See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/308798786

KAJIAN PERBANDINGAN SEBUTAN SUKU KATA BAHASA MANDARIN DAN

BAHASA MELAYU DALAM SISTEM FONETIK

Article · August 2016

CITATION READS

1 5,431

4 authors, including:

Chong Penghwa Toh Ling Ling

Universiti Teknologi MARA Universiti Teknologi MARA
3 PUBLICATIONS   1 CITATION    5 PUBLICATIONS   6 CITATIONS   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Pemahaman struktur pembinaan frasa kata Mandarin memudahkan penguasaan kosa kata Mandarin View project

Active Approach Model （AAM）in Learning Mandarin for L3 Malay Learners to Master Skills in Listening, Speaking, Understanding and Writing View project

All content following this page was uploaded by Chong Penghwa on 04 October 2016.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 KAJIAN PERBANDINGAN SEBUTAN SUKU KATA BAHASA
MANDARIN DAN BAHASA MELAYU DALAM SISTEM FONETIK

Chong Peng Hwa, Toh Ling Ling, Maisarah Binti Noorezam

ABSTRACT

Bahasa Mandarin merupakan suatu bahasa yang sukar dipelajari kerana bunyi suku kata
yang unik dengan bernada. Dalam sistem sebutan Hanyu Pinyin, suku kata Bahasa
Mandarin terdiri daripada konsanan awalan, vokal dan ton nada. Secara perbandingan
senarai suku kata antara Bahasa Mandarin dan Bahasa Melayu, terdapat suku kata yang
sama dan juga berbeza. Kajian ini berasaskan perbandingan suku kata antara kedua-dua
bahasa ibunda masing-masing untuk mencari perbezaan suku kata dalam sistem fonetik.
Sebutan suku kata yang sama bagi kedua-dua bahasa direkod dan dikaji menerusi analisis
komputer untuk melihat pola suara suku kata yang dibentuk. Menerusi kajian ini, satu
gambaran yang jelas tentang suku kata yang sama tetapi sebutan yang berlainan bagi
kedua-dua bahasa dijangka dapat diperolehi. Kajian ini akan mencadangkan langkah-
langkah yang dapat mengatasi kesukaran penguasaan suku kata bernada semasa belajar
Bahasa Mandarin.

Keywords:
Bahasa Mandarin, Bahasa Melayu, suku kata, nada

Pengenalan
Malaysia ialah negara yang terdiri daripada rakyat berbilang kaum, bahasa dan kebudayaan.
Keistimewaan ini membentuk satu arena yang tersendiri yang membolehkan warga negara
di sini dapat mempelajari bahasa selain daripada bahasa ibunda. Lantaran itu, bahasa
Mandarin merupakan salah satu bahasa yang tidak asing lagi kepada warga negara
Malaysia selain daripada bahasa ibunda dan bahasa rasmi iaitu, bahasa Melayu.
Pembelajaran bahasa Mandarin sebagai bahasa yang kedua mahupun ketiga sememangnya
bukan satu-satu perkara yang mustahil di Malaysia.
Pembelajaran bahasa Mandarin di Malaysia oleh penutur bukan jati biasanya
bermula dengan pengenalan terhadap sistem perumian yang telah diperkenalkan di China
sejak tahun 1958 iaitu Hanyu PinYin, di mana “Hanyu” ialah bahasa Han (Mandarin), “Pin”
ialah ejaan dan “Yin” ialah bunyi. Dalam kata lain, Hanyu Pinyin ialah sistem perumian ejaan
bunyi bagi karakter (Hanzi), iaitu tulisan bahasa Mandarin. Hanyu Pinyin terdiri daripada
komponen konsonan awal (21), vokal (tunggal dan majmuk) dan ton nada yang bakal
membentuk suku kata untuk Hanzi. Terdapat lebih kurang 405 suku kata dalam Hanyu
Pinyin dan dapat membentuk lebih kurang 1200 unit bunyi suku kata. Manakala dalam
sistem fonetik bahasa Melayu pembentukan suku kata terdiri daipada tiga golongan iaitu
vokal, konsonan dan diftong.
Terdapat persamaan dan perbezaan antara konsonan, vokal bahasa Mandarin dan
bahasa Melayu dalam sistem fonetik. Secara ringkasnya, sebahagian besar daripada
konsonan kedua-dua bahasa ini adalah sama. Hanya bahasa Mandarin mempunya
beberapa konsonan tambahan yang tidak terdapat dalam bahasa Melayu iaitu zh [ʈʂ], ch [ʈʂʰ],
sh [ʂ], q [q]. Selain itu, bahasa Mandarin mempunyai lebihan satu vokal daripada bahasa
Melayu iaitu “ü ”. Perbezaan ini secara langsung menjadi cabaran utama pembelajaran
bahasa Mandarin oleh pelajar yang bahasa Melayu sebagai bahasa ibundanya. Tambahan
lagi, abjad dalam sistem Hanyu Pinyin yang sedia ada tidak sama sekali dengan ejaan
bahasa Melayu menerusi abjad yang sama. Perbezaan ini seringkali menimbul kekeliruan
sebutan suku kata bagi mereka yang biasa bertutur dalam bahasa Melayu.Contohnya,
Bahasa Melayu : b [b], p [p] [pʰ],d [d] ,t [t]
Bahasa Mandarin : b [p] ,p [pʰ] , d [t] ,t [tʰ]
Bahasa Melayu berasal dari rumpun bahasa Austronesia di mana kata dasar yang
boleh diperluas dengan cara pengimbuhan, penggandaan dan pemajmukan. Perbezaan
nada biasanya digunakan sebagai intonasi tekanan terhadap bahasa dan tidak membawa
perbezaan ke atas makna atau perkataan, tetapi membezakan emosi dan perasaan. Intonasi
bahasa Melayu dapat dikenal dan digayakan dengan empat tingkat nada yang biasa ditandai
dengan angka 1, 2, 3 dan 4. Angka 1 menandai nada yang paling rendah dan angka 4
menandai nada yang paling tinggi. Nada 2 memulakan ujaran dan nada 3 merupakan nada
tekanan.
Manakala bahasa Mandarin yang berasal dari rumpun Sino-Tibet merupakan bahasa
yang mengutamakan nada. Bahasa Mandarin amat mementingkan nada, perbezaaan nada
sendiri membezakan perkataan yang berbeza maksud. Perbezaan nada pada satu-satu kata
akan membawa maksud dan perkataan yang berbeza. Dalam bahasa Mandarin terdapat
empat nada dan satu nada neutral.
Contoh:
爸爸 【bàba】 –> dibacanya papa, bermaksud panggilan untuk ayah;
婆婆 【pópo】 –> dibacanya phopho, bermaksud panggilan nenek dari pihak ayah.

Latar Belakang
Pembentukan perkataan turut berbeza antara bahasa Mandarin dan bahasa Melayu.
Satu suku kata dalam bahasa Mandarin sudah boleh membawa maksud, barangkali dalam
bahasa Melayu satu suku kata hanya merupakan salah satu bahagian dalam satu-satu
perkataan. Contohnya, wǒ（我） yang membawa maksud “saya” dalam bahasa Mandarin
dan mempunyai perbezaan suku kata yang nyata dalam bahasa Melayu.
Justeru itu, perbezaan antara bahasa Melayu dan bahasa Mandarin dalam apa jua
komponen sama ada fonetik, fonologi, tatabahasa mahupun semantik tetap menjadi satu
cabaran dalam proses pembelajaran bahasa kedua. Kajian ini khusus membandingkan
fonetik bahasa Melayu dan bahasa Mandarin dalam usaha menggariskan satu pedoman
asas kepada mereka yang ingin menguasai bahasa Mandarin secara tipikal dan dapat
berinteraksi dengan bahasa Mandarin secara tepat dari segi sebutan.

Pernyataan masalah
Suku kata merupakan unit asas pembentukan bunyi sesuatu bahasa termasuk
bahasa Mandarin dan bahasa Melayu. Cara pembentukan suku kata bagi kedua-dua bahasa
ini menurut satu prinsip yang umum iaitu kehadiran vokal atau kehadiran vokal bersama-
sama dengan konsonan. Suka kata hanya terbentuk apabila ada bunyi vokal kerana bunyi
konsonan tidak dapat membentuk suku kata.
 Dalam sistem ejaan Bahasa Melayu terdapat 11 pola suku kata. Terdapat 4 pola suku
kata yang berakhir dengan vokal yang dipanggil suku kata terbuka dan terdapat 7 pola suku
kata yang berakhir dengan konsonan yang dipanggil suku kata tertutup.
Mengikut bentuk sistem pola Bahasa Melayu, dalam sistem Hanyu Pinyin terdapat 7
suku kata terbuka dan 7 suku kata tertutup. Tambahan satu ciri yang unik dalam suku kata
Mandarin ialah suku kata dibentuk bukan sahaja daripada konsonan dan vokal tetapi
terdapat ton nada. Setiap suku kata dalam Hanyu Pinyin dengan menggunakan nada yang
berbeza boleh mewakili dengan karakter yang dimaksud. Nada dalam Bahasa Mandarin ada
empat. Walaupun pinyin yang sama, namun jika nadanya berbeza, maka maksudnya akan
berbeza.Contohnya: 妈妈骂马. Pinyin nya semua sama “mā ma mà mǎ", hanya tanda nada
yang berbeza sehingga karakter Mandarin juga berbeza, maksudnya “Mama memarahi
kuda”.Bayangkan jika salah nada, huruf yang paling belakang dipindahkan ke depan dan
huruf kedua dari belakang juga dipindahkan ke dua dari depan sehingga menjadi 马骂妈妈
mǎ mà mā ma, maksudnya berubah menjadi kuda memarahi mama.

Objektif Kajian
Tujuan kajian ini adalah untuk mengenal pasti persamaan dan perbezaan dalam
sistem suku kata bagi Bahasa Mandarin dan Bahasa Melayu. Objektif khusus kajian ini
adalah untuk mengenal pasti:
1. Perbandinagn pola suku kata Bahasa Mandarin dan Bahasa Melayu.
2. Sejauh mana bentuk gelombang bunyi kedua-dua bahasa yang mempunyai suku
kata yang sama.
3. Sejauh mana bentuk gelombang bunyi yang disebut oleh bukan penutur Bahasa
Mandarin terhadap suku kata yang tiada dalam Bahasa Melayu.
4. Sejauh mana ketepatan sebutan tehadap suku kata bernada Bahasa Mandarin.

Tinjauan Literatur
Dalam pembelajaran suatu bahasa baru (L2) mudah dipengaruhi oleh bahasa ibunda
(L1) terutamanya bagi orang dewasa jika berbanding dengan kanak-kanak kerana sistem
bahasa ibunda (L1) mereka telah dibangunkan dengan sepenuhnya dan lengkap. Maka
dalam pembelajaran Bahasa Mandarin yang dianggap sebagai L2, semakin banyak bunyi L2
serupa dengan bunyi L1, semakin kemungkinan L1 akan mempengaruhi bunyi L2 yang
dihasilkan. (Baker 2005)
Menurut Best & Strange (1992), semasa pembelajaran suatu bahasa baru(L2),
pelajar mudah mengasmilasikan sistem fonologi ibunda mereka (L1) ke dalam segmen
bahasa L2. Bunyi suku kata Mandarin yang dihasilkan oleh bukan penutur Mandarin
membawa unsur bunyi Bahasa Melayu pada peringkat permulaan. Dalam proses
pembelajaran L2, bunyi suku kata yang sama dengan L1 mudah diterima dan bunyi suku
kata yang berbeza menjadi bermasalah.
Jika maklumat tentang perbezaan bunyi suku kata dibekalkan dengan lengkap, maka
memudahkan dalam proses pembelajaran bahasa L2. Seperti yang dicadangkan oleh Chun,
Jiang & Avila (2012) gambar gelombang bunyi yang dibekalkan berasaskan komputer
membantu dalam pembelajaran sebutan L2 kerana unsur perbezaan telah ditunjukkan
dengan jelas secara berbanding. Dengan memeriksa ketepatan melalui gambar gelombang
bunyi dapat menentukan nada yang bermasalah sesuatu suku kata dan seterusnya dapat
merangka strategik untuk menghadapi kelemahan tersebut.
 Penguasaan sebutan bernada dalam Bahasa Mandarin sangat mencabar bagi
penutur bukan Mandarin kerana setiap suku kata yang sama dapat menghasilkan nada yang
berbeza dan membawa maksud yang berbeza. Melalui hasil kajian dari Guo & Tao (2008) ,
suku kata yang bernada 1 dan 4 senang dikuasai oleh pelajar manakala suku kata bernada
3 menjadi masalah dalam sebutan. Maka pentingnya kepekaan pelajar terhadap tanda nada
semasa menyebut suatu suku kata. Setiap suku kata Mandarin mempunyai kelebaran tahap
bunyi yang luas berbanding dengan suku kata Melayu. Semasa belajar Bahasa Mandarin,
pelajar perlu didedahkan dan diperkukuhkan dalam persepsi tentang kategori nada setiap
bunyi suku kata Mandarin. (Jin & Ph, 2013)
Nada yang mempunyai ciri-ciri berbeza dengan bahasa ibunda lebih mudah
dipelajari , manakala nada yang berkongsi ciri-ciri yang sama cenderung menimbulkan
kesukaran dalam persepsi pembelajaran sesuatu bahasa kerana mudah dipengaruhi oleh
sistem fonetik ibunda. (So & Best, 2010).Namum demikian, sebutan nada dapat diperbaiki
dengan adanya latihan auditori dalam mengenal pasti segmen perbezaan suku kata.(Wang,
Spence, Jongman, & Sereno, 1999)

Metodologi Kajian
Kajian ini dijalankan dengan merakam bunyi suku kata yang disebut oleh seorang
penutur Bahasa Mandarin dan seorang bukan penutur Bahasa Mandarin (penutur Bahasa
Melayu). Bunyi dianalisis dengan applikasi “wavesurfer-1.8.8p4” untuk memperlihatkan
gambar gelombang bunyi yang disebutkan oleh dua orang responden tersebut. Sebanyak 10
suku kata yang wujud bagi kedua-dua bahasa dipilih dan sebanyak 10 suku kata yang wujud
dalam Bahasa Mandarin tetapi tidak wujud dalam Bahasa Melayu dipilih. Suku kata yang
dipilih seperti berikut :-
a) Suku kata wujud bagi kedua-dua bahasa : beng, duo, fo, jun, ku, nan, run,si, tong, yu
b) Suku kata wujud hanya bagi Bahasa Mandarin : cui, er, guai, kou, liao, niu, que, weng,
xie, zhe

Dapatan Kajian
Jadual 1: Pola suku kata Bahasa Mandarin dan Bahasa Melayu

Bil. Pola Contoh suku kata dalam Contoh kata dalam Bahasa
Bahasa Mandarin Melayu
1. V a, e adik, emak
2. VK an, en unta, anjing
3 VV ai, ao -
4 KV ba, ta baru, tadi
5 KVK pan, bin tin, lampu
6 KKV sha, zhi proses
7 KVV jia, huo -
8 VKK - eksperimen
9 KKVK zhan, chen blok, ekspres
10 KVKK lang, dong bank, tong,
11 KVVV jiao, qiao -
12 KKKV - skru
13 KKVV chao, shou -
14 KVVK bian, dian -
 15 KVVKK liang, qiang -
16 KKVKK shang, chong kompleks
17 KKKVK - spring, struktur
Jadual 1 menunjukkan perbandingan pola suku kata yang wujud bagi Bahasa
Mandarin dan Bahasa Melayu. Terdapat persamaan dan perbezaan pola suku kata bagi
kedua-dua bahasa.

Jadual 2 : Perbandingan Komponen Pembentukan Suku Kata

Bahasa Mandarin Bahasa Melayu
Konsonan 21 21
Vokal Tunggal 6 5
Suku kata terbuka 7 4
Suku kata tertutup 7 7
Jadual 2 menunjukkan komponen pembentukan suku kata bagi kedua-dua bahasa.
Huruf konsonan bagi Bahasa Mandarin ialah b,p,m,f,d,t,n,l,g,k,h,zh,ch,sh,r,j,q,x,z,c dan s.
Manakala huruf konsonan bagi Bahasa Melayu ialah b,c,d,f,g,h,j,k,l,m,n,p,q,r,s,t,v,w,x,ydan z.
Huruf vokal tunggal bagi kedua-dua bahasa ialah a, e, i,o dan u, tetapi bahasa Mandarin
mempunyai satu lagi huruf vokal tunggal tambahan iaitu ‘Ü’.

Gambar 1 : Gambar gelombang bunyi suku kata ‘beng’

Sebutan dari bukan penutur Cina

Sebutan dari penutur Cina

Gambar 1 menunjukkan terdapat persamaan gambar gelombang bunyi suku kata

yang serupa antara kedua-dua bahasa. Keempat-empat gelombang bunyi suku kata bahasa
Melayu tiada perubahan tetapi keempat-empat gelombang bunyi suku kata bahasa Mandarin
telah mengalami perubahan mengikut nada.

Gambar 2 : Gambar gelombang bunyi suku kata ‘jun’

Sebutan dari bukan penutur Cina

Sebutan dari penutur Cina

Gambar 2 menunjukkan terdapat suku kata yang sama wujud dalam kedua-dua
bahasa tetapi gambar gelombang bunyi yang berbeza dihasilkan, ini menjelaskan bahawa
memang wujud terdapat sebutan yang beza bagi suku kata yang sama dalam kedua-dua
bahasa.

Gambar 3 : Gambar gelombang bunyi suku kata ‘tong’

Sebutan dari bukan penutur Cina

Sebutan dari penutur Cina

Gambar 3 menunjukkan suku kata yang hampir sama pada permulaan antara kedua-
dua bahasa tetapi terdapat perbezaan yang ketara antara sebutan bahasa Melayu dengan
sebutan bernada 4 bahasa Mandarin.

Gambar 4 : Gambar gelombang bunyi suku kata ‘cui’

Sebutan dari bukan penutur Cina

Sebutan dari penutur Cina

Gambar 4 menunjukkan suku kata yang tidak wujud dalam bahasa Melayu tetapi
sebutan yang dihasilkan menyerupai sebutan bahasa Mandarin.

Gambar 5 : Gambar gelombang bunyi suku kata ‘que’

Sebutan dari bukan penutur Cina

Sebutan dari penutur Cina

Gambar 5 menunujukkan suku kata yang tidak wujud dalam bahasa Melayu dan
sebutan yang dihasilkan amat berbeza dengan sebutan bahasa Mandarin.

Perbincangan
Daripada hasilan pengumpulan maklumat, didapati Bahasa Mandarin mempunyai
pola suku kata yang lebih daripada Bahasa Melayu. Terdapat 3 pola suku kata terbuka dan 6
pola suku kata tertutup yang sama antara bahasa Mandarin dan Bahasa Melayu. Dalam
Bahasa Mandarin bukan sahaja terdapat suku kata diftong tetapi juga terdapat suku kata
triftong dimana gabungan tiga bunyi vokal yang tiada dalam Bahasa Melayu. Tambahan pula,
Bahasa Mandarin terdapat satu vokal yang unik iaitu ‘ü’ yang sukar disebut dengan tepat
oleh pelajar.
Hasilan dari lima gambar bentuk gelombang bunyi berbanding yang ditunjukkan
mencerminkan ciri-ciri unik yang berbeza antara suku kata Bahasa Mandarin dan Bahasa
Melayu. Gambar gelombang bunyi menunjukkan sebutan suatu suku kata dalam Bahasa
Mandarin berubah mengikut 4 kategori nada tetapi tiada berubah sebutan bagi suatu suku
kata Bahasa Melayu. Suku kata yang sama antara kedua-dua bahasa boleh disebut dengan
hampir sama pada permulaan tetapi nampak berbeza ketara dengan suku kata bernada 4
dalam Bahasa Mandarin. Terdapat juga suku kata yang sama antara kedua-dua bahasa
mempunyai sebutan yang berbeza. Dalam sebutan suku kata Bahasa Mandarin, ada suku
kata yang tiada dalam Bahasa Melayu bukan menjadi masalah bagi penutur bukan Cina
 menyebut tetapi ada suku kata yang tiada dalam Bahasa Melayu menjadi masalah menyebut
dengan tepat.
Berdasarkan dapatan dari kajian ini boleh digunakan untuk menjalankan kajian
seterusnya dengan adanya perbandingan 405 suku kata Bahasa Mandarin yang disebut oleh
penutur bukan Cina supaya dapat satu maklumat yang lengkap tentang suku kata yang
menjadi masalah sebutan suku kata semasa permualaan belajar Bahasa Mandarin.
Daripada gambar gelombang bunyi, maklumat tentang ciri-ciri permasalahan ini boleh
dianalisis dengan teliti.

Kesimpulan
Gambar gelombang bunyi menjadi satu bukti terhadap perbezaan sebutan suku kata
antara Bahasa Mandarin dan Bahasa Melayu. Kesedaran terhadap perbezaan yang wujud
membantu pelajar memahami ciri-ciri segmen yang berbeza dalam persepsi pembelajaran
Bahasa Mandarin supaya dapat membantu mereka mengatasi masalah sebutan suku kata
bernada. Pemahaman atas masalah sebutan mungkin juga boleh dijadikan satu ikhtiar
dengan adanya bantuan dari analisis program komputer yang sesuai untuk menilai sebutan
pelajar dengan tepat secara perbandingan sebutan penutur Cina dan penutur bukan Cina.

REFERENCES

Baker, W. (2005). The Interaction of the Bilingual’s Two Phonetic Systems : Differences in
Early and Late Korean- English Bilinguals. Proceedings of the 4th International
Symposium on Bilingualism, (1999), 163–174.
Best, C., & Strange, W. (1992). Effects of phonological and phonetic factors on cross-
language perception of approximants. Journal of Phonetics, 20(3), 305–330. Retrieved
from http://www.haskins.yale.edu/sr/SR109/SR109_07.pdf
Chun, D. M., Jiang, Y., & Avila, N. (2012). Visualization of tone for learning Mandarin
Chinese. Processings of the 4th Pronounciation in Second Language Learning and
Teaching Conference, 77–89.
Guo, L., & Tao, L. (2008). Tone Production in Mandarin Chinese By American Students : A
Case Study Lijuan Guo. The 20th North American Conference on Chinese Linguistics
(NACCL-20), 1, 123–138.
Jin, L., & Ph, D. (2013). Chinese as a Foreign Language ( CFL ) Students ’ Lexical Tonal
Development : An Investigation of Tonal Production and Awareness of Tonal Categories.
Journal of the National Council of Less Commonly Taught Languages, 13, 129 – 158.
So, C. K., & Best, C. T. (2010). Cross-language perception of non-native tonal contrasts:
effects of native phonological and phonetic influences. Language and Speech, 53(Pt 2),
273–293. doi:10.1177/0023830909357156
Wang, Y., Spence, M. M., Jongman, a, & Sereno, J. a. (1999). Training American listeners
to perceive Mandarin tones. The Journal of the Acoustical Society of America.
doi:10.1121/1.428217

View publication stats