs , dop = F v , dop + m × ( F p - N t ,1 )
Obrađeni 4 = Fv , dop + 0,25 × m ×
n2
V1 £ Fb
N t ,1 £ Ft ,dop = n 3 × F p
Neobrađeni Kao kod običnih Kao kod običnih Kao kod običnih
Neprednapregnuti
Obrađeni Kao kod običnih Kao kod običnih Kao kod običnih
* Pri određivanju nosivosti na smicanje (Fv) i nosivosti na pritisak po omotaču rupe (Fb) umesto prečnika zavrtnja uzima se prečnik rupe!

Osnove metalnih konstrukcija 44

 Pravila za konstruisanje veza sa
zavrtnjevima i zakivcma
• Veze i nastavci treba da budu simetrični!
• Minimalan broj zavrtnjeva (zakivaka) sa
jedne strane spoja je 2 u zgradarstvu, a 3 u
mostogradnji.
• Veze na preklop sa 1 zakivkom nisu
dozvoljene, a veze sa 1 zavrtnjom se koriste
samo u izuzetnim slučajevima;

Osnove metalnih konstrukcija 45

 Veze na preklop sa jednim zavrtnjem

Savijanje spojnog sredstva (zavrtnja)!

Pored smicanja i savijanja u zavrtnju se javlja i zatezanje!

Osnove metalnih konstrukcija 46

Minimalan broj i prečnik spojnih sredstava

O b last M inim alan prečnik M inim alan broj ko m ad a

p rim ene Z avrtnjevi Z akivci Z avrtnjevi Z akivci
Z grad arstvo 12 13 2 2
M o sto grad nja 16 17 3 3

Osnove metalnih konstrukcija 47

 Optimalan prečnik zavrtnja
• Pravilnim izborom prečnika zavrtnja dobija se
uravnotežen odnos nosivosti na smicanje i pritisak po
omotaču rupe!

opt d 0 = 5 × t s , min - 0,2 [cm] 6,324 ×

t s , min
- 1 £ d £ 6,324 ×
t s , min
-1
1 + 0,3 1 - 0,3

Osnove metalnih konstrukcija 48

 Maksimalan prečnik
zavrtnja (rupe) za
I IPE HEA HEB HEM U L

60
d0
-
c
-
d0 c
- -
d0
-
c c1
- -
d0
-
c c1
- -
d0
-
c c1
- -
d0
-
c
-
d0
17
c1
35
c2
-
c3
35
stanardne valjane
70
80
-
6,4
-
22
-
6,4
-
26
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
13
-
25
21
23
40
45
-
-
40
45
profile!
90 - - - - - - - - - - - - - - - 25 50 - 50
100 6,4 28 8,4 30 13 56 - 13 56 - 13 60 - 13 30 25 45 - 45
110
120
-
8,4
-
32
-
8,4
-
36
-
17
-
66
-
-
-
17
-
66
-
-
-
17
-
68
-
-
-
17/13 30
- 25
25
45
50
70
80
45
50
Vrednosti se odnose
samo za zavrtnjeve na
140 11 34 11 40 21 76 - 21 76 - 21 76 - 17 35 28 55 95 55
160 11 40 13 44 23 86 - 23 86 - 23 86 - 21/17 35 28 60 115 60
180 13 44 13 50 25 100 - 25 100 - 25 100 - 21 40 28 60 135 60
200
220
13
13
48
52
13
17
56
60
25
25
110
120
-
-
25
25
110
120
-
-
25
25
110
120
-
-
23/21 40
23 45
28
-
65
-
150 65
- - nožicama!
240 17/13 56 17 68 25 94 35 25 96 35 25/23 100 35 25/23 45 - - - -
260 17 60 - - 25 100 40 25 106 40 25 110 40 25 50 - - - -
270
280
-
17
-
60
21/17 72
- -
-
25
-
110
-
45
-
25
-
110
-
45
-
25
-
116
-
45
-
25
-
50
-
-
-
-
-
-
-
-
Linije zavrtnjeva!
300 21/17 64 23 80 28 120 45 28 120 45 25 120 50 28 55 - - - -
320 21/17 70 - - 28 120 45 28 120 45 28 126 47 28 58 - - - -
330 - - 25/23 86 - - - - - - - - - - - - - - -
340 21 74 - - 28 120 45 28 120 45 28 126 47 - - - - - -
350 - - - - - - - - - - - - - 28 58 - - - -
360 23/21 76 25 90 28 120 45 28 120 45 28 126 47 - - - - - -
380 23/21 82 - - - - - - - - - - - - - - - - -
400 23 86 28/25 96 28 120 45 28 120 45 28 126 47 28 60 - - - -
450 25/23 94 28 106 28 120 45 28 120 45 28 126 47 - - - - - -
500 28 100 28 110 28 120 45 28 120 45 28 130 45 - - - - - -
550 28 110 28 120 28 120 45 28 120 45 28 130 45 - - - - - -
600 28 120 28 120 28 120 45 28 120 45 28 130 45 - - - - - -
650 - - - - - 120 45 28 120 45 28 130 45 - - - - - -
700 - - - - - 120 45 28 126 45 28 130 42 - - - - - -
800 - - - - - 130 40 28 130 40 28 132 42 - - - - - -
900 - - - - - 130 40 28 130 40 28 132 42 - - - - - -
1000 - - - - - 130 40 28 130 40 28 132 42 - - - - - -

Osnove metalnih konstrukcija 49

 Raspored zavrtnjeva u vezi - oznake

e rastojenje između susednih zavrtnjeva;

e1 rastojanje između zavrtnja i ivice lima u pravcu delovanja sile;
e2 rastojanje između zavrtnja i ivice lima upravno na pravac
delovanja sile
Osnove metalnih konstrukcija 50
Propisana minimalna i maksimalna rastojanja
Opis rastojanja Min. Maksimalno
Za noseće zakivke i zavrtnjeve, konstruktivne 8d0
Rastojanje između susednih zakivke i zavrtnjeve u pritisnutim štapovima i ili
zavrtnjeva u pravcu i ukrućenjima rebara 15t
upravno na pravac 3d0
delovanja sile Za konstruktivne zakivke i zavrtnjeve u 12d0
e zategnutim štapovima i za vezu rebra i nožice ili
izvan nastavka kod limenih nosača 25t
3d0
Kada je ivica ukrućena, odnosno previjena ili
Rastojanje između
(slika 2.56b)
zavrtnjeva i ivice elementa 9t
2d0
u pravcu delovanja sile 3d0
e1 U ostalim slučajevima ili
6t
3d0
Rastojanje između Kada je ivica ukrućena, odnosno previjena ili
zavrtnjeva i ivice elementa (slika 2.56b)
9t
upravno na pravac 1,5d0
delovanja sile 3d0
e2 U ostalim slučajevima ili
6t

Osnove metalnih konstrukcija 51

Minimalan prostor za nesmetanu montažu

Z a v rta n j N a jm a n ja v e lič in a [ m m ]
A B C D E F
M 12 27 24 16 20 22 29
M 16 32 28 19 23 27 34
M 20 36 32 22 26 30 39
M 2 2 ,M 2 4 40 36 27 29 35 44
M 27 45 40 28 31 38 49
M 30 48 42 32 33 40 52

Osnove metalnih konstrukcija 52

 Uski limovi Srednje široki limovi Široki limovi

bmin = 2 ×1,5 × d 0 = 3 × d 0 5 × d0 £ b £ 6 × d0 b ³ 6 × d0

Osnove metalnih konstrukcija 53

 Specijalna savremena spojna sredstva

• Zakivci sa prstenom;
• Injektirani zavtnjevi;

Osnove metalnih konstrukcija 54

 Zakivci sa prstenom

M12 – M27...8.8! Kontrolisano prednaprezanje.

Osnove metalnih konstrukcija 55

 Injektirani zavrtjevi

Zazor ispunjen smolom!

Primenjuju se u mostogradnji.
Izrađuju se u klasama čvrstoće 8.8 i 10.9.
Osnove metalnih konstrukcija 56