I.

LÍ DO CHỌN MÔ ĐUN

Cuộc cách mạng khoa học, công nghệ phát triển hiện nay đã dẫn tới sự bïng
nổ thông tin và làm cho tri thức ở từng người nÕu kh«ng tÝch cùc häc tËp sÏ
nhanh chóng bÞ lạc hậu. Để thích ứng với cuộc sống, mỗi người phải tự học liên
tục, học suốt đời. Hồ Chí Minh, một tấm gương sáng về tự học đã từng nói: “Học
tập là công việc phải tiếp tục suốt đời… Không ai có thể tự cho mình đã biết đủ
rồi, biết hết rồi. Thế giới ngày nay đổi mới, nhân dân ta ngày càng tiến bộ, cho
nên chúng ta phải tiếp tục học và hành để theo kịp nhân dân”; “Lấy tự học làm
cốt, có thảo luận và chỉ đạo giúp vào”. Những lời khuyên bảo đó ngày càng có ý
nghĩa cấp thiết đối với thế hệ trẻ, nhất là trong giai đoạn thực hiện công nghiệp
hoá, hiện đại hoá hiện nay ở nước ta.

Trong hoàn cảnh đổi mới ở nước ta nói chung và đổi mới sự nghiệp giáo dục
nói riêng, trong điều kiện nhân tố con người là động lực cho sự phát triển của xã
hội thì tính tự giác, tính tích cực, tính độc lập sáng tạo có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng.

Để thực hiện ®iÒu này, trong quá trình dạy học cần: Quan tâm đúng mức
đến việc giáo dục cho người học ý thức đầy đủ và sâu sắc mục đích, nhiệm vụ
học tập nói chung và từng môn học nói riêng để họ xác định đúng động cơ và thái
độ học tập. Khuyến khích, động viên và tạo điều kiện để học sinh mạnh dạn trình
bày ý kiến, ý tưởng và những thắc mắc của mình, đề cao tinh thần tÝch cùc t×m
hiÓu khoa học, óc phê phán, tác phong độc lập suy nghĩ, chống lối học vẹt, học
đối phó, chủ nghĩa hình thức trong học tập.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh gi¸o dôc ®· tõng bíc ®æi míi ch¬ng
tr×nh, s¸ch gi¸o khoa, ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, ®æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸
kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh.
Đổi mới chương trình giáo dục và cùng với nó là đổi mới phương pháp dạy
học (PPDH) và đổi mới đánh giá là những phương diện thể hiện sự quyết tâm
cách tân, đem lại những thay đổi về chất lượng và hiệu quả giáo dục. Và ở khía
cạnh hoạt động, tất cả những đổi mới này đều được biểu hiện sinh động trong
mỗi giờ học qua hoạt động của người dạy và người học. Chính vì thế những câu
hỏi như: Làm thế nào để có một giờ học tốt ? Đánh giá một giờ học tốt như thế
nào cho chính xác, khách quan ? luôn có tính chất thời sự và thu hút sự quan tâm
của tất cả các giáo viên.
     Một giờ học tốt là một giờ học phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ
động, sáng tạo của cả người dạy và người học nhằm nâng cao tri thức, bồi dưỡng
năng lực hợp tác, năng lực vận dụng tri thức vào thực tiễn, bồi dưỡng phương
pháp tự học, tác động tích cực đến tư tưởng, tình cảm, đem lại hứng thú học tập
cho người học. Ngoài những yêu cầu có tính chất truyền thống như: bám sát mục
tiêu giáo dục, nội dung dạy học, đặc trưng môn học; phù hợp với đặc điểm tâm
sinh lí lứa tuổi học sinh (HS); giờ học đổi mới PPDH còn có những yêu cầu mới
như: được thực hiện thông qua việc GV tổ chức các hoạt động học tập cho HS
theo hướng chú ý đến việc rèn luyện phương pháp tư duy, khả năng tự học, nhu
cầu hành động và thái độ tự tin; được thực hiện theo nguyên tắc tương tác nhiều
chiều: giữa GV với HS, giữa HS với nhau (chú trọng cả hoạt động dạy của người
dạy và hoạt động học của người học). Về bản chất, đó là giờ học có sự kết hợp
giữa học tập cá thể (hình thức học cá nhân) với học tập hợp tác (hình thức học
theo nhóm, theo lớp); chú trọng kết hợp học với hành, nâng cao tri thức với rèn
luyện các KN, gắn với thực tiễn cuộc sống; phát huy thế mạnh của các PPDH tiên
tiến, hiện đại; các phương tiện, thiết bị dạy học và những ứng dụng của công
nghệ thông tin…; chú trọng cả hoạt động đánh giá của GV và tự đánh giá của
HS.
Ngoài việc nắm vững những định hướng đổi mới PPDH như trên, để có
được những giờ dạy học tốt, người GV cần phải nắm vững các kĩ thuật dạy học.
Chuẩn bị và thiết kế một giờ học cũng là một hoạt động cần có những kĩ thuật
riêng. §Ó cã mét thiÕt kÕ bµi häc tèt cho một giờ học tốt theo định hướng đổi
mới PPDH.

Theo Bà Đặng Huỳnh Mai - Thứ trưởng BGD & ĐT thì: “Nếu một giờ dạy
được GV kế hoạch hãa với những hoạt động cần thiết cho cả thầy và trò chỉ
trên một trang giấy thì cũng phục vụ thiết thực cho công cuộc đổi mới PP rất
nhiều”

Thùc hiÖn híng dÉn 896/ BGD&§T GDTH ngµy 13/2/2006 cña BGD&§T
vÒ viÖc híng dÉn ®iÒu chØnh viÖc d¹y häc cho häc sinh tiÓu häc, c«ng v¨n sè
9832 / BGD&§T GDTH ngµy 1/ 9/ 2006 vÒ híng dÉn ch¬ng tr×nh c¸c m«n häc
líp 1,2,3,4,5 ngµy 5/52006, Bé trëng. Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· kÝ QuyÕt
®Þnh sè 16/2006/ Q§- BGD §T ban hµnh ch¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng cÊp
TiÓu häc, trong ®ã cã ChuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng cña tõng m«n häc. Kh«ng Ýt
mét bé phËn gi¸o viªn cßn lóng tóng khi vËn dông ch¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa
®Ó lËp kÕ ho¹ch bµi ho¹ch cho tõng m«n häc.
 VËy viÖc lËp kÕ ho¹ch bµi häc theo híng d¹y häc tÝch cùc lµ mét vÊn ®Ò
v« cïng quan träng trong viÖc n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ cña tiÕt d¹y. Cã
n¨ng lùc lËp kÕ ho¹ch bµi häc tèt sÏ gióp cho gi¸o viªn chñ ®éng khi truyÒn thô
kiÕn thøc cho häc sinh. T«i nhËn thÊy mçi gi¸o viªn ®Òu cÇn ph¶i nghiªn cøu
t×m tßi ®Ó cã KÜ n¨ng lËp kÕ ho¹ch bµi häc theo híng d¹y häc tÝch cùc.

II. Néi dung båi dìng

* KÜ n¨ng lËp kÕ ho¹ch bµi häc theo híng d¹y häc tÝch cùc gåm: 3 néi dung
Néi dung 1: Ph©n lo¹i bµi häc ë tiÓu häc; yêu cầu chung của mỗi loại bài học
(bài hình thành kiến thức mới, bài thực hành, bài ôn tập, kiểm tra).
Néi dung 2: Cách triển khai mỗi loại bài học theo hướng dạy học phát huy
tính tích cực của người học.
Néi dung 3: Các bước thiết kế kế hoạch bài học theo hướng dạy học phát huy
tính tích cực của người học.

A / Ph©n lo¹i bµi häc ë tiÓu häc; yêu cầu chung của mỗi loại bài học (bài
hình thành kiến thức mới, bài thực hành, bài ôn tập, kiểm tra).

1. Bµi h×nh thµnh kiÕn thøc míi: Lµ c¸c bµi cã néi dung lý thuyÕt, cung cÊp
kiÕn thøc míi.

VÝ dô: M«n To¸n líp 1: Sè 0.

To¸n 2: T×m sè h¹ng.

To¸n 3: So s¸nh sè lín gÊp mÊy lÇn sè bÐ.

To¸n 4: Chia cho sè cã hai ch÷ sè.

To¸n 5: DiÖn tÝch h×nh thang.

LuyÖn tõ vµ c©u - líp 4: C©u kÓ Ai lµ g× ?

LuyÖn tõ vµ c©u líp 5: §¹i tõ

TËp lµm v¨n 5: CÊu t¹o bµi v¨n t¶ ngêi.

TiÕt d¹y häc bµi míi: Gåm phÇn häc bµi míi (bµi häc) vµ phÇn c¸c bµi tËp
thùc hµnh cã ghi theo thø tù b¾t ®Çu tõ sè 1. PhÇn bµi häc thêng ®Æt trong
khung mµu. Kh¸c víi SGK To¸n 3 tríc ®©y, phÇn bµi häc thêng kh«ng nªu c¸c
kiÕn thøc cã s½n mµ thêng chØ nªu c¸c t×nh huèng cã vÊn ®Ò (b»ng h×nh ¶nh
hoÆc c¸c c©u gîi vÊn ®Ò…) ®Ó HS dùa vµo ®ã mµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng
tù ph¸t hiÖn, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vµ tù x©y dùng kiÕn thøc míi (theo híng dÉn
cña GV). PhÇn thùc hµnh gåm 3 hoÆc 4 bµi luyÖn tËp ®Ó cñng cè kiÕn thøc
míi häc. C¸c bµi tËp ë tiÕt d¹y häc bµi míi thêng lµ c¸c luyÖn tËp trùc tiÕp, ®¬n
gi¶n, gióp HS n¾m ®îc (hoÆc thuéc ®îc) bµi häc míi vµ bíc ®Çu cã kÜ n¨ng
thùc hµnh, vËn dông kiÕn thøc míi häc.

2. Bµi luyÖn tËp, «n tËp, thùc hµnh

§©y lµ c¸c d¹ng bµi tËp cñng cè c¸c kiÕn thøc häc sinh míi chiÕm lÜnh ®îc
ë 1,2,3 tiÕt tríc ®ã hoÆc sau mçi phÇn, mçi ch¬ng. Lo¹i bµi nµy gíp phÇn h×nh
thµnh c¸c kÜ n¨ng thùc hµnh cho häc sinh, tõng bíc hÖ thèng hãa kiÕn thøc míi
häc gãp phÇn ph¸t triÓn t duy vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t cña häc sinh. C¸c lo¹i bµi
tËp trong c¸c tiÕt LuyÖn tËp thêng ®îc s¾p xÕp tõ dÔ ®Õn khã, tõ ®¬n gi¶n
®Õn phøc t¹p, tõ thùc hµnh luyÖn tËp trùc tiÕp ®Õn vËn dông mét c¸ch tæng
hîp vµ linh ho¹t.

Gåm tõ 3 ®Õn 5 c©u hái, bµi tËp ®îc s¾p xÕp theo thø tù tõ ®¬n gi¶n
®Õn phøc t¹p dÇn. Nãi chung, møc ®é c¸c bµi tËp ®Òu phï hîp víi n¨ng lùc häc
tËp cña HS, kÓ c¶ c¸c d¹ng bµi tËp míi, “ bµi tËp më ”. Mét sè bµi tËp trong
nhiÒu tiÕt thùc hµnh, luyÖn tËp cã thÓ chuyÓn thµnh c¸c trß ch¬i häc tËp (th-
êng ë cuèi tiÕt häc) nh»m thay ®æi h×nh thøc tæ chøc d¹y häc, võa gióp HS
cñng cè kÜ n¨ng thùc hµnh võa g©y høng thó häc tËp.
Thêi lîng dµnh cho thùc hµnh, luyÖn tËp trong d¹y häc (kÓ c¶ phÇn thùc
hµnh trong tiÕt d¹y häc bµi míi) chiÕm tõ 60% ®Õn 70% tæng thêi lîng d¹y häc.
GV cÇn lîi dông ®Æc ®iÓm nµy ®Ó t¨ng cêng thùc hµnh, gióp HS h×nh thµnh
vµ ph¸t triÓn c¸c kÜ n¨ng to¸n häc, gi¶i quyÕt vÒ c¬ b¶n c¸c nhiÖm vô thùc
hµnh ngay trong c¸c tiÕt häc ë nhµ trêng.
V× SGK biªn so¹n cho c¸c ®èi tîng HS kh¸c nhau nªn GV cÇn lu ý r»ng: Mäi
HS kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµm hÕt c¸c bµi tËp nªu trong SGK ngay trong tõng
tiÕt häc. §èi víi sè ®«ng HS chØ cÇn lµm vµ ch÷a c¸c bµi tËp c¬ b¶n, vËn dông
trùc tiÕp kiÕn thøc míi ngay trong tiÕt häc, kh«ng nªn “ch¹y theo sè lîng bµi
tËp”. Do ®ã, GV ph¶i lùa chän c¸c bµi tËp quan träng nhÊt, cÇn thiÕt nhÊt ®Ó
HS lµm vµ ch÷a bµi theo n¨ng lùc cña tõng ®èi tîng HS, hÕt søc tr¸nh g©y
nh÷ng c¨ng th¼ng kh«ng cÇn thiÕt. ChØ khi nµo HS ®· lµm vµ ch÷a xong c¸c
bµi tËp d¹ng c¬ b¶n vµ quan träng, GV míi khuyÕn khÝch HS gi¶i quyÕt tiÕp
c¸c bµi tËp cßn l¹i cña SGK (ngay trong tiÕt häc hoÆc khi tù häc).
3. TiÕt kiÓm tra
Néi dung cña tiÕt kiÓm tra kh«ng nªu trong SGK mµ nªu trong SGV, trong
c¸c ®Ò kiÓm tra. Néi dung nµy bao gåm c¸c c©u hái, c¸c bµi tËp nh»m kiÓm tra
kÕt qu¶ häc cña HS theo chuÈn KT- KN sau mét sè tiÕt häc vµ luyÖn tËp. GV
cã thÓ:
Sö dông néi dung cña tiÕt kiÓm tra ®Ó kiÓm tra HS øng víi tõng thêi ®iÓm
kiÓm tra quy ®Þnh trong ph©n phèi ch¬ng tr×nh.
Tù so¹n ®Ò kiÓm tra theo ®óng møc ®é, néi dung, d¹ng bµi,…®· gîi ý
trong tiÕt kiÓm tra cña SGV, trong cuèn ®Ò kiÓm tra cÊp TiÓu häc, Tµi liÖu
híng dÉn thùc hiÖn ChuÈn KT-KN c¸c m«n häc hoÆc tù so¹n dùa trªn chuÈn
KT- KN mµ HS thu ®îc sau mçi giai ®o¹n häc tËp cô thÓ.

* Cã thÓ chuyÓn néi dung tõng tiÕt d¹y häc bµi míi thµnh “phiÕu häc tËp”;
cã thÓ chuyÓn néi dung tõng tiÕt thùc hµnh, luyÖn tËp thµnh “phiÕu thùc
hµnh” hoÆc “phiÕu häc tËp” ®Ó GV vµ HS thùc hiÖn d¹y häc trªn c¬ së tæ
chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o, n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y
vµ häc víi sù hç trî cña c¸c phiÕu häc tËp, phiÕu luyÖn tËp,…
Lùa chän nh÷ng néi dung thùc tÕ, gÇn gòi víi trÎ em, tÝch hîp nhiÒu lÜnh
vùc gi¸o dôc trong SGK, GV nªn chñ ®éng cËp nhËt c¸c sè liÖu, thay thÕ mét sè
tranh ¶nh, h×nh vÏ, néi dung thùc tÕ trong c¸c bµi,… cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm
®Þa ph¬ng, phï hîp víi ch¬ng tr×nh m«n häc vµ kh«ng lµm biÕn d¹ng néi dung
c¬ b¶n cña m«n häc.

B/ Cách triển khai mỗi loại bài học theo hướng dạy học phát huy tính tích
cực của người học.
§Þnh híng chung cña PPDH lµ d¹y häc trªn c¬ së tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc
tËp tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña HS. Cô thÓ lµ GV ph¶i tæ chøc, híng dÉn
cho HS ho¹t ®éng víi sù trî gióp ®óng møc cña SGK vµ cña c¸c ®å dïng d¹y vµ
häc, ®Ó tõng HS (hoÆc tõng nhãm HS) tù ph¸t hiÖn råi chiÕm lÜnh néi dung
häc tËp råi thùc hµnh, vËn dông c¸c néi dung ®ã theo n¨ng lùc c¸ nh©n cña HS.
Ngoµi c¸c PPDH ®· sö dông khi d¹y häc ë líp 1 vµ líp 2, ®Õn líp 3,4,5 cßn
ph¶i sö dông c¸c PPDH gióp HS tËp nªu c¸c nhËn xÐt hoÆc c¸c quy t¾c ë d¹ng
kh¸i qu¸t nhÊt ®Þnh. §©y lµ c¬ héi ph¸t triÓn n¨ng lùc trõu tîng hãa, kh¸i qu¸t
hãa trong häc tËp ë cuèi giai ®o¹n c¸c líp 1, 2, 3 ; ®ång thêi tiÕp tôc ph¸t triÓn
kh¶ n¨ng diÔn ®¹t cña HS theo môc tiªu cña m«n häc ë TiÓu häc.
1. Lo¹i bµi h×nh thµnh kiÕn thøc míi:
 Gi¸o viªn tæ chøc, híng ®Én häc sinh tù ph¸t hiÖn vÊn ®Ò cña bµi häc qua
vÝ dô, bµi to¸n, ng÷ liÖu,… Gi¸o viªn gîi ý tæ chøc cho häc sinh sö dông vèn
kiÕn thøc cña b¶n th©n hoÆc kinh nghiÖm cña c¸c b¹n trong nhãm nhá ®Ó t×m
mèi quan hÖ cña vÊn ®Ò nµo ®ã ®èi víi c¸c kiÕn thøc ®· biÕt, tõ ®ã t×m c¸c
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.

VÝ dô khi d¹y bµi: Chu vi h×nh ch÷ nhËt ( To¸n 3)

* H×nh thµnh quy t¾c tÝnh chu vi h×nh ch÷ nhËt.

- Gi¸o viªn cho häc sinh «n ®Æc ®iÓm cña h×nh ch÷ nhËt: §a ra mét sè
®Æc ®iÓm, häc sinh chän c¸c đáp ¸n liªn quan ®Õn h×nh ch÷ nhËt.

- §a h×nh tø gi¸c víi sè liÖu cô thÓ -> häc sinh tÝnh chu vi vµ nªu.

- Trªn c¬ së ®ã gi¸o viªn ®a ra h×nh ch÷ nhËt cã sè ®o cô thÓ lªn b¶ng, yªu
cÇu häc sinh tÝnh chu vi h×nh ch÷ nhËt ®ã -> tøc lµ c¸c em t×m c¸ch gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò tõ kiÕn thøc ®· häc cã liªn quan. Häc sinh dùa vµo tÝnh chu vi
h×nh tø gi¸c -> tÝnh ®îc chu vi h×nh ch÷ nhËt -> Tõ ®ã kh¸i qu¸t thµnh quy
t¾c.

- HS tr×nh bµy, gi¸o viªn bæ sung kÕt luËn.

- HS lÊy vÝ dô ®Ó kh¾c s©u kiÕn thøc.

Qu¸ tr×nh häc sinh huy ®éng c¸c kiÕn thøc ®· häc vµ cã liªn quan ®Õn vÊn
®Ò cÇn gi¶i quyÕt kh«ng chØ tËp dît cho häc sinh gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò cña
bµi häc cßn gióp c¸c em nhËn nhËn ra sù cÇn thiÕt ph¶i chuÈn bÞ tríc c¸c kiÕn
thøc ®ã. Gi¸o viªn cÇn tËp cho häc sinh cñng cè vµ tËp vËn dông kiÕn thøc míi
häc ngay sau khi häc bµi míi ®Ó häc sinh tù chiÕm lÜnh kiÕn thøc míi. Trong
hÖ thèng bµi tËp sau phÇn h×nh thµnh kiÕn thøc míi thêng lµ nh÷ng bµi tËp
®Ó häc sinh cñng cè kiÕn thøc võa häc ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong häc tËp
hoÆc trong thùc tÕ cuéc sèng. Hai bµi tËp ®Çu thêng lµ bµi tËp thùc hµnh trùc
tiÕp kiÕn thøc míi ®· häc. Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh lµm bµi råi ch÷a bµi,
nhËn xÐt ®¸nh gi¸. Gi¸o viªn hoÆc häc sinh chèt kiÕn thøc . Bµi tËp cßn l¹i lµ
bµi tËp thùc hµnh gi¸n tiÕp kiÕn thøc võa häc. Häc sinh ph¶i tù ph¸t hiÖn vÊn
®Ò vµ tõ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã. Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh ph©n tÝch yªu
cÇu, néi dung bµi, x¸c ®Þnh c¸i g× ®· biÕt, c¸i g× cha biÕt ®Ó gi¶i quyÕt. Häc
sinh tù lµm råi gi¸o viªn tæ chøc ch÷a bµi, ®¸nh gi¸, chèt kiÕn thøc.
 Qu¸ tr×nh ph¸t hiÖn, tù gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña bµi häc, cñng cè vËn dông
kiÕn thøc míi sÏ gãp phÇn gióp häc sinh chiÕm lÜnh ®îc kiÕn thøc míi.

a) Gióp HS tù ph¸t hiÖn vµ tù gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña bµi häc( Ph¬ng ph¸p
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò)
- GV híng dÉn HS tù ph¸t hiÖn ra vÊn ®Ò cña bµi häc råi gióp HS sö dông
kinh nghiÖm cña b¶n th©n ®Ó t×m mèi quan hÖ cña vÊn ®Ò ®ã víi c¸c kiÕn
thøc ®· biÕt (®· häc ë trêng, trong ®êi sèng..), tõ ®ã tù t×m c¸ch gi¶i quyÕt vÊn
®Ò.
VÝ dô: Khi d¹y bµi: “T×m mét trong c¸c phÇn b»ng nhau cña mét sè” GV
cã thÓ híng dÉn HS tù nªu bµi to¸n: “ ChÞ cã 15 c¸i b¸nh, chÞ cho em 1/3 sè b¸nh
®ã. Hái chÞ cho em mÊy c¸i b¸nh? ”. Nªn gäi vµi HS nh¾c l¹i råi nªu tãm t¾t bµi
to¸n (b»ng lêi, b»ng viÕt, b»ng h×nh vÏ). §©y lµ qu¸ tr×nh gióp HS nhËn ra vÊn
®Ò cña bµi häc, ch¼ng h¹n, ®ã lµ t×m 1/3 cña 15 c¸i b¸nh, h·y t×m xem 1/3 cña
15 c¸i b¸nh lµ mÊy c¸i b¸nh. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy HS ph¶i liªn hÖ tíi biÓu
tîng “ biÓu tîng vÒ mét phÇn ba” ®· häc, råi tõ ®ã nªu tãm t¾t bµi to¸n b»ng
h×nh vÏ hoÆc b»ng s¬ ®å.
NÕu HS ®· tù tãm t¾t bµi to¸n hoÆc hiÓu ®îc c¸ch tãm t¾t nªu trªn th× cã
thÓ tù t×m ®îc c¸ch gi¶i bµi to¸n, tøc lµ tù cã thÓ tù gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña bµi
häc.
- KhuyÕn khÝch HS (dùa vµo c¸ch tãm t¾t bµi to¸n ®· nªu) ®Ó nªu c¸ch gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò.
VÝ dô: HS nªu: §Ó t×m 1/3 cña 15 c¸i b¸nh ta chia 15 c¸i b¸nh thµnh 3 phÇn
b»ng nhau (15 : 3 = 5 (c¸i b¸nh). Mçi phÇn b»ng nhau ®ã lµ 1/3 sè b¸nh.
- Gióp HS tr×nh bµy c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò (trong vÝ dô nªu trªn lµ tr×nh
bµy bµi gi¶i cña bµi to¸n).
b) Gióp HS tËp kh¸i qu¸t hãa (theo møc ®é phï hîp) c¸ch gi¶i quyÕt vÊn
®Ò ®Ó tù chiÕm lÜnh kiÕn thøc míi.
Tõ líp 3, cã thÓ yªu cÇu HS nªu “quy t¾c kh¸i qu¸t” ®Ó võa chiÕm lÜnh
kiÕn thøc míi võa tËp dît kh¸i qu¸t hãa theo møc ®é phï hîp víi HS líp 3.
VÝ dô: Sau khi HS gi¶i bµi to¸n (trong vÝ dô nªu trªn) GV cã thÓ, ch¼ng
h¹n: “ Muèn t×m 1/3 cña mét sè, ta lµm thÕ nµo? ”. NÕu HS tr¶ lêi ®óng GV cã
thÓ cho HS kh¸c nh¾c l¹i råi tr¶ lêi tiÕp c¸c c©u hái t¬ng tù: “Muèn t×m 1/2 cña
mét sè ta lµm nh thÕ nµo? ”, “ Muèn t×m 1/4 (hoÆc 1/5) cña mét sè, ta lµm nh
thÕ nµo?”,….Cã thÓ cho HS thùc hµnh ®Ó kiÓm tra c©u tr¶ lêi b»ng c¸ch nªu
bµi to¸n (t¬ng tù) råi cho HS gi¶i bµi to¸n ®Ó kh¼ng ®Þnh sù ®óng ®¾n cña
“quy t¾c kh¸i qu¸t” võa nªu. Ch¼ng h¹n, “ chÞ cã 12 viªn bi, chÞ chia cho em 1/4
sè viªn bi ®ã. Hái chÞ cho em mÊy viªn bi ?”...
Chó ý: Víi tr×nh ®é cña sè ®«ng HS, nªn nªu c¸c c©u hái t¬ng tù nh trªn, cha
nªn hái, ch¼ng h¹n: “Muèn t×m mét trong c¸c phÇn b»ng nhau cña mét sè ta lµm
nh thÕ nµo?”....
c) Híng dÉn HS thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a kiÕn thøc míi vµ c¸c kiÕn
thøc cã liªn quan ®· häc.
- Mçi kiÕn thøc míi ®Òu cã mét qu¸ tr×nh lµm quen ®Ó chuÈn bÞ (ë d¹ng
trùc quan, ®¬n gi¶n, cô thÓ,...).
VÝ dô: Ch¼ng h¹n ®Ó häc bµi: “ T×m mét trong c¸c phÇn b»ng nhau cña mét
sè”, To¸n 2 vµ To¸n 3 ®· chuÈn bÞ cho HS t×m 1/2, 1/3, 1/4, 1/5,.... b»ng sö
dông h×nh vÏ vµ c¸c thao t¸c kinh nghiÖm trong ®êi sèng cña HS víi sù hç trî cña
b¶ng chia ®· häc (nh t« mµu vµo 1/2 sè « vu«ng, khoanh vµo 1/3 sè b«ng
hoa,.. ). V× vËy ph¶i t×m 1/3 cña 15 c¸i b¸nh, HS nhí l¹i nh÷ng ®iÒu ®· häc (nªu
trªn) vµ nhËn ra ph¶i lÊy 15 c¸i b¸nh chia lµm 3 phÇn b»ng nhau, mçi phÇn ®ã
lµ 1/3 cña 15 c¸i b¸nh. Nhng bµi häc kh«ng chØ dõng ë møc ®é ®ã mµ ®ßi hái
HS ph¶i biÕt t×m 1/3 cña mét sè bÊt k× (®¬ng nhiªn sè ®ã thuéc ph¹m vi c¸c sè
®· häc vµ chia hÕt cho 3), råi tiÕn tíi ph¶i biÕt t×m 1/2, 1/4, 1/6,... cña mét sè
bÊt k× (nh trªn). Nh thÕ, tõ c¸c trêng hîp cô thÓ, riªng lÎ, trùc quan, HS ®îc tù
m×nh t×m ra c¸i kh¸i qu¸t, trõu tîng, c¸i chung bao gåm c¸c trêng hîp cô thÓ ®·
häc.
- Kh¶ n¨ng øng dông c¸c kiÕn thøc míi ®îc thÓ hiÖn b»ng thùc hµnh, vËn
dông c¸c kiÕn thøc ®ã ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cô thÓ, riªng lÎ. Th«ng qua
c¸c bµi thùc hµnh trong c¸c tiÕt häc míi, HS cã ®iÒu kiÖn vËn dông c¸c kiÕn
thøc míi vµo c¸c trêng hîp cô thÓ, riªng lÎ. §©y lµ c¬ héi cñng cè kiÕn thøc míi,
rÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò liªn quan ®Õn kiÕn thøc míi.
Hai qu¸ tr×nh trªn ®· thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a kiÕn thøc míi vµ kiÕn
thøc cã liªn quan ®· häc, t¹o ra sù hç trî, cñng cè lÉn nhau trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn nhËn thøc cña HS, gióp HS häc liªn hÖ víi hµnh, kh«ng chØ “häc ®Ó
biÕt” mµ cßn “häc ®Ó lµm”, häc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trong ®êi sèng.
d) Gióp HS ph¸t triÓn tr×nh ®é t duy vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t b»ng lêi, b»ng
h×nh ¶nh, b»ng kÝ hiÖu,...
Qu¸ tr×nh häc bµi míi nh ®· nªu ë trªn ®· gãp phÇn ph¸t triÓn t duy cña HS
(t¨ng cêng n¨ng lùc trõu tîng hãa, kh¸i qu¸t hãa,...) gióp HS rÌn luyÖn kh¶ n¨ng
diÔn ®¹t b»ng lêi, b»ng s¬ ®å hoÆc h×nh vÏ, b»ng hÖ thèng kÝ hiÖu,....
 Tuy nhiªn, GV ph¶i c¨n cø vµo tr×nh ®é chung cña líp häc mµ ph¸t triÓn
®óng møc c¸c n¨ng lùc häc tËp cña HS. HÕt søc h¹n chÕ nh÷ng ¸p ®Æt hoÆc
®ßi hái vît qu¸ sù cè g¾ng cña HS.
VÝ dô : M«n To¸n líp 3: ( TuÇn 17 )
To¸n
TiÕt 85: h×nh vu«ng
I. Môc tiªu:
- NhËn biÕt mét sè yÕu tè (®Ønh, c¹nh, gãc) cña h×nh vu«ng.
- VÏ ®îc h×nh vu«ng ®¬n gi¶n (trªn giÊy kÎ « vu«ng).
- Bµi tËp: 1,2,3,4
* HSKT: NhËn biÕt mét sè yÕu tè ®¬n gi¶n cña h×nh vu«ng.
II. ChuÈn bÞ: Mét sè m« h×nh vÒ h×nh vu«ng, ª ke, thíc kÎ. Vë bµi tËp.
III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
A. Bµi cò: GV vÏ h×nh ch÷ nhËt. HS nªu ®Æc ®iÓm cña h×nh ch÷ nhËt.
+ HCN lµ h×nh cã mÊy gãc ? H·y ®äc tªn gãc.
+ HCN lµ h×nh cã mÊy ®Ønh ? H·y ®äc tªn ®Ønh.
B. Bµi míi:
1. H×nh thµnh kiÕn * GV ®a h×nh vu«ng ABCD vµ yªu cÇu HS: nªu
thøc míi ( Giíi thiÖu tªn h×nh? NhËn xÐt c¸c gãc cña h×nh vu«ng?, c¸c
h×nh vu«ng). c¹nh cña h×nh vu«ng?
+ Bíc ®Çu nhËn biÕt - 1 HS lªn b¶ng dïng ª- ke kiÓm tra gãc cña h×nh
mét sè yÕu tè (®Ønh, vu«ng, thíc kiÓm tra c¹nh cña h×nh vu«ng - NhËn
c¹nh, gãc) cña h×nh xÐt
vu«ng. * GV yªu cÇu HS:
*Ghi nhí: H×nh vu«ng + VÏ h×nh vu«ng ABCD vµo vë nh¸p.
cã + 4 gãc vu«ng +Dïng ª-ke kiÓm tra 4 gãc xem 4 gãc ®ã lµ gãc
+ 4 c¹nh b»ng nhau. g× ?
+Dïng thíc ®o ®é dµi 4 c¹nh vµ so s¸nh ®é dµi c¸c
c¹nh ®ã.
- Líp lµm viÖc theo nhãm ®«i, b¸o c¸o.
- GV chèt, ghi b¶ng ®Æc ®iÓm cña h×nh vu«ng:
H×nh vu«ng Cã 4 gãc vu«ng vµ 4 c¹nh b»ng nhau.
* HS nhËn diÖn, lÊy VD nh÷ng vËt cã d¹ng h×nh
vu«ng xung quanh m×nh.
- HS nªu l¹i c¸c ®Æc ®iÓm cña vu«ng.
* HS so s¸nh ®Æc ®iÓm h×nh vu«ng cã g× gièng
 vµ kh¸c h×nh ch÷ nhËt ?

2. Lo¹i bµi luyÖn tËp, «n tËp, thùc hµnh:

- Gi¸o viªn gióp häc sinh nhËn ra c¸c kiÕn thøc ®· häc hoÆc mét sè kiÕn
thøc míi trong néi dung c¸c bµi tËp. NÕu häc sinh tù ®äc ®Ò bµi vµ tù nhËn ra
®îc d¹ng bµi t¬ng tù hoÆc c¸c kiÕn thøc ®· häc trong mèi quan hÖ cña néi dung
bµi tËp th× häc sinh sÏ biÕt c¸ch lµm. Nếu häc sinh nµo cha nhËn ra d¹ng bµi
th× híng dÉn häc sinh b»ng hÖ thèng c©u hái ®Ó häc sinh tù nhí l¹i kiÕn thøc,
c¸ch lµm.

- Gi¸o viªn gióp häc sinh tù luyÖn tËp thùc hµnh theo kh¶ n¨ng cña tõng häc
sinh. Gi¸o viªn giao nhiÖm vô cho häc sinh lµm lÇn lît c¸c bµi tËp ®· ®îc s¾p
xÕp trong s¸ch gi¸o khoa hoÆc do gi¸o viªn s¾p xÕp lùa chän phï hîp víi häc
sinh líp m×nh chø tuyÖt ®èi kh«ng tù ý bá qua mét bµi tËp nµo.

Gi¸o viªn kh«ng nªn b¾t häc sinh chê ®îi nhau trong qu¸ tr×nh lµm bµi. Bëi
vËy mét líp häc sÏ xuÊt hiÖn tr×nh ®é kh¸c nhau. SÏ cã nh÷ng häc sinh lµm
nhiÒu bµi tËp h¬n trong cïng mét thêi gian. V× thÕ gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc
sinh khi lµm xong bµi tËp nµo th× tù kiÓm tra l¹i hoÆc nhê c«, nhê b¹n kiÓm tra
hé råi tù chuyÓn lµm bµi tËp tiÕp. Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh kh¸ giái lµm
cÆp, gióp ®ì häc sinh trung b×nh yÕu.

Trong tiÕt häc gi¸o viªn cÇn quan t©m tíi mäi ®èi tîng häc sinh trong líp.
Víi häc sinh kh¸ giái gi¸o viªn cÇn khai th¸c kiÕn thøc më réng. Víi häc sinh
trung b×nh yÕu gi¸o viªn gióp ®ì híng dÉn b»ng nh÷ng c©u hái dÔ hiÓu ®Ó c¸c
em n¾m ®îc yªu cÇu cÇn ®¹t cña tiÕt häc.

Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh t¹o ra sù gióp ®ì, t¬ng trî lÉn nhau gi÷a c¸c ®èi
tîng häc sinh. tËp cho häc sinh cã thãi quen kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp
cña b¶n th©n, cña b¹n.

TËp cho häc sinh cã thãi quen ®éng n·o t×m nhiÒu ph¬ng ¸n vµ lùa chän
nh÷ng ph¬ng ¸n hîp lÝ nhÊt trong mét bµi tËp ®Ó gi¶i quyÕt. T¹o tÝnh tù lËp,
t×m tßi, s¸ng t¹o, kh«ng nªn tháa m·n víi kÕt qu¶ ®¹t ®îc.

Môc tiªu d¹y thùc hµnh, luyÖn tËp (th«ng qua c¸c c©u hái, bµi tËp trong
tiÕt d¹y bµi míi, trong c¸c tiÕt luyÖn tËp, thùc hµnh, luyÖn tËp chung, «n tËp)
lµ cñng cè c¸c kiÕn thøc HS míi chiÕm lÜnh ®îc, h×nh thµnh c¸c kÜ n¨ng thùc
hµnh vµ tõng bíc ph¸t triÓn t duy cña HS. C¸c bµi thùc hµnh, luyÖn tËp thêng
s¾p xÕp theo thø tù tõ dÔ ®Õn khã, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ thùc hµnh
trùc tiÕp ®Õn vËn dông mét c¸ch tæng hîp vµ linh ho¹t h¬n.
* Cã thÓ d¹y thùc hµnh, luyÖn tËp nh sau:
a) Gióp HS nhËn ra kiÕn thøc míi (hoÆc kiÕn thøc ®· häc) trong néi dung
c¸c bµi tËp ®a d¹ng, phong phó.
NÕu HS tù ®äc (quan s¸t) ®Ò bµi vµ tù nhËn ra d¹ng bµi t¬ng tù c¸c kiÕn
thøc ®· häc trong mèi quan hÖ cô thÓ cña néi dung bµi tËp th× HS sÏ biÕt c¸ch
lµm bµi. NÕu HS cha nhËn ra ®îc kiÕn thøc ®· häc trong bµi tËp th× GV nªn
gióp HS b»ng gîi ý, híng dÉn ®Ó HS nhí l¹i kiÕn thøc, c¸ch lµm (hoÆc ®Ó HS
kh¸c gióp c¸c b¹n nhí l¹i), kh«ng nªn véi lµm thay HS.
VÝ dô: Khi gi¶i c¸c bµi to¸n cã lêi v¨n, GV nªn yªu cÇu HS tãm t¾t ®Ò to¸n
(b»ng lêi, b»ng viÕt ng¾n gän, b»ng vÏ s¬ ®å,...) ®Ó gióp HS t×m ra mèi quan
hÖ gi÷a c¸c t liÖu trong bµi to¸n, tõ ®ã nhí l¹i d¹ng bµi t¬ng tù ®· häc vµ nhËn
ra kiÕn thøc cÇn sö dông ®Ó gi¶i bµi to¸n.
b) Gióp HS tù thùc hµnh, luyÖn tËp theo kh¶ n¨ng cña HS
- Bao giê còng ph¶i yªu cÇu HS ph¶i lµm c¸c bµi tËp theo thø tù ®· s¾p xÕp
trong SGK (hoÆc do GV s¾p xÕp), kh«ng tù ý bá qua bµi nµo, kÓ c¶ c¸c bµi
tËp HS cho lµ dÔ.(C¸c bµi tËp sè 1, sè 2 thêng lµ c¸c bµi tËp cñng cè trùc tiÕp
kiÕn thøc ®· häc).
- Kh«ng nªn b¾t HS ph¶i chê ®îi nhau trong qu¸ tr×nh lµm bµi. HS lµm ®îc
bµi nµo nªn tù kiÓm tra (hoÆc nhê GV kiÓm tra) råi chuyÓn sang lµm bµi tËp
tiÕp theo.
Trong cïng mét kho¶ng thêi gian cña tiÕt häc, ph¶i chÊp nhËn cã HS lµm ®-
îc nhiÒu bµi tËp h¬n HS kh¸c. GV h·y gióp HS (chñ yÕu lµ HSY) c¸ch lµm bµi,
kh«ng lµm thay HS; ph¶i gióp HSK,G lµm ®îc cµng nhiÒu bµi (trong SGK,
trong VBT) cµng tèt. Tuy nhiªn, dï lµm ®îc Ýt hay nhiÒu còng ®Òu ph¶i lµm
®óng, tr×nh bµy gän, râ rµng, cè g¾ng t×m ®îc c¸ch gi¶i quyÕt hîp lÝ.
c) T¹o ra sù hç trî, gióp ®ì lÉn nhau gi÷a c¸c ®èi tîng HS
- T¨ng cêng cho HS trao ®æi ý kiÕn trong nhãm nhá, trong c¶ líp vÒ
c¸ch gi¶i hoÆc c¸c c¸ch gi¶i mét bµi tËp. Nªn khuyÕn khÝch HS b×nh luËn vÒ
c¸ch gi¶i cña b¹n, tù rót kinh nghiÖm ®Ó hoµn chØnh c¸ch gi¶i cña m×nh.
- Sù hç trî gi÷a c¸c HS trong nhãm ph¶i gióp HS tù tin vµo kh¶ n¨ng cña b¶n
th©n, tù rót ra kinh nghiÖm vÒ c¸ch häc cña m×nh vµ tù söa ch÷a, ®iÒu chØnh
nh÷ng thiÕu sãt cña b¶n th©n.
d) KhuyÕn khÝch HS tù kiÓm tra kÕt qu¶ thùc hµnh, luyÖn tËp.
 - TËp cho HS thãi quen tù kiÓm tra xem cã lµm nhÇm, lµm sai,... sau mçi
bµi ®· lµm ®îc.
- Trong mét sè trêng hîp cã thÓ híng dÉn HS tù ®¸nh gi¸ bµi lµm cña m×nh
hoÆc cña b¹n b»ng ®iÓm råi b¸o c¸o cho GV.
- KhuyÕn khÝch HS tù nªu nh÷ng h¹n chÕ trong bµi lµm cña m×nh hoÆc
cña b¹n.
e) TËp cho HS thãi quen t×m nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò,
kh«ng tháa m·n víi c¸c kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc.
- Khi ch÷a bµi hoÆc khi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña mét tiÕt häc, GV nªn
®éng viªn, nªu g¬ng nh÷ng HS ®· hoµn thµnh nhiÖm vô, t¹o cho c¸c em niÒm
vui v× sù tiÕn bé vµ cè g¾ng cña b¶n th©n, t¹o cho c¸c em niÒm vui vµo nh÷ng
kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña m×nh vµ cña c¸c b¹n.
- KhuyÕn khÝch HS t×m nhiÒu ph¬ng ph¸p vµ lùa chän ph¬ng ph¸p tèt nhÊt
®Ó gi¶i bµi to¸n, ®Ó gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò trong häc tËp. DÇn dÇn HS sÏ cã
thãi quen kh«ng b»ng lßng víi kÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ cã mong muèn t×m gi¶i ph¸p
tèt nhÊt cho bµi lµm cña m×nh.
V× vËy, ®iÒu quan träng kh«ng ph¶i lµ HS lµm ®îc nhiÒu bµi vµ GV cung
cÊp thªm nhiÒu bµi tËp (kÓ c¶ c¸c bµi tËp khã) cho HS mµ chÝnh lµ GV cïng
HS khai th¸c ®îc c¸c tiÒm n¨ng trong c¸c bµi tËp cã s½n trong SGK, tæ chøc
trao ®æi ý kiÕn vÒ c¸c c¸ch gi¶i cña HS, b»ng c¸c h×nh thøc kh¸c nhau vµ cñng
cè nhiÒu lÇn vÒ kiÕn thøc träng t©m cña bµi.
* VÝ dô: To¸n líp 3
Víi bµi tËp “ ViÕt sè thÝch hîp vµo chç chÊm”:
a) 16 ; 24 ; 32 ;.....;..... b) 56; 48; 40; ....;.....”
VÒ nguyªn t¾c HS chØ cÇn chÐp ®Ò bµi vµo vë råi viÕt tiÕp hai sè thÝch
hîp vµo chç chÊm ®Ó cã:
a) 16; 24; 32; 40; 48 b) 56; 48; 40; 32; 24.
NÕu cÇn cho ®iÓm th× bµi lµm nh trªn cÇn ph¶i cho HS ®iÓm tèi ®a
(nÕu viÕt ch÷ râ, s¹ch, ®Ñp). Nhng víi HS, khi viÕt thªm hai sè vµo chç chÊm
c¸c em ph¶i tù nhËn xÐt ®Æc ®iÓm cña mçi d·y sè, tõ ®ã t×m ra quy t¾c lËp
mçi sè tiÕp sau vµ t×m c¸c sè ®ã (theo quy t¾c ®· t×m ®îc). PhÇn bµi lµm
quan träng nµy (tøc lµ ph¬ng ph¸p gi¶i c¸c bµi tËp cña HS) thêng kh«ng thÓ
hiÖn ®îc trong vë, trong phiÕu häc tËp. Khi ch÷a bµi GV nªn cho HS nªu c¸ch
t×m sè thÝch hîp trong mçi d·y sè vµ b×nh luËn vÒ mçi c¸ch t×m sè thÝch hîp
®ã. Ch¼ng h¹n, cã HS chØ ghi nhí c¸c tÝch trong b¶ng nh©n 8 (8; 16; 24; 32;
40; 48; 56; 64; 72; 80) råi viÕt tiÕp c¸c sè cßn thiÕu vµo chç chÊm; nhng cã HS
l¹i nªu nhËn xÐt: “ Trong d·y sè a) 16; 24; 32; ....; .... kÓ tõ sè thø hai, mçi sè
®Òu b»ng sè ®øng liÒn tríc nã céng víi 8, vËy sè liÒn sau cña 32 lµ 32 + 8 = 40,
sè liÒn sau cña 40 lµ: 40 + 8 = 48”, .... C¶ hai HS ®Òu lµm ®óng, nhng nÕu tæ
chøc trao ®æi ý kiÕn th× ch¾c ch¾n c¸ch lµm cña HS thø 2 sÏ ®îc c¸c b¹n hoan
nghªnh nhiÒu h¬n, v× c¸ch lµm nµy cã tÝnh øng dông réng h¬n (cã thÓ ¸p dông
cho c¸c d·y sè t¬ng tù) vµ thÓ hiÖn n¨ng lùc nhËn xÐt cã tÇm kh¸i qu¸t nhÊt
®Þnh. Tõ ®©y, nÕu GV cho HS c¸c d¹ng bµi tËp t¬ng tù, ch¼ng h¹n “ ViÕt
tiÕp sè thÝch hîp vµo chç chÊm: 100; 108; 116; ...; ...” hoÆc “ViÕt tiÕp sè
thÝch hîp vµo chç chÊm: 90; 99; 118; ....; ....” th× HS dÔ dµng gi¶i ®îc c¸c bµi
tËp nµy. Nhng quan träng h¬n lµ th«ng qua c¸ch gi¶i c¸c bµi tËp nµy sÏ ®äng l¹i
ë HS ph¬ng ph¸p häc tËp chñ ®éng, s¸ng t¹o vµ tËp cho c¸c em høng thó häc
to¸n.
Mét vÊn ®Ò cÇn lu ý víi GV lµ: HiÖn nay, trong nhiÒu tiÕt häc ë tiÓu häc,
HS cha quen ®Æt c©u hái cho GV, thêng chØ tr¶ lêi c©u hái cña GV. C¸c GV
nªn t×m mäi c¸ch khuyÕn khÝch gióp HS m¹nh d¹n ®Æt c©u hái trong líp (khi
cÇn thiÕt).
* VÝ dô: TiÕt To¸n líp 3
To¸n
TiÕt 155: luyÖn tËp
I. Môc tiªu:
- BiÕt c¸ch thùc hiÖn phÐp chia: trêng hîp th¬ng cã ch÷ sè 0.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hiÖn phÐp chia. RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i to¸n cã 2
phÐp tÝnh.
- GD HS ý thøc tù gi¸c lµm bµi.
* HSKT: BiÕt thùc hiÖn 1 sè phÐp tÝnh ®¬n gi¶n …
II. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
A.Bµi cò: - HS tù nghÜ phÐp chia sè cã 5 ch÷ sè cho sè cã 1 ch÷ sè råi thùc
hiÖn phÐp tÝnh. Líp lµm b¶ng con - 3 HS lªn b¶ng.
- Ch÷a bµi, nhËn xÐt - ®¸nh gi¸
B. Bµi míi:
* Giíi thiÖu bµi: GV nªu nhiÖm vô tiÕt häc vµ ghi b¶ng.
*Bµi 1: TÝnh ( theo mÉu) * GV híng dÉn HS thùc hiÖn phÐp chia
+ HS thùc hiÖn phÐp chia 28 921 : 4
theo mÉu - Líp lµm b¶ng con. 1 HS nªu c¸ch thùc hiÖn
+ Lu ý c¸ch tr×nh bµy phÐp chia.
phÐp chia - HS nªu c¸ch lµm - HS nhËn xÐt vÒ phÐp chia
- GV nhÊn m¹nh phÐp chia cã th¬ng tËn cïng lµ
ch÷ sè 0.
- HS lµm lÇn lît b¶ng con c¸c phÐp chia cßn l¹i.
*Bµi 2: §Æt tÝnh råi tÝnh GV gióp ®ì HS
Cñng cè c¸ch thùc hiÖn * HS ®äc yªu cÇu cña bµi vµ lµm vµo vë. HS
theo 2 bíc: Bíc 1: §Æt tÝnh trao ®æi chÐo vë kiÓm tra.
Bíc 2: TÝnh - 3 Hs lªn b¶ng lµm bµi.
- líp + GV nhËn xÐt ch÷a bµi.
+ HD HS lÊy VD vÒ thùc hiÖn phÐp chia: tr-
*Bµi 3: Gi¶i to¸n êng hîp th¬ng cã ch÷ sè 0.
Cñng cè c¸ch ¸p dông phÐp * HS ®äc ®Ò, tãm t¾t bµi to¸n
chia vµo gi¶i to¸n hîp cã 2 - HS tù gi¶i vµo vë. GV gióp ®ì HS.
phÐp tÝnh - Gv chÊm 1 sè bµi.
- 1 HS lªn ch÷a bµi, líp nhËn xÐt.
*Bµi 4: TÝnh nhÈm + HD HS ®Æt 1 ®Ò to¸n t¬ng tù - gi¶i to¸n
+ HS nªu yªu cÇu vµ lµm * HS ®äc bµi - nªu YC cña bµi
mÉu. - 1 HS ph©n tÝch mÉu
- Líp theo dâi - GV BS.
- GV gióp HS hiÓu c¸ch lµm.
- HS nhÈm bµi theo nhãm ®«i råi nªu kÕt qu¶.
- Ch÷a bµi, nhËn xÐt, c¸ch lµm.
C. Cñng cè - dÆn dß: + HD HS lÊy VD t¬ng tù vµ thùc hiÖn
*1 HS nh¾c l¹i néi dung bµi.
- GV nhËn xÐt tiÕt häc.
- ChuÈn bÞ bµi: LuyÖn tËp chung

3. Lo¹i bµi kiÓm tra

Khi x©y dùng (biªn so¹n) ®Ò kiÓm tra ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c: §óng
chuÈn KT-KN; s¾p xÕp c¸c c©u hái, bµi tËp theo thø tù tõ dÔ ®Õn khã; cã ®ñ
c¸c d¹ng bµi ®¹i diÖn cho c¸c kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng c¬ b¶n nhÊt; dÔ chÊm
®iÓm vµ céng ®iÓm; HS cã thÓ lµn ®îc bµi trong thêi gian quy ®Þnh nhng
kh«ng dÔ dµng ®¹t ®iÓm 10; ph©n lo¹i chÝnh x¸c chÝnh x¸c tr×nh ®é HS.
* Môn Tiếng Việt:
 Nội dung kiểm tra, đánh giá được thực hiện theo 2 phương thức: thường
xuyên và định kì.
+ Trong kiểm tra, đánh giá thường xuyên bao gồm kiểm tra bài cũ trước khi
bắt đầu bài học mới, kiểm tra kết quả làm việc trên lớp của HS.
+ Trong kiểm tra, đánh giá định kì, đề KT có thể được ra dưới 2 hình thức:
a. PhÇn trắc nghiệm.
b. PhÇn tự luận.
Giữa và cuối mỗi học kì, HS đều được kiểm tra về kĩ năng đọc (bao gồm đọc
thành tiếng, đọc hiểu và đọc thuộc lòng), kĩ năng dùng từ, đặt câu; kĩ năng viết
chính tả; kĩ năng tập làm văn.
* Môn Toán:
Nội dung kiểm tra, đánh giá cũng được thực hiện theo 2 phương thức: thường
xuyên và định kì.
+ Trong kiểm tra, đánh giá thường xuyên bao gồm các bài kiểm tra thường
xuyên trong tháng, mỗi tháng điểm lấy 2 bài.
+ Trong kiểm tra, đánh giá định kì, đề KT cũng được ra dưới 2 hình thức:
c. PhÇn trắc nghiệm.
d. PhÇn tự luận.
Giữa và cuối mỗi học kì, HS đều được kiểm tra kiến thức và kĩ năng cơ bản
về số, phép tính và các nội dung có ứng dụng kiến thức số học; nội dung về đại
lượng, yếu tố hình học và các nội dung liên quan; nội dung giải toán có lời văn.
Trong SGK ®· giíi thiÖu c¸c d¹ng c©u hái, bµi tËp tr¾c nghiÖm nh: Nèi
cÆp ®«i; ®iÒn, thÕ vµ nhiÒu lùa chän (cã tõ hai ®Õn bèn lùa chän),…Cïng víi
c¸c bµi tËp tù luËn, c¸c bµi tËp d¹ng tr¾c nghiÖm sÏ gãp phÇn lµm cho bµi
kiÓm tra thªm ®a d¹ng (vÒ d¹ng bµi) vµ toµn diÖn (vÒ néi dung).
§Æc biÖt, HS ®îc lµm quen víi c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm cã ba hoÆc bèn
lùa chän, trong ®ã chØ cã mét lùa chän ®óng (mét c©u tr¶ lêi hoÆc mét ®¸p sè
®óng) cßn nh÷ng lùa chän kia ®Òu sai, nhng mçi c©u tr¶ lêi sai hoÆc ®¸p sè sai
®Òu “cã lÝ” nghÜa lµ chóng ph¶i lµ nh÷ng sai lÇm mµ HS thêng m¾c ph¶i.
§©y lµ sù chuÈn bÞ ®Ó cuèi líp 3 vµ cuèi líp 5 HS cã thÓ tham gia kiÓm tra
®Þnh k× trong mét huyÖn, (hoÆc mét tØnh) theo c¸ch ®¸nh gi¸ míi.
Trong SGV cã giíi thiÖu mét sè ®Ò kiÓm tra, GV cã thÓ dïng c¸c ®Ò nµy
®Ó kiÓm tra kÕt qu¶ häc tËp cña HS sau mçi giai ®o¹n d¹y häc thÝch hîp. GV
còng cã thÓ tham kh¶o c¸c ®Ò nµy ®Ó biªn so¹n c¸c ®Ò kiÓm tra t¬ng tù vÒ
néi dung vµ møc ®é,…
 Khi híng dÉn chÊm bµi kiÓm tra, cÇn lu ý r»ng: Trong tæng sè ®iÓm cña
bµi kiÓm tra lµ 10 ®iÓm th× ph¶i dµnh cho c¸c néi dung c¬ b¶n, träng t©m cña
cña ch¬ng tr×nh ®Õn 9 ®iÓm. §Ò kiÓm tra cã thÓ cã bµi tËp khã h¬n møc
chuÈn nhng tæng sè ®iÓm dµnh cho c¸c bµi tËp ë møc nµy kh«ng nªn nhiÒu
h¬n 1 ®iÓm.
* Chó ý: Cïng víi nh÷ng híng dÉn ®æi míi ®¸nh gi¸ nh trªn, GV cÇn thùc
hiÖn híng dÉn ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña HS theo c¸c quy ®Þnh míi cña Bé
GD & §T.
Kết quả của bài kiểm tra chính là thước đo mức độ tiếp thu của HS, là cơ sở
cho GV điều chỉnh nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học.

VÝ dô: §Ò kiÓm tra ®Þnh k× - gi÷a häc k× I - n¨m häc 2012- 2013
M«n To¸n

I/ Tr¾c nghiÖm:

C©u 1(0,5 ®iÓm): Ghi l¹i c¸ch ®äc c¸c sè sau:

a) 1586: ………………………………………………………………………

b) 2030:…………………………………. …………………………………..

C©u 2(0,5 ®iÓm): ViÕt c¸c sè sau

a) Sè gåm s¸u tr¨m, bèn ®¬n vÞ: ……………

b) Sè ba tr¨m hai m¬i b¶y: ……………….

C©u 3(0,5 ®iÓm): Khoanh vµo ch÷ c¸i ®Æt tríc c©u tr¶ lêi ®óng:

a) Cho 8m 5cm =…......cm. Sè thÝch hîp ®Ó viÕt vµo chç chÊm lµ:

A. 85 B. 850 C. 805

b) Cho 8m = 80 …… ®¬n vÞ ®o thÝch hîp ®Ó viÕt vµo chç chÊm lµ:

A. m B. dm C. m

C©u 4 (0,5 ®iÓm): Trong h×nh vÏ bªn cã mÊy h×nh tam gi¸c vµ mÊy h×nh tø
gi¸c:

A. 2 h×nh tam gi¸c, 3 h×nh tø gi¸c.

B. 3 h×nh tam gi¸c, 2 h×nh tø gi¸c.

C. 5 h×nh tam gi¸c, 3 h×nh tø gi¸c.

C©u 5(0,5 ®iÓm): 24 x 3 + 18 cã gi¸ trÞ lµ:

A. 70 B. 80 C. 90 D. 100

C©u 6 (0,5 ®iÓm): Trong phÐp chia cã d:

A. Sè d b»ng 0.

B. Sè d bÐ h¬n sè chia.

C. Sè d b»ng sè chia.

II. Tù luËn:

C©u 7(2 ®iÓm): §Æt tÝnh råi tÝnh

a) 47 x 8 c) 69 : 3

b) 56 x 9 d) 84 : 4

C©u 8(1,5 ®iÓm): T×m x

a) 60 - x = 15 b) 42 - x = 7

C©u 9(2,5 ®iÓm): Mét cöa hµng cã 75m v¶i xanh, sè v¶i ®á gÊp 4 lÇn sè v¶i
xanh. Hái cöa hµng ®ã cã bao nhiªu mÐt v¶i ®á ?

C©u 10(1 ®iÓm): ViÕt sè thÝch hîp vµo chç chÊm:

a) 18; 24; 30;.........;…….

b) 886; 876; 866 ;…….;……..

C/ C¸c bíc thiÕt kÕ bµi häc theo híng d¹y häc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña
ngêi häc.
*Bước chuẩn bị:
Ngoài việc nắm vững những định hướng đổi mới PPDH như trên, để có được
những giờ dạy học tốt, người GV cần phải nắm vững các kĩ thuật dạy học. Chuẩn
bị và thiết kế một giờ học cũng là một hoạt động cần có những kĩ thuật riêng.
ThiÕt kÕ một giờ học tốt theo định hướng đổi mới PPDH.
       Hoạt động chuẩn bị cho một giờ dạy học đối với GV thường được thể hiện
qua việc chuẩn bị giáo án. Đây là hoạt động xây dựng kế hoạch dạy học cho một
bài học cụ thể, thể hiện mối quan hệ tương tác giữa GV với HS, giữa HS với HS
nhằm đạt được những mục tiêu của bài học.
       Căn cứ trên giáo án, có thể vừa đánh giá được trình độ chuyên môn và tay
nghề sư phạm của GV vừa thấy rõ quan niệm, nhận thức của họ về các vấn đề
giáo dục như: mục tiêu giáo dục, nội dung giáo dục, cách sử dụng PPDH, thiết bị
DH, hình thức tổ chức dạy học và cách đánh giá kết quả học tập của HS trong
mối quan hệ với các yếu tố có tính chất tương đối ổn định như: kế hoạch, thời
gian, cơ sở vật chất và đối tượng HS. Chính vì thế, hoạt động chuẩn bị cho một
giờ học có vai trò và ý nghĩa rất quan trọng, quyết định nhiều tới chất lượng và
hiệu quả giờ dạy học.
       Từ thực tế dạy học, có thể tổng kết thành quy trình chuẩn bị một giờ học với
các bước thiết kế một giáo án như sau:
1. Các bước thiết kế một giáo án
Bước 1: Xác định mục tiêu của bài học căn cứ vào chuẩn kiến thức (KT), kĩ
năng (KN) và yêu cầu về thái độ trong chương trình. Bước này được đặt ra bởi
việc xác định mục tiêu của bài học là một khâu rất quan trọng, đóng vai trò thứ
nhất, không thể thiếu của mỗi giáo án. Mục tiêu (yêu cầu) vừa là cái đích hướng
tới, vừa là yêu cầu cần đạt của giờ học; hay nói khác đi đó là thước đo kết quả
quá trình dạy học. Nó giúp GV xác định rõ các nhiệm vụ sẽ phải làm (dẫn dắt HS
tìm hiểu, vận dụng những KT, KN nào; phạm vi, mức độ đến đâu; qua đó giáo
dục cho HS những bài học gì).
 Bước 2: Nghiên cứu SGK và các tài liệu liên quan: để hiểu chính xác, đầy đủ
những nội dung của bài học; xác định những KT, KN, thái độ cơ bản cần hình
thành và phát triển ở HS; xác định trình tự logic của bài học.
      Bước này được đặt ra bởi nội dung bài học ngoài phần được trình bày trong
SGK còn có thể đã được trình bày trong các tài liệu khác. Kinh nghiệm của các
GV lâu năm cho thấy: trước hết nên đọc kĩ nội dung bài học và hướng dẫn tìm
hiểu bài trong SGK để hiểu, đánh giá đúng nội dung bài học rồi mới chọn đọc
thêm tư liệu để hiểu sâu, hiểu rộng nội dung bài học. Mỗi GV không chỉ có KN
tìm đúng, tìm trúng tư liệu cần đọc mà cần có KN định hướng cách chọn, đọc tư
liệu cho HS. GV nên chọn những tư liệu đã qua thẩm định, được đông đảo các
nhà chuyên môn và GV tin cậy. Việc đọc SGK, tài liệu phục vụ cho việc soạn
giáo án có thể chia thành 3 cấp độ sau: đọc lướt để tìm nội dung chính xác định
những KT, KN cơ bản, trọng tâm mức độ yêu cầu và phạm vi cần đạt; đọc để tìm
những thông tin quan tâm: các mạch, sự bố cục, trình bày các mạch KT, KN và
dụng ý của tác giả; đọc để phát hiện và phân tích, đánh giá các chi tiết trong từng
mạch KT, KN.
      Thực ra khâu khó nhất trong đọc SGK và các tư liệu là đúc kết được phạm vi,
mức độ KT, KN của từng bài học sao cho phù hợp với năng lực của HS và điều
kiện dạy học. Trong thực tế dạy học, nhiều khi chúng ta thường đi chưa tới hoặc
đi quá những yêu cầu cần đạt về KT, KN. Nếu nắm vững nội dung bài học, GV
sẽ phác họa những nội dung và trình tự nội dung của bài giảng phù hợp, thậm chí
có thể cải tiến cách trình bày các mạch KT, KN của SGK, xây dựng một hệ thống
câu hỏi, bài tập giúp HS nhận thức, khám phá, vận dụng các KT, KN trong
bài một cách thích hợp.
 Bước 3: Xác định khả năng đáp ứng các nhiệm vụ nhận thức của
HS, gồm: xác định những KT, KN mà HS đã có và cần có; dự kiến những khó
khăn, những tình huống có thể nảy sinh và các phương án giải quyết.
       Bước này được đặt ra bởi trong giờ học theo định hướng đổi mới PPDH,
GV không những phải nắm vững nội dung bài học mà còn phải hiểu HS để lựa
chọn PPDH, phương tiện dạy học, các hình thức tổ chức dạy học và đánh giá cho
phù hợp. Như vậy, trước khi soạn giáo án cho giờ học mới, GV phải lường trước
các tình huống, các cách giải quyết nhiệm vụ học tập của HS. Nói cách khác, tính
khả thi của giáo án phụ thuộc vào trình độ, năng lực học tập của HS, được xuất
phát từ : những KT, KN mà HS đã có một cách chắc chắn, vững bền; những KT,
KN mà HS chưa có hoặc có thể quên; những khó khăn có thể nảy sinh trong quá
trình học tập của HS. Bước này chỉ là sự dự kiến; nhưng trong thực tiễn, có nhiều
giờ học do không dự kiến trước, GV đã lúng túng trước những ý kiến không đồng
nhất của HS với những biểu hiện rất đa dạng. Do vậy, dù mất công nhưng mỗi
GV nên dành thời gian cho viÖc chuÈn bÞ thiÕt kÕ bµi học kết hợp với kiểm tra
đánh giá thường xuyên để có thể dự kiến trước khả năng đáp ứng các nhiệm vụ
nhận thức cũng như phát huy tÝnh tích cực vốn kiÕn thøc, kÜ n¨ng đã có của
HS.
Bước 4: Lựa chọn PPDH, phương tiện dạy học, hình thức tổ chức dạy học và
cách thức đánh giá thích hợp nhằm giúp HS học tập tích cực, chủ động, sáng
tạo.
       Bước này được đặt ra bởi trong giờ học theo định hướng đổi mới PPDH, GV
phải quan tâm tới việc phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn
luyện thói quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, KN vận dụng KT vào
những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn; tác động đến tư
tưởng và tình cảm để đem lại niềm vui, hứng thú trong học tập cho HS. Trong
thực tiễn dạy học hiện nay, các GV vẫn quen với lối dạy học đồng loạt với những
nhiệm vụ học tập không có tính phân hoá, ít chú ý tới năng lực học tập của từng
đối tượng HS. Đổi mới PPDH sẽ chú trọng cải tiến, phát huy thế mạnh tổng hợp
của các PPDH, Ph¬ng tiÖn DH, hình thức tổ chức dạy học và cách thức đánh
giá nhằm tăng cường sự tích cực học tập của các đối tượng HS trong giờ học.
 Bước 5: Thiết kế giáo án.
      Đây là bước người GV bắt tay vào soạn giáo án - thiết kế nội dung, nhiệm vụ,
cách thức hoạt động, thời gian và yêu cầu cần đạt cho từng hoạt động dạy của GV
và hoạt động học tập của HS.
     Trong thực tế, có nhiều GV khi soạn bài thường chỉ đọc SGK, sách GV và bắt
tay ngay vào hoạt động thiết kế giáo án; thậm chí, có GV chỉ căn cứ vào những
gợi ý của sách GV để thiết kế giáo án bỏ qua các khâu xác định mục tiêu bài học,
xác định khả năng đáp ứng nhiệm vụ học tập của HS, nghiên cứu nội dung dạy
học, lựa chọn các PPDH, phương tiện dạy học, hình thức tổ chức dạy học và cách
thức đánh giá thích hợp nhằm giúp HS học tập tích cực, chủ động, sáng tạo. Cách
làm như vậy không thể giúp GV có được một giáo án tốt và có những điều kiện
để thực hiện một giờ dạy học tốt. Về nguyên tắc, cần phải thực hiện qua các bước
1, 2, 3, 4 trên đây rồi hãy bắt tay vào soạn giáo án cụ thể.
Cấu trúc của một giáo án được thể hiện ở các nội dung sau:
* Mục tiêu bài học: +Nêu rõ mức độ HS cần đạt về kiến thức, kĩ năng, thái độ.
+ Các mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ thể, có thể
lượng hóa được.
* Chuẩn bị về phương pháp và phương tiện dạy học:
+ GV chuẩn bị các thiết bị dạy học (Tranh ảnh, mô hình, hiện vật, …), các
phương tiện và tài liệu dạy học cần thiết.
+ GV hướng dẫn HS chuẩn bị bài học (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và
đồ dùng học tập cần thiết).
* Tổ chức các hoạt động dạy học: Trình bày rõ cách thức triển khai các hoạt
động dạy học cụ thể. Với mỗi hoạt động cần chỉ rõ:
+ Tên hoạt động.
+ Mục tiêu của hoạt động.
+ Cách tiến hành hoạt động.
+ Thời lượng để thực hiện hoạt động.
+ Kết luận của GV về: Những kiến thức, kĩ năng, thái độ HS cần có sau hoạt
động; những tình huống thực tiễn có thể vận dụng kiến thức, kĩ năng, thái độ đã
học để giải quyết; những sai sót thường gặp cã cách giải quyết phù hợp…
- Hướng dẫn các hoạt động tiếp nối: Xác định những việc HS cần phải tiếp tục
thực hiện sau giờ học để củng cố, khắc sâu, mở rộng bài cũ hoặc để chuẩn bị cho
việc học bài mới.
* Một giờ dạy học cần thực hiện theo các bước cơ bản sau:
a. Kiểm tra sự chuẩn bị của HS: - Kiểm tra tình hình nắm vững bài học cũ.
- Kiểm tra tình hình chuẩn bị bài mới.
Lưu ý: Việc kiểm tra sự chuẩn bị của HS có thể thực hiện đầu giờ học hoặc đan
xen trong quá trình dạy bài mới.
b. Tổ chức dạy và học bài mới:
- GV giới thiệu bài mới: Nêu nhiệm vụ học tập và cách thức thực hiện để đạt
được mục tiêu bài học; tạo động cơ học tập cho HS.
- GV tổ chức, hướng dẫn HS suy nghĩ, tìm hiểu, khám phá và lĩnh hội nội
dung bài học, nhằm đạt được mục tiêu bài học với sự vận dụng phương pháp d¹y
học phù hợp.
- Hướng dẫn, diễn giải, khám phá, phát hiện tình huống đặt và giải quyết vấn
đề.
c. Luyện tập củng cố:
- GV hướng dẫn HS củng cố, khắc sâu những kiến thức, kĩ năng, thái độ đã
có thông qua hoạt động thực hành luyện tập có tính tổng hợp, nâng cao theo
những hình thức khác nhau.
- HS tự tìm kiếm, khám phá, phát hiện, thử nghiệm, quy nạp,… để tìm ra kết
quả.
- Tổng kết, hệ thống kết quả hoạt động của học sinh và đưa ra kết luận giải
quyết vấn đề.
d. Đánh giá:
- Tổng kết, hệ thống kết quả hoạt động của học sinh và đưa ra kết luận giải
quyết vấn đề.
- Trên cơ sở đối chiếu với mục tiêu bài học, GV dự kiến một số câu hỏi, bài
tập và tổ chức cho HS tự đánh giá về kết quả học tập của bản thân và của bạn.
- GV đánh giá, tổng kết về kết quả giờ học.
e. Hướng dẫn HS học bài và làm bài cñng cè:
- Tiếp tục củng cố, khắc sâu kiến thức, rèn kỹ năng để vận dụng linh hoạt vào
giải bài tập và áp dụng vào cuộc sống.
 - GV hướng dẫn HS luyện tập củng cố bài cũ (thông qua làm bài tập, thực
hành…)
- GV hướng dẫn HS chuẩn bị bài học mới.

* Cấu trúc của một bài soạn:

BUỔI 1:
I.Mục tiêu bài học: 
+ Nêu rõ yêu cầu HS cần đạt về KT, KN, thái độ
+ Các mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ thể, có thể lượng hoá được.
*GD KNS, KN BVMT.
* GD tÝnh cÈn thËn, lßng ham häc, ãc t duy s¸ng t¹o...
II. Chuẩn bị:
- Chuẩn bị về phương pháp và phương tiện dạy học: 
+ GV chuẩn bị các thiết bị dạy học (tranh ảnh, mô hình, hiện vật, ...), các phương
tiện dạy học (máy chiếu, TV, đầu video, máy tính,...) và tài liệu dạy học cần thiết
+ Hướng dẫn HS chuẩn bị bài học (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và đồ
dùng học tập cần thiết).  
III. Các hoạt động dạy học:
1. Kiểm tra: Kiểm tra kiến thức có liên quan đến bài học. Ghi rõ câu hỏi
kiểm tra.
2. Nội dung dạy học: (Hình thức: soạn dọc )
- Viết tắt HĐ1, HĐ2,...
- Ghi tên hoạt động. - Gồm các hoạt động của thầy và trò; hoạt
- Mục tiêu của từng hoạt động dạy của GV cần ghi bằng các từ : Hướng
động: Nêu ngắn gọn, nên dẫn, làm mẫu, tổ chức, hỗ trợ, giúp đỡ,....
dùng động từ để bắt đầu. - Có hệ thống câu hỏi dẫn dắt từ dễ đến khó
- Tên bài tập và các lệnh dành cho các đối tượng HS, câu hỏi tích hợp về
của bài tập đó (Không ghi rõ giáo dục kĩ năng sống, bảo vệ môi trường, tiết
đối tượng trong giáo án) kiệm và sử dụng năng lượng có hiệu quả, câu
hỏi phân hóa đối tượng HS.
- HĐ chủ yếu của học sinh được ghi bằng
các từ: làm, đọc, tự tìm, nghe, đánh giá, nhận
xét, sửa phát âm cho bạn ...
- Thể hiện phương tiện dạy học, hình thức
tổ chức: thi, trò chơi, ...
3. Củng cố, dặn dò :
 BUỔI 2:
I. Mục tiêu:
* Học sinh yếu, trung bình yÕu cầu nắm được các kiến thức, kĩ năng cơ bản
của môn học: Phụ đạo để đạt chuẩn kiến thức- kĩ năng cơ bản gì?
* Học sinh khá - giỏi ngoài những yêu cầu kiến thức, kĩ năng cơ bản như
chuẩn + mở rộng, nâng cao và sâu thêm một bậc theo chiều sâu trên nền kiến
thức cơ bản.
II. Chuẩn bị:
III. Các hoạt động dạy học:
1.Giới thiệu bài:
2. Nội dung dạy học:
Hoạt động 1: Ôn tập kiến thức
- Câu hỏi củng cố, phụ đạo các kiến thức- kĩ năng còn hổng của học sinh yếu.
- Câu hỏi đòi hỏi sự sáng tạo, tìm tòi, phát hiện kiến thức kĩ năng cho HS giỏi.
(GV có thể sử dụng lược đồ tư duy ở bước này)
Hoạt động 2: Luyện tập
- Hệ thống bài tập từ dễ đến khó và yêu cầu từng nhóm hoàn thành bài. Bài
tập dành cho học sinh TB yếu ở dạng gần chuẩn và đạt chuẩn. Khuyến khích để
các em phấn đấu làm một phần bài tập của nhóm có trình độ cao hơn. Học sinh
khá giỏi bài tập ở dạng phức tạp hơn phù hợp với khả năng phát triển của học
sinh.
Lưu ý: Nguồn bài tập ở SGK (mà học sinh chưa làm hết), VBT, Vở LTT, ...
=> Chú ý: học sinh yếu không yêu cầu hoàn thành hết bài tập.
- Linh hoạt trong việc sử dụng các phương pháp dạy học: Hỏi đáp (Học sinh
TB -Y câu hỏi dễ, đơn giản; HS K-G câu hỏi khó, khái quát hơn).
3. Các hình thức dạy học:
- Hình thức tổ chức dạy học: có thể là thảo luận nhóm, luyện tập thực hành,
trò chơi,.... tạo hứng thú cho các em học tập. Cụ thể:
- Cá nhân
- Lớp
- Thi đua theo nhóm, tổ: Nhóm khác trình độ để học sinh giỏi giúp đỡ học
sinh yếu.
Nhóm cùng trình độ để các em phát huy sự sáng tạo, học sinh yếu giáo viên
dễ kiểm tra.
- Trò chơi học tập
 4. Kiểm tra đánh giá:
- GV đánh giá HS; HS đánh giá HS.
HS trung bình yếu đánh giá theo hướng động viên, khuyến khích ... HS giỏi
đánh giá theo sự sáng tạo, vận dụng vào thực tiễn của các em.
IV. KẾT QUẢ THU ĐƯỢC SAU KHI BỒI DƯỠNG
1. Giáo viên:
Sau khi nghiªn cøu, viÕt vµ thùc hiÖn ¸p dông m«®un 13 vµo gi¶ng d¹y GV
thu ®îc mét sè kÕt qu¶. Cô thÓ nh sau:
GV cã c¸i nh×n tæng thÓ, kh¸i qu¸t h¬n vÒ môc tiªu gi¸o dôc vµ gi¶ng d¹y,
®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, ®Æc biÖt lµ lËp kÕ ho¹ch bµi häc theo híng
tÝch cùc.
GV nhận thức một cách đầy đủ hơn, sâu sắc hơn về những nội dung liên quan
đến lập kế ho¹ch bài học theo hướng dạy học tích cực, nắm chắc hơn về nội
dung, cách vận dụng, kết hợp, linh hoạt các phương pháp đó với phương pháp
dạy học truyền thống trên lớp.
- GV có kĩ năng thành th¹o hơn khi lập kế hoạch bài học theo hướng tích cực
và thực hành lên lớp.
- GV cã kÜ n¨ng h¬n trong viÖc thiết kế, tổ chức, hướng dẫn HS thực hiện
các hoạt động học tập với các hình thức đa dạng, phong phú, có sức hấp dẫn phù
hợp với đặc trưng bài học, với đÆc điểm và trình độ HS, với điều kiện cụ thể của
lớp.
- GV thấy tự tin hơn khi lên lớp, tự tin vào kết quả vững chắc mà HS đã thu
nhận để từ đó vận dụng vào thực tiễn,
- GV thêng xuyªn ®ộng viên, khuyến khích, tạo cơ hội và điều kiện cho HS
được tham gia một cách tích cực, chủ động, sáng tạo vào quá trình khám phá và
lĩnh hội kiến thức.
2. Học sinh
 - HS được làm việc tích cực, chủ động trong các tiết học để tự chiếm lĩnh tri
thức một cách toàn diện.
- HS tích cực suy nghĩ, chủ động tham gia các hoạt động học tập để tự khám
phá và lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kĩ năng, xây dựng thái độ và hành vi đúng
đắn.
- Giai ®o¹n ®Çu c¸c em HS yÕu cha quen, nªn cßn nhiÒu khã kh¨n lóng
tóng, nhng do GV kiªn tr× ®éng viªn híng dÉn, c¸c b¹n HS kh¸, giái gióp ®ì… Tõ
®ã c¸c em quen dÇn víi c¸ch häc tÝch cùc, cã ý thøc häc tèt h¬n nªn chÊt lîng
häc tËp ®îc n©ng dÇn…
- C¸c em ®· biÕt mạnh dạn trình bày ý kiến, quan điểm cá nhân; tích cực
thảo luận, tranh luận, đặt câu hỏi cho bản thân, cho bạn; mạnh dạn hái thầy. HS
biết tự đánh giá và đánh giá các ý kiến, quan điểm, các sản phẩm hoạt động học
tập của bản thân và bạn bè.
- HS tích cực sử dụng thiết bị, đồ dùng học tập; thực hành; thực hành vận
dụng kiến thức đã học để phân tích, đánh giá, giải quyết các tình huống. C¸c em
®· biÕt xây dựng và thực hiện các kế hoạch học tập phù hợp với khả năng và
điều kiện.
IV. PhÇn kÕt luËn

Trong hoàn cảnh đổi mới ở nước ta nói chung và đổi mới sự nghiệp giáo dục
nói riêng, trong điều kiện nhân tố con người là động lực cho sự phát triển của xã
hội thì tính tự giác, tính tích cực, tính độc lập sáng tạo có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng.

Để thực hiện nguyên tắc này, trong quá trình dạy học cần:

- Ngêi GV cÇn quan tâm đúng mức đến việc giáo dục cho người học ý thức
đầy đủ và sâu sắc mục đích, nhiệm vụ học tập nói chung và từng môn học nói
riêng để họ xác định đúng động cơ và thái độ học tập.

- Cần sử dụng phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề ở những mức
độ khác nhau, đặc biệt tăng dần tỷ trọng mức độ tự nghiên cứu, tự giải quyết
những bài tập nhận thức. Cần tăng cường sử dụng phối hợp các hình thức tổ chức
dạy học.
 - Cần kết hợp tính tự giác, tính tích cực học tập với việc nâng cao tinh thần
trách nhiệm trong học tập của người học, cần tổ chức kiểm tra, đánh giá và tự
kiểm tra, đánh giá việc lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo của người học.

- Trong quá trình dạy học người giáo viên càng giữ vai trò chủ đạo của mình
khi họ phát huy cao độ tính tự giác, tính tích cực, tính độc lập, sáng tạo của người
học. Còn người học càng thể hiện tính tự giác, tính tích cực, độc lập, sáng tạo
của mình, nghĩa là càng thể hiện vai trò trung tâm của mình trong hoạt động
nhận thức - học tập, và qua đó càng tạo điều kiện để giáo viên phát huy vai trò
chủ đạo.

Kết hợp tính tích cực của giáo viên và học sinh một cách hài hoà trong hoạt
động phối hợp với nhau sẽ đạt được những kết quả dạy học và giáo dục trong một
thời gian ngắn nhất.

- GVcần đặt ra những vấn đề đòi hỏi học sinh phải tích cực hoá những tri

thức đã học để giải quyết, qua đó mà giúp họ nhớ sâu, nắm vững tri thức và tạo
điều kiện phát triển năng lực nhận thức. Cùng với điều đó mà việc ôn tập và
luyện tập được thực hiện thường xuyên, có hệ thống.

- Cần tổ chức quá trình dạy học như thế nào để một bộ phận đáng kể những
tri thức, kỹ năng, kỹ xảo được củng cố tại tiết học. Muốn vậy, việc lËp kÕ ho¹ch
bµi häc theo híng tÝch cùc, trình bày tài liệu học tập của giáo viên phải logic, rõ
ràng, dễ hiểu, phải tác động mạnh về mặt cảm xúc.

- Giáo viên phải tiến hành kiểm tra, đánh giá và học sinh phải tiến hành tự
kiểm tra, đánh giá tri thức, kỹ năng, kỹ xảo một cách đều đặn, toàn diện về các
mặt số lượng và chất lượng tri thức, kỹ năng hoạt động sáng tạo thông qua bài tập
sáng tạo.

- CÇn đảm bảo tính vừa sức và chú ý tới đặc điểm lứa tuổi, đặc điểm cá biệt

và tính tập thể của việc dạy học: Nguyên tắc này đòi hỏi trong quá trình dạy học,
khi lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phải không
ngừng nâng cao mức độ khó trong học tập.
 * Nói cách khác, dạy học vừa sức có nghĩa là trong dạy học phải tạo nên khó
khăn vừa sức, những yêu cầu và nhiệm vụ học tập đề ra phải tương ứng với giới
hạn cao nhất của vùng phát triển trí tuệ gần nhất. Dạy học vừa sức không có
nghĩa là sức học sinh đến đâu thì dạy đến đó, mà bao giờ cũng đề ra những khó
khăn mà dưới sự chỉ đạo của người giáo viên, người học bằng sự nỗ lực của mình
cũng đều khắc phục được. Dạy học như vậy mới đảm bảo đi trước sự phát triển,
thúc đẩy sự phát triển của học sinh.

* Chuyển quá trình dạy học sang quá trình tự học: đòi hỏi phải hình thành cho
người học có nhu cầu, năng lực, phẩm chất tự học để có thể chuyển dần quá trình
dạy học sang quá trình tự học. Nghĩa là người học có thể tự mình tìm ra kiến thức
cùng với cách khai thác bằng hành động của chính mình, tự thể hiện mình và hợp
tác với các bạn, tự tổ chức hoạt động của mình, tự kiểm tra, tự đánh giá, tự điều
chỉnh hoạt động học của mình.

- Thông qua phương pháp giảng dạy của giáo viên mà thúc đẩy học sinh thực
hiện có kÕ ho¹ch lµm viÖc độc lập, theo nhãm nhằm lĩnh hội những tri thức về
khoa học, kỹ thuật, nghệ thuật mà họ yêu thích.

- Trong quá trình dạy học cần chú ý hình thành cho học sinh những kỹ năng
lập kế hoạch, kỹ năng tự tổ chức, kỹ năng tự kiểm tra, tự đánh giá hoạt động tự
học của chính mình. Thông qua công tác độc lập làm cho học sinh cảm thấy rằng
việc tự học không chỉ là công việc của bản thân từng người mà là sự quan tâm
chung của cả tập thể lớp, của giáo viên và của tập thể sư phạm.

- Trong các lần trò chuyện với học sinh GV cần làm cho họ hiểu rõ ý nghĩa
của sự tự học trong thời đại ngày nay, tìm hiểu những khó khăn mà họ gặp phải
trong việc tự học và chỉ ra cho họ những biện pháp khắc phục khó khăn đó.

- Cần tận dụng những nội dung dạy học, những hoàn cảnh thuận lợi nêu
những tấm gương tự học của những nhân vật trong lịch sử đất nước, trong
trường, trong lớp để giáo dục học sinh.

- Cần tổ chức phong trào tự học trong lớp, trong trường.

- Cần tăng cường tỷ trọng tự học về khối lượng tri thức, kỹ năng, kỹ xảo cho
học sinh để tất cả học sinh phải được hình thành nhu cầu, ý chí đối với tự học và
những kỹ năng cơ bản, cần thiết, cho sự tự học.
 Mçi GV nhận thấy rằng: Muốn đổi mới cách dạy, cách học trước hết phải
đổi mới cách lập kế hoạch bài học. GV lên lớp dựa vào thiết kế đó để tổ chức
cho học sinh hoạt động, tự khám phá ra kiến thức mới chứ không phải chỉ thu
nhận kiến thức.
- CÇn chú ý khai thác vốn kiến thức, kinh nghiệm, kĩ năng đã có của HS; bồi
dưỡng hứng thú, nhu cầu hành động và thái độ tự tin trong học tập cho HS; giúp
các em phát triển tối đa tiềm năng của bản thân.
- Sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học một cách hợp lý,
hiệu quả, linh hoạt, phù hợp với đặc trưng của cấp học, môn học; nội dung, tính
chất của bài học, đặc điểm và trình độ HS; thời lượng dạy học và các điều kiện
dạy học cụ thể của trường, địa phương.
- Kiến thức thu nhận được sẽ mang tính bền vững hơn, tính khả thi trong thực
tiễn đời sống của các em sẽ nâng cao hơn.
“ Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH)”, “tích cực hóa” hoạt động của học
sinh (HS), “dạy học tích cực”… là những cụm từ đã quá quen thuộc với tất cả các
giáo viên (GV). Ở nhà trường tiểu học, việc đổi mới PPDH đã được triển khai
thực hiện từ khá lâu và hầu hết giáo viên tiểu học (GVTH) đều có ý thức phải đổi
mới PPDH.
Tiêu chí để đánh giá một tiết dạy tích cực chính là những giáo án chứa đựng
yếu tố “tích cực” đúng nghĩa. Bởi nếu không biết và hiểu rõ thế nào là một “giờ
dạy tích cực”, GV khó có thể thiết kế được các hoạt động phù hợp nhằm tích cực
hóa hoạt động của HS, mà cụ thể là khó khăn trong việc lựa chọn PPDH, phương
tiện dạy học tối ưu.
Theo tôi, một giờ dạy được gọi là “tích cực” khi mà các tiêu chí sau được
thỏa mãn:
* Tiêu chí 1: Mäi häc sinh ®Òu ®îc ho¹t ®éng
Dạy học sao cho tất cả HS đều được hoạt động, đều được làm việc (hay dạy
học bằng cách tổ chức làm việc) là một trong những định hướng quan trọng của
việc đổi mới PPDH ở Tiểu học. Đây là một cách dạy học tiên tiến, nó bám sát
nguyên tắc: “Dạy học thông qua các hoạt động bằng tay của bản thân từng trẻ
em” (Phạm Đình Thực, 2008).
Trong dạy học tích cực, việc tổ chức các hoạt động dạy học phù hợp sao cho
từng cá nhân trong lớp học đều được tham gia là hết sức quan trọng. Công việc
này đòi hỏi người GV phải có sự đầu tư đúng mức trong quá trình soạn giáo án
lên lớp.
 * Tiêu chí 2: Tù häc sinh s¶n sinh ra tri thøc
Trước đây, trong quá trình dạy học nói chung, dạy học tiểu học nói riêng có
sự mất cân đối rõ rệt giữa hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò. GV
thường chỉ truyền đạt, giảng giải các tri thức có sẵn cho HS, còn HS học tập một
cách thụ động: nghe giảng, ghi nhớ và làm theo mẫu.
Song trong xu hướng đổi mới hiện nay, GV không còn đóng vai trò truyền
thụ như trước đây nữa, mà trở thành người tổ chức, điều khiển quá trình dạy học
để HS tích cực, chủ động, sáng tạo và tự chiếm lĩnh tri thức (Geoffrey Petty - dự
án Việt Bỉ). Chính vì vậy, một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá sự
thành công của một giờ dạy, một tiết dạy chính là khả năng tù sản sinh ra tri
thức mới của HS.
Do vậy, các hoạt động dạy học trong một tiết dạy học ở Tiểu học phải được
thiết kế sao cho phải khơi gợi được nơi HS sự tìm tòi khám phá nhằm dẫn dắt
các em tiến dần đến tri thức cần chiếm lĩnh.
* Tiêu chí 3: BÇu kh«ng khÝ líp häc vui vÎ, tho¶i m¸i
Một trong ba tiêu chí quan trọng của một giờ dạy tích cực chính là bầu không
khí lớp học. Để có thể tự do hoạt động, khám phá tri thức, HSTH cần một môi
trường dạy học đầy sự vui vẻ và thoải mái. Bởi lẽ, với một bầu không khí căng
thẳng, ngột ngạt thì khó có thể đạt được 2 tiêu chí đã nêu ở trên.
Trong dạy học cho HS TiÓu häc, GV cần thật sự chú ý đến việc tạo không
khí học tập sôi nổi, vui vẻ, làm sao để các em cảm thấy thoải mái nhất khi tham
gia các hoạt động. Vì vậy việc làm thế nào để lôi cuốn sự chú ý của HS, khiến
các HS hào hứng, thoải mái là một trong những việc cần được GV dành nhiều
quan tâm trong quá trình chuẩn bị cho tiết dạy.
Như vậy, trước và sau khi thực hiện một tiết dạy, theo tôi, người GV nên (và
cần) tự đặt cho mình các câu hỏi: Các hoạt động đã được thiết kế có phù hợp
với tiêu chí tích cực hay chưa ?, Tiêu chí nào chưa được đảm bảo khi tiến hành
tiết dạy ? Giờ dạy của mình có phải là một giờ dạy tích cực hay chưa ?... Việc trả
lời các câu hỏi này sẽ giúp GV có những điều chỉnh trước mỗi bài dạy, đồng thời
rút kinh nghiệm cho những tiết dạy sau.

       Sự thành công của một giờ dạy theo định hướng đổi mới PPDH phụ thuộc
vào rất nhiều yếu tố trong đó quan trọng nhất là sự chủ động, linh hoạt, sáng tạo
của cả người dạy và cả người học. Dù ở điều kiện và hoàn cảnh nào, sự chuẩn bị
chu đáo theo quy trình trên đều đem lại những giờ học có hiệu quả, bổ ích và
hứng thú đối với cả người dạy, người học.
ChÝnh tõ nh÷ng ®iÒu trªn, chóng ta cã thÓ thÊy r»ng ®Ó gióp HS tÝch cùc
häc tËp (cã nh÷ng ngêi häc tÝch cùc) th× rÊt cÇn cã nh÷ng giê d¹y tÝch cùc. §Ó
cã nh÷ng giê d¹y tÝch cùc th× mçi GV chóng ta cÇn tÝch cùc tù häc, tù båi dìng
®Ó n©ng cao n¨ng lùc lËp kÕ ho¹ch bµi häc theo híng tÝch cùc.

Đồng Gia, ngày 25 tháng 4 năm 2013

Người viết

PhÝ ThÞ H¬ng

M« ®un 13

KÜ n¨ng lËp kÕ ho¹ch bµi häc theo híng d¹y häc tÝch cùc

* §¸nh gi¸ nhËn xÐt cña Tæ chuyªn m«n

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
 §iÓm: ……………

XÕp lo¹i:…………..

* §¸nh gi¸ nhËn xÐt cña Ban gi¸m hiÖu

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

§iÓm: ……………

XÕp lo¹i:…………..

M« ®un 13
KÜ n¨ng lËp kÕ ho¹ch bµi häc theo híng d¹y häc tÝch cùc
ví dụ:
Giả sử GV muốn yêu cầu HS xác định yêu cầu của một bài toán nào đó. Ta
so sánh hai cách dạy:
Cách 1: Đàm thoại:
GV hỏi cả lớp: “Em hãy nªu bài toán cho biÕt g× ? Bµi to¸n hỏi gì ? Ai
biết giơ tay?” Thế thì không có gì bảo đảm là cả lớp đều suy nghĩ để xác định câu
hỏi của bài toán. Bởi vì thường thường chỉ có bốn, năm em; thậm chí một, hai em
giơ tay xin trả lời. Do đó, ta chỉ có thể khẳng định chắc chắn là trong lớp chỉ có
bốn, năm em (hoặc một, hai em) có suy nghĩ. Nhưng trên thực tế chỉ có một em
được GV chỉ định lên trả lời, do đó chỉ có một em được thực sự làm việc.
Cách 2: Tổ chức làm việc:
GV ra lệnh: Giơ bút chì! (Cả lớp giơ bút chì). Gạch dưới tõ quan träng mµ
bµi to¸n ®· cho biÕt, díi câu hỏi của bài toán! (Cả lớp, nghĩa là mỗi HS, đều phải
chú ý đọc đề toán trong SGK để xác định câu hỏi rồi gạch dưới). Trong lúc này,
GV đi xuống cạnh các HS để đôn đốc các em làm việc, giúp đỡ các em kém. GV
có thể đưa mắt nhìn bao quát cả lớp, hễ thấy HS nào không cầm bút chì gạch thì
nhắc nhở em ấy làm việc. Nhờ có những lệnh làm việc bằng tay này mà những
HS không chịu làm việc sẽ bị lộ ra do đó GV có thể kiểm soát được hoạt động
của cả lớp.
Sau khi quan sát thấy đa số HS đã gạch xong thì GV có thể cho một em đọc
xem mình đã gạch dưới câu nào để cả lớp nhận xét

Trước và sau khi thực hiện một tiết dạy, người GV nên (và cần) tự đặt cho mình
các câu hỏi: Các hoạt động đã được thiết kế có phù hợp với tiêu chí tích cực hay
chưa ?, Tiêu chí nào chưa được đảm bảo khi tiến hành tiết dạy ? Giờ dạy của
mình có phải là một giờ dạy tích cực hay chưa ?... Việc trả lời các câu hỏi này sẽ
giúp GV có những điều chỉnh thiÕt kÕ kÕ ho¹ch bµi häc trước mỗi bài dạy…

Chúng tôi nhận thấy rằng: Muốn đổi mới cách dạy, cách học trước hết phải đổi
mới cách lập kế hoạch bài học. GV lên lớp dựa vào thiết kế đó để tổ chức cho học
sinh hoạt động, tự khám phá ra kiến thức mới chứ không phải chỉ thu nhận kiến thức.

”.“Chúng ta đang còn chép quá nhiều những điều khi dạy không dùng đến, bài
soạn thì dài mà chất lượng và hiệu quả sử dụng lại thấp. Để được một bộ giáo án
xếp loại Tốt, GV phải mất quá nhiều thời gian để chép nhiều thông tin, ít có thời
gian nghiên cứu bài dạy cũng như chuẩn bị đồ dùng dạy học”.
1. Yêu cầu đối với HS:
- Tích cực suy nghĩ, chủ động tham gia các hoạt động học tập để tự khám phá và lĩnh
hội kiến thức, rèn luyện kĩ năng, xây dựng thái độ và hành vi đúng đắn.
- Mạnh dạn trình bày và bảo vệ ý kiến, quan điểm cá nhân; tích cực thảo luận, tranh
luận, đặt câu hỏi cho bản thân, cho thầy, cho bạn; biết tự đánh giá và đánh giá các ý
kiến, quan điểm, các sản phẩm hoạt động học tập của bản thân và bạn bè.
- Tích cực sử dụng thiết bị, đồ dùng học tập; thực hành; thực hành vận dụng kiến thức
đã học để phân tích, đánh giá, giải quyết các tình huống và các vấn đề đặt ra từ thực
tiễn; xây dựng và thực hiện các kế hoạch học tập phù hợp với khả năng và điều kiện.
2. Yêu cầu đối với GV:
- Thiết kế, tổ chức, hướng dẫn HS thực hiện các hoạt động học tập với các hình thức đa
dạng, phong phú, có sức hấp dẫn phù hợp với đặc trưng bài học, với đÆc điểm và trình
độ HS, với điều kiện cụ thể của lớp, trường và địa phương.
- Động viên, khuyến khích, tạo cơ hội và điều kiện cho HS được tham gia một cách tích
cực, chủ động, sáng tạo vào quá trình khám phá và lĩnh hội kiến thức; chú ý khai thác
vốn kiến thức, kinh nghiệm, kĩ năng đã có của HS; bồi dưỡng hứng thú, nhu cầu hành
động và thái độ tự tin trong học tập cho HS; giúp các em phát triển tối đa tiềm năng của
bản thân.
- Sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học một cách hợp lý, hiệu quả,
linh hoạt, phù hợp với đặc trưng của cấp học, môn học; nội dung, tính chất của bài học,
đặc điểm và trình độ HS; thời lượng dạy học và các điều kiện dạy học cụ thể của
trường, địa phương.
I
1. Giáo viên:
- GV nhận thức một cách đầy đủ hơn, sâu sắc hơn về những nội dung liên
quan đến lập kế hoach bài học theo hướng dạy học tích cực, nắm chắc hơn về nội
dung, cách vận dụng cũng như tầm quan trọng của việc sử dụng phối kết hợp,
linh hoạt các phương pháp đó với phương pháp dạy học truyền thống trên lớp.
- GV có kĩ năng thành thục hơn khi lập kế hoạch bài học theo hướng tích cực
và thực hành lên lớp theo hướng đó.
- GV thấy tự tin hơn khi lên lớp, tự tin vào kết quả vững chắc mà HS đã thu
nhận để từ đó vận dụng vào thực tiễn, tự tin về thế hệ học trò trong tương lai.
2. Học sinh
- HS được làm việc tích cực, chủ động trong các tiết học để tự chiếm lĩnh tri
thức một cách toàn diện.
- Mới đầu có thể các em HS yếu, HS lười học sẽ rất vất vả, chưa quen nhưng
các em sẽ dần được hòa vào guồng quay chung của cả lớp. Từ đó tự phải điều
chỉnh cách học và ý thức học, góp phần nâng cao chất lượng học tập thực sự.
- Kiến thức thu nhận được sẽ mang tính bền vững hơn, tính khả thi trong thực
tiễn đời sống của các em sẽ nâng cao hơn.
Tháng 11/2012 BÁO CÁO NỘI DUNG TỰ HỌC TỰ BỒI DƯỠNG
PHẦN KIẾN THỨC TỰ CHỌN.

NỘI DUNG THỨ NĂM: IV. Nâng cao năng lực lập kế hoạch dạy học (Kĩ năng
lập kế hoạch bài học theo hướng dạy học tích cực): Gồm 20 tiết (Mã mô đun
TH13)
Việc thực hiện đổi mới chương trình giáo dục Tiểu học đòi hỏi phải đổi mới đồng
bộ từ mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện dạy học đến cách thức đánh giá kết
quả dạy học, trong đó khâu đột phá là đổi mới phương pháp dạy học. Mục đích của việc
đổi mới phương pháp dạy học là phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo; rèn
luyện thói quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kĩ năng vận dụng kiến thức vào
những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn, có niềm vui, hứng thú
trong học tập.
I. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học:
Đổi mới phương pháp dạy học ở trường Tiểu học cần được thực hiện theo các định
hướng sau:
1. Bám sát mục tiêu giáo dục.
2. Phù hợp với nội dung dạy học cụ thể.
3. Phù hợp với đặc điểm lứa tuổi HS.
4. Phù hợp với cơ sở vật chất, các điều kiện dạy học của nhà trường.
5. Phù hợp với việc đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học.
6. Kết hợp giữa việc tiếp thu và sử dụng có chọn lọc, có hiệu quả các phương pháp
dạy học tiên tiến, hiện đại với việc khai thác những yếu tố tích cực của các phương
pháp dạy học truyền thống.
7. Tăng cường sử dụng các phương tiện dạy học và đặc biệt lưu ý đến những ứng
dụng của công nghệ thông tin.
II. Yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học ở trường Tiểu học.
1. Yêu cầu đối với HS:
- Tích cực suy nghĩ, chủ động tham gia các hoạt động học tập để tự khám phá và lĩnh
hội kiến thức, rèn luyện kĩ năng, xây dựng thái độ và hành vi đúng đắn.
- Mạnh dạn trình bày và bảo vệ ý kiến, quan điểm cá nhân; tích cực thảo luận, tranh
luận, đặt câu hỏi cho bản thân, cho thầy, cho bạn; biết tự đánh giá và đánh giá các ý
kiến, quan điểm, các sản phẩm hoạt động học tập của bản thân và bạn bè.
- Tích cực sử dụng thiết bị, đồ dùng học tập; thực hành thí nghiệm; thực hành vận dụng
kiến thức đã học để phân tích, đánh giá, giải quyết các tình huống và các vấn đề đặt ra
từ thực tiễn; xây dựng và thực hiện các kế hoạch học tập phù hợp với khả năng và điều
kiện.
2. Yêu cầu đối với GV:
- Thiết kế, tổ chức, hướng dẫn HS thực hiện các hoạt động học tập với các hình thức đa
dạng, phong phú, có sức hấp dẫn phù hợp với đặc trưng bài học, với đăc điểm và trình
độ HS, với điều kiện cụ thể của lớp, trường và địa phương.
- Động viên, khuyến khích, tạo cơ hội và điều kiện cho HS được tham gia một cách tích
cực, chủ động, sáng tạo vào quá trình khám phá và lĩnh hội kiến thức; chú ý khai thác
vốn kiến thức, kinh nghiệm, kĩ năng đã có của HS; bồi dưỡng hứng thú, nhu cầu hành
động và thái độ tự tin trong học tập cho HS; giúp các em phát triển tối đa tiềm năng của
bản thân.
- Sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học một cách hợp lý, hiệu quả,
linh hoạt, phù hợp với đặc trưng của cấp học, môn học; nội dung, tính chất của bài học,
đặc điểm và trình độ HS; thời lượng dạy học và các điều kiện dạy học cụ thể của
trường, địa phương.
III. Quy trình chuẩn bị và thực hiện một giờ học theo định hướng đổi mới phương
pháp dạy học.
1.Các bước thiết kế một giáo án:
- Xác định mục tiêu của bài học căn cứ vào chuẩn kiến thức kĩ năng và yêu cầu về thái
độ trong chương trình.
- Nghiên cứu SGK và các tài liệu liên quan để:
+ Hiểu chính xác, đầy đủ những nội dung của bài học.
+ Xác định những kiến thức, kĩ năng, thái độ cơ bản cần hình thành và phát triển ở HS.
+ Xác định trình tự logic của bài học.
_ Xác định khả năng đáp ứng nhiệm vụ nhận thức của HS:
+ Xác định những kiến thức, kĩ năng mà HS đã có và cần có.
+ Dự kiến những khó khăn, những tình huống có thể nảy sinh và các phương án giải
quyết.
- Lựa chọn phương pháp dạy học, phương tiện dạy học, hình thức tổ chức dạy học và
cách thức đánh giá thích hợp nhằm giúp HS học tập tích cực, chủ động, sáng tạo.
- Thiết kế giáo án: Thiết kế nội dung, nhiệm vụ, cách thức hoạt động, thời gian và yêu
cầu cần đạt cho từng hoạt động dạy của GV và hoạt động học tập của HS.
2. Cấu trúc của một giáo án được thể hiện ở các nội dung sau:
- Mục tiêu bài học: +Nêu rõ mức độ HS cần đạt về kiến thức, kĩ năng, thái độ.
+ Các mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ thể, có thể lượng
hóa được.
- Chuẩn bị về phương pháp và phương tiện dạy học:
+ GV chuẩn bị các thiết bị dạy học (Tranh ảnh, mô hình, hiện vật, hóa chất…), các
phương tiện và tài liệu dạy học cần thiết.
+ GV hướng dẫn HS chuẩn bị bài học (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và đồ
dùng học tập cần thiết).
- Tổ chức các hoạt động dạy học: Trình bày rõ cách thức triển khai các hoạt động dạy
học cụ thể. Với mỗi hoạt động cần chỉ rõ:
+ Tên hoạt động.
+ Mục tiêu của hoạt động.
+ Cách tiến hành hoạt động.
+ Thời lượng để thực hiện hoạt động.
+ Kết luận của GV về: Những kiến thức, kĩ năng, thái độ HS cần có sau hoạt động;
những tình huống thực tiễn có thể vận dụng kiến thức, kĩ năng, thái độ đã học để giải
quyết; những sai sót thường gặp; những hậu quả có thể xảy ra nếu không cã cách giải
quyết phù hợp…
- Hướng dẫn các hoạt động tiếp nối: Xác định những việc HS cần phải tiếp tục thực
hiện sau giờ học để củng cố, khắc sâu, mở rộng bài cũ hoặc để chuẩn bị cho việc học
bài mới.
3. Một giờ dạy học cần thực hiện theo các bước cơ bản sau:
a. Kiểm tra sự chuẩn bị của HS: - Kiểm tra tình hình nắm vững bài học cũ.
- Kiểm tra tình hình chuẩn bị bài mới.
Lưu ý: Việc kiểm tra sự chuẩn bị của HS có thể thực hiện đầu giờ học hoặc đan xen
trong quá trình dạy bài mới.
b. Tổ chức dạy và học bài mới:
- GV giới thiệu bài mới: Nêu nhiệm vụ học tập và cách thức thực hiện để đạt được mục
tiêu bài học; tạo động cơ học tập cho HS.
- GV tổ chức, hướng dẫn HS suy nghĩ, tìm hiểu, khám phá và lĩnh hội nội dung bài học,
nhằm đạt được mục tiêu bài học với sự vận dụng phương pháp dyaj học phù hợp.
c. Luyện tập củng cố:
GV hướng dẫn HS củng cố, khắc sâu những kiến thức, kĩ năng, thái độ đã có thông qua
hoạt động thực hành luyện tập có tính tổng hợp, nâng cao theo những hình thức khác
nhau.
d. Đánh giá:
- Trên cơ sở đối chiếu với mục tiêu bài học, GV dự kiến một số câu hỏi, bài tập và tổ
chức cho HS tự đánh giá về kết quả học tập của bản thân và của bạn.
- GV đánh giá, tổng kết về kết quả giờ học.
e. Hướng dẫn HS học bài và làm bài ở nhà:
- GV hướng dẫn HS luyện tập củng cố bài cũ (thông qua làm bài tập, thực hành, thí
nghiệm…).
- GV hướng dẫn HS chuẩn bị bài học mới.
IV. DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH CỰC
Theo Bà Đặng Huỳnh Mai - Thứ trưởng BGD & ĐT thì: “Nếu một giờ dạy
được GV kế hoạch hoá với những hoạt động cần thiết cho cả thầy và trò chỉ trên một
trang giấy thì cũng phục vụ thiết thực cho công cuộc đổi mới PP rất nhiều”.“Chúng
ta đang còn chép quá nhiều những điều khi dạy không dùng đến, bài soạn thì dài mà
chất lượng và hiệu quả sử dụng lại thấp. Để được một bộ giáo án xếp loại Tốt, GV phải
mất quá nhiều thời gian để chép nhiều thông tin, ít có thời gian nghiên cứu bài dạy
cũng như chuẩn bị đồ dùng dạy học”.
Chúng tôi nhận thấy rằng: Muốn đổi mới cách dạy, cách học trước hết phải đổi
mới cách lập kế hoạch bài học. GV lên lớp dựa vào thiết kế đó để tổ chức cho học
sinh hoạt động, tự khám phá ra kiến thức mới chứ không phải chỉ thu nhận kiến thức.
*Hình thành “Mẫu thiết kế bài học” TÊN BÀI HỌC
Các hoạt động Hoạt động cụ thể
Hoạt động 1: Hoạt động nhóm (đôi, 3, 4, 5 hoặc cả lớp)
A.Mục tiêu: ......... + Giao việc: .....................
B.Phương pháp: ...... + Thảo luận:
C.Đồ dùng dạy học: .. + Trình bày:
+ Lớp góp ý, nhận xét, bổ sung.
+ GV kết luận: ...................
Hoạt động 2: Hoạt động nhóm (đôi, 3, 4, 5 hoặc cả lớp)
A.Mục tiêu: ......... + Giao việc: ......................
B.Phương pháp: ...... + Thảo luận:
C.Đồ dùng dạy học: .. + Trình bày:
+ Lớp góp ý, nhận xét, bổ sung.
+ GV kết luận: .........................
Thiết kế này không có mục tiêu chung, ĐDDH chung như các giáo án khác mà
chỉ có mục tiêu riêng cho từng hoạt động, chuẩn bị ĐDDH riêng cho từng hoạt động.
Phần hoạt động cụ thể phải thể hiện được: HS hoạt động nhóm mấy (2,3,4,5 hay cả
lớp); GV giao việc gì cho HS ?; các nhóm HS làm gì, làm như thế nào để chiếm lĩnh
kiến thức mới, những công việc của GV và HS đều hướng đến mục tiêu đề ra của hoạt
động đó. Sau khi các nhóm thảo luận xong, trưng bày kết quả và báo cáo trước lớp; các
nhóm khác nhận xét, bổ sung; GV chỉ làm trọng tài nếu các nhóm chưa thống nhất ý
kiến, sau đó kết luận và liên hệ. Mỗi tiết có 3-4 hoạt động. Tiết học đạt được mục tiêu
của từng hoạt động coi như tiết học đó thành công.
Đổi mục tiêu hoạt động thành yêu cầu cần đạt (theo chuẩn kiến thức kỹ năng) của
hoạt động đó, đồng thời có yêu cầu dành riêng cho HS khá giỏi.
Đồ dùng - thiết bị dạy học là phương tiện, là công cụ để đổi mới phương pháp dạy học.
Nó không chỉ là đồ dùng trực quan mà là bộ phận cấu thành của quá trình hình thành
kiến thức cho học sinh. Dưới sự tổ chức, hướng dẫn của GV, HS được hoạt động thông
qua quan sát, nhận xét mẫu, thực hành, phát hiện vấn đề, tự giải quyết nhiệm vụ của bài
để chiếm lĩnh kiến thức mới, làm cho quá trình nhận thức diễn ra tự nhiên, nhẹ nhàng,
hiệu quả.
V. TIÊU CHÍ CỦA MỘT “GIỜ DẠY TÍCH CỰC” - Th.S TRẦN DƯƠNG
QUỐC HÒA
“Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH)”, “tích cực hóa” hoạt động của học sinh
(HS), “dạy học tích cực”… là những cụm từ đã quá quen thuộc với tất cả các giáo viên
(GV). Ở nhà trường tiểu học, việc đổi mới PPDH đã được triển khai thực hiện từ khá
lâu và hầu hết giáo viên tiểu học (GVTH) đều có ý thức phải đổi mới PPDH, nhưng
trong quá trình thực hiện, do thiếu thông tin, thiếu những tư liệu hướng dẫn, nhiều
GVTH hiện còn ngộ nhận về tính tích cực của một tiết dạy và vẫn dạy học theo lối
truyền thụ thụ động, chưa thật sự tiến hành đổi mới phương pháp giảng dạy của mình.
Điều này cũng hoàn toàn dễ hiểu, bởi nhận thức được vấn đề là một chuyện song thực
hiện nó một cách hiệu quả lại là chuyện khác, khó khăn hơn nhiều.
Thực tế cho thấy, nhiều GVTH khi được yêu cầu tự nhận xét về sự thành công,
tính tích cực của tiết dạy mà mình vừa thực hiện đã không tránh khỏi sự lúng túng và đa
số là nhận xét chung chung, không có nhiều nhận xét cho thấy họ thật sự thấu hiểu về
tính tích cực của một tiết dạy.

Hệ quả của việc không hiểu rõ các tiêu chí để đánh giá một tiết dạy tích cực
chính là những giáo án không chứa đựng yếu tố “tích cực” đúng nghĩa. Bởi nếu không
biết và hiểu rõ thế nào là một “giờ dạy tích cực”, GV khó có thể thiết kế được các hoạt
động phù hợp nhằm tích cực hóa hoạt động của HS, mà cụ thể là khó khăn trong việc
lựa chọn PPDH, phương tiện dạy học tối ưu.
Theo chúng tôi, một giờ dạy được gọi là “tích cực” khi mà các tiêu chí sau được
thỏa mãn:
1. Tiêu chí 1: MỌI HỌC SINH ĐỀU ĐƯỢC HOẠT ĐỘNG.
Dạy học sao cho tất cả HS đều được hoạt động, đều được làm việc (hay dạy học
bằng cách tổ chức làm việc) là một trong những định hướng quan trọng của việc đổi
mới PPDH Toán ở Tiểu học. Đây là một cách dạy học tiên tiến, nó bám sát nguyên tắc:
“Dạy học thông qua các hoạt động bằng tay của bản thân từng trẻ em” (Phạm Đình
Thực, 2008).
Dưới đây là một ví dụ:
Giả sử GV muốn yêu cầu HS xác định yêu cầu của một bài toán nào đó. Ta so
sánh hai cách dạy:
Cách 1: Đàm thoại:
GV hỏi cả lớp: “Em hãy cho thầy (cô) biết bài toán này hỏi gì? Ai biết giơ tay?”
Thế thì không có gì bảo đảm là cả lớp đều suy nghĩ để xác định câu hỏi của bài toán.
Bởi vì thường thường chỉ có bốn, năm em; thậm chí một, hai em giơ tay xin trả lời. Do
đó, ta chỉ có thể khẳng định chắc chắn là trong lớp chỉ có bốn, năm em (hoặc một, hai
em) có suy nghĩ. Nhưng trên thực tế chỉ có một em được GV chỉ định lên trả lời, do đó
chỉ có một em được thực sự làm việc.
Cách 2: Tổ chức làm việc:
GV ra lệnh: Giơ bút chì! (Cả lớp giơ bút chì). Gạch dưới câu hỏi của bài toán!
(Cả lớp, nghĩa là mỗi HS, đều phải chú ý đọc đề toán trong SGK để xác định câu hỏi rồi
gạch dưới). Trong lúc này, GV đi xuống cạnh các HS để đôn đốc các em làm việc, giúp
đỡ các em kém. GV có thể đưa mắt nhìn bao quát cả lớp, hễ thấy HS nào không cầm
bút chì gạch gạch một cái gì đó thì nhắc nhở em ấy làm việc. Nhờ có những lệnh làm
việc bằng tay này mà những HS không chịu làm việc sẽ bị lộ ra do đó GV có thể kiểm
soát được hoạt động của cả lớp.
Sau khi quan sát thấy đa số HS đã gạch xong thì GV có thể cho một em đọc xem
mình đã gạch dưới câu nào để cả lớp nhận xét
Như vậy, trong dạy học tích cực, việc tổ chức các hoạt động dạy học phù hợp
sao cho từng cá nhân trong lớp học đều được tham gia là hết sức quan trọng. Công việc
này đòi hỏi người GV phải có sự đầu tư đúng mức trong quá trình soạn giáo án
lên lớp.
2. Tiêu chí 2: TỰ HỌC SINH SẢN SINH RA TRI THỨC
Trước đây, trong quá trình dạy học nói chung, dạy học tiểu học nói riêng có sự
mất cân đối rõ rệt giữa hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò. GV thường chỉ
truyền đạt, giảng giải các tri thức có sẵn cho HS, còn HS học tập một cách thụ động:
nghe giảng, ghi nhớ và làm theo mẫu.
Song trong xu hướng đổi mới hiện nay, GV không còn đóng vai trò truyền thụ như
trước đây nữa, mà trở thành người tổ chức, điều khiển quá trình dạy học để HS tích cực,
chủ động, sáng tạo và tự chiếm lĩnh tri thức (Geoffrey Petty - dự án Việt Bỉ). Chính vì
vậy, một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá sự thành công của một giờ dạy,
một tiết dạy chính là khả năng tự sản sinh ra tri thức mới của HS.
Do vậy, các hoạt động dạy học trong một tiết dạy học ở Tiểu học phải được
thiết kế sao cho phải khơi gợi được nơi HS sự tìm tòi khám phá nhằm dẫn dắt
các em tiến dần đến tri thức cần chiếm lĩnh.
3. Tiêu chí 3: BẦU KHÔNG KHÍ LỚP HỌC VUI VẺ, THOẢI MÁI.
Một trong ba tiêu chí quan trọng của một giờ dạy tích cực chính là bầu không khí
lớp học. Để có thể tự do hoạt động, khám phá tri thức, HSTH cần một môi trường dạy
học đầy sự vui vẻ và thoải mái. Bởi lẽ, với một bầu không khí căng thẳng, ngột ngạt thì
khó có thể đạt được 2 tiêu chí đã nêu ở trên.
Trong dạy học cho HSTH, GV cần thật sự chú ý đến việc tạo không khí học tập
sôi nổi, vui vẻ, làm sao để các em cảm thấy thoải mái nhất khi tham gia các hoạt động.
Vì vậy việc làm thế nào để lôi cuốn sự chú ý của HS, khiến các HS hào hứng, thoải mái
là một trong những việc cần được GV dành nhiều quan tâm trong quá trình chuẩn bị
cho tiết dạy.
Như vậy, trước và sau khi thực hiện một tiết dạy, theo chúng tôi, người GV nên
(và cần) tự đặt cho mình các câu hỏi: Các hoạt động đã được thiết kế có phù hợp với
tiêu chí tích cực hay chưa?, Tiêu chí nào chưa được đảm bảo khi tiến hành tiết dạy ?
Giờ dạy của mình có phải là một giờ dạy tích cực hay chưa ?... Việc trả lời các câu hỏi
này sẽ giúp GV có những điều chỉnh trước mỗi bài dạy, đồng thời rút kinh nghiệm cho
những tiết dạy sau.
 T.D.Q.H
(Duy Nhất - Sưu tầm)

Tính tự giác, tính tích cực, tính độc lập nhận thức có mối liên hệ mật thiết với nhau. Tính tự
giác nhận thức là cơ sở của tính tích cực và tính độc lập nhận thức. Tính tích cực nhận thức là
điều kiện, là kết quả, là định hướng và là biểu hiện của sự nảy sinh và phát triển của tính độc
lập nhận thức. Tính độc lập nhận thức là sự thể hiện tính tù giác, tính tích cực ở mức độ cao.

- Trong quá trình dạy học người giáo viên càng giữ vai trò chủ đạo của mình khi họ phát huy
cao độ tính tự giác, tính tích cực, tính độc lập, sáng tạo của người học. Còn người học càng thể
hiện tính tự giác, tính tích cực, độc lập, sáng tạo của mình, nghĩa là càng thể hiện vai trò trung
tâm của mình trong hoạt động nhận thức – học tập, và qua đó càng tạo điều kiện để giáo viên
phát huy vai trò chủ đạo.

Kết hợp tính tích cực của giáo viên và học sinh một cách hài hoà trong hoạt động phối hợp với
nhau sẽ cho phép đạt được những kết quả dạy học và giáo dục trong một thời gian ngắn nhất.

Trong hoàn cảnh đổi mới ở nước ta nói chung và đổi mới sự nghiệp giáo dục nói riêng, trong
điều kiện nhân tố con người là động lực cho sự phát triển của xã hội thì tính tự giác, tính tích
cực, tính độc lập sáng tạo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Để thực hiện nguyên tắc này, trong quá trình dạy học cần:

- Quan tâm đúng mức đến việc giáo dục cho người học ý thức đầy đủ và sâu sắc mục đích,
nhiệm vụ học tập nói chung và từng môn học nói riêng để họ xác định đúng động cơ và thái độ
học tập.

- Khuyến khích, động viên và tạo điều kiện để học sinh mạnh dạn trình bày ý kiến, ý tưởng và
những thắc mắc của mình, đề cao tinh thần hoài nghi khoa học, óc phê phán, tác phong độc lập
suy nghĩ, chống lối học vẹt, học đối phó, chủ nghĩa hình thức trong học tập.

- Cần sử dụng phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề ở những mức độ khác nhau, đặc
biệt tăng dần tỷ trọng mức độ tự nghiên cứu, tự giải quyết những bài tập nhận thức.

- Cần tăng cường sử dụng phối hợp các hình thức tổ chức dạy học.

- Cần kết hợp tính tự giác, tính tích cực học tập với việc nâng cao tinh thần trách nhiệm trong
học tập của người học, cần tổ chức kiểm tra, đánh giá và tự kiểm tra, đánh giá việc lĩnh hội tri
thức, kỹ năng, kỹ xảo của người học.

***
- Cần đặt ra những vấn đề đòi hỏi học sinh phải tích cực hoá những tri thức đã học để giải
quyết, qua đó mà giúp họ nhớ sâu, nắm vững tri thức và tạo điều kiện phát triển năng lực nhận
thức. Cùng với điều đó mà việc ôn tập và luyện tập được thực hiện thường xuyên, có hệ thống.

- Cần tổ chức quá trình dạy học như thế nào để một bộ phận đáng kể những tri thức, kỹ năng,
kỹ xảo được củng cố tại tiết học. Muốn vậy, việc trình bày tài liệu học tập của giáo viên phải
logic, rõ ràng, dễ hiểu, phải tác động mạnh về mặt cảm xúc.

- Giáo viên phải tiến hành kiểm tra, đánh giá và học sinh phải tiến hành tự kiểm tra, đánh giá
tri thức, kỹ năng, kỹ xảo một cách đều đặn, toàn diện về các mặt số lượng và chất lượng tri
thức, kỹ năng hoạt động sáng tạo thông qua bài tập sáng tạo, có tính chất chẩn đoán.

8.2.7.Nguyên tắc đảm bảo tính vừa sức và chú ý tới đặc điểm lứa tuổi, đặc điểm cá biệt và tính
tập thể của việc dạy học:

Nguyên tắc này đòi hỏi trong quá trình dạy học, khi lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức
tổ chức dạy học phải không ngừng nâng cao mức độ khó khăn trong học tập, gây nên sự căng
thẳng về trí lực, thể lực một cách cần thiết.

Nói cách khác, dạy học vừa sức có nghĩa là trong dạy học phải tạo nên khó khăn vừa sức,
những yêu cầu và nhiệm vụ học tập đề ra phải tương ứng với giới hạn cao nhất của vùng phát
triển trí tuệ gần nhất. Dạy học vừa sức không có nghĩa là sức học sinh đến đâu thì dạy đến đó,
mà bao giờ cũng đề ra những khó khăn mà dưới sự chỉ đạo của người giáo viên, người học
bằng sự nỗ lực của mình cũng đều khắc phục được. Dạy học như vậy mới đảm bảo đi trước sự
phát triển, thúc đẩy sự phát triển của học sinh.

*****

8.2.9.Nguyên tắc chuyển quá trình dạy học sang quá trình tự học:

Nguyên tắc này đòi hỏi phải hình thành cho người học có nhu cầu, năng lực, phẩm chất tự học
để có thể chuyển dần quá trình dạy học sang quá trình tự học. Nghĩa là người học có thể tự
mình tìm ra kiến thức cùng với cách khai thác bằng hành động của chính mình, tự thể hiện
mình và hợp tác với các bạn, tự tổ chức hoạt động của mình, tự kiểm tra, tự đánh giá, tự điều
chỉnh hoạt động học của mình.

Cuộc cách mạng khoa học, công nghệ phát triển hiện nay đã dẫn tới sự bung nổ thông tin và
làm cho tri thức ở từng người trở nên lạc hậu nhanh chóng. Để thích ứng với cuộc sống, mỗi
người phải tự học liên tục, học suốt đời. Hồ Chí Minh, một tấm gương sáng về tự học đã từng
nói: “Học tập là công việc phải tiếp tục suốt đời… Không ai có thể tự cho mình đã biết đủ rồi,
biết hết rồi. Thế giới ngày nay đổi mới, nhân dân ta ngày càng tiến bộ, cho nên chúng ta phải
tiếp tục học và hành để theo kịp nhân dân”; “Lấy tự học làm cốt, có thảo luận và chỉ đạo giúp
vào”. Những lời khuyên bảo đó ngày càng có ý nghĩa cấp thiết đối với thế hệ trẻ, nhất là trong
giai đoạn thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá hiện nay ở nước ta.

Để thực hiện nguyên tắc này cần:

- Thông qua phương pháp giảng dạy của giáo viên mà thúc đẩy học sinh thực hiện có hệ thống
công tác độc lập nhằm lĩnh hội những tri thức về khoa học, kỹ thuật, nghệ thuật mà họ yêu
thích.

- Trong quá trình dạy học cần chú ý hình thành cho học sinh những kỹ năng lập kế hoạch, kỹ
năng tự tổ chức, kỹ năng tự kiểm tra, tự đánh giá hoạt động tự học của chính mình. Thông qua
công tác độc lập làm cho học sinh cảm thấy rằng việc tự học không chỉ là công việc của bản
thân từng người mà là sự quan tâm chung của cả tập thể lớp, của giáo viên và của tập thể sư
phạm.

- Trong các lần trò chuyện với học sinh cần làm cho họ hiểu rõ ý nghĩa của sự tự học trong thời
đại ngày nay, tìm hiểu những khó khăn mà họ gặp phải trong việc tự học và chỉ ra cho họ
những biện pháp khắc phục khó khăn đó.

- Cần tận dụng những nội dung dạy học, những hoàn cảnh thuận lợi nêu những tấm gương tự
học của những nhân vật trong lịch sử đất nước, trong trường, trong lớp để giáo dục học sinh.

- Cần tổ chức phong trào tự học trong lớp, trong trường.

- Cần tăng cường tỷ trọng tự học về khối lượng tri thức, kỹ năng, kỹ xảo cho học sinh để khi
tốt nghiệp PT, tất cả học sinh phải được hình thành nhu cầu, ý chí đối với tự học và những kỹ
năng cơ bản, cần thiết, cho sự tự học.

Thiết kế mộ t giờ dạy học theo định hướng đổi mới phương pháp dạy học
Thứ Ba, 30/11/2010, 02:25 CH | Lượt xem: 6657
Làm thế nào để có một giờ học tốt? Đánh giá một giờ học
tốt như thế nào cho chính xác, khách quan, công bằng?
Chuẩn bị và thiết kế một giờ học là một hoạt động cần có
những kĩ thuật riêng. Dưới đây là ý kiến trao đổi trên góc
nhìn một giờ học tốt theo định hướng đổi mới PPDH.
     Đổi mới chương trình giáo dục và cùng với nó là đổi mới phương pháp dạy học
(PPDH) và đổi mới đánh giá là những phương diện thể hiện sự quyết tâm cách tân, đem
lại những thay đổi về chất lượng và hiệu quả giáo dục. Và ở khía cạnh hoạt động, tất cả
những đổi mới này đều được biểu hiện sinh động trong mỗi giờ học qua hoạt động của
người dạy và người học. Chính vì thế những câu hỏi như: Làm thế nào để có một giờ
học tốt ? Đánh giá một giờ học tốt như thế nào cho chính xác, khách quan, công bằng?
luôn có tính chất thời sự và thu hút sự quan tâm của tất cả các giáo viên (GV) và cán bộ
quản lí giáo dục.
     Một giờ học tốt là một giờ học phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng
tạo của cả người dạy và người học nhằm nâng cao tri thức, bồi dưỡng năng lực hợp tác,
năng lực vận dụng tri thức vào thực tiễn, bồi dưỡng phương pháp tự học, tác động tích
cực đến tư tưởng, tình cảm, đem lại hứng thú học tập cho người học. Ngoài những yêu
cầu có tính chất truyền thống như: bám sát mục tiêu giáo dục, nội dung dạy học, đặc
trưng môn học; phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh (HS); giờ học đổi
mới PPDH còn có những yêu cầu mới như: được thực hiện thông qua việc GV tổ chức
các hoạt động học tập cho HS theo hướng chú ý đến việc rèn luyện phương pháp tư
duy, khả năng tự học, nhu cầu hành động và thái độ tự tin; được thực hiện theo nguyên
tắc tương tác nhiều chiều: giữa GV với HS, giữa HS với nhau (chú trọng cả hoạt động
dạy của người dạy và hoạt động học của người học). Về bản chất, đó là giờ học có sự
kết hợp giữa học tập cá thể (hình thức học cá nhân) với học tập hợp tác (hình thức học
theo nhóm, theo lớp); chú trọng kết hợp học với hành, nâng cao tri thức với rèn luyện
các KN, gắn với thực tiễn cuộc sống; phát huy thế mạnh của các PPDH tiên tiến, hiện
đại; các phương tiện, thiết bị dạy học và những ứng dụng của công nghệ thông tin…;
chú trọng cả hoạt động đánh giá của GV và tự đánh giá của HS.
      Ngoài việc nắm vững những định hướng đổi mới PPDH như trên, để có được những
giờ dạy học tốt, người GV cần phải nắm vững các kĩ thuật dạy học. Chuẩn bị và thiết kế
một giờ học cũng là một hoạt động cần có những kĩ thuật riêng. Bài viết xin đề cập đến
vấn đề này trên góc nhìn một giờ học tốt theo định hướng đổi mới PPDH.
1. Quy trình chuẩn bị một giờ học 
       Hoạt động chuẩn bị cho một giờ dạy học đối với GV thường được thể hiện qua việc
chuẩn bị giáo án. Đây là hoạt động xây dựng kế hoạch dạy học cho một bài học cụ thể,
thể hiện mối quan hệ tương tác giữa GV với HS, giữa HS với HS nhằm đạt được những
mục tiêu của bài học.
      Căn cứ trên giáo án, có thể vừa đánh giá được trình độ chuyên môn và tay nghề sư
phạm của GV vừa thấy rõ quan niệm, nhận thức của họ về các vấn đề giáo dục như:
mục tiêu giáo dục, nội dung giáo dục, cách sử dụng PPDH, thiết bị DH, hình thức tổ
chức dạy học và cách đánh giá kết quả học tập của HS trong mối quan hệ với các yếu tố
có tính chất tương đối ổn định như: kế hoạch, thời gian, cơ sở vật chất và đối tượng HS.
Chính vì thế, hoạt động chuẩn bị cho một giờ học có vai trò và ý nghĩa rất quan trọng,
quyết định nhiều tới chất lượng và hiệu quả giờ dạy học.
          Từ thực tế dạy học, có thể tổng kết thành quy trình chuẩn bị một giờ học với các
bước thiết kế một giáo án và khung cấu trúc của một giáo án cụ thể như sau:
a. Các bước thiết kế một giáo án
- Bước 1: Xác định mục tiêu của bài học căn cứ vào chuẩn kiến thức (KT), kĩ năng
(KN) và yêu cầu về thái độ trong chương trình. Bước này được đặt ra bởi việc xác định
mục tiêu của bài học là một khâu rất quan trọng, đóng vai trò thứ nhất, không thể thiếu
của mỗi giáo án. Mục tiêu (yêu cầu) vừa là cái đích hướng tới, vừa là yêu cầu cần đạt
của giờ học; hay nói khác đi đó là thước đo kết quả quá trình dạy học. Nó giúp GV xác
định rõ các nhiệm vụ sẽ phải làm (dẫn dắt HS tìm hiểu, vận dụng những KT, KN nào;
phạm vi, mức độ đến đâu; qua đó giáo dục cho HS những bài học gì).
- Bước 2: Nghiên cứu SGK và các tài liệu liên quan để: hiểu chính xác, đầy đủ những
nội dung của bài học; xác định những KT, KN, thái độ cơ bản cần hình thành và phát
triển ở HS; xác định trình tự logic của bài học.
      Bước này được đặt ra bởi nội dung bài học ngoài phần được trình bày trong SGK
còn có thể đã được trình bày trong các tài liệu khác. Kinh nghiệm của các GV lâu năm
cho thấy: trước hết nên đọc kĩ nội dung bài học và hướng dẫn tìm hiểu bài trong SGK
để hiểu, đánh giá đúng nội dung bài học rồi mới chọn đọc thêm tư liệu để hiểu sâu, hiểu
rộng nội dung bài học. Mỗi GV không chỉ có KN tìm đúng, tìm trúng tư liệu cần đọc
mà cần có KN định hướng cách chọn, đọc tư liệu cho HS. GV nên chọn những tư liệu
đã qua thẩm định, được đông đảo các nhà chuyên môn và GV tin cậy. Việc đọc SGK,
tài liệu phục vụ cho việc soạn giáo án có thể chia thành 3 cấp độ sau: đọc lướt để tìm
nội dung chính xác định những KT, KN cơ bản, trọng tâm mức độ yêu cầu và phạm vi
cần đạt; đọc để tìm những thông tin quan tâm: các mạch, sự bố cục, trình bày các mạch
KT, KN và dụng ý của tác giả; đọc để phát hiện và phân tích, đánh giá các chi tiết trong
từng mạch KT, KN.
      Thực ra khâu khó nhất trong đọc SGK và các tư liệu là đúc kết được phạm vi, mức
độ KT, KN của từng bài học sao cho phù hợp với năng lực của HS và điều kiện dạy
học. Trong thực tế dạy học, nhiều khi chúng ta thường đi chưa tới hoặc đi quá những
yêu cầu cần đạt về KT, KN. Nếu nắm vững nội dung bài học, GVsẽ phác họa những nội
dung và trình tự nội dung của bài giảng phù hợp, thậm chí có thể cải tiến cách trình bày
các mạch KT, KN của SGK, xây dựng một hệ thống câu hỏi, bài tập giúp HS nhận thức,
khám phá, vận dụng các KT, KN trong bài một cách thích hợp.
- Bước 3: Xác định khả năng đáp ứng các nhiệm vụ nhận thức của HS, gồm: xác định
những KT, KN mà HS đã có và cần có; dự kiến những khó khăn, những tình huống có
thể nảy sinh và các phương án giải quyết.
       Bước này được đặt ra bởi trong giờ học theo định hướng đổi mới PPDH, GV
không những phải nắm vững nội dung bài học mà còn phải hiểu HS để lựa chọn PPDH,
phương tiện dạy học, các hình thức tổ chức dạy học và đánh giá cho phù hợp. Như vậy,
trước khi soạn giáo án cho giờ học mới, GV phải lường trước các tình huống, các cách
giải quyết nhiệm vụ học tập của HS. Nói cách khác, tính khả thi của giáo án phụ thuộc
vào trình độ, năng lực học tập của HS, được xuất phát từ : những KT, KN mà HS đã có
một cách chắc chắn, vững bền; những KT, KN mà HS chưa có hoặc có thể quên; những
khó khăn có thể nảy sinh trong quá trình học tập của HS. Bước này chỉ là sự dự kiến;
nhưng trong thực tiễn, có nhiều giờ học do không dự kiến trước, GV đã lúng túng trước
những ý kiến không đồng nhất của HS với những biểu hiện rất đa dạng. Do vậy, dù mất
công nhưng mỗi GV nên dành thời gian để xem qua bài soạn của HS trước giờ học kết
hợp với kiểm tra đánh giá thường xuyên để có thể dự kiến trước khả năng đáp ứng các
nhiệm vụ nhận thức cũng như phát huy tích cực vốn KT, KN đã có của HS.
 - Bước 4: Lựa chọn PPDH, phương tiện dạy học, hình thức tổ chức dạy học và cách
thức đánh giá thích hợp nhằm giúp HS học tập tích cực, chủ động, sáng tạo.
      Bước này được đặt ra bởi trong giờ học theo định hướng đổi mới PPDH, GV phải
quan tâm tới việc phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói
quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, KN vận dụng KT vào những tình huống
khác nhau trong học tập và trong thực tiễn; tác động đến tư tưởng và tình cảm để đem
lại niềm vui, hứng thú trong học tập cho HS. Trong thực tiễn dạy học hiện nay, các GV
vẫn quen với lối dạy học đồng loạt với những nhiệm vụ học tập không có tính phân hoá,
ít chú ý tới năng lực học tập của từng đối tượng HS. Đổi mới PPDH sẽ chú trọng cải
tiến thực tiễn này, phát huy thế mạnh tổng hợp của các PPDH, Ph¬ng tiÖn DH, hình
thức tổ chức dạy học và cách thức đánh giá nhằm tăng cường sự tích cực học tập của
các đối tượng HS trong giờ học.
 - Bước 5: Thiết kế giáo án.
      Đây là bước người GV bắt tay vào soạn giáo án - thiết kế nội dung, nhiệm vụ, cách
thức hoạt động, thời gian và yêu cầu cần đạt cho từng hoạt động dạy của GV và hoạt
động học tập của HS.
     Trong thực tế, có nhiều GV khi soạn bài thường chỉ đọc SGK, sách GV và bắt tay
ngay vào hoạt động thiết kế giáo án; thậm chí, có GV chỉ căn cứ vào những gợi ý của
sách GV để thiết kế giáo án bỏ qua các khâu xác định mục tiêu bài học, xác định khả
năng đáp ứng nhiệm vụ học tập của HS, nghiên cứu nội dung dạy học, lựa chọn
các PPDH, phương tiện dạy học, hình thức tổ chức dạy học và cách thức đánh giá thích
hợp nhằm giúp HS học tập tích cực, chủ động, sáng tạo. Cách làm như vậy không thể
giúp GV có được một giáo án tốt và có những điều kiện để thực hiện một giờ dạy học
tốt. Về nguyên tắc, cần phải thực hiện qua các bước 1, 2, 3, 4 trên đây rồi hãy bắt tay
vào soạn giáo án cụ thể.
b. Cấu trúc của một giáo án được thể hiện ở các nội dung sau:
- Mục tiêu bài học: 
+ Nêu rõ yêu cầu HS cần đạt về KT, KN, thái độ
+ Các mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ thể, có thể lượng hoá được.
- Chuẩn bị về phương pháp và phương tiện dạy học: 
+ GV chuẩn bị các thiết bị dạy học (tranh ảnh, mô hình, hiện vật, hoá chất...), các
phương tiện dạy học (máy chiếu, TV, đầu video, máy tính, máy projector...) và tài liệu
dạy học cần thiết;
+ Hướng dẫn HS chuẩn bị bài học (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và đồ dùng
học tập cần thiết).  
- Tổ chức các hoạt động dạy học: Trình bày rõ cách thức triển khai các hoạt động dạy-
học cụ thể.
Với mỗi hoạt động cần chỉ rõ: + Tên hoạt động ; + Mục tiêu của hoạt động; + Cách tiến
hành hoạt động; + Thời lượng để thực hiện hoạt động; + Kết luận của GV về: những
KT, KN, thái độ HS cần có sau hoạt động; những tình huống thực tiễn có thể vận dụng
KT, KN, thái độ đã học để giải quyết; những sai sót thường gặp; những hậu quả có thể
xảy ra nếu không có cách giải quyết phù hợp;...
- Hướng dẫn các hoạt động tiếp nối: xác định những việc HS cần phải tiếp tục thực
hiện sau giờ học để củng cố, khắc sâu, mở rộng bài cũ hoặc để chuẩn bị cho việc học
bài mới.
          2. Thực hiện giờ dạy học
Một giờ dạy học nên được thực hiện theo các bước cơ bản sau:
a. Kiểm tra sự chuẩn bị của HS
- Kiểm tra tình hình nắm vững bài học cũ và những KT, KN đã học có liên quan đến bài
mới.
- Kiểm tra tình hình chuẩn bị bài mới (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và đồ
dùng học tập cần thiết))
Lưu ý: Việc kiểm tra sự chuẩn bị của HS có thể thực hiện đầu giờ học hoặc có thể đan
xen trong quá trình dạy bài mới.
b. Tổ chức dạy và học bài mới
- GV giới thiệu bài mới: nêu nhiệm vụ học tập và cách thức thực hiện để đạt được mục
tiêu bài học; tạo động cơ học tập cho HS.  
- GV tổ chức, hướng dẫn HS suy nghĩ, tìm hiểu, khám phá và lĩnh hội nội dung bài học,
nhằm đạt được mục tiêu bài học với sự vận dụng PPDH phù hợp.
c. Luyện tập, củng cố
      GV hướng dẫn HS củng cố, khắc sâu những KT, KN, thái độ đã có thông qua hoạt
động thực hành luyện tập có tính tổng hợp, nâng cao theo những hình thức khác nhau.
d. Đánh giá
- Trên cơ sở đối chiếu với mục tiêu bài học, GV dự kiến một số câu hỏi, bài tập và tổ
chức cho HS tự đánh giá về kết quả học tập của bản thân và của bạn.
- GV đánh giá, tổng kết về kết quả giờ học.
e. Hướng dẫn HS học bài, làm việc ở nhà
- GV hướng dẫn HS luyện tập, củng cố bài cũ (thông qua làm bài tập, thực hành, thí
nghiệm,…).
- GV hướng dẫn HS chuẩn bị bài học mới.
Lưu ý: Tùy theo đặc trưng môn học, nội dung dạy học, đặc điểm và trình độ HS, điều
kiện cơ sở vật chất… GV có thể vận dụng các bước thực hiện một giờ dạy học như trên
một cách linh hoạt và sáng tạo, tránh đơn điệu, cứng nhắc. 
      Sự thành công của một giờ dạy theo định hướng đổi mới PPDH phụ thuộc vào rất
nhiều yếu tố trong đó quan trọng nhất là sự chủ động, linh hoạt, sáng tạo của cả người
dạy và cả người học. Những phần trình bày trên đây chỉ là những kinh nghiệm được
đúc kết từ thực tiễn chỉ đạo triển khai đổi mới PPDH trong nhiều năm qua ở trường phổ
thông, là những điều mà các GV, các đơn vị có thành tích tốt trong dạy học đã làm. Dù
ở điều kiện và hoàn cảnh nào, sự chuẩn bị chu đáo theo quy trình trên đều đem lại
những giờ học có hiệu quả, bổ ích và hứng thú đối với cả người dạy, người học.
 (TS. Nguyễn Thúy Hồng ( Viê ̣n CL và CTGD))
b. Cấu trúc của một giáo án được thể hiện ở các nội dung sau:
- Mục tiêu bài học: 
+ Nêu rõ yêu cầu HS cần đạt về KT, KN, thái độ
+ Các mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ thể, có thể lượng hoá được.
- Chuẩn bị về phương pháp và phương tiện dạy học: 
+ GV chuẩn bị các thiết bị dạy học (tranh ảnh, mô hình, hiện vật, hoá chất...), các
phương tiện dạy học (máy chiếu, TV, đầu video, máy tính,...) và tài liệu dạy học cần
thiết
+ Hướng dẫn HS chuẩn bị bài học (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và đồ dùng
học tập cần thiết).  
- Tổ chức các hoạt động dạy học: 
+Trình bày rõ cách thức triển khai các hoạt động dạy- học cụ thể.
Với mỗi hoạt động cần chỉ rõ:
+ Tên hoạt động ; + Mục tiêu của hoạt động;
+ Cách tiến hành hoạt động; + Thời lượng để thực hiện hoạt động
+ Kết luận của GV về: những KT, KN, thái độ HS cần có sau hoạt động; những tình
huống thực tiễn có thể vận dụng KT, KN, thái độ đã học để giải quyết; những sai sót
thường gặp; những hậu quả có thể xảy ra nếu không có cách giải quyết phù hợp;...
- Hướng dẫn các hoạt động tiếp nối: xác định những việc HS cần phải tiếp tục thực
hiện sau giờ học để củng cố, khắc sâu, mở rộng bài cũ hoặc để chuẩn bị cho việc học
bài mới.

3. VÊn ®Ò so¹n bµi cña GV

GV d¹y häc theo ch¬ng tr×nh TiÓu häc míi ®· cã SGK, tµi liÖu híng dÉn
d¹y häc tõng SGK, tµi liÖu tËp huÊn d¹y häc tõng m«n häc ë tõng líp,...V× vËy,
kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i yªu cÇu GV so¹n bµi mét c¸ch chi tiÕt. Tuy nhiªn, viÖc
chuÈn bÞ bµi (hay so¹n bµi) vÉn rÊt cÇn thiÕt. N¨m häc 1998 – 1999 Ban chØ
®¹o thö nghiÖm CTTH – 2000 ®· híng dÉn GV so¹n bµi b»ng c¸ch lËp kÕ
ho¹ch d¹y häc tõng tiÕt (hoÆc tõng bµi). VÒ thùc chÊt ®ã lµ lËp kÕ ho¹ch tæ
chøc, híng dÉn HS ho¹t ®éng häc tËp tÝch cùc nh»m ®¹t c¸c môc tiªu d¹y häc
mét bµi cô thÓ cña m«n häc. Theo nhËn xÐt cña nhiÒu GV ®· thùc hiÖn so¹n
bµi kiÓu míi nµy th× lµm ®îc nh vËy sÏ gióp cho GV cã mét kÕ ho¹ch d¹y häc
gän gµng, s¸ng sña, dÔ sö dông, dÔ bæ sung, dÔ ®iÒu chØnh vµ tiÕt kiÖm thêi
gian. Sö dông kÕ ho¹ch d¹y häc nµy GV sÏ chñ ®éng, linh ho¹t trong tæ chøc vµ
híng dÉn HS ho¹t ®éng häc tËp tÝch cùc.
Mçi kÕ ho¹ch häc tËp tõng tiÕt häc thêng cã:
- Môc tiªu: Nªu nh÷ng g× GV cÇn gióp HS ®¹t ®îc trong tiÕt häc d¹y häc
cô thÓ.
- §å dïng d¹y häc: Nªu c¸c ®å dïng d¹y häc cña GV, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®å
dïng häc tËp cÇn thiÕt nhÊt cña HS.
- C¸c ho¹t ®éng d¹y häc chñ yÕu: Nªu kÕ ho¹ch tæ chøc vµ híng dÉn tõng
ho¹t ®éng häc tËp cña HS ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®· x¸c ®Þnh. CÇn nªu râ tªn tõng
ho¹t ®éng, c¸ch tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®ã, dù kiÕn tr×nh tù c¸c ho¹t ®éng,....
C¸c ho¹t ®éng d¹y häc nµy thêng bao gåm: kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp
cña HS, d¹y häc bµi míi (nÕu cã), thùc hµnh, luyÖn tËp, cñng cè (bµi ®· häc),
c¸c ho¹t ®éng nèi tiÕp (lµm, häc bµi khi tù häc hoÆc chuÈn bÞ cho bµi sau,...).
Khi d¹y häc, GV cã thÓ linh ho¹t triÓn khai c¸c ho¹t ®éng nµy theo møc ®é, quy
®Þnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña líp häc.
Trong To¸n 3 –SGV cã nªu c¸ch híng dÉn d¹y häc tõng tiÕt häc ®Ó GV
tham kh¶o vµ sö dông. Tuy nhiªn, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thùc hiÖn ®óng nh tµi
liÖu nµy. Khi chuÈn bÞ kÕ ho¹ch d¹y häc tõng tiÕt häc, GV c¨n cø vµo néi dung
SGK, vµo tr×nh ®é häc tËp cña HS trong líp, tïy theo thãi quen. kinh nghiÖm
cña GV mµ cã thÓ chuÈn bÞ ë c¸c møc ®é cô thÓ vµ chi tiÕt kh¸c nhau. §iÒu
quan träng lµ kÕ ho¹ch nµy gióp GV d¹y häc cã hiÖu qu¶. CÇn tr¸nh chñ nghÜa
h×nh thøc trong so¹n bµi.