Chuong 3 - 4

Chương 3: Điều khiển một số thiết bị điện
3.1. Khởi động mềm động cơ không đồng bộ
Định nghĩa:
Về mặt kỹ thuật, máy khởi động mềm là bất kỳ thiết bị nào làm giảm mô-men xoắn áp dụng cho
động cơ điện
Giảm năng lượng làm giảm các cú sốc điện và cơ có khả năng gây hại cho hệ thống.
Các dạng khởi động mềm

1) Primary Resistor – Dùng điện trở phụ
2) Auto Transformer – Dùng máy biến áp tự ngẫu
3) Part Winding – Chia nhỏ cuộn dây
4) Wye Delta (Star-Triangle con.) – Dùng đổi nối sao – tam giác
5) Solid State – Dùng bộ biến đổi điện tử công suất
73
74
75
Phương pháp chia nhỏ cuộn dây yêu cầu chia các cuộn dây động cơ thành hai hoặc nhiều bộ
riêng biệt. Những bộ cuộn dây giống hệt nhau được dành cho hoạt động song song. Khi khởi
động, năng lượng chỉ được áp dụng cho một bộ cuộn dây.
Khi động cơ đạt tốc độ, năng lượng được cung cấp cho các cuộn dây khác để chạy bình
thường. Khi cuộn dây được cấp năng lượng theo cách này, chúng tạo ra dòng khởi động giảm
và mô-men xoắn khởi động giảm.
76
Đấu hình sao lúc khởi động, và đấu hình tam giác khi tốc độ đạt gần đến giá trị làm việc
77
Phương pháp khởi động mềm mới nhất là loại trạng thái rắn. Nó thay thế các thành phần cơ
khí bằng các thành phần điện. Phần tử chính là Bộ chỉnh lưu điều khiển Silicon - SCR. Trong quá
trình tăng tốc động cơ, thiết bị này điều khiển điện áp, dòng điện và mô-men xoắn của động cơ.
Điều này cho phép bộ khởi động mềm cung cấp khả năng tăng tốc vô cấp - mượt mà nhất trong
số các phương pháp khởi động mềm.
78
Tại sao trong các nhà máy xí nghiệp hiện nay thường sử dụng khởi động
mềm cho các động cơ máy móc công suất lớn?
A. Do yêu cầu kỹ thuật trong các quy định nhà nước.

B. Để tăng tuổi thọ cho động cơ do giảm các tác động cơ học không tốt đến
động cơ, giảm sụt áp do dòng khởi động lớn đồng thời giảm khả năng
tác động của các phần tử bảo vệ.
C. Để tránh cho động cơ bị quá tải.
D. Để tránh xuất hiện dòng rò qua vỏ động cơ.
79
Hạn chế chính của hệ thống khởi động mềm động cơ không đồng bộ sử
dụng máy biến áp tự ngẫu là:
A. Cấu trúc phức tạp, chi phí cao.

B. Tốc độ thay đổi không mượt do điện áp ra máy biến áp thay đổi nhảy
cấp, bộ phận chuyển mạch để thay đổi tỷ số biến áp có cấu trúc phức
tạp.
C. Hiệu suất thấp, tổn hao điện năng lớn ở máy biến áp.
D. Độ ồn lớn, chi phí đầu tư lớn.
80
Thông tin kĩ thuật:

• Điện áp cung cấp 100 - 240V AC
• Khởi động và dừng mềm với phạm vi điều chỉnh khởi động: 1 ... 10 giây, Dừng: 0
... 20 giây
• Thực hiện 10 lần khởi động / giờ và 20 lần / giờ nếu có quạt làm mát
• Có thể được gắn trên DIN-rail hoặc gắn trên bảng điện bằng vít
• Điện áp hoạt động 208-600V, cấp bảo vệ IP20
Bảo vệ khởi động động cơ mềm:

• Bảo vệ quá nhiệt: bộ khởi động mềm phát hiện nhiệt độ của bộ tản
nhiệt bên trong thyristor bằng rơle nhiệt, tự động cắt giảm và gửi tín
hiệu báo động khi nhiệt độ vượt quá giá trị cho phép.
• Bảo vệ mất pha: bộ khởi động mềm phát hiện các thay đổi trong
dòng điện ba pha, để thực hiện phản ứng bảo vệ mất pha.
• Bảo vệ quá tải: bộ khởi động mềm có vòng điều khiển hiện tại để
theo dõi và phát hiện sự thay đổi của dòng điện động cơ AC, để cắt
giảm thyristor và gửi tín hiệu báo động khi động cơ quá tải.
• Các chức năng khác: đạt được nhiều tính năng bảo vệ hỗn hợp
bằng cách kết hợp các mạch điện tử.
81
Để thực hiện khởi động mềm đối với động cơ 1 chiều kích từ độc
lập bằng cách sử dụng điện trở phụ mắc nối tiếp phần ứng động cơ,
cần:
A. Tăng điện áp phần ứng, giữ nguyên giá trị điện trở phụ
B. Giảm điện áp phần ứng, giữ nguyên giá trị điện trở phụ
C. Giữ điện áp phần ứng, giảm dần giá trị điện trở phụ từ cực đại
về 0 Ω.
D. Giữ điện áp phần ứng, tăng dần giá trị điện trở phụ từ 0 Ω đến
cực đại.
82
Để thực hiện khởi động mềm đối với động cơ không đồng bộ
ro-to lồng sóc bằng cách sử dụng máy biến áp (MBA), cần:
A. Tăng dần số vòng dây cuộn sơ cấp, giữ nguyên số vòng

dây mạch thứ cấp của MBA.
B. Giảm dần số vòng dây cuộn sơ cấp, giữ nguyên số vòng
dây mạch thứ cấp của MBA.
C. Tăng dần số vòng dây cuộn sơ cấp, giảm dần số vòng dây
mạch thứ cấp của MBA.
D. Giảm dần số vòng dây cuộn sơ cấp, tăng dần số vòng dây
mạch thứ cấp của MBA
83
3.2. Điều khiển động cơ bước
Amp = amplifier
Định nghĩa:
Động cơ bước là động
cơ DC di chuyển trong
các bước riêng biệt.
Chúng có nhiều cuộn
dây được tổ chức theo
nhóm gọi là "pha". Bằng
cách cung cấp năng
lượng cho từng pha
theo trình tự, động cơ
sẽ quay từng bước một.
84
85
Điều khiển động cơ bước:
Một động cơ bước thực hiện việc chuyển
đổi các xung logic bằng cách giải mã
công suất cho cuộn dây của động cơ
bước; nói chung, một xung được cung
cấp sẽ mang lại một bước quay của
động cơ. Điều khiển chính xác này được
cung cấp bởi một trình điều khiển bước
điều khiển tốc độ và định vị của động cơ.
Động cơ bước thay đổi một lượng chính
xác với mỗi xung điều khiển, chuyển đổi
thông tin kỹ thuật số thành xoay vòng
chính xác mà không cần thiết bị phản
hồi, chẳng hạn như máy đo tốc độ hoặc
bộ mã hóa.
Vì động cơ bước và trình điều khiển là
một hệ thống vòng hở, nên các vấn đề
về dịch chuyển pha vòng phản hồi và
mất ổn định, phổ biến với các hệ thống
mô tơ servo, được loại bỏ.
86
Phân loại: Hiện tại có ba loại động cơ bước.
1) Động cơ bước từ trở biến đổi (VR) có

răng trên rôto và stato, nhưng không có
nam châm.
2) Động cơ bước nam châm vĩnh cửu (PM)

có nam châm cho rôto nhưng không có
răng. Thông thường, nam châm PM có các
góc bước thô, nhưng nó có mô-men xoắn.
3) Động cơ bước lai kết hợp động cơ bước nam châm từ nam châm
vĩnh cửu và động cơ bước từ trở biến đổi. Nam châm có nghĩa là từ tính
theo trục trong biểu đồ ở bên phải nửa trên là cực bắc và nửa dưới là
cực nam.
87
Trong cấu trúc động cơ bước, bản thân mỗi cực từ mang cuộn dây gắn trên
stato có vai trò gì?
A. Là phần tử cấu thành phần cảm, sinh ra từ trường biến thiên.

B. Là phần tử cấu thành phần cảm, sinh ra từ trường tĩnh.
C. Là phần tử cấu thành phần ứng, nhận từ trường sinh ra bởi roto.
D. Chỉ có tác dụng đảm bảo liên kết cơ học giữa các lá thép kỹ thuật điện
88
Đặc điểm roto nam châm vĩnh cữu của động cơ bước là:
A. Roto được chế tạo từ nam châm vĩnh cữu có từ trường biến thiên.
B. Roto được chế tạo từ thép từ kỹ thuật có cuộn dây được cấp dòng
điện sinh ra từ trường biến thiên.
C. Roto được chế tạo từ nam châm vĩnh cữu và không có dạng bánh
răng.
D. Roto của động cơ được chế tạo khung nhôm dạng lồng sóc.
89
Có bốn phương pháp truyền động khác nhau cho động cơ bước:
• Điều khiển dạng sóng (Bước đầy đủ)
• 2 pha bật (Bước đầy đủ)
• 1-2 pha bật (nửa bước)
• Vi bước
2 pha bật
Trong phương pháp "2 Điều khiển dạng sóng
pha bật", hai pha luôn Trong phương pháp điều khiển
được cấp năng lượng. dạng truyền sóng (còn gọi là
phương pháp BẬT 1 pha), mỗi lần
chỉ bật một pha.
90
1-2 pha bật (nửa bước)

Phương pháp "1-2 pha bật" hoặc nửa bước kết hợp hai
phương pháp trước đó.
Điều khiển vi bước là một cách để làm cho các bước

nhỏ thậm chí nhỏ hơn. Bước càng nhỏ, độ phân giải càng
cao và đặc tính rung càng tốt. Trong vi bước, một pha
không bật hoặc tắt hoàn toàn.
Có một số vấn đề liên quan đến vi bước, chủ yếu là độ chính

xác và mô-men xoắn. Bởi vì các pha chỉ là các pha chỉ được cấp
năng lượng một phần, mô-men xoắn của động cơ bị giảm,
thường là khoảng 30%. Cũng bởi vì chênh lệch mô-men xoắn
giữa các bước quá nhỏ, động cơ đôi khi không thể vượt qua tải.
Trong nhiều trường hợp, cần phải đóng vòng lặp với các bộ mã
hóa làm tăng giá thành hệ thống.
91
Giả sử động cơ bước có 4 cuộn dây pha A, B, C, D. Điều khiển cấp
nguồn cho các cuộn dây pha được thực hiện theo thứ tự A, A+B, B,
B+C, C, C+D, D, D+A thuộc dạng điều khiển nào dưới đây:
A. Nửa bước
B. Cả bước
C. Vi bước
D. Không phải dạng điều khiển động cơ bước
92
Giả sử động cơ bước có 4 cuộn dây pha A, B, C, D. Điều khiển 2 pha
thực hiện việc cấp nguồn cho các cuộn dây pha theo thứ tự như sau:
A. A+B, C+D, A+C, B+D

B. A+B, B+C, C+D, D+A
C. A+B, A+C, A+D, B+C, B+D, C+D
D. A, B, C, D
93
Giả sử động cơ bước có 4 cuộn dây pha A, B, C, D. Nếu cấp nguồn
cho các cuộn dây pha theo thứ tự A, A+B, B, B+C, C, C+D, D thì
roto động cơ sẽ thực hiện các bước quay với góc:
A. 15 độ
B. 45 độ
C. 90 độ
D. 60 độ
94
Điều khiển bằng độ rộng xung
Trong chế độ bước, cuộn dây stato

được cung cấp một xung chiều rộng
để rôto có thể dịch các bước.
Sau khi dịch bước, ở chế độ giữ,

stato được cung cấp một xung điện áp
tần số cao, tại thời điểm cuộn dây
stato lọc dòng điện để có dòng điện
trung bình nhỏ để giữ vị trí rôto.
Mạch và xung điều khiển động cơ bước 4 pha
95
Điều khiển bằng điện áp hai cấp
Ở chế độ giữ, cuộn dây stato được

cung cấp với điện áp thấp bởi điện
áp định mức.
Khi ở chế độ dịch bước, điện áp

được đặt vào cuộn dây stato cao
hơn mức bình thường
Khi dòng điện đạt đến giá trị dịch

bước, nó thay đổi từ điện áp cao
sang điện áp thấp.
Ngoài ra còn nhiều phương pháp điều khiển khác.
96
3.3. Điều khiển máy hàn
Bộ nguồn hàn là một thiết bị cung cấp dòng điện để thực hiện hàn. Hàn thường đòi hỏi
dòng điện cao (trên 80 A) và nó có thể cần trên 12.000 A trong hàn điểm. Một nguồn
cung cấp năng lượng hàn có thể đơn giản như pin xe hơi và tinh vi như một biến tần
tần số cao sử dụng công nghệ IGBT, với điều khiển máy tính để hỗ trợ quá trình hàn.
Máy hàn nên được vận hành trong phạm vi cường độ và điện áp được nhà sản xuất
khuyến nghị cho từng kích cỡ và loại điện cực.
3 Thiết kế cung cấp điện
1) Kiểu máy biến áp

chuyển đổi điện áp vừa
phải và dòng điện vừa
phải từ nguồn điện lưới
(thường là 230 hoặc 115
VAC) thành nguồn cung
cấp dòng điện cao và
điện áp thấp, thường là từ
17 đến 45 (mạch hở) và
55 đến 590 ampe .
97
2) Máy phát điện
Thiết kế hiện đại thường được điều khiển bởi

động cơ đốt trong nhưng các máy cũ hơn có thể
sử dụng động cơ điện để điều khiển máy phát
điện. Trong cấu hình này, năng lượng được
chuyển đổi đầu tiên thành năng lượng cơ học sau
đó trở lại thành năng lượng điện để đạt được
hiệu ứng bước xuống tương tự như máy biến áp.
Do đầu ra của máy phát có thể là dòng điện 1

chiều hoặc thậm chí là AC tần số cao hơn, các
máy này có thể tạo dòng DC từ AC mà không cần
bất kỳ bộ chỉnh lưu nào, hoặc cũng có thể được
sử dụng để thực hiện các biến thể được sử dụng
trước đây trên cái gọi là Máy hàn heliarc (thường
được gọi là TIG).
98
3) Biến tần. Do sự ra đời của các chất bán dẫn công suất cao
như bóng bán dẫn lưỡng cực cổng cách điện (IGBT), giờ đây
có thể xây dựng một nguồn cung cấp năng lượng chuyển đổi
có khả năng làm việc với tải hàn cao.
Nguyên tắc hoạt động: Trước tiên, họ thường điều

chỉnh nguồn điện AC thành DC; sau đó nghịch lưu nguồn
DC và thông qua một biến áp hạ áp để tạo ra điện áp
hoặc dòng điện hàn mong muốn. Tần số chuyển đổi
thường là 10 kHz hoặc cao hơn.
Mạch biến tần cũng có thể cung cấp các tính năng như điều khiển công suất và bảo vệ
quá tải. Các máy hàn dựa trên biến tần tần số cao thường hiệu quả hơn và cung cấp khả
năng kiểm soát tốt hơn các thông số chức năng thay đổi so với máy hàn không biến tần.
99
Nhiệt độ vị trí khoanh đỏ rất cao.
Giải thích nguyên nhân và đề xuất
giải pháp khắc phục.
100
Chỉ ra các lỗi an toàn trong
bức hình.
101
Máy biến áp hạ áp được sử dụng trong hệ thống hàn có tác dụng gì?
A. Là thiết bị biến đổi điện năng từ lưới thành nguồn điện có điện áp
thấp và dòng lớn, sinh ra nhiệt lượng lớn làm nóng chảy các phần
tử dẫn điện tại điểm hàn và đảm bảo an toàn cho người vận hành.
B. Là thiết bị đo lường, kiểm soát thông số điện áp của nguồn điện
cấp cho đầu hàn.
C. Là thiết bị đo lường, kiểm soát thông số dòng điện của nguồn
điện cấp cho đầu hàn.
D. Là thiết bị giảm điện áp lưới xuống mức an toàn cho người vận
hành
102
3.4. Sạc ắc-quy tự động
Dưới đây là bộ sạc pin tự
động axit chì 12 V, tắt
quá trình sạc sau khi pin
được sạc đầy. Điều này
ngăn việc sạc pin quá
mức (quá nạp), do đó, bộ
sạc có thể tự làm việc
không cần theo dõi.
Nếu điện áp đầu cực của

pin giảm xuống dưới mức
cài đặt, giả sử 13,5 V,
mạch sẽ tự động bật
sang chế độ sạc.
Dòng sạc cũng như nguồn điện cho mạch được lấy từ máy biến áp bước xuống 0-18 V, 2 A. Nguồn điện AC điện áp
thấp được chỉnh lưu bằng bộ chỉnh lưu cầu gồm D1 đến D4 và làm phẳng bởi tụ điện làm mịn C1. Đối với mục đích
sạc, DC 18 V được sử dụng trong khi để cấp nguồn cho mạch, DC được điều chỉnh 9 V từ IC1.
103
Chương 4: Ổn định nguồn cấp
4.1. Ổn định tần số và điện áp máy phát
Các chức năng chính của bộ điều
khiển tuabin thủy lực như sau:
Để bắt đầu, duy trì và điều chỉnh tốc

độ để đồng bộ hóa với các đơn vị/
lưới đang chạy.
Để duy trì tần số hệ thống sau khi
đồng bộ hóa bằng cách điều chỉnh
đầu ra tuabin để thay đổi tải.
Để chia sẻ thay đổi tải với các đơn vị
khác theo cách được lên kế hoạch
để đối phó với lỗi tần số hệ thống.
Để điều chỉnh đầu ra của thiết bị để
đáp ứng với toán tử hoặc các lệnh
giám sát khác.
Để thực hiện tắt bình thường hoặc
khẩn cấp quá tốc độ tắt để bảo vệ.
104
105
106
107
108
Công suất cần thiết của exciter là từ 0,3 đến 5% công

suất định mức của máy chính. Số liệu đầu tiên đề cập
đến các máy mạnh nhất, thứ hai - cho các máy có công
suất khoảng 1 kW.
109
110
Sơ đồ mạch thay thế của máy phát xoay chiều
Epư – sức điện động do phản ứng của phần ứng với phụ tải
Phản ứng của phần ứng
Khi tải mang tính điện cảm (động cơ xoay chiều, máy biến áp, cảm ứng), phản ứng phần ứng có sự khử từ (thành phần Epu mang dấu
trừ) và sẽ tăng khi dòng tải tăng. Điều này có thể được coi là tương đương với thông lượng điện giảm. do đó, ngoài hiện tượng sụt áp
bên trong cuộn dây stato, điện áp máy phát cũng giảm do giảm thông lượng máy phát.
Khi tải là điện dung, phản ứng phần ứng có thành phần từ tính giúp tăng cường từ thông và lực điện động của máy (thành phần Epu
mang dấu cộng). Điện áp máy phát sẽ tăng khi dòng tải tăng.
Kết luận: Do đó, cần ổn định điện áp đầu ra của máy phát khi tải thay đổi tự động để điều chỉnh lực điện động E có nghĩa là từ thông
hoặc dòng kích từ cần phải được điều chỉnh tự động.
111
Limitation and
protection unit
Measuring
elements Electric
Reference power
value system
Controller Exciter Generator
Power system
stabilizer
Hệ thống kích từ
Các loại hệ thống kích từ
Hệ thống kích từ cho máy phát đồng bộ có thể được phân loại theo ý
nghĩa của việc xây dựng theo hai loại: hệ thống kích thích từ và quay.
Hệ thống kích từ tĩnh bao gồm thyristor hoặc cầu bán dẫn và biến áp.
Năng lượng cần thiết để kích từ được đưa đến cuộn dây của máy phát
điện thông qua các vòng trượt với chổi than từ diode, thyristor hoặc cầu
bán dẫn và máy biến áp. 112
113
114
115
Một cách phân loại khác của các hệ thống kích thích được
thực hiện bằng nguồn năng lượng kích từ:
• hệ thống kích từ độc lập
• hệ thống tự kích từ.
Ưu điểm của hệ thống tự kích từ là sự đơn giản và chi phí

thấp. Cầu thyristor hoặc bóng bán dẫn được cung cấp từ các
thiết bị đầu cuối máy phát thông qua máy biến áp.
Nhược điểm chính là điện áp cung cấp kích từ, và do đó dòng

điện kích thích, phụ thuộc trực tiếp vào điện áp đầu ra của
máy phát. Tồn tại cả hệ thống tự kích từ không chổi than và
cầu diode.
116
Các hệ thống kích từ độc lập có thể là tĩnh hoặc

không chổi than. Các hệ thống này độc lập với sự
gián đoạn và sự cố xảy ra trong hệ thống điện và
có khả năng kích từ.
Hệ thống không chổi than được sử dụng để kích

từ các máy phát lớn hơn (công suất trên 600
MVA) và trong môi trường dễ cháy nổ.
Sơ đồ nguyên lý của hệ thống KT không chổi than
Cấu trúc: Hệ thống không chổi than bao gồm bộ kích từ AC, cầu diode xoay và bộ tạo AC phụ trợ được
thực hiện với sự kích từ của nam châm vĩnh cửu. Nỗ lực xây dựng hệ thống không chổi than với cầu
thyristor không thành công vì các vấn đề với độ tin cậy điều khiển thyristor.
Nhược điểm đáng kể của các hệ thống này là không có khả năng khử kích từ máy phát. Một nhược
điểm khác là phản ứng của hệ thống chậm hơn, đặc biệt trong trường hợp kích từ thấp.
117
Voltage Feedback
Current Feedback
118
Đặc điểm của hệ thống kích từ không chổi than sử dụng bộ chỉnh lưu
diode là gì?
A.Không phát sinh tia lửa điện khi làm việc ; bộ chỉnh lưu diode là
chỉnh lưu không điều khiển.
B.Hoạt động kém tin cậy, dễ phát sinh tia lửa điện khi làm việc.
C.Hoạt động tin cậy, dễ phát sinh tia lửa điện khi làm việc.
D.Hoạt động tin cậy, có thể điều chỉnh được dòng kích từ.
119
Khi điện áp đầu ra máy phát giảm, có thể tăng tốc độ quay của
tua-bin để duy trì điện áp máy phát không?
A.Có thể tăng.

B.Phải tăng.
C.Không được tăng.
D.Tốc độ tua-bin không liên quan đến tốc độ quay của ro-to
máy phát.
120
Tại sao trong các máy phát điện đồng bộ công suất lớn không sử
dụng nam châm vĩnh cửu?
A. Vì từ trường điều chỉnh được nhưng mật độ từ trường bé.

B. Vì từ trường không điều chỉnh được, mật độ từ trường lớn.
C. Vì từ trường không điều chỉnh được, mật độ từ trường bé.
D. Vì từ trường điều chỉnh được, mật độ từ trường lớn.
121
Đặc điểm của hệ thống kích từ không chổi than sử dụng bộ chỉnh lưu
diode là gì?
A. Không phát sinh tia lửa điện khi làm việc ; bộ chỉnh lưu diode là
chỉnh lưu không điều khiển.
B. Hoạt động kém tin cậy, dễ phát sinh tia lửa điện khi làm việc.
C. Hoạt động tin cậy, dễ phát sinh tia lửa điện khi làm việc.
D. Hoạt động tin cậy, có thể điều chỉnh được dòng kích từ.
122
4.2. Thiết bị cấp nguồn liên tục UPS
Chức năng: Cung cấp điện khẩn cấp cho tải khi nguồn điện chính bị sự cố.
UPS khác với hệ thống điện phụ trợ hoặc khẩn cấp hoặc máy phát dự phòng ở chỗ nó sẽ bảo vệ gần như tức
thời khỏi sự gián đoạn nguồn điện đầu vào.
Thời gian chạy trên pin của hầu hết các nguồn điện liên tục tương đối ngắn (chỉ vài phút) nhưng đủ để bắt đầu
nguồn điện dự phòng hoặc tắt thiết bị được bảo vệ đúng cách.
Một UPS thường được sử dụng để bảo vệ phần cứng như máy tính, trung tâm dữ liệu, thiết bị viễn thông hoặc
thiết bị điện khác khi sự cố mất điện đột xuất có thể gây thương tích, tử vong, gián đoạn kinh doanh nghiêm
trọng hoặc mất dữ liệu.
Các đơn vị UPS có kích thước từ các đơn vị được thiết kế để bảo vệ một máy tính không có màn hình video
(khoảng 200 VA ) đến các đơn vị lớn cung cấp năng lượng cho toàn bộ trung tâm dữ liệu hoặc tòa nhà. UPS lớn
nhất thế giới, hệ thống lưu trữ điện pin 46 MW (BESS), tại Fairbanks, Alaska, cung cấp năng lượng cho toàn
thành phố và các cộng đồng nông thôn lân cận trong thời gian mất điện
Trong bộ UPS có công suất bé, khối chuyển mạch là rơ-le điện cơ
Trong bộ UPS có công suất lớn, khối chuyển mạch là van bán dẫn
Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 123

Phân loại
1. UPS tĩnh
Hệ thống UPS tĩnh là hệ thống UPS được sử dụng phổ biến nhất. Họ có rất nhiều ứng dụng từ máy
tính cá nhân và hệ thống viễn thông năng lượng thấp, hệ thống y tế công suất trung bình, đến hệ thống
tiện ích công suất lớn.
Ưu điểm: hiệu quả cao, độ tin cậy cao và tổng méo hài (THD) thấp.
Hạn chế: hiệu suất kém với tải phi tuyến và không cân bằng và chi phí cao để đạt được độ tin cậy cao.
Các loại chính của hệ thống UPS tĩnh là:
• Trực tuyến,
• Ngoại tuyến,
• Tương tác tuyến
2. UPS động
Nó bao gồm một động cơ điện xoay chiều, máy DC, máy phát điện xoay chiều và bộ pin lưu trữ.
3. UPS tĩnh / quay UPS

Các hệ thống UPS tĩnh / động hỗn hợp kết hợp các tính năng chính của cả hệ thống UPS tĩnh và động.

Cấu trúc UPS trực tuyến: bộ
chỉnh lưu / bộ sạc, bộ pin, bộ
biến tần và công tắc tĩnh
(bypass).
Ưu điểm:
1. Dung sai rất rộng đối với sự
thay đổi điện áp đầu vào và
các quy định rất chính xác về
điện áp đầu ra.
2. Không có thời gian chuyển
trong quá trình chuyển từ
chế độ năng lượng bình
thường sang lưu trữ.
3. Có thể điều chỉnh hoặc thay
đổi tần số đầu ra.
Nhược điểm:
1. Hệ số công suất thấp,
2. Tổng méo sóng hài cao ở đầu vào
3. Hiệu suất sử dụng thấp.

UPS ngoại tuyến

Cấu trúc: bộ chuyển đổi AC / DC, bộ ắc
quy, biến tần DC / AC và công tắc tĩnh.
Công tắc tĩnh được bật trong chế độ hoạt

động bình thường.
Công suất thấp hơn nhiều so với bộ

chỉnh lưu / bộ sạc trong UPS trực tuyến
nên giá rẻ hơn
Biến tần được đánh giá ở mức 100% nhu
cầu tải, được kết nối song song với tải và
ở chế độ chờ trong chế độ hoạt động
bình thường, chỉ được bật khi nguồn điện
chính nằm ngoài dung sai cho trước
hoặc hoàn toàn không khả dụng.
Dòng UPS offline đáp ứng các yêu cầu cơ bản tối thiểu về điện, thường có công suất nhỏ tối đa khoảng 2000VA, thời
gian chuyển mạch từ chế độ dùng điện sang dùng ACCU là 2 – 10ms. Thời gian chuyển thường bằng khoảng chu
kỳ dòng, đủ cho hầu hết các ứng dụng như máy tính cá nhân.
Ưu điểm: thiết kế đơn giản, chi phí thấp và kích thước nhỏ.
Nhược điểm: Không điều chỉnh điện áp đầu ra, thời gian chuyển mạch dài và hiệu suất kém với tải phi tuyến.
UPS online UPS offline
Cấp nguồn liên tục Có chuyển mạch
1. Dung sai rất rộng đối với sự thay đổi 1. Thiết kế đơn giản
điện áp đầu vào và các quy định rất 2. Chi phí thấp
chính xác về điện áp đầu ra. 3. Kích thước nhỏ.
2. Không có thời gian chuyển trong quá
Ưu điểm trình chuyển từ chế độ năng lượng bình
thường sang lưu trữ.
3. Có thể điều chỉnh hoặc thay đổi tần số
đầu ra.
1. Hệ số công suất thấp 1. Không điều chỉnh điện áp đầu ra

Hạn chế 2. Tổng méo sóng hài cao ở đầu vào 2. Thời gian chuyển mạch dài
3. Hiệu suất sử dụng thấp 3. Hiệu suất kém với tải phi tuyến

UPS tương tác tuyến

Cấu trúc: công tắc tĩnh, một cuộn cảm loạt, bộ
chuyển đổi hai chiều và bộ ắc – quy.
Một bộ lọc đầu ra tùy chọn có thể được thêm vào

ở đầu ra của bộ chuyển đổi hai chiều hoặc ở
phía đầu vào của tải.
Nguyên lý hoạt động:
Một UPS tương tác tuyến có thể hoạt động như một UPS trực tuyến hoặc như một UPS ngoại
tuyến. Đối với một UPS tương tác ngoại tuyến, không yêu cầu cuộn cảm. Tuy nhiên, hầu hết các hệ
thống UPS tương tác tuyến đều hoạt động trực tuyến để cải thiện hệ số công suất của tải hoặc điều
chỉnh điện áp đầu ra cho tải.

129
UPS quay (Rotary UPS)

Cấu trúc: một động cơ điện
xoay chiều, máy DC, máy phát
điện xoay chiều và ắc-quy
Máy điện được ghép cơ học.

Có hai chế độ hoạt động:
• Bình thường
• Lưu trữ năng lượng
Nguyên lý hoạt động: Trong chế độ hoạt động bình thường, dòng AC cung cấp cho động cơ AC, điều khiển máy DC.
Máy DC điều khiển máy phát điện xoay chiều, cung cấp tải.
Trong chế độ lưu trữ năng lượng, bộ ắc-quy cung cấp cho máy DC, do đó, điều khiển máy phát điện xoay chiều. Máy
phát điện xoay chiều cung cấp năng lượng cho phụ tải.
Ưu điểm: Các hệ thống UPS quay có độ tin cậy cao hơn nhiều so với các hệ thống UPS tĩnh.
Nhược điểm: Chi phí bảo trì và kích thước và trọng lượng lớn hơn nhiều.

UPS lai tĩnh / quay
Cấu trúc:
1. Bộ chuyển đổi AC / DC hai chiều
2. Động cơ AC
3. Máy phát điện xoay chiều
4. Ắc-quy và công tắc tĩnh.
Ưu điểm:
1. Trở kháng đầu ra thấp
2. Độ tin cậy cao
3. Độ ổn định tần số cao
4. Yêu cầu bảo trì thấp.

Cấu trúc Rotary UPS của Hitec

UPS động (Rotary UPS) của hang Hi-Tec đang được dùng ở nhà máy Foxconn tại
Việt nam
Công suất mỗi hệ thống: 2MW
Conditioning Mode

Đặc điểm của các bộ chỉnh lưu, nghịch lưu trong UPS trực tuyến
(Online Uninterruptible Power Supplies) là gì?
A. Trực tiếp và liên tục cấp nguồn cho tải.

B. Chỉ cấp nguồn cho tải trong trường hợp lưới gặp sự cố.
C. Hỗ trợ việc cấp nguồn cho tải cùng với bộ chuyển mạch tĩnh
(static bypass switch hoặc static bypass contactor).
D. Chỉ đóng vai trò sạc cho ắc-quy, không cấp điện trực tiếp cho
phụ tải
136
Đặc điểm của UPS động (Rotary Uninterruptible Power Supplies)
là:
A. Khối lượng và kích thước cồng kềnh, độ ồn lớn khi hoạt động.
B. Khối lượng và kích thước gọn nhẹ, không ồn khi vận hành.
C. Sử dụng các bộ biến đổi điện tử công suất
D. Sử dụng các bình ắc-quy dung lượng lớn.
137
Với yêu cầu chất lượng điện áp và độ tin cậy cao, thời gian
chuyển mạch ngắn, khả năng duy trì cấp điện liên tục trong thời
gian dài sau khi lưới gặp sự cố, nên chọn:
A. UPS tĩnh trực tuyến (Online)
B. UPS tĩnh ngoại tuyến (Off-line)
C. UPS động (Rotary)
D. UPS lai (Hybrid)
138
Với yêu cầu chi phí đầu tư thấp, chất lượng điện năng ở mức vừa phải,
thời gian cấp điện sau khi lưới gặp sự cố không dài, nên sử dụng hệ
thống:
A. UPS tĩnh trực tuyến (Online)
B. UPS tĩnh ngoại tuyến (Off-line)
C. UPS động (Rotary)
D. UPS lai (Hybrid)
139
Để ổn định điện áp tại cho phụ tải mức ưu tiên cao (như bệnh viện),
thường sử dụng UPS trực tuyến (Online) vì:
A.Chất lượng điện áp cao, duy trì liên tục thời gian dài sau khi lưới gặp sự
cố.
B.Chi phí đầu tư thấp.
C.Tính thẩm mỹ trong thiết kế.
D.Thời gian chuyển chế độ làm việc ngắn khi xảy ra sự cố ở lưới
140

Chuong 3 - 4

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 3 - 4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chương 3: Điều khiển một số thiết bị điện

3.1. Khởi động mềm động cơ không đồng bộ

Các dạng khởi động mềm

A. Do yêu cầu kỹ thuật trong các quy định nhà nước.

A. Cấu trúc phức tạp, chi phí cao.

Thông tin kĩ thuật:

Bảo vệ khởi động động cơ mềm:

A. Tăng dần số vòng dây cuộn sơ cấp, giữ nguyên số vòng

1) Động cơ bước từ trở biến đổi (VR) có

2) Động cơ bước nam châm vĩnh cửu (PM)

A. Là phần tử cấu thành phần cảm, sinh ra từ trường biến thiên.

1-2 pha bật (nửa bước)

Điều khiển vi bước là một cách để làm cho các bước

Có một số vấn đề liên quan đến vi bước, chủ yếu là độ chính

A. A+B, C+D, A+C, B+D

Điều khiển bằng độ rộng xung

Trong chế độ bước, cuộn dây stato

Sau khi dịch bước, ở chế độ giữ,

Mạch và xung điều khiển động cơ bước 4 pha

Điều khiển bằng điện áp hai cấp

Ở chế độ giữ, cuộn dây stato được

Khi ở chế độ dịch bước, điện áp

Khi dòng điện đạt đến giá trị dịch

Ngoài ra còn nhiều phương pháp điều khiển khác.

3 Thiết kế cung cấp điện

1) Kiểu máy biến áp

2) Máy phát điện

Thiết kế hiện đại thường được điều khiển bởi

Do đầu ra của máy phát có thể là dòng điện 1

Nguyên tắc hoạt động: Trước tiên, họ thường điều

Nếu điện áp đầu cực của

Để bắt đầu, duy trì và điều chỉnh tốc

Công suất cần thiết của exciter là từ 0,3 đến 5% công

Sơ đồ mạch thay thế của máy phát xoay chiều

Ưu điểm của hệ thống tự kích từ là sự đơn giản và chi phí

Nhược điểm chính là điện áp cung cấp kích từ, và do đó dòng

Các hệ thống kích từ độc lập có thể là tĩnh hoặc

Hệ thống không chổi than được sử dụng để kích

A.Có thể tăng.

A. Vì từ trường điều chỉnh được nhưng mật độ từ trường bé.

Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 123

3. UPS tĩnh / quay UPS

Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 124

Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 125

UPS ngoại tuyến

Công tắc tĩnh được bật trong chế độ hoạt

Công suất thấp hơn nhiều so với bộ

1. Hệ số công suất thấp 1. Không điều chỉnh điện áp đầu ra

Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 127

UPS tương tác tuyến

Một bộ lọc đầu ra tùy chọn có thể được thêm vào

Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 128

UPS quay (Rotary UPS)

Máy điện được ghép cơ học.

Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 130

Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 131

Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 132

Khí cụ điện - Kỹ thuật điện, ĐH Điện lực 134

A. Trực tiếp và liên tục cấp nguồn cho tải.

You might also like