ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ΢ ΠΑΠΑΓΙΑΜΑΝΣΗ΢

ΑΠΑΝΣΑ
ΣΟΜΟ΢ ΣΡΙΣΟ΢
ΚΡΙΣΙΚΗ ΔΚΓΟ΢Η
Ν. Γ. ΣΡΙΑΝΣΑΦΤΛΛΟΠΟΤΛΟ΢
ΔΚΓΟ΢ΔΙ΢ ΓΟΜΟ΢
ΑΘΗΝΑ 1984
΢ει. 623-631

ΤΑ ΔΥΟ ΚΟΥΤΣΟΥΡΑ

Ὤ, πόζαο ἀλακλήζεηο ηνῦ παιαηνῦ θαηξνῦ ηξέθεη ηὸ πακπάιαηνλ ἐθεῖλν ζπηηάθη,

ζρεδὸλ ἰζόγεηνλ κὲ ηὰ δύν θειιηά ηνπ, ἔλζελ θαὶ ἔλζελ, κὲ ηὸλ δηάδξνκόλ ηνπ εἰο ηὸ
κέζνλ, ηὸλ ἔρνληα ὡο δάπεδνλ ηὸ ρ῵κα ηῆο γῆο, κὲ ηὸλ ζθνηεηλόλ ηνπ ζάιακνλ
παξακέζα, ηὸλ ζεκειησκέλνλ θαηὰ ηὸ πιεῖζηνλ ἐπάλσ εἰο ξηδηκαίνπο βξάρνπο, θαὶ
὏πεξάλσ ηῆο ζηέγεο ηνῦ ὁπνίνπ ππξγνῦληαη ηὰ Κνηξώληα, ὁ θαηὸο πεηξόινθνο, ὁ
ἀλέρσλ ηὴλ θνξπθὴλ ὏ςειά, θαὶ ἐπηζηεθόκελνο ἀπὸ ηὸλ λαΐζθνλ ηνῦ Ἁγ. Νηθνιάνπ,
ηνῦ ὁπνίνπ ἡ θαλδήια θέγγεη ὅιελ ηὴλ λύθηα ὡο παξήγνξνο ππξζὸο εἰο ηνὺο
εἰζπιένληαο λαπηηθνύο· εἰο ηὰο ἐζνρὰο δὲ η῵λ βξάρσλ θσιεύνπζη ρίιηαη γιαῦθεο θαὶ
ἄιια ζξελῳδνῦληα λπθηεξηλὰ ὄξλεα.

Δἰο ηὰ βάζε ηνῦ θεπζκ῵λνο ἐθείλνπ ἐθνπίαδε ηὸ πάιαη ὁ καζηξν-΢ηέξγηνο ὁ Μπεθηόο,

πειεθ῵λ θαὶ ξνθαλίδσλ ηὰ ζηξαβόμπια*, ηὴλ θαξίλαλ θαὶ ηὰ καδέξηα η῵λ ιέκβσλ,
θαὶ κανπλ῵λ, θαὶ ἀθαηίσλ, ὅζα ἐζθάξσλελ εἶηα ἔμσ εἰο ηὸ ὕπαηζξνλ, ἔκπξνζζελ ηῆο
κηθξᾶο νἰθίαο, ἐξγαδόκελνο ἀλελδόησο α὎ηὸο θαὶ νἱ δύν κεγαιύηεξνη πἱνί ηνπ, ὁ
Ἀιέμεο θαὶ ὁ Γ῵γνο.

Ἔκπξνζζελ ηῆο ἔμσ ζύξαο ἦην θηηζκέλε πιαηεῖα πεδνύια, θαὶ δίπια εἰο α὎ηὴλ
βξάρνο βαζύξξηδνο ἀλήξρεην ἕσο ηὸ παξαζπξάθη ηῆο νἰθίαο, δεμηὰ πξὸο λόηνλ, εἰο ηὸ
θειιίνλ ηὸ ὁπνῖνλ θαηεῖρελ ἡ νἰθνγέλεηα. Ἀξηζηεξά, εἰο ηὸ ἄιιν ἀπεξηπνίεηνλ
θειιίνλ, ηὸ ὏γξὸλ θαὶ ζθνηεηλόλ, θαὶ ἐκπεηαζκέλνλ κὲ ἱζηνὺο ἀξάρλεο, θαὶ
πεπιεζπζκέλνλ ἀπὸ βιαηνῦδεο*, θαὶ ζαξαληαπνδαξνῦζεο θαὶ ἄιια δῳύθηα,
ἐζηεγάδεην ἡ γξηα-Μπεθηνΐλα, πξῴελ θαινπκέλε Μεξθιίλα, ἡ κάλλα ηνῦ καζηξν-
΢ηέξγηνπ.

Ἡ γξαῖα ηὸλ πεξηζζόηεξνλ θαηξὸλ ἐθάζεην θαὶ ἡιηάδεην ἔμσ, εἰο ηὴλ πεδνύιαλ, πξὸ
ηῆο ζύξαο, ὏πνθάησ εἰο ηὴλ κεγάιελ κνξέαλ, ἢ ζπθακηληάλ, ηὴλ ἱζηακέλελ ἀθόκε πξό
ηηλσλ ἐη῵λ ἐπὶ ηνῦ θνξκνῦ ηεο, θαὶ ἥηηο θαηέπεζε ηώξα ηειεπηαῖνλ ὅπσο ζὰ ἴδσκελ.
Καζεκέλε ἐθξάηεη ηὴλ ξάβδνλ ηεο, ζιηβεξὰ θαὶ κνλόηνλνο, θαὶ δὲλ ἔπαπε λὰ βνγγᾷ
θαὶ λὰ ζηελάδῃ. Ὤ, ηὸ βνγγεηόλ ηεο ἐθεῖλν! Ὡο θαίλεηαη, ὁ Θεὸο ηὴλ εἶρε
ζπιαγρληζζῆ, θαὶ ηὸ ηειεπηαῖνλ ἐθεῖλν ςπρνκαρεηὸλ ηὸ ἄθεπθηνλ δη᾽ ὅινπο (ὤ! θεῦ!)
ἠξαηώζε, ηξόπνλ ηηλά, θαὶ δηελεκήζε δη᾽ α὎ηὴλ εἰο δηάζηεκα δέθα ρξόλσλ θαὶ πιένλ,
θξίκαζηλ νἷο νἶδε Κύξηνο!

Ὤ! ηὸ βνγγεηὸλ ἐθεῖλν ηῆο γξαίαο ἤξρηδελ ἢ κᾶιινλ ἀλεγελλᾶην δηαξθ῵ο ἀλὰ πᾶζαλ
πξσίαλ, θ᾽ ἔπαπελ, ἢ κᾶιινλ δὲλ ἔπαπε, πξὸο ὄξζξνλ βαζύλ! Ἀιιὰ δὲλ εἶρε πάληνηε
ηὴλ α὎ηὴλ ἔληαζηλ.

΢πλήζσο, θαζὼο ἐθάζεην ἡ γξαῖα λὰ ιηάδεηαη ἐπὶ ηῆο πεδνύιαο, ἢ λὰ ζθηάδεηαη ὏πὸ
ηὴλ κνξέαλ, θαηὰ ηὴλ ὥξαλ ηνῦ ἔηνπο, ηὸ βνγγεηόλ ηεο ηνῦην ἐπεηείλεην ἅκα ἔβιεπε
δηαβάηελ, ἄλδξα ἢ γπλαῖθα, νἰθεῖνλ ἢ μέλνλ, ἀπὸ πελῆληα βεκάησλ, λὰ πιεζηάδῃ.
Σόηε ὁ γνγγπζκόο ηεο πξνζειάκβαλε ζθνδξόηεηα ηξηπιαζίαλ θαὶ ππθλόηεηα. Καὶ ἄλ,
κεηὰ ηὸλ ραηξεηηζκόλ, ὁ παξνδίηεο εἶρε πεξηέξγεηαλ λὰ ζηαζῇ δηὰ λὰ ἐξσηήζῃ ηὴλ
γξαῖαλ ἢ ὅηαλ ζπλεζέζηεξνλ α὎ηὴ ηνῦ ἀπέηεηλε ηὸλ ιόγνλ, θἂλ ἦην γλώξηκνο θἂλ
μέλνο, ηόηε ἡ γεξόληηζζα ἤξρηδε λὰ ἐθηξαγῳδῇ ηὰ θαζ᾽ ἑαπηήλ.

― Ξελάθ᾽ εἶζαη, γπηόθα κ᾽; ἠξώηα ἂλ ἔβιεπέ ηηλα λεώηεξνλ, ἔζησ θ᾽ ἐληόπηνλ, ηὸλ
ὁπνῖνλ δπζθόισο ἀλεγλώξηδε. Ἄρ! δὲλ μέξεηο ηί ηξαβ῵.

― Σί ἔρεηο, καλλνύ1; ἠξώηα ὁ δηαβάηεο.

― Σί λά ᾽ρσ, παηδί κνπ; Νά, θαλεὶο δὲλ κνῦ θηαίεη. Α὎ηὸ ηὸ θνπλέην*, ἡ λύθε κνπ…

΢πλήζσο ἡ Μεξθιίλα ἔιεγελ ὅηη ὅινο ὁ θόζκνο ηῆο πηαίεη· πξ῵ηνλ, ὁ πἱόο ηεο, ἡ
λύθε ηεο, η᾽ ἀγγόληα ηεο, εἶηα νἱ ἀλεςηάδεο, νἱ γλώξηκνη, νἱ γεηηόληζζεο, θηι. Ἀιιὰ
πάιηλ εὕξηζθελ ἐιαθξπληηθὰο πεξηζηάζεηο δη᾽ ὅινπο ηνὺο ἄιινπο, θαὶ κόλνλ θαηὰ ηῆο
λύκθεο ηεο ἐμέθεξε ηὴλ θαηαδίθελ ἀλέθθιεηνλ.

― Κεῖλνο ὁ πξνθνκκέλνο, ὁ γπηόο κνπ… ηὰ παηδηά ηνπ… δὲλ βαζηάεη ἡ ςπρή κνπ λὰ
ηνὺο βιαζηεκήζσ…

Δἶλαη ἀιεζὲο ὅηη ηνὺο ἐβιαζθήκεη, θαὶ ζπρλὰ κάιηζηα, ἀιιὰ ηώξα ἐθηινηηκεῖην λὰ
θαλῇ ε὎πξόζσπνο πξὸο ηὸλ δηαβάηελ.

― Κεῖλν ηὸ γπθηνθόληζκα, ηὸ θνπλέην, ηὸ μόγαλν… θεῖλν ηὸ ἀλείδεν*, ηὸ μσζηθό,

παηδάθη κνπ… ηὸλ ἔθακε ηὸ γπηό κνπ κπὲ θὶ ὄ… Ἄθνπζ᾽ ἐκέλα πνὺ ζ᾽ ιέσ… ηὸλ
ἔθακε κπὲ θὶ ὄ!

Μὲ ηὸ λὰ ἐπαλαιέγῃ ἐπηκόλσο ηνῦην ἡ γξαῖα Μεξθιίλα, παξεῖρελ εἰο πνιινὺο ηὴλ

὏πόλνηαλ ὅηη θαὶ α὎ηὴ πνιὺ θαιὰ ἐγλώξηδε π῵ο κεξηθαὶ γπλαῖθεο ἤμεπξαλ λὰ θάκλνπλ
ηνὺο ἄλδξαο ησλ κπὲ θὶ ὄ (δει. ἀξλάθηα θαὶ πξνβαηάθηα). Καὶ πάιηλ ἀλζξσπηλώηεξαη
ἦζαλ, ἐλ ζπγθξίζεη πξὸο ηὴλ κπζνινγνπκέλελ Κίξθελ!

἖πεηδὴ ὅκσο ηὸ πνιπέιεγελ α὎ηὸ ηὸ πξᾶγκα ἡ γεξόληηζζα, θαηήληεζε κὲ ηὸλ θαηξὸλ

λ᾽ ἀιιάμῃ ὁ θόζκνο η᾽ ὄλνκα ηνῦ πἱνῦ ηεο, θαὶ λὰ ὀλνκάζῃ ἐθεῖλνλ «ὁ καζηξν-
Μπεθηόο», θαὶ α὎ηὴλ ἡ «γξηα-Μπεθηνΐλα».

Σὸ βέβαηνλ εἶλαη ὅηη δὲλ ἐθαινπεξλνῦζε θαὶ ηόζνλ πνιὺ ἡ δύζηελνο γξαῖα, κέζα εἰο
ἐθεῖλν ηὸ θαηλσκέλνλ ζπήιαηνλ, ηὸ ζπρλαδόκελνλ ἀπὸ λπθηεξίδαο θαὶ γεκᾶηνλ ἀπὸ
βιαηνῦδεο θαὶ θαλζαξίδαο θαὶ ἀξάρλαο. Ἀιιὰ θαὶ θαιύηεξα ἐὰλ ηπρὸλ ἐπεξλνῦζε,
θξνλ῵ ὅηη πνηὲ δὲλ ζὰ ἦην ε὎ραξηζηεκέλε. Ἦηνλ ἀπὸ ἐθείλνπο ηνὺο ἀλζξώπνπο θαὶ
κάιηζηα ἀπ᾽ ἐθείλαο ηὰο γπλαῖθαο, αἱ ὁπνῖαη πνηὲ δὲλ ε὎ραξηζηνῦληαη.

Δἰο ηνῦην ηείλεη θαὶ ηνηνῦην πεξίπνπ εἶλαη ηὸ πξ῵ηνλ αἴζζεκα, ἡ πξώηε ἔλλνηα ηνῦ
θαθνῦ, ηὸ ὁπνῖνλ ἔζπεηξελ ὁ δηάβνινο ιίαλ πξσίκσο εἰο ηὸλ θόζκνλ. Καὶ ἰδνὺ δηαηί
ἠξώηα ὁ γεσξγὸο ἐθεῖλνο ηῆο Παξαβνιῆο: «Κύξηε, ν὎ρὶ θαιὸλ ζπέξκα ἔζπεηξαο;
πόζελ νὖλ ἔρεη δηδάληα;»

Γηὰ ηνὺο ἄλδξαο, ηνῦην ηὸ αἴζζεκα θαιεῖηαη, εἰο ηὰο ἡκέξαο καο, κὲ μεληθὸλ ὄλνκα,
«κηδέξηα»· δηὰ ηὰο γπλαῖθαο, θαὶ πξῴελ θαὶ λῦλ, πξνζιακβάλεη ηξαγηθσηέξαο
δηαζηάζεηο, θαὶ ὀλνκάδεηαη «ζηξηγιηά». Ὤ! πόζαο ηῶ ὄληη εἶδα ηνηαύηαο γπλαῖθαο εἰο
ηὴλ δσήλ κνπ!

Κἄλ ηε ε὎ηέιεηαλ θαὶ ζθαηόηεηα, θἄλ ηε ἀπαηζηόηεηα θαὶ ηαιαηπσξίαλ, ὅπσο ἂλ ηὸ

ὀλνκάζῃ ηηο, ηὸ αἴζζεκα ηνῦην ἐζπάξε εἰο ηὰ ζηέξλα ηῆο ἀλζξσπόηεηνο, ε὎ζὺο κεηὰ
ηὴλ πξώηελ κεξηθὴλ ἀλαζθόπεζηλ, θαὶ ηὰο δεπηέξαο παλζόθνπο θξνληίδαο, δη᾽ ὧλ
ἐηειεηνπνίεζελ ὁ Γεκηνπξγὸο πάληα ὅζα ἐπνίεζε.

Γηόηη ηὸ πξ῵ηνλ, ἐπὶ ἑλὸο ἑθάζηνπ η῵λ ἔξγσλ ηνπ, ἔξξηςελ ἀιάλζαζηνλ ηὸ βιέκκα,
«θαὶ εἶδελ ὁ Θεὸο ὅηη θαιόλ», εἶηα ηειεπηαῖνλ, ἐθ᾽ ὅισλ ὁκνῦ η῵λ ἔξγσλ ηνπ· «θαὶ
εἶδελ ὁ Θεὸο πάληα ὅζα ἐπνίεζε, θαὶ ἦζαλ θαιὰ ιίαλ».

Δ὎ζὺο ηόηε ἐμῆιζε ζξαζὺο ὁ ἐρζξόο, θ᾽ ἐηόικεζε λὰ εἴπῃ ὅηη δὲλ εἶλαη θαιά, ηὰ ἔξγα
ηνῦ Θενῦ.

Καὶ δὲλ ἀθνύνκελ ἀθόκε πνιινύο, θαὶ εἰο ηὰο ὁδνὺο θαὶ εἰο ηὴλ ἀγνξὰλ θαὶ εἰο ηὰ
θαπειεῖα, ζνβαξεπνκέλνπο θαὶ ζπνπδάδνληαο, λ᾽ ἀπνθαίλσληαη ὅηη δὲλ εἶλαη θαιὸο ὁ
θόζκνο ηνῦ Θενῦ, ἢ ὅηη «δὲλ ηὸλ ἐθαηάθεξε θαιὰ» ὁ Γεκηνπξγὸο ηὸλ θόζκνλ; Πόζελ
ἀληινῦζη ηὰ ἐπηρεηξήκαηα; Πνῦ ε὏ξίζθνπζη ηὴλ ὕιελ δηὰ ηὸλ ζπιινγηζκόλ; Ἀπὸ πνίαο
θξίζεηο, ἀπὸ πνίαο πξνηάζεηο ζπλάγνπζη ηὸ ζπκπέξαζκα; Σί ἄιιν εἶλαη ἡ θξίζηο εἰκὴ
ζύγθξηζηο; Μεηαμὺ δύν ἢ πιεηνηέξσλ παξαπιεζίσλ ὄλησλ ἢ πξαγκάησλ ζπγθξίλεη ηηο
θαὶ θξίλεη πνῖνλ δηαθέξεη. Ἀιι᾽ ὏πάξρεη ἐδ῵ ὅξνο ζπγθξίζεσο; Δἴδνκελ ἤδε ἄιινλ
θόζκνλ κὲ ηὸλ ὁπνῖνλ λὰ ζπγθξίλσκελ ηὸλ παξόληα;

Ἀθαηάιεπηνλ εἶλαη, ἂλ ἔθακελ ὅισο ἀθῃξεκέλαο ἐλλνίαο ὁ Γεκηνπξγόο, ἢ πόζελ

αὗηαη ἐγελλήζεζαλ. Δἶλαη κόλνλ βέβαηνλ ὅηη ἔπιαζελ ἕλα ὁξαηὸλ θόζκνλ, ὅπσο ζὰ
ἔπιαζζε, θαὶ ἠδύλαην λὰ πιάζῃ θαὶ δύλαηαη εἰο ηνὺο αἰ῵λαο λὰ πιάηηῃ, πνιινὺο
ἄιινπο, θαὶ ὁξαηνὺο θαὶ ἀνξάηνπο. Κ᾽ ἐβεβαίσζελ Α὎ηὸο ὅηη ηὸ ἔξγνλ ηνπ εἶλαη
ὡξαῖνλ, θαὶ πᾶο ινγηθὸο ἄλζξσπνο ζπλνκνινγεῖ. «Ἰδνὺ θαιὰ ιίαλ», αὕηε ὏πῆξμελ ἡ
πξώηε κεηὰ ηὴλ θνζκνγνλίαλ ἀθῃξεκέλε ἔλλνηα, ὅπσο θαὶ ἡ πξώηε ζεηηθὴ ἰδέα.
Ἔπεηηα ζξαζύλεηαη ὁ παξαινγηζκὸο θαὶ ιέγεη: «Γὲλ εἶλαη, ὄρη, θαιὸο ὁ θόζκνο».

Αὕηε ὏πῆξμελ ἡ δεπηέξα ἀθῃξεκέλε ἔλλνηα θαὶ ἡ πξώηε ἀξλεηηθὴ ἰδέα, θαὶ ἐληεῦζελ
ἐγελλήζε ἡ θαθία ― ἥηηο ν὎δὲλ ἄιιν εἶλαη ἢ ἄλνηα, ἂλ δὲλ εἶλαη α὎ηὸ ηὸ δειεηήξηνλ
ηνῦ Ὄθεσο· θαὶ ἐλ θεθαιαίῳ, εἶλαη ὁ ἀπειπηζκέλνο ἀγὼλ ηνῦ παξαινγηζκνῦ ὅπσο
ἀπνδείμῃ ὅηη ἔρεη δίθαηνλ, θαηαβάιισλ πᾶζαλ πξνζπάζεηαλ λὰ θάκῃ ηὸλ θόζκνλ λὰ
θαίλεηαη ―θαὶ λὰ εἶλαη πξάγκαηη ἐλ ηῇ ἠζηθῇ ηάμεη― ηέξαο ἀζρεκίαο!

Παξῆιζνλ ὅια, ὅζα ἀλσηέξσ ἱζηνξήζακελ. Μία ηεζζαξαθνληὰο ἐη῵λ ―ἡ καθξὰ

ηεζζαξαθνζηὴ ηνῦ βίνπ― δηέξξεπζελ ἔθηνηε. Γὲλ ὏πάξρεη πιένλ γξαῖα Μεξθιίλα,
δὲλ ὏πάξρεη καζηξν-΢ηέξγηνο, δὲλ ὏πάξρεη Ἀιέμεο θαὶ Γ῵γνο. Ὅινη νἱ παιαηνὶ
γείηνλεο ἀπῆιζνλ, ὅινη νἱ λένη ἐγήξαζαλ. Πνιινὶ ἀγέλλεηνη ἦιζνλ εἰο ηὸ εἶλαη.
Μόλνλ ὏πάξρεη ἀθόκε «ηὸ Ξσζηθό», ἡ λύκθε ηῆο πνηὲ γξαίαο Μπεθηνΐλαο, ἔρνπζα
ζήκεξνλ, ἐλ ἔηεη 189…, ἀθξηβ῵ο ηὴλ ἡιηθίαλ ηὴλ ὁπνίαλ εἶρε ηόηε ἡ πελζεξά ηεο.

὇ καζηξν-΢ηέξγηνο ἀπέζαλελ, ὡο ε὎ζεβὴο θαὶ εἰξεληθὸο ἄλζξσπνο. Οἱ δύν πἱνί ηνπ,

Ἀιέμεο θαὶ Γ῵γνο, ἐπῆγαλ θ᾽ νἱ δύν ἀδηθνζάλαηνη. Ὤ, αἱ θαηάξαη, αἱ βιαζθεκίαη ηῆο
γξαίαο Μεξθιίλαο! Ἡ κνλαρνθόξε ηῆο νἰθνγελείαο, ηὸ ΢εηξατλώ, εἶρε λπκθεπζῆ εἰο
ηὰ 186… Ὤ, ὅιε ἡ γεηηνληὰ εἶρελ ε὎θξαλζῆ ηόηε, εἶρε ρνξεύζεη λύθηαο πνιιὰο εἰο ηὸ
ἐπάλσ ζπίηη, ε὏ξηζθόκελνλ ὏ςειόηεξα ἀπὸ ηὸλ ρζακαιὸλ νἰθίζθνλ, ηὸλ ὁπνῖνλ ηῆο
εἶρνλ δώζεη ὡο πξνῖθα. Σὰ δύν ἀδέιθηα ηεο, ὁ Ἀιέμεο θη ὁ Γ῵γνο, θξόληκνη,
νἰθνλόκνη, ὅπσο ηνὺο εἶρε παηδαγσγήζεη ἡ κάλλα ηνπο, νἵηηλεο δὲλ εἶρνλ δηαζθεδάζεη
πνηὲ εἰο ηὴλ δσήλ ησλ, «ηὸ ἔξξημαλ ἔμσ» ἐπ᾽ ε὎θαηξίᾳ ηνῦ γάκνπ ἐθείλνπ, θ᾽
ἐρόξεπζαλ, ἀδεμίσο θαὶ ζνξπβσδ῵ο, θαὶ δηεζθέδαδνλ ἐπὶ ἑβδνκάδαο. ᾘζζάλνλην ὅηη
εἶρνλ μεθνξησζῆ ἓλ βάξνο ἀπὸ ηὴλ ξάρηλ ησλ, θαὶ ὅηη ηνῦ ινηπνῦ ζὰ ἐμήξρνλην θη
α὎ηνὶ εἰο ηὸλ θόζκνλ πξὸο ζήξαλ λύκθεο.

Δἷο λεώηεξνο ἀδειθόο, ὁ Βαζίιεο, εἶρελ ἀπνζάλεη κηθξόο. Δἶηα ἐγελλήζε ὁ πξ῵ηνο
΢ηαῦξνο, ὅζηηο ἀπέζαλε θαὶ α὎ηὸο λήπηνλ. Σειεπηαῖνο ἐγελλήζε ὁ κηθξὸο ΢ηαπξάθεο,
ὅζηηο θαὶ κόλνο ἐπέδεζε.

Ἡ ΢εηξατλὼ ὕζηεξνλ ἀπὸ ὀιίγα ἔηε ἐρήξεπζελ. ὇ ἀλήξ ηεο, λαπηηθόο, ἐπλίγε εἰο
καθξηλὰο ζαιάζζαο. Μόλελ παξεγνξίαλ ηῆο ἄθεζε κίαλ ἀζζεληθὴλ ὠρξὰλ παηδίζθελ.
Αὕηε ἔθζαζελ εἰο ἡιηθίαλ δέθα ἐη῵λ, θαὶ ἀπέζαλε.

Καηόπηλ, ρήξα θαὶ ἠηεθλσκέλε ἡ ΢εηξατλώ, ἀπεθάζηζε λὰ εἰζέιζῃ εἰο δεύηεξνλ

γάκνλ. Παηδίνλ δὲλ ἀπέθηεζε, θαὶ ὁ ζύδπγόο ηεο ἀπέζαλε κεη᾽ ὀιίγα ἔηε. ὆ιίγῳ
ὕζηεξνλ, ηὸλ ἠθνινύζεζελ εἰο ηὸλ ηάθνλ θαὶ α὎ηή.

Ὅηαλ ἔδε ἀθόκε ὁ καζηξν-΢ηέξγηνο, πξὸ ηνῦ δεπηέξνπ γάκνπ ηῆο ΢εηξατλ῵ο, ηξαγηθὴ
ζπκθνξὰ εἶρελ ἐλζθήςεη εἰο ηὸλ νἶθνλ. ἖θ η῵λ δύν πξώησλ πἱ῵λ, ὁ λεώηεξνο, ὁ
ε὎θπέζηεξνο Γ῵γνο, ὅζηηο δηέπξεπελ εἰο ηὴλ ηέρλελ, θαὶ ἂλ ἐπέδε ζὰ ἐγίλεην
πξσηνκάζηνξεο, ἀπέζαλε κὲ θξηθώδε ηξόπνλ.

἖λαππεγεῖην κία γνιέηα εἰο ηὸλ κηθξὸλ ἀξζαλάλ, θάησζελ ηνῦ λεθξνηαθείνπ, πέξαλ
ηῆο δπηηθῆο ἐζραηηᾶο ηνῦ παξαζαιαζζίνπ ρσξίνπ. Ναππεγνὶ ἄλδξεο, ἓμ ἢ ἑπηὰ θαὶ ὁ
Γ῵γνο ὄγδννο, εἶρνλ θνξησζῆ ἕλα βνπβό*, ηεξάζηηνλ μύινλ, δηὰ λὰ ηὸ κεηαθέξνπλ
ἑθαηὸλ βήκαηα, ἀπὸ ηὴλ ζῖλα ηῆο ζαιάζζεο, ἕσο ὄπηζζελ ηῆο πξύκλεο ηνῦ
ζθαξσκέλνπ ζθάθνπο.

὇ Γ῵γνο ἦην βαξπήθννο ὀιίγνλ, ἦηνλ θαὶ δεξβνρέξεο. ἖λῶ ὅινη νἱ ἄιινη εἶρνλ
὏πνβάιεη ηὸλ δεμηὸλ ὦκνλ εἰο ηὸ βάξνο ηνῦ ἀγξηνμύινπ, α὎ηόο, ἀπὸ ηῆο ἑηέξαο
πιεπξᾶο, εἶρε βάιεη ηὸλ ἀξηζηεξόλ. Ὅηαλ ὁ ὄπηζζελ, ὁ ηειεπηαῖνο, ἐθώλαμελ
«ἀιέζηα»*, θ᾽ ἔξξηςαλ κεζ᾽ ὁξκῆο ηὸ μύινλ θάησ εἰο ηὸ ἔδαθνο, ηὸ βνπβὸ ἔπεζελ ἐπὶ
ηνῦ ιαηκνῦ ηνῦ λένπ θαὶ ηὸλ θαηεπιάθσζελ.

Μεηὰ κίαλ ζηηγκήλ, ἔηξεμαλ νἱ ἄλζξσπνη λ᾽ ἀπνζύξνπλ ηὸ μύινλ. Ἦηνλ ἀξγά. Σὸ

βνπβὸ εἶρε ιπώζεη, ζρεδὸλ εἶρε θόςεη πέξα-πέξα ηὸλ ιαηκὸλ ηνῦ Γώγνπ.

Καηαγγειία ἐδόζε θαηὰ η῵λ ζπλλαππεγ῵λ ηνῦ ζαλόληνο, ὅζνη εἶρνλ ιάβεη κέξνο εἰο
ηὸ θόξησκα ηνῦ βνπβνῦ. Καλεὶο δὲλ ἔπηαηελ ἐθ πξνζέζεσο, ὅινη ἐμ ἀπνπζίαο λνῦ.
Ὅινη ἠζῳώζεζαλ δηὰ βνπιεύκαηνο. Ἀιι᾽ ἡ κήηεξ ηνῦ λένπ, ἡ ΢ηέξγαηλα, ἥηηο εἶρε
δηαδερζῆ ηὴλ πελζεξάλ ηεο εἰο ηὴλ «ζηξηγιηάλ», ἐπὶ θαηξνὺο θαὶ ρξόλνπο ἠγσλίδεην
λὰ ηνὺο «μεπαηώζῃ» δη᾽ ἀξ῵λ θαὶ βιαζθεκη῵λ, ηὰο ὁπνίαο ἡκέξαλ θαὶ λύθηα δὲλ
ἔπαπε λὰ ἐθηνμεύῃ κὲ πηθξίαλ θαὶ πόλνλ. Καὶ ἐπὶ ηέινπο ἐθάλε ὅηη ηὸ θαηώξζσζε.
Γηόηη παξεηεξήζε, ὅηη θαλεὶο ἐμ ὅισλ δὲλ ἐπξόθνςε. Σὸ δὲ ζθάθνο, ἀθνῦ ἔπιεπζε,
θαθ῵ο ζπλαπσιέζζε κεηὰ ηνῦ θπξίνπ ηνπ.

Γεπηέξα ηξαγηθὴ ζπκθνξὰ ἐλέζθεςε ζρεηηθ῵ο κὲ ηὸλ Ἀιέμελ. Οὗηνο ἐπέδεζελ

εἴθνζηλ ἔηε. ἖λπκθεύζε, ἀπέθηεζε ηέθλα. Μίαλ ἑζπέξαλ ἐπλίγε ἐληὸο ηνῦ ιηκέλνο,
ἐλῶ ἐπέζηξεθελ ἐθ ζαιαζζίαο ἐθδξνκῆο κεηά ηηλνο ζπγγελνῦο ηνπ Νηαληάθε
θαινπκέλνπ, ηὴλ ὁπνίαλ εἶραλ θάκεη ράξηλ ἁιηείαο, θαὶ πξὸο ἐπίζθεςηλ καθξηλ῵λ
ηηλσλ παξαζαιαζζίσλ ἀγξ῵λ παξαδεδνκέλσλ εἰο θνιιήγαο, θαιιηεξγεηὰο ὀςίκσλ
θαξπ῵λ.

὇ Ἀιέμεο ἤμεπξε θνιύκβη, ὁ Νηαληάθεο δὲλ ἤμεπξε. Οὗηνο ἐθόιιεζελ εἰο ηὴλ
ἀλαπνδνγπξηζκέλελ θαξίλαλ ηῆο βάξθαο θ᾽ ἐγιύησζε. Πινηάξηνλ δηῆιζελ ὀιίγαο
ὥξαο ὕζηεξνλ, θαὶ ηὸλ ἐςάξεπζελ ἐθεῖζελ. ὇ Ἀιέμεο ἐπέηαμε ηὰ θνξέκαηά ηνπ,
ἐλεπηζηεύζε εἰο ηὸ θῦκα, ἐπέπιεπζελ ἐπί ηηλα ὥξαλ, ἐπειαγώζε θαὶ ἐπλίγε.

Σόηε ἡ ΢ηέξγαηλα ἤξρηζε λὰ θαηαξᾶηαη θαὶ λὰ θαηαλαζεκαηίδῃ ηὸλ Νηαληάθελ, ὅζηηο,

θαη᾽ α὎ηήλ, εἶρε πλίμεη ηὸλ πἱόλ ηεο. Ἀιι᾽ ὁ ἄλζξσπνο ἦην ηόζνλ ἀλίθαλνο δηὰ λὰ
πλίμῃ ηηλά, ὅζνλ θαὶ δηὰ λὰ ηὸλ ζώζῃ. Καὶ ὁ ἴδηνο ἠπόξεη π῵ο εἶρε ζσζῆ, θαὶ ἦην δη᾽
α὎ηὸλ ὡο ζαῦκα.

Ἡ δπζηπρὴο ΢ηέξγαηλα ἐγήξαζε κὲ πνιιὴλ πηθξίαλ. Ἀπὸ ρνινζθαζκὸλ εἰο

ρνινζθαζκὸλ (κία ἐθ η῵λ ιέμεσλ η῵λ ἐμόρσο ραξαθηεξηζηηθ῵λ θαὶ γπλαηθείσλ)
θαηήληεζελ ἡ ρνιή ηεο, ἀλεξρνκέλε δηαξθ῵ο πξὸο ηὸλ ν὎ξαλίζθνλ ηεο, λὰ ηῆο
θαξκαθώζῃ ηὸ ζηόκα θαὶ ηὴλ γι῵ζζαλ. Γὲλ ἤμεπξε λὰ θαηαπίλῃ ηὸ πηθξὸλ ηνῦην
ξεπζηόλ, ὡο ἀιεζὲο ἰακαηηθὸλ θάξκαθνλ, δη᾽ νὗ ἀπνθηᾷ ηηο ηὴλ ρξηζηηαληθὴλ
὏πνκνλήλ, εἶηα δὲ ηὴλ καθαξίαλ πξᾳόηεηα θαὶ γαιήλελ.

὇ ΢ηαπξάθεο, ὁ κηθξὸο πἱόο ηεο, ἐλπκθεύζε ρξόλνπο ὕζηεξνλ, κεζ᾽ ὅια ηὰ ηξαγηθὰ
ζπκβάληα. Οὗηνο ἐθαηνίθεη εἰο ηὴλ πξνηθῴαλ νἰθίαλ ηνπ, ἡ δὲ γξαῖα ὁινκόλαρε θαὶ
ἔξεκε, ἐζπκκαδεύεην εἰο ηὸλ παιαηὸλ ἐθεῖλνλ ρζακαιὸλ νἰθίζθνλ. Γὲλ ὏πῆξρνλ
πιένλ ἀινγάθηα ηῆο Παλαγηᾶο, νὔηε εἰο ηὸ ἓλ νὔηε εἰο ηὸ ἄιιν θειιίνλ, ἀιιὰ κόλνλ
βιαηνῦδεο θαὶ ζαξαληαπνδαξνῦζεο.

Δἶρε θιεξνλνκήζεη, ἀπὸ ηὴλ πελζεξάλ ηεο, θαὶ ηὸλ ἴζθηνλ ηῆο κνξέαο θαὶ ηὸ θάζηζκα
ηῆο πεδνύιαο. Μόλνλ ηὴλ ξάβδνλ ηεο δὲλ ηῆο εἶρελ ἀθήζεη ἡ γξαῖα ὡο ἐλζύκηνλ.
Ὅζνλ δηὰ ηὸ πνιπρξόληνλ βνγγεηόλ, εἰο ηὸ ὁπνῖνλ εἶρελ ἀξαησζῆ ηὸ ινίζζηνλ
ςπρνκάρεκά ηεο, ηνῦην δηὰ ηὴλ λύκθελ ηεο εἶρε κεηαβιεζῆ εἰο ἆζζκα.

἖θάζεην «ρξόλν-ρξνληθῆο»* ἡ γξαῖα ΢ηέξγαηλα, θαὶ ἡκέξαλ θαὶ λύθηα, ἐπὶ ηῆο
πεδνύιαο, ζιηβεξ῵ο ἀζζκαίλνπζα, θαὶ εἶρελ ὤρξαλ εἰο ηὴλ ὄςηλ, θ᾽ ἐθαίλεην πόηε
ζπιεληθή, θαὶ πόηε ἰθηεξηθὴ εἰο ηὸλ δηαβάηελ. Ἀιιὰ ηαῦηα ηὰ δύν παζήκαηα ηὰ
ἐπνιέκεζελ ἡ ἰδία κὲ ηὰ «ςεπηνγηαηξηθὰ» πνὺ ἤμεπξε θαὶ κόλνλ ηῆο ἀπέκεηλε ηὸ
ἆζζκα, ηὸ ρξόληνλ ςπρνξξάγεκα. Νεαξὸο δηδάθησξ ηῆο ἰαηξηθῆο, ἅκα ηὴλ εἶδε,
ζπεύζαο λὰ ἐθαξκόζῃ ἀζξόσο θαὶ ζπλνπηηθ῵ο ἐπάλσ εἰο α὎ηὴλ ηὴλ ηαιαίπσξνλ ὅια
ὅζα εἶρε κάζεη, δὲλ ἐδίζηαζε λὰ ηῆο εἴπῃ ρσξὶο λὰ ηὴλ ιππεζῇ: «Μεηὰ ηξεῖο κῆλαο ζ᾽
ἀπνζάλῃο». Ἡ γξαῖα δὲλ ἐςήθηζε παληάπαζηλ νὔηε ἐθάλε λὰ ᾐζζάλζε ηὴλ ἐιαρίζηελ
ζπγθίλεζηλ, ἀπὸ ηὴλ πξόξξεζηλ ηνῦ λεαξνῦ Ἀζθιεπηάδνπ· κόλνλ ἐπέδεζελ ὀθηὼ ἔηε
ἔθηνηε, ὡο λὰ ἤζειε λὰ ηὸλ δηαςεύζῃ.

Πνιιάθηο ἔδηδελ ἀθνξκὴλ εἰο ηνὺο δηαβάηαο λὰ ζηακαη῵ζη, θαζὼο ἡ καθαξίηηζζα ἡ

πελζεξά ηεο· ηνὺο δηεγεῖην ηόηε ηὰ «πάζηα ηεο», ηνὺο θαεκνύο, ηὰ βάζαλά ηεο·
ζπλήζσο ηὰ εἶρε κὲ ηὴλ λύκθελ ηεο θαὶ κὲ ηὸλ πἱόλ ηεο· πηθξνὶ ζηελαγκνί, ἀξαί,
βιαζθεκίαη δὲλ ἔιεηπνλ ἀπὸ ηὸ ζηόκα ηεο.
―Ἄρ! ζὰλ ηὴλ ἐπῆξε, πνὺ λὰ παξζῇ!… θαὶ ηί ιηκπίζηεθε;… κηὰλ ἀζηάλεπηε*, κηὰλ
ἀλαθάληαιε*, κηὰλ ἀπαζζάισηε*!… θαὶ ζπιινγίζηεθε πνηὰ ἐθνηινπνλνῦζε, πνηὰ
ηὸλ ἐβύδαηλε, πνηὰ ηὸλ ἀλάζξεςε;… Γὲλ ἅπισζε, πιηό, ηὸ μεξό ηεο, πνὺ λὰ ηὴλ
μαπιώζνπλε, λὰ ζπκεζῇ ηὴλ πεζεξά ηεο ἕλα ηη. Γὲ κὄζηεηιε ηνζνδά, παηδάθη κ᾽
(ἔθακλε ζεκεῖνλ κὲ ηὸλ ὄλπρα ηνῦ ἀληίρεηξνο ἐπὶ ηῆο ἄθξαο ζρεδὸλ ηνῦ ιηραλνῦ
δαθηύινπ). Μηὰ θαγνύ, πιηό, παηδάθη κ᾽, κηὰ θαθνγνύισ*, κηὰ ἀλαρόξηαγε!…

― Καὶ ὁ γπηόο ζνπ; ἠξώηα ὁ δηαβάηεο, ζέισλ λὰ δείμῃ ηὸ ἐλδηαθέξνλ ηνπ, θαὶ ἅκα
ἐιπίδσλ λὰ ηὴλ εὕξῃ καιαθσηέξαλ ὡο πξὸο ηὸ ἴδηνλ ηέθλνλ ηεο.

Σόηε ἐθείλε ἤξρηδε λ᾽ ἀπαληᾷ δηὰ δηζηίρσλ. Πξέπεη λὰ ἐγλώξηδε ηνηαῦηα ὡο ρίιηα ἀπὸ
ζηήζνπο, θαὶ ὅζα πεξηέρεη, θαὶ ὅζα δὲλ πεξηέρεη ἡ δεκνηηθὴ ἀλζνινγία.

Τί θάζεζαη καπξόεκεξν, ὅιν θαὶ κνλαρό ζνπ;

γηαηί δὲλ ἀγαπᾷο θαὶ ζύ, λὰ ἰδῇο ηὸ ξηδηθό ζνπ;

Σνῦην ἔιεγε δηὰ ηὴλ ἰδίαλ ἐξήκσζηλ θαὶ κνλαμίαλ ηεο. Δἶηα ἐπέθεξελ ἄιια, ἐλλννῦζα
ἐλ κέξεη ηὸλ πἱόλ ηεο, θαὶ πξὸ πάλησλ ηὴλ λύκθελ ηεο.

Τὸ θξῖκά κνπ λὰ ζνῦ γελῇ ιηζάξη λὰ ζθνληάςῃο,

ηόηεο λὰ ζπκεζῇο θ᾽ ἐκὲ λὰ βαξηαλαζηελάμῃο.

Καὶ πάιηλ:

Τὸ θξῖκά κνπ λὰ ηπιηρζῇ ζὰλ θίδη ζηὸ ιαηκό ηεο,

λὰ ηὸ πηζηές᾽ ἡ ἄπηζηε, πὼο ἔθηαζ᾽ ὁ θαεκόο ηεο.

Καὶ ηέινο βαξπγλσκνῦζα θαὶ θαηὰ ηξίησλ ἀδηαθόξσλ, ηνὺο ὁπνίνπο ἐθαληάδεην ὡο
ἐρζξνύο, θαὶ θαηὰ ηνῦ θόζκνπ ἐλ γέλεη, θαηεξᾶην ιέγνπζα:

Ἀλαζηελάδσ θαὶ πεηᾷ αἷκ᾽ ἀπὸ ηὴλ θαξδηά κνπ,

θίδηα λὰ θᾶλ ηὸ ζηόκα ηνπο, πὄρνπλ κὲ η᾽ ὄλνκά κνπ.

΢πλήζσο δὲλ θαηεξᾶην ηὸλ πἱόλ ηεο, κόλνλ ηὸλ ἐθαθνιόγεη, ἔξξηπηε δὲ ὅια η᾽ ἄδηθα
εἰο ηὴλ λύκθελ ηεο. Αὕηε ἀπέζαλελ εἰο ηὸλ δεύηεξνλ ηνθεηόλ, ἐμ ἐπηινρείνπ ππξεηνῦ,
ἡ δὲ γξαῖα ἐπέδε ἀθόκε. ἖θάζεην δηαξθ῵ο ὏πὸ ηὴλ γεξαηὰλ κνξέαλ, θαὶ πνηὲ δὲλ
ἔπαπε λὰ παξαπνλῆηαη θαὶ λὰ ζηελάδῃ.

Σέινο ἓλ δεηιηλόλ, ηὸ πακπάιαηνλ δέλδξνλ, πξὸ πνιινῦ ζεζεπὸο θαὶ κὲ κεγάιελ

θνπθάιαλ εἰο ηὸλ ιαηκόλ, θαηόπηλ πνιι῵λ θαὶ ζθνδξ῵λ ἀλέκσλ, νἵηηλεο εἶρνλ
θπζήζεη θαηὰ ηὰο πξνιαβνύζαο λύθηαο, θαηέπεζε κεηὰ θνβεξνῦ ηξηγκνῦ θαὶ θξόηνπ.
Πξὸ κηᾶο ζηηγκῆο εἶρε δηέιζεη ὏πὸ ηὴλ ζθηάλ ηνπ λεαξὰ γπλή, θξαηνῦζα εἰο ηνὺο
βξαρίνλαο ἐληὸο ἀγγείσλ δύν δπκσκέλνπο ἄξηνπο, ηνὺο ὁπνίνπο κεηέθεξελ εἰο ηὸλ
γεηηνληθὸλ θνῦξλνλ.

Δἶρε ζηαζῆ πξὸο ηὸ ὕςσκα, εἰο ηὴλ ξίδαλ ηῆο κνξέαο, θαὶ εἶρε θύςεη δηὰ λὰ δηνξζώζῃ
θαὶ θξαηήζῃ θαιύηεξνλ ηὰ δύν ςσκία. Μόιηο αὕηε ἀλεζεθώζε, ἐπξνρώξεζε ηξία
βήκαηα θαὶ ηὸ δέλδξνλ θαηέπεζελ. ἖ὰλ ἠξγνπόξεη ἓλ δεπηεξόιεπηνλ ἀθόκε, ὁ εἷο η῵λ
θιώλσλ, πειώξηνο, ζὰ ἔπηπηελ ἐπάλσ ηεο θαὶ ζὰ ηὴλ θαηαζπλέηξηβελ.
Ἡ γπλὴ ζηξαθεῖζα θαηεηξόκαμε, θαὶ παξ᾽ ὀιίγνλ ηὸ θνξηίνλ ηῆο ἔπηπηελ ἀπὸ ηὰο
ρεῖξαο, εἶηα ἀλέηεηλε ηὰ ὄκκαηα πξὸο δνμνινγίαλ εἰο ηὸλ ν὎ξαλόλ. Ἀθνινύζσο
δηεγήζε ηὸ ὄλεηξνλ ηὸ ὁπνῖνλ εἶρελ ἰδεῖ ηὴλ λύθηα ἐθείλελ: ηῆο ἐθάλε ὅηη ἄγλσζηνο
ἐρζξόο, καῦξνο ΢θπιάξαπαο ηὴλ ἐθπλήγεη κὲ γπκλὸλ μίθνο· α὎ηὴ δὲ ηξέρνπζα
πεξίηξνκνο, ἔμσ πλνῆο, κόιηο ἐζώζε ε὏ξνῦζα παξ᾽ ἐιπίδα κίαλ ζύξαλ ἀλνηθηήλ, ἥηηο
θαὶ ἐθιείζζε α὎ηόκαηνο κεηὰ θξόηνπ ὄπηζζέλ ηεο…

Ἡ γξαῖα ΢ηέξγαηλα ζπλέβε λὰ πέζῃ θιηλήξεο, θαη᾽ ἐθεῖλνλ ηὸλ θαηξόλ, θαὶ δὲλ
ἐμήξρεην ηὴλ ἡκέξαλ ἀπὸ ηὴλ θσιεάλ ηεο. Αὕηε εἶρε θαιέζεη κηᾷ η῵λ ἡκεξ῵λ ἕλα
ἱεξέα, ὄρη θαλέλα ἐθ η῵λ δύν γεηηόλσλ θαὶ γλσζη῵λ ηεο ἐθεκεξίσλ, ἀιι᾽ ἕλα ἀπὸ
ἄιιελ ἐλνξίαλ, θαὶ ηνῦ ἔδσθε ηὸ ζαξαληαιείηνπξγόλ ηεο πξνθαηαβνιηθ῵ο (ἐπεηδὴ
ἦην γλσζηὸλ ὅηη πάληνηε εἶρε θνκπόδεκα), ιέγνπζα ὅηη δὲλ εἶρε πιένλ θαλέλα λ᾽
ἀθήζῃ ὄπηζζέλ ηεο, ὅζηηο λὰ ηῆο θάκῃ ηὰ θόιιπβα θαὶ ηὰ ςπρηθά* ηεο.

἖πὶ πνιιὰο λύθηαο ὕζηεξνλ, νἱ γείηνλεο ἔβιεπνλ, ἔκπξνζζελ ηνῦ παιαηνῦ ζιηβεξνῦ
νἰθίζθνπ ἐπὶ ηῆο πεδνύιαο ἢ πιεζίνλ α὎ηῆο, πόηε εἰο ηὸ θ῵ο ηῆο ζειήλεο, πόηε εἰο
ηὴλ ἀζηξνθεγγηάλ, δύν καῦξα θνύηζνπξα λὰ ἵζηαληαη, ἢ κᾶιινλ λὰ θεῖληαη ἀθίλεηα
πιεζίνλ ἀιιήισλ.

Ἦζαλ ηαῦηα ηὸ θνινβσκέλνλ ζαπξὸλ ζηέιερνο ηῆο γεξαηᾶο κνξέαο, θαὶ ηὸ

θαηεξεηπσκέλνλ ζθέιεζξνλ ηῆο γξαίαο ΢ηέξγαηλαο.

Σὸ ἀλζξώπηλνλ θνύηζνπξνλ ἀπῆιζελ ηώξα πξὸ ὀιίγσλ ρξόλσλ, θαὶ δὲλ θαίλεηαη
πιένλ· ηὸ δέλδξηλνλ εἶλ᾽ ἐθεῖ ἀθόκε…

(1904)