Zastosowanie

ultradźwięków i
wibracji w
fizjoterapii
TERAPIA ULTRADŹWIĘKOWA

 Terapia ultradźwiękowa polega na oddziaływaniu poprzez skórę na

głębiej położone struktury ciała fali ultradźwiękowej (fali
mechanicznej, akustycznej, o częstotliwości powyżej granicy
słyszalności), w celu uzyskania efektów terapeutycznych, przede
wszystkim efektu przeciwbólowego i stymulacji komórkowych
procesów naprawczych, poprzez wywoływanie zjawisk
fizjologicznych spowodowanych działaniami termicznymi
(cieplnymi) i atermicznymi (głównie mechanicznymi).
Główne wskazania do stosowania to:

 ograniczenia ruchomości stawów spowodowane przykurczem

więzadeł, powięzi i innych podobnych struktur (także przykurcze
z powodowane przez blizny), działanie przeciwzapalne (w
przewlekłej, późnej fazie procesu zapalnego)
 wspomaganie procesów naprawy uszkodzonych tkanek (a także
wspomaganie tworzenia blizny o optymalnej strukturze).
 ZAŁOŻENIA I CELE
 Efekty termiczne – dotyczące
przede wszystkim rozgrzewania tkanek
o dużej zawartości kolagenu (ścięgna,
więzadła, rozcięgna, torebki stawowe,
blizny); wskazuje się na zwiększanie
elastyczności tych struktur pod
wpływem rozgrzewania poprzez
działanie ultradźwięków, bez
zmniejszania ich wytrzymałości, co
stanowi wyjaśnienie do zastosowania
ultradźwięków jako przygotowania do
rozciągania (ćwiczeń rozciągających,
redresji); działanie ciepła wskazywane
jest też jako czynnik przyspieszający
procesy naprawcze w przewlekłej fazie
procesów zapalnych.
Efekty atermiczne- mogą być wywoływane
przede wszystkim dzięki pobudzaniu przepływu
płynów wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych
poprzez zjawiska fizyczne (określane jako
„kawitacje”, „strumień akustyczny”
i „mikromasaż”), będące efektem zmieniającego
się ciśnienia, powstającego jako skutek przepływu
fali ultradźwiękowej. Mechanizmom tym przypisuje
się działanie przeciwzapalne i przyspieszające
procesy naprawcze, wywoływane przez
ultradźwięki (przypuszczalne działania atermiczne
ultradźwięków i ich efekty fizjologiczne oraz
kliniczne przedstawiono na rycinie).
  częstotliwość: w uproszczeniu, wyższa częstotliwość (typowo ok. 3 MHz, trzy miliony
drgań na sekundę) oznacza płytsze, ale bardziej intensywne działanie, a niższa (typowo 1 MHz)
odwrotnie; dlatego 1 MHz to wartość bardziej typowa, a 3 MHz jest wybierana, np. w zabiegach
tak zwanej fonoforezy, polegających na wspomaganiu wprowadzania substancji (leków) przez
barierę skóry

 prędkość rozchodzenia się fali – parametr zależny od właściwości

ośrodka (tkanek, narządów), a nie od działania aparatu; w większości tkanek (dobrze
unaczynionych i uwodnionych, a także w tkance tłuszczowej) prędkość fali ultradźwiękowej jest
podobna – i zbliżona do wartości prędkości w wodzie (ok. 1500 m/s), natomiast prędkość fali

GŁÓWNE w kościach wynosi około 4000 m/s, a w powietrzu około 350 m/s; różnice te mogą powodować
niekorzystne zjawiska – gromadzenie się energii w okolicach kości i – w przypadkach stosowania
dużych dawek energii i aplikacji w okolicach dróg oddechowych i jamy brzusznej – nawet

PARAMETRY uszkodzeń tkanek. Dlatego też konieczne jest stosowanie specjalnych żelów ułatwiających
przepływ ultradźwięków przez skórę lub wykonywanie zabiegów w wodzie.

STOSOWANIA FALI  moc energii ultradźwiękowej – jest głównym czynnikiem (obok np.
sposobu prowadzenia zabiegu – przesuwanie głowicy zmniejsza efekt cieplny) wpływającym na

ULTRADŹWIĘKOWEJ intensywność działania ultradźwięków

 Sposób aplikacji ultradźwięków – należy poruszać głowicą

TO: (aplikatorem) podczas wykonywania zabiegu; w przeciwnym razie może dochodzić do
nadmiernego gromadzenia się energii i powstawania tzw. fal stojących; w przeszłości stosowano
tzw. aplikację statyczną, jednak odstąpiono od stosowania tego sposobu wykonywania
zabiegów

 czas zabiegu – nie powinien być krótszy od ok. 5 min; ponieważ zabieg polega na
oddziaływaniu ultradźwięków o określonej mocy, a nie na emitowaniu określonej ilości energii,
istotne jest, aby zabiegi nie były zbyt długie – w przypadku działania termicznego (ultradźwięki
o stosunkowo dużej mocy) nie należy przekraczać 15 minut.


PRZECIWSKAZANIA STOSOWANIA:

 Okolica brzucha podczas ciąży – zagrożenie dla płodu (zarodka)

 Choroba nowotworowa (lub jej podejrzenie) – nie wolno stosować ultradźwięków na
okolicę nowotworu; choroba nowotworowa uznana za wyleczoną nie stanowi przeciwwskazania
 Miejsca krwawiące lub zagrożone krwawieniem (tam, gdzie można się spodziewać krwawienia)
 Znaczące nieprawidłowości (patologie) układu naczyniowego – nasilona miażdżyca, zakrzepica
żył głębokich
 U pacjentów z hemofilią (niekontrolowaną przez terapię czynnikami zastępczymi)
 Zastosowanie w okolicach: oczu, narządów płciowych, okolicy serca u osób
z zaawansowaną chorobą wieńcową i z rozrusznikiem serca, zwoju gwiaździstego, okolic jąder
kostnienia u dzieci
 U pacjentów z rozrusznikiem serca lub innymi implantami elektronicznymi – w okolicy tych
urządzeń
 W przypadku stosowania (zamiaru uzyskania) efektu termicznego, mają zastosowanie
przeciwwskazania do stosowania ciepła terapeutycznego (dotyczące miejscowego
przegrzewania struktur ciała)
  Mechaniczne fale wibracyjne (dźwiękowe,
infradźwiękowe i ultradźwiękowe) są od wielu
lat używane w fizjoterapii, rehabilitacji
funkcjonalnej oraz do masażu. Sonoterapia, lub
Masaż inaczej terapia wibracyjna, polega na
zastosowaniu wibracji mechanicznej niskiej
wibracyjny częstotliwości. Generowane przez wibrację
masaż mechaniczny i ciepło działają
mobilizująco na skórę, tkankę podskórną oraz
tkanki głębokie,zapewniając zwielokrotniony
efekt terapeutyczny.
 Masaż wibracyjny jest znany jako element masażu
klasycznego i zwany techniką wibracyjną. Ze
względu metodę aplikowania rozróżnia się:
 Masaż wibracyjny ręczny  Masaż wibracyjny
(klasyczny). Masażysta, mechaniczny miejscowy
wykonując ruchy “trzęsącą” się (przyrządowy). Urządzenia do
ręką, powoduje wibrację mechanicznego masażu
tkanki podskórnej. Stosowana miejscowego z użyciem
jest w celu zmniejszenia wibracji, służą przede wszystkim
obrzęku. Inną techniką, do zwalczania bólów
wykorzystującą wibrację może mięśniowo – szkieletowych w
być oklepywanie, stosowane w układzie ruchu i mają kształt
drenażu np. drzewa głowicy masującej, emitującej
oskrzelowego z zalegającym drgania o niewielkim
śluzem, w celu poprawy natężeniu.
wentylacji płuc;
Odpowiednie  Zastosowana w urządzeniach
wibracja oscylacyjno-cykloidalna (ściśle

parametry
sprecyzowane / wyizolowane/ parametry
wibracji leczniczej, właściwe dla urządzeń
do wibroterapii firmy Vitberg. Definicja
wibracji sprecyzowana przez Vitberg), z częstotliwością w
zakresie od 10,10 Hz do 52,20 Hz, amplitudy 0,01
mm do 0,21 mm oraz przyspieszenia 0,01 m/s2 do
13,50 m/s2, pozytywnie wpływa na zmianę w
elastyczności naczyń krwionośnych, poprawę
krążenia krwi, stymulację krążenia limfatycznego,
łagodzenie bólu, zwiększenie elastyczności
powięzi, poprawę perystaltyki jelit czy
wspomaganie procesów metabolicznych.
Nauka i wibracja
stawiają sportowca
na nogi…
 Badania naukowe potwierdzają wpływ
terapii wibracyjnej na polepszenie
czucia głębokiego, poprawę siły mięśni,
utrzymujących prawidłową postawę
ciała oraz równowagę i orientację
przestrzenną. Masaż wibracyjny
zapobiega powstawaniu bolesności
mięśni po wysiłku fizycznym tzw. DOMS
(Delayed Onset Muscle
Soreness). Terapia wibracyjna ponadto
powoduje wzrost siły mięśniowej,
poprawę krążenia obwodowego,
drenażu żylnego i limfatycznego.