Gabimi absolut dhe relativ

Matja praktike e cdo madhwsie kryhet vetwm me afwrsi,sepse nuk mund te shmangen dot
plotwsisht gabimet qe rrjedhin nga saktwsia e kufizuar e aparateve matws ,nga ndonjw e metw
e tyre,nga pwrdorimi jo i drejtw i rregullave te matjes etj.
Prandaj,sa herw qw masim nje madhwsi te gjitha vlerat e gjetura janw tw pwraferta me vlerwn
e vwrtetw tw madhwsisw.
Nesw janw kryer n matje tw njw madhwsie dhe vlerat e gjetura janw x1, x2,…xn, atehere si vlerw
mw e afwrt me vlerwn e vwrtetw x tw madhwsisw qw matim do tw merret mesatarja
aritmetike xm e vlerave tw matura.
Xm=x1+x2+…..+xn/n
Pwr tw gjykuar se me cfarw pwrafersie wshtw gjetur vlera e madhwsisw sw matur na shwrben
pwrcaktimi i gabimit absolut.
Si gabim absolut do tw marrim vlerwn mw tw madhe tw gabimit qw mund tw kemi bwrw gjatw
matjes sw madhwsisw.

Gabimin absolut,tw bwrw gjatw matjes sw njw madhwsiw wshtw (delta x).
Si gabim absolut nw matjet e drejtwpwrdrejta zakonisht marrin vlerwn e ndarjes mw tw vogwl
tw shkallws sw aparatit matws.
P.sh.,nwse pwr matjen e kohws sw vrapimit pwrdoret njw kronometwr me ndarje nw tw dhjeta
tw njehsojmw dendwsin.meqwnwse madhwsit m dhe v maten me njwfare gabimi .
Le tw jetw u njw madhwsi qw duam tw matim,e cila shprehet nwpwrmjet x,y,z.Gabimi relative
qw bwjmw gjatw matjes sw twrthortw tw madhwsisw u, sipas mwnyrws se si shprehet u
nwpwrmjet x,y,z jepet nw tabelwn e mwposhtme,qw ne do ta pranojmw pa vwrtetim.
sekondws,si gabim absolut do tw marrim 0.1{sek}.
Njehsimi i gabimeve nw matjet e twrthorta
Shpesh kemi tw bwjmw me matje tw twrthort.
Kwshtu,pwr tw matur (gjetur)dendwsinw e njw lwnde nw matim nw mwnyrw tw
drejtpwrdrejtew maswn m dhe vwllimin v te trupit,dhe pastaj nw bazw tw formulws d=m /v