Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn

Kh¸i qu¸t Kh¸i qu¸t

GÇn ®©y, viÖc ECU ®iÒu khiÓn c¸c chøc n¨ng cña c¸c hÖ thèng
®iÖn kh¸c nhau ®· trë nªn phæ biÕn vµ nhãm c¸c hÖ thèng d­íi
sù ®iÒu khiÓn cña ECU còng t¨ng lªn. Do ®ã ®· thùc hiÖn ®­îc
tÝnh tiÖn nghi khi ®i xe.
Tuy nhiªn, ®iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ sù ®iÒu khiÓn cña ECU
cã thÓ lo¹i bá ®­îc hoµn toµn c¸c h­ háng trong hÖ thèng ®iÖn.
Ch­¬ng nµy m« t¶ ý t­ëng c¬ b¶n cña viÖc kh¾c phôc h­ háng
cña hÖ thèng ®iÖn.
C¸c gîi ý vÒ kh¾c phôc h­ háng
· Kh¾c phôc h­ háng cho hÖ thèng ®iÖn
· Kh¾c phôc h­ háng cho b»ng c¸ch dïng EWD (s¬ ®å m¹ch
®iÖn)
· C¸c kiÕn thøc vÒ c¸c bé phËn ®iÖn c¬ b¶n
· C¸c kh¸i niÖm lµm c¬ së cho viÖc kh¾c phôc h­ háng c¸c
m¹ch ®iÖn.
· §iÖn ¸p cña m¹ch ®iÖn.
· C¸ch kh¾c phôc h­ háng c¸c m¹ch ®iÖn c¬ b¶n
· C¸ch kh¾c phôc h­ háng c¸c hÖ thèng do ECU ®iÒu khiÓn
(1/1)
KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra tr­íc chÈn Kh¾c phôc h­ háng c¸c hÖ thèng ®iÖn
®o¸n
§iÒu b¹n ph¶i ghi nhí khi kiÓm tra vµ chÈn ®o¸n c¸c hÖ
thèng ®iÖn lµ c¸c dßng ®iÖn ch¹y nh­ thÕ nµo khi hÖ thèng
ho¹t ®éng vµ ®iÖn ¸p thay ®æi nh­ thÕ nµo. Do ®ã ®iÒu chñ
yÕu lµ ph¶i hiÓu ®Çy ®ñ cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña hÖ thèng
®iÖn b»ng c¸ch dïng EWD vµ NCF (c¸c ®Æc ®iÓm míi cña
xe) vµ ph¶i qu¸n triÖt néi dung vµ ý nghÜa cña c¸c viÖc kiÓm
tra ®­îc m« t¶ trong s¸ch h­íng dÉn söa ch÷a.
1. X¸c nhËn l¹i c¸c t×nh tr¹ng cña h­ háng
HÖ thèng ®iÖn cã c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau vµ thËm chÝ c¸c
hÖ thèng t­¬ng tù cã thÓ ho¹t ®éng theo c¸c c¸ch kh¸c
nhau tuú theo kiÓu xe. Do ®ã ®iÒu chñ yÕu lµ ph¶i x¸c ®Þnh
xem t×nh tr¹ng nµy lµ b×nh th­êng hoÆc kh«ng b×nh th­êng.
§iÒu nµy gióp thu hÑp nguyªn nh©n cña h­ háng ®Õn mét
møc ®é nhÊt ®Þnh.
2. Nguån ®iÖn cã ®­îc ®Êu nèi chÝnh x¸c kh«ng?
HÖ thèng ®iÖn kh«ng lµm viÖc trõ khi nguån ®iÖn ®· ®­îc ®Êu nèi. H·y kiÓm tra xem hÖ thèng ®iÖn ®· ®­îc ®Êu nèi víi
nguån ®iÖn ch­a vµ ®iÖn ¸p cña hÖ thèng cã chÝnh x¸c kh«ng.
3. §iÖn ¸p cÊp vµo khi c¸c hÖ thèng ®iÖn ho¹t ®éng
Khi c¸c hÖ thèng ®iÖn ho¹t ®éng, ®iÖn ¸p lu«n lu«n xuÊt hiÖn vµ dßng ®iÖn s Ï ch¹y. V× vËy, kü thuËt viªn cã thÓ kiÓm tra
®iÖn ¸p ®Ó x¸c ®Þnh khu vùc nµo trong hÖ thèng lµ b×nh th­êng. §Æc biÖt lµ, biÕt ®iÖn ¸p ch Ø trªn dông cô kiÓm tra ®iÖn nãi
lªn ®iÒu g×, vµ sö dông tèt s¬ ®å EWD ®Ó kü thuËt viªn cã thÓ thu hÑp cã hiÖu qu¶ c¸c khu vùc nghi ngê cã h­ háng.
4. C¸c bé phËn cã bÞ háng hay kh«ng
NÕu cã thÓ dù ®o¸n c¸c khu vùc cã sù cè, th× cã thÓ ph¸n ®o¸n lµ chóng bÞ h­ háng hay kh«ng b»ng c¸ch ®o ®iÖn trë cña
mçi khu vùc hoÆc kiÓm tra sù th«ng m¹ch b»ng c¸ch sö dông mét ®ång hå ®o ®iÖn.
(1/1)
KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra tr­íc chÈn Kh¾c phôc h­ háng b»ng c¸ch dïng EWD
®o¸n
1. Sù cÇn thiÕt cña EWD
ViÖc sö dông EWD trong viÖc kh¾c phôc h­ háng c¸c thiÕt
bÞ ®iÖn cã thÓ cung cÊp th«ng tin vÒ thiÕt bÞ ®iÖn cÇn thiÕt
cho viÖc chÈn ®o¸n sù cè, bao gåm c¸c tr¹ng th¸i cña s¬ ®å
m¹ch ®iÖn, vÞ trÝ vµ t×nh tr¹ng nèi cña thiÕt bÞ ®iÖn.

(1/2)

-1-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn

KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra Kh¾c phôc h­ háng b»ng c¸ch dïng EWD
tr­íc chÈn ®o¸n
2. Sö dông EWD
Quy tr×nh kh¾c phôc h­ háng b»ng EWD nh­ sau.
(1) Xem xÐt vµ hiÓu c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña d©y ®iÖn vµ gi¾c nèi. X¸c
nhËn l¹i c¸c vÞ trÝ vµ sè hiÖu cña c¸c gi¾c nèi b»ng c¸ch tham kh¶o
“S¬ ®å §i D©y §iÖn” ®­îc m« t¶ trong EWD.
(2) X¸c nhËn sù bè trÝ c¸c cùc cña gi¾c nèi. C¨n cø vµo sè hiÖu gi¾c
nèi, x¸c nhËn l¹i h×nh d¹ng cña gi¾c nèi vµ sè ch©n b»ng c¸ch tham
kh¶o “Danh môc gi¾c nèi”
(3) X¸c nhËn c¸c mèi nèi víi c¸c bé phËn liªn quan kh¸c. T×m tªn cña
hÖ thèng liªn quan ®Õn bé phËn cÇn t×m tõ môc lôc cña “M¹ch Cña
HÖ Thèng” vµ quan s¸t m¹ch cña hÖ thèng nµy.
(4) T×m bé phËn cÇn t×m c¨n cø vµo sè hiÖu gi¾c nèi, tªn cña bé phËn,
v.v... vµ x¸c nhËn c¸c mèi nèi víi c¸c bé phËn liªn quan kh¸c.
(5) Th¸o c¸c bé phËn ®­îc ph¸n ®o¸n lµ cã h­ háng ra khái xe, vµ
thùc hiÖn viÖc kiÓm tra tõng bé phËn.
(6) KiÓm tra d©y ®iÖn xem d©y dÉn cã bÞ hë hoÆc ng¾n m¹ch dùa vµo
“M¹ch cña hÖ thèng”.
(7) Ngoµi ra, ®Ó thùc hiÖn viÖc kh¾c phôc h­ háng mét c¸ch cã hiÖu
qu¶, h·y x¸c nhËn mèi quan hÖ cña cÇu ch× vµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn nèi
vµo cÇu ch× ®ã còng nh­ cÇu ch× vµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn ®Êu nèi víi m¸t
cña th©n xe. Còng ph¶i x¸c nhËn vÞ trÝ cña c¸c ®iÓm tiÕp m¸t vµ
m¹ch ®iÖn bªn trong cña hép ®Çu nèi v.v...
(2/2)
KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra tr­íc chÈn ®o¸n KiÕn thøc vÒ c¸c bé phËn ®iÖn c¬ b¶n
1. C¸c nguyªn nh©n lµm ch¸y cÇu ch×
C¸c cÇu ch× trë nªn kÐm v× hai nguyªn nh©n:
(1) Chóng bÞ mßn do dßng ®iÖn bÞ ®ãng ng¾t liªn tôc,
lµm cho vËt liÖu cña cÇu ch× bÞ nøt (®iÒu nµy ®­îc
gäi lµ “®é mái nhiÖt”).
(2) Chóng bÞ ch¸y (vËt liÖu cÇu ch× bÞ chÈy ra) do qu¸
dßng (qu¸ t¶i) trong m¹ch nµy.
Gîi ý:
NÕu cÇu ch× ®· trë nªn xÊu ®i do ®é mái nhiÖt, chØ
cÇn thay thÕ nã b»ng mét cÇu ch× míi. NÕu mét cÇu
ch× bÞ ch¶y do ng¾n m¹ch cña d©y ®iÖn hoÆc c¸c bé
phËn ®iÖn, ph¶i x¸c ®Þnh vÞ trÝ ng¾n m¹ch vµ söa
ch÷a.
(1/4)
2. KiÕn thøc vÒ gi¾c nèi d©y ®iÖn-d©y ®iÖn
Mét sè d©y ®iÖn nèi thiÕt bÞ ®iÖn dïng mét gi¾c nèi
®­îc gäi lµ gi¾c nèi d©y ®iÖn víi d©y ®iÖn, nã nèi c¸c
d©y víi nhau. Dïng c¸c gi¾c nèi nh­ vËy sÏ c¶i thiÖn
tÝnh dÔ b¶o d­ìng ®Ó thay thÕ d©y ®iÖn, vµ cßn lµm
gi¶m chi phÝ söa ch÷a.

(2/4)

-2-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn
KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra tr­íc chÈn ®o¸n
-3-
KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn
KiÕn thøc vÒ c¸c bé phËn ®iÖn c¬ b¶n
3. KiÕn thøc vÒ c¸c r¬le
C¸c r¬le th­êng ®­îc thiÕt kÕ sao cho c¸c ®iÓm tiÕp
xóc ë phÝa c«ng t¾c sÏ ®ãng l¹i khi cÊp ®iÖn ¸p ¾c
quy vµo phÝa cuén d©y. Lo¹i r¬le nµy ®­îc gäi lµ
“lo¹i th­êng më”
Ng­îc l¹i cã mét lo¹i r¬le kh¸c cã c¸c ®iÓm tiÕp xóc
ë phÝa c«ng t¾c th­êng ®­îc ®ãng nh­ng sÏ ng¾t
khi cÊp ®iÖn ¸p ¾c quy vµo cuén d©y. Lo¹i r¬le nµy
®­îc gäi lµ “lo¹i th­êng ®ãng”.
C¸c tÝn hiÖu ®­a vµo ECU hoÆc ®i ra tõ ECU ®­îc
ph©n lo¹i thµnh c¸c tÝn hiÖu cã t¸c ®éng ®iÒu khiÓn
khi bËt/®ãng c«ng t¾c vµ c¸c tÝn hiÖu t¸c ®éng ®iÒu
khiÓn khi t¾t/ng¾t c«ng t¾c. Lo¹i th­êng më ®­îc
dïng chñ yÕu khi bËt, vµ lo¹i th­êng ®ãng dïng ®iÒu
khiÓn t¾t/ng¾t.
V× vËy, nhÊt thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh lo¹i r¬le b»ng EWD
vµ s¸ch h­íng dÉn söa ch÷a khi tiÕn hµnh kiÓm tra.
(3/4)
4. §iÓm tiÕp m¸t
ViÖc kiÓm tra ®iÓm tiÕp m¸t th­êng hay bÞ bá qua
trong khi kiÓm tra m¹ch ®iÖn. T×nh tr¹ng tiÕp xóc
kÐm víi ®iÓm tiÕp ®Êt sÏ ng¨n c¶n dßng ®iÖn ch¹y
chÝnh x¸c vµo m¹ch ®iÖn vµ sÏ lµ nguyªn nh©n cña
h­ háng.
(4/4)
5. Hë m¹ch
Mét m¹ch hë trong d©y ®iÖn cña xe hiÕm khi x¶y ra
ë mét ®iÓm trung gian, nh­ng cã thÓ xuÊt hiÖn t¹i
c¸c gi¾c nèi. Khi kiÓm tra mét hë m¹ch, ph¶i ®Æc
biÖt chó ý ®Õn c¸c gi¾c nèi cña tõng thiÕt bÞ ®iÖn vµ
c¸c gi¾c ®Êu d©y. Ph¶i rÊt thËn träng víi phÇn kÑp
chÆt n¬i cùc nèi vµ d©y ®iÖn.
(4/4)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn
KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra tr­íc chÈn ®o¸n
KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra tr­íc chÈn ®o¸n
-4-
KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn
KiÕn thøc vÒ c¸c bé phËn ®iÖn c¬ b¶n
6. Ng¾n m¹ch
D©y ®iÖn cã thÓ g©y ra ng¾n m¹ch nÕu nã ch¹m vµo
th©n xe. V× d©y ®iÖn ®­îc kÑp chÆt ë c¸c vÞ trÝ kh¸c
nhau, viÖc kÑp yÕu, vËt thÓ l¹ vµ gØ sÐt th­êng dÉn
®Õn ng¾n m¹ch. §Ó ng¨n chÆn ®iÒu nµy, ph¶i kiÓm
tra sù kÑp chÆt vµ t×nh tr¹ng gØ sÐt cña d©y ®iÖn.
Gîi ý:
§èi víi c¸c tr­êng hîp ®iÓn h×nh khi ph¸t hiÖn mét
h­ háng trong khi xe bÞ rung ®éng, h­ háng nµy cã
thÓ do ng¾n m¹ch hoÆc hë m¹ch trong d©y ®iÖn.
Ph¶i m« pháng l¹i sù cè nµy b»ng c¸ch l¾c hoÆc
rung gi¾c nèi ®Ó x¸c ®Þnh khu vùc cã h­ háng.
(4/4)
T­ duy khi kh¾c phôc h­ háng c¸c m¹ch ®iÖn
C¸c kü thuËt c¬ b¶n ®Ó chÈn ®o¸n h­ háng cña c¸c
m¹ch ®iÖn bao gåm viÖc kiÓm tra ®iÖn ¸p, kiÓm tra
th«ng m¹ch/®iÖn trë vµ kiÓm tra ng¾n m¹ch
1. KiÓm tra ®iÖn ¸p
(1) §Æt ra c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®iÖn ¸p xuÊt hiÖn t¹i
®iÓm kiÓm tra.
(2) Dïng mét V«n kÕ nèi ®Çu d©y ©m (-) vµo mét
®iÓm tiÕp m¸t tèt hoÆc ®Çu ©m (-) cña ¾c quy vµ
®Çu d©y d­¬ng (+) vµo gi¾c nèi hoÆc cùc cña bé
phËn cÇn ®o.
Cã thÓ thùc hiÖn viÖc kiÓm tra nµy b»ng mét ®Ìn
kiÓm tra thay cho v«n kÕ.
Gîi ý:
Khi ®o trÞ sè ®iÖn ¸p ¾c quy t¹i mét khu vùc nµo ®ã
(vÝ dô: phÇn ®Ìn), trÞ sè nµy cã hai ý nghÜa.
· Trong tr­êng hîp b×nh th­êng, ®é sôt ®iÖn ¸p do
mét ®iÖn trë nh­ bãng ®Ìn g©y ra.
· Trong tr­êng hîp kh¾c phôc h­ háng, ®iÖn ¸p ¾c
quy ch¹y ®Õn bãng ®Ìn (cã thÕ hiÖu gi÷a m¹ch
phÝa ¾c quy vµ m¹ch phÝa m¸t cña th©n xe)
(1/3)
2. KiÓm tra th«ng m¹ch/®iÖn trë
(1) Ng¾t cùc ¾c quy hoÆc d©y ®iÖn v× vËy kh«ng cã
®iÖn ¸p gi÷a c¸c ®iÓm kiÓm tra.
(2) Cho hai ®Çu ®o cña ¤mkÕ tiÕp xóc víi c¸c ®iÓm
kiÓm tra.
(3) NÕu m¹ch cã ®ièt, ®¶o ng­îc hai ®Çu ®o cña
¤mkÕ vµ kiÓm tra l¹i.
Khi cho tiÕp xóc ®Çu d©y ©m víi phÝa d­¬ng cña ®ièt
vµ ®Çu d©y d­¬ng víi phÝa ©m, sÏ cã ®é th«ng
m¹ch.
(4) Sö dông mét von/«m kÕ cã trë kh¸ng cao (Ýt nhÊt
10 kΩ/V) ®Ó kh¾c phôc h­ háng m¹ch ®iÖn.
(2/3)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn
KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra tr­íc chÈn ®o¸n
KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra tr­íc chÈn ®o¸n
-5-
KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn
T­ duy khi kh¾c phôc h­ háng c¸c m¹ch ®iÖn
3. KiÓm tra ng¾n m¹ch
(1) Th¸o cÇu ch× bÞ ch¸y vµ ng¾t tÊt c¶ c¸c phô t¶i cña
cÇu ch×.
(2) Nèi ®Ìn thö vµo vÞ trÝ cña cÇu ch×.
(3) §Æt c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®Ìn thö s¸ng lªn.
(4) Ng¾t vµ nèi l¹i c¸c gi¾c nèi trong khi nh×n vµo ®Ìn
thö. N¬i ch¹m m¸t/ng¾n m¹ch n»m gi÷a gi¾c nèi
n¬i ®Ìn thö ®ang s¸ng vµ gi¾c nèi n¬i ®Ìn nµy t¾t
®i.
(5) T×m vÞ trÝ chÝnh x¸c cña viÖc ch¹m m¸t b»ng c¸ch
l¾c nhÑ d©y ®iÖn cã vÊn ®Ò däc theo th©n xe.
ThËn träng:
· Kh«ng më n¾p hoÆc vá hép cña ECU trõ khi hÕt søc
cÇn thiÕt. (NÕu ch¹m ph¶i c¸c ®Çu cùc cña IC, IC
cã thÓ bÞ tÜnh ®iÖn ph¸ huû.)
· Khi thay thÕ c¬ cÊu bªn trong (bé phËn cña ECU)
cña ®ång hå ®o hiÖn sè, ph¶i thËn träng kh«ng ®Ó
phÇn c¬ thÓ hoÆc quÇn ¸o cña b¹n tiÕp xóc víi c¸c
®Çu cùc cña IC v.v.... cña bé phËn thay thÕ (phô
tïng).
(3/3)
CÊp ®iÖn ¸p vµo c¸c m¹ch ®iÖn
Nãi chung, khã ph¸t hiÖn ®­îc khu vùc h­ háng trong
mét hÖ thèng ®iÖn chØ b»ng c¸ch xem xÐt h×nh d¸ng
bªn ngoµi.
Do ®ã, ®iÒu quan träng lµ ph¶i biÕt ®iÖn ¸p trong m¹ch
®iÖn ®Ó t×m ra h­ háng ®ã. Trong phÇn nµy, m« t¶
ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc h­ háng b»ng c¸ch dïng hÖ
thèng chiÕu s¸ng lµm vÝ dô.
1. Khi ng¾t c«ng t¾c OFF
V× kh«ng cã dßng ®iÖn ch¹y trong cuén d©y cña r¬le,
®iÓm tiÕp r¬le vÉn bÞ ng¾t, vµ ®Ìn kh«ng s¸ng lªn. ë
®©y, ®iÖn ¸p xuÊt hiÖn ë ®iÓm cÇu ch× dßng cao, cuén
d©y r¬le, c«ng t¾c vµ tiÕp ®iÓm cña r¬le.
V«nkÕ lu«n lu«n chØ 12 V khi nèi nã vµo bÊt cø phÇn
nµo cña ®­êng ®á hoÆc ®en trong s¬ ®å m¹ch.
§ã lµ v× ®iÖn ¸p cña ¾c quy ®­îc cÊp ®Òu trong mét
khu vùc ®­îc kÕt thóc bëi c¸c vÞ trÝ hë m¹ch v× kh«ng
cã dßng ®iÖn ch¹y. Khi ®o ®iÖn ¸p gi÷a c¸c ®iÓm A vµ
B, V«nkÕ chØ 0 V. §ã lµ v× c¸c ®iÓm A vµ B cïng cã
®iÖn ¸p 12 V, vµ kh«ng cã thÕ hiÖu gi÷a c¸c ®iÓm nµy.
(1/3)
2. Khi bËt c«ng t¾c ON
Khi bËt c«ng t¾c ON, c¸c tiÕp ®iÓm cña r¬le ®­îc
®ãng, dßng ®iÖn ch¹y vµo ®Ìn, vµ ®Ìn s¸ng lªn.
Khi dßng ®iÖn ch¹y vµo m¹ch ®iÖn, t¹o ra hiÖu thÕ ë
c¶ hai ®Çu cña ®iÖn trë, vµ ®iÖn ¸p xuÊt hiÖn.
Trong m¹ch nµy, cuén d©y r¬le vµ ®Ìn cã ®iÖn trë
trong, vµ c¸c bé phËn nµy ®­îc nèi song song. Do
®ã, 12 V ®­îc cÊp vµo cuén d©y r¬le vµ ®Ìn.
D©y ®iÖn, cÇu ch× dßng cao, cÇu ch×, c«ng t¾c vµ
r¬le còng cã ®iÖn trë cña tõng bé phËn, nh­ng nãi
chung ®iÖn trë nµy ®­îc coi lµ cã thÓ bá qua chõng
nµo mµ kh«ng cã biÓu hiÖn râ cña sù tiÕp xóc kÐm
vµ kh«ng cã vÊn ®Ò g× ®èi víi c«ng suÊt cña nã.
(2/3)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn
KiÓm tra triÖu chøng vµ ®iÒu tra tr­íc chÈn ®o¸n
Ph¸n ®o¸n vµ kiÓm tra h­ háng
Ph¸n ®o¸n vµ kiÓm tra h­ háng
-6-
KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn
CÊp ®iÖn ¸p vµo c¸c m¹ch ®iÖn
3. T×nh tr¹ng tiÕp xóc kÐm
NÕu t×nh tr¹ng tiÕp xóc kÐm xÈy ra trong mét m¹ch
®iÖn, dßng ®iÖn kh«ng dÔ dµng ch¹y vµo khu vùc ®ã
vµ v× vËy nã ho¹t ®éng nh­ mét ®iÖn trë. §iÒu nµy
gièng nh­ mét ®iÖn trë tiÕp xóc, trong ®ã dßng ®iÖn
ch¹y ®Ó cã thÓ ®­a ®iÖn ¸p tíi c¶ hai ®Çu.
Khi tr¹ng th¸i tiÕp xóc kÐm xuÊt hiÖn t¹i tiÕp ®iÓm r¬le
trong m¹ch nµy, ®iÖn ¸p ®­a tíi ®Ìn ®­îc m¾c nèi tiÕp
víi ®iÓm tiÕp r¬le, gi¶m xuèng mét møc ®iÖn ¸p t­¬ng
®­¬ng víi ®iÖn trë tiÕp xóc cña tiÕp ®iÓm r¬le.
Gi¶ thiÕt r»ng tiÕp ®iÓm r¬le cã ®iÖn ¸p lµ 2 V, ®Ìn sÏ
chØ cã ®iÖn ¸p lµ 10 V, lµm gi¶m dßng ®iÖn ch¹y vµo
®Ìn, vµ lµm ®Ìn tèi ®i t­¬ng øng.
(3/3)
Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc h­ háng c¸c m¹ch ®iÖn
c¬ b¶n
Dïng mét m¹ch ®iÖn c¬ b¶n, ®Ó gi¶i thÝch ph­¬ng
ph¸p kh¾c phôc h­ háng. Trong phÇn nµy, mét chÈn
®o¸n gi¶ ®Þnh r»ng cã h­ háng khi ®Ìn pha kh«ng
s¸ng lªn kÓ c¶ khi bËt c«ng t¾c ®iÒu khiÓn ®Ìn vµo vÞ
trÝ HEAD.
1. §o ®iÖn ¸p ë tõng bé phËn
C¸c kÕt qu¶ ®o ®iÖn ¸p nh­ sau:
a: §iÖn ¸p cña nguån ®iÖn 12 V
b: §iÖn ¸p cña cuén d©y r¬le 12 V
c: §iÖn ¸p cña ®Ìn pha 12 V
2. ChÈn ®o¸n
Tr¹ng th¸i cña ®iÖn ¸p nµy gièng nh­ ®iÖn ¸p ë tr¹ng
th¸i bËt c«ng t¾c ®­îc m« t¶ trong phÇn “CÊp ®iÖn ¸p
vµo c¸c m¹ch ®iÖn”
§Ìn pha kh«ng ho¹t ®éng trong tr¹ng th¸i nµy lµ do
kh«ng cã dßng ®iÖn ch¹y vµo ®Ìn pha. NÕu dßng ®iÖn
kh«ng ch¹y, mÆc dï cã ®iÖn ¸p, cã nghÜa lµ hë m¹ch ë
khu vùc ®ã. NghÜa lµ lý do lµm cho ®Ìn pha kh«ng
s¸ng lªn lµ do d©y tãc ®Ìn hë m¹ch. V× vËy, khi kh¾c
phôc h­ háng m¹ch ®iÖn, viÖc kiÓm tra ®iÖn ¸p sÏ gióp
ph¸n ®o¸n xem nã cã bÞ h­ háng kh«ng, kh«ng cÇn ®o
tõng ®iÖn trë hoÆc dßng ®iÖn trong mçi bé phËn.
(1/1)
Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc h­ háng c¸c hÖ thèng
do ECU ®iÒu khiÓn
1. Kh¸i qu¸t
§a sè c¸c hÖ thèng ®¶m tr¸ch viÖc qu¶n lý c¸c chøc
n¨ng phøc t¹p ®Òu do ECU ®iÒu khiÓn.
ECU nhËn c¸c tÝn hiÖu ®Çu vµo tõ c¸c c«ng t¾c, c¸c
c¶m biÕn v.v... vµ ®iÒu khiÓn bé chÊp hµnh hoÆc bé
phËn t­¬ng tù khi ®¸p øng mét ®iÒu kiÖn cô thÓ. Do
®ã, nã t­¬ng ®­¬ng víi bé n·o trong hÖ thèng ®iÖn
®iÒu khiÓn c¸c tÝn hiÖu ®Çu vµo/®Çu ra.
§Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy, nhiÒu lo¹i m¹ch ®­îc nèi víi
ECU ®Ó ®iÒu khiÓn c¸c hÖ thèng, v× vËy rÊt khã
chÈn ®o¸n h­ háng cña nã. Tuy nhiªn, viÖc kh¾c
phôc h­ háng theo ®óng tr×nh tù cã thÓ x¸c ®Þnh
®­îc kÞp thêi khu vùc cã h­ háng.
(1/5)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn
Ph¸n ®o¸n vµ kiÓm tra h­ háng
-7-
KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn
Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc h­ háng c¸c hÖ thèng
do ECU ®iÒu khiÓn
2. Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc h­ háng
Trong viÖc kh¾c phôc h­ háng cña c¸c hÖ thèng do
ECU ®iÒu khiÓn, khi tÊt c¶ c¸c hÖ thèng kh«ng ho¹t
®éng, cã thÓ lµ do ECU kh«ng ho¹t ®éng vµ nghi lµ
cã sù cè ë m¹ch nguån ®iÖn.
MÆt kh¸c khi mét hÖ thèng cô thÓ kh«ng lµm viÖc,
cã thÓ ph¸n ®o¸n lµ m¹ch tÝn hiÖu, ®Çu vµo/®Çu ra
liªn quan ®Õn hÖ thèng nµy kh«ng b×nh th­¬ng.
Nh­ ®· thÊy trªn ®©y, khi chÈn ®o¸n h­ háng cña
c¸c hÖ thèng do ECU ®iÓu khiÓn, cã thÓ thu hÑp
nguyªn nh©n h­ háng b»ng c¸ch t×m ra c¸c hÖ
thèng nµo do ECU ®iÒu khiÓn, vµ c¸c triÖu chøng
cña chóng.
ChØ khi ph¸t hiÖn ra kh«ng cã ®iÒu g× bÊt th­êng
trong c¸c m¹ch ®­îc ®Êu nèi víi ECU, th× míi cÇn
ph¶i thay thÕ ECU nµy.
(2/5)
3. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra m¹ch cña hÖ thèng
nguån ®iÖn
(1) M¹ch + B
CÇn ph¶i cung cÊp ®iÖn ¸p cña ¾c quy cho ho¹t ®éng
cña c¸c ECU, nªn mçi ECU ®Òu cã m¹ch +B (®iÖn ¸p
d­¬ng ¾c quy) v× m¹ch +B th­êng chøa bé nhí trong
ECU, m¹ch nµy ®­îc nèi trùc tiÕp víi ¾c quy vµ lu«n
lu«n ®­îc cung cÊp ®iÖn ¸p.
Do ®ã, khi kiÓm tra m¹ch +B, nã ®­îc ph¸n ®o¸n lµ
b×nh th­êng nÕu thÊy cã ®iÖn ¸p ¾c quy trong khi ®o
gi÷a ®Çu cùc +B vµ m¸t cña th©n xe b»ng ®ång hå ®o
®iÖn.
(2) M¹ch IG
T­¬ng tù nh­ m¹ch +B, cã mét m¹ch ®Ó vËn hµnh
ECU khi bËt kho¸ ®iÖn ®Õn vÞ trÝ ON (®ãng m¹ch).
Trong khi kiÓm tra m¹ch IG, nÕu cã ®iÖn ¸p ¾c quy
gi÷a cùc IG vµ m¸t cña th©n xe khi bËt kho¸ ®iÖn ON,
cã thÓ ph¸n ®o¸n m¹ch IC lµ b×nh th­êng.
(3) M¹ch GND (tiÕp m¸t)
Ngoµi hÖ thèng nguån ®iÖn, mét m¹ch tiÕp m¸t trong
hÖ thèng m¸t còng cÇn thiÕt ®Ó vËn hµnh ECU. Trong
khi kiÓm tra m¹ch tiÕp m¸t, nÕu lu«n lu«n cã th«ng
m¹ch gi÷a ®Çu cùc GND vµ m¸t th©n xe, cã thÓ ph¸n
®o¸n m¹ch tiÕp m¸t lµ b×nh th­êng.
(3/5)
4. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra m¹ch cña hÖ thèng tÝn
hiÖu ®Çu vµo/®Çu ra
(1) M¹ch c«ng t¾c
Khi kiÓm tra d©y ®iÖn cã mét c«ng t¾c, ph¶i trùc tiÕp
nèi ®Çu d©y cña c«ng t¾c phÝa xe víi m¸t th©n xe.
Khi bËt c«ng t¾c thuéc vÒ m¹ch cã c«ng t¾c ®­îc
kiÓm tra, ng¾t gi¾c nèi ECU ra, nÕu cã th«ng m¹ch
gi÷a d©y ®iÖn phÝa xe vµ m¸t th©n xe, cã thÓ pháng
®o¸n ®­êng d©y cã c«ng t¾c ®iÖn ®ã lµ b×nh th­êng.
(4/5)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn
Ph¸n ®o¸n vµ kiÓm tra h­ háng
-8-
KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn
Ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc h­ háng c¸c hÖ thèng
do ECU ®iÒu khiÓn
(2) M¹ch cña m«t¬
Khi kiÓm tra d©y ®iÖn trong ®ã cã mét m«t¬, ph¶i
trùc tiÕp cÊp ®iÖn ¸p vµo ®Çu cùc d©y ®iÖn nèi víi
m«t¬ ë phÝa xe.
Nh­ m«t¬ ®iÒu khiÓn cöa sæ ®iÖn nã sÏ quay theo
chiÒu thuËn hoÆc ng­îc ®Ó n©ng h¹ cöa kÝnh b»ng
c¸ch ®æi c¸c cùc d­¬ng (+) vµ cùc (-) ®Ó cÊp ®iÖn
¸p ¾c quy. Do ®ã, viÖc chuyÓn cùc cña ®Çu d©y lµ
®Ó kiÓm tra xem m«t¬ cã ho¹t ®éng ®óng kh«ng.
(4/5)
Tham kh¶o
ChÈn ®o¸n h­ háng b»ng c¸ch thay thÕ
Kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc viÖc kiÓm tra mét bé phËn
trong viÖc kh¾c phôc h­ háng, nh­ng trong tr­êng
hîp thiÕt bÞ ®iÖn nµo ®ã cã c¸c c¶m biÕn, th× cã thÓ
kh«ng dïng c¸ch kiÓm tra th«ng m¹ch, hoÆc kiÓm
tra xem cã ®iÖn ¸p ¾c quy cÊp vµo thiÕt bÞ nµy
kh«ng.
Trong tr­êng hîp nµy, h·y thay thÕ nã b»ng mét bé
phËn vÉn ho¹t ®éng b×nh th­êng, vµ nÕu hÖ thèng
ho¹t ®éng chÝnh x¸c, cã thÓ ph¸n ®o¸n bé phËn
®­îc thay thÕ cã sù cè.
Tuy nhiªn, ®©y chØ lµ mét ph­¬ng ph¸p chÈn ®o¸n
cuèi cïng ®èi víi c¸c bé phËn khã kiÓm tra. Khi cã
thÓ kiÓm tra mét bé phËn nµy, ®iÒu quan träng lµ
ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c xem sù cè ®ã cã ph¶i do bé
phËn nµy hay kh«ng.
(1/1)
5. Thay thÕ ECU
Khi ph¸n ®o¸n tÊt c¶ c¸c m¹ch ®iÖn riªng rÏ ®­îc
nèi víi ECU ®Òu kh«ng cã sù cè, nh­ng vÉn kh«ng
thÓ lo¹i bá ®­îc h­ háng ®ã, th× cÇn ph¶i ph¸n ®o¸n
r»ng thiÕt bÞ cã sù cè chÝnh lµ ECU. VÒ c¬ b¶n,
kh«ng thÓ kiÓm tra ®­îc mét ECU. Do ®ã, cÇn ph¶i
thay thÕ ECU trong qu¸ tr×nh kh¾c phôc h­ háng.
Ngoµi ra, ECU Ýt khi cã sù cè, nªn chØ thay thÕ ECU
sau khi kh¼ng ®Þnh l¹i sù ®Êu nèi ®óng cña gi¾c nèi
vµ tiÕp m¸t thÝch hîp cña d©y ®iÖn.
(5/5)
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn

Bài tập

Hãy sử dụng các bài tập này để kiểm tra mức hiểu biết của bạn về các tài liệu trong chương này. Sau khi trả
lời mỗi bài tập, bạn có thể dùng nút tham khảo để kiểm tra các trang liên quan đến câu hỏi về câu hỏi đó. Khi
các bạn có câu trả lời đúng, hãy trở về văn bản để duyệt lại tài liệu và tìm câu trả lời đúng. Khi đã trả lời đúng
mọi câu hỏi, bạn có thể chuyển sang chương tiếp theo.

-9-
 Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n cao cÊp - PhÇn ®iÖn KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÖn
Câu hỏi- 1
Câu nào trong các câu sau đây liên quan đến những điểm quan trọng đối với việc khắc phục hư hỏng của
các mạch điện là Sai?
1. Xác nhận tình trạng hư hỏng trước khi kiểm tra xem bộ phận này có tốt hay không.
2. Xác nhận xem mạch nguồn có được đấu nối chính xác hay không.
3. Đo điện áp dựa vào EWD, v.v..., khi mỗi thiết bị hoạt động.
4. Trong việc khắc phục hư hỏng phải thực hiện tất cả các quy trình mà khách hàng nêu ra tại thời điểm
điều tra trước chẩn đoán.
Câu hỏi- 2
Các mục sau đây liên quan đến sơ đồ mạch điện để khắc phục hư hỏng của hệ thống điện.
Đối với mỗi mục dưới đây (1 đến 4), hãy chọn chức năng giới thiệu mà sơ đồ đó thực hiện (a đến d).

1. Danh sách giắc nối 2. Điểm nối mát

3. Sơ đồ đi dây điện 4. Mạch của hệ thống

a) Các vị trí và số hiệu của các giắc nối.

b) Hình dạng của giắc nối và số chân cắm.

c) Mạch điện liên quan đến bộ phận được kiểm tra.

d) Các thiết bị điện được đấu nối với mát thân xe.

1 2 3 4

Câu hỏi-3
Các câu sau đây nói về phương pháp khắc phục hư hỏng khi chẩn đoán rằng trường hợp hư hỏng ở đây là
đèn pha không sáng.
Hãy điền vào những chỗ trống (1 đến 4) trong đoạn văn dưới đây bằng cách chọn từ đúng ở danh mục (a
đến d).
Đèn pha không hoạt động là do không có dòng điện chạy vào (1). Nếu dòng điện không chạy mặc dù có cấp (2),
có nghĩa là (3) ở khu vực đó. Có nghĩa là lí do làm cho đèn pha không sáng lên, là do (4) của bóng đèn pha bị
cháy. Vì vậy, khi chẩn đoán sự cố của mạch điện, việc kiểm tra điện áp sẽ giúp phán đoán xem mạch điện có bị
hỏng hay không, không cần đo từng điện trở hoặc dòng điện trong mỗi bộ phận.

a) Hở mạch

b) Điện áp

c) Đèn pha
d) Dây tóc
đèn

1 2 3 4

-10-