You are on page 1of 6

Penyelesaian Aljabar Linier dengan Metode Langsung & Iterasi

1. Metode Langsung

1.1 Eliminasi Gauss:

5 x1  2 x2  x3  3
4 x1  x2  x3  3
 2 x1  3 x2  3 x3  5

Penyelesaian:

 5 x1  2 x2  x3  3   5 2 1 3 
 4 x  x  x  3  b   4 / 5  b  4 1 1  3 b2   4 / 5 b1
 1 2 3  2 1 = 
5  b3    2 / 5 b1
 2 x1  3 x2  3 x3  5 b3    2 / 5 b1
 2 3 3

 5 x1  2 x2  x3  3 
 0  (3 / 5) x  (9 / 5) x  27 / 5 
 2 3  =
0  (19 / 5) x2  (13 / 5) x3  31 / 5 b3    19 / 3 b2
5 2 1 3 
0  3/ 5  9/5  27 / 5

0 19 / 5  13 / 5 31 / 5  b3    19 / 3 b2

 5 x1  2 x2  x3  3  5 2 1 3  x1  1
0  (3 / 5) x  (9 / 5) x  27 / 5 0  3/ 5  9/5  27 / 5 x2  3
 2 3  = 
 0  0  14 x3  28  0 0  14  28  x3  2

 28
x3  2
 14
x2 
  27 / 5    9 / 5 2  3
 3/5
(3)  ( 2)(3)  (1)(2)
x1   1
5

1.2 Gauss Jordan:

 5 2 1 3  b1 / 5  1 0 .4 0.2 0 .6 
 4  3  4 1  3  b2  ( 4)b1
1 1  1
  

 2 3 3 5 
 
 2 3 3 5   b3  (2)b1
1 0.4 0. 2 0. 6 
0  0.6  1.8  5.4 b /   0.6 
  2 

 0 3 .8  2 .6 6 . 2 

1 0.4 0.2 0.6 b1  (0.4)b2
0 1 3 9 
 

 0 3.8  2.6 6 .2 
 b3  (3.8)b2

1 0 1 3  1 0 1  3 b1  ( 1)b3
0 9  0 9 
 1 3    1 3  b2  (3)b3

0 0  14  28
 b3 /( 14) 
0 0 1 2 

1 0 0  1 x1  1
0 1 0 3  x2  3

0 0 1 2  x3  2

2. Metode Iterasi

2.1 Jacobi Iteration:

Ri m 
xi m 1  xi m    i  1,2,, n 
aii
n
Ri m   bi   aij x jm   i  1,2,, n 
j 1

Contoh:

selesaikan persamaan

2 x1  x 2  6
x1  2 x 2  x3  12
x 2  2 x3  18
dimana harga awal : x1  0 , x 2  0 , x3  0 , lakukan sampai iterasi ke-3

Cara iterasi Jacobi

x1m 1 
1
2
6  x 2m 
x 2m 1
1

 12  x1m  x3m
2

x3m 1
1

 18  x 2m
2

Iterasi ke-1, m  0

x11 
1
2
 1

6  x 20   6  0   3
2
1
 1
x12  12  x1m  x3m  12  x10  x30  6
2 2
  
1
 1
x31  18  x2m  18  x20  9
2 2
  

Iterasi ke-2, m  1

x12 
1
2
 1
6  x12   6  6   0
2

1
2
 1
x 22  12  x11  x31  12  3  9  0
2

1
 1
x3  18  x 2  18  6  6
2

2
1

2

Iterasi ke-3, m  2

x13 
1
2
 1

6  x 22   6  0  3
2
1
2
 1
x 23  12  x12  x32  12  0  6  3
2

1
2
 1
x33  18  x 22  18  0  9
2

2.2 Gauss Seidel Iteration

Ri k 
xi k 1  xi k    i  1,2,, n
aii

i 1 n
Ri k   bi   aij x jk 1   aij x jk   i  1,2,, n 
j 1 j i

Contoh: Soal diatas.

x1m 1 
1
2

6  x 2m 
x 2m 1
1

 12  x1m 1  x3m
2

x3m 1
1

 18  x 2m 1
2

Iterasi ke-1, m  0

x11 
1
2
 1

6  x 20   6  0   3
2
x 2m 1
1
2
 1
2
1

 12  x1m 1  x3m  12  x11  x30  12  3  0   4,5
2
 
x3m 1
1
2
 1
2
1

 18  x 2m 1  18  x12  18  4,5  6,75
2
 

Iterasi ke-2, m  1

x12 
1
2
 1

6  x 12   6  4,5  0,75
2
1
2
 1

x 22  12  x12  x31  12  0,75  6,75  2,25
2
1
 1
x3  18  x 2  18  2,25  7,875
2

2
2

2

Iterasi ke-3, m  2

x13 
1
2
 1

6  x 22   6  2,25  1,875
2
1
2
 1

x 23  12  x13  x32  12  1,875  7,875  1,125
2
1
2
 1
x33  18  x 23  18  1,125  8,4375
2

2.3 Successive Over Relaxation

Ri k 
xi k 1  xi k     i  1,2,, n 
aii
i 1 n
Ri k   bi   aij x jk 1   aij x jk   i  1,2,, n
j 1 j i

Contoh: soal diatas

x1m 1  1    x1m  
1
2
6  x 2m  
x 2m 1
1
 1    x 2   12  x1m 1  x3m
m

2
 
x3m 1
1
 1    x3   18  x 2m 1
m

2
 

Iterasi ke-1, m  0
x11  1    x10  
1
2
  1
6  x 20  1  1,5  0  1,5   6  0  4,5
2
1
2
  1
x 12  1    x 20   12  x11  x30  1  1,5  0  1,5  12  4,5  0   5,625
2
1
2
  1
x31  1    x30   18  x12  1  1,5  0  1,5  18  5,625  9,281
2

Iterasi ke-2, m  1

1
x12  1  1,5  4,5  1,5   6  5,625  1,969
2
1
x 22  1  1,5  5,625  1,5  12  1,969  9,281  0,703
2
1
x3  1  1,5  9,281  1,5  18  0,703  8,332
2

Iterasi ke-3, m  2

1
x13  1  1,5    1,969  1,5   6  0,703  4,957
2
1
x 23  1  1,5  0,703  1,5  12  4,957  8,332  1,318
2
1
x33  1  1,5  8,332  1,5  18  1,318  10,323
2

Soal-Soal:

1. Selesaikan system persamaan berikut menggunakan gauss elimination dan Gauss-


Jordan elimination

2 3 5   x1   0 
3 1  2  x     2
  2   
1 3 4   x3    3

 0 2 1   x1   5 
 4 1  1  x    3
  2   
 2 3  3  x3   5 

3 2 105  x1  104
2  3 103  x    98 
  2   
1 1 3   x3   3 
2. Selesaikan system persamaan berikut dengan menggunakan metode iterasi Jacobi,
Gauss Seidel dan metode SOR (   1.3)

 4 1 0 0   x1  150 
 1 4  1 0   x  200
  2    
 0  1 4  1  x3  150 
    
0 0  1 4   x4  100 

dimana harga awal : x1  0 , x 2  0 , x3  0 , lakukan sampai iterasi ke-3

You might also like