Professional Documents
Culture Documents
Proposal
Proposal
بررسی رابطه بین مدیریت سود و ریسک کاهش قیمت سهام .
The relationship between earnings management and tail risk in stock prices .
انگلیسی:
The relationship between earnings management and tail risk in stock prices .
عملی 4 کاربردي 3 نظري 2 ب -نوع کار تحقیقاتی :بنیادي 1
-5بيان مساله (تشريح ابعاد ،حدود مساله ،معرفي دقيق مساله ،بيان جنبههاي مجهول و مبهم و متغيرهاي مربوط به پرسشهاي
تحقيق ،منظور تحقيق):
مشخصه شرکتهاي بزرگ ،ساختار مالکیت گسترده و تفکیک مالکیت از مدیریت است .این بدان معنا است که
سهامداران کنترل اثربخشی را بر مدیران اعمال نمیکنند(ابرهیمی و همکاران)1331،در واقع مدیریت سود زمانی
اتفاق میافتد که مدیریت در تالش است تا تصویر مناسبتري از شرکت براي ذینفعان ارائه دهد (لی کوهن و
همکاران ،)2114،1زیرا این تصویر بر منافع مدیران تاثیر مستقیم و یا غیر مستقیم دارد (فخاري و همکاران.)1331،
بنابراین همواره این نگرانی باالخص در زمان بحران هاي مالی وجود دارد که سود به عنوان یکی از مهمترین
شاخصهاي عملکرد مالی شرکتها ،توسط مدیران که در تضاد منافع بالقوه با سهامداران عادي هستند ،با اهداف
خاص مدیریت شده باشد .اگر چه دالیل متفاوتی براي انگیزههاي مدیریت سود توسط مدیران در کشورهاي دیگر
ارائه شده است(تامین مالی؛ هزینه نمایندگی ،جذب سهامدار جدید ،فرآیندهاي سیاسی و (.....استرابل،)2113،2
اما طرح پاداش مبتنی بر سود از جمله دالیل دستکاري سود در شرکتهاي ایرانی است(فخاري و همکاران.)1331،
از طرفی منبع اطالعاتی اکثریت فعاالن بازار سرمایه گزارش هاي مالی منتشره از جانب شرکتها می باشد که به
صورت دوره اي در اختیار عموم قرار می گیرد و مبناي تصمیم گیريهاي سرمایه گذاري در بازار سهام می باشد
با افزایش منابع در اختیار مدیریت ،میزان افراد ذینفع در ارتباط با شرکت هاي سهامی نیز افزایش می یابد (باکیت،
اسکندر .)2113،3بسیاري از پژوهشگران نظیر چن و همکاران )2111(4بر این باورند که تغییرات قیمت سهام یک
شرکت از مدیریت اطالعات داخلی آن ناشی می شود .در شرایطی که اطالعات به صورت تصادفی وارد بازار
شود و در این اطالعات هیچ دستکاري صورت نگرفته باشد میتوان گفت که اطالعات منتشر شده داراي توزیع
متقارن است(هوتن ،)2112،5به عبارت دیگر ،اگر مدیران همهي اطالعات را به سرعت و با دقت کامل افشاء کنند،
این عمل سبب می شود که بازده سهام داراي توزیع متقارن باشد(جین میرز.)2116،6براي مثال ،ممکن است از
طریق منظور نمودن هزینههاي یک دوره به عنوان دارایی ،باعث کاهش هزینهها و گزارش سود بیشتر در صورت-
هاي مالی شوند .نتیجهي این عملیات منجر به این می شود که تصویر واحد تجاري بهتر از وضعیت واقعی به
نظر رسیده و انگیزهي افراد برون سازمانی براي سرمایه گذاري در واحد تجاري افزایش یابد(بال ،)2113،7اگر این
روند به مدت طوالنی در شرکتهاي تجاري ادامه پیدا کند و به آستانه معینی برسد ،نگهداري و عدم افشاي آن
براي مدت زمان طوالنیتر غیرممکن و پرهزینه خواهد شد .در نتیجه تودهي این اخبار نا مطلوب پس از رسیدن
به نقطهي اوج خود به یک باره وارد بازار سرمایه شده و این موضوع افت شدید بازده سهام یا سقوط قیمت سهام
منجر می شود .در واقع در شرایط بحران مالی که در آن بحران از یک بازار به سرعت به بازار دیگر منتقل می
شود این ریسک بسیار اثرگذار خواهد بود و دستکاري در سود توسط مدیران براي کسب منافع کوتاه مدت براي
1
Lee Cohen et al
2
Strobe
3
Bukit,iskander
4
Chen et al
5
Hutton
6
Jin &Myers
7
Ball
خود و ذینفعان منجر به انتقال ریسک به دیگر بخشهاي دیگر جامعه و سرمایه گذاران خواهد شد و این امر
منجر به بی اعتمادي سرمایه گذاران در سرمایه گذاري در بخش بازارهاي سرمایهاي که یکی از شاخصهاي
پیشرفت کشورها به حساب می آید خواهد شد و برون رفت از بحران هاي مالی بدون برون رفت از بحران بخش
سرمایه امکان پذیر نخواهد بود .در این تحقیق بر آنیم که به این پرسش پاسخ دهیم که آیا بین مدیریت سود و
ریسک کاهش قیمت سهام در بورس اوراق بهادار رابطه معنی داري وجود دارد؟
-1تحقیق بنیادي پژوهشی است که به کشف ماهیت اشیاء پدیدهها و روابط بین متغیرها ،اصول ،قوانین و ساخت یا آزمایش تئوريها و نظریهها
-2تحقیق نظري نوعی پژوهش بنیادي است و از روشهاي استدالل و تحلیل عقالئی استفاده میکند و بر پایه مطالعات کتابخانهاي انجام میشود.
-3تحقیق کاربردي پژوهشی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادي به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها ،روشها ،ابزار ،وسایل ،تولیدات،
-4تحقیق علمی پژوهشی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادي و با هدف رفع مسائل و مشکالت جوامع انسانی انجام میشود.
-6سوابق مربوط (بيان مختصر سابقه تحقيقات انجام شده درباره موضوع و نتايج بدست آمده در داخل و خارج از کشور و
نظرهاي علمي موجود درباره موضوع تحقيق):
.4فوالد و همکاران در سال 1331به تاثیر محافظه کاري و کاهش خطر سقوط قیمت سهام پرداختند .براي اندازه
گیري محافظه کاري از معیار cscoreخان و واتز( )2113و براي اندازه گیري سقوط قیمت سهم از معیار
crashکیم و ژانگ 2111استفاده شد .نتایج فرضیه نخست این تحقیق داللت بر آن دارد که محافظه کاري می
تواند سبب کاهش احتمال سقوط قیمت سهام در آینده شود .اما رابطه قوي تر بین محافظه کاري و سقوط قیمت
سهم براي شرکت هاي با عدم تقارن اطالعاتی باال در آزمون فرضیه دوم به دست نیامد .نتایج این پژوهش در
( ) 2111 فرضیه اول با پژوهش هاي خارجی و داخلی سازگار و در فرضیه دوم با پژوهش کیم و ژانگ
ناسازگار است.
-8اهداف تحقيق (شامل اهداف علمي ، 1کاربردي ، 2و ضرورتهاي خاص انجام تحقيق ) 3
.1اصلی
بررسی رابطه بین مدیریت سود و ریسک کاهش قیمت سهام.
.2فرعی
بررسی رابطه بین اجتناب از شناساسی زیان و ریسک کاهش قیمت سهام.
بررسی رابطه بین هموار سازي سود و ریسک کاهش قیمت سهام.
بررسی رابطه بین مدیریت سود و ریسک کاهش قیمت سهام در بورس اوراق بهادار
اهمیت موضوع و چگونگی تأثیر مدیریت سود بر سقوط قیمت هاي سهام از یک سو و کمبود پژوهش هاي
خارجی و داخلی از سوي دیگر انگیزه اصلی انجام این پژوهش است .مطالعه حاضر به بررسی این موضوع می
پردازد که آیا مدیریت سود می تواند از احتمال خطر سقوط قیمت سهام در آینده بکاهد .پژوهش حاضر در اندازه
گیري مدیریت سود ،متغیرهاي کنترلی و نحوهي محاسبه بازده سهام با پژوهش هاي داخلی متفاوت است.
-9درصورت داشتن هدف کاربردي بيان نام بهرهوران (اعم از موسسات آموزشي و اجرايي و غيره)
تحقیق حاضر براي سیاست گذاران بازارهاي مالی کشور ،مدیران بورس اوراق بهادار تهران و مدیران شرکت
هاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می تواند حائز اهمیت و مفید باشد.
-01جنبه نوآوري و جديد بودن تحقيق در چيست؟ (این قسمت توسط استاد راهنما تکمیل شود)
تحقیق حاضر از لحاظ بررسی رابطه بین مدیریت سود و ریسک کاهش قیمت سهام در بورس اوراق بهادار در
نوع خود موضوع جدیدي بود و مشابه داخلی ندارد.
امضاء
-00روش کار:
الف -نوع روش تحقيق:
این تحقیق از نوع همبستگی است و با توجه به این که دادههاي مورد استفاده در آن واقعی و تاریخی است،
می توان آن را از نوع پس رویدادي طبقه بندي نمود .تحقیق حاضر به لحاظ هدف ،کاربردي می باشد و به
بررسی رابطه بین مدیریت سود و ریسک کاهش قیمت سهام پرداخته است .در این تحقیق از رگرسیون لجستیک،
جهت بررسی روابط بین متغیرها استفاده خواهد شد .در الگوي رگرسیونی تحقیق ،متغیر وابسته ،وجود یا عدم
وجود پدیده سقوط سهام در طول دوره تحقیق می باشد .متغیر مستقل تحقیق مدیریت سود شرکت هاي در
نمونه مورد بررسی می باشد.
اجتناب از
شناساسی زیان
ریسک
مدیریت سود
کاهش قیمت
هموارسازي
سود
براي اندازه گیري سنجه هاي تحقیق از فرمول هاي زیر استفاده خواهد شد.
کاهش قيمت سهام
در پژوهش کیم و ژانگ ( ،) 2111براي تشخیص دوره هایی که در آن سقوط اتفاق افتاده است از رگرسیون
مبتنی بر مدل بازار استفاده شده است .براي مثال ،کیم و ژانگ ( ،) 2111مدل رگرسیونی زیر را تخمین می
زنند که پسماندهاي آن بازدهی خاص هر شرکت را نشان می دهد.
() 1
𝑡𝑅𝑖,𝑡 = 𝛽0 + 𝛽1 𝑅𝑚,𝑡−1 + 𝛽2 𝑅𝑚,𝑡 + 𝛽3 𝑅𝑚,𝑡+1 + 𝛽4 𝑅𝑚,𝑡+2 + 𝛽5 𝑅𝑚,𝑡+2 + 𝜀𝑖,
که در آن Riمعرف بازدهی هفتگی شرکت Rm ،معرفی بازدهی هفتگی بازار β ،شاخص ریسک سیستماتیک
شرکت iو tمعرف هفته هاي سال است.
(p t - بازده هاي هفتگی سهم شرکت ها با استفاده از قیمت هاي سهم در ابتدا و انتهاي هر هفته و فرمول
(I t - ،p t - 1 )/p t - 1و بازدهی هفتگی بازار با استفاده از شاخص کل در ابتدا و انتهاي هر هفته و فرمول
I t - 1 )/I t - 1محاسبه شده اند .ضریب βنیز از فرمول زیر محاسبه می شود:
پسماندهاي رابطه ( ،)1بازدهی خاص شرکت ها را نسبت به بازار نشان می دهد اما به احتمال زیاد توزیع نزدیک
به نرمال را نخواهند داشت .داشتن توزیع نزدیک به نرمال از آن جهت حائز اهمیت است که با داشتن ویژگیهاي
توزیع نرمال(شامل میانگین و انحراف معیار) می توان بیشترین کاهش در بازده سهم را که معرف رخداد سقوط
قیمت سهم هستند را به درستی شناسایی کرد ،از این رو کیم و ژانگ( )2111توزیع پسماندهاي رگرسیونی رابطه
باال را با استفاده از رابطه زیر به توزیع نرمال نزدیکتر می کنند:
() 2
) 𝑡𝑊𝑖,𝑡 = 𝐿𝑛(1 + 𝜀𝑖,
مديريت سود
مدل دیچو ،دچو و مک نیکولز ( )2112در شناسایی و کشف مدیریت سود نسبت به مدلهاي دیگر (جونز ،تعدیل
شده جونز ،عملکردي (کوتاري) ،کازنیک) از اعتبار و دقت بیشتري برخوردار است.
از نظر دچو و دیچو ( )2112اقالم باقیمانده برآورد شده از رگرسیون تغییرات در سرمایه در گردش خالص با
جریانات نقدي دوره قبل ،دوره جاري و دوره بعد بطور جداگانه براي هر شرکت خطاهاي برآورد تمام اقالم
تعهدي را نشان می دهد و بعنوان اندازه معکوسی از کیفیت سود بشمار می آید .مدل اندازه گیري آنها نیاز به
مفروضاتی درباره اقالم بنیادین حسابداري که مدیریت نشده اند ندارد و ارتباط مستقیمی میان جریانات نقدي و
اقالم تعهدي دوره جاري ایجاد می کند .اما میان خطاهاي برآورد دستکاري نشده و مدیریت سود عمدي تفاوتی
قائل نمی شود .از سوي دیگر در مدل فوق چنین فرض می شود که اقالم تعهدي سرمایه در گردش ،وجه نقد
دریافتی و پرداختی را صرفاً یک دوره قبل یا دوره بعد به تعویق می اندازد.
() 3
دراین الگو:
= ACCtمجموع اقالم تعهدي در سال t
هموارسازي سود
بر اساس شاخص رفتار هموارسازي سود موسز ( )Mosesشرکت ها به هموارساز و غیرهموارساز سود تفکیک
می شوند.
||PE-EE|-|RE-EE
=SB
SALES
= SBرفتار هموارسازي
= PEسودهاي عملیاتی
= EEسودهاي مورد انتظار
= REسودهاي گزارش شده
= SALESفروش ها
با استفاده از این فرمول می توان بین شرکت هاي هموارساز و غیرهموارساز سود تمایز قائل شد .بدین صورت
که SBمثبت نشان دهنده شرکت هموارساز سود و SBمنفی نشان دهنده شرکت غیر هموارساز سود می باشد.
براي محاسبه سود مورد انتظار ،ابتدا نرخ رشد سود گزارش شده شرکت ها محاسبه شده ،سپس میانگین نرخ
رشد سود شرکت ها در دوره مورد نظر محاسبه شده و سپس سود گزارش شده هر سال بعالوه درصد بدست
آمده برابر می شود با سود مورد انتظار سال آتی.
سود گزارش شده سال جاري -سود گزارش شده سال آتی
= نرخ رشد
سود گزارش شده سال جاري
سود گزارش شده سال قبل( +میانگین نرخ رشد سود× سود گزارش شده سال قبل) = سود مورد انتظار سال جاري
براي جمع آوري داده ها از روش میدانی و نیز داده هاي مربوط به تجزیه و تحلیل داده ها از سایتهاي بورس
اوراق بهادار و صورت هاي مالی شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار استفاده خواهیم نمود.
پ -ابزار گردآوري اطالعات (پرسشنامه ،مصاحبه ،مشاهده ،آزمون ،فيش ،جدول ،نمونهبرداري ،تجهيزات آزمايشگاهي و
بانکهاي اطالعاتي و شبکههاي کامپيوتري و ماهوارهاي و غيره)
داده هاي مالی شرکت هاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مورد نظر از طریق نرم افزار ره آورد نوین در
بازده زمانی 6ساله جمع آوري خواهد شد.
جامعه ي آماري این پژوهش تمامی شرکت هاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و دوره مورد مطالعه
در این پژوهش از سال 1386تا ،1391به مدت شش سال است .شرکت هاي موجود در جامعه ي آماري پس
از اعمال معیارهاي زیر به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب خواهند شد.
.1پایان سال مالی آنها اسفند باشد.
.2ارزش دفتري حقوق صاحبان سهام شرکت مثبت باشد.
.3قیمت سهام در انتهاي سال مالی بیش از هزار ریال باشد.
.4هر شرکت داراي حداقل 26بازده هفتگی در هر سال مالی باشد.
ت -روش تجزيه و تحليل اطالعات:
-01جدول زمانبندي مراحل انجام دادن تحقيق از زمان تصويب تا دفاع نهايي:
-01فهرست منابع و ماخذ (فارسي و غيرفارسي) مورد استفاده در پاياننامه به شرح زير:
کتاب :نامخانوادگی ،نام ،سال نشر ،عنوان کتاب ،مترجم ،محل انتشار ،جلد
مقاله :نامخانوادگی ،نام ،عنوان مقاله ،عنوان نشریه ،سال ،دوره ،شماره ،صفحه
.1آقایی ،محمد علی،چاالکی « )1331(،بررسی رابطه بین ویژگیهاي حاکمیت شرکتی و مدیریت سود در شرکتهاي پذیرفته شده
در بورس اوراق بهادار تهران » نشریه تحقیقات حسابداري و حسابرسی ،ش ،4دوره ،2
.2فخاري ،حسین ،عیدلی ،مجتبی( « )1331بررسی رابطه بین جریانهاي نقدي آزاد و مدیریت سود از طریق فعالیتهاي واقعی
در شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اورق بهادار تهران »فصلنامه بررسیهاي حسابداري و حسابرسی ،دوره ،13ش ،4
ص71-67
.3فوالد ،فرزانه ،یعقوب نژاد ،احمد ،تاالنه ،عبدالرضا(« )1331بررسی تاثیر محافظه کاري و کاهش خطر سقوط قیمت سهام »
فصلنامه بررسی هاي حسابداري و حسابرسی ،دوره ،6ش ،3صص 71-66
.4مرادي ،جواد ،ولی پور ،هاشم ،قلمی ،مرجان(« )1331تاثیر محافظه کاري حسابداري بر کاهش ریسک قیمت سهام» فصلنامه
علمی پژوهشی حسابداري مدیریت ،س ،4ش ،11
.5یگانه ؛ یحیی؛ لنگرودي؛ محسن؛ خطیبی؛ محمدرضا( «)1331بررسی رابطه بین نوع حسابرس و مدیریت سود در صنعت
بانکداري» مجموعه مقاالت بیست و سومین همایش بانکداري اسالمی؛ ص ص 321-312
.6جهانشاد ،آزیتا ،امیري ،سعید ( « )1332مقایسه متغیرهاي حسابداري در شرکت هاي هموارساز و غیرهموارساز سود
( )MOSESبا استفاده از شاخص رفتار هموارسازي موسز» فصلنامه علمی پژوهشی حسابداري مدیریت ،س ،6ش 16
1. Ball, R. (2009). Market and Political/Regulatory Perspectives on the Recent Accounting
Scandals. Journal of Accounting Research, (47), 277-323.
2. Bukit, R. & Iskandar, T. (2009). Surplus free cash flow, earnings management and audit
committee. Journal of Economics and Management, 3(1), 204–223.
3. Chen, J., Hong, H. & Stein, J. (2001). Forecasting crashes: Trading volume, past returns, and
conditional skewness in stock prices. Journal of Financial Economics, 61, 345-381.
4. Jin, L., Myers, C.S. (2006),"R2 around the world: New theory and new tests", Journal of
Financial Economics, 79, 257- 292.
5. Hutton, A.P., Marcus, A.J., Tehranian, H. (2009),"Opaque financial reports, R2, and crash
risk", Journal of Financial Economics, 94, 67-86.
6. Lee j.cohen, Marcia millon, tehrani,hassan(2014)" Bank Earnings Management and Tail Risk
during the Financial Crisis"Journal of Money, Credit and Banking, Vol. 46, No. 1
7. Strobl, G. (2009). Earnings manipulation and the cost of capital. University of North Carolina
at Chapel Hill
8. Soosung Hwan,Steve E. Satchell (2010) " How Loss Averse Are Investors in Financial
Markets" Sungkyunkwan University, Seoul, Korea & Cambridge University, UK
هزينههاي پاياننامه-ب
) هزینههاي پرسنلی (براي مواردي که در حوزه تخصص و مهارت و رشته دانشجو قرار ندارد-1ب
) هزینههاي مواد و وسایل (وسایلی که صرفاً از محل اعتبار طرح تحقیق باید خریداري شوند-2ب
هزینههاي متفرقه-3ب