BAB 3 TEKNIK MENGUKUR PARAMETER KESIHATAN Penerangan:

BADAN  Mengukur suhu badan tanpa sentuhan.

3.1 Suhu Badan Sesuai untuk menyaring penumpang yang masuk
1 Suhu badan ialah darjah kepanasan dan kesejukan badan kita. ke negara.
.
Kebaikan:
2 Mengukur suhu badan adalah penilaian awal untuk mengesan
 Pembacaan suhu sangat cepat
. penyakit akut.
 boleh mengelakkan pencemaran kerana tidak
3 Terdapat 4 jenis termometer:
melibatkan
.
sentuhan
Jenis Kegunaan Julat
Termometer  Pastikan suhu termometer berada di bawah 35˚C
termomet
klinikal sebelum
er
mengambil suhu.
Termome Untuk menyukat suhu badan -
 Jika suhu melebihi 35˚C, kibas-kibaskan termometer
ter  termometer dihalakan ke dahi
sehingga
inframera kepala
bacaan berada di bawah 35˚C
h [tanpa bersentuhan].
 Letakkan termometer di bawah ketiak atau di dalam
Termome Untuk menyukat suhu badan 35˚C hingga
mulut
ter  termometer diletakkan di dalam 42˚C
selama kira-kira 2 hingga 3 minit/sehingga
klinikal mulut atau di bawah ketiak. Kejituan 0.1˚C
kedengaran bunyi
Termome Menyukat suhu cecair [juga badan - 10˚C hingga ‘Bip’ jika menggunakan termometer klinik
ter tapi kurang sesuai] 110˚C digital.
makmal  merendamkan keseluruhan bebuli Kejituan 1˚C  Keluarkan termometer dan rekodkan bacaan suhu
termometer ke dalam cecair
Termome Digunakan untuk menyukat suhu Paling jitu Penerangan
ter Rektal badan pada bayi  Bebuli termometer mengandungi merkuri atau
[dubur]  memasukkan hujung bebuli alkohol.
termometer ke  Untuk meningkatkan kepekaan terhadap perubahan
dalam rektum/dubur. suhu,
Termometer:
 Mengukur Suhu Badan Menggunakan Teknik yang Betul i. mempunyai dinding kaca bebuli yang nipis
Jenis Teknik Mengukur Suhu ii. tiub kapilari yang halus
termometer iii. julat suhu yang pendek dan telah ditentu
Termometer  Arahkan termometer pada jarak kira-kira 5 cm pada ukur
inframerah dahi Kebaikan:
individu tersebut.  Mempunyai pencerutan yang menghalang/mencegah
 Rekodkan bacaan suhu merkuri
 daripada jatuh/ turun terlalu cepat setelah 1. Suhu badan normal manusia ialah 36.9˚C atau 37˚C.
dikeluarkan dari 2. Peningkatan atau penurunan suhu menunjukkan badan berada dalam
ketiak/mulut. Oleh itu, pengukuran/bacaan suhu keadaan tidak sihat.
yang lebih 3. Faktor-faktor yang mempengaruhi suhu badan:
tepat dapat diambil. Melebihi normal Kurang daripada normal
 Akibat jangkitan penyakit  Akibat pendedahan pada
Termometer  Jika menggunakan termometer makmal untuk [Bakteria/ keadaan
makmal menyukat suhu Virus] yang terlalu sejuk.
badan, bacaan suhu perlu diambil ketika
termometer masih  Badan [sel darah putih]  Mendapat hipotermia
dalam mulut/ di bawah ketiak untuk memastikan melawan
bacaan lebih patogen yang menyebabkan
tepat. penyakit.
 Pendedahan kepada keadaan
Penerangan terlalu
 Tidak mempunyai bahagian pencerutan, bacaan panas [Strok haba, Selaran
suhu akan turun matahari
dengan cepat. Oleh itu, pengukuran/bacaan suhu yang melampau]
tidak tepat.
 Senaman – senaman berat.
Termometer  Pastikan termometer mempunyai label untuk
Rektal [dubur] kegunaan rektal. Simptom demam panas Simptom terlalu
 Bersihkan muncung termometer menggunakan  otot dan sendi sakit sejuk/hipotermia
alkohol.  menggigil  menggigil
 Sapukan jeli petroleum pada muncung termometer  epilepsi  koordinasi badan lemah
untuk  konvulasi (kekejangan/ sawan )  kesukaran bernafas
memudahkan termometer dimasukkan ke dalam
dubur bayi. 3.2 Kadar Denyutan Nadi
 Masukkan termometer ke dalam dubur bayi kira-kira
1. Kadar denyutan nadi ialah pengukuran bilangan degupan
1.5-2.5 cm. jantung per minit.
 Biarkan termometer sehingga kedengaran bunyi
2. Semasa jantung mengepam dan memaksa darah melalui badan, kita
‘Bip’. dapat mengesan/ merasai denyutan di titik nadi.
 Rekodkan bacaan suhu.
3. Titik nadi adalah kawasan, arteri terletak sangat dekat dengan
Penerangan permukaan kulit.
 Digunakan pada bayi < 3 bulan

 Menginterpretasi Suhu Badan

 sel-sel badan.
 Titik Nadi Pada Badan
Kesihatan Seorang pesakit mempunyai kadar denyutan nadi
yang lebih tinggi daripada seorang yang sihat.
3.3 Tekanan Darah

1 Tekanan darah ialah tekanan yang dikenakan oleh darah pada

. dinding salur darah semasa peredaran darah..
2 Tekanan darah boleh diukur menggunakan Sfigmomanometer.
.
3 Unit untuk mengukur tekanan darah ialah milimeter merkuri
. [mmHg]
Tekanan darah normal ialah 120/80mmHg [disebut sistolik per
diastolik], iaitu
[a] Tekanan sistolik ialah 120mmHg
Tekanan sistolik merujuk kepada tekanan darah semasa otot
jantung/kardiak mengecut.
[b] Tekanan diastolik ialah 80 mmHg.
Tekanan diastolik merujuk kepada tekanan darah apabila otot
 Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar denyutan nadi jantung/kardiak mengendur.[rehat antara denyutan jantung].
4 Pengukuran tekanan darah secara berkala dapat membantu untuk
Faktor Kesan terhadap kadar denyutan nadi . mengukur tahap kesihatan badan.
Jantina Lelaki dewasa mempunyai purata kadar denyutan Bacaan tekanan darah yang tinggi dan berlarutan menunjukkan
nadi yang lebih rendah berbanding dengan gejala penyakit tekanan darah tinggi [hipertensi]
perempuan dewasa kerana isipadu Bacaan tekanan darah yang rendah dan berlarutan menunjukkan
jantung lelaki lebih besar. gejala penyakit tekanan darah rendah.
5 Klasifikasi bacaan tekanan darah orang dewasa
Umur Bayi dan kanak-kanak mempunyai kadar denyutan .
nadi yang lebih tinggi berbanding dengan orang
dewasa Kategori Tekanan sistolik Tekanan
tekanan darah [mmHg] diastolik
Aktiviti fizikal Semakin aktif aktiviti fizikal, semakin tinggi kadar [mmHg]
denyutan nadi. Optimum Kurang daripada Kurang
Sel-sel badan lebih memerlukan oksigen untuk 120 daripada 80
melaksanakan aktiviti cegas. Normal 120-129 80-84
Jantung lebih mengepam untuk lebih membekalkan Berisiko 130-139 85-89
oksigen kepada Tekanan darah tinggi 140-159 90-99
 peringkat 1 Kurang jisim badan < 18.5 Sederhana
Tekanan darah tinggi 160-179 100-109 Normal/Jisim badan 18.5 – 24.9 Rendah
peringkat 2 unggul
Tekanan darah tinggi 180 dan ke atas 110 dan ke atas Berlebihan jisim badan 25.0 – 29 .9 Sederhana
peringkat 3 Obes 30.0 atau lebih Tinggi
6 Tekanan darah tinggi biasanya tidak menunjukkan sebarang 4 Semakin tinggi skor BMI, semakin tinggi risiko menghidap
. tanda-tanda yang jelas.: . penyakit serius seperti:
Jika tidak dikawal dengan baik ianya boleh menyebabkan masalah tekanan darah tinggi, diabetes melitus, serangan jantung. strok dan
yang lebih serius seperti strok. Cara terbaik untuk mengesan kolesterol dalam darah serta komplikasi sendi dan tulang.
tekanan darah tinggi adalah dengan menjalankan pemeriksaan
perubatan secara berkala. 5. Kurang jisim badan pula meningkatkan risiko untuk mendapat
masalah kesihatan seperti penyakit jantung, penurunan daya tahan
badan melawan penyakit [kurang antibodi], keletihan, anemia dan
7 Faktor-faktor yang menyebabkan tekanan darah tinggi dan kemurungan,
. kesannya.
Tekanan Darah Tinggi
Akibat: Kesan 6. Cara menambah jisim badan
i. Pengambilan garam yang tinggi  strok .
/makanan masin  penyakit  Mengamalkan pemakanan yang sihat dan seimbang berpandukan
ii. Merokok jantung piramid makanan
iii. Pengambilan lemak yang tinggi/  kegagalan Malaysia dan Pinggan Sihat Malaysia.
makanan segera ginjal  Makan mengikut waktu yang tetap
 Ambil snek yang padat dengan nutrien bagi menambahkan kalori
3.4 Indeks Jisim Badan [Body Mass Index, BMI]  Makan makanan yang berkhasiat lebih daripada biasa
1 Indeks Jisim Badan [BMI] ialah pengukuran jisim badan per
. ketinggian. 7. Cara menurunkan jisim badan
Rumus; Indeks Jisim Badan, .
BMI = Jisim badan [kg]  Tetapkan sesaran yang realistik [Contoh: turun berat badan
[Ketinggian]2 [m2] setengah kilogram
dalam seminggu]
2 Unit BMI ialah kg m-2  Pantau dan rekod jisim badan anda seminggu sekali.
.  Makan makanan yang sihat secara sederhana berpandukan piramid
3 Klasifikasi Bacaan Tekanan Darah Orang Dewasa makanan
. Malaysia dan Pinggan Sihat Malaysia.
Klasifikasi Skor BMI [kg m-2] Risiko  Buat beberapa perubahan dalam cara pemakanan anda seperti
penyakit mengubah cara
 penyediaan makanan [contoh: makanan yang direbus atau
panggang].
 Kurangkan atau elakkan makanan yang tinggi kandungan gula dan
lemak
 Lakukan senaman sederhana seperti berjalan laju, berbasikal dan
berenang
sekurang-kurangnya 30 minit, tiga hari seminggu.
 Dapatkan sokongan daripada orang yang rapat dengan anda.

8. Amalan Gaya Hidup Sihat

 Bersenam secara konsisten
 Mengambil gizi makanan seimbang
 Elakkan makanan segera kerana mengandungi garam, perisa tiruan,
pewarna dan
lemak yang tinggi.
 Jangan merokok.