SAP2000 Part 3

68
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖRNEKLER
3.1. Örnek 1
Şekil 3.1 “Örnek 1” deki Çerçeve Yan Görünümü
Giriş Bilgileri
Beton : Yükler :
E = 28000 MPa (C20) i. Hesap yükü (pd) = 20 kN/m

Poisson Oranı = 0,2 ii. Düzgün sıcaklık değişimi (t)=30C
Birim hacim ağırlığı = 25 kN/m3
Isıl genleşme katsayısı = 1*10-5 1/C
Kenar Açıklık Kirişleri : Orta Açıklık Kirişi :
Tabla genişliği (b) = 1,26 m Tabla genişliği (b) = 1,02 m

Gövde genişliği (bw) = 0,3 m Gövde genişliği (bw) = 0,3 m
Tabla kalınlığı (hf) = 0,14 m Tabla kalınlığı (hf) = 0,14 m
Kiriş yüksekliği (h) = 0,7 m Kiriş yüksekliği (h) = 0,7 m
Şekil 3.1’ de görülen kısmen iki katlı, üç açıklıklı betonarme düzlem çerçeve, hem dış
yük hem de sıcaklık değişimi etkisinde ayrı ayrı çözülmüştür. Çözüm aşamasında
SAP 2000 programının yanı sıra Matris Deplasman Yöntemi de kullanılmış ve
69
bulunan sonuç iç kuvvetler ile düğüm noktası deplasmanları karşılaştırılmalı olarak

çizelgeler halinde verilmiştir.
Hesap Yükü Altında Çözüm :
 Sistem geometrisinin oluşturulması

1) Ekranın sağ alt köşesindeki birim seçim kutusundan kN-m seçilir.
2) File menüsündeki New Model From Template komutu seçilir. Bu işlem Model
Templates penceresini açar.
3) Bu pencerede Portal Frame ikonu seçilir. Bu işlem Portal Frame

penceresini açar. Bu pencerede ;
 Number of Stories kutusuna 2 yazılır,

 Number of Bays kutusuna 3 yazılır,
 Story Height kutusuna 4 yazılır,
 Bay Width kutusuna 6 yazılır,
 Restraints ve Gridlines kutuları işaretlenir,
 OK kutusu tıklanır.
4) 3-D View penceresinin sağ üst köşesindeki Close kutusu tıklanır.
5) Ekranda X-Z düzlemi Y=0 durumu görüntülenir.
6) Draw menüsünden Edit Grid komutu seçilir. Bu işlem Modify Grid Lines
 Glue Joints to Grid Lines kutusu işaretlenir,

 Direction kısmından Z seçilir,
 Z Location kutusunun altındaki listeden 8 seçilir, Z Location kutusuna 7
yazılarak Move Grid Line kutusu tıklanır,
7) View menüsünden Set Elements komutu seçilir. Bu işlem Set Elements

 Joints kısmındaki Labels kutusu işaretlenir,

 Frames kısmındaki Labels kutusu işaretlenir
8) 11 numaralı çubuk elemanın üzerine tıklanarak eleman seçilir.
9) Klavyedeki Delete tuşuna basılarak çubuk eleman silinir.
10) View menüsünden Refresh View komutu seçilir.
11) Select All ikonu ile sistemdeki tüm elemanlar seçilir.

70
Not : Matris deplasman yönteminde düğüm noktaları ve elemanların

numaralandırılmasında bant genişliği daraltmak için özel bir yöntem izlendiğinden ve
sonuçların karşılaştırılabilmesinin mümkün olması için düğüm noktaları ve elemanlar
yeniden isimlendirilmiştir.
12) Edit menüsünden Change Labels komutu seçilir. Bu işlem Relabel Selected
Items penceresini açar. Bu pencerede ;
 Select Elements kısmından Joints ve Frames kutuları işaretlenir,

 Change Label Initialization kısmında Joints satırındaki Next Number
kutusuna 13 yazılır,
 Change Label Initialization kısmında Joints satırındaki Increment
 Change Label Initialization kısmında Frames satırındaki Next Number
 Change Label Initialization kısmında Frames satırındaki Increment
 Relabel Order kısmında First kutusunda Z seçilir,
 Relabel Order kısmında Second kutusunda Y seçilir,
13) Düğüm noktalarının ve çubuk elemanların yeni etiketleri Şekil 3.2 ’de görüldüğü
gibidir.
Şekil 3.2 Programın etiket atalamarı
14) Şekil 3.2 ’de görülen 25, 26, 27 numaralı çubuk elemanlar ve 21, 22, 23, 24
numaralı düğüm noktaları fare yardımıyla pencere oluşturarak seçilir.

71

 Relabel Order kısmında First kutusunda X seçilir,
16) Şekil 3.2 ’de görülen 19, 20 numaralı çubuk elemanlar ve 17, 18, 19, 20 numaralı
düğüm noktaları fare yardımıyla pencere oluşturarak seçilir.

18) Şekil 3.2 ’de görülen 13, 14, 15, 16 numaralı düğüm noktaları pencere
oluşturarak seçilir.
 Select Elements kısmından Joints kutusu işaretlenir,

20) Set Intersecting Line Select Mode ikonu tıklanarak, Şekil 3.2 ’de görülen
21, 22, 23, 24 numaralı çubuk elemanlar seçilir.
 Select Elements kısmından Frames kutusu işaretlenir,

72

22) Set Intersecting Line Select Mode ikonu tıklanarak, Şekil 3.2 ’de görülen
15, 16, 17, 18 numaralı çubuk elemanlar seçilir.
 Select Elements kısmından Frames kutusu işaretlenir,

24) Düğüm noktalarının ve çubuk elemanların yeni etiketleri Şekil 3.3 ’de görüldüğü
gibidir.
Şekil 3.3 Matris deplasman yöntemine göre düzenlenen etiket atamaları
25) Define menüsündeki Materials komutu seçilir. Bu işlem Define Materials

 Materials kısmından CONC seçilerek Modify/Show Material kutusu tıklanır,

 Mass per Unit Volume kutusuna 2,5 yazılır (g  10 m/s2 kabulü ile),
 Weight per Unit Volume kutusuna 25 yazılır,
 İki kez OK tuşuna basılır.
 Malzeme ve çubuk kesitlerinin tanımı

26) Ekranın sağ alt köşesindeki birim seçim kutusundan N-mm seçilir.
73


 Modulus of Elasticity kutusuna 28000 yazılır,
 Poisson Ratio kutusuna 0,2 yazılır,
29) Define menüsündeki Frame Sections komutu seçilir. Bu işlem Define Frame
Sections penceresini açar. Bu pencerede ;
 Add Rectangular komutu seçilir,

 Section Name kısmına “50x50” kesit ismi olarak yazılabilir,
 Material kısmında CONC seçilir,
 Depth (t3) kutusuna 0,5 yazılır, (elemanda 3 eksenine dik olan boyut)
 Width (t2) kutusuna 0,5 yazılır, (elemanda 2 ekseni doğrultusundaki boyut)
 OK kutusu tıklanır,
 Section Name kısmına 60x60 yazılır,
 Depth (t3) kutusuna 0,6 yazılır,
 Width (t2) kutusuna 0,6 yazılır,
 Add Tee komutu seçilir,
 Section Name kısmına DISKIRIS yazılır,
 Outside Stem (t3) kutusuna 0,70 yazılır,
 Outside Flange (t2) kutusuna 1,26 yazılır,
 Flange Thickness (tf) kutusuna 0,14 yazılır, (tabla kalınlığı)
 Stem Thickness (tw) kutusuna 0,30 yazılır, (gövde genişliği)
 Section Name kısmına ICKIRIS yazılır,
 Outside Stem (t3) kutusuna 0,70 yazılır,
 Outside Flange (t2) kutusuna 1,02 yazılır,
 Flange Thickness (tf) kutusuna 0,14 yazılır,
 Stem Thickness (tw) kutusuna 0,30 yazılır,
 Malzeme ve kesit özelliklerinin elemanlara atanması
30) Şekil 3.3 ’de görülen 1, 3, 4, 5 numaralı çubuk elemanlar üzerlerine fare ile
tıklanarak seçilir.
31) Assign menüsündeki Frame seçeneğinin altındaki Sections komutu seçilir. Bu

işlem Define Frame Sections penceresini açar. Bu pencerede ;
74
 Frame Sections kısmından DISKIRIS seçilir,

32) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve

çubuklara yapılan atamalar ekrandan silinir.
33) Şekil 3.3 ’de görülen 2 numaralı çubuk eleman üzerine tıklanarak seçilir.
 Frame Sections kısmından ICKIRIS seçilir,


36) Şekil 3.3 ’de görülen 6, 9, 10, 13 numaralı çubuk elemanlar üzerlerine tıklanarak
seçilir.

 Frame Sections kısmından 50x50 seçilir,


39) Şekil 3.3 ’de görülen 7, 8, 11, 12 numaralı çubuk elemanlar üzerlerine tıklanarak
seçilir.

 Frame Sections kısmından 60x60 seçilir,


 Mesnet şartlarının tanımlanması ve atanması
42) Şekil 3.3 ’de görülen 9, 10, 11, 12 numaralı düğüm noktaları seçilir.
43) Assign menüsündeki Joints seçeneğinin altındaki Restraints komutu seçilir. Bu

işlem Joint Restraints penceresini açar. Bu pencerede ;
 Fixed Support ikonuna basılır,

75
 Yük durumları, yük şekillerinin tanımlanması ve atanması
44) Define menüsündeki Static Load Cases komutu seçilir. Bu işlem Define Static
Load Case Names penceresini açar. Bu pencerede ;
 Load kutusuna HESAP yazılır,

 Type kısmında OTHER seçilir,
 Self Weight Multiplier kutusuna 0 yazılır,
 Change Load kutusu tıklanır,
45) Şekil 3.3 ’de görülen 1, 2, 3, 4, 5 numaralı çubuk elemanlar pencere oluşturarak
seçilir.
46) Assign menüsündeki Frame Static Loads seçeneğinin altındaki Point and
Uniform komutu seçilir. Bu işlem Point and Uniform Span Loads penceresini
açar. Bu pencerede ;
 Load Case Name kısmından HESAP seçilir,

 Load Type and Direction kısmından Forces seçilir,
 Load Type and Direction kısmında Global Z Project seçilir,
 Uniform Load kutusuna –20 yazılır,
 Çözüm aşaması
47) Analyze menüsündeki Set Options komutu seçilir. Bu işlem Analysis Options
 Fast DOFs kısmından Plane Frame ikonuna basılır (böylece

düzlem çerçeve seçilmiş olur),
 Run Analysis ikonuna basılırak çözüme başlanır.
48) Çözüm bittiğinde OK tuşuna basılarak Analysis Complete penceresi kapatılır.
49) Member Force Diagrams for Frames ikonu ile çubuk elemanlardaki kesit
zorları görülür.
50) Display Static Deformed Shape ikonu ile her yükleme için yapının şekil
değiştirmiş hali görülür.
Düzgün Sıcaklık Değişimi Etkisinde Çözüm :

76
Düzgün sıcaklık değişimi etkisinde SAP 2000 programı ile yapılacak çözüm
aşamaları hesap yükü etkisinde yapılan çözüm aşamalarına benzerlik
göstermektedir. Sistemin oluşturulması elemanlara atamaların yapılması işlemlerinde
hiçbir değişiklik yoktur. Bu yüzden anlatıma 44. maddeden başlanmıştır, benzer olan
ilk 43 madde tekrar anlatılmamıştır.
 Malzeme özelliklerinin tanımlanması


 Coeff of Thermal Expansion kutusuna 1*10-5 (1E-5) yazılır,
 Yük durumlarının, yük şekillerinin tanımlanması ve atanması
 Load kutusuna SICAKLIK yazılır,

 Type kısmında OTHER seçilir,
46) Select All ikonu ile sistemdeki tüm elemanlar seçilir.
47) Assign menüsündeki Frame Static Loads seçeneğinin altındaki Temperature

komutu seçilir. Bu işlem Frame Temperature Loading penceresini açar. Bu
pencerede ;
 Load Case Name kısmından SICAKLIK seçilir,

 Type kısmında Temperature seçilir,
 Temperature kısmındaki By element seçeneği işaretlenir,
 Temperature kutusuna 30 yazılır,
 Fast DOFs kısmından Plane Frame ikonu tıklanır,

49) Run Analysis ikonu seçilerek çözüme başlanır.

Matris Deplasman Yöntemi İle Çözüm :
77
1) Sistem düğüm noktaları ve elemanlar numaralanır.
 Düğüm noktaları numaralanırken bant genişliğini azaltmak için, yakın

düğümlere yakın numaralar atanır,mesnetlere en büyük numaralar verilir.
 Düğüm noktaları arasında kalan elemanlara düğüm noktalarından bağımsız
olarak numara verilir. Bu örnekte elemanlara soldan sağa ve yukarıdan
aşağıya artan değerler verilmiştir.
Şekil 3.4 Matris deplasman yöntemi ile yapılan çözümde kullanılan numaralandırma
2) Düğüm noktalarının seçilen koordinat sistemine göre X, Z koordinatları bir

tabloda gösterilir (Düğüm noktası tablosu).
Tablo 3.1 Düğüm Noktası Tablosu
DN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
X 0 6 12 18 0 6 12 18 0 6 12 18
Z 0 0 0 0 3 3 3 3 7 7 7 7
3) Elemanların bağlı oldukları
düğümler için de bir tablo düzenlenir (Eleman tablosu). Küçük numaralı uç (l)
büyük numaralı uç (r) ile gösterilir. Kuvvet Yönteminde olduğu gibi bakış çizgisi
belirlemeye gerek yoktur.
 c  Cos  (X r  X l ) / li
 s  Sin  ( Z r  Z l ) / li
Tablo 3.2 Eleman Tablosu
EN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
l 1 2 3 5 7 1 2 3 4 5 6 7 8
r 2 3 4 6 8 5 6 7 8 9 10 11 12
c 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0
s 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1
4) Eleman denge matrisleri ( ai )T tablolar yardımıyla oluşturulur.

78
-c s/ l s/ l
-s -c/ l -c/ l
0 1 0
( a i )T = c -s/ l -s/ l
-s c/ l c/ l
0 0 1
5) Toplam sistem denge matrisi ( a )T oluşturulur.
6) Eleman rijitlik matrisleri ( kr i ) tablolar yardımıyla oluşturulur.
EA/ l 0 0
( kr i ) = 0 4EI/ l 2EI/ l
0 2EI/ l 4EI/ l
7) Toplam sistem rijitlik matrisi kr = Diyag ( kr i ) oluşturulur.
8) Toplam sistem rijitlik matrisi Kr = a T . kr . a hesaplanır.
9) Ankastrelik uç kuvvet vektörü SR uygulanan yükün tipine göre (tekil yük, tekil
moment, düzgün yayılı yük, üniform sıcaklık farkı, mesnet hareketi vs.) çizelgeler
yardımıyla oluşturulur.
10) Düğüm noktası yük vektörü R = - C . SR hesaplanır.
11) Düğüm noktası yer değiştirmeleri r = Kr –1 . R hesaplanır.
12) Eleman bağımsız uç iç kuvvetleri F = kr . a . r hesaplanır.
13) Eleman uç iç kuvvetleri Si = T i . F i hesaplanır.
 Aşağıdaki çizelgelerde sistemin SAP 2000 ve Matris Deplasman Yöntemi ile

hesaplanan sonuç iç kuvvetleri ile düğüm noktası deplasmanları karşılaştırılarak
verilmiştir. Her iki yöntemin kabul ettiği pozitif yönler çizelgelerin altında
gösterilmiştir.
79
80
81
82
83
3.2. Örnek 2: Perdeli-Çerçeveli Yapı
Şekil 3.5 a) Plan
Şekil 3.5 b) Üç boyutlu görünüm
Giriş Bilgileri:
Beton :
E = 32000 MPa (C30)

Poisson Oranı = 0,2
Birim hacim ağırlığı = 25 kN/m3
Döşeme Kalınlığı = 12 cm
Yükler :
i. Sabit yük (g) = 0,21 t/m2 (Elemanların kendi ağırlıkları dahil değildir)
ii. Hareketli yük (q) = 0,50 t/m2
Şekil 3.5 a ve b’de görülen bina betonarme plaklardan oluşan, üç katlı perdeli bir yapı
sistemidir. Binanın verilen yükler altında çözümü istenmektedir.
84
Çözüm :

3) Bu pencerede Space Frame (Uzay Çerçeve) ikonuna basılır. Bu işlem

Space Frame penceresini açar. Bu pencerede ;

 Number of Bays Along X kutusuna 5 yazılır,
 Number of Bays Along Y kutusuna 3 yazılır,
 Story Height kutusuna 4 yazılır,
 Bay Width Along X kutusuna 7,20 yazılır,
 Bay Width Along Y kutusuna 7,20 yazılır,
4) 3D View penceresi, sağ üst köşesindeki tuşuna basılarak kapatılır.
5) View menüsünden Set 2D View komutu seçilir. Bu işlem Set 2D View

 Plane kısmından X-Y seçilir ve yanındaki Z kutusuna 4 yazılır,

 Lock Grid Lines, Glue Joint to Grid Lines kutuları işaretlenir,

 Direction kısmından Y seçilir,
 Y Location kutusunun altındaki listeden –10,8 seçilir, Y Location kutusuna
–9,6 yazılarak Move Grid Line kutusu tıklanır,
 Y Location kutusunun altındaki listeden 10,8 seçilir, Y Location kutusuna
9,6 yazılarak Move Grid Line kutusu tıklanır,

 Frames kısmında Labels kutusu işaretlenir,

8) 25, 26, 27, … 44 ve 46, 49, 52, 55, 58, 61 numaralı çubuk elemanlar seçilir.
85
9) Edit menüsünden Divide Frames komutu seçilir. Bu işlem Divide Selected

Frames penceresini açar. Bu pencerede ;
 Divide into kutusuna 3 yazılır,

 Last/First ratio kutusuna 1 yazılır,
 Joints kısmında Labels kutusu işaretlenir,

11) Draw menüsünden Draw Frame Element komutu seçilir.
 Önce 49 numaralı düğüm noktasına, sonra da 59 numaralı düğüm noktasına

tıklanarak çubuk eleman çizilir.
 Aynı işlem (50,60) numaralı düğüm noktaları için tekrarlanır.
12) Pointer ikonuna basılarak çizim modundan çıkılır ve seçim moduna geçilir.
13) 141 ve 142 numaralı çubuk elemanlar seçilir.
14) Edit menüsüneki Replicate (Çoklu Kopya) komutu seçilir. Bu işlem Replicate
 Distance kısmındaki Y ve Z kutularına 0 yazılır,

 Distance kısmındaki X kutusuna 7,2 yazılır,
 Number kutusuna 4 yazılır,
15) 141, 142, ... ,150 numaralı çubuk elemanlar seçilir.
16) Edit menüsüneki Replicate komutu seçilir. Bu işlem Replicate penceresini

 Distance kısmındaki X ve Z kutularına 0 yazılır,

 Distance kısmındaki Y kutusuna 13,2 yazılır,
 Önce 90 numaralı düğüm noktasına, sonra da 92 numaralı düğüm noktasına

tıklanarak çubuk eleman çizilir.
18) Pointer ikonuna basılarak çizim modundan çıkılır ve seçim moduna geçilir.

86


 Options kısmında Fill Elements kutusu işaretlenir,

22) Draw menüsünden Draw Rectangular Shell Element komutu seçilir.
 8 numaralı düğüm noktasına tıklanır ve sonra 46 numaralı düğüm noktasına

tıklanarak kabuk eleman çizilir.
23) Pointer ikonuna basılarak çizim modundan çıkılırak seçim moduna geçilir.
24) 8 numaralı düğüm noktasından 46 numaralı düğüm noktasına kadar olan alan
pencere oluşturarak seçilir.
25) Edit menüsündeki Mesh Shells komutu seçilir. Bu işlem Mesh Selected Shells
 Mesh Using Selected Joints on Edges kutusu işaretlenir,

26) 6 numaralı düğüm noktasından 12 numaralı düğüm noktasına kadar olan alan
pencere oluşturarak seçilir.
 Mesh Into kutusu işaretlenir,

 Kutulara 1 by 3 Shells yazılır,
 Shells kısmında Labels kutusu işaretlenir,

29) 3, 4, ...,17 numaralı shell elemanlar seçilir.

87

 Distance kısmındaki X ve Z kutularına 0 yazılır,

 Distance kısmındaki Y kutusuna –13,2 yazılır,
31) 18, 19, 20 numaralı kabuk elemanlar seçilir.


 Plane kısmından Y-Z seçilir ve yanındaki X kutusuna -18 yazılır,

 1 numaralı düğüm noktasına tıklanır ve sonra 3 numaralı düğüm noktasına

iki kere tıklanarak çubuk eleman çizilir.
35) Pointer ikonuna basıp çizim modundan çıkılırak seçim moduna geçilir.
36) 45, 47, 171, 172 numaralı çubuk elemanlar işaretlenir.

38) 1, 2, 3, 4 numaralı çubuk elemanlar seçilir.

88
40) Draw menüsünden Quick Draw Shell Element komutu seçilir.
41) 2 ve 6 numaralı düğüm noktaları ile başlayan dikdörtgen alanlarına sırasıyla

tıklanır.
43) 2 numaralı düğüm noktasından 3 numaralı düğüm noktasına kadar olan alan,
yani 48 numaralı shell eleman, pencere oluşturarak seçilir.
yani 49 numaralı kabuk eleman, pencere oluşturarak seçilir.

 Plane kısmından Y-Z seçilir ve yanındaki X kutusuna 18 yazılır,

 41 numaralı düğüm noktasına tıklanır ve sonra 43 numaralı düğüm

noktasına iki kere tıklanarak çubuk eleman çizilir.
49) 60, 62, 193, 194 numaralı çubuk elemanlar işaretlenir.


89
54) 42 ve 46 numaralı düğüm noktaları ile başlayan dikdörtgen alanlarına sırasıyla

tıklanır.


 Joints kısmında Labels kutusunun işareti kaldırılır,

 Shell kısmında Labels kutusunun işareti kaldırılır,
 Options kısmında Fill Elements kutusunun işareti kaldırılır,
61) 141, 142, 48, 143, 144, 51, 145, 146, 54, 147, 148, 57, 149, 150, 161, 162, 163,
164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 151, 152, 50, 153, 154, 53, 155, 156, 56,
157, 158, 59, 159, 160 numaralı çubuk elemanlar seçilir.

 Frames kısmında Labels kutusunun işareti kaldırılır,

 Shell kısmında Labels kutusu işaretlenir,
90
64) 3, 4, ...,17 ve 21, 22, …, 35 numaralı kabuk elemanlar seçilir.
65) Edit menüsünden Mesh Shells komutu seçilir. Bu işlem Mesh Selected Shells
 Mesh into kutusuna 1 yazılır,
 by … shells kutusuna 3 yazılır,
66) 18, 19, …,47 numaralı shell elemanlar seçilir.
 Mesh into kutusuna 3 yazılır,

 by … shells kutusuna 1 yazılır,
 Malzeme ve çubuk, kabuk eleman(alan elemanı) kesitlerinin tanımlanması

 Materials kısmından CONC seçilerek Modify/Show Material kutusu

tıklanır,
 İki kez OK kutusu tıklanır.

 Materials kısmından CONC seçilerek Modify/Show Material kutusu

tıklanır,
 Mass per Unit Volume kutusuna 2,5 yazılır (g  10 m/s2 kabulü ile),

 Section Name kısmına KLN50X50 yazılır,
 Material kısmından CONC seçilir,
 Depth (t3, m) kısmına 0,5 yazılır,
 Width (t2, m) kısmına 0,5 yazılır,
91

 Section Name kısmına KLN60X60 yazılır,
 Depth (t3) kısmına 0,6 yazılır,
 Width (t2) kısmına 0,6 yazılır,
 Section Name kısmına PERDE yazılır,
 Depth (t3) kısmına 2,5 yazılır,
 Width (t2) kısmına 0,4 yazılır,
 Section Name kısmına KRS40X65 yazılır,
 Outside stem (t3) kısmına 0,65 yazılır,
 Outside flange (t2) kısmına 1,408 yazılır,
 Flange thickness (tf) kısmına 0,12 yazılır,
 Stem thickness (tw) kısmına 0,40 yazılır,
 Section Name kısmına KRS25X60 yazılır,
 Outside stem (t3) kısmına 0,60 yazılır,
 Outside flange (t2) kısmına 1,258 yazılır,
 Flange thickness (tf) kısmına 0,12 yazılır,
 Stem thickness (tw) kısmına 0,25 yazılır,
73) Define menüsündeki Shell Sections komutu seçilir. Bu işlem Define Shell
 Modify/Show Section kutusu tıklanır,

 Section Name kısmına DOSEME yazılır,
 Thickness kısmındaki Membrane ve Bending kutularına 0,12 yazılır,
 Type kısmında Shell kutusu işaretlenir,
 Add New Section kutusu tıklanır,
 Thickness kısmındaki Membrane ve Bending kutusuna 0,40 yazılır,
74) Define menüsündeki Static Load Case komutu seçilir. Bu işlem Define Static
 Load kutusuna SABIT yazılır,

 Type kutusundan Dead seçilir,
92

 Load kutusuna HAREKTLI yazılır,
 Type kutusundan Live seçilir,
 Add New Load kutusu tıklanır,
75) Define menüsündeki Load Combinations komutu seçilir. Bu işlem Define

Load Combinations penceresini açar. Bu pencerede ;
 Add New Combo kutusu tıklanır,

 Load Combination Type kısmından Add seçilir,
 Define Combination kısmında Case Name kutusundan SABIT Load Case
seçilir,
 Scale Factor kutusuna 1 yazılır,
 Add kutusu tıklanır,
 Define Combination kısmında Case Name kutusundan HAREKTLI Load
Case seçilir,
seçilir,
 Scale Factor kutusuna 1,4 yazılır,
 Modify kutusu tıklanır,
Case seçilir,
 Scale Factor kutusuna 1,6 yazılır,
 Modify kutusu tıklanır,


93
78) Ekaranda görünen bütün mesnetleri ve düğüm noktalarını içine alacak şekilde
pencere oluşturarak seçim yapılır.
79) Assign menüsündeki Joint seçeneğinin altındaki Restraints komutu seçilir.

Bu işlem Joint Restraints penceresini açar. Bu pencerede ;
 Restraints in Local Directions kısmındaki Translation 1, Translation 2,

Translation 3, Rotation about 1, Rotation about 2, Rotation about 3
kutuları işaretlenir veya Fast Restraints kısmındaki ikonuna basılır,
80) Up One Grid Line ikonuna basılarak pencere Z=4 konumuna getirilir.
 Çubuk ve kabuk elemanlara ait kesitlerin atanması
 Frame kısmında Labels kutusu işaretlenir,
82) 63,64, ... ,121,122 ve 215,216, ... ,297,298 ve 123,124,... ,139,140 numaralı
çubuk elemanlar seçilir.

 Frame Sections Names kısmından KRS40X65 seçilir,

84) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve çubuk

elemanlara yapılan atamalar ekrandan silinir.
85) 239,240, ...,297,298 ve 299,300, ...,327,328 numaralı çubuk elemanlar seçilir.

 Frame Sections Names kısmından KRS25X60 seçilir,


 Plane kısmından X-Z seçilir ve yanındaki Y kutusuna –9,6 yazılır,

94
90) Up One Grid Line ikonuna basılarak pencere Y=9,6 konumuna getirilir.

 Frame Sections Names kısmından KLN50X50 seçilir,


94) Down One Grid Line ikonuna basılarak pencere Y=-3,6 konumuna getirilir.
95) 6, 18 numaralı çubuk elemanlar seçilir.
96) Up One Grid Line ikonuna basılarak pencere Y=3,6 konumuna getirilir.

 Frame Sections Names kısmından KLN60X60 seçilir,


101) Down One Grid Line ikonuna basılarak pencere Y=-3,6 konumuna getirilir.

 Frame Sections Names kısmından PERDE seçilir,


elemanlara yapılan atama ekrandan silinir.
95

106) Ekaranda görünen bütün kabuk elemanları içine alıcak şekilde pencere
oluşturularak seçim yapılır.
107) Assign menüsündeki Shell seçeneğinin altındaki Sections komutu seçilir. Bu

işlem Define Shell Sections penceresini açar. Bu pencerede ;
 Shell Sections Names kısmından DOSEME seçilir,

108) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve kabuk

elemanlara yapılan atama ekrandan silinir.
 Plane kısmından Y-Z seçilir ve yanındaki X kutusuna -18 yazılır,

110) 173, 174, 175, …, 191, 192 numaralı çubuk elemanlar seçilir.
111) Up One Grid Line ikonuna basılarak pencere X=18 konumuna getirilir.
112) 195, 196, 197, …, 213, 214 numaralı çubuk elemanlar seçilir.
113) Edit menüsünden Cut komutu seçilerek bu çubuk elemanlar sistemden

kaldırılır.
114) View menüsünden Refresh Window komutu seçilerek ekran tazelenir.
115) Tüm kabuk elemanlar pencere oluşturarak seçilir.
116) Down One Grid Line ikonuna basılarak pencere X=-18 konumuna getirilir.

 Shell Sections Names kısmından PERDE seçilir,


 Elemanlar için rijit bölgelerin (kritik kesitlerin) belirlenmesi, atanması

96

122) Assign menüsündeki Frame seçeneğinin altındaki End Offsets komutu seçilir.
Bu işlem Frame End Offsets penceresini açar. Bu pencerede ;
 End Offsets Lenghts kısmında Define Lenghts kutusu seçilir,

 End I kutusuna 1,25 yazılır,
 End J kutusuna 0 yazılır,
124) Assign menüsündeki Frame seçeneğinin altındaki End Offsets komutu seçilir.
Bu işlem Frame End Offsets penceresini açar. Bu pencerede ;
 End Offsets Lenghts kısmında Define Lenghts kutusu seçilir,

 End I kutusuna 0 yazılır,
 End J kutusuna 1,25 yazılır,
 Yük durumlarının, yük şekillerinin tanımlanması ve atanması
125) Ekranın sağ alt köşesindeki birim seçim kutusundan Ton-m seçilir.
126) X-Y penceresindeki tüm kabuk elemanlar pencere oluşturarak seçilir.
127) Assign menüsündeki Shell Static Loads seçeneğinin altındaki Gravity

komutu seçilir. Bu işlem Shell Gravity Loads penceresini açar. Bu pencerede ;
 Load Case kısmından SABIT seçilir,

 Gravity Multipliers kısmındaki Z kutusuna 0,21 yazılır,
 Options kısmındaki Add to existing loads seçilir,
128) X-Y penceresindeki tüm kabuk elemanlar pencere oluşturarak seçilir.
129) Assign menüsündeki Shell Static Loads seçeneğinin altındaki Gravity

komutu seçilir. Bu işlem Shell Gravity Loads penceresini açar. Bu pencerede ;
 Load Case kısmından HAREKTLI seçilir,

 Gravity Multipliers kısmındaki Z kutusuna 0,50 yazılır,
97


133) Select menüsündeki Select seçeneğinin altındaki All komutu seçilir.
134) Edit menüsünden Replicate komutu seçilir. Bu işlem Replicate penceresini

 Distance kısmındaki X ve Y kutularına 0 yazılır,
 Distance kısmındaki Z kutusuna 4 yazılır,
 Fast View kısmındaki 3d kutusu tıklanır,

136) Run Analysis ikonuna basılırak çözüme başlanır.
 Kesit tesirleri diyagramlarının ve şekil değiştirmiş durumun çizdirilmesi
139) Element Force/Stress Contours for Shells ikonu ile plak elemanlardaki
kesit zorları görülür.
98
3.3. Örnek 3 : Perdeli-Çerçeveli Yapı
Giriş Bilgileri:
Bayrak Direği
Bayrak Direği
Şekil 3.6 a) Plan Şekil 3.6 b) Üç boyutlu görünüm
Beton : Çelik :
E = 28000 MPa (C20) E = 200000 MPa

Poisson Oranı = 0,2 Poisson Oranı = 0,3
Perde Kalınlığı = 30 cm Bayrak direği ;
Kolonlar ve Kirişler = 50 x 50 Çap = 9 cm
Döşeme kalınlığı = 25 cm Et kalınlığı = 0,55 cm
Kat yüksekliği = 3,5 m Bayrak direği yüksekliği = 9 m
Kabuller :
 Diyaframlar (Döşemeler) kendi düzlemlerinde rijittir.

 Kolonlar temele ankastre bağlıdır.
Tepki Spektrumu Yüklemesi :
X-Dir (X Yönü-U1): 1994 UBC S2

Y-Dir (Y Yönü-U2): 1994 UBC S2 ’nin %30 ’u
Şekil 3.6 a ve b’de görülen bina betonarme plaklardan oluşan, dört katlı
perdeli-çerçeveli bir yapıdır. Binanın çatı katının bir köşesinde 9 metre yüksekliğinde
bir bayrak direği bulunmaktadır ve bu direğin tepesinde 1000 N ağırlığında bir
adamın bulunduğu düşünülmektedir.
99
ÇÖZÜM :
 Sistem geometrisinin oluşturulması; kolon, kiriş ve perde elemanlar
3) Bu pencerede Space Frame ikonuna basılır. Bu işlem Space Frame


 Number of Bays Along X kutusuna 4 yazılır,
 Number of Bays Along Y kutusuna 4 yazılır,
 Story Height kutusuna 3,5 yazılır,
 Bay Width Along X kutusuna 6 yazılır,
 Bay Width Along Y kutusuna 6 yazılır,
 Glue Joints to Grid Lines kutusu işaretlenir,

 Direction kısmından X seçilir,
 X Location kutusunun altındaki listeden -12 seçilir, X Location kutusuna
-18 yazılarak Move Grid Line kutusu tıklanır,
 X Location kutusunun altındaki listeden -6 seçilir, X Location kutusuna
-10,5 yazılarak Move Grid Line kutusu tıklanır,
 X Location kutusunun altındaki listeden 6 seçilir, X Location kutusuna 11
 X Location kutusunun altındaki listeden 12 seçilir, X Location kutusuna 18
 Direction kısmından Y seçilir,
 Y Location kutusunun altındaki listeden -12 seçilir, Y Location kutusuna
-18 yazılarak Move Grid Line kutusu tıklanır,
 Y Location kutusunun altındaki listeden -6 seçilir, Y Location kutusuna -12
 Y Location kutusunun altındaki listeden 6 seçilir, Y Location kutusuna 9
 Y Location kutusunun altındaki listeden 12 seçilir, Y Location kutusuna 18
6) View menüsünden Refresh View komutu seçilirek görüntü tazelenir.

100

 Options kısmındaki Fill Elements kutusu işaretlenir,


 Plane kısmından X-Z seçilir ve yandaki Y kutusuna 18 yazılır,

10) Perde elemanları çizebilmek için şekil 3.7 ’de görülen A, B, C, D alanlarına
sırayla tıklanır.
A E
B F
C G
D H
Şekil 3.7 Kabuk elemanların etiketlenmesi
 Plane kısmından X-Z seçilir ve yandaki Y kutusuna -18 yazılır,

13) Şekil 3.7 ’de görülen E, F, G, H alanlarına sırayla tıklanır.
 Plane kısmından Y-Z seçilir ve yandaki X kutusuna 18 yazılır,


101
16) Perde elemanları çizebilmek için şekil 3.7 ’de görülen E, F, G, H alanlarına
sırayla tıklanır.
 Plane kısmından Y-Z seçilir ve yandaki X kutusuna -18 yazılır,

19) Şekil 3.7 ’de görülen A, B, C, D alanlarına sırayla tıklanır.
 Malzeme, çubuk ve kabuk elemanlara ait kesit özelliklerinin tanımlanması


 Mass per Unit Volume kutusuna 2,5 yazılır,
 Materials kısmından STEEL seçilerek Modify/Show Material kutusu
tıklanır,
 Mass per Unit Volume kutusuna 8 yazılır,


 Materials kısmından STEEL seçilerek Modify/Show Material kutusu
tıklanır,
102
 Add Pipe Section komutu seçilir,

 Section Name kısmına BORU yazılır,
 Material kısmından STEEL seçilir,
 Outside Diameter (t3) kısmına 0,09 yazılır,
 Wall Thickness (tw) kısmına 0,0055 yazılır,
 Section Name kısmına KIRKOL yazılır,

 Add New Section kutusu tıklanır,
 Sistem geometrisinin oluşturulması; döşemeler
 Plane kısmından X-Y seçilir ve yandaki Z kutusuna 14 yazılır,

 Joints kısmındaki Labels kutusu işaretlenir,


103
30) 25 numaralı düğüm noktasından, 105 numaralı düğüm noktasına kadar fare ile
pencere oluşturulur ve döşeme tek bir plak eleman olarak teşkil edilir.
32) X-Y düzleminde Z=14 iken tüm elemanlar pencere oluşturarak seçilir.

 Döşemeler için daha önce tanımlanan kesitlerin atanması
34) X-Y düzleminde Z=14 iken tüm elemanlar pencere oluşturarak seçilir.

 Shell Sections kısmından DOSEME seçilir,

36) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve plaklara

yapılan atamalar ekrandan silinir.
37) Restore Previous Selection ikonu seçilir.
38) Edit menüsüneki Replicate komutu seçilir. Bu işlem Replicate penceresini açar.
Bu pencerede ;
 Distance kısmındaki X ve Y kutularına 0 yazılır,

 Distance kısmındaki Z kutusuna –3,5 yazılır,
 OK kutusu tıklanır; böylece kat kopyalaması yapılmış olur.
 Kat döşemeleri için diyafram hareketinin tanımlanması ve atanması
40) Assign menüsündeki Joints seçeneğinin altındaki Constraints komutu seçilir.

Bu işlem Constraints penceresini açar. Bu pencerede ;
 Add Diaphragm komutu seçilir,

 Constraint Name kısmına DIACATI yazılır,
 Constraint Axis kısmında Z Axis kutusu işaretlenir,
104
41) Down One Grid Line ikonuna basılarak X-Y düzleminde Z=10,5 kotu
görüntülenir.
42) Tüm elemanlar pencere oluşturarak seçilir.


 Constraint Name kısmına DIAKAT3 yazılır,
44) Down One Grid Line ikonuna basılarak X-Y düzleminde Z=7 kotu
görüntülenir.

47) Down One Grid Line ikonuna basılarak X-Y düzleminde Z=3,5 kotu
görüntülenir.


50) Down One Grid Line ikonuna basılarak X-Y düzleminde Z=0 kotu
görüntülenir.

105
52) Assign menüsündeki Joints seçeneğinin altındaki Restraints komutu seçilir. Bu

 Fixed Support ikonuna basılır,

53) Üst menüdeki 3-d ikonuna basılarak üç boyutlu görünüm aktif hale getirirlir.
 Çubuk elemanlara ait daha önce tanımlanan kesit özelliklerinin atanması
54) Select All ikonuna basılarak sistemdeki tüm elemanlar seçilir.

 Frame Sections kısmından KIRKOL seçilir,


 Plane kısmından X-Z seçilir ve yandaki Y kutusuna -18 yazılır,

 Direction kısmından Z seçilir,

 Z Location kutusuna 23 yazılır,
 Add Grid Line kutusu tıklanır,
59) X-Z düzleminde Y=-18 durumu görüntülenir.
60) Draw menüsünden Quick Draw Frame Element komutu seçilir.
61) 105 numaralı düğüm noktasının üstündeki grid çizgisine tıklanarak bayrak direği
oluşturulur.
62) Pointer ikonuna basılarak çizim modundan çıkılır, seçim moduna geçilir.
63) Seçim yapmak için oluşturulan çubuk elemana tıklanır.

106

 Frame Sections kısmından BORU seçilir,


67) Bayrak direğinin üst kısmındaki 126 numaralı düğüm noktası seçilir.
68) Assign menüsündeki Joints seçeneğinin altındaki Masses komutu seçilir. Bu

işlem Joint Masses penceresini açar. Bu pencerede ;
 Masses in Local Direction kısmındaki Direction 1, Direction 2, Direction

3 kutularına 1000 yazılır,
69) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve düğüm

noktasına yapılan atama ekrandan silinir.
 Joints kısmındaki Labels kutusunun işareti kaldırılır,

71) Define menüsünden Response Spectrum Cases komutu seçilir. Bu işlem

Define Response Spectra penceresini açar. Bu pencerede ;
 Add New Spectra kutusu tıklanır,
 Spectrum Case Name kısmındaki SPEC1 aynen kabul edilir,
 Excitation Angle kısmındaki 0 aynen kabul edilir,
 Modal Combination kısmındaki CQC aynen kabul edilir,
 Damping kutusuna 0,05 yazılır,
 Directional Combination kısmındaki SRSS aynen kabul edilir,
 Input Response Spectra kısmındaki U1 kutusunun yanındaki Function
listesinden UBC94S2 seçilir,
 Scale factor kutusuna 9,814 yazılır,
 Input Response Spectra kısmındaki U2 kutusunun yanındaki Function
listesinden UBC94S2 seçilir,
 Scale factor kutusuna 2,944 (0,3*9,814 = 2,944) yazılır,
 Dynamic Analysis kutusu işaretlenir,

107
 Set Dynamic Parameters kutusu tıklanır,

 Number of Modes kutusuna 20 yazılır,
 Type of Analysis kısmından Ritz Vectors kutusu işaretlenir,
 Ritz Load Vectors kısmındaki ACCELZ seçilerek Remove kutusu tıklanır,
73) Run Analysis ikonuna basılarak çözüme başlanır.
77) Display Mode Shape ikonu ile her modda yapının aldığı şekil görülür.
108
Örnek 4 : Öngerilmeli Kiriş
Giriş Bilgileri:
Simetri
Ekseni
2 Ekseni Kablo
8cm
20cm
30cm
1 Ekseni
9m
Şekil 3.8 Yan görünüm
Beton :
E = 32000 MPa (C30)

fck = 30 MPa
Poisson oranı = 0,2
Yükler :
iii. Sabit yük (g) = 35 kN/m (Kirişin ağırlığı dahil değildir)

iv. Hareketli yük (q) = 25 kN/m
v. Öngerilme yükü (P) = 900 kN
Kiriş Kesiti :
Kiriş Genişliği (b) = 0,5 m

Kiriş Yüksekliği (h) = 0,75 m
Şekil 3.8’de görülen basit kiriş, sabit yük, hareketli yük ve öngerilme yükü
etkisindedir. Kirişin, dört ve otuz sektörlü çözümünün bulunması istenmektedir.
ÇÖZÜM :
109
3) Bu pencerede ikonuna basılır. Bu işlem Space Frame penceresini

açar. Burada;
 Number of Spans kutusuna 1 yazılır,

 Span Length kutusuna 9 yazılır,
 Malzeme ve kesit özelliklerinin tanımlanması


 Mass per Unit Volume kutusuna 2,5 yazılır,


 Reinforcing yield streess, fy kutusuna 300 yazılır,
 Concrete strength (Cylinder), fc kutusuna 30 yazılır,
 Shear steel yield stress, fys kutusuna 300 yazılır,
 Concrete shear strength, fcs kutusuna 30 yazılır,


110
 Section Name kısmına KIRIS yazılır,

 Çubuk elemanlara ait daha önce tanımlanan kesit özelliklerinin atanması
10) Ekrandaki çubuk eleman, üzerlerine tıklanarak seçilir.

 Frame Sections kısmından KIRIS seçilir,


elemana yapılan atama ekrandan silinir.
 Yük durumları, yük şekilleri ve yük kombinasyonlarının tanımlanması,

atanması
14) Assign menüsündeki Frame seçeneğinin altındaki Prestress komutu seçilir. Bu

işlem Frame Prestressing Patterns penceresini açar. Bu pencerede ;
 Cable Tension kutusuna 900 yazılır,

 Cable Eccentiricities kısmındaki Start (+2 direction) kutusuna 0,20 yazılır,
 Cable Eccentiricities kısmındaki Middle (-2 direction) kutusuna 0,30
yazılır,
 Cable Eccentiricities kısmındaki End (+2 direction) kutusuna 0,08 yazılır,

 Type kısmından DEAD seçilir,
 Type kısmından LIVE seçilir,
 Load kutusuna ONGERLME yazılır,
 Type kısmından OTHER seçilir,
111



 Load Combination Name kutusuna KOMB1 yazılır,
 Load Combination Type kutusundan ADD seçilir,
 Title kutusuna KOMB1 : SABIT+HAREKTLI+ONGERLME yazılır,
 Define Combination kısmındaki Case Name kısmından SABIT seçilir,
 Define Combination kısmındaki Case Name kısmından HAREKTLI seçilir,
 Define Combination kısmındaki Case Name kısmından ONGERLME
seçilir,
 Load Case Name kısmından SABIT seçilir,


 Load Case Name kısmından HAREKTLI seçilir,

112

24) Assign menüsündeki Frame Static Loads seçeneğinin altındaki Prestress

komutu seçilir. Bu işlem Frame Prestress Loads penceresini açar. Bu
pencerede ;
 Load Case Name kısmından ONGERLME seçilir,

26) Assign menüsündeki Frame seçeneğinin altındaki Output Segments komutu

seçilir. Bu işlem Frame Output Segments penceresini açar. Bu pencerede ;
 Number of Segments kutusuna 4 yazılır,


 Sistem serbestliğinin tanımlanması
 Fast DOFs kısmından Plane Frame ikonuna basılır,

29) Run Analysis ikonuna basılırak çözüme başlanır.
31) Member Force Diagrams for Frames ikonuna basılır. Bu işlem Member
Force Diagrams for Frames penceresini açar. Bu pencerede ;
 Load kutusundan KOMB1 seçilir,

 Component kısmından Moment 3-3 seçilir,
 Scaling kısmından Auto seçilir,
 Fill Diagrams kutusunun işareti kaldırılır,
 Show Values on Diagram kutusu işaretlenir,
32) Modelin kilidini kaldırmak için üst menüdeki ikonlardan Lock/Unlock Model
ikonuna basılır. Açılan pencerede OK tuşuna basılarak kilit açılır.
113
34) Assign menüsündeki Frames seçeneğinin altındaki Output Segments komutu

seçilir. Bu işlem Frame Output Segments penceresini açar. Bu pencerede ;
 Number of Segments kutusuna 30 yazılır,


elemana yapılan atamalar ekrandan silinir.
38) Member Force Diagrams for Frames ikonuna basılır. Bu işlem Member
Force Diagrams for Frames penceresini açar. Bu pencerede ;
 Load kutusundan KOMB1 seçilir,
 Component kısmından Moment 3-3 seçilir,
 Scaling kısmından Auto seçilir,
 Fill Diagrams kutusunun işareti kaldırılır,
 Show Values on Diagram kutusu işaretlenir,
114
6.5. Örnek 5 : Betonarme Duvar
Giriş Bilgileri:
Şekil 3.9 a)Plan
Şekil 3.9 c)Bir blok için

Şekil 3.9 b)Bir bloğun düşey yüklemeler
ölçülendirilmesi
Beton :
E = 28000 MPa
Poisson Oranı = 0,2
Duvar Kalınlığı = 0,30 m
Yükler :
Hareketli Yükler (PL) = 30 kN
Sabit Yükler (PD) = 95 kN
Deprem yükleri şekilde gösterildiği değerde ve yönde etkimektedir.
Şekil 3.9 a’da görülen yapı sistemi, zemine oturduğu noktalardan altı doğrultuda da
tutulu; hareket etmediği düşünülen (tam ankastre) betonarme bir duvardır. Bu duvar
115
kendi ağırlığı, hareketli yükler, sabit yükler ve deprem yükleri etkisi altındadır.
Çözümü SAP 2000 programı ile yapılmıştır.
116
Çözüm :
 Sistem geometrisinin oluşturulması; bir blok
3) Bu pencerede Shear Wall ikonuna basılır. Bu işlem Shear Wall

 Number of Spaces Along X kutusuna 8 yazılır.

 Number of Spaces Along Z kutusuna 4 yazılır.
 Width Along X kutusuna 1 yazılır.
 Width Along Z kutusuna 1 yazılır.
4) 3D View penceresi, sağ üst köşesindeki tuşuna basılarak kapatılır.

 Joint kısmında Labels kutusu işaretlenir,

6) 6, 7, 10, 11, 22, 23, 26 ve 27 numaralı shell elemanlar üzerine tıklanılarak seçilir.
7) Klavyedeki Delete kutusu tıklanırarak seçilen kabuk elemanlar silinir.
8) View menüsünden Refresh Window komutu seçilerek ekran tazelenir.
 Yük durumları ve yük kombinasyonlarının oluşturulması

 Loads kısmında load kutusuna DEPREM yazılır,
 Type kutusundan Quake seçilir,
117



seçilir,
Case seçilir,
 Define Combination kısmında Case Name kutusundan DEPREM Load
Case seçilir,
 Bir blok için düşey yüklerin tanımlanması ve atanması
11) 10, 25 ve 45 numaralı düğüm noktaları seçilir.
12) Assign menüsündeki Joint Static Loads seçeneğinin altındaki Forces komutu
seçilir. Bu işlem Joint Forces penceresini açar. Bu pencerede ;

 Loads kısmındaki Force Global Z kutusuna –47.5 yazılır,
13) 25 numaralı düğüm noktası seçilir.

 Loads kısmındaki Force Global Z kutusuna –15 yazılır,
118
 OK kutusu tıklanır
 Malzeme ve kesit özelliklerinin tanımlanması ve atanması


 Poisson’s ratio kutusuna 0,2 yazılır,
 Shell Sections kısmından SSEC1 seçilerek Modify/Show Section kutusu

tıklanır,
 Section Name kısmına DUVAR yazılır,
 Membrane thickness ve Bending thickness kutularına 0,30 yazılır,
 Type kısmında Shell işaretlenir,

 Shell Sections Names kısmından DUVAR seçilir,

 Sistem geometrisinin oluşturulması; diğer bloklar

 Lineer Tab bölümü seçilir,

 Distance kısmındaki X kutusuna 8 yazılır,
119

 Joint kısmında Hide kutusu işaretlenir,



 Distance kısmındaki X kutusuna 0 yazılır,
 Distance kısmındaki Z kutusuna 4 yazılır,
 Joint kısmında Hide kutusunun işareti kaldırılır,

 Joint kısmında Labels kutusu işaretlenir,
 Joint kısmında Restraints kutusu işaretlenir,
 Options kısmında Fill Elements kutusunun işareti kaldırılır,
 Yatay yüklerin tanımlanması ve atanması
 Load Case kısmından DEPREM seçilir,

 Loads kısmındaki Force Global X kutusuna 45 yazılır,
 Loads kısmındaki Force Global Z kutusuna 0 yazılır,

120







121



51) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve düğüm

noktalarına yapılan atamalar ekrandan silinir.

54) 138, 142 numaralı shell elemanlar seçilir.
55) Assign menüsünden Group Name komutu seçilir. Bu işlem Assign Group
 Groups kutusuna PIERA yazılır,

 Add New Group Name kutusu tıklanır,
56) View menüsünden Restore Full View komutu seçilir.
57) Altıncı katın alt kısmındaki tüm düğüm noktaları pencere oluşturarak seçilir
(973,972,980,..., toplam 49 düğüm noktası).
122
58) Altıncı katın alt kısmındaki tüm kabuk elemanlar seçilir (730,738,742,..., toplam
24 kabuk eleman).
59) Assign menüsünden Group Name komutu seçilir. Bu işlem Assign Group
 Groups kutusuna 6TH yazılır,

 Add New Group Name kutusu tıklanır,
 Plane Frame XZ Plane tuşuna basılarak serbestlik derecesi

belirlenir.
64) Display menüsünde Show Group Joint Force Sums komutu seçilir. Bu işlem
Select Groups penceresini açar. Bu pencerede ;
 6TH isimli gurup üzerine tıklanır,

 Ctrl tuşuna basılı tutulur ve PIERA isimli gurup üzerine tıklanarak bu gurupta
seçeneklere eklenir,
65) Seçilen gruplara ait düğüm noktası yükleri ekranda görüntülenir.
67) Display Mode Shape ikonu ile her mod için yapının aldığı şekil görülür.
123
3.6. Örnek 6 : Uzay Kafes
Giriş Bilgileri
BA plak
BA plak
Şekil 3.10 b) Yan görünüm
Şekil 3.10 a) Üç boyutlu görünüm
Çelik : Beton :
E = 200000 MPa E = 28000 MPa

Poisson Oranı = 0,3 Poisson Oranı = 0,2
Çelik Profiller = L44 Plak Kalınlığı = 0.20 m
Fy = 250 MPa
Yükler :
i. Betonarme Plaklar (döşeme) üzerine gelen düşey yükler

Sabit Yük = 250 kN
Hareketli Yük = 450 kN
ii. Kendi ağırlığından dolayı oluşan yükler
Şekil 3.10 a ve b’de görülen sistem, çelik profillerden oluşan, zemine oturduğu
noktada sadece dönme serbestliği öngörülen bir kafes sistemdir. Döşeme sistemi
betonarme plaklardan oluşmaktadır. Döşemeler için Rijit Diyafram kabulu yapılmıştır.
Çözüm Sap 2000 programı ile gerçekleştirilmiştir.
Çözüm :
 Sistem geometrisinin oluşturulması; çubuk elemanlar
1) Ekranın sağ alt köşesindeki birim seçim kutusundan KN-m seçilir.
2) File menüsünden New Model komutu seçilir. Bu işlem Coordinate System

Defination penceresini açar. Bu pencerede ;
 Cartesian Tab bölümü seçilir,

 Number of Grid Spaces kısmındaki X direction kutusuna 0 yazılır,
 Number of Grid Spaces kısmandaki Y direction kutusuna 0 yazılır,
 Number of Grid Spaces kısmındaki Z direction kutusuna 0 yazılır,
 Directions kısmındaki X seçeneği işaretlenir,

 X Location kutusuna 2,2 yazılır ve Add Grid Line kutusu tıklanır,
 X Location kutusuna 3,3 yazılır ve Add Grid Line kutusu tıklanır,
 Directions kısmındaki Z seçeneği işaretlenir,
 Z Location kutusuna 7,5 yazılır ve Add Grid Line kutusu tıklanır,
 Z Location kutusuna 11 yazılır ve Add Grid Line kutusu tıklanır,
4) X-Y düzleminde Z=0 durumu görüntülenir.

 Plane kısmından X-Z seçilir ve yanındaki Y kutusuna 0 yazılır,

6) Draw menüsünden Quick Draw Frame Element komutu seçilir.
7)
8) “A” ile adlandırılan grid line üzerine tıklanarak çubuk eleman çizilir.
9) “B” ile adlandırılan grid line üzerine tıklanarak bir başka çubuk eleman çizilir.
11) “C”, “D” ve “E” noktalarına tıklanır ve sonra klavyedeki enter tuşuna basılarak iki
çubuk eleman çizilir.
12) “F” noktası üzerine tıklanır ve sonra “E” noktası üzerine iki kere tıklanarak diğer
13) “G” noktası üzerine tıklanır ve sonra “D” noktası üzerine iki kere tıklanarak diğer
14) “D” noktası üzerine tıklanır ve sonra “F” noktası üzerine iki kere tıklanarak diğer

 Frames kısmında Labels kutusu işaretlenir,
 Fill Elements kutusu işaretlenir,

18) Edit menüsünde, Divide Frames komutu seçilir. Bu işlem Divide Selected

20) 9 numaralı düğüm noktasına tıklanır ve sonra 13 numaralı düğüm noktasına iki
kere tıklanarak çubuk eleman çizilir.
29) 3D View penceresine tıklanarak aktif hale getirilir.
30) View menüsünden Refresh View komutu seçilerek ekran tazelenir.
31) X-Z düzleminde Y=0 penceresi seçilirek aktif hale getirilir.

 Mirror Tab bölümü seçilir,

 Mirror About kısmındaki Y-Z Plane seçeneği işaretlenir,
 Ordinate kısmındaki X kutusuna 3,3 yazılır,
35) 4 numaralı düğüm noktasına tıklanır ve sonra 16 numaralı düğüm noktası

üzerine iki kere tıklanarak çubuk eleman çizilir.
37) Select menüsündeki Select seçeneğinin altınadaki All komutu seçilir.

 Radial Tab bölümü seçilir,

 Rotate About kısmındaki Z Axis seçeneği işaretlenir,
 Increament Data kısmındaki Angel kutusuna 90 ve Number kutusuna 1
yazılır,


 Distance kısmındaki Y kutusuna 6,6 yazılır,
 X ve Z kutusuna 0 yazılır,
41) X-Z düzleminde Y=0 penceresi seçilirek aktif hale getirilir.
 Plane kısmından Y-Z seçilir ve yanındaki X kutusuna 0 yazılır,

43) Y-Z düzleminde X=0 iken tüm elemanlar pencere oluşturarak seçilir.


 Y ve Z kutusuna 0 yazılır,

46) Ekranda görülen dört düğüm noktası seçilir.
47) Assign menüsündeki Joint seçeneğinin altındaki Restraints komutu seçilir. Bu

 Translation 1, Translation 2 ve Translation 3 kutuları işaretlenir,

 Rotation About 1, Rotation About 2 ve Rotation About 3 kutularının
işaretleri kaldırılır (bu, bu eksenler etrafında dönme mafsalı seçildi, anlamına
gelir),
 Sistem geometrisinin oluşturulması; plak elemanlar
48) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve mesnet

şartları ekrandan silinir.
49) Up One Grid Line ikonuna basılarak pencere Z=7,5 konumuna getirilir.
51) 32 numaralı düğüm noktası üzerine tıklanır ve sonra 14 numaralı düğüm noktası
üzerine tıklanarak kabuk eleman çizilir.
53) Kabuk eleman üzerine tıklanarak seçilir.
penceresini açar.
 Mesh into kutusuna 3 yazılır.

 by ... Shells kutusuna 3 yazılır.
55) Up One Grid Line ikonuna basılarak pencere Z=11 konumuna getirilir.

57) 33 numaralı düğüm noktası üzerine tıklanır ve sonra 15 numaralı düğüm noktası
üzerine tıklanarak kabuk eleman çizilir.
59) Shell eleman üzerine tıklanarak seçilir.
penceresini açar.
 Mesh into kutusuna 2 yazılır.

 by ... Shells kutusuna 2 yazılır.

 Yük durumlarının tanımı

 Malzeme ve kesit özelliklerinin tanımı


 Materials kısmından STEEL seçilerek Modify/Show Material kutusu tıklanır,

 Stee yield stress, fy kutusuna 250 yazılır,
 Import I/Wİde Flange kısmından Import Angle seçilir. Bu işlem Section

Property File penceresini açar. Bu pencerede,
 Sections.pro dosyası seçilir ve Open kutusu tıklanır,
 Flange seçeneklerinin olduğu pencere açılır,
 L443/4 üzerine tıklanarak seçilir,
 Klavyede bulunan Shift tuşuna basılı tutularak L441/4 üzerine tıklanarak
seçilir ve penceredeki tüm L44 profilleri seçilmiş olur,
 İki kez OK kutusu tıklanır,
 Add I/Wide Flange kısmından Add Auto Select seçilir. Bu işlem Auto
Selection Sections penceresini açar. Bu pencerede,
 List Of Sections kısmından profiller (L443/4, …, L441/4) seçilir,

 Thickness kısmındaki Membrane ve Bending kutusuna 0,20 yazılır,
69) 3D View penceresine tıklanarak aktif hale getirilir.
 Malzeme, kesit özellikleri ve yüklerin atanması

 Frame Section kısmından AUTO1 seçilir,

73) Assign menüsündeki Shell Static Loads seçeneğinin altındaki Uniform

komutu seçilir. Bu işlem Shell Uniform Loads penceresini açar. Bu pencerede ;

 Uniform Load kısmındaki Load kutusuna 250 yazılır,
 Direction kısmından Global Z seçilir,
75) Assign menüsündeki Shell Static Loads seçeneğinin altındaki Uniform

komutu seçilir. Bu işlem Shell Uniform Loads penceresini açar. Bu pencerede ;

 Uniform Load kısmındaki Load kutusuna 450 yazılır,
 Direction kısmından Global Z seçilir,

elemanlara yapılan yük atamaları ekrandan silinir.
 Plak elemanlar için rijit diyafram hareketinin tanımı ve atanması
77) X-Y düzleminde Z=11 penceresi seçilirek aktif hale getirilir.
79) Assign menüsündeki Joint seçeneğinin altındaki Constraints komutu seçilir.

 Add Baby kısmından Add Diaphragm seçilir. Bu işlem Add Diaphragm

 Constraint Name kutusuna CATI yazılır,
 Constraint Axis kısmından Z Axis seçilir,
80) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir.
81) Down One Grid Line ikonuna basılarak pencere Z=7,5 konumuna getirilir.
83) Assign menüsündeki Joint seçeneğinin altındaki Constraints komutu seçilir.

 Add Baby kısmından Add Diaphragm seçilir. Bu işlem Add Diaphragm
 Constraint Name kutusuna CATI2 yazılır,
 Constraint Axis kısmından Z Axis seçilir,
84) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir.
 Dynamic Analysis kutusu işaretlenir,

 Set Dynamic Parameters kutusu tıklanır,
 Number of Modes kutusuna 3 yazılır,
86) Options menüsündeki Preferences komutu seçilir. Bu işlem Preferences

 Steel Tab bölümü seçilir,

 Steel Code Design kısmından AISC-ASD89 seçilir,
91) Display Mode Shape ikonu ile her mod için yapının aldığı şekil görülür.
KAYNAKLAR
1. SAP 2000 Integrated Finite Element Analysis and Design of Structures Grafic
User Interface Manual, Computers and Structures, Inc., Berkley, California,
USA, September 1997.
2. Özmen, G., Orakdöğen, E., Darılmaz, K., “Örneklerle SAP2000”, Birsen
Yayınevi Ltd. Şti.
3. Özer, E., “Yapı Sistemlerinin Hesabında Bilgisayar Kullanımı ve Hesap
Modelinin Oluşturulması İçin Bazı Öneriler”, seminer notları.
4. Doran, B., “SAP90 Yapı Analiz Programına Giriş”, Ders notu, İMO, 1998.

SAP2000 Part 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SAP2000 Part 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

68

Şekil 3.1 “Örnek 1” deki Çerçeve Yan Görünümü

E = 28000 MPa (C20) i. Hesap yükü (pd) = 20 kN/m

Kenar Açıklık Kirişleri : Orta Açıklık Kirişi :

Tabla genişliği (b) = 1,26 m Tabla genişliği (b) = 1,02 m

bulunan sonuç iç kuvvetler ile düğüm noktası deplasmanları karşılaştırılmalı olarak

 Sistem geometrisinin oluşturulması

3) Bu pencerede Portal Frame ikonu seçilir. Bu işlem Portal Frame

 Number of Stories kutusuna 2 yazılır,

4) 3-D View penceresinin sağ üst köşesindeki Close kutusu tıklanır.

5) Ekranda X-Z düzlemi Y=0 durumu görüntülenir.

 Glue Joints to Grid Lines kutusu işaretlenir,

7) View menüsünden Set Elements komutu seçilir. Bu işlem Set Elements

 Joints kısmındaki Labels kutusu işaretlenir,

8) 11 numaralı çubuk elemanın üzerine tıklanarak eleman seçilir.

9) Klavyedeki Delete tuşuna basılarak çubuk eleman silinir.

10) View menüsünden Refresh View komutu seçilir.

11) Select All ikonu ile sistemdeki tüm elemanlar seçilir.

Not : Matris deplasman yönteminde düğüm noktaları ve elemanların

 Select Elements kısmından Joints ve Frames kutuları işaretlenir,

Şekil 3.2 Programın etiket atalamarı

 Select Elements kısmından Joints ve Frames kutuları işaretlenir,

 Change Label Initialization kısmında Frames satırındaki Next Number

 Select Elements kısmından Joints ve Frames kutuları işaretlenir,

 Select Elements kısmından Joints kutusu işaretlenir,

 Select Elements kısmından Frames kutusu işaretlenir,

 Change Label Initialization kısmında Frames satırındaki Next Number

 Select Elements kısmından Frames kutusu işaretlenir,

Şekil 3.3 Matris deplasman yöntemine göre düzenlenen etiket atamaları

25) Define menüsündeki Materials komutu seçilir. Bu işlem Define Materials

 Materials kısmından CONC seçilerek Modify/Show Material kutusu tıklanır,

 Malzeme ve çubuk kesitlerinin tanımı

27) Define menüsündeki Materials komutu seçilir. Bu işlem Define Materials

 Materials kısmından CONC seçilerek Modify/Show Material kutusu tıklanır,

 Add Rectangular komutu seçilir,

 Malzeme ve kesit özelliklerinin elemanlara atanması

31) Assign menüsündeki Frame seçeneğinin altındaki Sections komutu seçilir. Bu

 Frame Sections kısmından DISKIRIS seçilir,

32) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve

 Frame Sections kısmından ICKIRIS seçilir,

35) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve

37) Assign menüsündeki Frame seçeneğinin altındaki Sections komutu seçilir. Bu

 Frame Sections kısmından 50x50 seçilir,

38) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve

40) Assign menüsündeki Frame seçeneğinin altındaki Sections komutu seçilir. Bu

 Frame Sections kısmından 60x60 seçilir,

41) Display menüsündeki Show Undeformed Shape komutu seçilir ve

 Mesnet şartlarının tanımlanması ve atanması

43) Assign menüsündeki Joints seçeneğinin altındaki Restraints komutu seçilir. Bu

 Fixed Support ikonuna basılır,

 Yük durumları, yük şekillerinin tanımlanması ve atanması

 Load kutusuna HESAP yazılır,

 Load Case Name kısmından HESAP seçilir,

 Fast DOFs kısmından Plane Frame ikonuna basılır (böylece

48) Çözüm bittiğinde OK tuşuna basılarak Analysis Complete penceresi kapatılır.

Düzgün Sıcaklık Değişimi Etkisinde Çözüm :

 Malzeme özelliklerinin tanımlanması

44) Define menüsündeki Materials komutu seçilir. Bu işlem Define Materials

 Materials kısmından CONC seçilerek Modify/Show Material kutusu tıklanır,

 Yük durumlarının, yük şekillerinin tanımlanması ve atanması

 Load kutusuna SICAKLIK yazılır,

46) Select All ikonu ile sistemdeki tüm elemanlar seçilir.

47) Assign menüsündeki Frame Static Loads seçeneğinin altındaki Temperature