CCD - C 5 - Tinh Toan Trong Mang Dien

BÀI GIẢNG
CUNG CẤP ĐIỆN

Biên soạn: Phạm Khánh Tùng
Bộ môn Kỹ thuật điện – Khoa Sư phạm kỹ thuật
hnue.edu.vn\directory\tungpk
CHƯƠNG 5 : TÍNH TOÁN ĐIỆN TRONG MẠNG
1. SƠ ĐỒ THAY THẾ MẠNG ĐIỆN

1.1. Sơ đồ thay thế đường dây trên không và cáp
Để mô tả các quá trình năng lượng xảy ra lúc truyền tải người ta
thường hay sử dụng sơ đồ thay thế hình Π
Z - tổng trở đường dây: phản ánh tổn thất công suất tác dụng và
công suất phản kháng trên đường dây.
Y - tổng dẫn đường dây: phản ánh lượng năng lượng bị tổn thất dọc
theo tuyến dây bao gồm: lượng tổn thất rò qua sứ hoặc cách điện
và vầng quang điện
Z  R  jX ()
Y  G  jB (1/ )(S)
R, X, G, B – được gọi là thông số sơ đồ thay thế của mạng điện
Trong thực tế mạng điện thường được tính theo chiều dài đường
dây nên thông số mạng điện thường tính theo đơn vị cho 1 km
chiều dài: r0, x0, g0, b0 (Ω/km)
Z  R  jX  r0  jx 0 .l
Y  G  jB  g 0  jb 0 .l
a) Điện trở tác dụng

Điện trở trên một đơn vị chiều dài r0 có thể tra bảng tương ứng
với nhiệt độ tiêu chuẩn là 20oC.
Thực tế phải được hiệu chỉnh nếu nhiệt độ môi trường nơi lắp đặt
khác 20oC
r0 t  r0 1   (t  20)
α = 0,004 khi vật liệu làm dây là kim loại mầu

α = 0,0045 khi dây dẫn làm bằng thép
Giá trị r0 có thể tính theo vật liệu và kích cỡ dây

 1
r0  
F  .F
ρ (mm2.Ω/km) - điện trở suất
γ (m/Ω.mm2) - điện dẫn suất
Đối với dây dẫn bằng thép, giá trị r0 không chỉ phụ thuộc vào tiết
diện mà còn phụ thuộc vào dòng điện chạy trong dây, do đó không
thể tính được bằng các công thức cụ thể mà phải tra theo bảng hoặc
đường cong
b) Cảm kháng
Theo nguyên lý kỹ thuật điện thì điện kháng trên 1 đơn vị chiều dài
x0 - xác định 1 pha của đường dây tải điện 3 pha
 2D tb  4
x 0  . 4,6 log  0,5 10
 d 
ω = 2πf - tần số góc của dòng điện xoay chiều
μ - hệ số dẫn từ tương đối của vật liệu làm dây. Với kim
loại mầu : μ = 1
Điện kháng cho đơn vị chiều dài đường dây vật liệu là kim loại
màu
2D tb
x 0  0,144 log  0,016 ( / km )
d
Dtb (mm) - khoảng cách trung bình hình học giữa các dây pha
d (mm) - đường kính dây dẫn
Cách xác định khoảng cách trung bình hình học giữa các pha
Dtb
Dtb  3 D12D23D31
Một số trường hợp đặc biệt
D  3 D.D.D  D
D  3 D.D.2D  1,26D
Đối với dây dẫn làm bằng thép có độ dẫn từ μ >> 1 và biến thiên
theo cường độ từ trường μ = f(I), khi đó x0 gồm 2 thành phần và
được xác định:
x 0  x '0  x '0'
- Thành phần gây bởi hỗ cảm giữa các dây (điện kháng ngoài)
2D tb
x  0,144 log
'
0
d
- Thành phần liên quan đến tự cảm bên trong dây dẫn (điện kháng
trong)
x '0'  2 .f .0,5.10 4
c) Điện dẫn đường dây Y
Điện dẫn phản kháng của 1 km đường dây (phụ thuộc vào đường
kính dây, khoảng cách giữa các pha) xác định bằng biểu thức sau
7,58
b0  10  6
2D tb
log
d
Điện dẫn tác dụng G đặc trưng cho tổn thất vầng quang và dòng
điện rò, thực tế tổn thất này chỉ đáng kể với đường dây có điện áp
U ≥ 220 kV.
Do đo những đường dây U < 220kV có G = 0
d. Sơ đồ thay thế đường dây ở các cấp điện áp
- Đường dây siêu cao áp (U ≥ 220 kV)
Z = R + jX
G/2+jB/2 G/2+jB/2
- Đường dây cao áp (U ≤ 110 kV)
Z = R + jX
jB/2 jB/2
- Đường dây trung áp (U ≤ 35 kV)
Z = R + jX
- Đường dây hạ áp (U ≤ 1 kV)
Z=R
1.2. Sơ đồ thay thế máy biến áp
Khi làm việc máy biến áp gây ra những tổn thất sau:
+ Tổn thất do hiệu ứng Jun-Lenxơ, và từ thông rò qua cuộn sơ

cấp, thứ cấp
+ Tổn thất do dòng Phu-cô gây ra trong lõi thép…
+ Tổn thất trong dây quấn
Những tổn thất này được đặc trưng bằng những thông số lý tưởng
trong sơ đồ thay thế
a) Sơ đồ thay thế máy biến áp hai dây quấn
SB  S0
PFe  P0
Q Fe  Q 0
Z  Z1  Z  (r1  r )  j( x1  x )
'
2
'
2
'
2
 rBA  jx BA
Để xác định các thông số của sơ đồ thay thế ta dựa vào các thông
số cho trước của máy biến áp bao gồm:
+ ∆PCu hay ∆PN - tổn thất công suất tác dụng trên dây cuốn với mức
tải định mức, xác định qua thí nghiệm ngắn mạch.
+ ∆PFe hay ∆P0 - tổn thất công suất tác dụng trong lõi thép, còn gọi là
tổn thất không tải của máy biến áp xác định qua thí nghiệm không
tải.
+ uN% - điện áp ngắm mạch % so với Uđm
+ I0% - dòng không tải % so với Iđm

Xác định thông số tổng trở ngắn mạch máy biến áp
PN  3.I r 2
PN U đm
2
đm BA rBA  10 3
U đm
2
PN  3.I đm
2
U đm
2
rBA Sđm
2
uN I đm z BA
uN%  100  100
U đm U đm
3 3
Thực tế vì xBA >> rBA nên gần đúng có thể lấy xBA ≈ zBA
u N %U đm u N %U đm
2
x BA   10
3I đm 100 Sđm
+ Trường hợp máy biến áp có công suất nhỏ Sđm < 1000 kVA thì rBA
là đáng kể
2
u N %U đm u N %U đm
z BA   10
3Iđm100 Sđm
2 2
 u N %U 2
  PN U 2

x BA  z 2
BA r
2
BA   đm
10    đm
10 
3
 Sđm S 2
  đm 
+ Tính thông số không tải

Do ∆Q0 >>∆P0 I 0 %Sđm
Q 0  S0 
100
2. TỔN THẤT CÔNG SUẤT VÀ ĐIỆN NĂNG
2.1. Tổn thất công suất trên đường dây
a) Trường hợp có một phụ tải tập trung ở cuối đường dây
Phụ tải : S = P + jQ Z = R + jX
Đường dây : Z = R + jX
Điện áp : Uđm S = P + jQ
Tổn thất trên đường dây chính là công suất tiêu thị trên tổng trở z
Biểu thức:
2 2 2
 S   S   S 
S  P  jQ    Z    R  j.  X
 U đm   U đm   U đm 
P 2  Q2
P  2
R
U đm
P 2  Q2
Q  2
X
U đm
Đơn vị thường dùng:

P – kW; Q – kVAr; Uđm – kV; ΔP – W; ΔQ – VAr
a) Trường hợp có nhiều phụ tải tập trung
Z1 = R1 + jX1 Z2 = R2 + jX2
0 1 2
S1 = P1 + jQ1 S2 = P2 + jQ2
Công suất trên các đoạn

1-2: P12 = P2
0-1: P01 = P1 + P2
Q12 = Q2
Q01 = Q1 + Q2
S12 = P12 + jQ12
S01 = P01 +jQ01
Tổn thất trên mỗi đoạn được coi như trường hợp có một phụ tải
tập trung cuối đường dây
2 2 2
 S01   S01   S01 
S01  P01  jQ01    Z1    R1  j.  X1
 U đm   U đm   U đm 
2 2 2
 S12   S12   S12 
S12  P12  jQ12    Z2    R 2  j.  X 2
 U đm   U đm   U đm 
S  S01  S12
Tổng quát: 2
 Sij 
S     Z j
 U đm 
Pij2  Qij2
P   2
Rj
U đm
Pij2  Qij2
Q   2
Xj
U đm
c) Đường dây có phu tải phân bố đều
Để tính toán mạng này người ta giả thiết dòng điện biến thiên dọc
dây theo luật đường thẳng và dây dẫn có tiết diện không đổi
Tại điểm m nào đó của mạng, ta có dòng điện tại điểm đó là Im
lm
Im  I
l12
Gọi d∆P là tổn thất công suất trong vi phân chiều dài dl tại điểm m
dP  3.I 2m dr
2
 1m 
dP  3.I r dl  3 I  r0 dl
2
m 0
 l12 
Lấy tích phân cả hai vế

2
l12
 1m  l
3r0 I 2 2
12
P   3 I  r0 dl   2 l m dl l12r0 I 2  I 2 R 12
0  l12  0 l12
Ta thấy rằng ∆P đúng bằng 1/3 tổn thất công suất khi phụ tải I đặt
ở cuối đường dây (ΔP = 3.I2R12)
Nguyên tắc:
Để xác định tổn thất công suất trên đường dây có phụ tải phân bố
đều ta thường chuyển về sơ đồ phụ tải tập trung tương đương.
Trong đó phụ tải tập trung tương đương bằng tổng tất cả phụ tải và
được đặt ở khoảng cách tương đương bằng 1/3 khoảng cách của
sơ đồ thực tế
2.2. Tổn thất công suất trong máy biến áp
Khi máy biến áp làm việc, ngoài tổn thất công suất trên 2 dây quấn sơ
và thứ cấp, còn một lượng tổn thất nữa trong lõi thép của máy biến
áp.
Để tính toán thông thường người ta thường sử dụng sơ đồ thay thế Γ

Tổn thất công suất trên 2 dây quấn (tức trên tổng trở ZBA).
2 2
S  ''
S  ''
S N  PN  jQ N    rBA  j.


 x BA
U 
U
 2  2
Toàn bộ tổn thất công suất trong máy biến áp:
 S 
'' 2
  S 
'' 2

SBA  S0  S N  P0    rBA   j.Q 0  
 U 
 x BA 
  U     2 
 2
  
Trong thực tế người ta có thể xác định tổn thất công suất trên dây
quấn của máy biến áp bằng những thông số cho trước
  S 
'' 2
   S  
'' 2
SBA  P0  PN     j.Q 0  Q N 

 
 
 
  U 
     U  
 đm đm
2.2. Tổn thất điện năng
Tổn thất điện năng là đặc thù của tổn thất công suất, tuy nhiên
người ta chỉ quan tâm đến công suất tác dụng ∆P
+ Trong thời gian t phụ tải điện không thay đổi, thì công suất là hằng
số và tổn thất điện năng sẽ được tính:
∆A = ∆P.t
+ Khi phụ tải lại biến thiên, để xác định tổn thất điện năng ∆A phải lấy
tích phân hàm ∆P trong thời gian khảo sát.
t t
A   P.dt  3.R  I 2 ( t ).dt
o o
+ Vì phụ tải I(t) biến thiên không tuân theo một dạng hàm nào, do đó
không thể xác định được tổn thất điện năng theo công thức trên.
Để tính tổn thất điện năng người ta sử dụng hai hệ số kinh nghiệm
thời gian sử dụng công suất lớn nhất (Tmax) và thời gian chịu tổn thất
công suất lớn nhất (τ).
+ Trong trường hợp không có bảng tra hoặc đường cong chúng ta có
thể sử dụng công thức gần đúng để tính được τ theo Tmax như sau
  0,124  Tmax10  8760

4 2
a. Tổn thất điện năng trên đường dây
+ Với đường dây có nhiều phụ tải với cosφ và Tmax khá khác nhau
n
A   Pmax .i i
i 1
+ Khi cosφ và Tmax của phụ tải khác nhau ít có thể tính ∆A từ ∆Pmax
và τtb → từ cosφtb và Tmax.tb
cos tb   Si cos i
Tmax . tb 
 P T
max .i max .i
 Si P max .i
b. Tổn thất điện năng trong máy biến áp
Tổn thất điện năng trong máy biến áp tính tương tự như đối với
đường dây.
Tuy nhiên trong máy có 2 phần: tổn thất ∆P0 không thay đổi theo phụ
tải; ∆PCu - thay đổi theo phụ tải
+ Tổn thất điện năng trong trạm biến áp trong 1 năm (khi không
biết đồ thị phụ tải):
A  P0 8760  PCu . max

+ Nếu có đồ thị phụ tải theo

bậc thang, trong đó phụ tải
bằng hằng số tại mỗi đoạn ti.
n
A  P0 8760   PCu .i t i
i 1
+ Trường hợp trạm có nhiều máy vận hành song song, có tham
số giống nhau:
Khi không có đồ thị phụ tải:
A  n.P0 .8760  n.PCu . max
Khi biết đồ thị phụ tải
 S  2  Sn 
2

A  P0 (n1t1  ...  n n t n )  PN  1
 n1t1  ...    n n t n 
 n1Sđm   n nSđm  
Dạng tổng quát cho trạm có n máy:
2
n n
t i  Si 
A  P0  n i t i  PN   
i 1 i 1 n i  Sđm 
Ví dụ:
Hãy xác định tổn thất điện năng trong một năm của mạng phân phối
Uđm = 10 kV
S1 = 2 + j1 (MVA)
S2 = 1 + j0,5 9MVA)
Giải:
Vì là lưới phân phối nên ta có sơ đồ thay thế
+ Để tính được tổn thất điện năng của lưới. Trước tiên ta phải xác
định được ∆P.
+ Tra bảng: A-150 → r0 = 0,21 Ω/km
A-50 → r0 = 0,63 Ω/km
+ Tổn thất công suất trong mạng:

2 2
 S01   S12 
Pmax  P01  P12    R 01    R 12
 U đm   U đm 
S01  S1  S2  2  j1  1  j0,5  3  j1,5
S12  S2  1  j0,5
 32  1,52   12
 0,5 2

Pmax   2

0, 21.2.10 6
 
 2

0.63.1.10 6
 55,1(kW)
 10   10 
Cả 2 đoạn đều có cùng cosφ và Tmax = 2700h, tra bảng ta được τ =

1500 h
+ Tổn thất điện năng trong 1 năm:
A  Pmax .
 55,1.1500  82500 (kWh)
+ Điện năng các hộ nhận từ lưới trong một năm:
A  Pmax Tmax  (2000  1000).2700  8100000 (kWh)
+ Tổn thất điện năng tính theo %:
A 82500
A%  100  100  1,02
A 8100000
3. TỔN THẤT ĐIỆN ÁP TRONG MẠNG ĐIỆN
3.1. Tổn thất điện áp trên đường dây
a. Trường hợp có một phụ tải tập trung cuối đường dây
- Xác định tổn thất điện áp bằng phương pháp đồ thị.
- Giả thiết:
+ Biết U2, I2
+ Các thông số của đường dây Z = R + jX
Bằng phương pháp đồ thị ta có thể xác định được điện áp U1 ở đầu
nguồn, từ đó xác định được tổn thất điện áp trên đường dây
O
A
I2
B
+ Từ O dựng đoạn OA = U2 (tìm điểm A).
+ Từ O dựng I2
+ Từ A dựng các đoạn thẳng:
AB = I2R song song với I2
BC = I2X vuông góc với I2
∆UI2 = AC (điện áp rơi do dòng I2 gây trên Z)
OC – điện áp đầu đường dây U1
C
θ
O E
A F D
I2
B
Góc lệc pha giữa U1 và U2: θ

Hình chiếu của U1 và điểm B trên U2 tương ứng là D, E
Điểm F là giao điểm của AD và BC
Do góc θ rất nhỏ nên có thể coi OC – OA = AD
C
AE  AB. cos  I.R. cos
E φ
ED  BC.sin   I.X.sin 
φ φ D
F
A
AD  AE  ED  AB. cos  BC.sin  B

U p  I.R. cos  I.X.sin 
U 
1
P.R  Q.X  U% 
1
2
P.R  Q.X 
U đm 10 U đm
b. Trường hợp có nhiều phụ tải tập trung
+ Xét mạng phân phối cung cấp cho ba phụ tải tập trung
+ Công suất trên các đoạn
S01  S1  S2  S3  (p1  p 2  p 3 )  j(q1  q 2  q 3 )

S12  S2  S3  (p 2  p 3 )  j(q 2  q 3 )
S23  S3  p 3  jq 3
+ Tính ∆U theo công suất chạy trên các đoạn
U  U 01  U12  U 23
P01r01  Q01x 01 P12r12  Q12x12 P23r23  Q 23x 23
  
U đm U đm U đm
+ Tổng quát cho mạng có n phụ tải:
U 
 Pij rij   Q ij x ij
U đm
+ Tính ∆U theo công suất của từng phụ tải:
U  U 01  U 02  U 03
p1R1  q1X1 p 2 R 2  q 2 X 2 p3R 3  q 3X 3
  
U đm U đm U đm
Tổng quát cho mạng có n phụ tải:
U   pi R i   q i X i
U đm
U
 pi R i  q i X i 
1
U%  100 
U đm 10U đm
2
pi ; qi - phụ tải tác dụng và phản kháng (kW); (kVAr).

Ri ; Xi - điện trở và điện kháng từ phụ tải i về nguồn (Ω).
c. Trường hợp phụ tải phân bố đều
p0 - công suất phân bố đều trên 1 đơn vị chiều dài

Tại điểm x cách nguồn khoảng lx, trên vi phân chiều dài dl có một
lượng công suất là dp = p0dl
Công suất này gây ra trên đoạn lx một tổn thất điện áp
r0 l x dp r0 p 0 l x dl
dU  
U đm U đm
Tổn thất trên toàn bộ đoạn dây:
 l02
l 02 l 02 2 2
r0 p 0l x dl r0 p 0 l01
U12   dU   
l 01 l U đm
01
U đm 2
r0 p 0 l01  l02
 l01  l02 
U đm 2
p 0 (l 01  l 02 )  p 0 l12  P
l 01  l 02
 l '2 → 2’ chính là điểm giữa của đoạn 1-2
2
+ Sơ đồ thay thế tương đương :
+ Từ sơ đồ thay thế tương đương, tính tổn thất điện áp cho phụ tải
phân bố đều tương tự như đối với một phụ tải tập trung với , đặt
cách xa nguồn khoảng
1
l '2  l 01  l12
2
Ví dụ : Cho mạng điện phân phối như hình vẽ.

Dây dẫn trong mạng A-50; Dtb = 1 m; Uđm = 10 kV. Hãy xác
định ∆Umax
Sơ đồ mạng điện phân phối và sơ đồ thay thế

Tra bảng: A-50 → r0 = 0,63 Ω/km; x0 = 0,355 Ω/km
Z 01  0,63.3  j0,355.3  0,945  j0,522

1
2
Z12  Z13  0,63.4  j0,355.4  2,53  j1,42
Điểm 2 sẽ có ∆Umax (vì Z12 = Z13 nhưng S3 < S2 )
U max  U 01  U12

P1  P2  P3 R 01  Q1  Q 2  Q3 X 01 P2 R12  Q 2 X12

U đm U đm
4. TÍNH TOÁN MẠNG ĐIỆN KÍN
4.1. Khái niệm chung
- Để nâng cao độ tin cậy cung cấp điện người ta thường sử dụng
mạng điện kín, loại mạng điện ở đó mỗi hộ dùng điện được cung
cấp ít nhất từ 2 phía.
- Mạng điện kín đơn giản nhất là đường dây kép cấp điện cho một
phụ tải.
- Ngoài ra mạng điện kín có thể là mạng vòng do một nguồn cung
cấp hoặc mạch đường dây chính có 2 nguồn cung cấp
Đường dây mạch kép
Mạch vòng
Hai nguồn cung cấp

Ưu điểm:
- Tăng cường tính liên tục cung cấp điện, thường dùng cho các hộ phụ
tải loại 1.
- Trong vận hành bình thường tổn thất nhỏ hơn.
Nhược điểm:
- Khi sự cố, đứt một nhánh ở đầu nguồn, mạng trở thành hở, tổn thất
công suất và điện áp lớn, có thể vượt quá giá trị cho phép.
- Thực hiện bảo vệ cho mạng kín phức tạp hơn so với mạng hở.
- Tính toán mạng điện kín phúc tạp hơn mạng hở.
4.2. Xác định công suất trên các nhánh - Điểm phân công suất
Chỉ xét mạng điện kín đơn giản nhất (mạng chỉ có 1 mạch vòng hoặc
mạng đường dây chính có 2 nguồn cung cấp).
Trước hết phải xác định phân bố công suất trên các đoạn đường dây
của mạng kín.
Ta dùng phương pháp gần đúng với giả thiết sau:

- Bỏ qua tổn thất công suất trong các đoạn.
- Bỏ qua tổn thất điện áp, coi điện áp mọi điểm của mạch vòng bằng
điện áp định mức.
- Phụ tải tại các nút là phụ tải tính toán.
Mạng điện kín được cấp từ 2 nguồn độc lập:
S1; S2 - là phụ tải tính toán
Biết Z1 ; Z2 ; Z12 ; UA ; UB (UA ≠ UB)
Cần xác định công suất trên các nhánh SA1 ; SB2 ; S12 cùng chiều
của chúng trên sơ đồ
UA UB
Chiều của SA1 và SB2 là rõ ràng còn chiều S12 tạm qui ước
như trên hình.
Viết phương trình biểu diễn điện áp rơi từ nguồn A đến B

(theo định luật Kirchoff 2, với chiều giả thiết)
 
U A  U B  3I A1 Z1  I12 Z12  I B2 Z 2 
Thay dòng điện nhánh bằng các dòng phụ tải I1 ; I2
I12  I A1  I1
I B2  I 2  I12  I 2  I1  I A1
Thay vào phương trình
 
U A  U B  3 I A1 Z1  I A1  I1 Z12  I 2  I1  I A1 Z 2 
 3I A1 Z1  Z 2  Z12   I1 Z12  Z 2   I 2 Z 2 
Z   Z1  Z 2  Z12
Đặt :
Z1B  Z12  Z 2
Z2B  Z2
 
U A  U B  3I A1 Z  I1 Z1B  I 2 Z 2 B 
I1Z1B  I 2 Z 2 B U A  U B
I A1  
Z 3Z
+ Thành phần chủ yếu phụ thuộc vào phụ tải 1 và 2 cùng tổng trở
trong mạch.
+ Thành phần thứ 2 gọi là thành phần dòng điện cân bằng chỉ phụ
thuộc vào độ lệch điện áp giữa A và B (UA - UB) và tổng trở của mạch,
mà không phụ thuộc vào phụ tải
Dòng điện từ một nguồn đến phụ tải
I1Z1B  I 2 Z 2 B U A  U B
I A1  
Z 3Z
Dòng trên đoạn A - 1 gồm có 2 thành phần:
+ Thành phần chủ yếu phụ thuộc vào phụ tải 1 và 2 cùng tổng trở
trong mạch.
+ Thành phần thứ 2 gọi là thành phần dòng điện cân bằng chỉ phụ
thuộc vào độ lệch điện áp giữa A và B (UA - UB) và tổng trở của
mạch.
+ Mạng điện xí nghiệp, địa phương thường có các điện áp 2 nguồn

bằng nhau UA = UB:
I1 Z1B  I 2 Z 2 B
I A1 
Z
Qui tắc xác định dòng điện đi từ nguồn: “Lấy tích các dòng điện
phụ tải với cánh tay đòn (tính bằng tổng trở ZiB từ phụ tải tương
ứng đến nguồn bên kia) và chia cho tổng trở giữa hai nguồn”
I 2 Z 2 A  I1 Z1A
+ Tương tự với nguồn B: I B2 
Z
Với Z1A  Z1 Z 2A  Z1  Z12
+ Phụ tải thường ở dạng công suất: P1  jQ1 ; P2  jQ 2
S1 Z1B  S2 Z 2 B
SA1 
Z
+ Tổng quát cho mạng kín có n phụ tải

n
 Si ZiB
SA1  i 1
Z
+ Sau khi xác định được công suất đi ra từ 2 nguồn A; B là SA1 và

SB2 có thể tìm được công suất trên các nhánh.
Chiều của S12 (trên hình vẽ) là giả thiết
S12  SA1  S1
+ Nếu S12 tính ra có trị số dương nghĩa là chiều chọn trên hình vẽ
là đúng với chiều thực.
+ Còn ngược lại (nếu S12 mang dấu âm) thì S12 có chiều ngược lại
với chiều đã chọn
+ Điểm phân công suất:
Sau khi xác định được chiều thực và trị số của của công suất trên
các nhánh ta xác định được điểm phân công suất, nơi công suất đến
từ 2 nguồn.
Trong mạch điện bao gồm hai loại công suất tác dụng P và công
suất phản kháng Q, do đó điểm phân công suất trong mạng điện kín
có thể là duy nhất hoặc cũng có thể là riêng rẽ.
Điểm phân công suất tác dụng (ký hiệu là ▼)
Điểm phân công suất phản kháng (ký hiệu là )

+ Sau khi xác định được điểm phân công suất trong mạng kín có thể
tách thành 2 mạng hở và việc tính toán sẽ được tiến hành thuận lợi
hơn
4.3. Các trường hợp riêng về phân bố công suất trong mạng
điện kín
+ Mạng điện kín chỉ kể đến điện trở tác dụng (x0 = 0)
Các mạng có tiết diện dây nhỏ, điện áp thấp, mạng cáp dưới 10 kV
SA1  PA1  jQ A1 
P1  jQ 1 R 1B  P2  jQ 2 R 2 B
Z
P1R 1B  P2 R 2 B
PA1 
Z
Q1R 1B  Q 2 R 2 B
Q A1 
Z
+ Mạng đồng nhất: ở các nhánh đều có tỷ số x0/r0 = const
 x0   x0 
ZiB  (r0  jx 0 )L iB  1  j r0 L iB  1  j R iB
 r0   r0 
n  x0  n  x0  n
Z    ZiB   1  j r0 L iB  1  j r0  L iB
i 1 i 1  r0   r0  i 1
 x0   x0 
 1  j r0 L   1  j R 
 r0   r0 
n n
S Z i iB S R i iB Công suất phân bố theo điện trở

SA1  i 1
 i 1
Z R tác dụng của mạng

+ Mạng có cùng tiết diện: r0 = const, x0 = const

n n n
 Si ZiB  Si r0  jx 0 L iB  Si LiB
SA1  i 1  i 1  i 1
Z r0  jx 0 L  L
Công suất phân bố theo chiều

dài từng đoạn
Ví dụ: Nguồn A cấp điện cho 2 phụ tải S1 ; S2 theo mạng kín toàn bộ
đường dây là AC-120 ; dây dẫn bố trí trên mặt phẳng ngang, Dtb =
3,5 m; Uđm = 35 kV. Hãy xác định điểm phân công suất
Giải: Vì mạng đồng nhất (cùng tiết diện)
Công suất trên nhánh A-1:
P1L12 A  P2 L 2 A 10(4  8)  11.8

PA1    10,4(MW )
L 8 48
Q1L12 A  Q 2 L 2 A  10(4  8)  4.8

Q A1    7,6(MVAr )
L 848
SA1  PA1  jQ A1  10,4  j7,6(MVA )

Công suất nhánh A-2:
P2 R 21A  P1R 1A 11(4  8)  10.8

PA 2    10,6(MW )
L 848
Q 2 L 21A  Q1L1A  4(4  8)  10.8

QA2    6,4(MVAr )
L 848
SA 2  PA 2  jQ A 2  10,6  j6,4(MVA )
+ Công suất trên nhánh 1-2: S12 với chiều giả thiết
S12 = SA1 - S1 = 10,4 - j7,6 – (10 - j10) = 0,4 + j 2,4
Như vậy trên đoạn 1- 2 ta có P12 đi từ điểm 1 → 2, còn Q12 từ

điểm 2 → 1
Vậy ta có 2 điểm phân công suất:
- Điểm 2 là điểm phân công suất tác dụng ▼
- Điểm 1 là điểm phân công suất phản kháng 

4.4. Xác định tổn thất điện áp trong mạng điện kín
a. Trường hợp vận hành bình thường
- Xác định công suất trên các nhánh.
- Xác định điểm phân công suất.
- Trường hợp điểm phân công suất là duy nhất cho P và Q thì điểm
đó có điện áp thấp nhất trong mạng.
- Nếu điện áp ở hai nguồn bằng nhau (UA = UB) thì ∆Umax tính bằng
tổn thất điện áp từ điểm A đến điểm phân công suất
- Trường hợp điểm phân công suất tác dụng và phản kháng không
trùng nhau, như vậy chưa rõ điểm nào sẽ có điện áp thấp hơn, lúc
này phải tính ∆U từ nguồn đến cả 2 điểm, sau đó so sánh rồi chọn
được điểm có ∆U lớn hơn.
Để minh họa cho trường hợp này ta xét ví dụ 1 ở phần trên, điểm
phân công suất tác dụng (1) và điểm phân công suất phản kháng (2)
là khác nhau. Như vậy cần xác định ∆Umax lúc bình thường:
Tra bảng AC-120 ta có r0 = 0,27 Ω/km và x0 = 0,4 Ω/km . Vì mạng có

2 điểm phân công suất nên ta phải tính tổn thất điện áp từ nguồn đến
cả 2 điểm
PA1R A1  Q A1X A1 10,4.0,27.8  7,6.0,4.8

U A1    1,345(kV)
U đm 35
PA 2 R A 2  Q A 2 X A 2 10,6.0,27.8  6,4.0,4.8
U A 2    1,245(kV)
U đm 35
Vậy ∆Umax = 1,345 kV và điểm có điện

áp thất nhất là điểm 1.
b. Trường hợp sự cố
Trong mạng điện kín ngoài ∆Umax lúc vận hành bình thường còn phải
xác định ∆Umax lúc sự cố.
Thường là trường hợp đứt dây trong mạng điện kín, lúc đó mạng trở
thành hở, phụ tải lớn nhất phải cấp điện từ một nguồn, do đó phải xét
sự cố trên đoạn nào nguy hiểm nhất.
- Khi đứt đoạn A-1: (đang vận hành với phụ tải lớn nhất lúc đó lưới
trở thành hở)
PA 2 R A 2  Q A 2 X A 2 P21R 21  Q 21X 21
U A1  
U đm U đm
21.0,27.8  14.0,4.8 10.0,20.4  10.0,4.4
   3,35(kV)
35 35
- Khi đứt đoạn A-2: mạng có dạng
PA1R A1  Q A1X A1 P12 R 12  Q12 X12

U A 2  
U đm U đm
21.0,27.8  14.0,4.8 11.0,27.4  4.0,4.4
   3,1(kV)
35 35
Vậy ΔUmax sự cố = 3,35 (kV)

c) Trường hợp mạng có rẽ nhánh
+ Xác định phân bố công suất

lúc bình thường (tìm SA1; SA2;
S12 và S23).
+ Trong khi tính toán nhập S3

vào nút 2.
+ Xác định điểm phân công suất

ở đây có thể là điểm 1 hoặc 2
hoặc cả 2.
+ Nếu điểm 2 là điểm phân công suất thì tính từ A → 2 → 3 sẽ có

∆Umax.
+ Nếu điểm 1 là điểm phân công suất thì tính ∆UA1 và ∆UA23 rồi so
sánh.
+ Trường hợp sự cố: Giả sử đứt đoạn A-2 lúc đó ∆Umax sự cố =

∆UA123 , điều này cũng vẫn chưa khẳng định được đó là tổn thất
điện áp lớn nhất khi sự cố, vì điều đó có thể thấy được khi chúng ta
giả thiết đứt đoạn A-1 lúc đó tổn thất điện áp lớn nhất sẽ phải được
so sánh giữa ∆UA21 và ∆UA23 mới có thể khẳng định được

CCD - C 5 - Tinh Toan Trong Mang Dien

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CCD - C 5 - Tinh Toan Trong Mang Dien

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BÀI GIẢNG

CUNG CẤP ĐIỆN

1. SƠ ĐỒ THAY THẾ MẠNG ĐIỆN

a) Điện trở tác dụng

α = 0,004 khi vật liệu làm dây là kim loại mầu

Giá trị r0 có thể tính theo vật liệu và kích cỡ dây

ω = 2πf - tần số góc của dòng điện xoay chiều

Một số trường hợp đặc biệt

c) Điện dẫn đường dây Y

d. Sơ đồ thay thế đường dây ở các cấp điện áp

- Đường dây siêu cao áp (U ≥ 220 kV)

- Đường dây cao áp (U ≤ 110 kV)

- Đường dây trung áp (U ≤ 35 kV)

- Đường dây hạ áp (U ≤ 1 kV)

1.2. Sơ đồ thay thế máy biến áp

+ Tổn thất do hiệu ứng Jun-Lenxơ, và từ thông rò qua cuộn sơ

+ Tổn thất do dòng Phu-cô gây ra trong lõi thép…

+ Tổn thất trong dây quấn

a) Sơ đồ thay thế máy biến áp hai dây quấn

+ uN% - điện áp ngắm mạch % so với Uđm

+ I0% - dòng không tải % so với Iđm

Xác định thông số tổng trở ngắn mạch máy biến áp

+ Tính thông số không tải

2. TỔN THẤT CÔNG SUẤT VÀ ĐIỆN NĂNG

2.1. Tổn thất công suất trên đường dây

Đơn vị thường dùng:

a) Trường hợp có nhiều phụ tải tập trung

Công suất trên các đoạn

c) Đường dây có phu tải phân bố đều

Tại điểm m nào đó của mạng, ta có dòng điện tại điểm đó là Im

Lấy tích phân cả hai vế

2.2. Tổn thất công suất trong máy biến áp

Để tính toán thông thường người ta thường sử dụng sơ đồ thay thế Γ

S N  PN  jQ N    rBA  j.

SBA  P0  PN     j.Q 0  Q N 

2.2. Tổn thất điện năng

  0,124  Tmax10  8760

a. Tổn thất điện năng trên đường dây

b. Tổn thất điện năng trong máy biến áp

A  P0 8760  PCu . max

+ Nếu có đồ thị phụ tải theo

A  n.P0 .8760  n.PCu . max

Khi biết đồ thị phụ tải

Dạng tổng quát cho trạm có n máy:

+ Tra bảng: A-150 → r0 = 0,21 Ω/km

A-50 → r0 = 0,63 Ω/km

+ Tổn thất công suất trong mạng:

Cả 2 đoạn đều có cùng cosφ và Tmax = 2700h, tra bảng ta được τ =

+ Tổn thất điện năng trong 1 năm:

+ Điện năng các hộ nhận từ lưới trong một năm:

A  Pmax Tmax  (2000  1000).2700  8100000 (kWh)

+ Tổn thất điện năng tính theo %:

3. TỔN THẤT ĐIỆN ÁP TRONG MẠNG ĐIỆN

3.1. Tổn thất điện áp trên đường dây

- Xác định tổn thất điện áp bằng phương pháp đồ thị.

+ Các thông số của đường dây Z = R + jX

Góc lệc pha giữa U1 và U2: θ

AD  AE  ED  AB. cos  BC.sin  B

b. Trường hợp có nhiều phụ tải tập trung

+ Công suất trên các đoạn

S01  S1  S2  S3  (p1  p 2  p 3 )  j(q1  q 2  q 3 )

+ Tính ∆U theo công suất chạy trên các đoạn

+ Tính ∆U theo công suất của từng phụ tải: