25.3.

2020 De trots van Atjeh

Dokument: De®trots van Atjeh

Nexis Uni Aktionen Begriffe
Sprache auswählen ▼
 Haftungsausschluss
    
Menu  Zu  Alle 2  In Dokument suchen 
 DE 
Aanmelden | Registreren

De trots van Atjeh

 Zitation exportieren

Reformatorisch Dagblad

2 mei 2011 maandag

Copyright 2011 Reformatorisch Dagblad All Rights Reserved

Section: Puntkomma; Blz. 4

Length: 1128 words

Byline: L. Vogelaar beeld Wikimedia

Body

Nederland heeft nooit vrede gesloten met Atjeh. Nooit. Koningin Beatrix zou aan het eind van haar regeerperiode nog een
daad kunnen stellen: Majesteit, wat zou het heerlijk zijn als wij ons zouden kunnen verzoenen met het Atjehse volk, dat
in die lange oorlog met ons zo veel heeft geleden. De tijd is gekomen om oprecht spijt aan Atjeh te betuigen. Een
diepgevoeld eerlijk sorry.

De oproep komt van dr. N. Vink (in 1928 in Surabaja geboren), die tot zijn achtste in Nederlands-Indië woonde en later
stuurman op de Java-China-Japan Lijn was. Van publicist Jan Blokker las hij de bewering dat de herinnering aan de
Atjehoorlog dood lijkt en dat dat ook niet erg is, want van die oorlog kun je toch niets meer leren. Dat zette Vink aan het
denken. Het mondde uit in een uitvoerig artikel dat verscheen in kranten in de Indonesische steden Jakarta, Medan en
Banda Atjeh en in het Engels in maart dit jaar in Aceh Scientific Journal.

De Nederlandse pogingen om Atjeh, een onafhankelijk sultanaat op Noord-Sumatra, te onderwerpen, kostten 60.000 van
de 500.000 Atjehers het leven. Soms werd een hele kampong uitgemoord. Het is een oorlog die volgens Vink in
Nederland nauwelijks aandacht krijgt, mede door de belangstelling voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.

En wat weet de bevolking van Atjeh er nog van? De Indonesische regering in Jakarta heeft de belangstelling voor
regionale geschiedenis nooit gestimuleerd omdat ze zich richtte op Indonesië als eenheidsstaat. Daarbij stond de
schijnwerper nogal eens op de geschiedenis van het eiland Java en op de door de regering officieel erkende Nationale
Helden.

Atjeh was net als andere eilanden die liever zelfstandig zouden zijn voor Jakarta jarenlang een gevoelig onderwerp. De
Atjehse jeugd mocht vooral niet nationalistisch Atjehs worden , stelt Vink. De aandacht die op school aan de Koloniale
Hollandse Oorlog in Atjeh gegeven werd, hing daarom vooral af van de docent.

In de Finse hoofdstad Helsinki sloten de Indonesische regering en de rebellen van de Beweging Vrij Atjeh (GAM) in 2005
een vredesakkoord. Het bestand, waarbij Atjeh een grote mate van autonomie kreeg, moest een einde maken aan het
geweld dat in dertig jaar tijd 12.000 tot 15.000 mensen het leven had gekost. De vredesbesprekingen kwamen op gang
na de tsunami van tweede kerstdag 2004, waardoor Atjeh zwaar werd getroffen. De rebellen gaven aan hun streven naar
een onafhankelijke staat te laten varen.

In opdracht van dr. Vink zijn nu in Banda Atjeh, de hoofdstad van Atjeh, 25 scholieren, studenten en docenten
geïnterviewd. Uit die gesprekken bleek dat na het Akkoord van Helsinki de openlijke interesse in Atjeh voor de Koloniale
Hollandse Oorlog sterk is toegenomen. Grootvaders kunnen er weer zonder vrees verhalen over vertellen aan hun
kleinkinderen. Docenten op basisscholen en middelbare scholen vertellen in de geschiedenisles hoe de Atjehers zich
dapper met bamboesperen, rencongdolken en klewangs tegen de Nederlandse aanvallers verdedigden. Op de middelbare 
school voeren leerlingen bij het vak imperialisme en kolonialisme in Indonesië projectopdrachten uit over die oorlog. En
op de universiteit worden in geschiedeniscolleges de visies van Atjehse historici vergeleken met die van Hollandse.

Dat de Nederlandse generaal J. H. Köhler tijdens de Eerste Atjehexpeditie van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger
(KNIL), die hij in 1873 leidde, vlak naast de Grote Moskee in Koetaradja zoals Banda Atjeh vroeger heette door Atjehs
vuur sneuvelde, doet het in Atjeh goed. Ook andere wapenfeiten worden graag verteld.

https://advance-lexis-com.proxy.ub.uni-frankfurt.de/document/?pdmfid=1516831&crid=918ba9fb-0dc6-4971-8578-a6b63657518d&pddocfullpath=… 1/3
25.3.2020 De trots van Atjeh
Zoals Holland Van Heutsz kent, kennen Atjehse scholieren en studenten hun verzetsleiders. De ▼
fotogalerij over de
Dokument: De trots van Atjeh Aktionen Sprache auswählen
 Haftungsausschluss
 Hollandse
Koloniale  Oorlog
 in het
AtjehZuMuseum
 Alle Begriffe
hebben 2 en
ze gezien   vanIndeDokument
 de strekking Hikayat suchen  (het
Prang Sabil
Heldendicht over de Heilige Oorlog) kennen ze. En bij schoolbezoek aan Kerkhof Peucut in Banda Atjeh, de grootste
Nederlandse militaire begraafplaats in Atjeh, waar zo n 2200 KNIL-militairen begraven liggen, zien zij met eigen ogen dat
de Hollandse Oorlog in Atjeh voor de Nederlanders geen zachtgekookt eitje was.

In 1914 schakelde het KNIL de laatste guerrillagroep uit. Dat Atjeh niet echt capituleerde, vervult de Atjeher volgens Vink
met trots. Is het niet veelbetekenend dat Atjehers naast de huizenhoge ellende van de tsunami van 2004 ruimte in hun
brein overhebben voor hun herinnering aan de Koloniale Hollandse Oorlog van 70 tot 140 jaar geleden?
Bijscholingscursussen over die oorlog aan docenten staan op de rol voor de komende jaren en dit jaar is er een grote
fototentoonstelling over die oorlog.

Ook Nederland moet zich bezinnen op dit deel van zijn geschiedenis, vindt dr. Vink, die zijn loopbaan besloot als docent
aan de Technische Universiteit in Delft. Er is niets tegen verheven beelden van heldhaftige, rust en orde brengende
Nederlandse generaals en hun soldaten, dus ook niet tegen het bombastische Van Heutszmonument in Amsterdam, dat zo
nodig gekunsteld moest worden omgedoopt : het wordt nu Monument Indië-Nederland genoemd, omdat een deel van de
KNIL-acties nu als oorlogsmisdaden wordt beschouwd. Dat monument mag er van Vink wel blijven, mits ertegenover een
plaats wordt ingeruimd voor een klein monument van hoop dat een Atjehs jongetje voorstelt dat zittend op de grond
onder bamboestaken het uitmoorden van zijn kampong Koeto Rèh in 1904 als enige heeft overleefd. Met naast hem een
grote KNIL-soldaat en hoog op de achtergrond, verheven, KNIL-commandant Van Daalen, die de inlanders minachtte.
Twee monumenten; dat zou evenwichtig zijn.

Volgens Vink kan Nederland nog steeds veel van de Atjehoorlog leren: Dat we niet overhaast en slecht voorbereid een
oorlog moeten beginnen. Dat we berichten die ons bedreigen niet ongeverifieerd moeten geloven. (Irak staat tot Atjeh!)
Dat bedreigingen vaak niet het allerbest met oorlog kunnen worden opgelost (Atjehse zeeroverij staat tot Somalische
zeepiraten). Dat een ander net zo veel recht op vrijheid heeft als wijzelf. Dat wij als Nederlanders kennelijk dezelfde
zelfrechtvaardigende valse voorwendselen gebruiken om een ander land aan te vallen en te veroveren als onze
tegenstanders en vijanden (Holland tegen Atjeh in 1873 staat tot nazi-Duitsland tegen Nederland in 1940).

Bij militaire acties in het buitenland gaat het niet alleen om het verslaan van de vijand, maar vooral ook om het
verwerven van steun onder de bevolking en het bieden van hulp bij de wederopbouw. Na Irak en Afghanistan heeft
Defensie dat trots als nieuw doctrinehandboek gepresenteerd, terwijl men in feite het wiel voor de zoveelste keer heeft
uitgevonden. Zeventig jaar oorlogservaring in Atjeh was niet aan Defensie van nu besteed.

Pleidooi voor excuses aan Atjeh

Pleidooi voor excuses aan Atjeh

L. Vogelaar

Classification

Language: DUTCH; NEDERLANDS

Publication-Type: Krant

Journal Code: REFDAG

Subject: Tsunamis (94%); Earthquakes (94%); Oceans (80%); Armed Forces (68%); Defense Departments (68%)

Industry: Tourism (75%)

Load-Date: May 2, 2011


Copyright ©
Die
2020
Über Cookie- Weiterverbreitung
Datenschutzbestimmungen LexisNexis.
LexisNexis® Hinweis unterliegt den
Alle Rechte
Nutzungsbedingungen
vorbehalten.

https://advance-lexis-com.proxy.ub.uni-frankfurt.de/document/?pdmfid=1516831&crid=918ba9fb-0dc6-4971-8578-a6b63657518d&pddocfullpath=… 2/3
25.3.2020 De trots van Atjeh

https://advance-lexis-com.proxy.ub.uni-frankfurt.de/document/?pdmfid=1516831&crid=918ba9fb-0dc6-4971-8578-a6b63657518d&pddocfullpath=… 3/3