PROJEKT WYKONAWCZY

DOKUMENTACJA TECHNICZNA
DO UZGODNIEŃ W UDT
inwestycji pod nazwą:

„Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”

WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH

RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Część: Technologiczna

Zamawiający: Operator Gazociągów Przesyłowych

GAZ-SYSTEM S.A. w Warszawie
ul. Mszczonowska 4
02-337 Warszawa

Nr projektu: RP3698.17.0001.07.01.12 Wersja 2

 PROJEKT WYKONAWCZY
DOKUMENTACJA TECHNICZNA
DO UZGODNIEŃ W UDT

inwestycji pod nazwą:

„Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”

WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH

RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Część: Technologiczna

Operator Gazociągów Przesyłowych

Zamawiający: GAZ-SYSTEM S.A. w Warszawie
ul. Mszczonowska 4
02-337 Warszawa
PGNiG GAZOPROJEKT S.A.
Wykonawca ul. Strzegomska 55a
dokumentacji: 53-611 Wrocław
Opracował: Beata Hajdamowicz

Sprawdził: Witold Misiewicz

Kierownik Projektu: Tomasz Partyka

Nr projektu: RP3698.17.0001.07.01.12 Wersja 2

Egz. Nr

Wrocław, maj 2020 r.

 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

SPIS TREŚCI
1. PRZEDMIOT, CEL I ZAKRES OPRACOWANIA ............................................................... 5
2. DOKUMENTACJA ZWIĄZANA ......................................................................................... 6
3. DANE IDENTYFIKACYJNE INWESTYCJI......................................................................... 6
4. CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA RUROCIĄGÓW OBJĘTYCH PRÓBAMI
CIŚNIENIOWYMI ....................................................................................................................... 7
5. PRZEPISY I NORMY ODNOSZĄCE SIĘ DO OPISANYCH PRÓB CIŚNIENIOWYCH .... 10
6. KOMISJA NADZORUJĄCA PRÓBY CIŚNIENIOWE – ZAKRES DZIAŁAŃ
REALIZOWANYCH PODCZAS PRÓB .................................................................................... 11
7. PRZYGOTOWANIE DO PRÓB CIŚNIENIOWYCH RUROCIĄGÓW - WARUNKI
DOPUSZCZENIA DO PRÓB.................................................................................................... 12
7.1. Wymagania ogólne ................................................................................................... 12
7.2. Wymagania szczegółowe .......................................................................................... 12
7.3. Woda do prób ciśnieniowych..................................................................................... 14
8. WYMAGANIA DLA PRÓB CIŚNIENIOWYCH WYTRZYMAŁOŚCI I SZCZELNOŚCI
RUROCIĄGU/-ÓW ................................................................................................................... 14
8.1. Wyposażenie ............................................................................................................ 15
8.1.1. Przyrządy pomiarowe ........................................................................................ 15
8.1.2. Urządzenia ........................................................................................................ 15
8.2. Stanowisko pomiarowe ............................................................................................. 16
8.3. Wymagania dla poszczególnych operacji wykonywanych przed, podczas i po
próbach ciśnieniowych rurociągu/-ów ................................................................................... 18
8.3.1. Oczyszczanie rurociągów .................................................................................. 18
8.3.2. Podział rurociągów na odcinki próbne – wymagania ogólne i determinanty ....... 18
8.3.3. Podział układów rurowych na odcinki próbne – wymagania szczegółowe ......... 18
8.3.4. Napełnianie wodą odcinka próbnego. ................................................................ 18
8.3.5. Badanie wytrzymałości i szczelności rurociągu ................................................. 19
8.3.5.1. Wymagania ogólne ........................................................................................ 19
8.3.5.2. Wymagania szczegółowe .............................................................................. 19
8.3.6. Usunięcie wody i osuszenie wnętrza rurociągu ................................................. 22
8.3.7. Sposób postępowania z króćcami wykorzystanymi w próbach ciśnieniowych. .. 22
9. METODY WYKRYWANIA WYCIEKÓW ........................................................................... 22
10. OCENA WYNIKÓW PRÓB CIŚNIENIOWYCH RUROCIĄGÓW WEDŁUG
SPECYFIKACJI TECHNICZNEJ PN-M-34503:1992 ............................................................... 24

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 3
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

10.1. Ocena wyników próby wytrzymałości ........................................................................ 24

10.2. Ocena wyników próby szczelności ............................................................................ 24
10.2.1. Obliczanie rzeczywistego względnego spadku ciśnienia p podczas próby
szczelności ....................................................................................................................... 24
10.2.2. Obliczanie dopuszczalnego spadku ciśnienia [p] podczas próby szczelności,
według specyfikacji technicznej PN-92/M-34503 .............................................................. 26
10.3. Dokumentowanie prób ciśnieniowych ....................................................................... 26
11. WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA ............................................................................. 27
11.1. Wymagania ogólne ................................................................................................... 27
11.2. Wymagania szczegółowe .......................................................................................... 28
12. PRACE KOŃCOWE I PORZĄDKOWE ........................................................................ 29
13. ZAŁĄCZNIKI ................................................................................................................ 30

SPIS TABEL
Tabela 1 Charakterystyka techniczna rurociągów wg specyfikacji materiałowej Spec-01 .......... 7
Tabela 2 Charakterystyka techniczna rurociągów wg specyfikacji materiałowej Spec-02 .......... 8
Tabela 3 Charakterystyka techniczna rurociągów wg specyfikacji materiałowej Spec-03 .......... 9
Tabela 4 Parametry prób ciśnieniowych .................................................................................. 20
Tabela 5 Diagram próby ciśnieniowej wytrzymałości i szczelności (dotyczy Spec-01 i Spec-02)
................................................................................................................................................. 21
Tabela 6 Diagram próby ciśnieniowej wytrzymałości i szczelności (dotyczy Spec-03)............ 21

SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 1 Stanowisko pomiarowe do prób ciśnieniowych rurociągów. ................................... 17
Rysunek 2 Wykres zmian ciśnienia podczas próby wytrzymałości i szczelności. ..................... 20

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 4
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

1. PRZEDMIOT, CEL I ZAKRES OPRACOWANIA

Przedmiotem opracowania są wymagania techniczne dotyczące prób ciśnieniowych

wytrzymałości i szczelności dla następujących rurociągów budowanych w ramach inwestycji
p.n. „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”:

 Rurociągi gazu procesowego,

 Rurociągi gazu wydmuchowego,
 Rurociągi gazu paliwowego,
 Rurociągi kondensatu gazowego.

Próby ciśnieniowe wytrzymałości i szczelności należy przeprowadzić zgodnie z wymaganiami

określonymi w:
 Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r., w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie
(Dz. U. 2013 poz. 640);
 Normie PN-EN 12327:2013-02;
 Specyfikacji technicznej PN-M-34503:1992.
oraz udokumentować zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumencie Inwestora:
„Wymagania dotyczące odbiorów Projektów rozwojowych, rozruch i przekazanie
do eksploatacji”

Na podstawie niniejszego opracowania wyspecjalizowany WYKONAWCA PRÓB, przed

przeprowadzeniem prób ciśnieniowych, opracuje Projekt Techniczno-Organizacyjny Prób
Ciśnieniowych. Wymaga się uzgodnienia tego Projektu z Operatorem Gazociągów
Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. i UDT.

Celem opracowania jest określenie zasad obowiązujących podczas przygotowania

i przeprowadzania prób ciśnieniowych oraz podczas usuwania czynnika próbnego
z rurociągów, o ile zachodzi taka konieczność. Przeprowadzone badania mają za zadanie
potwierdzić:
 osiągnięcie wymaganego poziomu integralności rurociągów, a w szczególności ich
wytrzymałości i szczelności,
 możliwość użytkowania rurociągu/-ów dla założonego zakresu ciśnień roboczych
ograniczonych wartością MOP.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 5
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Zakres opracowania

Niniejszy dokument odnosi się do następującego zakresu operacji związanych

z wykonywaniem prób ciśnieniowych rurociągów:
a) oczyszczanie rurociągów,
b) napełnianie czynnikiem próbnym odcinków próbnych;
c) badanie wytrzymałości;
d) badanie szczelności;
e) usunięcie wody z odcinków próbnych i osuszenie wnętrza rurociągów, o ile zachodzi taka
konieczność;
f) Wykrywanie wycieków.
Zakres opracowania jest zgodny z wymaganiami określonymi w pkt. 4.1.3 normy
PN-EN 12327:2013-02.

2. DOKUMENTACJA ZWIĄZANA

Niniejszą dokumentację należy rozpatrywać łącznie z poniższymi opracowaniami –

składnikami projektu wykonawczego:
 RP3698.17.0001.06. Projekt Wykonawczy. Część Technologiczna
 RP3698.17.0001.07.01.11 Warunki techniczne wykonania i odbioru.
Część Technologiczna

3. DANE IDENTYFIKACYJNE INWESTYCJI

Dane ogólne:

Nazwa i adres Inwestora: Operator Gazociągów Przesyłowych

GAZ-SYSTEM S. A. w Warszawie
ul. Mszczonowska 4
02-337 Warszawa
Lokalizacja obiektu: Obręb: Budno , Imno
Gmina: Goleniów
Powiat: : goleniowski
Województwo: zachodniopomorskie

Rodzaj paliwa gazowego: E wg PN-C-04750

Parametry procesowe:

 Maksymalne ciśnienie robocze (MOP): 8,4 MPa

 Minimalne ciśnienie robocze (OPmin) 0,002 MPa

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 6
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

4. CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA RUROCIĄGÓW OBJĘTYCH PRÓBAMI

CIŚNIENIOWYMI

Charakterystyka techniczna rurociągów:

Tabela 1 Charakterystyka techniczna rurociągów wg specyfikacji materiałowej Spec-01

1. PARAMETRY TECHNOLOGICZNE:

1.1. CHARAKTERYSTYKA RUROCIĄGÓW

gaz procesowy
funkcja medium / symbol gaz wydmuchowy
kondensat gazowy

medium gaz ziemny gr. E wg PN-C-04750

przesyłowe TAK
rodzaj rurociągów
przemysłowe NIE
występuje izolacja termiczna rurociągu TAK
wiodąca norma projektowa PN-EN 1594:2014-02
temperatura robocza min / max OT 0 / +60 [°C]
ciśnienie robocze gazu min. / max. OP 3,0 / 8,4 [MPa]
1.2. PARAMETRY PROCESOWE/OBLICZENIOWE RUROCIĄGÓW
maksymalne ciśnienie robocze MOP 8,4 [MPa]
ciśnienie obliczeniowe DP 8,8 [MPa]
temperatura obliczeniowa min. DTmin -29 [°C]
temperatura obliczeniowa max. DTmax +60 [°C]
współczynnik projektowy f0 0,4 [-]
naddatek na korozję c0 1,0 [mm]

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 7
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Tabela 2 Charakterystyka techniczna rurociągów wg specyfikacji materiałowej Spec-02

1. PARAMETRY TECHNOLOGICZNE:

1.1. CHARAKTERYSTYKA RUROCIĄGÓW

funkcja medium / symbol gaz paliwowy

medium gaz ziemny gr. E wg PN-C-04750

przesyłowe TAK
rodzaj rurociągów
przemysłowe NIE
występuje izolacja termiczna rurociągu NIE
wiodąca norma projektowa PN-EN 1594:2014-02
temperatura robocza min / max OT +15 / +60 [°C]
ciśnienie robocze gazu min. / max. OP 2,5 / 3,3 [MPa]
1.2. PARAMETRY PROCESOWE/OBLICZENIOWE RUROCIĄGÓW
maksymalne ciśnienie robocze MOP 3,45 [MPa]
ciśnienie obliczeniowe DP 3,8 [MPa]
temperatura obliczeniowa min. DTmin -29 [°C]
temperatura obliczeniowa max. DTmax +60 [°C]
współczynnik projektowy f0 0,4 [-]
naddatek na korozję c0 1,0 [mm]

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 8
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Tabela 3 Charakterystyka techniczna rurociągów wg specyfikacji materiałowej Spec-03

1. PARAMETRY TECHNOLOGICZNE:

1.1. CHARAKTERYSTYKA RUROCIĄGÓW

funkcja medium / symbol gaz paliwowy

medium gaz ziemny gr. E wg PN-C-04750

przesyłowe TAK
rodzaj rurociągów
przemysłowe NIE
występuje izolacja termiczna rurociągu NIE
wiodąca norma projektowa PN-EN 1594:2014-02
temperatura robocza min / max OT +15 / +60 [°C]
ciśnienie robocze gazu min. / max. OP 0,002 / 0,3 [MPa]
1.2. PARAMETRY PROCESOWE/OBLICZENIOWE RUROCIĄGÓW
maksymalne ciśnienie robocze MOP 0,4 [MPa]
ciśnienie obliczeniowe DP 0,51 [MPa]
temperatura obliczeniowa min. DTmin -29 [°C]
temperatura obliczeniowa max. DTmax +60 [°C]
współczynnik projektowy f0 0,4 [-]
naddatek na korozję c0 1,0 [mm]

 Rurociągi stalowe nadziemne i podziemne;

 odcinki rur poddane próbie ciśnieniowej w hucie na ciśnienie wywołujące
w materiale naprężenia o wartości 0,95 granicy plastyczności;
 kształtki poddane przez WYTWÓRCĘ (PRODUCENTA) próbie ciśnieniowej na ciśnienie
wywołujące w materiale naprężenia o wartości 0,95 granicy plastyczności, w zakresie
opisanym w WTWiO (patrz oprac. nr RP3698.17.0001.07.01.11) dla przedmiotowego
obiektu.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 9
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

5. PRZEPISY I NORMY ODNOSZĄCE SIĘ DO OPISANYCH PRÓB CIŚNIENIOWYCH

[ 1 ] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r., w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie
(Dz. U. 2013 poz. 640) (skr. RMG),
[ 2 ] Warunki Techniczne (skr. WT) obowiązujące od 15 lipca 2013 r., uzgodnione między
Operatorem Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM SA oraz Prezesem Urzędu Dozoru
Technicznego,
[ 3 ] PN-EN 1594:2014 Infrastruktura gazowa. Rurociągi o maksymalnym ciśnieniu roboczym
powyżej 16 bar. Wymagania funkcjonalne.
[ 4 ] PN-EN 12327:2013. Systemy dostawy gazu. Procedury próby ciśnieniowej, uruchamiania
i unieruchamiania. Wymagania funkcjonalne,
[ 5 ] PN-M-34503:1992. Gazociągi i instalacje gazownicze. Próby rurociągów.
[ 6 ] PN-ISO 3864-1:2006 Symbole graficzne. Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa.
Część 1: Zasady projektowania znaków bezpieczeństwa stosowanych w miejscach pracy
i w obszarach użyteczności publicznej.
[ 7 ] PN-EN ISO 7010:2012 Symbole graficzne. Barwy bezpieczeństwa i znaki
bezpieczeństwa. Zarejestrowane znaki bezpieczeństwa.
oraz przepisy dotyczące bezpieczeństwa wymienione w pkt. 11 tego opracowania.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 10
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

6. KOMISJA NADZORUJĄCA PRÓBY CIŚNIENIOWE – ZAKRES DZIAŁAŃ

REALIZOWANYCH PODCZAS PRÓB

Na podstawie zgłoszenia KIEROWNIKA BUDOWY oraz oświadczenia INSPEKTORA

NADZORU Dyrektor/Zastępca Dyrektora Oddziału powołuje Komisję odbioru próby,
wyznaczając datę i miejsce odbioru.
W1) Próby ciśnieniowe przeprowadzane są przez WYKONAWCĘ.
W2) INSPEKTOR NADZORU koordynuje działania w zakresie uzgodnienia składu
uczestników próby oraz powiadamia uczestników o miejscu i terminie przeprowadzenia
próby.
W3) Zaleca się by INSPEKTOR NADZORU przed przeprowadzeniem każdej próby
ciśnieniowej uzyskał od KOORDYNATORA/SPECJALISTY DS. SPAWALNICTWA
w Oddziale pozytywną opinię w zakresie przedłożonej dokumentacji spawalniczej.
W4) W przeprowadzeniu próby uczestniczą, co najmniej:
 WYKONAWCA,
 KIEROWNIK BUDOWY,
 INSPEKTOR NADZORU,
 PRZEDSTAWICIEL DZIAŁU EKSPLOATUJĄCEGO.
W5) Pracami komisji przygotowującej obiekt do prób i przeprowadzającej próby ciśnieniowe
kieruje KIEROWNIK PRÓB CIŚNIENIOWYCH, którym powinien być KIEROWNIK
BUDOWY, względnie osoba przez niego wyznaczona.
W6) Komisja zobowiązana jest do zapoznania się z niezbędną dokumentacją.
W7) KIEROWNIK BUDOWY pisemnie zgłasza, a INSPEKTOR NADZORU pisemnie
oświadcza, że obiekt sieci przesyłowej gotowy jest do przeprowadzenia próby.
W8) Zakres i sposób sprawowania dozoru technicznego INSPEKTORA UDT podczas prób
ciśnieniowych zgodnie z Załącznikiem do WT – Zakres czynności dozoru technicznego
związany z badaniami gazociągów przesyłowych budowanych przez Operatora
Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM SA obowiązujący od 15 lipca 2013 roku.
W9) Komisja sprawuje nadzór nad przebiegiem próby, a WYKONAWCA sporządza protokół.
Wzór protokołu został przedstawiony w pkt 10c dokumentu „Wymagania dotyczące
odbiorów Projektów rozwojowych, rozruch i przekazanie do eksploatacji” Operatora
Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A..

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 11
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

7. PRZYGOTOWANIE DO PRÓB CIŚNIENIOWYCH RUROCIĄGÓW - WARUNKI

DOPUSZCZENIA DO PRÓB

7.1. Wymagania ogólne

W10) Wykonanie prób ciśnieniowych należy zlecić tylko firmom zatrudniającym
wykwalifikowany personel, posiadający doświadczenie w wykonywaniu prób
ciśnieniowych rurociągów, i dysponującym niezbędnym wyposażeniem.
W11) Warunkiem przystąpienia do prób ciśnieniowych jest odbiór prac spawalniczych.
W12) KIEROWNIK BUDOWY pisemnie zgłasza, a INSPEKTOR NADZORU branżowego
pisemnie oświadcza, że element sieci przesyłowej gotowy jest do przeprowadzenia prób
ciśnieniowych. Wzór zgłoszenia KIEROWNIKA BUDOWY oraz wzór oświadczenia
INSPEKTORA NADZORU są przedstawione odpowiednio w pkt 10a i 10b dokumentu
„Wymagania dotyczące odbiorów Projektów rozwojowych, rozruch i przekazanie
do eksploatacji” Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A..

7.2. Wymagania szczegółowe

W13) Na podstawie zatwierdzonej przez INWESTORA dokumentacji projektowej,
WYKONAWCA próby opracuje Projekt Techniczno – Organizacyjny Prób Ciśnieniowych,
zawierający co najmniej:
 podział na odcinki próbne z uwzględnieniem konfiguracji terenu, podanie jego profilu
posadowienia, początku i końca odcinka,
 usytuowanie źródeł poboru i zrzutu wody po próbach, plany sytuacyjne ujęcia
i zrzutu wraz z drogą dojazdową,
 metodę przeprowadzenia próby wytrzymałości i szczelności;
 parametry prób wytrzymałości i szczelności (wysokość nadciśnienia próbnego, czas
trwania próby, rodzaj i temperaturę medium badawczego w rurociągu;
 liczbę, rodzaj, typy i parametry techniczne agregatów napełniających, sprężających,
instalacji połączeniowej, armatury zaporowej, i komór testowych,
 wykaz przyrządów kontrolno- pomiarowych wraz z ich charakterystykami,
 sposób zamknięcia badanych odcinków przy pomocy głowic testowych lub
tymczasowo zainstalowanych śluz nadawczo-odbiorczych wraz z ich rysunkami
wymiarowymi,
 zapotrzebowanie w energię i moc,
 sposób oczyszczania wnętrza rurociągów,
 sposób odpowietrzania w czasie napełniania instalacji wodą oraz sposób
opróżniania instalacji technologicznych z czynnika próby – wody,

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 12
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

 ocenę wyników próby,

 instrukcję bhp na czas prowadzenia próby,
 inne elementy niezbędne do prowadzenia prób w sposób bezpieczny i kontrolowany,

Dodatkowo, projekt ten powinien obejmować:

 schemat i organizację prac podczas prowadzenia prób,

 określenie granic stref ochronnych,
 ustanowienie posterunków ostrzegawczych,
 organizację systemu łączności,
 inne elementy niezbędne do przeprowadzenia prób w sposób bezpieczny i
kontrolowany,
 znakować rurociągi w czasie próby wg normy PN-70/N-01270/1.

W14) Połączenia z kurkami manometrycznymi, termometrycznymi, króćcami poboru próbek

powinny być zaślepione korkami.

W15) Zawory automatyczne, gazomierze, filtry powinny być wymontowane na czas prób,
a w ich miejscu wstawione łączniki montażowe lub kołnierze zaślepiające.

W16) Wszystkie wmontowane w czasie próby elementy rurociągów (np. kształtki, armatura)
muszą być zwymiarowane z uwzględnieniem ciśnienia próbnego.

W17) Elementy konstrukcyjne potrzebne wyłącznie do przeprowadzenia prób ciśnieniowych,

np. śluzy testowe, powinny być zwymiarowane z uwzględnieniem co najmniej 110%
ciśnienia próby wytrzymałości.

W18) Przy konstruowaniu króćców przyłączeniowych dla pomp należy uwzględnić ewentualne
obciążenia dynamiczne.

W19) Wszystkie złącza śrubowe, armatura, podczas prób ciśnieniowych powinny pozostać
odkryte i dostępne dla kontroli wizualnej.

W20) Złącza rurowe, które mają być kontrolowane wizualnie muszą być pozbawione olejów
i powłok.

W21) Ze względów bezpieczeństwa dopuszcza się wykonanie izolacji połączeń spawanych

i ich zasypkę po odebraniu przez UDT, przed przeprowadzeniem próby ciśnieniowej –
o ile UDT zaakceptuje takie rozwiązanie.

W22) Przed rozpoczęciem prób ciśnieniowych, poszczególne rurociągi należy od wewnątrz

oczyścić z zanieczyszczeń.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 13
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

W23) Warunki wykonania prób ciśnieniowych dla armatury występującej w obrębie odcinków
próbnych powinny odpowiadać zaleceniom jej producentów/dostawców.

7.3. Woda do prób ciśnieniowych

W24) Do prób ciśnieniowych poszczególnych odcinków próbnych rurociągów należy
wykorzystać wodę z beczkowozu.
W25) Woda, użyta do prób ciśnieniowych nie może być agresywna i musi być wolna
od wszelkich zawiesin lub rozpuszczonych substancji mogących być szkodliwe
dla materiałów konstrukcyjnych rur, kształtek i armatury oraz ich powłok wewnętrznych
(jeżeli są stosowane) albo mogących tworzyć osady w rurociągu.
W26) Woda służąca do napełnienia gazociągu powinna mieć następujące właściwości fizyko-
chemiczne:
1
 Odczyn w zakresie: 5 ≤ pH ≤ 8 (6 ≤ pH ≤ 7,5) ,
*
 Zawartość soli: ≤ 1000 (≤ 500) mg/m3,
 Zawartość zawiesin: ≤ 100 mg/m3,
 Brak substancji działających niekorzystnie na materiał rur i armatury.
W27) Temperatura wody do prób nie powinna być niższa od +4˚C.

8. WYMAGANIA DLA PRÓB CIŚNIENIOWYCH WYTRZYMAŁOŚCI I SZCZELNOŚCI

RUROCIĄGU/-ÓW

W28) Wszystkie elementy znajdujące się pod ciśnieniem, łącznie z układami rurowymi układu
włączeniowego, powinny być poddane próbie wytrzymałości. Próba ta może być
przeprowadzona przed montażem w/w układów.
W29) Próbie wytrzymałości należy poddać całość wykonanej instalacji, z wyłączeniem
elementów, które nie mogą zostać poddane próbie z uwagi na użyte medium oraz
parametry próby (np. gazomierze, wkłady filtracyjne).
W30) Po pomyślnym zakończeniu hydraulicznej próby wytrzymałości i szczelności, ponownie
wmontowuje się w instalację elementy, które zostały przed próbą z niej usunięte.
W31) Wymagania dla badań spoin gwarantowanych (tzw. „złote spoiny”) łączących układy
rurowe, po pozytywnie zakończonych próbach wytrzymałości, oraz inne elementy
określono w opracowaniu WTWiO nr RP3698.17.0001.07.01.11.

1
Jeżeli przewiduje się pozostawienie wody w rurociągu dłużej niż 8 dni.
Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 14
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

8.1. Wyposażenie
8.1.1. Przyrządy pomiarowe
W32) Stanowisko pomiarowe w czasie pomiaru powinno być zlokalizowane poza granicami
strefy zagrożenia. Stanowisko to powinno być wyposażone w co najmniej następujące
przyrządy pomiarowe:
a) do pomiaru ciśnienia:
 barografy o dokładności pomiarowej 1 mmHg,
 manometry kontrolne klasy 0,6,
 rejestratory ciśnienia klasy 1,0,
 manometr precyzyjny klasy co najmniej 0,1 i czułości 0,0025 %.
W33) Względny błąd przypadkowy wyników pomiarów wykonanych na manometrze
precyzyjnym nie może przekraczać 0,02 %.
W34) Błąd bezwładnościowy manometru precyzyjnego, przy zmianie ciśnienia z prędkością
0,1 MPa/min, nie może przekraczać 0,01 MPa.
W35) Zalecane jest zastosowanie manometru obciążnikowo – tłokowego z elektrycznym
napędem i prędkością obrotową obciążnika talerzowego od 0,6 do 1 obr./sek.
b) do pomiaru temperatury:
 termometry termoelektryczne z rejestratorem o działce elementarnej 0,1 C,
do pomiaru temperatury czynnika próby wypełniającego odcinek próbny lub do
pomiaru temperatury ścianki nieosłoniętych elementów rurociągu, (wymagana
niepewność wskazań termometru nie większa niż  0,1 C z odpowiadającym
poziomem ufności 99%),
 termometry termoelektryczne z rejestratorem o działce elementarnej 0,05 C,
do mierzenia temperatury ścianki rurociągu, o zakresie pomiarowym od 0 C
do +20 C, (wymagana niepewność wskazań termometru nie większa niż
 0,05 C z odpowiadającym poziomem ufności 99%),
 termometry o działce elementarnej 0,1 C do pomiaru temperatury powietrza,
W36) Wszystkie przyrządy pomiarowe powinny posiadać aktualne certyfikaty
i świadectwa wzorcowania; UDT weryfikuje wzorcowanie urządzeń zastosowanych
do przeprowadzenia prób ciśnieniowych.

8.1.2. Urządzenia
Do przeprowadzenia prób ciśnieniowych wymaga się zastosowania co najmniej następujących
urządzeń:

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 15
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

 pompa tłoczna czynnika próby,

 pompa napełniająca czynnika próby,
 zestaw śluz do zamykania odcinków próby,
 przewody giętkie łączące poszczególne urządzenia ze śluzami.

Ilość i parametry urządzeń powinny uwzględniać przyjęty harmonogram prac i objętości

odcinków próbnych.

8.2. Stanowisko pomiarowe

Wszelkie pomiary wykonywane podczas prób ciśnieniowych rurociągu/-ów realizowane są
na stanowisku pomiarowym. Schemat stanowiska pomiarowego - patrz Rysunek 1

To miejsce w sposób zamierzony pozostaje nie wypełnione.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 16
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Rysunek 1 Stanowisko pomiarowe do prób ciśnieniowych rurociągów.

1 - przepływomierz
2 - manometr do chwilowego odczytu ciśnienia próby,
3 - manometr do ciągłego rejestrowania ciśnienia próby,
4 - manometr precyzyjny (obciążnikowo – tłokowy),
5 - termometr do mierzenia temperatury powietrza w pomieszczeniu pomiarowym,
6 - barograf,
7 - termometr do mierzenia temperatury ścianek rurociągów nadziemnych,
8 - termometr do mierzenia temperatury ścianek rurociągów podziemnych,

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 17
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

8.3. Wymagania dla poszczególnych operacji wykonywanych przed, podczas

i po próbach ciśnieniowych rurociągu/-ów
8.3.1. Oczyszczanie rurociągów
Zgodnie z wymaganiami określonymi w WTWiO – oprac. RP3698.17.0001.07.01.11,
poszczególne elementy przeznaczone do budowy rurociągów podczas ich składowania
i transportu, a także wytwarzane rurociągi muszą być skuteczne zabezpieczone przed
przedostawaniem się zanieczyszczeń do ich wnętrza.
W37) WYKONAWCA PRÓBY zastosuje skuteczną metodę oczyszczenia wnętrza rurociągów
z zanieczyszczeń przed wykonaniem prób ciśnieniowych.
W38) Dla rurociągów o średnicy nominalnej mniejszej od DN100, zaleca się przedmuchanie
strumieniem powietrza.
W39) Oczyszczanie wnętrza rurociągów należy wykonać po ułożeniu i zamocowaniu
na podporach tymczasowych.
W40) Oczyszczanie należy przeprowadzić przed montażem armatury na rurociągach.
W41) Z oczyszczenia rurociągów należy sporządzić protokół lub wpis do dziennika budowy
potwierdzony przez INSPEKTORA NADZORU.

8.3.2. Podział rurociągów na odcinki próbne – wymagania ogólne i determinanty

W42) Podział rurociągów na odcinki próbne powinien umożliwiać poddanie projektowanych
układów rurowych hydraulicznej próbie wytrzymałości i szczelności.

Główne czynniki decydujące o podziale rurociągu na odcinki próbne:

 topologia rurociągów,
 zakres ciśnień próbnych „przypisanych” do rurociągów,
 lokalizacja punktów poboru i zrzutu wody oraz ich wydajności,
 możliwość skutecznego usunięcia wody po próbach ciśnieniowych,

8.3.3. Podział układów rurowych na odcinki próbne – wymagania szczegółowe

W43) Projektowane układy rurowe należy podzielić na elementy próbne według Projektu
techniczno-organizacyjnego prób ciśnieniowych opracowanego przez Wykonawcę prób,
z uwzględnieniem specyfikacji materiałowej elementów rurociągów.
W44) Odcinki próbne należy wyposażyć w niezbędne urządzenia, armaturę odcinającą, oraz
przyrządy kontrolno -pomiarowe.

8.3.4. Napełnianie wodą odcinka próbnego.

W45) Zaleca się napełniać wodą każdy odcinek próbny poprzez króciec umiejscowiony
w możliwie najniższym punkcie tego odcinka.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 18
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

W46) Napełnianie odcinka rurociągu czynnikiem próby powinno odbywać się równomiernie
i bez przerwy.
W47) Napełnianie powinno być połączone z równoczesnym odpowietrzaniem rurociągu
poprzez króćce odpowietrzające.

8.3.5. Badanie wytrzymałości i szczelności rurociągu

8.3.5.1. Wymagania ogólne

Badanie wytrzymałości rurociągu powinno spełniać wymagania określone w Rozporządzeniu

Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013r., w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz. U. 2013 poz.640).

8.3.5.2. Wymagania szczegółowe

W48) Przyjąć parametry prób ciśnieniowych oraz wykonać czynności zgodnie z Rysunek 2,
Tabela 5 i Tabela 6.
W49) Test na obecność powietrza w czynniku hydraulicznej próby wytrzymałości należy
wykonać zgodnie z wymaganiami opisanymi w specyfikacji technicznej
PN-M-34503:1992, pkt. 5.5.
W50) Hydrauliczną próbę szczelności należy rozpocząć po wyrównaniu się temperatury
czynnika próbnego i temperatury ścianki rurociągu.
W51) Wartość ciśnienia próby wytrzymałości:
ppw=1,5 x MOP = 1,5 x 8,4 = 12,6 MPa
ppw=1,5 x MOP = 1,5 x 3,45 = 5,2 MPa
ppw=1,5 x MOP = 1,5 x 0,4 = 0,6 MPa
W52) Wartość ciśnienia próby szczelności:
pps=1,1 x MOP = 1,1 x 8,4 = 9,24 MPa
pps=1,1 x MOP = 1,1 x 3,45 = 3,80 MPa
pps=1,1 x MOP = 1,1 x 0,4 = 0,44 MPa

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 19
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Tabela 4 Parametry prób ciśnieniowych

Parametr próby Oznaczenie Wartość Jednostka
 ciśnienie próby wytrzymałości 12,60/5,20/0,60 MPa

 ciśnienie próby szczelności 9,24/3,80/0,44 MPa

 czas próby wytrzymałości 2,0 h

 czas próby szczelności 24,0 h

UWAGA:
- medium próby ciśnieniowej - wg specyfikacji materiałowej elementów rurociągów

Rysunek 2 Wykres zmian ciśnienia podczas próby wytrzymałości i szczelności.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 20
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Tabela 5 Diagram próby ciśnieniowej wytrzymałości i szczelności (dotyczy Spec-01 i Spec-02)

Odcinek Czas Ciśnienie

L.p. Czynność wykonywana
wykresu [h] [MPa]
Podniesienie ciśnienia do wartości
1 T1 ÷ T2 -
wstępnej próby szczelności  0,6

2 T2 ÷ T3 co najmniej 1 h Oględziny rurociągu 0,6

3 T3 ÷ T4 - Podniesienie ciśnienia do wartości 0,6  12,6/5,2
4 T4 ÷ T5 2,0 Próba wytrzymałości 12,6/5,2
5 T5 ÷ T6 - Obniżenie ciśnienia do 0,6
do czasu
zrównania się Stabilizacja temperatury
6 T6 ÷ T7 ścianki rurociągu 0,6
czynnika próby
z temperaturą
powietrza
Podniesienie ciśnienia
7 T7 ÷ T8 - 0,6  9,24/3,8
do wartości
8 T8 ÷ T9 24,0 Próba szczelności 9,24/3,8
Obniżenie ciśnienia do
9 T9 ÷ T10 - 9,24/3,8
atmosferycznego

Tabela 6 Diagram próby ciśnieniowej wytrzymałości i szczelności (dotyczy Spec-03)

Odcinek Czas Ciśnienie

L.p. Czynność wykonywana
wykresu [h] [MPa]
Podniesienie ciśnienia do wartości
1 T1 ÷ T2 -  0,3
wstępnej próby szczelności
2 T2 ÷ T3 co najmniej 1 h Oględziny rurociągu 0,3
3 T3 ÷ T4 - Podniesienie ciśnienia do wartości 0,3  0,6
4 T4 ÷ T5 2,0 Próba wytrzymałości 0,6
5 T5 ÷ T6 - Obniżenie ciśnienia do 0,3
do czasu
zrównania się Stabilizacja temperatury
6 T6 ÷ T7 ścianki rurociągu 0,3
czynnika próby
z temperaturą
powietrza
Podniesienie ciśnienia
7 T7 ÷ T8 - 0,3  0,44
do wartości

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 21
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

8 T8 ÷ T9 24,0 Próba szczelności 0,44

Obniżenie ciśnienia do
9 T9 ÷ T10 - 0,44
atmosferycznego

Uwaga!:
Naprężenia obwodowe wywołane w trakcie przeprowadzania prób (ciśnieniowych) nie
powinny przekroczyć 95% minimalnej wartości granicy plastyczności dla materiału
konstrukcyjnego rur.

8.3.6. Usunięcie wody i osuszenie wnętrza rurociągu

W53) Po zakończeniu prób ciśnieniowych z układu rurowego należy usunąć grawitacyjnie wodę
wykorzystując króćce, bądź miejsca wlotowe/wylotowe orurowania, znajdujące się
w najniższym punkcie odcinka próbnego.
W54) Wodę należy wylewać do zbiornika znajdującego się w miejscu wykonywania prób.
W55) Pozostałość wody w rurociągach usunięta zostanie przy użyciu sprężonego powietrza,
poprzez wielokrotne przedmuchiwanie układu.
W56) Po usunięciu czynnika próby rurociąg należy osuszyć. Osuszanie rurociągu należy
przeprowadzać po połączeniu poszczególnych odcinków próbnych. Osuszanie rurociągu
należy przeprowadzać aż do momentu, w którym powietrze w nim zawarte osiągnie
temperaturę „punktu rosy” na poziomie minus 20°C. Skuteczność osuszania należy
potwierdzić poprzez wykonanie pomiaru temperatury punktu „punktu rosy” powietrza
z wynikiem minus 20°C po 1h od zakończenia przedmuchiwania. Odstępstwo od
minimalnej wartości „punktu rosy” może wyrazić INWESTOR wraz z PROJEKTANTEM
w przypadku niekorzystnych warunków klimatycznych trwających w czasie
przeprowadzania próby ciśnieniowej.

8.3.7. Sposób postępowania z króćcami wykorzystanymi w próbach ciśnieniowych.

Zastosowane króćce DN25 z gwintem 1’’ NPTF, spawane do rurociągów, w zestawach
z korkami zaślepiającymi, należy pozostawić po wykonaniu prób ciśnieniowych rurociągów.

9. METODY WYKRYWANIA WYCIEKÓW

Tam, gdzie próba ciśnieniowa wypadnie negatywnie, dalsze badania mające na celu
zlokalizowanie wycieku powinny być przeprowadzone zgodnie z pisemną procedurą, opisaną
w Projekcie techniczno-organizacyjnym prób ciśnieniowych.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 22
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Dostępnych jest kilka metod wykrywania wycieków:

Przykład 1. Podzielenie na części odcinka poddawanego próbie i ponowne przeprowadzenie
prób na mniejszych odcinkach;
Przykład 2. Wtłoczenie barwnika do wody celem polepszenia wizualnych wskazań wycieku;
Przykład 3. Wtłoczenie sześciofluorku siarki (SF6) i śledzenie za pomocą odpowiedniego
detektora;
Przykład 4. Wtłoczenie helu i śledzenie za pomocą odpowiedniego detektora;
Przykład 5. Wtłoczenie metanu (CH4), tam gdzie koncentracja jest niższa od dolnej granicy
wybuchowości, i śledzenie za pomocą odpowiedniego detektora;
Przykład 6. Powietrze lub gaz obojętny o niskim ciśnieniu i płyn do wykrywania wycieków;
Przykład 7. Metody ultradźwiękowe.

To miejsce w sposób zamierzony pozostaje nie wypełnione.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 23
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

10. OCENA WYNIKÓW PRÓB CIŚNIENIOWYCH RUROCIĄGÓW WEDŁUG SPECYFIKACJI

TECHNICZNEJ PN-M-34503:1992

10.1. Ocena wyników próby wytrzymałości

Wyniki próby wytrzymałości należy uznać za pozytywne, jeżeli:
 podczas wykonywania próby nie zostaną stwierdzone nieszczelności, pęknięcia lub
odkształcenia,
 ciśnienie próby zostanie utrzymane na założonym poziomie.
W57) Jeżeli w czasie próby wykryte zostaną wady konstrukcyjne, to próbę wytrzymałości
należy przeprowadzić ponownie, po wcześniejszym ich usunięciu.

10.2. Ocena wyników próby szczelności

Wynik próby szczelności jest zadawalający, jeżeli po 24 godzinach dla odcinka próbnego
rurociągu rzeczywisty spadek ciśnienia Δp (patrz pkt. 10.2.1) nie jest większy od
dopuszczalnego spadku ciśnienia [Δp] (patrz pkt. 10.2.2):

[ ] (1)
W58) Jeżeli powyższy warunek nie jest spełniony, nieszczelność należy usunąć
i ponownie przeprowadzić próbę szczelności trwającą 24 godziny.

10.2.1. Obliczanie rzeczywistego względnego spadku ciśnienia p podczas próby szczelności

Wartość rzeczywistego spadku ciśnienia dla hydraulicznej próby szczelności należy obliczyć
zgodnie ze wzorem:

(2)
gdzie:
- różnica ciśnień spowodowana przeciekiem [MPa]
- różnica ciśnień spowodowana zmianą temperatury [MPa]

(3)
gdzie:
(4)
(5)
( ) (6)

- ciśnienia absolutne próby szczelności rurociągu (wartości [MPa]

dwóch kolejnych odczytów)
- nadciśnienia próby szczelności rurociągu (wartości dwóch [MPa]
kolejnych odczytów)

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 24
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

- ciśnienia barometryczne sprowadzone do temperatury 0°C [MPa]

(wartości dwóch kolejnych odczytów)
- ciśnienia barometryczne w temperaturach otoczenia [mmHg]
(wartości dwóch kolejnych odczytów)
- temperatury powietrza (wartości dwóch kolejnych odczytów) [°C]

( ) (7)

( ) (8)

gdzie:
- współczynnik ściśliwości czynnika próby (Załącznik nr 1) [1/MPa]
- różnica współczynników rozszerzalności objętościowej czynnika [1/°C]
próby i stali (Załącznik nr 2)
- temperatury ścianki rurociągu na głębokości jego osi, (średnia [°C]
wartość wszystkich jednocześnie zmierzonych temperatur) –
(wartości dwóch kolejnych odczytów)
- temperatury czynnika próby, (średnia wartość wszystkich [°C]
jednocześnie zmierzonych temperatur) – (wartości dwóch
kolejnych odczytów)
- współczynnik zmiany ciśnienia w funkcji temperatury [MPa/°C]
- normatywna grubość ścianki rury [mm]
- wewnętrzny promień rury [mm]
Uwaga:
Wartości , należy przyjmować jako równe odpowiednio:
 , - dla rurociągów podziemnych,
 , - dla rurociągów nadziemnych

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 25
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

10.2.2. Obliczanie dopuszczalnego spadku ciśnienia [p] podczas próby szczelności, według
specyfikacji technicznej PN-92/M-34503
Wartość dopuszczalnego spadku ciśnienia dla hydraulicznej próby szczelności należy obliczyć
zgodnie ze wzorem:

[ ]
(3)
[ ( ) ]

gdzie:

t - różnica czasu pomiędzy dwoma kolejnymi odczytami ciśnienia, [h]

q - dopuszczalny przeciek, [dm3/h]
- współczynnik korekcyjny uwzględniający dopuszczalne [-]
zapowietrzenie czynnika próby;
V - wewnętrzna objętość badanego odcinka rurociągu, [dm3]
 - współczynnik ściśliwości wody (Załącznik nr 1) [1/MPa]

Wartości przecieku - q - należy przyjmować:

4,0 dm3/h - dla rur o średnicy Dz  500 mm, w materiale których w czasie próby zostało
osiągnięte naprężenie obwodowe o wartości co najmniej 87 % Rp0,2,
odniesione do minimalnej grubości ścianki;
0,8 dm3/h - dla rur o średnicy Dz  500 mm, w materiale których w czasie próby zostało
osiągnięte naprężenie obwodowe o wartości mniejszej od 87 % Rp0,2,
odniesione do minimalnej grubości ścianki, oraz dla rur o średnicy Dz < 500
mm, niezależnie od wartości naprężenia obwodowego osiągniętego
w materiale rur w czasie próby;
0,05 dm3/h - dla rurociągów o złączach obwodowych spawanych jednowarstwowo,
niezależnie od średnicy rur

10.3. Dokumentowanie prób ciśnieniowych

W59) Z przeprowadzonej próby należy sporządzić protokół oraz dołączyć dwa załączniki:
 zapis z przebiegu ciśnienia w czasie trwania próby,
 świadectwa przyrządów pomiarowych użytych do próby.
W60) Protokół, o którym mowa w pkt. W8) powinien być zgodny z z dokumentem Inwestora -
„Wymagania dotyczące odbiorów Projektów rozwojowych, rozruch i przekazanie
do eksploatacji”.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 26
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

11. WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA

11.1. Wymagania ogólne

Próba ciśnieniowa powinna być prowadzona w warunkach zapewniających pełne
bezpieczeństwo personelu inżynieryjno - technicznego pracującego przy budowie obiektu,
a także ludzi znajdujących się w rejonach wykonywanych prac. Dla zagwarantowania pełnego
bezpieczeństwa zarówno personelu, jak i osób postronnych, przy prowadzeniu robót pod
ciśnieniem, niezbędnym jest opracowanie ramowej instrukcji prowadzenia prób ciśnieniowych
zatwierdzonej przez obie zainteresowane strony tj. Zmawiającego i Wykonawcę Robót. Do
podstawowych obowiązków Kierownictwa Budowy należy przestrzeganie następujących
warunków BHP.
Roboty powinny być prowadzone w sposób bezpieczny dla życia i zdrowia pracowników, przy
zachowaniu następujących przepisów:
 Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz. U. 2019 poz. 1040),
 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650 z poz.
zm.),
 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie BHP przy
urządzeniach energetycznych (Dz. U. 2013 poz. 492),
 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 06 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 2003 Nr 47, poz. 401),
 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie BHP podczas
eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych
i drogowych (Dz. U. 2018 poz. 583),
 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn
przez pracowników podczas pracy (Dz. U. 2002 Nr 191 poz. 1596 z poz. zm.),
 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie
BHP przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem
fizycznym (Dz. U. 2018 poz. 1139),
 i inne związane z wykonywanymi robotami.
W61) Bezpieczne eksploatowanie sprzętu mechanicznego i urządzeń pomocniczych należy
prowadzić wg instrukcji i wymagań określonych przez producenta.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 27
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

W62) Przy wykonywaniu rodzajów robót, których nie dotyczą powyższe przepisy w celu
bezpiecznego ich prowadzenia powinny być stosowane przepisy szczegółowe, normy
i instrukcje.

11.2. Wymagania szczegółowe

Działania wymagane przed przystąpieniem do prób ciśnieniowych:

W63) Przeprowadzić szkolenie całej załogi przewidzianej do udziału w prowadzeniu prób

w zakresie BHP, pozwalające na uzupełnienie wiadomości fachowych, związanych
z charakterem wykonywanych robót. W trakcie szkolenia pracowników z przepisów BHP,
KIEROWNIK PRÓB ma obowiązek poinformowania wszystkich zainteresowanych
o sposobie bezpiecznego wykonania prób,
W64) Przed wbudowaniem materiałów i urządzeń związanych z próbą, KIEROWNIK PRÓB ma
obowiązek osobistego sprawdzenia atestów tych materiałów i urządzeń,
W65) WYKONAWCA ROBÓT powiadomi właściwe jednostki samorządu terytorialnego,
odpowiedzialne za zarządzanie kryzysowe, o terminie przeprowadzenia prób,
np. Policję, Straż Pożarną i inne wg potrzeb,
W66) Należy potwierdzić, że pracownicy biorący udział w prowadzeniu prób, posiadają
aktualne świadectwa kwalifikacyjne, uprawniające do zajmowania się eksploatacją
urządzeń i instalacji (gr.3),
W67) WYKONAWCA PRÓB odpowiada za prawidłowe zabezpieczenie i oznakowanie terenu
(strefy bezpieczeństwa), zgodnie z obowiązującymi przepisami, za pomocą znaków
i tablic ostrzegawczych, zabraniających zbliżania się osobom postronnym. Wymagania
dla znaków i tablic określają normy PN-ISO 3864-1:2006 oraz PN-EN ISO 7010:2012.
W68) Zgodę na wstęp osób postronnych na teren objęty strefą bezpieczeństwa może wydać
wyłącznie KIEROWNIK PRÓB.
W69) Tablice ostrzegawcze powinny posiadać napis:

UWAGA!
PRÓBA CIŚNIENIOWA
ZAGRAŻA WYBUCHEM
WSTĘP WZBRONIONY

W70) Personel wykonujący prace związane z wykonaniem prób ciśnieniowych należy

wyposażyć w odpowiednie środki komunikacji, odzież ochronną i środki ochrony
osobistej.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 28
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

Zasady obowiązujące podczas realizacji prób ciśnieniowych:

W71) Okres obostrzonych przepisów obejmuje czas od momentu rozpoczęcia podnoszenia

ciśnienia w badanym rurociągu, poprzez okres stabilizujący, okres próby wytrzymałości
i szczelności do obniżenia ciśnienia do ciśnienia atmosferycznego,
W72) W czasie podnoszenia ciśnienia do wartości próby wytrzymałości wszystkich ludzi
należy wycofać poza strefę zagrożenia; zabrania się wówczas prowadzenia oględzin,
W73) Do wydawania dyspozycji upoważniony jest jedynie KIEROWNIK PRÓB lub osoba przez
niego upoważniona. Przed przystąpieniem do prób należy zachować jednoosobową
odpowiedzialności za całość wykonywanych prób ciśnieniowych,
W74) Bez wyraźnego polecenia Kierownika Prób nie wolno wykonywać żadnych czynności na
rurociągu, który podlega próbie ciśnieniowej,
W75) W miejscu dostępnym dla całego personelu biorącego udział w próbach należy
udostępnić instrukcję prowadzenia próby ciśnieniowej,
W76) Protokółować przebieg próby wytrzymałości i szczelności,
W77) Strony biorące udział w Komisji Odbioru lub w ocenie ewentualnej awarii nie są
upoważnione do wydawania jakichkolwiek poleceń związanych z prowadzeniem prób
ciśnieniowych,
W78) Należy zabezpieczyć brygady remontowo-odtworzeniowe dla potrzeb usunięcia
ewentualnych awarii.

12. PRACE KOŃCOWE I PORZĄDKOWE

Po zakończeniu prób ciśnieniowych i protokolarnym ich odebraniu należy:

 oczyścić teren użytkowany podczas prób,

 zasypać wykopy,
 przeprowadzić rekultywację terenów zniszczonych w czasie wykonywania prób,
 zlikwidować wszystkie prowizoryczne konstrukcje przewidziane na czas trwania prób,
 (przejazdy, balustrady, stanowiska poboru i zrzutu wody itp.) oraz doprowadzić do stanu
pierwotnego nawierzchnię dróg dojazdowych.

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 29
 „Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

13. ZAŁĄCZNIKI

Nr załącznika
L.p. Nazwa załącznika / rysunku
/rysunku
1. Załącznik 1 Zależność współczynników ściśliwości czynnika próby
( ) [MPa-1] od temperatury i ciśnienia .

2. Załącznik 2 Zależność różnicy współczynników rozszerzalności objętościowej

czynnika próby i stali ( ) ( ) [°C] od temperatury
i ciśnienia .

Stadium
Nr projektu:
PW-UDT
RP3698.17.0001.07.01.12
Wersja: 2

str. 30
 Załącznik 1: Zależność współczynników ściśliwości czynnika próby ( ) MPa-1 od temperatury i ciśnienia

Nr projektu:
Średnie
ciśnienie
absolutne Średnia temperatura czynnika próby

[MPa] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
0,1 499,8 496,6 493,2 490,2 487,1 484,4 487,7 479,7 476,7 474,4 472,2 470,1 468,1 466,2 464,4 462,9 461,2 459,8 458,4 457,3
1,0 496,6 499,2 491,9 488,9 486,0 483,1 485,5 477,8 475,5 473,1 470,9 468,8 466,9 464,9 463,2 461,5 460,0 458,5 457,1 455,9
2,0 497,3 493,9 490,6 487,6 484,6 481,8 479,1 476,5 475,0 471,6 469,6 467,3 465,5 463,6 461,8 460,0 458,5 457,1 455,0 454,3

RP3698.17.0001.07.01.12
3,0 496,0 492,5 489,4 486,2 483,3 480,4 477,7 475,1 472,6 470,3 468,1 466,0 464,0 462,2 460,3 458,7 457,1 455,6 454,1 453,0
4,0 494,6 491,2 488,0 484,8 481,9 479,0 476,3 473,7 471,2 468,9 466,7 464,6 462,2 460,7 459,0 457,2 455,7 454,1 452,7 451,6
5,0 493,3 489,9 486,6 483,4 480,5 477,7 475,1 472,4 469,9 467,5 465,3 463,3 461,2 459,2 457,4 455,8 454,2 452,7 451,3 450,0
6,0 491,9 488,5 485,3 482,2 479,3 476,4 473,7 471,0 468,6 466,3 463,9 461,9 459,8 457,9 456,1 454,4 452,7 451,3 449,8 448,5
7,0 490,8 487,3 484,0 480,9 477,9 475,0 472,3 469,7 467,3 464,8 462,6 460,5 458,4 456,5 454,7 453,1 451,4 449,9 448,5 447,1
8,0 489,5 486,0 482,8 479,6 476,6 473,7 471,1 468,4 465,9 463,6 461,3 459,1 457,1 455,2 453,4 451,7 450,0 448,5 447,1 445,7
9,0 488,2 484,8 481,5 478,3 475,3 472,5 469,7 467,2 464,6 462,3 460,0 457,8 458,8 453,9 452,0 450,3 448,7 447,1 445,7 444,4
10,0 486,9 483,6 480,3 477,1 474,2 471,2 468,5 465,9 463,3 461,0 458,6 456,5 454,4 452,5 450,7 449,0 447,4 445,8 444,3 442,9
11,0 485,8 482,3 479,0 475,8 472,8 469,9 467,1 464,5 462,0 459,7 457,3 455,3 453,2 451,2 449,3 446,6 446,0 444,4 442,9 441,5
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

12,0 484,6 481,2 477,9 474,7 471,6 468,8 465,9 463,3 460,7 458,3 456,1 454,0 451,9 449,9 448,0 446,3 444,6 443,1 441,6 440,2
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH

13,0 483,4 479,9 476,6 473,5 470,4 467,4 464,8 462,1 459,6 457,2 454,8 452,6 450,6 448,6 446,7 445,0 443,3 441,8 440,3 438,9
„Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”

14,0 482,2 478,7 475,5 472,3 469,2 466,0 463,5 460,8 458,3 455,9 453,6 451,4 449,3 447,3 445,5 443,7 442,0 440,5 439,0 437,6
15,0 481,1 477,5 474,3 471,0 468,0 465,1 462,3 459,6 457,1 454,6 452,3 450,1 548,1 446,1 444,2 442,4 440,7 439,2 437,7 436,3
16,0 479,9 476,4 473,0 469,9 466,8 463,9 461,1 458,4 455,9 453,5 451,1 448,9 446,8 444,8 443,0 441,2 439,5 437,9 436,4 435,0
17,0 478,7 475,2 471,9 468,7 465,6 462,7 439,9 457,2 454,7 452,2 449,9 447,7 445,6 443,6 441,7 439,9 438,2 436,6 435,1 433,7
18,0 477,6 474,1 470,8 467,6 464,5 461,5 458,7 456,0 453,5 451,0 448,7 446,5 444,4 442,4 440,5 438,7 437,0 435,3 433,8 432,4

Stadium
PW-UDT

Wersja: 2
19,0 476,5 473,0 469,6 466,4 463,3 460,4 457,6 454,9 452,3 449,8 447,5 445,3 443,1 441,1 439,2 437,4 435,7 434,1 432,6 432,1
20,0 475,4 471,9 468,5 465,4 462,2 459,2 456,4 453,7 451,1 448,7 446,3 444,1 441,9 439,9 438,0 436,2 434,5 432,9 431,3 429,0
21,0 474,3 470,8 467,4 464,2 461,1 458,1 455,3 452,6 450,0 447,5 445,1 442,9 440,8 438,7 436,8 435,0 433,3 431,6 430,1 428,6
22,0 473,3 469,7 466,3 463,1 460,0 457,0 454,2 451,4 448,8 446,3 444,0 441,7 439,6 437,6 435,6 433,8 432,1 430,4 428,9 427,4
23,0 472,2 468,6 465,3 462,0 458,9 455,9 453,9 450,3 447,7 445,2 442,8 440,6 438,4 436,4 434,5 432,6 430,9 429,2 427,7 426.2
24,0 471,1 467,6 464,2 460,9 457,8 454,8 451,9 449,1 446,6 444,1 331,7 439,4 437,3 435,2 433,3 431,4 429,7 428,0 426,5 425,0

str. 31
25,0 470,1 466,5 463,1 459,9 456,7 453,7 450,8 488,1 445,5 443,0 440,6 438,3 436,1 434,1 432,1 430,3 428,5 426,8 425,3 423,8
 Załącznik 2: Zależność różnicy współczynników rozszerzalności objętościowej czynnika próby ( ) ( ) [°C-1]
od temperatury i ciśnienia

Nr projektu:
Średnie
ciśnienie
absolutne Średnia temperatura czynnika próby

[MPa] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
0,1 -99,5 -80,5 -62,1 -44,3 -27,1 -10,5 5,6 21,2 36,3 51,0 65,3 79,2 92,7 105,9 118,7 131,2 143,4 155,4 167,0 178,5
1,0 -96,4 -77,5 -59,2 -41,6 -24,5 -8,0 7,5 23,4 38,5 53,0 67,2 81,0 94,5 107,5 120,3 132,7 144,8 156,6 168,2 179,5
2,0 -93,0 -74,2 -56,1 -38,6 -21,6 -5,3 10,5 25,9 40,8 55,3 69,4 83,1 96,4 109,3 122,0 134,3 146,3 158,1 169,5 180,8

RP3698.17.0001.07.01.12
3,0 -89,5 -70,9 -52,9 -35,5 -18,7 -2,5 13,1 28,4 43,2 57,6 71,5 85,1 98,3 111,2 123,7 135,9 147,8 159,5 170,9 182,0
4,0 -86,1 -67,6 -49,7 -32,5 -15,8 0,2 15,8 30,9 45,6 59,8 73,7 87,7 100,2 113,0 125,4 137,5 149,4 160,9 172,2 183,3
5,0 -82,6 -64,3 -46,6 -29,5 -12,9 2,9 18,4 33,4 48,0 62,1 75,9 89,2 102,2 114,8 127,2 139,2 150,9 162,4 173,6 184,5
6,0 -79,1 -60,9 -43,4 -26,4 -10,0 5,7 21,1 36,0 50,4 64,4 78,0 91,3 104,1 116,7 128,9 140,8 152,5 163,8 174,9 185,8
7,0 -75,6 -57,6 -40,2 -23,4 -7,1 8,5 23,7 38,5 52,8 66,7 80,2 93,3 106,1 118,5 130,7 142,5 154,0 165,3 176,3 187,1
8,0 -72,1 -54,2 -37,0 -20,3 -4,2 11,3 26,4 41,0 55,2 69,0 82,4 95,4 108,1 120,4 132,4 144,1 155,6 166,8 177,7 188,4
9,0 -68,6 -50,9 -33,8 -17,2 -1,3 14,1 29,1 43,6 57,7 71,3 84,6 97,5 110,0 122,3 134,2 145,8 157,2 168,3 179,1 189,7
10,0 -65,1 -47,5 -30,6 -14,2 1,6 16,9 31,7 46,1 60,1 73,6 86,8 99,6 112,0 124,2 136,0 147,5 158,8 169,8 180,5 191,0
11,0 -61,6 -44,2 -27,3 -11,1 4,5 19,7 34,4 48,7 62,5 76,0 89,0 101,7 114,0 126,1 137,5 149,2 160,3 171,2 181,9 192,3
RUROCIĄGI PRZESYŁOWE

12,0 -58,1 -40,8 -24,1 -8,0 7,5 22,5 37,1 51,3 65,0 78,3 91,2 103,8 116,0 127,9 139,6 150,9 161,9 172,7 183,3 193,6
WYTYCZNE PRÓB CIŚNIENIOWYCH
„Rozbudowa Tłoczni Gazu Goleniów”

13,0 -54,6 -37,4 -20,9 -4,9 10,4 25,4 39,8 53,8 67,4 80,6 93,4 105,9 118,0 129,8 141,4 152,6 163,5 174,3 184,7 195,0
14,0 -51,0 -34,0 -17,6 -1,8 13,4 28,2 42,5 56,4 69,9 83,0 95,7 108,0 120,0 131,8 143,2 154,3 165,2 175,8 186,2 196,3
15,0 -47,5 -30,6 -14,4 1,2 16,4 31,1 45,3 59,0 72,5 85,4 97,9 110,2 122,1 133,7 145,0 156,0 166,8 177,3 187,6 197,7
16,0 -43,9 -27,2 -11,1 4,3 19,4 33,9 48,0 61,6 74,8 87,7 100,2 112,3 124,1 135,6 146,8 157,7 168,4 178,8 189,0 199,0
17,0 -40,4 -23,8 -7,9 7,5 22,4 36,8 50,7 64,2 77,3 90,1 102,4 114,4 126,1 137,5 148,6 159,5 170,1 180,4 190,5 200,4

Stadium
PW-UDT
-36,8 -20,4 -4,6 10,6 25,4 39,6 53,5 66,8 79,8 92,4 104,7 116,6 128,4 139,5 150,5 161,2 171,7 181,9 192,0 201,8

Wersja: 2
18,0
19,0 -33,2 -17,0 -1,2 13,7 28,4 42,5 56,2 69,5 82,3 94,8 107,0 118,8 130,2 141,4 152,3 163,0 173,4 183,5 193,4 203,2
20,0 -29,7 -13,5 1,9 16,9 31,4 45,4 59,0 72,1 84,9 97,2 109,2 120,9 132,3 143,4 154,2 164,7 175,0 185,2 194,9 204,5
21,0 -26,1 -10,1 5,2 20,1 34,4 48,3 61,7 74,7 87,4 99,6 111,5 123,1 134,4 145,3 156,0 166,5 176,7 186,7 196,4 205,9
22,0 -22,5 -6,7 8,5 23,2 37,4 51,2 64,5 77,4 89,9 102,0 113,8 125,3 136,4 147,3 157,9 168,3 178,4 188,2 197,9 207,3
23,0 -18,9 -3,2 11,8 26,4 40,5 54,1 67,3 80,1 92,4 104,5 116,1 127,5 138,5 149,3 159,8 170,0 180,0 189,8 199,4 208,8
24,0 -15,3 0,2 15,1 29,6 43,5 57,0 70,1 82,4 95,0 106,9 118,4 129,7 140,6 151,3 161,7 171,8 181,7 191,4 200,9 210,3

str. 32
25,0 -11,6 3,6 18,5 32,8 46,6 59,9 72,9 85,4 97,9 109,3 120,8 131,9 142,7 153,3 163,6 173,6 183,4 193,0 202,4 212,2