1

‫‪2‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫اگر در سازماني اينگونه سواالت مدنظر باشد‬
‫”چگونه سازمان با استراتژي تدوين شده همسو مي گردد؟“‬
‫”اطمينان تأمين منافع ذينفعان در سازمان چگونه تضمين مي گردد؟“‬
‫”براي ارزيابي فرآيندهاي سازماني مدل مرجعي اتخاذ نموده ايد؟“‬
‫براي حل آنها چــه راهـــکارهایـــی مطرح گردیده است؟‬
 ‫‪3‬‬

‫ابتدا بايد بدانيم؟‬

‫چه نوع سازمانی داریم‬
‫و‬
‫چه نوع سازمانــــهای وجود دارند؟‬
 4

‫سازمان وظیفه گرا‬

Functional Organization

‫سازمان فرآیند محور‬

Process Oriented Organization
‫سازمان وظیفه گرا‬ 5
Functional Organization
‫سازمان وظیفه گرا‬ ‫‪6‬‬
‫‪Functional Organization‬‬
‫در ایـن نوع سـازمان‪ ‬تغییرات بـا هزینـه زیاد و با‬
‫مقاومـت باال‪ ‬انجام می‌گیرد و پرسـنل‪ ‬کمترین‬
‫انگیزهرا برای توسـعه و بهبود سازمان خود دارا‬‫‪ ‬‬
‫هســـــــــــــــ‬
‫تند‪.‬‬
‫معموال ً در ایـن سـازمان‌ها پاداش‌هایی (مادی و‬
‫غیرمادی) کـه بـه افراد داده میشود بر اساس‬
‫اثربخشــــ فعالیت‌های آنان نیست‬ ‫ی‬
‫کارآیی‬ ‫بلکـه‪  ‬متناسـب بـا پایبندی آنان بـه وظایفی‬
‫اثربخشی‬ ‫است که می‌تواند ضد اثر بخش نیز باشند‪.‬‬
‫سازمان فرآیند محور‬ 7
Process Oriented Organization
‫سازمان فرآیند محور‬ ‫‪8‬‬
‫‪Process Oriented Organization‬‬
‫در تعریـف سـازمانهای فرآینـد محور چنیـن گفته‬
‫مـی شود کـه روشـی اسـت کـه با محور قراردادن‬
‫فرآیندهای کسب و کار و حذف فعالیتهای‬
‫بدون ارزش افزوده‪ ،‬برای سازمان مزیـت رقابتی‬
‫به ارمغان می آورد‪.‬‬
‫بـــ اثربخشی‬
‫ازمان‌ها ه‬ ‫ن نوع ســـ‬ ‫در ایـــ‬
‫کارآیی‬ ‫فرآیندهـا‪  ‬توجـه شده و آـن‪ ،‬معیاری برای ارزیابی‬
‫فعالیت‌های کارکنان است‪.‬‬
‫اثربخشی‬
 ‫‪9‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫اگر سازماني وظیفه گرا باشد میتواند به‬
‫سازمان فرآیند محور تغییر ماهيت پیدا کند؟‬
‫!جواب بلی است؟‬ ‫‪10‬‬
 ‫‪11‬‬
‫میتوانید‬
‫بیشتر توضیح دهید؟‬
‫برای عبور از این گذرگاه‬
‫راه حـــــــــــل پژوهششده ای وجود دارد‬
‫‪.‬که معمــــــــــاری سازمــــــانی مي نامند‬
 ‫‪12‬‬

‫معمــــــاری سازمانــــی‬
13
‫پدر معمــــــاری سازمانــــی‬ ‫‪14‬‬
‫گويد‬
‫‪:‬مي گويد‬
‫‪:‬مي‬
15
 ‫‪16‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫معماری سازمانی از کجا آمده است؟‬
 ‫وزارت دفاع آمریکا‬ ‫‪17‬‬

‫در سال ‪1992‬‬

‫پروژه تحقیقاتیرا آغاز کرد که به اختصار ‪ TAFIM‬نامیده شد‪.‬‬
‫‪Technical Architecture Framework for Information Management‬‬

‫گ كردن‬ ‫ك طرح جامــعـ براي چارچوب بخشيدن و هماهنـــ‬ ‫تهيـــ يـــ‬

‫ه‬ ‫پروژـــ‬
‫ه‬ ‫ن‬‫هدف از ايـــ‬
‫كليـه منابـع اطالعاتـي در داخـل مجموعـه وزارت دفاع بود‪ .‬در سـال ‪1994‬وزارت دفاع آمريكـا بـا‬
‫انتشار بيانـه اي واحـد هاي تابعـه خود را ملزم بـه اجراي نتايـج ‪TAFIM‬و انطباق سـيستمهاي‬
‫اطالعاتـي خود بـا آـن نمود‪ .‬ايـن تجربـه مورد اسـتقبال سـاير وزارتخانـه هـا و موسـسات دولتـي فدرال‬
‫قرار گرفت و روشها و الگوهاي بكار گرفته شده در آن در ساير سازمانها نيز بكار گرفته شد‪.‬‬
18
 ‫‪19‬‬

‫سپس چارچوب های‬

‫معمــــــــــاری سازمــــــانی‬
‫‪.‬در طول دهه جاری توسعه یافتند‬
‫چارچوب های معمــــــــــاری سازمــــــانی‬ ‫‪20‬‬
‫چارچوب های معمــــــــــاری سازمــــــانی‬ ‫‪21‬‬
‫چارچوب های معمــــــــــاری سازمــــــانی‬ ‫‪22‬‬
‫چارچوب های معمــــــــــاری سازمــــــانی‬ ‫‪23‬‬
‫چارچوب معماری سازمانی زکمن‬ ‫‪24‬‬
‫چارچوب معماری سازمانی زکمن‬ ‫‪25‬‬
‫چارچوب معماری سازمانی توگف‬ ‫‪26‬‬
‫الیه های معماری سازمانی‬ ‫‪27‬‬
 ‫‪28‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫چگونه یک معماری سازمانی پیاده سازی میشود؟‬
‫پیاده سازی معماری سازمانی‬ ‫‪29‬‬
‫پیاده سازی معماری سازمانی‬ ‫‪30‬‬
‫پیاده سازی معماری سازمانی‬ ‫‪31‬‬
‫پیاده سازی معماری سازمانی‬ ‫‪32‬‬
‫پیاده سازی معماری سازمانی‬ ‫‪33‬‬
‫پیاده سازی معماری سازمانی‬ ‫‪34‬‬
‫پیاده سازی معماری سازمانی‬ ‫‪35‬‬
 ‫‪36‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫معماری سازمانی در حیطه مدیریت مالی‬
‫و استراتژی های امور مالی‬
‫چه حرفی برای گفتن دارد؟‬
 ‫‪37‬‬

‫با توجه به اینکه سازمان از حالت وظیفه گرا‬

‫‪.‬به فرآیند محور گذر نموده است‬
‫پس یک سازمان فرآیند محور داریم‬
‫با توجه به توسعه های سازمانی‬
‫در حیطه علوم مالی در دهه های اخیر‬
‫‪.‬دستاورد های شگرفی پدید آمده است‬
 ‫روشهای نوین مدیریت مالی‬ ‫‪38‬‬

‫هزینه یابی بر مبنای فعالیت‬

‫‪Activity Based Costing - ABC‬‬
‫بودجه بندی بر مبنای فعالیت‬
‫‪Activity Based Budgeting - ABB‬‬
‫مدیریت مالی بر مبنای فعالیت‬
‫‪Activity Based Management - ABM‬‬
 ‫هزینه یابی بر مبنای فعالیت ‪ABC‬‬ ‫‪39‬‬

‫‪ .1‬هزينه هاي سربار اختصاص يافته به محصوالت و خدمات‪ ،‬بايستي هزينه سرباري كه واقعا براي آن‬
‫محصوالت صرف شدهرا منعكس نمايد‪.‬‬
‫‪ .2‬اين هدف از طريق يك تجزيه و تحليل از فعاليت ها و علل به وجود آمدن فعاليت ها محقق مي شود‪.‬‬
‫‪ .3‬فعاليت ها آنچه كه شركت انجام مي دهد مي باشند‪.‬‬
‫‪ .4‬فعاليت هارا مي توان در سطوح مختلفي از جزئيات تعريف نمود‪.‬‬
‫‪ .5‬فعاليت ها منابعرا مصرف مي نمايند و بايد براي كسب و كار ارزش ايجاد نمايند‪.‬‬
‫‪ .6‬مصرف منابع موجب مي شود كه هزينه ها اتفاق بيفتد‪.‬‬
‫‪ .7‬بنابراين فعاليت ها هزينه هارا به وجود مي آورند‪.‬‬
‫‪ .8‬مديران در گذشته مي كوشيدند تا هزينه هارا به طور مستقيم مديريت نمايند‪.‬‬
‫‪ ABC .9‬بيان مي كند كه بهتر است فعاليت هايي كه موجب به وجود آمدن هزينه ها مي شوند مديريت‬
‫شوند‪( .‬مديريت علل بوجود آمدن هزينه ها)‬
 ‫بودجه بندی بر مبنای فعالیت ‪ABB‬‬ ‫‪40‬‬

‫‪ ABC .1‬يـک روش سـيستماتيک جهـت برنامـه ريزی کنترل و بودجـه بندی منابـع يک‬
‫سازمان استـ‪.‬‬
‫‪ .2‬زمانـی کـه بودجه بر مبنای فعاليت تصويب می شود‪ ABB ،‬بخشـ کليدی از اقتصاد داخلی‬
‫است که بين عرضه و تقاضا توازن برقرار می کند‪.‬‬
‫‪ ABB .3‬باعـث مـی شود مديران ظرف دوره ای ميان مدت تـا بلندمدت بـه هزينـه های ثابت‬
‫به عنوان هزينه های متغير بينديشند‪.‬‬

‫هدف ايـن سـيستم نشان دادن ارتباط بيـن منابعـي اسـت كـه سـازمان براي مصـرف آـن هـا جهـت توليد‬
‫محصـوالت برنامـه ريزي مي كند‪ .‬به كمك ‪ ABB‬بايد بر توليد محصوالتي كه موفقيت سازمانرا موجـب مي‬
‫شونـد تمركـز يافـت و سـپس بـا مديريـت منابـع سـازمان اعـم از زمان‪ ،‬پول‪ ،‬نيروي انسـاني و غيره منابـع بيشتر‬
‫را به فعاليت هايي اختصاص داد كه موجبات آنرا فراهم مي سازند‪.‬‬
 ‫مدیریت مالی بر مبنای فعالیت ‪ABM‬‬ ‫‪41‬‬

‫‪ .1‬معرفی فعاليت های دارای ارزش افزوده و فعاليت های بدون ارزش افزوده‬
‫‪ .2‬مهندسی مجدد و طراحی مجدد ساختار فعاليت ها‬
‫‪ .3‬الگوبرداری فعاليت های با ارزش افزوده به عنوان ابزار کليدی برای بهبود‬
‫مستمر‬
‫‪ .4‬توسعه سيستم اندازه گيری کارايی برای بهبود مستمر‬
‫اهميـت ديگـر رويکرد مديريـت بر مبنای فعاليـت‪ ،‬شناسـايی فعاليـت های فاقـد ارزش زايـی اسـت کـه در عمـل بـه سودمندی‬
‫محصـول و يـا خدمات نمـی افزايد‪ .‬بـه عبارت ديگـر‪ ،‬فعاليـت های فاقـد ارزش زايـی فعاليـت هايـی هسـتند کـه مشتری بابـت آن‬
‫هـا حاضـر نيسـت وجهـی پرداخـت نمايـد‪ ،‬ماننـد بازرسـی محصـوالت و جابـه جایـی مواد ايـن گونـه فعاليـت هـا قابـل کاهـش و يا‬
‫حذف می باشند ‪.‬‬
‫شناسـائی و گزارشگری فعاليـت های فاقـد ارزش زايـی‪ ،‬بـه مديريـت نشان مـی دهـد کـه چـه ميزان قابـل مالحظـه ای از منابع‬
‫بنگاه دراثـر فعاليـت های فاقـد ارزش زايـی مـی توانـد بـه هدر رود‪ .‬برپايـه ايـن گزارش هـا‪ ،‬مديريـت مـی توانـد نسـبت به حذف‬
‫برخی فعاليت ها و يا کاهش هزينه آن ها اقدام نمايد ‪.‬‬
‫نگاهی بر سیستمهای مالی‬ ‫‪42‬‬
 ‫‪43‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫معماری سازمانی در مدیریت‬
‫منابع انسانی‬
‫راهکارهای عملی میتواند ایجاد کند؟‬
 ‫‪44‬‬

‫!!! یقینا ً‬
‫وقتی شناسایی و رصد فرآیند در سازمان‬
‫تبیین و تدوین گردید‪ ،‬بدیهی‬
‫است مدل تعالی سازمانی‬
‫‪.‬نیز قابل تحقق خواهد بود‬
‫مدل تعالی سازمانی ویرایش ‪2013‬‬ ‫‪45‬‬
 ‫‪46‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫آیا معماری سازمانی یک‬
‫فرآیند پروژه محور و هزینه آور است؟‬
 ‫‪47‬‬

‫در واقع معماری سازمانی یک برنامه به حساب‬

‫می آید تا یک فرآیند پروژه محور و نمیتوان گفت‬
‫‪.‬یک بار برای همیشه رخ خواهد داد‬
 ‫‪48‬‬

‫‪ ...‬و اما در خصوص هزینه‬

‫الزم است اندکی بحثرا شفاف سازی‬

‫‪.‬نمائیم‬
 ‫‪49‬‬

‫!!! طرح موضوع‬

‫اگر مقرر باشد فعالیتهای سازمانیرا یکپارچه سازی‬
‫نموده و آنهارا برای برپایی معماری سازمانی‬
‫به خدمت بگیریم‬
‫آیاراهکارهایی برای آن تدوین شده است؟‬
 ‫‪50‬‬

‫!!! بلی‬
‫مکانیزاسیون فرآیندها میتواند برای‬
‫‪،‬کاهش هزینه های توسعه‬
‫‪.‬سود آور باشد‬

‫مثل کاربرد ‪Machine Vision‬‬

 ‫بینایی ماشین ‪Machine Vision‬‬ ‫‪51‬‬

‫کنترل و مکانیزاسیون‬
‫فرآیندهاي تولیدی‬
‫تعداد شمش نورد شده‬

‫شمارش محصول تولیدی و استنتاج از‬

‫داده های ارزشمند‬
‫توقفات‪ ،‬زمان تولید ناب‬
‫زمانهای تعمیرات و‪...‬‬

‫مديريت توفقات‬
‫بینایی ماشین ‪Machine Vision‬‬ ‫‪52‬‬

‫تعداد خودرو تولید شده‬

 ‫بینایی ماشین ‪Machine Vision‬‬ ‫‪53‬‬

‫ردیابی‬
‫خودرو تولید شده‬
‫بینایی ماشین ‪Machine Vision‬‬ ‫‪54‬‬

‫ردیابی‬
‫مواد اولیه‬
‫و سیستم‬
‫نوبت دهی‬
 ‫‪55‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫آیا اینگونه معماری سازمانی‬
‫قابل پیاده سازی است و چه نیازمندی هایی‬
‫الزم است؟‬
‫وـضعیت کشور در معماری سازمانی‬ ‫‪56‬‬
‫سازمانهای کشور در معماری سازمانی‬ ‫‪57‬‬
 ‫‪58‬‬

‫در واقع براي پياده سازي معماری سازمانی‬

‫نياز به شناخت چند مفهوم‬
‫‪.‬پايه و استاندارد خواهد بود‬
 59

‫• مفاهيم حاكميت فناوري اطالعات‬

IT Governance
‫• استاندارد جهاني حسابرسي و كنترل سامانه هاي اطالعاتي‬
ISACA (Information Systems Audit and Control Association)
‫• پياده سازي چارچوب مدل مرجع جهاني‬
Cobit5(Control Objectives for Information and Related Technologies)
‫استانداردهاي جهاني و‬
‫مدل‪60‬هاي مرجع‬
 ‫‪61‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫با چه تیمی میتوان‬
‫معماری سازمانیرا پیاده سازی کرد؟‬
‫با استناد به گفته بزرگان‬
‫‪62‬‬
‫تخصص های تیمراهبري معماري سازماني‬ ‫‪63‬‬

‫نرم افزار و تجزیه تحلیل سیستم‬ ‫•‬

‫فناوری اطالعات و سیستمهای اطالعاتی‬ ‫•‬
‫هوش مصنوعی و بینایی ماشین‬ ‫•‬
‫مکاترونیک‬ ‫•‬
‫الکترـونیک‬ ‫•‬
‫برنامه نویسی سرویس گرا‬ ‫•‬
‫طراحی پایگاه داده و آشنا به ‪BIG DATA‬‬ ‫•‬
‫برنامه نویسی سیستمهای رسپبری پای و آردینو‬ ‫•‬
‫سیستمهای خبره و مالتی مدیا‬ ‫•‬
 ‫‪64‬‬

‫سؤالی بپرسیم؟‬
‫آیا معیاری برای مدیریت پروژه‬
‫معماری سازمانی‬
‫وجود دارد؟‬
 ‫‪65‬‬
‫!!! بلی‬
‫برای پروژه های فناوری اطالعات‬
‫نیز مثل سایر مدیریت پروژه ها ‪PMBOK‬‬
‫کنترل و مدیریت پروژه وجود دارد‬
‫که یک متدولوژی چابک ‪ Agile‬است‬
‫و‬
‫اسکرام ‪ SCRUM‬نامیده می شود‪.‬‬
 ‫چند موضوع ناب دهه های اخیر‬ ‫‪66‬‬
‫کالن داده‬ ‫داده کاوی‬

‫مدیریت دانش و کشف الگو‬ ‫شبکه عصبی و هوش مصنوعی‬ ‫هوش کسب و کار‬
 ‫‪67‬‬

‫ب‬‫ا‬
‫ـ‬ ‫ر‬‫ب‬
‫م‬ ‫ر‬ ‫‪.‬‬‫‪.‬‬
‫‪.‬ارم ط لا‬
‫ر‬‫ا‬ ‫ب‬ ‫ن‬ ‫ا‬‫غ‬
‫ا‬
‫ما بر ئه‬
‫ه‬‫د‬‫ش‬ ‫ي‬ ‫ا‬
‫ما‬ ‫ش‬
‫هوش تجاری‬ ‫‪68‬‬
‫معرفي سيستم يكپارچه صدر سيستم ايرانيان‬ ‫‪69‬‬
‫معرفي سيستم يكپارچه صدر سيستم ايرانيان‬ ‫‪70‬‬

‫• سیتسم جامع تدارکات و انبارهای نفت‬

‫• سیستم مناقصه و استعالم‬
‫• سیستم تقاضاها‬
‫• سیستم منابع تامین‬
‫• سیستم انبارهای نفت‬
‫• سیستم انبارگردانی نفت‬
‫• سیستم کاال‬
‫• سیستم تامین قطعات یدکی‬
‫• سیستم اتوماسیون اداری‬
‫معرفي سيستم يكپارچه صدر سيستم ايرانيان‬ ‫‪71‬‬

‫‪ ‬سیستم اتوماسیون مالی‬

‫• سیستم حسابداری مالی‬
‫• سیستم دفترداری (اعالمیه)‬
‫• سیستم پیمانکاری‬
‫• سیستم حسابداری خزانه داری‬
‫• سیستم فروش‬
‫• سیستم حقوق و دستمزد تامین اجتماعی‬
‫• سیستم حقوق و دستمزد نفت‬
‫• سیستم داراییهای ثابت (اموال)‬
‫• سیستم بودجه و برنامه ریزی‬
‫معرفي سيستم يكپارچه صدر سيستم ايرانيان‬ ‫‪72‬‬
‫راز‬ ‫در حوزه امنيـت امنيـت اطالعات برابر مدل مرجـع ‪ Cobit5‬مباحث‬
‫داري و قابليت اعتماد بودن در سيستم ملحوظ گرديده است‪.‬‬
‫معرفي سيستم يكپارچه صدر سيستم ايرانيان‬ ‫‪73‬‬

‫در طراحی سیستم عوامل مختلف سازمانی‬

‫در نظر گرفته می شود که‬

‫محاسبه ارزش اقتصادی اطالعات‬ ‫•‬

‫محاسبه خسارتهای احتمالی و برآورد هزینه‬ ‫•‬
‫سودمندی استفاده از امنیت اطالعات‬ ‫•‬
‫بررسی خطرات و تهدیدات احتمالی‬ ‫•‬
‫بررسیراهکارها و انتخاب سودمندترین روش‬ ‫•‬
‫بررسی قوانین و ساختار سازمانی‬ ‫•‬
‫بررسی فعالیتهای سازمان‬ ‫•‬
74