PENI

NGKATANPERANREKTORDALAM PEMBAGUNANKAMPUSMELALUIGAYA
KEPEMI
MPI
NANYANGVI
SIONER

Ol
eh:
Ta
ufi
kHi
daya
nsya
,Ri
skyUma
r,Nur
mas
it
aDe
wiSa
hido
Te
kni
kGe
ologi
,Uni
ver
sit
asNe
ger
iGor
ont
alo
PENDAHULUAN
Sa
lahs
atut
uga
sut
amaPe
rgur
uanTi
nggia
dal
ahme
nyi
apka
nka
der
isa
sipe
mimpi
nma
sa
de
pan,ol
ehka
renai
tuTr
idha
rmaPe
rgur
uanTi
nggibuka
nha
nyas
eba
gaike
waj
iba
nya
ngha
rus
di
laks
ana
kan,t
eta
pii
mpl
eme
nta
sinyaha
rusda
patdi
ras
aka
nma
nfa
atnyaba
gipa
ras
take
hol
der
s
t
erut
amama
has
iswada
nma
sya
raka
tpa
daumumnya
.Pe
rgur
uant
inggis
eba
gais
ala
hsa
tuda
ri
s
ubs
ist
em pe
ndi
dika
nna
siona
l,ya
ngke
ber
ada
annyame
mpunya
ipe
rans
anga
tpe
nti
ngd
ala
m
ke
hidupa
nbe
rba
ngs
ada
nbe
rne
gar
a,di
aturme
lal
uiUnda
ng-
Unda
ngNomor20Ta
hun2003
t
ent
angSi
st
em Pe
ndi
dika
nNa
siona
lPa
sal20Aya
t2,ya
ngme
net
apka
nba
hwa
sanyape
rgur
uan
t
inggi be
rke
waj
iba
n me
nye
lengga
raka
n pe
ndi
dika
n,pe
nel
it
ian,da
n pe
nga
bdi
an ke
pada
ma
sya
raka
t.
Pe
rgur
uant
inggime
rupa
kanor
gani
sas
iya
ngdi
dal
amnyaa
dal
ahma
has
iswa
-ma
has
iswa
ya
ngme
mil
ikipe
randa
lam pe
mba
nguna
nba
ngs
a.Se
hinggaunt
ukme
nci
pta
kanka
der
-ka
der
ya
ngbe
rgunaba
giba
ngs
ada
nne
gar
a,s
ert
ame
nca
paivi
simi
siya
ngt
el
ahdi
tet
apka
nma
kape
ran
r
ekt
ors
anga
tdi
but
uhka
nda
lam ha
lini
.Dida
lam Unda
ng-
Unda
ngSi
st
em Pe
ndi
dika
nNa
siona
l
2009,r
ekt
ora
dal
ahpi
mpi
nant
ert
inggipe
rgur
uant
inggiya
ngbe
rke
waj
iba
nme
maj
uka
nil
mu
pe
nge
tahua
ndima
sing-
mas
ingi
nst
it
usime
lal
uipe
ndi
dika
nda
npe
nel
it
ian,s
ert
ame
mbe
rika
n
kont
ri
bus
ima
ksi
malke
padakha
laya
klua
s.Tuga
sre
ktora
dal
aht
uga
sse
laya
knyape
mimpi
n,
ya
itume
mimpi
nle
mba
gape
rgur
uant
inggiya
ngdi
pimpi
nnyaunt
ukma
mpume
nca
paivi
siya
ng
s
uda
hdi
tet
apka
n.Se
lai
nit
u,me
mimpi
nle
mba
gape
rgur
uant
inggis
upa
yape
rgur
uant
ing
gibi
sa
be
rfungs
ise
baga
ima
name
sti
nya
,ya
it
ume
laks
ana
kanpe
nye
lengga
raa
npe
ndi
dika
n,pe
nel
it
ian
da
npe
nga
bdi
anke
padama
sya
raka
t,da
nme
mbi
nas
ivi
tasa
kade
mika(
dos
en&ma
has
iswa
),s
ert
a
me
mbi
nahubunga
nde
nga
nal
umni
,ba
ikdil
ingkunga
nuni
ver
sit
asda
nma
sya
raka
t.Ad
apun
s
eca
ras
ingka
t,t
uga
sre
ktora
dal
ahme
ningka
tka
nkua
li
tasl
emba
gaya
ngdi
pimpi
nnya
,de
miki
an
me
nur
utMe
nte
riRi
set
,Te
knol
ogida
nPe
ndi
dika
nTi
nggi(
Menr
ist
ekdi
kti
),Moha
madNa
sir
da
lama
car
aPe
rte
mua
nTa
huna
nBAN-
PT2016diHot
elSa
riPa
nPa
sif
ic,J
aka
rta
.
METODEPENELI
TIAN
 Tu
jua
npe
nel
it
iani
nia
dal
ahme
mapa
rka
n,me
nje
las
kanme
nga
nai
si
sda
nme
ranc
ang
pe
ranr
ekt
orda
lam pe
mba
guna
nka
mpusme
lal
uiga
yake
pemi
mpi
nanya
ngvi
si
one
r.Mul
aida
ri
me
ngga
mba
rka
nba
gai
manakondi
sia
kti
vit
asops
iona
lpe
rgur
uant
inggi
,ke
mudi
anme
nga
nal
is
is
ke
but
uha
nda
nme
ranc
angba
gai
manape
ranr
ekt
orya
ngda
patme
ningka
tka
npe
mba
nguna
n
ka
mpus
.Se
hinggape
nel
it
iani
nime
rupa
kanj
eni
spe
nel
it
iankua
lit
ati
fde
nga
nme
todede
skr
ipt
if
..
Me
nur
utIMa
deWi
nar
tha(
2006)
,me
todea
nal
is
isde
skr
ipt
ifkua
lit
ati
fada
lahme
nga
nal
is
is,
me
ngga
mba
rka
nda
nme
ringka
sbe
rba
gaikondi
si
,si
tua
sida
ribe
rba
gaida
taya
ngdi
kumpul
kan
be
rupaha
silwa
wanc
araa
taupe
nga
mat
anme
nge
naima
sal
ahya
ngdi
tel
it
iya
ngt
erj
adidi
lapa
nga
n.
Ada
punobj
ekka
jia
npe
nel
it
iani
nia
dal
ahr
ekt
orpe
rgur
uant
inggiya
nga
dadiGor
ont
alo.
HASI
LPENELI
TIAN
Be
rda
sar
kanpe
nel
it
ianya
ngt
el
ahdi
lakuka
nme
lal
uiwa
wanc
arat
ida
kte
rst
rukt
ur,pe
ran
r
ekt
orya
nga
dadiGor
ont
alobe
lum ma
ksi
mal
.Ha
linida
patdi
li
hatda
ribe
rba
gaia
spe
k
pe
mba
nguna
n.Sa
lahs
atun
yaa
dal
ahpe
mba
nguna
nsa
ranada
npr
asa
ranaya
ngbe
lum me
mada
i
ya
nga
dadiPe
rgur
uanTi
nggiGor
ont
alo.
PEMBAHASAN
Se
ora
ngr
ekt
orha
rusma
mpume
nge
tahuit
uga
sda
nfungs
inya
.Ma
juda
nmundur
nya
s
uat
upe
rgur
uant
inggidi
tent
uka
nda
riki
ner
jape
mimpi
nnya
.Be
rikutbe
ber
apape
nje
las
an
pe
nti
ngme
gena
ipe
ranr
ekt
or.
1.Se
pul
uhPe
ranMi
ntz
ber
g(1975)
Se
ora
ngpe
mimpi
nbe
rtuga
sunt
ukme
nga
nta
rka
nor
gani
sas
iya
ngdi
pimpi
nnyame
nca
pai
t
ujua
nya
ngt
el
ahdi
tet
apka
n.Unt
uki
tupe
mimpi
nme
mpunya
ipe
ranya
ngs
anga
tpe
nti
ngd
ala
m
pe
rja
lana
nor
gani
sas
ime
nca
pait
ujua
nnya
.
Mi
ntz
ber
g(1975)da
lam pa
per
nyaya
ngs
anga
tte
rke
nalme
nya
taka
nte
orime
nge
nai
pe
ker
jaa
n-pe
ker
jaa
nma
naj
eri
als
eor
angpe
mimpi
nor
gani
sas
ibe
rda
sar
kanobs
erva
siny
apa
da
a
kti
vit
as-
akt
ivi
tass
eha
ri-
har
i da
ril
ima pe
mimpi
n or
gani
sas
i da
lam s
emi
nggu. Da
ri
pe
nga
mat
annyapa
daa
kti
vit
aske
limape
mimpi
nor
gani
sas
ida
ril
imaor
gani
sas
iya
ngbe
rbe
da
t
ers
ebut
,iame
ngha
sil
kant
eor
iya
ngme
nya
taka
nba
hwaa
da10pe
ranya
ngdi
laks
ana
kanol
eh
ma
naj
er.Se
pul
uh pe
rant
ers
ebutda
patdi
kel
ompo
kka
n me
nja
dit
igaka
tegor
ida
sarya
itu
i
nte
rpe
rsona
lrol
es,i
nfor
mat
iona
lrol
esda
nde
cis
iona
lrol
es(
Gamba
r1)
.
1.
1Int
erpe
rsona
lrol
es
I
nte
rpe
rsona
lrol
esme
rupa
kanpe
ranya
ngme
mfokus
kanke
padahubunga
nant
arpe
rsona
l
da
lamor
gani
sas
ida
ndil
uaror
gani
sas
ida
lamr
angkat
uga
s-t
uga
sse
remoni
alda
nsi
mbol
ik.Pe
ran
-
per
ant
ers
ebutt
erdi
rida
rif
igur
ehe
adr
ole
,le
ade
rrol
eda
nli
ais
onr
ole
.Ke
tigape
rant
ers
ebut
di
tur
unka
nda
riot
ori
ta
sda
nst
atusf
orma
lya
ngme
nuga
ska
nma
naj
ert
ers
ebut
.
a
.Fi
gur
ehe
adr
ole
Fi
gur
ehe
adr
ole me
rupa
kanpe
ranya
ngme
rupa
kant
uga
ssi
mbol
ikl
ega
lda
n
s
osi
al.
b.Le
ade
rrol
e
Le
ade
rrol
eme
rupa
kanpe
rans
eor
angpe
mimpi
nda
lamor
gani
sas
ise
hinggat
uga
s
ya
ngdi
laks
ana
kans
esua
ide
nga
npe
rani
nia
nta
ral
ainme
mba
ngunhubunga
nde
nga
n
ka
rya
wan,de
nga
nbe
rkomuni
kas
i,me
mot
iva
sida
nme
mbi
mbi
ngme
reka
.
c
.Li
ai
sonr
ole
Li
ai
sonr
oleme
rupa
kanpe
rande
nga
ntuga
sunt
ukme
mel
iha
raj
ari
nga
nda
ripi
hak-
pi
hakl
uaror
gani
sas
i.
1.
2Inf
orma
tiona
lrol
es
I
nfor
mat
iona
lrol
esme
rupa
kan pe
ran unt
uk me
mas
ti
kan ba
hwa i
nfor
mas
ite
rse
dia
,
s
ehi
nggap
era
ninime
nca
kupa
kti
vit
asme
ner
ima
,me
ngumpul
kanda
nme
nye
bar
kani
nfor
mas
i
de
nga
npe
mimpi
nor
gani
sas
ise
bag
aipus
ati
nfor
mas
ida
rior
gani
sas
i.Pe
rani
nit
erdi
rida
ri
moni
torr
ole
,di
sse
mina
torr
oleda
nspoke
spe
rsonr
ole
.
a
.Mon
itorr
ole
Moni
torr
oleme
rupa
kanpe
ranya
ngme
ngha
rus
kanpe
mimpi
nunt
ukme
nca
ri
 i
nfor
mas
iint
erna
lda
neks
ter
nalme
nge
naiha
l-ha
lya
ngda
patme
mpe
nga
ruhior
gani
sas
i,
t
erma
suka
nal
is
isme
nge
naikondi
sike
kua
tan,ke
lema
han,pe
lua
ngda
nanc
ama
nba
gi
or
gani
sas
i.Se
muai
nfor
mas
iya
ngdi
per
ole
hha
rusdi
si
mpa
nda
ndi
pel
iha
ra.
b.Di
sse
mina
torr
ole
Di
sse
mina
torr
oleme
rupa
kanpe
randi
manape
mimpi
nbe
rke
waj
iba
nme
ner
uska
n
i
nfo
rma
si ya
ng d
ipe
rol
eh ba
ik da
ris
umbe
rint
erna
l ma
upun e
kst
erna
lde
nga
n
me
neka
nka
npa
dani
laida
nfa
ktua
lda
rii
nfor
mas
ite
rse
buts
ehi
nggame
mbu
tuhka
n
ke
mampua
nda
lamme
nde
lega
sika
nda
nme
mfi
lt
eri
nfor
mas
i.
c
.Spo
kes
per
sonr
ole
Spoke
spe
rson r
ole me
rupa
kan pe
ran ya
ng me
ngha
rus
kan pe
mimpi
n unt
uk
me
nya
mpa
ika
ninf
orma
sime
nge
naior
gani
sas
ike
padapi
hakl
uars
ehi
nggas
take
hol
der
kunc
ise
lal
ume
nda
pat
kani
nfor
mas
ite
rki
nime
nge
naiope
ras
ida
rior
gani
sas
i.
1.
3De
cis
iona
lRol
es
De
cis
iona
lrol
esme
rupa
kanpe
ranya
ngbe
rhu
bunga
nde
nga
npe
mec
aha
nma
sal
ahda
n
pe
nga
mbi
lan ke
put
usa
n.Pe
rani
nime
liput
ient
rep
rene
uri
alr
ole
,di
st
urba
nceha
ndl
err
ole
,
r
esour
cea
ll
oca
torr
oleda
nne
got
iat
orr
ole
.
a
.Ent
repr
ene
uri
alr
ole
Ent
repr
ene
uri
alr
ole me
rupa
kan pe
ran di
mana pe
mimpi
n be
rti
nda
kse
baga
i
i
nis
iat
or,pe
ranc
angda
npe
ndor
ongmunc
ulnyape
ruba
handa
ninova
si.Ol
ehka
ren
ait
u
pe
mimpi
nse
bai
knyame
nci
pta
kanpr
oye
kpe
ningka
tanki
ner
jaor
gani
sas
ida
nbe
ker
ja
unt
ukme
nde
lega
sika
n,me
mbe
rda
yaka
nda
nme
nga
was
ipr
ose
spe
ningka
tant
ers
ebu
t.
b.Di
st
urba
nceha
ndl
err
ole
Di
st
ruba
nceha
ndl
era
dal
ahpe
randima
nape
mimpi
nme
laks
ana
kant
inda
kan
kor
eks
iji
ka or
gani
sas
ime
ngha
dapike
sul
it
an-
kes
uli
tan pe
nti
ng ya
ng t
akt
erduga
.
Se
dangka
n
c
.Re
sour
cea
lloc
atorr
ole
Re
sour
cea
lloc
atorr
oleme
rupa
kan pe
ran pe
mimpi
n unt
uk me
ndi
st
ri
bus
ika
n
s
umbe
rda
yada
ris
emuat
ipet
erma
sukwa
ktu,da
na,s
ara
napr
asa
ranada
nsumbe
rda
ya
ma
nus
ia.
d.Ne
got
iat
orr
ole
Ne
got
iat
orr
oleya
ngme
rupa
kanpe
ranpe
mimpi
nda
lam be
rne
gos
ias
iat
asna
ma
 or
gani
sas
i.
2.Pe
ranKe
pemi
mpi
nanda
lamPe
ndi
dika
n
Ka
rti
niKa
rtonoda
lamMa
rno&Supr
iya
nto(
2008)me
nga
taka
n,ba
hwape
mimpi
nada
lah
pr
iba
diya
ngme
mil
ikike
caka
pankhus
usde
nga
nat
aut
anpape
nga
ngka
tanr
esmiunt
ukda
pat
me
mpe
nga
ruhike
lompokya
ngdi
pimpi
nnyaunt
ukme
lakuka
nus
ahabe
rsa
mame
nga
rahke
pada
s
asa
ran-
sas
ara
nte
rte
ntu.
Def
ini
sike
pemi
mpi
nanl
ainnyadi
kemuka
kanol
eh
Ri
vai(
2003)ba
hwake
pemi
mpi
nans
eca
ral
uasa
dal
ahme
liput
ipr
ose
sme
mpe
nga
ruhi
da
lam me
nent
uka
ntuj
uanor
gani
sas
i,me
mot
iva
sipe
ril
akupe
ngi
kutunt
ukme
nca
pait
ujua
n,
me
mpe
nga
ruhiunt
ukme
mpe
rba
ikike
lompokda
nbuda
yanya
.Se
lai
nit
ujugame
mpe
nga
ruhi
i
nte
rpr
eta
sime
nge
naipe
ris
ti
wa-
per
ist
iwapa
rape
ngi
kut
nya
,pe
ngor
gani
sas
ianda
nak
tivi
tas
-
a
kti
vit
ass
asa
ran,me
mel
iha
rahubunga
nke
rjas
amada
nke
rjake
lompok,pe
rol
eha
nduk
unga
n
da
nke
rja
samada
rior
ang-
ora
ngdil
uarke
lompokda
nor
gani
sas
i
3.Pe
rat
ura
nMe
nte
riPe
ndi
dika
nNa
siona
lNomor67Ta
hun2008
Pe
rat
ura
nMe
nte
riPe
ndi
dika
nNa
siona
lNomo
r67Ta
hun2008t
ent
angPe
nga
ngka
tanda
n
Pe
mbe
rhe
nti
anDos
ens
eba
gaiPi
mpi
nanPe
rgur
uanTi
nggida
nPi
mpi
nanFa
kul
tasme
nya
taka
n
ba
hwaPi
mpi
nanPe
rgur
uanTi
nggia
dal
ahr
ekt
or/
pemba
ntur
ekt
orpa
dauni
ver
sit
as/
ins
ti
tut
,
ke
tua
/pe
mba
ntu ke
tua pa
da s
ekol
ah t
inggi
, da
n di
rekt
ur/
pemba
ntu di
rekt
ur pa
da
pol
it
ekni
k/a
kade
mine
ger
iya
ngdi
sel
engga
raka
nol
ehDe
par
teme
n.Pe
ranke
pemi
mpi
nand
ala
m
pe
rgur
uant
inggime
rupa
kans
uat
uus
ahada
lamme
nca
pait
ujua
npe
rgur
uant
inggiya
ngt
ert
uang
da
lam Pa
sal5 Unda
ng-
Unda
ng Nomor12 Ta
hun 2012 t
ent
ang Pe
ndi
dika
n Ti
nggiya
ng
me
nye
but
kan4t
ujua
npe
ndi
dika
nti
nggi
,ya
itus
eba
gaibe
rikut
:
3.
1Be
rke
mba
ngnyapot
ens
iMa
has
iswaa
garme
nja
dima
nus
iaya
ngbe
rima
nda
nbe
rta
kwa
ke
padaTuha
nYa
ngMa
haEs
ada
nbe
rakhl
akmu
lia
,se
hat
,be
ril
mu,c
aka
p,kr
eat
if
,ma
ndi
ri
,
t
era
mpi
l,kompe
ten,da
nbe
rbuda
yaunt
ukke
pent
inga
nba
ngs
a.
3.
2Di
has
il
kannyal
ulus
anya
ngme
ngua
saic
aba
ngI
lmuPe
nge
tahua
nda
n/a
tauTe
knol
ogiunt
uk
me
menuhike
pent
inga
nna
siona
lda
npe
ningka
tanda
yas
aingba
ngs
a.
3.
3Di
has
il
kannyaI
lmuPe
nge
tahua
nda
nTe
knol
ogime
lal
uiPe
nel
it
ia
nya
ngme
mpe
rha
tik
anda
n
me
ner
apka
n ni
lai Huma
nior
a a
gar be
rma
nfa
at ba
gi ke
maj
uan ba
ngs
a, s
ert
a
ke
maj
uanPe
rada
banda
nke
sej
aht
era
anuma
tma
nus
ia.
3.
4Te
rwuj
udnyaPe
nga
bdi
anke
padaMa
sya
raka
tbe
rba
sispe
nal
ara
nda
nka
ryaPe
nel
it
ianya
ng
be
rma
nfa
atda
lamme
maj
uka
nke
sej
aht
era
anumumda
nme
nce
rda
ska
nke
hidupa
nba
ngs
a.
 Pe
rma
sal
aha
npe
mba
nguna
npe
rgur
uant
inggiya
nga
dadiGor
ont
aloa
dal
ahpe
rma
sal
ah
ya
ngt
imbulda
ripe
ranr
ekt
ori
tus
endi
ri
.Re
ktorha
rusma
mpume
nge
tahuit
uga
sda
nfun
gsi
nya
a
garpe
mba
nguna
n ka
mpus da
patt
erwuj
ud da
nte
rla
ksa
na de
nga
n ba
ik.Ke
mun
gki
nan
pe
rma
sal
ahpe
mba
nguna
ninidi
peng
aruhiol
ehbe
rba
gaia
spe
kte
rut
amape
rma
sal
ahke
uanga
n
da
nadmi
nis
tra
si.Te
rha
mba
tnyape
mba
nguna
npe
rgur
uant
inggidiGor
ont
al
odi
aki
tba
tka
nol
eh
da
nape
mba
nguna
nya
ngdi
aloka
sika
nunt
ukpe
nanga
nanCovi
d-19ya
ngt
erj
adis
ela
mabe
ber
apa
t
ahunbe
laka
nga
nini
.Na
muns
ebe
nar
nyake
tikar
ekt
orma
mpume
nge
tahuipe
ranya
nga
dadi
ata
s
ma
kape
mba
nguna
naka
nte
rusbe
rja
lan.
PENUTUP
Be
rda
sar
kanpe
nje
las
andi
ata
ski
tada
patme
nyi
mpul
kanba
hwape
ranr
ekt
ors
anga
t
pe
nti
ngda
lamha
lpe
mba
nguna
nka
mpus
.Pe
mba
nguna
nde
mike
maj
uanka
mpusa
dal
ahha
lya
ng
s
anga
tdii
ngi
nka
nol
ehs
elur
uhma
sya
raka
tya
nga
dadi
dal
am ka
mpusi
tu.Ma
kada
rii
tu
pe
rma
sal
aha
npe
mba
nguna
npe
rgur
uant
inggiya
nga
dadiGor
ont
aloha
rusdi
maks
ima
lka
n
de
nga
nme
mer
hat
ika
npe
randa
nfungs
ida
rir
ekt
ori
tus
endi
ri
.Ke
ti
kar
ekt
ort
ela
hpa
hamd
enga
n
t
uga
s,f
ungs
iat
aupe
rannyama
kadi
pas
ti
kanke
depa
nnyape
rgur
uant
inggia
kanma
ju.Pe
mimpi
n
vi
si
one
rsa
nga
tdi
but
uhka
nda
lam pe
mba
nguna
nka
mpus
,ka
renaunt
ukme
mba
ngunka
mpus
me
nja
dil
ebi
hba
ikl
agidi
but
uhka
npe
mimpi
nya
ngma
mpube
ror
ient
asike
depa
n,ma
mpu
me
nca
pait
arge
tya
ngt
ela
hdi
tet
apk
anol
ehpe
rgur
uant
inggia
tauma
mpume
nca
paivi
siya
ng
t
ela
hdi
tet
apka
n.
DAFTARPUSTAKA
Ha
sana
h,S.(
2020)
.Pe
ranRe
ktorDa
lam Pr
ogr
am Ze
roWa
stediLi
ngkunga
nKa
mpusd
iKot
a
Ma
tar
am.CI
VICUS : Pe
ndi
dika
n-Pe
nel
it
ia
n-Pe
nga
bdi
an Pe
ndi
dika
n Pa
nca
sil
a Da
n
Ke
war
gane
gar
aan,8(
2),119.doi
:10.
31764/
civi
cus
.v8i
2.2933
RAnggor
oRa
har
djoHa
rryAndor
.2019.Pe
ranr
ekt
orda
lampe
laks
ana
anpe
ngol
aha
npe
rgur
uan
t
inggi
.jour
nalUnl
a.vol11no2
Ar
yadhut
a. Pe
2013. nga
ruhGa
yaKe
pemi
mipi
nanRe
ktorTe
rha
dapKi
ner
jaPe
gawa
iNon-
eduka
if
pa
daUni
ver
sit
asNe
ger
iSur
aba
ya.J
urna
lMa
has
iswaUni
ver
sit
asNe
ger
iSur
aba
ya