AKUT KARIN

AKUT KARIN

ani başlayan karın ağrısı

ile karakterize
ve
tedavisi çoğu kez acil cerrahi girişim
gerektiren
klinik tablo
 Karın Ağrısı

• Cerrahi Akut Karın

• Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

 Oluşum mekanizmasına göre Akut Karın
sebepleri

• İnflamasyon • Tıkanma
Akut apandisit İleus
Akut Kolesistit - strangulasyonlu
Akut divertikülit -strangulasyonsuz
Akut pankreatit
• Kanama
• Delinme Aort anevrizma rüptürü
Peptik ülser perforasyonu Visseral arter anevrizma rüptürü
(duodenum, mide) Dış gebelik rüptürü
İnce barsak perforasyonu Travmatik organ kanamaları
Kolon perforasyonu
• Vasküler kökenli
Travmatik perforasyonlar
Akut mezenterik arter ve ven
tıkanmaları
Periton zarının lokal veya yaygın
inflamasyonuna
PERİTONİT
denir
Peritonun en duyarlı kısmı
anterior parietal peritondur,
pelvik periton
daha az duyarlıdır
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

Cilt ve Karın Duvarı

Herpes Zoster Enfeksiyonu

Rektus Kılıfı Hematomu
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

Toksikolojik

Demir zehirlenmesi
Alkol zehirlenmesi
Kurşun zehirlenmesi
Narkotik Yoksunluğu
Kostik Madde Alımı
Mantar Zehirlenmesi
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

Metabolik/Endokrin/Genetik

FMF(Ailevi Akdeniz Ateşi)

Porfiria
Glukokortikoid Yoksunluğu
Hiperkalsemi
Diabetik Ketoasidoz
Üremi
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

BöcekZehirleri

Karadul Örümceği Isırığı

Venomlar
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

Kardiopulmoner

Myokard Enfarktüsü
Pnömoni
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

İntraabdominal Enfeksiyonlar

Mezenterik Adenit
Spontan Bakteriyel Peritonit
Kateter Peritoniti
Enfeksiyöz Enterit
Abdominal Sifiliz
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

Ürolojik

Epididimit
Prostatit
Nefroüreterolitiazis
Perinefritik abse
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

İntraabdominal Vaskülitler

Henoch-Schönlein Purpurası
Kayalık Dağlar Benekli Humması
Sistemik Lupus Eritematosus
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

Hematolojik

Lösemi
Sickle-Cell Anemi
Herediter Angionörotik Ödem
Cerrahi Akut Karın Dışı Hastalıklar

Nörolojik

Abdominal Migren
Abdominal Epilepsi
Spinal kord tümörleri
Duyu Köklerinin Basısı
Vertebralarda osteomyelit, fraktür
Karın ağrısı olan hastanın tanısı için

Anamnez
ve
Fizik muayene

büyük önem taşır

Ağrı karın boşluğundan SSS’ne üç yolla ulaşır

1)Visseradan visseral afferentler yolu ile

sempatik ve parasempatik liflerle

2)Parietal periton, vücut yüzeyi, diafragma ve

mesenterik köklerden somatik afferentler yolu
ile

3)Segmental spinal sinirler ve frenik sinirlerle

 Visseral Ağrı(1)

Visseral periton somatik ağrı lifleri

içermez,
otonomik, yavaş iletken C tipi liflerle
innerve olur.
Hissedilen ağrı künttür, yaygındır ve zayıf
lokalize edilir,
yavaş yavaş ortaya çıkar ve uzun sürer
 Visseral Ağrı(2)

Karıniçi organları örten visseral

peritonda bulunan C tipi lifleri uyaran
uyarılar
içi boş organların distansiyonu ve
gerilmesi,
parankimatöz organların
kapsüllerinin gerilmesi ve iskemidir
 Visseral ağrı karıniçi organların
embriyolojik gelişimine uyan
dermatomlarda lokalize olarak görülür

Gİ Kanal embriyolojik olarak

Foregut
Midgut
Hindgut
Kloaka dan gelişir
FOREGUT FOREGUT
 özofagus alt ucu
 mide
 prok duodenum
 karaciğer,s.kesesi MİDGUT
 pankreas  dis duodenum
 dalak  jejunum
HİNDGUT  ileum
 apendiks
 dis trans kolon
 çekum
 des kolon
 ass kolon
 sigmoid
 prok trans kolon
 rektum

karıniçi organ ağrıları

visseral
 Yansımayan Parietal Ağrı

Organdaki inflamasyonun yakındaki

parietal peritonu uyarmasıyla tam
inflamasyonun üzerindeki karın
duvarında duyulur

Örn. Akut apandisitteki Mc Burney noktası

 Yansıyan Parietal(Somatik)
Ağrı

Parietal peritonun uyarılmasıyla

oluşan ağrının uyarandan uzak bir
noktada hissedilmesidir

Örn.Dalağın travmatik rüptürü sonrası sol omuz ağrısı

(KEHR belirtisi)
 Yansıyan ağrının olası sebepleri

• Sağ omuz • Sırt-orta hat

– Safra kesesi – Pankreas
– Karaciğer kapsülü – Duodenum
– Sağ pnömoperituan – aort
– diafram • Sol omuz
• Sağ skapula – Diafram
– Safra kesesi – Dalak
– Bilier ağaç – Pankreas kuyruğu
• Kalça/genital bölge – Mide
– Böbrek – Kolon splenik fleksurası
– Üreter – Sol pnömoperituan
– Aort/iliak arter • Sol skapula
– Dalak
– Pankreas kuyruğu
 Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

1)Ağrı ne zaman ve nasıl başladı?

(Akut karında ağrı bir haftadan kısa süreli olmalı)
Patoloji akut mu, yoksa kronik mi

Ani başlangıçlı karın ağrısı daha çok cerrahi girişim

gerektirir
(Perforasyon,volvulus,içi boş organdan taş veya tıkayıcı
madde geçişi,arteriyel embolizasyon)
Giderek artan tarzda bir ağrı inflamatuar olayı veya
daha yavaş gelişen tıkayıcı bir olayı düşündürür
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

2)Ağrının yeri

Hasta ağrının yerini tanımlayabiliyorsa

lokalizasyonlara göre tanı konulabilir
Ağrı lokalize edilemiyorsa
olay ya erken dönemdedir
ya da parietal peritonla temas
etmemektedir.
 Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

3)Ağrının nereden başladığı

Bazı akut karın hastalıklarında ağrının yer

değiştirme özelliği vardır
apandisitte ağrı geçişi

visseral ağrı
parietal ağrı
visseral parietal
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

4)Ağrının karakteri

periyodik-değil
devamlı-gelip geçici(kolik?)
künt-keskin
Ağrıyı arttıran veya azaltan faktörler
Ağrının zamanla azalması veya artması
 AĞRI DESENİ

İNFLAMATUVAR PERFORAN KOLİK İSKEMİK BİRLEŞİK

 a apandisit  biliyer  stran fıtık

 renal  stran mek ileus
 a pankreatit
 a kolesistit  intestinal
 mek obs
 a divertikülit
 stran fıtık

 peptik ülser per  a mez sup tık

 ince barsak per
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

5)Daha önce benzer şikayeti oldu mu?

Enflamatuar barsak hastalıkları

FMF
Divertikülit
Operasyon geçirmişse bridler
Üriner sistem taş hastalığı
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

6)İştahsızlık-bulantı-kusma

visseral lümenin gerilmesi sonucu

gerginlikle orantılı olarak sırayla ortaya
çıkar
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

7)Defekasyon ihtiyacı

(yapıp rahatlayamama)
Pelvik peritonun irritasyonu
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

8)Defekasyonun özelliği

Mukuslu
Kanlı
Konstipe
İshal
Tenezm
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

9)İdrar şikayeti var mı?

Dysüri
Pollakiüri
Hematüri
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

10)Son menstruasyon tarihi

Periyod gecikmiş mi--gebelik(ektopik)

Periyodun neresinde -- Mittelschmerz
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

11)Jinekolojik hikaye

Düşük
Küretaj
(Perforasyon,endometrit)
Akıntı (PID)
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

12)Daha önce operasyon geçirmiş mi?

Bridler
Apendektomi
Anamnezde karın ağrısını açıklamaya
yönelik olarak şu sorular sorulabilir

13)Daha önce ilaç alıp almadığı

Antibiyotikler
Analjezikler
KARIN AĞRISI OLAN HASTANIN
TANISI İÇİN

Anamnezden sonra

Fizik muayene
Laboratuvar tetkikleri
ve
Radyolojik incelemeler

yapılır
 FİZİK MUAYENE
(Uygun ortam)

Hastanın görüntüsü genellikle klinik

durum ile tersdir

Üreter taşı olan hasta kıvranırken

İntestinal perforasyonu ve peritoniti olan
hasta sakin yatar
 Hastanın yüz ifadesi

ağrının kolik mi
yoksa
künt ve devamlı mı

olduğu hakkında fikir verir

Solukluk anemi düşündürür

Terleme Septisemi veya vasküler

bir patoloji akla getirir
Taşikardi ve hipotansiyon
Hipovolemi ve şok anlamına gelir
(akut kan kaybı)
Hızlı solunum metabolik asidoz

Hızlı ve yüzeyel solunum

peritonit düşündürür
Fizik muayene tepeden tırnağa olmalıdır

Baş ve boyun(skleral ikter,LAP)

Göğüs(Plörezi, pnömoni)

Abdomen ve toraks derisi(H.Zoster, rush)

Flank bölgesi (morluklar ve hassasiyet

açısından pankreatit-pyelonefrit)
iyice incelenir
 Karın Muayenesi bir sanattır
Acemi bir hekim hemen hastanın karnına
özellikle ağrı duyduğu bölgeye atlar

Alışkın, deneyimli bir hekim sırasıyla

muayene yapar ve hastanın canını
yakmaktan kaçınır

Hasta karın muayenesi yapılırken

mümkün olduğunca rahat olmalıdır
İNSPEKSİYON

Karın solunuma katılıyor mu

Kayık karın
Distansiyon
Kesi izleri
Kitle görünümü
Ekimozlar
Barsak peristaltizmi
Venöz genişlemeler
Pulsasyon
Fıtık noktaları
OSKULTASYON

-Barsak sesleri
yok
hipoaktif
normoaktif
hiperaktif
metalik !! (mekanik tıkanma)

-Üfürüm
Vasküler problem!!
 PALPASYON

Cerrah
hastayı en son muayene eden kişidir
hasta
bir dizi muayeneden sonra cerrahın
önüne gelir
ve
Palpasyonun oluşturduğu ağrı açısından
endişelidir
PALPASYON

Hassasiyet
Kas defansı (istemli-istemsiz) KONUŞTUR!!
Organomegali
Ele gelen kitle
Fıtık varlığı
Pulsasyon
 Hassasiyet ve kas spazmı
karın içinden mi
karın duvarından mı kaynaklanıyor?

FOTHERGİLL belirtisi
Karın duvarı gevşekken palpasyonda
ortaya çıkıyorsa karın içi

Karın kasları kasılmışken palpasyonda

mevcutsa karın duvarı kaynaklıdır
PALPASYON

Reaksiyonel hassasiyet(direkt-indirekt)
Rovsing bulgusu
Hiperestezik alanlar
Obturator bulgusu(alt periton ve pelvis)
Psoas bulgusu(retroperiton)
Murphy bulgusu(safra kesesi)
PERKÜSYON

Akut karın varlığında perküsyon ağrı

uyandırır (rebaund)
Timpanizm
Matite
Karaciğer matitesinin kaybolması
 REKTAL TUŞE

yapılmadan karın muayenesi

tamamlanmaz

Ancak iki durumda yapılamaz !!

Cerrahın parmağı yoksa

Hastanın anüsü yoksa
REKTAL TUŞE

Pelvik kolleksiyon
Kitleler
Hassasiyet bölgeleri

Parmağa bulaşan dışkı incelenir

Perinedeki izler, fistül ağızları gözlenir

 Erişkin kadında jinekolojik

Erişkin erkekte testis muayenesi

mutlaka yapılmalıdır
 Son olarak
Sensitif ve motor kayıplar yönünden
nörolojik muayene
yapılarak
kök basıları değerlendirilir
 AKUT KARIN HASTALIKLARINDA
NE YAPMAMALI?

Hastalara kesin tanı konuluncaya kadar

 antibiyotik,
 analjezik,
 antiinflamatuar verilmemeli ,
 lavman yapılmamalı
LABORATUVAR TESTLERİ

1-Tanıyı kesinleştirmek için

2-Hasta ameliyata alınacağı için yapılır

-Tam kan
-Tam idrar
-Kan Biyokimyası
-Kanama profili
-İdrar veya kanda β-hCG
LABORATUVAR TESTLERİ

Tam kan

Hb
Htc
Lökosit(lökositoz-inflamasyon)
Eritrosit
PLT
Formül(Polimorfnüveli lökosit -enfeksiyon)
LABORATUVAR TESTLERİ

Tam idrar

Dansite
Görünüm
Protein
Glukoz
Keton
Ürobilinojen
Mikroskopi
(Kristal-silendr-lökosit-eritrosit-bakteri)
LABORATUVAR TESTLERİ

Kan Biyokimyası

AKŞ
Üre
Kreatinin
Karaciğer Fonksiyon Testleri
Amilaz
LABORATUVAR TESTLERİ

Kanama profili

Kanama zamanı
Pıhtılaşma zamanı
Protrombin zamanı
Aktive Parsiyel Tromboplastin zamanı
LABORATUVAR TESTLERİ

İdrar veya kanda β-hCG

Doğurgan çağdaki kadınlarda bakılır

RADYOLOJİK İNCELEMELER

-PA Akciğer Grafisi

-Ayakta Direkt Karın Grafisi
-Yatarak Direkt Üriner Sistem Grafisi
-Ultrasonografi
-Bilgisayarlı Tomografi(abdominal)
-Anjiografi
RADYOLOJİK İNCELEMELER

PA Akciğer Grafisi

Diafragmalar
Diafragma altı serbest hava
Pnömoni alanları
Plörezi
Genişlemiş perikard
Kemik yapılar
Genişlemiş aorta
RADYOLOJİK İNCELEMELER

Ayakta Direkt Karın Grafisi

-Serbest hava
-Hava-sıvı seviyesi
-İnce barsak, kolon, rektum, mide gazları
-Gaz olmaması-prok. geç obstrüksiyon
-Safra yollarında, barsak duvarında hava
-Taşlar-yabancı cisimler
RADYOLOJİK İNCELEMELER

Ayakta Direkt Karın Grafisi

-Kalsifikasyonlar-anevrizma
-Psoas gölgesi silinmesi-retroperit. sıvı
-Organ sınırları
-Safra kesesinde gaz
-Gazların yer değiştirmesi-
büyük anevrizma, tümör
-İki duvarı gazla çevrilmiş barsak
RADYOLOJİK İNCELEMELER

Yatarak Direkt Üriner Sistem Grafisi

Opak taşlar
üriner
apandisit
safra kesesi
Gİ kanal içinde
RADYOLOJİK İNCELEMELER

Ultrasonografi

Karıniçi serbest sıvı

Parankimatöz organlar
Akut kolesistit(duvar 3mm -ödem)
Safra yolları
Pankreas
Anevrizma
Akut Apandisit(lümen 10 mm -ödem)
Uygun pozisyonda karında serbest hava
RADYOLOJİK İNCELEMELER

Bilgisayarlı Tomografi(abdominal)
Gastrointestinal patolojiler-obstrük-tümör
Anevrizma
Perforasyon
Akut apandisit
Divertikülit
Mezenterik vasküler hastalıklar
Parankimatöz organ patolojileri
Pankreas-s.kesesi-s.yolları
Retroperitoneal olaylar