Nhận thức là một quá trình nhằm phản ánh tính tích cực, tự giác và sáng tạo bộ óc con

người

Bản chất:
Ở một góc độ nhất định, nhận thức là một loại hình đặc biệt của ý thức.

Nhận thức là quá trình phản ánh biện chứng, tích cực, tự giác và sáng tạo thế giới
khách quan vào trong đầu óc của con người trên cơ sở thực tiễn.

Đó là bản chất của nhận thức.

Nguyên tắc:

Theo lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, bản chất của nhận thức sẽ được làm sáng
tỏ dựa trên những nguyên tắc cơ bản sau đây:
- Nguyên tắc (1): Thừa nhận sự tồn tại của thế giới vật chất ở bên ngoài và độc lập
với ý thức. Nhận thức là sự phản ánh thế giới khách quan vào bộ óc người một
cách chủ động và sáng tạo (xác định khách thể và chủ thể của nhận thức).
- Nguyên tắc (2): Thừa nhận khả năng nhận thức thế giới của con người: “Về
nguyên tắc, không có cái gì là không thể biết, có chăng chỉ là cái chưa biết được
mà thôi”.
- Nguyên tắc (3): Nhận thức không phải là một hành động nhất thời, thụ động mà
là một quá trình biện chứng phát triển theo quy luật nội tại của nó; là quá trình đi
từ chưa biết đến biết, từ biết ít đến biết nhiều, đi từ hiện tượng đến bản chất, từ bản
chất kém sâu sắc đến bản chất sâu sắc hơn, là quá trình không ngừng nảy sinh và
giải quyết mâu thuẫn.
- Nguyên tắc (4): Nhận thức có nguồn gốc từ thế giới vật chất nhưng cơ sở chủ yếu
và trực tiếp nhất của nhận thức là thực tiễn.\
Ví dụ:

Dựa theo quan sát nhận thức con người biết được cá sống dưới nước