မြန်ြာ-တရုတဆ

် က်ဆရ
ံ ေးနှင ် မြန်ြာအရ ေး

သြင
ု ေး် ထဲကမြန်ြာ-တရုတဆ
် က်စပ်ြှု

သြုငေး် တရ ာက် မြန်ြာတုနှငတ

် ရုတတ
် ကကာေးတွ
ု င ် ရှည် ာေးရသာ ထရတွွေ့ ြှု၊

ဆက်ဆြ
ံ ြ
ှု ာေးရှခဲသည်။ အရစာဆံေးု ဟုဆု င် မြန်ြာမပည်ရန ာတွင ် စတင်၍

မြ ွေ့ မပ အဖွဲွေ့အစည်ေးအမဖစ် အရမခခ ရသာ ပ ျူရခတ်ကာ ကထဲက တရုတမ် ပည်သု

သံအဖွဲွေ့တခုရစ ွှတခ
် ဲဘေးရကကာင်ေး တရုတြ
် တ
ှ တ
် ြ်ေးြ ာေးတွင ် ရတွွေ့ ပါသည်။ ထမပင်
ု

ပ ျူရခတ်နင
ှ ပ
် တ်သက်၍ တရုတြ
် တ
ှ ်တြ်ေးြ ာေးတွင ် ြှတ်တြ်ေးတင်ထာေးသည်ြ ာေးရှသည်ဟု

သြင
ု ေး် သုရတသီြ ာေးကဆသ
ု ည်။ ထအမပင်
ု ပုဂံ ာဇဝင်တင
ွ ် န သီဟပရတြင်ေးသည်

တရုတရ
် မပေးြင်ေးဟုသည် အြည်ရက ာ်ကကာေးသည်။ ပုဂံြင်ေးဆက်ကာ တွင ် မြန်ြာတုသည်

တရုတတ
် နှ
ု ငစ
် စ်ပဲြ
ွ ာေး စတင်မဖစ်ပါွ ေးရနမပီကရ
ု တွွေ့ သည်။ သရသာ်
ု မြန်ြာမပည်သု

ဝင်ရ ာက်တက
ု ် ခုကသ
် ည်ြှာ ထအ
ု ခ န်က တရုတမ် ပည်အာေး စေးု ြေးု ထာေးနင
ု သ
် ည် ြွနဂ
် ြ
ု ာေးဟု

ဆကု ကသည်။ ြည်သပင်

ု မဖစ်ရစ မြန်ြာသြင
ု ေး် တင်သည်ကာ ြှစ၍ မြန်ြာရမြနှငတ
် ရုတ်

ရမြတတွ
ု ငရ
် ှသည် အဖွဲွေ့အစည်ေးနှစ်ခုသည် အဆက်အဆံရှရနမပီကု ရတွွေ့ သည်။

ပရေသ ာဇ်တ၏
ု နယ်ပယ်ခ ဲွေ့ထင
ွ ြ
် ၊ှု ဩဇာထရထာင်ြက
ှု ု ရတွွေ့ မြင်ရန မပီမဖစ်သည်။

ထအ
ု ခ န် ပရေသ ာဇ်ရခတ်ကာ သြင
ု ေး် တင်သညက
် ာ ြှစ၍ စစ်ပဲြ
ွ ာေး၊

သံတြန်ဆက်ရ ေးြ ာေးကကု ကည် င် မြန်ြာနှငတ

် ရုတဆ
် က်စပ်ြသ
ှု ည် နှစ်တရထာင်ခန ်

ရှမပီဟု တွကဆ
် သည်။

ဤသဆက်
ု ဆံြသ
ှု ည် မြန်ြာနှငတ
် ရုတ် နယ်ရမြမခင်ေး ြင
ု ရ
် ထာင်ခ ီဆက်စပ်ရနြှုသည်

အဓက အရကကာင်ေးတ ပ်မဖစ်ရပ ြ်ြည်။ ကုနသ

် ယ
ွ ြ
် အ
ှု ၊ ရမပာင်ေးရရွှွေ့အရမခခ ြှုြ ာေးအ ၊

ပရေသ ာဇ်ရခတ်စစ်ပဲြ
ွ ာေးအ တရုတ်တသည်
ု မြန်ြာနှငအ
် ရစာဆံေးု အဆက်အဆံရှခဲသည်
 ြ ေးထဲတင
ွ ပ
် ါဝင်သည်။ ထရကကာင
ု ် ည်ေး မြန်ြာတု၏ ကယ
ု ပ
် ုငအ
် ြည် ရပေးခံ ရသာ

ြ ေး ည်ေးမဖစ်ခဲသည်။ သတက
ု ယ
ု ်သတု " ဟန် " ြ ေးဟုရခေါ်သြ ာေးအာေး မြန်ြာတက
ု

တရုတဟ
် ရ
ု ခေါ်ရဝေါ် ခဲသည်။ "က ံ ေးရကာ" ဟုရခေါ်ရသာ သတုတင
ု ေး် မပည်အာေး

တရုတမ် ပည်ဟရ
ု ခေါ် ခဲသည်။ တရုတမ် ပည်ရှ "ရဟွ" ြ ေးြ ာေးအာေး ပန်ေးရသေးတရုတြ
် ာေးဟု

ရခေါ် ခဲသည်။ ဆု င် တရုတတ

် သည်
ု မြန်ြာတက
ု ယ
ု ပ
် ုငန
် ြ
ံ ည်ရပေးမခင်ေး

ခံခဲ သြ ာေးမဖစ်သည်။ သရသာ်

ု ည်ေး မြန်ြာတ၏
ု ကယ
ု ပ
် ုငအ
် ြည်ရပေးမခင်ေး

အထွနြ
် တက်ဘဲ က်ခံခဲမပီေး ၎င်ေးတုကယ
ု တ
် င
ု ် ု ု ာေး ာေး

က်ခံသေးံု စွဲရနသည်ကရ
ု တွွေ့ သည်။ ဤသမဖစ်
ု ာမခင်ေးြှာ မြန်ြာမပည်နင
ှ တ
် ရုတမ် ပည်

ဆက်ဆရ
ံ ေးရှရံုသာြက မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် သု တရုတ် ြ ေးြ ာေးရစာစွာကထဲက

ရမပာင်ေးရရွှွေ့အရမခခ မခင်ေးသည် ည်ေး အရကကာင်ေးအခ က်တခု မဖစ်ရပသည်။

ြင်ေးတုနေး် ြင်ေးရခတ် ြနတရ ေးြီေးရ ာင်သည်ပင် တရုတ် ြ ေး ရြာင်ကကည်၏

ရခါက်ဆဆ
ွဲ င
ု က
် စသည်ဟု ဆုသည်ြဟုတပ
် ါရ ာ။

သမဖစ်
ု ာ နှစ်ရထာင်ခ ီမပီမဖစ်သည် မြန်ြာတရုတဆ
် က်ဆရ
ံ ေးနှငပတ်
် သက်ဆက် နွယြ
် သ
ှု ည်

ြင
ု ရ
် ထာင်ခ ီဆက်စပ်ရနသည် နယ်နြတ်ခ င်ေးဆက်စပ်ရနြှုရပေါ် အရမခတည်သည်။

ြပတ်သက်ခ င်၍ ရရှာင်ရန၍ သည် အရမခအရနြ ေးြဟုတရ

် ပ။ နယ်စပ်တရ ာက်

နစစဓဝဆက်စပ်ပတ်သက်ရနသည်။ ဤသည်ကာေး မြန်ြာတရုတဆ

် က်စပ်ပတ်သက်ြန
ှု င
ှ ်

မဖစ်ရစ၊ မြန်ြာတရုတဆ
် က်ဆရ
ံ ေးနှင ် ပတ်သက်၍မဖစ်ရစ ရတွွေ့ ရှ သည် အရမခခံ

အခ က်မဖစ်သည်။

ေုတယအရနနှင ် ရတွွေ့ ရှ သည်ြှာ မြန်ြာတု၏ သြင

ု ေး် တင်သညက
် ာ သည်

ပုဂံရခတ်ဟဆ
ု ပ
ု ါက မြန်ြာသြုငေး် သည် နှစ်ရပါင်ေး ၉၀၀/၁၀၀၀ ခနသ
် ာရှရသေးသည်။
တရုတမ် ပည်တင
ွ ် ပရေသ ာဇ်နင
ု င
် င
ံ ယ်ြ ာေး စတင်သည်ကရတာ န
ွ ခ
် ဲရသာ နှစ် ၄၀၀၀

ခနက
် မဖစ်သည်ဟုဆကု ကသည်။ သရသာ်
ု တရုတမ် ပည်ရှ မပနက
် ဲရနရသာ

ပရေသ ာဇ်နင
ု င
် င
ံ ယ်ြ ာေးကု စတင်စစ
ု ည်ေးခဲသည် ခ င်ြင်ေးဆက် ရခတ်သည် န
ွ ခ
် ဲရသာ နှစ်

၂၂၀၀ ရက ာ်ခန်က စတင်ခဲသည်။ မြန်ြာမပည်နင

ှ န
် င်
ှု ေးစာ င် ရှညက် ကာရသာသြုငေး် ရှသည်။

ရှညက် ကာရသာ ယဉ် ရက ေးြှုရှသည်။ ကြဘာရပေါ်တင

ွ ် အရစာဆံေးု တည်ထင
ွ ြ
် ြ
ှု ာေးရှသည်။

တင
ု ေး် မပည်အက ယ်အဝန်ေး ရ ာ၊ ဦေးရ အရ ာ ကြဘာရပေါ်တင
ွ တ
် ုငေး် မပည်ကကီေးတခုမဖစ်သည်။

ပင်ကယ
ု ်သဘာဝကုက မြန်ြာနှငြ
် တသည် ထေးမခာေးြှုရှသည်။ ထမပင်
ု

ြဖွံွေ့ မဖ ေးရသေးဟုဆုသည် ၁၉၆၀ ခုနစ

ှ ်ကာ ြ ာေးတွငပ
် င် အနုမြျူ က်နက် ပင
ု ဆ
် င
ု သ
် ည်

နင
ု င
် မံ ဖစ်ခဲမပီမဖစ်သည်။ မြန်ြာတုသည် ကုယြ
် င်ေးကယ
ု ခ
် င်ေးနှင ် ပရေသ ာဇ်မြ ွေ့ မပ

နင
ု င
် ရ
ံ တာ်ထရထာင်ခဲသညန
် င
ု င
် မံ ဖစ်သည်ဟု ဝံကကာေးနင
ု ရ
် သာ် ည်ေး မြန်ြာဘု င်နန်ေးရတာ်နင
ှ ်

တရုတဘ
် ု ငန
် န်ေးရတာ်၊ မြန်ြာဘု င်ပင
ု န
် က်နင
ှ ် တရုတဘ
် ု င်ပုငန
် က်၊ မြန်ြာတု၏

အ င်ေးအမြစ်နင
ှ ် တရုတတ
် ု၏အ င်ေးအမြစ် ကွာမခာေးြှု ကကီေးြာေးသည်။ မြန်ြာမပည်နင
ှ ်

တရုတမ် ပည်ကကာေး ြတကွမဲ ပာေးသည် အခ က်အ က်ြ ာေးကု ပုငဆ

် င
ု ထ
် ာေးသည်။

မြန်ြာတရုတဆ
် က်ဆရ
ံ ေးတွင ် သတမပ န် သ
ု ညအ
် ခ က်မဖစ်သည်။

မြန်ြာတရုတဆ
် က်ဆရ
ံ ေးနှင ် ဆက်စပ်ပတ်သက်ြြ
ှု ာေးကု စဉ်ေးစာေးဆံေးု မဖတ်ြည်ဆပ
ု ါက

ြပတ်သက်၍ ြ သညအ
် ရကကာင်ေးအခ က်နင
ှ ် ြတကွမဲ ပာေးသည် အရကကာင်ေးအခ က်နစ
ှ ်ခုအာေး

အရမခခံအာေးမဖင ် ထညသ
် င
ွ ေး် စဉ်ေးစာေး န် သ
ု ည်။
ရခတ်သစ်မြန်ြာ-တရုတ် ဆက်ဆြ
ံ ှု ပထြပင
ု ေး် ၊

ေုတယကြဘာစစ်အစကာ ကြင်တန်တရုတမ် ဖျူတပ်ြ ာေး မြန်ြာမပည်သု

ဝင်ရ ာက် ာမခင်ေး၊ အဂဂ ပ်၊ အရြ ကန်တ၏

ု ြဟာြတ်အမဖစ် ဂ ပန်ကု

တက
ု ် န်ဝင်ရ ာက် ာမခင်ေးမဖစ် ာ ကြဘာ ေးံု ဆင
ု ် ာအခင်ေးအက င်ေးမဖစ်သမဖင ် မြန်ြာတနှ
ု င်

တက
ု ရ
် ု ကြ
် သက်ဆုင ် ဟ
ှ ု ဆန
ု င
ု သ
် ည်။ ထမပင်
ု အဂဂ ပ်တုဆုတခ
် ွါ သမဖင ်

တရုတမ် ဖျူတပ်ြ ာေး ည်ေး မြန်ြာရမြက အ င်အမြန်ထက

ွ ခ
် ွါသွာေး ာ အခ န်ကာ ည်ေး

သပ်ြကကာသကဲသု အက ေးသက်ရ ာက်ြှု ည်ေး သပ်ရတာြရှခဲရပ။

တကယ်တြ်ေး မြန်ြာ တရုတဆ

် က်ဆံြသ
ှု ည် ၁၉၄၈ ခုနစ
ှ ် မြန်ြာမပည် ွတ် ပ်ရ ေး

မပီေးနှင ် ၁၉၄၉ ခုနစ

ှ ် တရုတမ် ပည် တ
ွ ရ
် မြာက်မပီေးရနာက်ပင
ု ေး် မဖစ်သည်။ ထစ
ု ဉ်က

တရုတန
် ဟ
ီ ရ
ု ခေါ်သည် တရုတမ် ပည်သစ်အာေး အရစာဆံေးု အသြှတမ် ပ ခဲသညအ
် ထဲတင
ွ ်

မြန်ြာအစေးု ပါဝင်ခဲသည်။ မြန်ြာတုသည် တရုတန

် အ
ီ စေးု နှင ် ဆက်ဆသ
ံ ည်နင
ှ ်

တမပ င်တည်ေး တရုတမ် ဖျူတနှ

ု င် င်ဆင
ု ် သည်။ သရသာ်
ု ရကာင်ေးြွနစ
် ာွ

ဆက်ဆံ သည်ရတာြဟုတ။် တရုတန

် အ
ီ စေးု ကု စစ်ရှုံေးမပီေး ထွကရ
် မပေးထာကကရသာ

တရုတမ် ဖျူတပ်ြ ာေးသည် သံ င

ွ မ် ြစ်အရရှ ွေ့ မခြ်ေးအာေး ဝင်ရ ာက်သြ်ေးပက
ု ထ
် ြ်ေးခ ပ်

အရမခမပ သည်ကု င်ဆင

ု ် မခင်ေးမဖစ်သည်။ ေုတယအကကြ် မြန်ြာမပည်ထဲ

ဝင်ရ ာက် ာရသာ တရုတမ် ဖျူတပ်ြ ာေးကရတာ ရကာင်ေးရသာ ာမခင်ေးြဟုတရ

် တာရပ။

မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် သု မပသနာြ ာေးစွာ သယ် ာခဲသြ ာေးမဖစ်သည်။ အရြ ကန်နင
ှ ်

အရနာက်အုပ်စုက တရုတမ် ဖျူ(တင

ု ဝ
် ြ်) အစေးု ကုသာ အသြှတမ် ပ မပီေး ကြဘာကုသြဂဂတင
ွ ်

တရုတမ် ပည်ြကကီေးအာေး ေးံု ကု ထြ်ေးခ ပ်ထာေးနင

ု ရ
် သာ တရုတန
် အ
ီ စေးု အာေး ပါဝင်ခွငြ
် မပ ဘဲ

ဖယ်က ဉ်ထာေးရသာကာ တွင ် မြန်ြာအစေးု ၏ တရုတန

် အ
ီ စေးု အာေး အရစာဆံေးု

အသြှတမ် ပ မခင်ေး ရဘက င်ေးတရုတအ

် စုေး နှင ် ဆက်ဆရ
ံ ေးအဆင်ရမပရစခဲသည်။ ထမပင်
ု
တရုတန
် င
ှ န
် ယ်နြတ်နင
ှ ဆ
် က်စပ်ရနရသာ ရှြ်ေးမပည်နယ်အတွငေး် က ျူေးရက ာ်အရမခခ မပီေး

တရုတမ် ပည်ြကကီေးအာေး မပန် ည်ထေးု ရဖါက်ရနှာက်ယက

ှ ် န် ကကံ ွ ယသ
် ည် တရုတမ် ဖျူတအာေး
ု

မြန်ြာအစေးု က တက
ု ခ
် ုကမ် ခင်ေးသည် တရုတန
် တ
ီ အတွ
ု က် ကက ဆပ
ု ေးရပါင်ေး ြည်

ကစစမဖစ်ခဲသည်။ ထစ
ု ဉ်က တရုတမ် ဖျူတအာေး
ု အရြ ကန်က အာေးရပေးအာေး

ရမြာက်မပ ရနသည်ကာ မဖစ် ာ အရြ ကန်နင

ှ ြ
် ပေးရပါင်ေးဘဲ တရုတမ် ဖျူတအာေး
ု

တက
ု ထ
် တ
ု ရ
် ေးတွင ် တရုတမ် ပည်ြကကီေးနှငပ
် ေးရပါင်ေးခဲသည် မြန်ြာအစေးု သည်

တရုတတ
် အတွ
ု က် ရကကနပ်စ ာမဖစ်ခဲသည်။

ထမပင်
ု အရြ ကန်နင
ှ ဆ
် ဗ
ု ီယက်ရုရှာေးစသည် အင်အာေးကကီေးနင
ု င
် ြ
ံ ာေး တွငက
် ယ်ရနသည်

ကြဘာကကေးတွ
ီ င ် မြန်ြာအစ်ေးု သည်ဘက်ြ က
ု ြ
် ဝါေက ငသ
် ေးံု မခင်ေး၊ ဘန်ရေါင်ေး ညီ ာခံတွင ်

ပါဝင်မပီေး မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေးစွာ အတယှဉ်တွရ

ဲ နထင
ု ရ
် ေးြငါေးခ က်ခ ြှတမ် ခင်ေး၊

ဘက်ြ ုကြ
် ဝါေြ ာေးခ ြှတမ် ခင်ေးတရကကာင
ု ် မြန်ြာတရုတ် ဆက်ဆရ
ံ ေးသည်ရကာင်ေးြွနခ
် ဲ

သည်။ ၁၉၅၀ နှင ် ၁၉၆၀ ကကာေးတွင ် တရုတရ

် ခါင်ေးရဆာင်ြ ာေး၏ မြန်ြာမပည်ခ စ်ကကည် ရ ေး

ခ ီေးစဉ်ြ ာေးအာေး ြ ာေးစွာရတွွေ့ ခဲ သည်။ ေုတယကြဘာစစ်အမပီေး ရခတ်သစ်

မြန်ြာတရုတအ
် စေးု ခ င်ေး ဆက်ဆရ
ံ ေးအစရကာင်ေးသည်ဟဆ
ု န
ု င
ု သ
် ည်။

မြန်ြာအစေးု အာေး ဆနက

် င်မပီေး က်နက်ကင
ု တ
် ုကရ
် နရသာ ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်

ပါတီသည် သ၏ကယ
ု စ
် ာေး ည်အဖွဲွေ့အာေး ၁၉၅၀ ခုနစ
ှ ်ဝန်ေးက င်တင
ွ ် တရုတမ် ပည်သု

ရစ တ
ွှ ခ
် ဲမပီေး နှစ်ပါတီဆက်ဆရ
ံ ေး ထရထာင် န်ကက ေးစာေးသည်။

တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီက ည်ေး ထက
ု ုယစ
် ာေး ည်အဖွဲွေ့အာေး ရကာင်ေးြွနစ
် ာွ က်ခံထာေး၍

ပါတီခ င်ေးဆက်ဆြ
ံ ှုထရထာင်မပီေး နင
ု င
် ရ
ံ ေးသင်တန်ေးြ ာေးရပေးကာ တရုတမ် ပည်တင
ွ ေး် ၌

ရန ာခ ရပေးထာေးသည်။ သရသာ်
ု အမခာေးကညီြရ
ှု တာြရပေးရသေးသမဖင ်

ထပ
ု ါတီခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေးသည် အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေးတွင ် မပသနာကကီေးြမဖစ်ရသေးရပ။
 တဖက်တင
ွ ် ည်ေး တရုတန
် ယ်စပ်တရ ာက် ပ
ှု ်ရှာေးရနရသာ တရုတမ် ဖျူတပ်ြ ာေး

တန်မပန်နင
ု ် န် တရုတအ
် စေးု သည် မြန်ြာအစေးု နှငပ
် ေးရပါင်ေးကက ေးစာေးရနသည်။ တရုတမ် ဖျူ

တ၏
ု ရထာက် ှြ်ေးရ ေးအဖွဲွေ့ြ ာေးကု တန်မပန်နင
ု ် န် တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏ အြာခံ

က ပ်စည်ေးြ ာေးကု မြန်ြာမပည်တင

ွ ေး် ၌ ရြွေးမြျူသည်။ အြ ာေးအာေးမဖင ် မြန်ြာမပည်ရှ

ပင် ယ် ပ်မခာေး တရုတအ

် ြ ေးသာေးြ ာေးကကာေး ထေးု ရဖါက်စည်ေးရံုေးခဲသည်။ သရသာ်
ု ည်ေး

အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆံရ ေးရကာင်ေးြွနရ

် နသည်မဖစ် ာ ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီနင
ှ ် ပါတီခ င်ေး

ဆက်ဆရ
ံ ေးသည်၎င်ေး၊ တရုတပ
် ါတီ၏ က ပ်စည်ေးြ ာေးသည်၎င်ေး မပသနာကကီေးြ ာေး

ြမဖစ်ခဲရပ။ သမဖစ်
ု ာ ေုတယကြဘာစစ်အမပီေး ရခတ်သစ်မြန်ြာတရုတဆ
် က်ဆရ
ံ ေး၊

အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆံရ ေးသည် ရကာင်ေးြွနရ

် နွေးရထွေးရသာ ဆက်ဆရ
ံ ေးမဖစ်ခဲသည်။

မြန်ြာတရုတဆ
် က်ဆရ
ံ ေး ေုတယပင
ု ေး်

၁၉၆၀ ခုနစ
ှ ်ကာ ြ ာေးတွင ် တရုတမ် ပည်တင
ွ ေး် နင
ု င
် ရ
ံ ေးသည် ြုနတ
် င
ု ေး် ထန်သည်

ကာ မဖစ်သည်။ အရနာက်အုပ်စု၏ ဖယ်က ဉ်မခင်ေးခံ သည်အမပင်

ကွနမ် ြျူနစ်ြဟာြတ်မဖစ်သည် ရုရှာေးနှင ် သရဘာထာေးကွဲ သ

ွဲ ည်။ တရုတမ် ပည်တင
ွ ေး် ၌

စီေးပွါေးရ ေးအကကပ်အတည်ေးြ ာေး ကကံ သည်။ ထအ

ု ရမခအရနရအာက်တင
ွ ်

တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီတင
ွ ေး် အယအဆကွမဲ ပာေးြှု ြ ာေးမပာေးမပီေး ပါတီတင
ွ ေး် တုကပ
် ဲွ

မပင်ေးထန်သည်။ ရဖါက်မပန်ရ ေးသြာေးြ ာေး၊ က် ာအရခ ာင်သြာေးြ ာေးဟု

သတ်ြတ
ှ ်ထာေးသြ ာေးကု ပါတီတွငေး် ၌ မပင်ေးမပင်ထန်ထန်တက
ု ပ
် ဲဆ
ွ င်သညက
် ာ မဖစ်သည်။

ထတ
ု က
ု ပ
် ဲသ
ွ ည် ပါတီတင
ွ ေး် ၌ တေးု တေးု တတ် တတ်မဖစ်ရသာ တက
ု ပ
် ဲြ
ွ ဟုတ၊်

တမပည် ေးံု အနှမဖန

ံ က ် က်သာွ ေးမပီေး ယဉ်ရက ေးြှုရတာ် န
ှ ် ရ ေးဟုရခေါ်ရသာ ပ
ှု ် ရှာေးြှုကကီေး

၁၉၆၆ တွင ် မဖစ်ပါွ ေးသည်။ တပ်န ီ ငယ်ြ ာေး၏ တမပည် ံုေးအနှံ ပ

ှု ်ရှာေးြှုကု

ရတွွေ့ မြင် သည်။ ထု ပ

ှု ်ရှာေးြှုတင
ွ ် တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏ နင
ု င
် တ
ံ ကာြဝါေအာေး
က ယ်က ယ်ရ ာင်ရ ာင် ရဖေါ်ထတ
ု ် ာသည်။ ၎င်ေးြှာ နင
ု င
် တ
ံ ကာ ပစစညေး် ြဲြ ာေးနှင ်

အဖနှပ်ခံမပည်သြ ာေး ရသွေးစည်ေးကကဟသည် ရကကေးရကကာ်သမံ ဖစ်သည်။

ထရ
ု ကကေးရကကာ်သသ
ံ ည် ကွနမ် ြျူနစ်တ၏
ု ရယဘယ ရကကေးရကကာ်သမံ ဖစ်၍

ြထေးဆန်ေးဟုဆန
ု င
ု သ
် ည်။ သရသာ်
ု ထအ
ု ခ န်ကာ က တရုတပ
် ါတီ၏ထုတမ် ပန်ခ က်သည်

သတု၏အရမခအရနနှင ် ည်ေး သက်ဆင

ု သ
် ည်။ ထက
ု ာ က အရြ ကန်နင
ှ ်

အရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးက တရုတမ် ပည်အာေး ကြဘာကု သြဂဂတင
ွ ် ပါဝင်ခွင ် မငင်ေးပယ်ထာေးမပီေး

အထီေးက န်မဖစ်ရအာင် ပတ်ဆထာေးသည

ု က
် ာ မဖစ်သည်။ တရုတတ
် ု အယဝါေရ ေး ာ

ြဟာြတ်မဖစ်သည် ရုရှာေးနှင ် သရဘာတ ာေးရ ေးအ မပင်ေးမပင်ေးထန်ထန်

ကွဲ တ
ွဲ က
ု ခ
် ုကရ
် နသညက
် ာ မဖစ်သည်။ သမဖစ်
ု ာ တရုတတ
် ုအရနနှငသ
် အာေး

ရထာက်ခံသည် အင်အာေးစုြ ာေးကု စည်ေးရံုေးသြ်ေးသွငေး် န်၊ နင

ု င
် တ
ံ ကာတွင ်

သအင်အာေးစုကစ
ု စ
ု ည်ေး န်အတွက် က်ရတွွေ့ရမခ ြ
ှ ်ေး ြ
ှ ်ေး န် ကကံ ွ ယခ
် ဲသည်

ရကကေးရကကာ်သံ ည်ေးမဖစ်ခဲသည်။ ထရ
ု ကကေးရကကာ်သသ
ံ ည် မပည်ပနင
ု င
် ြ
ံ ာေးရှ ပင် ယ် ပ်မခာေး

တရုတအ
် ြ ေးသာေးြ ာေးအသင
ု ေး် အဝင
ု ေး် သု ည်ေး ပ ံွေ့ နှသွ
ံ ာေးသည်။ ထမပင်
ု တရုတ်ကန
ွ မ် ြျူနစ်နင
ှ ်

အဆက်အဆံရှရသာ တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏ ရအာင်ပဲက
ွ ု အာေးက ရသာ အာရှ၊အာဖ က၊

က်တင်အရြ ကရှ ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီ၊ အ ပ

ု ်သြာေးပါတီ၊ က်ဝဲပါတီ၊

ေီြက
ု က်တစ်ပါတီြ ာေးသပါ
ု ဩဇာသက်ရ ာက်သာွ ေးသည်။ ထက
ု ာ အာေး

အရရှ ွေ့ရ တုကရ

် နရသာကာ ၊ အရရှ ွေ့ရ အာေးရကာင်ေးရသာကာ ဟုဆကု ကသည်။

ဤအရရှ ွေ့ရ သည် မြန်ြာမပည်သပါ

ု ရ ာက် ာသည်။ ထက
ု ာ တွင ် မြန်ြာမပည်

တွငေး် ၌ ဗြာမပည်ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီသည် မြန်ြာအစေးု ၏ အဓက န်သမဖစ်ရနသည်။ မြန်ြာ

မပည်တင
ွ ေး် ၌ ည်ေး က်ဝဲရ ထုအရတာ်အတန်အာေးရကာင်ေးသည်။ ထအ
ု ခ န်တင
ွ ်

မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ၌ မြန်ြာ တရုတ် အဓကရုဏေး် (၁၉၆၇ )မဖစ်ပါွ ေးသည်။

ပင် ယ် ပ်မခာေးတရုတန
် ယ
ွ ဖ
် ွါေးရက ာင်ေးသာေးြ ာေးအ န
ွ ဟ
် ုတဖက်က ဆကု ကသကဲသု
တဖက်က ည်ေး မြန်ြာမပည် မပည်တွငေး် ဆန်မပသနာရကကာငမ် ဖစ်ရပေါ်ရနသည်

ထုြရကကနပ်ြအ
ှု ာေး ြ်ေး ွှဲ န် အစုေး က ြ ေးရ ေးအဓကရုဏေး် ဖန်တေးီ မခင်ေးမဖစ်သည်ဟု

ဆကု ကသည်။ ရသခ ာသည်ကရတာ တရုတသ

် ရ
ံ ု ံေးတွငေး် ရှ တရုတသ
် အ
ံ ဖွဲွေ့ဝင်တဦေးအာေး

မပင်ပကက ျူေးရက ာ်ဝင်ရ ာက် သတ်မဖတ်မခင်ေးအပါအဝင် ရသဆံေးု ြှုြ ာေး၊

ြီေးရ ာင်ဆေးံု ရှု ံေးမခင်ေးြ ာေး အြ ာေးအမပာေးမဖစ်ပါွ ေးသည် အနီေးရခတ် မြန်ြာ

တရုတအ
် ဓကရုဏေး် ကကေးမဖစ်ပါွ ေးသည်။ တဆက်တည်ေးတွင ် မြန်ြာအစေးု တာဝန်ရှသြ ာေးက

တ ာေးြဝင်ကပ
ွ ်ကဲသည် တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ ဆနက
် င်ရ ေး၊ ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ

ဆနက
် င်ရ ေး၊ တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေး ပ
ှု ်ရှာေးြ ာေး မြန်ြာမပည်အနှံ မဖစ်ပါွ ေးခဲသည်။

ရြာ်စီတန
ု ေး် နှင ် သခင်သန်ေးထွနေး် သည် တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေး ပ
ှု ်ရှာေးြှု၏ ပစ်ြှတမ် ဖစ်ခဲသည်။

မြန်ြာအစေးု ပင
ု သ
် တင်ေးစာ၊ အသံ င
ွှ ဌ
် ာနြ ာေးြ ာေးြှ ည်ေး တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေး

တွငတ
် ွငရ
် မပာ၍ ွေ့ရ
ှုံ ဆာ်ခဲသည်။ တရုတတ
် ု ရဘက င်ေး ( ပီကင်ေး ) အသံ ွှငဌ
် ာနက ည်ေး

မြန်ြာအစေးု အာေး အတအ င်ေးရမဗာင်က က တက

ု ခ
် ုကခ
် ဲသည်။ ထစ
ု ဉ်ကာ ရဘက င်ေး

အသံ ွှငဌ
် ာနအာေး ဖွင ် က
ု ပ
် ါက " ထရ ာ အငတ်ရဘေးက ရ ာက်သတတရတွ
ု ၊ ထရ ာ

ကြဘာတဝှြ်ေးက ရက ေးကျွနရ
် တွ" ဟုအစခ ီသည် အင်တာရနရှငန
် ယ် သီခ င်ေးသံက်ု

ကကာေး ြည်။ မပီေး င် " ရနဝင်ေး၊စန်ေးယုစစ်အစေးု " ဟု အစခ ီသည်

တရုတြ
် ရ ေးတရယာက်၏ ခပ်စွာစွာမြန်ြာစကာေးရမပာအသံကု ကကာေး ြည်မဖစ်သည်။

ထက
ု ာ သည် ဆယ်စန
ု စ
ှ ်တစုရက ာ်ကကာမြင်ခဲသည်။

တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏ ယဉ်ရက ေးြှုရတာ် န
ှ ရ
် ေး အယအဆရကကာငရ
် သာ်၎င်ေး၊

မြန်ြာ တရုတအ
် ဓကရုနေး် ရကကာငရ
် သာ်၎င်ေး၊ ကြဘာကု သြဂဂတင
ွ ် ဖယ်က ဉ်ထာေးမခင်ေး

ခံထာေး သည် တရုတအ

် တွက် နင
ု သ
် ြျှ သအာေးရထာက်ခံသည် အင်အာေးြ ာေးကု

စုစည်ေးမခင်ေးရကကာငရ
် သာ်၎င်ေး ၁၉၆၇ ြှစ၍ ဗြာမပည်ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီအာေး

က်နက်ခဲယြ်ေးနှငတ
် ကွ အ
ု ပ်သည်အာေး ေးံု ကု မဖညဆ
် ည်ေးရပေးမပီေး မြန်ြာအစေးု အာေး
နယ်စပ်ရေသတရ ာက် က်နက်ကင
ု တ
် က
ု ခ
် ုကန
် င
ု ် န် တရုတတ
် က
ု ပံပေးု ကညီခဲသည်။

အခ န်တု သံေးု ရ ေးနှစ်အတွငေး် အတွငေး် နြ်ခြ်ေး၊ြစယ် ရေသြှသည် က င်ေးတံ၊ု တာခ ီ တ်

အထ တရုတမ် ြန်ြာနယ်စပ်တရ ာက် နှင ် ကခ င်မပည်နယ်အရရှ ွေ့ရမြာက်နယ်စပ်ရေသတွင ်

ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီက အရမခခံစခန်ေးတည်ရဆာက်ခါ မြန်ြာအစေးု အာေး ကကီေးြာေးသည်

စစ်ြ က်နာှ ဖွင ် စ

ှ ် နင
ု ခ
် ဲသည်။ မြန်ြာအစေးု ၏ အဓကတပ်ြ ာေးမဖစ်သည် တပ်ြ ၉၉/ ၈၈/၇၇

စသညတ
် ပ်ြ ၃ ခုနင
ှ ် ကွနမ် ြျူနစ်တပ်ြ ာေးအာေး င်ဆင
ု ထ
် ာေးခဲ သည်။ မပင်ေးထန်ရသာ

တက
ု ပ
် ဲကွ ကီေးြ ာေးမဖစ်ပါွ ေးခဲသည်။ ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီသည် နယ်စပ်ရေသတရ ာက်

အရမခခံစခန်ေးြ ာေး တည်ရဆာက်နင

ု ခ
် ဲသည်။ မြန်ြာနှငတရု
် တအ
် စေးု ခ င်ေး ဆက်ဆရ
ံ ေးသည်

ပြ
ု ဆ
ု ေးု ဝါေးသည် အရမခအရနသဆ
ု က
ု ရ
် ာက်ခဲသည်။

ထက
ု ာ သည် ၁၉၆၆ ခုနစ
ှ ်ြှ ၁၉၇၆ အထ ၁၀ နှစ်ရက ာ်ြျှ ကကာမြငခ
် ဲသည်။ န်ကန
ု ရ
် ှ

တရုတသ
် ရ
ံ ု ံေးဧညခ
် ံပဲြ
ွ ာေးတွင ် အစေးု အ ာရှြ ာေးကု ြရတွွေ့ ။ က်ဝဲသြာေးြ ာေး၊

ေီြက
ု က်ြ ာေးသာ ရတွွေ့ နင
ု က
် ာ မဖစ်သည်။ ရြာ်စီတန
ု ေး် ၏ ဩဝါေ၊ ရြာ်စီတန
ု ေး် ၏ က်ရ ွ ေး

စင်က ြ်ေးြ ာေးကု တရုတသ

် ရ
ံ ု ံေးတွင ် ရှနင
ု သ
် ည်။ တရုတသ
် ရ
ံ ု ံေးက ကွနမ် ြျူနစ်ဝါေအရတွေး

အရခေါ် ၊သရဘာတ ာေးြ ာေးကု ရမဗာင်အတအ င်ေးမဖနမ် ဖျူေးသည်။ နယ်စပ်တင

ွ ် ည်ေး

ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီအာေး အကအညီရပေးသည်။ မြန်ြာ တရုတ်

အဓကရုဏေး် ကာ ထဲက မြန်ြာမပည်အာေး အစေးု ခ င်ေး ရပေးရနရသာ

အကအညီအာေး ေးံု ပ်ဆင

ု ေး် သွာေးသည်။ မြန်ြာတရုတ်အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေး

အဆေးု ဝါေးဆံေးု ကာ မဖစ်သည်။ အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆရ

ံ ေး ရအေးခဲရသာကာ ဟုဆု ြည်။
တရုတတ
် ု၏အရမပာင်ေးအ ဲ ပထြအဆင်

ရြာ်စီတန
ု ေး် ကွယ် န
ွ မ် ပီေး တနရ
် ရှာက်ဖင် မပန် ည်အာဏာ ရှမပီေးရနာက် တရုတတ
် ု

အရမပာင်ေးအ စ
ဲ တင်သည်။ အရစာပုငေး် က တရမဖေးရမဖေးစတင်ရသာ် ည်ေး ၁၉၈၀ ခနြ
် ှ

စ၍ အရှန်ဟန
ု မ် ပင်ေးမပင်ေးနှငရ
် မပာင်ေး ဲသည်။ ၁၉၈၀ ြှစ၍ တရုတတ
် ုသည် နင
ု င
် တ
ံ ကာ

ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီြ ာေးအာေး ကညီရထာက်ပံမခင်ေးအာေး တရမဖေးရမဖေးခ င်ေးရ ာခ ပ်ဆင

ု ေး် သည်။

အစေးု ခ င်ေး ဆက်ဆံရ ေး၊ ကုနသ

် ယ
ွ ရ
် ေးကု တေးု ခ ဲွေ့သည်။ ယဉ်ရက ေးြှုရတာ် န
ှ ်

ရ ေးကာ က ရကကေးရကကာ်ခဲသည် နင
ု င
် တ
ံ ကာပစစညေး် ြဲြ ာေးရသွေးစည်ေးကကဆသ
ု ည် အသံ

တရမဖေးရမဖေးရြှေးြှန်သာွ ေးမပီေး ကြဘာမပည်သြ ာေးရသွေးစည်ေးကကဟ၍မဖစ် ာသည်။ မြန်ြာ

တရုတ် နှစ်နင
ု င
် မံ ပည်သြ ာေး ခ စ်ကကည်ရ ေးဆသ
ု ည်က ရရှ ွေ့တန်ေးရ ာက် ာသည်။

တန ရ
် ရှာက်ဖန်၏ "ခ ြ်ေးသာတာ ြဂဂ ာပါ" " ရကကာင်မဖျူမဖစ်မဖစ် ရကကာင်ြဲမဖစ်မဖစ်

ကကက်ခုတန
် င
ု ် င် ြမာတာဘဲ" ဟသည် စကာေးသံြ ာေး ွှြ်ေးြေးု ာသည်။

ဤကာ တွင ် တရုတန

် င
ှ ် မြန်ြာအစေးု ဆက်ဆရ
ံ ေး ည်ေး မပန် ည်အစမပ သည်။

ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီအာေး အကအညီြ ာေး စတင်ရ ျှာခ သည်။ ၁၉၈၀/၈၁ ခနတ
် င
ွ ်

ဗု ရ
် နဝင်ေး တရုတမ် ပည်သု အ ည်အပတ်ခ ီေးသွာေးသည်။ တရုတတ
် က
ု မြန်ြာအစေးု နှင ်

ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ အတုကအ
် ခုက် ပ်မပီေး ရတွွေ့ဆရ
ံု ဆွေးရနွေးအရမဖရှာ န်

တက
ု တ
် န
ွ ေး် သည်။ မြန်ြာမပည်ရှ ဆနက
် င်ဖက်နင
ု င
် ရ
ံ ေးအင်အာေးစုြ ာေးအာေး

ရတွွေ့ဆရ
ံု ဆွေးရနွေးအရမဖရှာ န် တရုတတ
် က
ု ပထြဆံေးု တက
ု တ
် န
ွ ေး် သညအ
် ကကြ်မဖစ်သည်။

တရုတတ
် ု၏ တုက်တန
ွ ေး် သမဖင ် ရဆွေးရနွေးပွဲမဖစ်ရမြာက်ခဲရသာ် ည်ေး ရအာင်မြင်မခင်ေးြရှခဲပါ။

သရသာ်
ု ည်ေး မြန်ြာအစေးု က မြန်ြာပင
ု န
် က် နယ်ရမြအြ ာေးစုအာေး

တည်မငြ်ရအာင်ထြ်ေးခ ပ်နင
ု သ
် ည် အရမခအရနရအာက်တွင ် တရုတတ
် ုက မြန်ြာအစေးု နှင ်
အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆံရ ေးကတ
ု ေးု မြငသ
် ည်။ ြစယ်- ၁၀၅ ြင
ု ် နယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေး

ြ်ေးရကကာင်ေးအာေး ထပါေးနင
ု သ
် ည် ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီထြ်ေးခ ပ် ာ ရ က
ွှ င်ဝြ်-တာပန်

( စီစီဝြ်-တာပန် ) ရတာင်ရကကာနှင ် ြုနေး် ရပေါ်ရေသအာေးမြန်ြာအစေးု တပ်ြ ာေးက

ထေးု စစ်ဆင်သြ်ေးပုက် ာတွင ် တရုတတ

် နှ
ု င် ညနှုင်ေးြှုြ ာေးရှခဲသည်ဆသ
ု ည်

သတင်ေးြ ာေးထွကရ
် ပေါ် ခဲသကဲသု ဗြာမပည်ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီတပ်ြ ာေး ထရ
ု ေသြှ

ဆုတခ
် ွါရပေး န် တရုတတ
် သွ
ု ယဝ
် ုကဖ
် အာေးရပေးြှုြ ာေးရှခဲသည်။ ထရနာက်
ု

နယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးအပါ နှစ်နင
ု င
် က
ံ န
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးကု မြငတ
် င် န် တရုတတ
် ု

ရတာက်ရ ာက်ကက ေးစာေးခဲ ာ ထြ

ု စ
ှ ၍ မြန်ြာတရုတ် နှစ်နင
ု င
် က
ံ ုနသ
် ယ
ွ ြ
် သ
ှု ည်

တရမဖေးရမဖေးမြငတ
် က် ာခဲရတာသည်။

တရုတမ် ပည်နင
ှ တရု
် တက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ

ယရနတရုတမ် ပည်အာေး ခ ဉ်ေးကပ်သေးံု သပ်ြည်ဆပ

ု ါက တရုတမ် ပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ

အခန်ေးကု ဦေးစွာ သရဘာရပါက်ရ ာ န် ုသည်။ တရုတမ် ပည်ကန

ွ မ် ြျူနစ်ပါတီအာေး

ခ န် ပ
ှ ်မပီေး ယရနတရုတမ် ပည်အာေး ခ ဉ်ေးကပ် န် ြမဖစ်နင
ု ရ
် ပ။

တရုတမ် ပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီသည် က်ရှအာဏာ ပါတီမဖစ်သည်သာြက ရှညက် ကာရသာ

သြင
ု ေး် ရကကာင်ေးရှသညပ
် ါတီမဖစ်သည်။ ြေးု ရပေါ်ကက ာရသာ ပါတီြဟုတ်

တရုတမ် ပည်တက
ု ပ
် ဲတ
ွ က
ု ပ
် ဲတ
ွ ွငေး် ြှ ထွကရ
် ပေါ် ာသည်ပါတီမဖစ်သည်။

တရုတမ် ပည် က်နက်ကင

ု ရ
် တာ် န
ှ ရ
် ေးကု ရအာင်မြင်စွာ ဆင်နနွှဲ င
ု ခ
် ဲသည်ပါတီမဖစ်သည်။

က်ရှတရုတမ် ပည် တ
ွ ရ
် မြာက်ရအာင် တရုတ် အဖွဲွေ့အစည်ေး ရမပာင်ေး ရ
ဲ အာင်

ဦေးရဆာင်ခဲသည် နင
ု င
် ရ
ံ ေးပါတီြာှ ၁၉၂၁ တွင ် စတင်ဖဲွေ့စ
ွ ည်ေးခဲသည် တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ
မဖစ်သည်။ တရုတ်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ တရုတမ် ပည်၏ အဓကပဲကင
ု သ
် မဖစ်သည်။ တရုတမ် ပည်၏

နင
ု င
် ရ
ံ ေး၊ စီေးပွါေးရ ေး၊ ကစစအ ပ် ပ်ကု က်ရှကာ တွင ် ပံရ
ု ဖေါ်ရနသ၊

ြဝါေခ ြှတရ
် နသြှာ ည်ေး တရုတက
် န
ွ မ် ြျူ နစ်ပါတီမဖစ်သည်။ တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီသည်

ေုတယကြဘာစစ်ြတင
ု ြ
် ီက
ှ ာ ထ ဂ ပန်နင
ှ ် အရနာက်တုငေး် နင
ု င
် ြ
ံ ာေး၏

ခွဲရဝကု န
ု က
ီ ျွနမ် ပ ခံ မခင်ေး၊ ပရေသ ာဇ်စနစ်နင
ှ ် စစ်ဘု င်ြ ာေး၏ က်ရအာက်တွင ်

တင
ု ေး် မပည်ဆင်ေး ဲြဲရ
ွ တခဲသည်သာြက အစတ်စတ်အြ ွှာြ ွှာ ကွမဲ ပာေးရနမခင်ေး

စသညအ
် ရမခအရနရအာက်ြှ တရုတမ် ပည်အာေး တစုတစည်ေးထဲမဖစ်ရအာင်

အာေးထုတ်ထရထာင်နင
ု ခ
် ဲသည် ပါတီြှာ တရုတ်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီမဖစ်ကာ တရုတပ
် ါတီသည်

တရုတမ် ပည်တင
ွ ေး် ၌ ဩဇာကကီေးသည်။ ရခါင်ေးရဆာင်ြရ
ှု န ာကု ရှခဲသည်။ ထမပင်
ု ၁၉၆၆

ယဉ်ရက ေးြှုရတာ် ှနရ

် ေးသည် အြှာေးအယွငေး် ြ ာေး၊ ရဘေးထွကဆ
် ေးု က ေးြ ာေး ရှသည်ဟု

ဆကု ကရစကာြ မငင်ေးပယ်၍ြ သညအ

် ခ က်ြှာ တရုတမ် ပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏

အခန်ေးကဏ္ဍအာေး ခုငြ
် ာရစခဲမခင်ေးမဖစ်သည်။

သမဖစ်
ု ာ တရုတမ် ပည်နင
ှ ် ပတ်သက်၍မဖစ်ရစ၊ မြန်ြာတရုတ်ဆက်ဆရ
ံ ေးနှင ်

ပတ်သက်၍ ရဝဖန်ပင
ု ေး် မခာေးြည်ဆု င် တရုတ်ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီြှ စတင်သေးံု သပ် န်

အ
ု ပ်သည်။ တရုတမ် ပည်တင
ွ ် တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၊ တရုတအ
် စေးု နှင ် တရုတ် တ
ွ ်

ရမြာက်ရ ေးတပ်ြရတာ်ဟု အဓကအင်စတီက ျူေးရှငေး် ၃ ခုရသည

ှ ်အနက် အမြငဆ
် ေးံု အာ

ဏာပုငအ
် င်စတီက ျူေးရှငေး် ြှာ တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီမဖစ်သည်။ တရုတအ
် စေးု သည်

တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏ ရပေါ် စီကု အရကာင်အထည်ရဖေါ် သည်

အုပ်ခ ပ်ရ ေးယနတယာေးမဖစ်သည်။ တရုတ် တ

ွ ရ
် မြာက်ရ ေးတပ်ြရတာ်သည်

တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏ ရပေါ် စီကု အရကာင်အထည်ရဖေါ် သည် က်နက်ကင
ု ယ
် နတယာေး

မဖစ်သည်။ တရုတစ
် စ်တပ်ကု တကယ်တြ်ေးကွပ်ကဲသည်ြှာ တရုတ်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ
ဗဟစ
ု စ်ရကာ်ြရှငမ် ဖစ်သည်။ တရုတမ် ပည်အစေးု နှငစ
် စ်တပ်သည် ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီ၏

ြဝါေြ ာေးကု အရကာင်အထည်ရဖေါ် သည် ယနတယာေးြ ာေးမဖစ်သည်။

၁၉၈၀ ြတင
ု ြ
် ီှ က်ဝဲပါတီြ ာေး၊ ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီြ ာေးနှငဆ
် က်ဆခ
ံ ဲသည်ြှာ

တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီအရနနှငမဖစ်
် သည်။ အစေးု ခ င်ေး၊ တပ်ြရတာ်ခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေးကု

သီေးမခာေးခွဲထာေးသည်။ ၁၉၈၀ ရနာက်ပုငေး် အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆံရ ေးကု

ဦေးစာေးရပေး န်ဆေးံု မဖတ်မပီေးရနာက် တရုတပ

် ါတီအခန်ေးကု ရနာက်ဆတ
ု ခ
် ဲသည်။

တရုတမ် ြန်ြာနယ်စပ်တရ ာက် ဖွင ် စ

ှ ်ထာေးသည် တရုတပ
် ါတီ

နင
ု င
် မံ ခာေးဆက်ဆရ
ံ ေးဌာနြ ာေးကု ပတ်သြ်ေးမပီေး ရေသနတ အစေးု ရအာက်က

နင
ု င
် မံ ခာေးဆက်ဆရ
ံ ေးဌာနြ ာေးအမဖစ် ရမပာင်ေး ဖ
ဲ ဲွေ့စ
ွ ည်ေးခဲသည်။ ယခင်က

မပည်ပဆက်ဆရ
ံ ေးတွင ် ရေသနတ အစေးု အာေးရက ာ် န
ွ ၍
် ပ
ု ်ရဆာင်နင
ု သ
် ည် တရုတပ
် ါတီ

ဆက်ဆရ
ံ ေးဌာနြ ာေး တရုတမ် ြန်ြာနယ်စပ်တင
ွ ြ
် ရှရတာဘဲ ရေသနတ အစေးု က်ရအာက်ခံ

နင
ု င
် မံ ခာေးရ ေးဌာနြ ာေးမဖစ်သာွ ေးသည်။

တရုတမ် ပည်တွင ် တရုတက

် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီက အခ ာမဖစ်သညအ
် ာေးရ ာ်စာွ

နင
ု င
် တ
ံ ကာဆက်ဆံရ ေးနှငပ
် တ်သက်၍ အဓကကင
ု တ
် ယ
ွ ်သည်ြှာ တရုတ်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ

နင
ု င
် တ
ံ ကာဆက်ဆံရ ေးဌာနကကီေးမဖစ်သည်။ ြဝါေနှငရ
် ပေါ် စီခ ြှတသ
် ညဌ
် ာနဟုဆု ြည်။

သရသာ်
ု တရုတမ် ပည်ပါတီသည် ရပေါ် စီခ ြှတ် ာတွင ် တရုတအ
် စေးု နှင ် တရုတစ
် စ်တပ်၏

သရဘာထာေးကု ယရ ရှသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ ထေးမခာေးသညအ

် ရမခအရနြ ေးရ ာက်တုငေး် ၊

အရမခအရနအရမပာင်ေးအ ရ
ဲ ှတုငေး် ၎င်ေးတု၏ရပေါ် စီကု မပန် ည်ရ ာ

သံေးု သပ်ရ ရှသည်။ ဤသသံ

ု ေးု သပ်တင
ု ေး် တရုတ်ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီသည် ၎င်ေးတု၏

ြဟာဗ ျူဟာစဉ်ေးစာေးြှုကု အရမခခံမပေး က်ရတွွေ့အရကာင်အထည်ရဖေါ်ြည်

အစေးု နှငစ
် စ်တပ်တ၏
ု က်ရတွွေ့အရမခအရနအာေး ရ ာသံေးု သပ်ခ က်၊
ရှု ရေါငအ
် သီေးသီေးြှသေးံု သပ်ခ က်ြ ာေး တင်မပကကသည်ြ ာေးကု စုစည်ေးသံေးု သပ်မပီေး

ရပေါ် စီခ ြှတရ

် ရှသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

၁၉၇၇ တွင ် မြန်ြာမပည်နင

ှ ပ
် တ်သက်၍ တရုတတ
် ု ရပေါ် စီ

အရမပာင်ေးတခုစတင်မပီေးရနာက် ၁၉၈၈/၈၉ ြှစ၍ မြန်ြာမပည်အရမခအရန

အရမပာင်ေးအ မဲ ဖစ်သာွ ေးသည်။ မြန်ြာမပည် မပည်တင

ွ ေး် ၌ ြဆ အစေးု မပ တ်က မပီေး နဝတ

အစေးု တက်သည်။ ၁၉၉၀ ရ ွ ေးရကာက်ပဲွ မပ ုပ်မပေးရသာ် ည်ေး

တ
ွှ ရ
် တာ်ရခေါ်ရပေးမခင်ေးြရှခဲ။ တရုတမ် ြန်ြာစပ်တရ ာက် တရုတတ
် ၏
ု စတ်ခ ရသာ

ြဟာြတ်မဖစ်ခဲသည် ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ မပ ကွသ
ဲ ာွ ေးသည်။

ထအ
ု ရမခအရနြ ာေးရအာက်တင
ွ ် တရုတတ
် ုသည် မြန်ြာနှင ် ပတ်သက်၍

ရပေါ် စီတ ပ်ခ ြှတ် န် မပန် ည်ရ ာသံေးု သပ်ြမှု ပ ခဲသည်။ တရုတ်အစေးု ကရတာ

အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆံရ ေး၊ ကေးသန်ေးရ ာင်ေးဝယ်ြ၊ှု မြန်ြာနင

ု င
် န
ံ င
ှ ် စီေးပွါေးဆက်ဆံသညအ
် ရပေါ်ြှ

ြညအ
် က ေးအမြတ်ြ ာေးကု အဓကသံေးု သပ်တက
ွ ခ
် က်သည်။ တရုတစ
် စ်တပ်အရနနှင ်

ထစ
ု ဉ်က မြန်ြာနယ်စပ် မံု ခံ ရ ေးတာဝန်ရှသည် စစ်ချွြ်ေးစစ်ရေသြှ အ ာရှကကီေးြ ာေးပါရသာ

အဖွဲွေ့တဖွဲွေ့သည် မြန်ြာမပည်ရမြာက်ဖ ာေးြှသည် ရတာင်ဖက် ာအု-မြန်ြာနယ်စပ်တရ ာက်

ကွငေး် ဆင်ေးသည်။ နယ်စပ် မံု ခံ ရ ေးအရမခအရနကု ကကညရ

် ှု သည်။ တရုတ်စစ်တပ်ကရတာ

သတာဝန်ရှသည် တရုတမ် ြန်ြာနယ်စပ် မံု ခံ ရ ေးရှု ရေါငြ

် ှအမြင်ကု တင်မပသည်။ အဆပ
ု ါ

အစေးု နှငစ
် စ်တပ်က တင်မပသည် အခ က်အ က်ြ ာေးကု တရုတပ
် ါတီကသံေးု သပ်မပီေး

ရပေါ် စီအရခ ာရ ေးဆွသ

ဲ ည်။ ထရနာက်
ု ထရ
ု ပေါ် စီကု တရုတအ
် စေးု နှင ် တရုတစ
် စ်တပ်က

အရကာင်အထည်ရဖေါ် သည်။ ဤသည်ြာှ တရုတက

် ွနမ် ြျူနစ်ပါတီ၊ တရုတအ
် စေးု နှင ်

တရုတစ
် စ်တပ်တ၏
ု ဆက်နယ
ွ ပ
် ံမု ဖစ်သည်။ တရုတ်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏ နင
ု င
် ရ
ံ ေးအမြင်၊

ရသနဂဂဗ ျူဟာအမြင်ရပေါ်အရမခခံမပီေး အစေးု နှငစ

် စ်တပ်တ၏
ု က်ရတွွေ့ ပုငေး် နှငရ
် ပါင်ေးစပ်၍

ပါတီ၊ အစေးု နှငစ

် စ်တပ်တု အခုငအ
် ြာက ငသ
် ေးံု ြည် ရပေါ် စီြ ာေးကု ဆံေးု မဖတ်ခ က်ခ ၍
အရကာင်အထည်ရဖေါ် ကကသည်။ သမဖစ်
ု ာ တရုတတ
် ၏မြန်
ု ြာရပေါ်ထာေးရှသည်

အခုငအ
် ြာရပေါ် စီအာေး သံေးု သပ်တွက်ခ က် ပ
ု ါက ထအ
ု ခ က်ကု ထည်သင
ွ ေး် စဉ်ေး စာေး န်

ပ
ု ါသည်။

တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ ြဝါေအရမပာင်ေးအ ဲ

တရုတပ
် ါတီ၏ ၁၉၇၆ ခုနစ
ှ ် ရြာ်စီတန
ု ေး် ကွယ် န
ွ ခ
် န်ထ ကင
ု စ
် ဲထ
ွ ာေးသည်ြဝါေြှာ

နင
ု င
် တ
ံ ကာပစစညေး် ြဲြ ာေးနှင ် အဖနှပ်ခံမပည်သြ ာေးရသွေးစည်ေးကကမဖစ်သည်။ ၁၉၇၇ ြှ

စတင်ရမပာင်ေး ဲသာွ ေးသည်ြှာ ကြဘာမပည်သြ ာေးရသွေးစည်ေးညီညွတက် ကမဖစ်သည်။

တရ ာက် ေးံု စွဲကုငထ

် ာေးသည် တန်ေးစာေးအမြင်အာေး စွန ် တ
ွှ ် က
ု မ် ပီေး

အြ ေးသာေးအက ေးစေးပွါေးကု ရရှ ွေ့ ရှု သည်အမြင်ကု ရမပာင်ေး စ

ဲ ဲက
ွ င
ု သ
် ည်။

ပါတီခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေးအာေး အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေးရနာက်သု ပု က
ု သ
် ည်။

ပါတီခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေးတွင ် ည်ေး က်ဝဲပါတီြ ာေးနှင ် ဆက်ဆရ
ံ ေးရန ာတွင ် ထတ
ု င
ု ေး် မပည်

နင
ု င
် ရ
ံ ေးနယ်ပယ်တွငရ
် ှသည် အရ ေးပါသည် နင
ု င
် ရ
ံ ေးပါတီအာေး ံုေးနှင ်

ဆက်ဆရ
ံ ေးထရထာင်သည်။ နင
ု င
် တ
ံ ကာသု က်ဝဲဝါေ တင်ပမဖန
ု မ် ဖျူေး ာြှ

ကွနမ် ဖျူေးရှပ်စင်တာြ ာေးထရထာင်မပီေး တရုတစ

် ာ၊တရုတစ
် ကာေး၊ တရုတယ
် ဉ်ရက ေးြှုြ ာေး

မဖနမ် ဖျူေးသည်။ က်ဝဲစကာေးြ ာေး၊ နင

ု င
် ရ
ံ ေးစကာေးြ ာေးသပ်ြရမပာရတာ။ ထမပင်
ု

ခ စ်ကကည်ရ ေး၊ ကညီရ ေးအသင်ေးအဖွဲွေ့ြ ာေးကု အစေးု ြဟုတရ

် သာ အဖွဲွေ့အစည်ေးပံစ
ု ံ နင
ှ ်

ဖွဲွေ့စည်ေးမပီေး နင
ု င
် တ
ံ ကာတွင ် အကအညီရပေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးရဆာင် ွ က်မပီေး

သက်ဆင
ု ် ာတုငေး် မပည်၏ ထုအာေးခ ဉ်ေးကပ်သည်။
 သမဖစ်
ု ာ တည်ဆအ
ဲ စေးု အာေး ဆနက
် င်ပန
ု က
် န်ရနသည် က်ဝဲပါတီြ ာေးအ

ကအညီရပေးရနြှုြ ာေးအာေး ပ်တန ် ုက်သမဖင ် အစေးု ြ ာေးနှင ် အဆင်ရမပ ာသည်။

မြန်ြာမပည်တင
ွ ် ည်ေး န်ကန
ု ၊် ြနတရ ေးစသည်မြ ွေ့ ကကီေးြ ာေးတွင ် ကွနမ် ဖျူေးရှပ်စင်တာြ ာေး

ဖွင ် စ
ှ ် ာခဲသည်။ တရုတစ
် ာရပနှငယ
် ဉ်ရက ေးြှုမဖန်မဖျူေးသည်ကု ဦေးစာေးရပေး ပ
ု ်ကင
ု သ
် ည်။

ထမပင်
ု အစု ခ င်ေး ဆက်ဆရ
ံ ေးမဖင ် မြန်ြာအစေးု အာေး အကအညီအခ ွေ့ ( ရဆေးရံု၊ စာသင်

ရက ာင်ေး၊ တံတာေးရဆာက် ပ
ု ် ေ
ှူ ါန်ေးမခင်ေး၊ ယရနကာ တွင ် ကဗ
ု စ်ကာကွယရ
် ဆေးနှင ်

က န်ေးြာရ ေးရထာက်ကမပ ပစစညေး် ြ ာေး ေ

ှူ ါန်ေးမခင်ေး) တုကရ
် ု ကရ
် ပေးအပ်သည်။ တရုတတ
် ုက

အစေးု ြဟုတရ
် သာ အဖွဲွေ့အစည်ေးြ ာေး ( NGO ) ဟု ရခေါ်ဆသ
ု ည် တရုတန
် င
ု င
် ဆ
ံ င်ေး ဲ

နွြ်ေးပါေးြှုရ ျှာခ ရ ေးရဖါင်ရေေးရှငေး် China Foundation for Poverty Allveatiom (CFPA)၊

China Foundation for Peace and Development
တရုတမ် ပည်မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေးနှငဖ
် ံွေ့ွ မဖ ေးရ ေးဆင
ု ် ာ ရထာက်ပံရ ေးအဖွဲွေ့အစည်ေး (CFPD ) စသည်

အဖွဲွေ့အစည်ေးြ ာေးနှင ် မြန်ြာနင

ု င
် ဆ
ံ င
ု ် ာ တရုတ်သရ
ံ ု ံေးတု ပေးရပါင်ေး၍ မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး်

အကအညီရပေးရ ေးအစီအစဉ်ြ ာေးမပ ုပ်သည်။ ထမပင်

ု မြန်ြာမပည်၌ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နထ
ံှ ာေးရသာ

တရုတက
် ြ
ု ပဏကီ ကီေးြ ာေးက ည်ေး ကညီရထာက်ပံရ ေးအစီအစဉ်ြ ာေးကု သီေးမခာေးမဖစ်ရစ

တရုတသ
် ရ
ံ ု ံေးနှငတ
် ွဲ၍မဖစ်ရစမပ ပ
ု ်သည်ကရ
ု တွွေ့ သည်။

ဤသည်ြှာ နှစ်နင
ု င
် ံ အစေးု ခ င်ေး ဆက်ဆရ
ံ ေးရပေါ် အရမခခံ၍ နှစ်နင
ု င
် က
ံ န
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေး

တေးု မြင ် ပ
ု ်ရဆာင်မခင်ေး၊ မြန်ြာမပည်တွငေး် ၌ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးမပ ပ
ု ်မခင်ေးတနှ
ု င ် ယှဉ်တွ၍
ဲ

မြန်ြာ ထုအာေး ခ ဥ်ေးကပ်စည်ေးရံုေးသည် တရုတက

် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏ ပံုစံသစ်မဖစ်သည်။

နင
ု င
် ရ
ံ ေးအ မြန်ြာမပည်တွငေး် ရှ အရ ေးပါသည် နင
ု င
် ရ
ံ ေးပါတီြ ာေး၊ အင်အာေးစုြ ာေးကု

ထရတွွေ့ဆက်ဆသ
ံ ည်။ ဤကာေး ရခတ်သစ်တရုတပ
် ါတီ ခ ဉ်ေးကပ်သည်

နင
ု င
် ရ
ံ ေးပံစ
ု ံသစ်မဖစ်သည်။
တရုတတ
် အရမပာင်
ု ေးအ ဲ ပထြအဆင ်

၁၉၇၇ ြှစတင်သည် တရုတတ

် ု၏အရမပာင်ေးအ အ
ဲ ာေး ပထြအဆငဟ
် ဆ
ု ု ြည်။ ထု

အခ န်ြစ
ှ ၍ တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီ၏ ဆက်ဆရ
ံ ေးသည် ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီခ င်ေး၊

က်ဝဲပါတီခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေးထက် နင
ု င
် တ
ံ ုငေး် ရှ အရ ေးပါရသာ နင
ု င
် ရ
ံ ေးပါတီတင
ု ေး် နှင ်

ဆက်ဆရ
ံ သာြဝါေကု ရမပာင်ေး ဲသာွ ေးသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ တရုတတ
် ု၏

ဤသရမပာင်
ု ေး ဲသာွ ေးသည်ြှာ နင
ု င
် ရ
ံ ေးအယအဆအ ၎င်ေး၊ မပည်ပအရမခအရန

အရမပာင်ေးအ ြ
ဲ ာေးရကကာင၎
် င်ေးမဖစ်သည်။ ၁၉၇၇ ခုနစ
ှ ် တန ရ
် ရှာက်ဖင် အာဏာမပန် ာမပီေး

ရနာက်ပင
ု ေး် တရုတတ
် ုသည် ပစစညေး် ြဲနင
ု င
် တ
ံ ကာဝါေြှသည်

တရုတအ
် ြ ေးသာေးအက ေးစီေးပွါေးကရ
ု ရှ ွေ့ ရှု သည် ြဝါေသု တရမဖေးရမဖေးရမပာင်ေး ဲသည်။

စီေးပွါေးရ ေးအ ဗဟြ

ု ခ
ှ ပ်ကင
ု သ
် ည် စီြံကန်ေးစီေးပွါေးရ ေးစနစ်နင
ှ ် ဘံစ
ု နစ်ရန ာတွင ်

ရ ေးကွကစ
် ီေးပွါေးရ ေးသတစခ
ု င်ေးရမပာင်ေး သ
ဲ ည်။ သရသာ်
ု အဆပ
ု ါြဝါေြ ာေးအာေး

အရကာင်အထည်ရဖေါ်ြည် တရုတ်ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီ၏ ခ ပ်ကင

ု ြ
် က
ှု ု ခ န် ှပ်ထာေးခဲသည်။

သရသာ်
ု တရုတ်ကွနမ် ြျူနစ်ပါတီ တည်ရဆာက်ရ ေးအာေး ယခင်ကကဲသု ပါတီတင
ွ ေး် တက
ု ပ
် ဲန
ွ င
ှ ်

တည်ရဆာက်မခင်ေးြမပ ရတာဘဲ ကွနမ် ဖျူေးရှပ်ဆန် ာသည်။ ပညာတတ်ြ ာေး ၊

ရတာ် ရကာင်ေးြ ာေးမဖင ် တည်ရဆာက်သညပ

် ံစ
ု ံသ ု ရမပာင်ေး ဲ က
ု ်သည်။

တခ န်တည်ေးတွင ် တရုတန
် တ
ီ အဖ
ု ု ၁၉၄၉ ခုနစ
ှ ် တရုတမ် ပည်ြတခု ေးံု အာေး သြ်ေးပက
ု ် တ
ွ ်

ရမြာက်နင
ု ခ
် ဲရသာ် ည်ေး ကြဘာကု သြဂဂတင
ွ ် တင
ု ဝ
် ြ်တရုတမ် ဖျူတသာ
ု

ဆက် က်ရန ာ ရနခဲမပီေး တရုတ် ( နီ )တအဖ

ု ု အနှစ် ၂၀ ရက ာ်ကကာ ၁၉၇၁ ခုနစ
ှ ်တွငြ
် ှ

ကြဘာကု သြဂဂတွင ် ရန ာ သည်။ တရုတတ

် အဖ
ု ု နင
ု င
် တ
ံ ကာတွင ်

တ ာေးဝင်အဆငအ
် တန်ေး ာခဲသည်မဖစ် ာ တရုတတ
် အဖ
ု ု နင
ု င
် တ
ံ ကာတွင ်

ပဝ
ု င်ဆန ် ာခဲသည်။
 သနှ
ု င ် ၁၉၇၇ ခုနစ
ှ ် တန ရ
် ရှာက်ဖင်အာဏာမပန် ာသည်အခ န်ြစ
ှ ၍ တရုတ်တသည်
ု

နင
ု င
် တ
ံ ကာနှငဆ
် က်ဆရ
ံ ေးတွင ် ည်ေး အမပန်အ န
ှ က
် န
ု သ
် ယ
ွ ြ
် ှု ၊ အမပန်စီေးပွါေးမဖစ်ထန
ွ ေး် ြှုရပေါ်

အရမခမပ ခဲသည်။ တဖက်က ည်ေး တရုတမ် ပည်၏ မံု ခံ ရ ေးရှု ရေါငြ

် ှ ည်ေး အမြဲတတရစ

ထညသ
် င
ွ ေး် တွကခ
် က်ြက
ှု ု မပ ပ
ု ်ခဲသည်။ ၁၉၇၇ ခုနစ
ှ ်အရမပာင်ေးအ စ
ဲ တင်ခါစက

တရုတန
် င
ှ က
် န
ု သ
် ယ
ွ ်ြအ
ှု ာေး၎င်ေး၊ တရုတက
် ြြနင
ု င
် ြ
ံ ှ က်ဝဲသပုနြ
် ာေးအာေး

ရထာက်ခံ ပ်တနမ် ခင်ေးအာေး၎င်ေး နင

ု င
် တ
ံ ကာ အထေးသမဖင ် အရရှ ွေ့ရတာင်အာရှနင
ု င
် ြ
ံ ာေးက

ကက ဆခ
ု ဲကကသည်။ ကွနမ် ြျူနစ်တ၏အနတ
ု ယ်ကု အမြဲြမပတ်ရစာငက် ကညရ
် နရသာ

အရြ ကန်နင
ှ သ
် ၏ြဟာြတ်ြ ာေးအတွက် ည်ေး စတ်သက်သာ ရစခဲသည်။ထမပင်
ု

ထအ
ု ခ န်ကာ သည် တရုတသ
် ည် နင
ု င
် ရ
ံ ေး၊ စီေးပွါေးရ ေး၊ စစ်ရ ေးအ ရေသတွငေး် ၌၎င်ေး၊

နင
ု င
် တ
ံ ကာ၌၎င်ေး မခြ်ေးရမခာက်နင
ု သ
် ညအ
် ဆငြ
် ရှရသေးရပ။ တရုတမ် ပည်တင
ွ ေး် ၌ ဆန်၊

ရ ာင်စာ၊ ခ ည်ထည် အစရှသည်တအာေး

ု ကပွနစ
် နစ်နင
ှ ် မဖနမ် ဖျူေးရန သည်

ရခတ်ကာ မဖစ်သည်။ စက်ဘေးီ ၊ ဓါတ်ဗေးစသည်ပစစညေး် ြ ာေးသည်ပင် ြဲရဖါက်၍

မဖနမ် ဖျူေးရန သညအ

် ရမခအရနမဖစ်သည်။ ကယ
ု ပ
် င
ု ် ကာေးစီေးနင
ု သ
် ြရှ။ ဖွံွေ့ မဖ ေးဆဲနင
ု င
် ဟ
ံ ု

ကင်ေးြွနေး် တပ်ထာေးသည် ဆင်ေး ဲသညန

် င
ု င
် တ
ံ နင
ု င
် အ
ံ ဆငတ
် င
ွ သ
် ာ ရှရနရသေးသည်။

သရသာ်
ု တရုတတ
် ုတံခါေးဖွငမ် ခင်ေးသည် နင
ု င
် တ
ံ ကာအတွက် က ယ်မပနရ
် သာ

ရ ေးကွကက် ကီေး တခု ခဲမခင်ေးမဖစ်သည်။ တရုတတ

် ုအတွက် ည်ေး ဖွံွေ့ မဖ ေးတေးု တက် န်

ြ်ေးစမဖစ်ခဲသည်။

ထအ
ု ရမပာင်ေးအ ဲ အရစာပင
ု ေး် တွင ် တရုတ်တသည်
ု သတစီ
ု ေးပွါေးမဖစ် န် အ င်ဆေးံု ဦေး

တည်သည်။ စီေးပွါေးရ ေးအက ေးအမြတ်ြ ာေး ရှ န် ဦေးတည်သည်။ မြန်ြာမပည်နင

ှ ်

ဆက်ဆရ
ံ ေးတွင ် မပည်တင
ွ ေး် နင
ု င
် ရ
ံ ေးပဋပကခြ ာေးနှင ် ပတ်သက်၍ ရတွွေ့ဆရ
ံု ဆွေးမပီေး

မငြ်ေးခ ြ်ေးစွာ အရမဖရှာရ ေးကု ဦေးတည်သည်။ မြန်ြာမပည်မပည်တင

ွ ေး် ရ ေးတည်မငြ်ြသ
ှ ာ
စီေးပွါေးရ ေး ပ
ု ်၍ ရကာင်ေးြည်ြဟုတပ
် ါရ ာ။ သရသာ်
ု တကယ်တြ်ေးတွငေး် မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး်

ပဋပကခြ ာေးရတွွေ့ဆံုရဆွေးရနွေးအရမဖရှာရ ေးကု ဦေးတည်သည်ဆရ

ု သာ် ည်ေး တရုတတ
် ု

တကယ်တြ်ေး ု ာေးသည်ြာှ မြန်ြာမပည်တည်မငြ်ရ ေးြှုရှရ ေးမဖစ်သည်။ ထရကကာင

ု ် ည်ေး

၁၉၉၀ ရ ွ ေးရကာက်ပဲအ
ွ မပီေး အနင
ု ် NLD ပါတီအာေး တရုတတ
် ု

ဦေးစွာသွာေးရ ာက်ရတွွေ့ဆခ
ံု ဲရသာ် ည်ေး နဝတက တ
ွှ ရ
် တာ်ရခေါ်ြရပေးဘဲ

ဆက် က်အုပ်ခ ပ် ာတွင ် တုငေး် မပည်အြ ာေးစုကု တည်မငြ်ရအာင် ထြ်ေးထာေးနင

ု သ
် ည်

အရမခအရနရပေါ်တွင ် နဝတ အစေးု နှင ် ဆက်ဆရ

ံ ေးထရထာင်သည်။

တရုတအ
် ြ ေးသာေးအက ေးစီေးပွါေးကု ရရှ ွေ့ ရှု ၍ နှစ်နင
ု င
် စ
ံ ေးပွီ ါေးရ ေးကု ရဇာက်ခ ပ
ု ်သည်။

တရုတန
် င
ု င
် ြ
ံ ှ အရမခခံစက်ြထ
ှု တ
ု က
် န
ု ၊် သံေးု ကုန ် ပစစညေး် ြ ာေး မြန်ြာမပည်သု ပရဆာင်
ု မပီေး

မြန်ြာမပည်ြှ သစ်၊ ရက ာက်စြ်ေးစသည် သယံဇာတြ ာေးနှင ် ယ်ယာထွကသ

် ေးီ နှြ
ံ ာေး

တရုတမ် ပည်သု မပန် ည်တင်သင

ွ ေး် သည်။ ဤသမဖင
ု ် တရုတမ် ြန်ြာ ကုနသ
် ယ
ွ ်ရ ေးသည် နဝတ

ရခတ်ြစ
ှ ၍ အရှန်အဟုနမ် ြငတ
် င် ာခဲသည်။

သရသာ်
ု တရုတတ
် သည်
ု မြန်ြာမပည်တည်မငြ်ြှ ၎င်ေးတု စီေးပွါေးရကာင်ေးစွာအက ေးမဖစ်

ထွနေး် ြည်မဖစ် ာ ၁၉၈၈ ရနာက်ပင

ု ေး် အရနာက်တုငေး် ၏ပတ်ဆြှု
ု ေဏ်ခတ်ြြ
ှု ာေးနှငပ
် တ်

သက်၍ ကု သြဂဂတင
ွ ် မြန်ြာမပည်အာေးကာကွယရ
် ပေးြှုစတင်သည်။ ကု သြဂဂတင
ွ ်

ဗီတအ
ု ာဏာပုငရ
် သာ တရုတ်သည် နဝတ အတွကတ
် အာေးမဖစ်ခဲသည်။ သရသာ်
ု ေီြက
ု ရ စီ

ု ာေးရသာ မြန်ြာေီြက
ု က်တစ်အင်အာေးစုြ ာေးအဖု တရုတ်သည်

ြနှစ်မြ ွေ့စ ာမဖစ်ခဲသည်။ အရနာက်နင

ု င
် ြ
ံ ာေးက ပစ်တင်ရှုံ ွေ့ခ ြှုြ ာေးမပ ပ
ု ်၍

စီေးပွါေးရ ေးပတ်ဆြှု
ု ြ ာေး၊ နင
ု င
် ရ
ံ ေးအ အရ ေးယြှုြ ာေးမပ ပ
ု ်ရနခ န်တင
ွ ် တရုတတ
် က
ု

သတအက
ု ေးစီေးပွါေးကရ
ု ရှ ွေ့ ရှု မပီေး နဝတအစေးု ကု ကာကွယရ
် န၍ မြန်ြာ ထုတွင ်

တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထု စတင်ရပေါ်ရပါက်ခဲသည်။ တရုတသ
် ည် မြန်ြာ ထု၏

ြတ်ရဆွရကာင်ေးြဟုတဟ
် ု ယဆ ာခဲသည်။ တ
ွ ် ပ်ရ ေး မပီေးရနာက်
တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထုသည် မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ၌ ေုတသအကကြ် မပန် ည်

အစမပ ာခဲရတာသည်။

တရုတတ
် ု၏အရမပာင်ေးအ ဲ ေုတယအဆင ်

အရစာပုငေး် ကာ က တရုတတ
် ုသည် ဆင်ေး ဲသည်။ ၁၉၉၆ ခုနစ
ှ ်ဝန်ေးက င်ထ

ဂ ပန်ကာေးအရဟာင်ေးြ ာေးကပ
ု င် မြန်ြာမပည်ကမု ဖတ်၍ တင်သင
ွ ေး် ခဲ သည်။ သရသာ်
ု ၂၀၀၀ ခု

နှစ်ြစ
ှ ၍ တရုတတ
် သည်
ု င် င်မြန်မြန်ဖံွေ့ွ မဖ ေးတေးု တက် ာခဲသည်။ ၁၉၈၀

ခနြ
် စ
ှ တင်ခဲရသာ တံခါေးဖွငဝ
် ါေ၊ ရ ေးကွကစ
် ီေးပွါေးရ ေး၊ နင
ု င
် မံ ခာေး င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ တ
ှု ၏
ု

အက ေး ေ်ြ ာေးကု ခံစာေး ာ မပီမဖစ်သည်။ ာရှငန

် င
ှ သ
် တ်ြတ
ှ မ် ပီေး ကခာ၊ ရ ာင်စာ၊

ခ ည်ထည်တု သတ်ြှတခ
် ွဲရဝရ ာင်ေးခ ရသာ အရမခအရနြှနင်
ှု ေးယှဥ် င်

ြ ာေးစွာရမပာင်ေး ခ
ဲ ဲမပီမဖစ်သည်။ အထည်အ ပ်ြ ာေး၊ စက်ြထ
ှု က
ွ က
် န
ု ြ
် ာေး

မပည်ပသမပန်
ု ည်တင်ပန
ု င
ု ြ
် ည်မဖစ်သည်။ ပ
ု ်အာေးခသက်သာရသာ တရုတမ် ပည်၌

အရနာက်တုငေး် ြှ စက်ရု ံအ ပ
ု ်ရု ံရမြာက်ြ ာေးစွာ ာရ ာက်ဖွင ် စ
ှ ် ာ တရုတ်တု

အ ပ
ု ်အကုငရ
် ပါြ ာေး ာသကဲသု နည်ေးပညာသစ်ြ ာေးအာေး အ င်အမြန်

ထရတွွေ့ ခွင ် ခဲသည်။ ဤအရမခအရနသု ရ ာက်ရအာင် ည်ေး မပည်ပ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ြ
ှု ာေး

ကာကွယရ
် ပေးသည် ရ
ံု ာက်သည် ဥပရေြ ာေးမပဌာန်ေးရပေးခဲသည်။

ဘဏ်ရငွရကကေးစနစ်ကု အရမပာင်ေးအ ြ
ဲ ာေးမပ ပ
ု ်ခဲသည်။ မပည်ပသု ပညာရတာ်သင်

အရမြာက်အြ ာေးရစ တ
ွှ ခ
် ဲသည်။ ထရ
ု စ ွှတရ
် သာ ပညာရတာ်သင်ြ ာေး

အရစာပုငေး် ကာ ြ ာေးတွင ် တရုတမ် ပည်သု မပန်ြ ာကကဘဲ မပည်ပတွငသ

် ာ

ရနထင
ု ် ပ
ု ်ကုငြ
် ြ
ှု ာေးရှရသာ် ည်ေး တခ န်တင
ွ ် ပညာအရတွွေ့အကကံ အမပင်

အ င်ေးအနှေးီ ြ ာေးသယ်ရဆာင်၍ မပန် ာကက ြ်ြည်ဆသ

ု ည် ရ ရှညအ
် မြင်ထာေးခါ
နှစ်စဉ်ဆက်၍ ဆက်ရစ တ
ွှ ်သည်။ သတုရြျှာ် ငသ
် ညအ
် တုငေး်

ရ ရှညအ
် က ေးခံစာေး သည်။

၂၀၀၅/၂၀၁၀ ကာ ြှစ၍ တရုတမ် ပည်အရနနှင ် ည်ေး ခ ြ်ေးသာကကယ်ဝြှု

အစမပ ာခဲသည်။ တရုတတ

် သည်
ု ခ ြ်ေးသာကကယ်ဝ ာသည်နင
ှ အ
် ြျှ

အ င်ေးအနှေးီ ရှ ာသည်နင
ှ အ
် ြျှ ကြဘာ ေးံု ဆင
ု ် ာစီေးပွါေးခ ဲွေ့ထင
ွ ် န် ကက ေးစာေး ာရတာသည်။

တရုတအ
် ြ ေးသာေးအက ေးစီေးပွါေးအရမခခံရပေါ်ြှ ကြဘာ ေးံု ဆင
ု ် ာ ရသနဂဂဗ ျူဟာြ ာေး

ခ ြှတ် ာခဲသည်။ ကြဘာ ေးံု ဆုင ် ာ ရသနဂဂဗ ျူဟာြ ာေးနှငအ

် တ မြန်ြာမပည်နင
ှ ်

ပတ်သက်သည် သ၏ ရသနဂဂဗ ျူဟာအမြင်အာေး အရကာင်အထည်ရဖေါ် န်

မပင်ဆင် ာခဲသည်ကု ၂၀၁၀ ဝန်ေးက င်တင

ွ ် စတင်ရတွွေ့ သည်။ ကြဘာ ေးံု ဆင
ု ် ာ

ကုနသ
် ယ
ွ ရ
် ေး ြ်ေးရကကာင်ေးြ ာေး ရ ေးဆွဲ ာခဲသည်။ ပထြအရမပာင်ေးအ က
ဲ ာ က

နင
ု င
် တ
ံ ကာနှငက
် န
ု သ
် ယ
ွ ြ
် န
ှု င
ှ ် မပည်ပအ င်ေးအနှေးီ ြ ာေး ဖတ်ရခေါ်၍

မပည်တင
ွ ေး် ဖွံွေ့ မဖ ေးတေးု တက်ရ ေးကု ဦေးစာေးရပေးခဲရသာ တရုတတ
် သည်
ု နင
ု င
် ရ
ံ ေး ပ်မခာေးတွင ်

င်ေးနှေးီ မြ ပ်နရ
ံှ ေးနှင ် ကြဘာ ေးံု ဆုင ် ာ ရ ေးကွကခ
် ဲွေ့ထင
ွ ရ
် ေးကု ရမပာင်ေး ဲ ာသည်။ အြ ာေးက

အာရံုစက
ု ် သည် ပုေး ြ်ေးခါေးပတ်စီြံကန်ေးကု ရဖေါ်ထတ
ု ် ာသည်။ ထစ
ု ီြံကန်ေးတွင ်

ပါဝင် န် နင
ု င
် ြ
ံ ာေးကု စည်ေးရံုေးသြ်ေးသွငေး် ာခဲသည်။ ကုနသ
် ယ
ွ ြ
် အ
ှု မပင် နင
ု င
် ံ ပ်မခာေး၌

င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးမပ ပ
ု ် ာခဲသည်။ တံခါေးဖွငမ် ပီေး အနှစ် ၄၀ အကကာတွင ် တရုတတ
် ု သည်

ခ ြ်ေးသာကကယ်ဝြှုအမပင် နယ်ပယ်စ၌
ံု နည်ေးပညာ ည်ေးမြငတ
် က် ာသည်။ သနှ
ု င်

တရုတတ
် ုသည် ရမခ ြ
ှ ်ေးပ၍
ု ကဲ ာရတာသည်။

တခ န်တည်ေးတွင ် ရတာင်တရုတ်ပင် ယ်တင

ွ ေး် ပုငဆ
် င
ု ြ
် က
ှု ု တေးု ခ ဲွေ့ရကကညာသည်။

ပ
ု ်ကျွနေး် တုြ ာေးဖန်တေးီ ၍ စစ်အရမခစက
ု စ
် ခန်ေးြ ာေးခ ထာေး ာသည်။ပစီေးဖတ်သြုေ ဒ ာနှင ်

ရတာင်တရုတပ
် င် ယ်တက
ု ုသာြက အနဒယသြုေ ဒ ာထွကရ
် ပါက်ကပ
ု ါ

နင
ု င
် ရ
ံ ေး၊စစ်ရ ေး၊စီေးပွါေးရ ေးအ စဥ်ေးစာေး ာခဲသည်။ ရစာစီေးစွာကပင် အနုမြျူ က်နက်
ပင
ု ဆ
် င
ု ရ
် သာ တရုတတ
် သည်
ု ရ ယဉ်တင်သရဘဂာ ရဆာက် ပ
ု ် ာနင
ု မ် ပီမဖစ် ာ

တကြဘာ ေးံု ရှ သြုေ ဒ ာြ ာေးအာေး မဖနက

် က် န် အနာဂါတ်စီြံကန်ေးြ ာေး

ရ ေးဆွဲ ာမပီမဖစ်သည်။ ထမပင်

ု တရုတ်မပည်သည် က်ရှကာ တွင ် တုငေး် မပည် GDPအ

ကြဘာတွင ် ေုတယရန ာသု ရ ာက် ာရသာ် ည်ေး ဦေးရ သန်ေး ၁၄၀၀

ခနရ
် ှရသာတရုတမ် ပည်တင
ွ ် တဦေးခ င်ေးဝင်ရငွကရတာ တမပည် ေးံု ပ ြ်ေးြျှအ

ရနအထာေး ဆု င်နြ် က ရနဆဲမဖစ်သည်။ အရမပာင်ေးအ အ

ဲ စပင
ု ေး် တွင ် တနရ
် ရှာက်ဖင်က

အခ ွေ့အာေး အ င်ရပေး၍ ခ ြ်ေးသာခုငေး် က

ု ပ
် ါဆုသညအ
် တုငေး် တရုတမ် ပည်တွင ်

ဘီ ံနာြ ာေးရပေါ် ာသည်။ တဖက်တွင ် ည်ေး တရုတမ် ပည်တင

ွ ေး် ၌ ဆင်ေး ဲခ ြ်ေးသာကွာမခာေးြှု

ကကီေးြာေး ာသညမ် ပသနာကု ကကံ ရန သည်။ ၂၀၂၀ ြှစ၍ ထမု ပသနာကု ရမဖရှငေး် န် တရုတတ
် ု

မပင်ဆင်ရန သည်။ ထဆ
ု င်ေး ဲခ ြ်ေးသာကွာမခာေးသည် မပသနာအာေး နင
ု င
် ရ
ံ ေးအ ၊

ြှုရ ေးအ ရမဖရှငေး် န် ကက ေးပြ်ေးရနသညတ

် ခ န်တည်ေးတွင ် စီေးပွါေးရ ေးအ ရမဖရှငေး် န် ည်ေး

စဉ်ေးစာေး ာသည်။ တရုတတ

် ကကံ
ု ရန သညမ် ပသနာတခုြာှ တရုတမ် ပည်အရရှ ွေ့ဖက်

ပင် ယ်ကြ်ေးရု ေးတန်ေးရေသရှ မပည်နယ်ြ ာေး၏ တဦေးခ င်ေးဝင်ရငွနင

ှ ် တရုတမ် ပည်

အရနာက်ပုငေး် နှငရ
် တာင်ပင
ု ေး် ကုနေး် တွငေး် ပတ်မပည်နယ်ြ ာေး၏ တဦေးခ င်ေးဝင်ရငွ

သံေးု ဆခနက
် ာွ မခာေးရနမခင်ေးမဖစ်သည်။ အရရှ ွေ့ဖက်ပင် ယ်ကြ်ေးရု ေးတန်ေးရှ မပည်နယ်ြ ာေးက

ပစဖတ်သြုေ ဒ ာကု မဖတ်သန်ေးသည် နင

ု င
် ံ ပ်မခာေး ကုနသ
် ယ
ွ ြ
် ြ
ှု ာေးနှင ် ကကယ်ဝသရ ာက်

အရနာက်ဖက်နင
ှ ရ
် တာင်ဖက်ရှ ကုနေး် တွငေး် ပတ်မပည်နယ်ြ ာေးက ဆင်ေး ဲရနသည်။ သမဖစ်
ု ာ

နင
ု င
် ံ ပ်မခာေး၌ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေး ကကီေးြာေးစွာမပ ပ
ု ်ရနရသာ တရုတတ
် ုသည် ဆင်ေး ဲ၍

ဝင်ရငွနြ်ပါေးရနရသာ တရုတ် ထုအတွက် ကကီေးြာေးသည် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ြ
ှု ာေး မပ ပ
ု ် န်

စဉ်ေးစာေးစီစဉ် ာသည်။

ဤမပသနာကု ရမဖရှငေး် နင
ု ် န်အတွက် ကုနေး် တွငေး် ပတ်မပည်နယ်ြ ာေးအတွက်

အနဒယသြုေ ဒ ာသု ပင် ယ် ြ်ေးဖွင ် န် ည် ွ ယ် ာသည်။ နင

ု င
် ရ
ံ ေး၊စစ်ရ ေး၊စီေးပွါေးရ ေးအ
မြန်ြာမပည်အာေးမဖတ်၍ အနဒယသြုေ ဒ ာသု ြ်ေးရဖါက်ရ ေးသည် တရုတတ
် အတွ
ု က်

ရသနဂဂဗ ျူဟာစဉ်ေးစာေးြှုမဖစ် ာသည်။ ဦေးစွာအာေးမဖင ် တရုတမ် ပည်ရတာင်ပင

ု ေး် နှင ်

အရနာက်ပုငေး် မပည်နယ်ြ ာေးအတွက် ရ ာင်စာရထာက်ပံ န် မြန်ြာမပည်ကု မဖတ်၍

သဘာဝဓါတ်ရငွွေ့ နှငရ
် နံပက
ု ် င
ု ေး် သွယ်တန်ေးသည်။ ေုတယအဆင၌
် မြန်ြာမပည်ကု မဖတ်၍

ကုနသ
် ယ
ွ ရ
် ေး ြ်ေးရကကာင်ေးရဖါက် ုပ် န် မပင်ဆင် ာသည်။ စီေးပွါေးရ ေးအ

ဘီ ံရပါင်ေးြ ာေးစွာ ကုနက

် ြည် စီေးပွါေးရ ေးစီြံကန်ေးြ ာေး ထာေး ာသည်။ သမဖစ်
ု ာ

တရုတမ် ပည်၏ ပထြအရမပာင်ေးအ က

ဲ ာ က မြန်ြာနင
ု င
် န
ံ င
ှ ပ
် တ်သက် င်

နှစ်နင
ု င
် က
ံ န
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေး ပ
ု ် ငန်ေး အဓကထာေးခဲရသာ တရုတတ
် ုသည် ၂၀၁၀ ခနြ
် စ
ှ ၍

အနဒယသြုေ ဒ ာထွကရ
် ပါက်ကု ရြျှာ် ည်သည် စီေးပွါေးကုနသ
် ယ
ွ ြ
် ှု ြ်ေးရကကာင်ေးကု

တည်ရဆာက် န် မြန်ြာမပည်၌ ဘီ ီ ံနင

ှ ခ
် ီ၍ တန်ရကကေးရှသည်

စီေးပွါေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေး င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ က
ှု ု ဦေးစာေးရပေး ာသည်။

တရုတတ
် ုသည် ပစဖတ်သြုေ ဒ ာရ ာ အနဒယသြုေ ဒ ာပါ

ကုနသ
် ယ
ွ ် ြ်ေးရကကာင်ေးဖွငန
် င
ု ် န် သြုေ ဒ ာနှစ်စင်ေးရပေါ် စီအာေး က င်သံေးု ာသည်။

ထသ
ု ြုေ ဒ ာြ ာေးအတွငေး် ရှ တရုတ်အက ေးစီေးပွါေးြ ာေးကု ကာကွယ် န် စစ်အင်အာေးကု ည်ေး

တေးု ခ ဲွေ့တည်ရဆာက် ာခဲသည်။ ၂၀၄၉ ခုနစ

ှ ်တင
ွ ် တရုတမ် ပည်အာေး

ရခတ်ြီဖ
ှ ံွေ့ွ မဖ ေးတေးု တက်ရသာ ဆရ
ု ှယ် စ်နင
ု င
် ကံ ကီေးအမဖစ်တည်ရဆာက် န် ည် ွ ယသ
် ည်ဟု

တရုတတ
် ု ရသနဂဂဗ ျူဟာရြျှာ် ငခ
် က်ထာေးသည်ဟု အတအ င်ေးရကကညာသည်။

က ယ်မပန ် ာသည် တရုတတ

် ၏
ု အက ေးစီေးပွါေးကု ကာကွယ် န်၊

ကြဘာသြုေ ဒ ာြ ာေးအာေး ေးံု တွင ် မဖနက

် က် န် ရ တပ်အာေးတေးု ခ ဲွေ့ ာသည်။ ယခုအခ န်တင
ွ ်

ရ ယဉ်တင်သရဘဂာ ၃ စေးတည်ရဆာက်မပီေးစီေး မု ဖစ်ရသာ တရုတတ

် ုသည် ရနာင် အနှစ် ၃၀

အတွငေး် အနည်ေးဆံေးု ရ ယဉ်တင်သရဘဂာ ၁၀ စီေးခန ် တည် ရဆာက် န် ာထာေးပံု သည်။

တရုတတ
် ုသည် အရှန်အဟုနမ် ဖင ် ကြဘာနံပါတ်တစ်ရန ာအာေး ယ န်

ကကံ ွ ယ် ာခဲမပီမဖစ်သည်။ သနှ

ု င ် ကြဘာ နံပါတ်တစ်ရန ာတွင ် အခ န်ကကာမြငစ
် ာွ ရှရနသည်

အရြ ကန်တ၏
ု သတထာေးရစာငက် ကညြ
် န
ှု င
ှ တ
် န
ု မ် ပန်ြက
ှု ု စတင်ကကံ ရတာသည်။

ကြဘာ ေးံု ဆုင ် ာ မပ င်ဆင

ု ြ
် အ
ှု သစ်ကု ရတွွေ့ မြင် သည်။ မြန်ြာမပည်သည်

ထမု ပ င်ဆင
ု က် ကာေးထဲတင
ွ ် ရ ာက်ရနရပရတာသည်။

အရြ ကန်

မြန်ြာတရုတ်ဆက်ဆရ
ံ ေးတွင ် ြမဖစ်ြရန ထညသ
် င
ွ ေး် စဉ်ေးစာေး ြညန
် င
ု င
် တ
ံ ခုြာှ

အရြ ်ကန်နင
ု င
် မံ ဖစ်သည်။ အရြ ကန်တသည်
ု ေုတယကြဘာစစ်အမပီေးတွင ် ကြဘာကကီေး၌ တွင ်

က ယ် ာရသာ နင
ု င
် ကံ ကီေးမဖစ်သည်။ ေုတယကြဘာစစ်ြတင
ု ခ
် င်က ကြဘာကကီေးအာေး

ခွဲရဝပင
ု ေး် မခာေးအုပ်ခ ပ်ခဲကကသည် အဂဂ ပ်၊ဥရ ာပနင
ု င
် ြ
ံ ာေးနှင ် ဂ ပန်တသည်
ု

ေုတယကြဘာစစ်ေဏ်ရကကာင ် မပာပံဘ
ု ဝရ ာက်ခဲမပီေးမဖစ် ာ ကုနေး် ရုနေး် ထဖု

ကက ေးစာေး အံုေးြည်မဖစ်သည်။ ရနြဝင်အင်ပါယာဟု ရကကေးရကကာ်ခဲသည် ကြဘာပတ်၍

စွာ ပ
ု ်ခဲသည် အဂဂ ပ်တရနဝင်
ု ခ န်သည် အရြ ကန်တအတွ
ု က်

ရနထွကခ
် န်မဖစ်ခသည်
ဲ ။ ေုတယကြဘာစစ်ကာ က စစ်ရဘေးြသငခ
် ဲသည် နင
ု င
် မံ ဖစ်ခဲ ာ

ကြဘာအ ပ် ပ်ြှ စီေးပွါေးရ ေး ပ

ု ်ငန်ေးရှငြ
် ာေး၊ အ င်ေးအနှေးီ ြ ာေး၊ ပညာရှငြ
် ာေးစွာတု

စစ်ရဘေးခု ှုံ ာရေသမဖစ်ခဲသညအ

် မပင် စစ်နင
ု သ
် ည် နင
ု င
် မံ ဖစ်ခဲသည်

အရြ ကန်တကြဘ
ု ာကကီေးတွင ် နံပါတ်တစ်ရန ာကု ခဲသည်။ စေးပွီ ါေးရ ေးအင်အာေး၊

နည်ေးပညာအင်အာေး၊ဘဏဏာရ ေးအင်အာေး၊ စစ်အင်အာေးဖက်စံုတင

ွ ် အမခာေးနင
ု င
် ြ
ံ ာေးနှင ်
ြ ာေးစွာကွာမခာေးရသာ အရြ ကန်တု ကြဘာကကီေးတွင ် စွာ ပ
ု ် နင
ု ခ
် ဲသည်။ သ၏ြဟာြတ်

အရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးသည် သ၏စစ်ရ ေးအရစာငအ
် ရရှာက်ကု ယကက သညအ
် မပင်

စီေးပွါေးရ ေးမပန် ည်ထရထာင် န် အရြ ကန်၏အကအညီကု ယသည်မဖစ် ာ အရြ ကန်

သည် အရနာက်ကြဘာရခါင်ေးရဆာင်ရန ာကု အ ု ု ရှ ာသည်။ ထမပင်

ု

သ၏သာ န
ွ သ
် ည်အင်အာေးမဖင ် ကြဘာကကီေးအာေးကကီေးကကပ်ကပ
ွ ်ကမဲ ပီေး သစတ်တုငေး် က

ပံရ
ု ဖေါ်သည် အရ ေးပါရသာရန ာ ယခဲသည်ဟဆ
ု ု ြည်။ ြည်သဆ
ု ရ
ု စ

ကြဘာ ေးံု ဆုင ် ာအခင်ေးအက င်ေးတွင ် အရြ ကန်သည် အရ ေးပါရသာ အခန်ေးကပါဝင်သည်။

ေုတယကြဘာစစ်အမပီေး အရြ ကန်မပည်တင

ွ ေး် ရ ေးအရမခသည် တည်မငြ် ှသည်ရတာ

ြဟုတ။် ၁၉၅၅ ြှ ၁၉၇၅ ကကာေး မပင်ေးထန်ရသာနင

ု င
် ရ
ံ ေး ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေးရှခဲသည်။

ယရနကာ တွင ် ေီြက

ု ရ စီရ ေး၊ အခွငအ
် ရ ေးနှငပ
် တ်သက်၍ ရရှ ွေ့တန်ေးရ ာက်ရသာ

စံမပအမဖစ် သရဘာထာေးကကရသာ အရြ ကန်သည် ြရဝေး ရ

ှ သာ ထက
ု ာ က အသာေးအ

ရ ာင်ခွဲမခာေးရသာ၊ မဖျူ ြဲခွဲမခာေးရသာ နင

ု င
် တ
ံ နင
ု င
် မံ ဖစ်ခဲသည်။ ရကသံေးု ေးံု ကဲသု

မဖျူအစွနေး် ရ ာက်အဖွဲွေ့ြ ာေး၏ ပ

ှု ်ရှာေးြှုြ ာေးရှသည်။ စာေးရသာက်ဆင
ု ၊်

ခ ီေးသည်တင်ဘတ်စ်ကာေးစသည် အြ ာေးနှငသ
် က်ဆင
ု ရ
် သာရန ာြ ာေးတွင ် မဖျူ ြဲခွဲမခာေးြှု

မပင်ေးထန်သည်။ မဖျူတရယာက်အာေးဘတ်စကာေးရပေါ်တင
ွ ် ထင
ု ခ
် ံုရန ာ ဖယ်ြရပေးသည်

ြဲြ ာေး ဖြ်ေးဆီေးခံ သည်။ တ ာေးစွဲခံ သည်။ စာေးရသာက်ဆင

ု အ
် ခ ွေ့တွင ်

ြဲနင
ှ ရ
် ခွေးြဝင် ဟသည် စာတြ်ေးခ တ်ခါ ခွဲမခာေးရစာ်ကာေးြှုြ ာေးရှသည်။ ထရကကာင
ု ်

အသာေးရ ာင်ခွဲမခာေးြှုဆနက
် င်ရ ေး ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေးမပင်ေးထန်သည်။ ထု ပ
ှု ်ရှာေးြှုကု

ရခါင်ေးရဆာင်သည် ြဲရခါင်ေးရဆာင် ရေါက်တာြာတင် သာကင်ေးဂ ျူနီယာအာေး

မဖျူအစွနေး် ရ ာက်ြ ာေးက ပ

ု ်ကကံသတ်မဖတ်သည်။ ထမပင်
ု အရြ ကန်စစ်သာေး ၅၀၀၀၀

ရက ာ် ရသဆံေးု ခဲ သည် ၁၉၅၅ ြှ ၁၉၇၅ ထ အနှစ် ၂၀ ကကာ ဗီယက်နြ်စစ်ပဲအ

ွ ာေး ည်ေး

အရြ ကန် ထု အထေးသမဖင ် အရြ ကန် ငယ်ြ ာေးက မပင်ေးမပင်ေးထန်ထန်

ဆနက
် င်ကကသည်။ သမဖစ်
ု ာ ထက
ု ာ အတွငေး် အရြ ကန်နင
ု င
် တ
ံ င
ွ ေး် ၌ အသာေးရ ာင်

ြခွဲမခာေးရ ေး ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေး၊ ဗီယက်နြ်စစ်ဆနက
် င်ရ ေး ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေး မပင်ေးထန်ရနခဲသည်။

သမဖစ်
ု ာ ၁၉၇၅ ခုနစ
ှ ်ဗီယက်နြ်စစ်ပဲြ
ွ ှ ရှု ံေးနြ်၍ဆုတခ
် ွါ ာ သညအ
် ခ န်တင
ွ ်

မပည်တင
ွ ေး် ဆနက
် င်ြြ
ှု ာေးရကကာင၎
် င်ေး အင်ေခ
ု င်ေးနာေး သံေးု နင
ု င
် ံ တ
ွ ်ရမြာက် ာသည်

ဂယက်ရကကာင၎
် င်ေး အရြ ကန်၏ နင
ု င
် ရ
ံ ေးဩဇာက ဆင်ေးခဲသည်။ ကြဘာအရ ေးအခင်ေး

ရန ာတကာတွငပ
် ါဝင်ရသာ အရြ ကန်အာေး ငပွကကီေးဟ၍ပင် ရခေါ်ရဝေါ် ခဲကကသည်။

ြည်သပင်
ု မဖစ်ရစ ေြ
ု ီနသ
ု အ
ီ ု ီအ အရရှ ွေ့ရတာင်အာရှနင
ု င
် ြ
ံ ာေး တနင
ု င
် မံ ပီေးတနင
ု င
် ံ

ကွနမ် ြျူနစ်နင
ု င
် မံ ဖစ် ာြည် အရ ေးကရ
ု တာ အရြ ကန်တု စ် ျူရှု ြထာေးခဲရပ။

မြန်ြာနင
ု င
် အ
ံ ပါ အရရှ ွေ့ရတာင်အာရှနင
ု င
် အ
ံ စေးု ြ ာေး၏ ကွနမ် ြျူနစ်ဆနက
် င်ရ ေးစစ်ပဲြ
ွ ာေးအာေး

ရခါင်ေးစဉ်အြ ေးြ ေးရအာက်တင

ွ ် ကညီခဲသည်။ ထစ
ု ဉ်ကာ က အရြ ကန်၏

ရထာက် ြ
ှ ်ေးရ ေးအဖွဲွေ့အစည်ေးမဖစ်သည် CIA ဟု သြ ာေးသည်

ဗဟရ
ု ထာက် ြ
ှ ်ေးရ ေးရအဂ င်စီသည် က်ရစာင်ေးထက်သည်။

တဖက်က ည်ေး အရြ ကန်သည် ေုတယကြဘာစစ်အမပီေး မပည်တင

ွ ေး် ၌ရ ာ မပည်ပြှာပါ

ကွနမ် ြျူနစ်ဆနက
် င်ရ ေးအာေး ရဇာက်ခ ပ
ု ် ကင
ု ခ
် ဲသည်။ အရြ ကန်မပည်တင
ွ ေး် ရှ

ကွနမ် ြျူနစ်ြ ာေးအာေး ရခါင်ေးြရထာင်နင

ု ရ
် အာင်ဖထာေးနင
ု ခ
် ဲသည်။ မပည်ပတွင ် ကွနမ် ြျူနစ်

အင်အာေးစုထြ
ဲ ှ အဓကအင်အာေးစုမဖစ်သည် ဆဗ
ု ီယက်ယနီယအ
ံ ာေး င်ဆင
ု ထ
် ာေးခဲသည်။

အရြ ကန်ဦေးရဆာင်သည် ရနတေးု စစ်အုပ်စန

ု င
ှ ် ဆဗ
ု ီယက်တဦေးစီ
ု ေးသည် ဝါရဆာစစ်အုပ်စုတု

ဥရ ာပတွင ် စစ်ရ ေးအ င်ဆင

ု ထ
် ာေးသည်။ အရြ ကန်နင
ှ ဆ
် ဗ
ု ီယက်ကကာေးတွင ် နင
ု င
် ရ
ံ ေး၊

စစ်ရ ေး၊ စီေးပွါေးရ ေးဘက်စမံု ပ င်ဆုငြ

် ြ
ှု ာေးရှခဲသည်အမပင် ၊ အနုမြျူ က်နက်တည်ထွငြ
် ၊ှု

ထုတ် ပ
ု ်ြ၊ှု တပ်ဆင်ြြ
ှု ာေး ကကီေးြာေးစွာမပ င်ဆင
ု ြ
် ြ
ှု ာေးရှသည် ရခတ်ကာ ကု

စစ်ရအေးကာ ဟုရခေါ်ဆခ
ု ဲသည်။ ၁၉၈၀ ခုနစ
ှ ် အာဖဂန်အာေး ဆဗ
ု ီယက်တု

ဝင်ရ ာက်က ျူေးရက ာ်သညစ

် စ်ပဲသ
ွ ည် ၉ နှစ်ကကာခဲသည်။ ထစ
ု စ်ပဲတ
ွ င
ွ ် အရြ ကန်တက
ု
အာဖဂန်တအာေး
ု ရနာက်ကွယြ
် ှ ကညီပံပေးု ြှုြ ာေးမပ ပ
ု ်ခဲသည်။ အာဖဂန်စစ်ပဲတ
ွ ွင ်

ဆဗ
ု ီယက်တု ရှု ံေးနြ်ဆတ
ု ခ
် ွါခဲ သကဲသု ဆဗ
ု ီယက်ယနီယံ ည်ေး တင
ု ေး် မပည် ၁၅ မပည်အမဖစ်

ကွထ
ဲ က
ွ ်သာွ ေးခဲသည်။ ဆဗ
ု ီယက်ယနီယမံ ပ ကွြ
ဲ န
ှု င
ှ အ
် တ ေုတယကြဘာစစ်အမပီေးစတင်ခဲသည်

စစ်ရအေးတက
ု ပ
် ဲအ
ွ ဆံေးု သတ်သာွ ေးခဲရတာသည်။

အရြ ကန်အရနနှင ် ဆဗ
ု ီယက်ထက် ပြ
ု ကု ကာမြငသ
် ညစ
် စ်ပဲြ
ွ ာေးတက
ု ခ
် ုကမ် ပီေး

မပည်တင
ွ ေး် ၌ နင
ု င
် ရ
ံ ေးအကကပ်အတည်ေးြ ာေးကကံ ခဲ ရသာ် ည်ေး အရြ ်ကန်တသည်
ု အရမပာင်ေး

အ ြ
ဲ ာေးမပ ပ
ု ် နင
ု ခ
် ဲသည်။ စီေးပွါေးရ ေးအ ကကံကကံခံနင
ု ခ
် ဲသည်။ နည်ေးပညာ

အသစ်အဆန်ေးြ ာေးမဖင ် ကြဘာစီေးပွါေးရ ေးအရမပာင်ေးအ က

ဲ ု ဦေးရဆာင်
ီ နငု ခ
် ဲသည်။ ဤသည်ပင်

အရြ ကန် ၏ အာေးသာခ က်မဖစ်ခဲသည်။ ဆဗ

ု ီယက်ယနီယမံ ပ ကွသ
ဲ ာွ ေးသည်နင
ှ ် တခ န်တည်ေး

တရုတမ် ပည်၌ ည်ေး တန်အန်ြင်အရ ေးအခင်ေး မဖစ်ပါွ ေးမပီေး နင

ု င
် ရ
ံ ေးြတည်မငြ်ြြ
ှု ာေး

မဖစ်ပါွ ေးသည်။ ထမပင်

ု ၁၉၈၀ ရနာက်ပင
ု ေး် တရုတတ
် သည်
ု အြ ေးသာေးအက ေးစီေးပွါေးကရ
ု ရှ ွေ့ ရှု မပီေး

အယဝါေရ ေးကု ရနာက်သပ

ု ု က
ု ် ာ အရြ ကန်၏ အခွငအရ
် ေးနှင ်

ေီြက
ု ရ စီရ ေးဟသည် စ်ဘ ယ်နင
ု င
် ရ
ံ ေးသည် ဦေးရြာ ာသည်။ အသာစီေး ာသည်။

အရရှ ွေ့ရ အာေးရပ ာသွာေးမပီေး အရနာက်ရ တက

ု ရ
် သာကာ ကု ရ ာက် ာသည်။

အရြ ကန်သည် စီေးပွါေးရ ေး၊ဘဏဏာရ ေး၊ စစ်ရ ေး၊ နည်ေးပညာဖက်တင

ွ သ
် ာြက

စ်ဘ ယ်နင
ု င
် ရ
ံ ေးအယအဆမဖင ် ည်ေး အယအဆရ ေး ာအ ဦေးရဆာင်
ီ ြှု

ရန ာ ာရတာသည်။

ထအ
ု ခ န်ကာ တွင ် မြန်ြာမပည်၌ ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီမပ ကွမဲ ပီေး

က်ဝဲအင်အာေးစုြ ာေး စတင်အာေးရပ ာသွာေးသညအ

် ခ န်မဖစ်သည်။ မြန်ြာမပည်တွင ်

ရှစ်ရ ေး ေးံု အရ ေးရတာ်ပံု မဖစ်ပါွ ေးသညက

် ာ မဖစ်သည်။ အာဏာသြ်ေးစစ်အစေးု အာေး

အရြ ကန်နင
ှ အရနာက်
် အုပ်စန
ု င
ု င
် ြ
ံ ာေးက မပင်ေးမပင်ေးထန်ထန် ဆနက
် င်ရှုံ ွေ့ခ မပီေး
စီေးပွါေးရ ေးပတ်ဆြ
ု ာေး မပ ပ
ု ်ခဲသည်။ အရနာက်တုငေး် အသံ င
ွှ ဌ
် ာနြ ာေးမဖစ်သည် VOA ၊

BBC သတင်ေးဌာနြ ာေးက ည်ေး ေီြက

ု ရ စီအရ ေးအခင်ေးနှငပ
် တ်သက်သညသ
် တင်ေးြ ာေး၊

စစ်အစ်ေးု အာေး ဆနက

် င်သည် အမြင်သရဘာထာေးြ ာေးအာေး ထုတ် င
ွှ သ
် ည်ကာ မဖစ်သည်။

ရဘက င်ေးအသံ ွှငဌ

် ာနြှ တရုတြ
် ရ ေး၏ ခပ်စာွ စွာအသံကြ
ု ကကာေး ရတာ။

ထု၏စတ်ဝင်စာေးြှုသည် VOA ၊ BBC သတင်ေးဌာနြ ာေးဆီသရ

ု ာက်သာွ ေးမပီမဖစ်သည်။

နဝတ အစေးု အာေး ဆနက

် င်သည် ေီြုက က်တစ် ထု၏ တြ်ေးညွှတြ
် ှုသည်

အရနာက်သယ
ု ြ်ေးသွာေးသည်။ ေီြုကရ စီနင
ှ ် အခွငအ
် ရ ေးဆသ
ု ည်က ရ ပြ်ေးစာေး ာသည်။

မြန်ြာမပည်တင
ွ ် ည်ေး အရနာက်ရ တက
ု မ် ပီမဖစ်သည်။

အရြ ကန်နင
ှ တ
် ရုတ်

ကွနမ် ြျူနစ်ဆနက
် င်ရ ေးအမြင်ကု ကင
ု စ
် ဲထ
ွ ာေးသည် အရြ ကန်အဖု

တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီသည်၎င်ေး၊ တရုတမ် ပည်တင
ွ ် ကွနမ် ြျူနစ်တအာဏာ
ု ာမခင်ေးသည်၎င်ေး

နှစ်မြ ွေ့စ ာကစစြဟုတခ

် ဲရပ။ သတုက ာေးကန်ရပေးထာေးသည် တရုတမ် ဖျူဟုရခေါ် ကကသည်

ကြင်တန်တု တုငဝ
် ြ်ကျွနေး် သု ဆုတခ
် ွါသညက
် ု ရတာက်ရ ာက် အကာအကွယရ
် ပေးခဲသည်။

တင
ု ဝ
် ြ်ကျွနေး် ငယ်ရ ေးရပေါ်ြက
ှ ြင်တန်အစေးု ကု တရုတအ
် စေးု အမဖစ် အနှစ် ၂၀ ရက ာ် ကု

သြဂဂတွငရ
် န ာရပေးထာေးခဲသည်။ တင
ု ဝ
် ြ်ကျွနေး် အာေး တရုတမ် ပည်ြကကီေး၏

အစတ်အပင
ု ေး် သည်ဟသည် ြဝါေအာေး စွဲကုငထ
် ာေးသည် တရုတက
် ွနမ် ြျူနစ်ပါတီနင
ှ ်

ဆက်ဆရ
ံ ေးြရမပခဲရပ။ ထမပင်
ု စစ်ရှုံေး၍ဆုတခ
် ွါ ာရသာ ကြင်တန်တရုတမ် ဖျူတု

ရှြ်ေးမပည်နယ်တင
ွ ေး် အရမခမပ မပီေး တရုတမ် ပည်ြကကီေးအာေး မပန် ည်ထေးု ရဖါက်ရနှာက်ယက
ှ ် န်

ကက ေးစာေးရနြှုြ ာေးအာေး အရြ ကန် CIA က ထင

ု ေး် မြန်ြာနယ်စပ်တရ ာက်အရမခမပ မပီေး

အာေးရပေးကညီရနခဲ ာ တရုတမ် ပည်ြကကီေးနှင ် အဆင်ြရမပခဲ။

ထမပင်
ု ေုတယကြဘာစစ်အမပီေးြကကာခင် အရြ ကန်နင
ှ တ
် ရုတတ
် ကကာေး
ု

ကကီေးြာေးရသာစစ်ပဲြ
ွ ာေး င်ဆုငခ
် ဲကကသည်။ ပထြစစ်ပဲြ
ွ ာှ ၁၉၅၀ ြှ ၁၉၅၃ ထ ၃ နှစ်ရက ာ်

မဖစ်ပါွ ေးခဲသည် ကု ီေးယာေးစစ်ပဲမွ ဖစ်သည်။ ရမြာက်ကု ီေးယာေးဖက်ြှ

တရုတအ
် ရပ ာ်တြ်ေးတပ်ဖဲွေ့ြ
ွ ာေး အ ေးံု အ င်ေးနှငဝ
် င်ရ ာက်တုကခ
် ုကခ
် ဲသကဲသု

ရတာင်ကု ီယာေးဖက်ြှ အရြ ကန်ဦေး ရဆာင်သည် ကု သြဂဂတပ်ြ ာေး

ဝင်ရ ာက်တက
ု ခ
် ု ကခ
် ဲသည်။ ၃ နှစ်တာတက
ု ပ
် ဲအ
ွ တွငေး် နှစ်ဖက် ထခုကရ
် သဆံေးု သ၊

ဖြ်ေးဆီေးခံ သ ၂၃ သန်ေးထရှခဲသည်အထ မပင်ေးထန်စွာမဖစ်ပါွ ေးခဲသည်။ ကု ီေးယာေးစစ်ပဲွ

အပစ် ပ်မပီေးရနာက် ၁၉၅၅ ခုနစ

ှ ်ြှ ၁၉၇၅ ထမဖစ်ပါွ ေးရသာ ဗီယက် နြ်စစ်ပဲတ
ွ င
ွ ်

အရြ ကန်နင
ှ တ
် ရုတတ
် ု ေုတယအကကြ်ထပ်ြံဆကံု ကမပန်သည်။ ရတာင်ဗီယက်နြ်ဖက်က

အရြ ကန်တက
ု ရမဗာင်အတအ င်ေး ဝင်ရ ာက်တက
ု ခ
် ုက်သည်။ တရုတတ
် ကရတာ
ု

ရတာင်ကု ီယာေးစစ်ပဲက
ွ သ
ဲ ု အ ေးံု အ င်ေးမဖင ် ဝင်ရ ာက်တုကခ
် ုကမ် ခင်ေး ြမပ ရတာ။

စစ် က်နက်အကအညီရပေးမခင်ေး၊ စစ်အကကံရပေးအခ ွေ့ နှင ် အရပ ာ်တြ်ေးတပ်ဖဲွေ့အ

ွ ခ ွေ့

ရစ တ
ွှ ်၍သာ ကညီခဲသည်။ ဗီယက်နြ်စစ်ပဲသ
ွ ည် ၁၉၇၅ ခုနစ
ှ ် အရြ ကန်တု

အရှု ံေးနှငဆ
် တ
ု ခ
် ွါခ န်ြှ အဆံေးု သတ်ခဲသည်။ ရှည် ာေးမပင်ေးထန်ရသာ ဗီယက်နြ်စစ်ပဲအ
ွ တွငေး်

ဗီယက်နြ်စစ်သာေးနှငမ် ပည်သ တသန်ေးြှ သံေးု သန်ေးကကာေး၊ ကြ်ပက ဲ ြ ေး ၂ သန်ေးြှ ၃ သန်ေးနှင ်

ာအု ြ ေး ၂ ရသာင်ေးနှငအ
် ထက်ရသဆံေးု ခဲမပီေး အရြ ကန်စစ်သာေး ၅၈၀၀၀

ရက ာ်ရသဆံေးု ခဲသည်။

သရသာ်
ု ဗီယက်နြ်စစ်ပဲအ
ွ မပီေး အရြ ကန်တရုတက် ကာေး ဆက်ဆရ
ံ ေးသည် သသသာ

သာရမပာင်ေး ဲစမပ သည်။ ၁၉၇၀ ခုနစ

ှ ်ြ ာေးြှ အစမပ သည် တရုတအ
် ရြ ကန်

ဆက်ဆရ
ံ ေးသည် ဗီယက်နြ်စစ်ပဲအ
ွ မပီေး ပ၍
ု တေးု တက် ာသည်။ ၁၉၇၇ ခုနစ
ှ ် တ နရ
် ရှာက်ဖင်

အာဏာမပန် ာမပီေး တရုတမ် ပည်အရမပာင်ေးအ ြ

ဲ ာေးမပ ပ
ု ်မပီေးရနာက် တရုတအ
် ရြ ကန်
ဆက်ဆရ
ံ ေး ပ၍
ု တေးု တက် ာခဲသည်။ ပထြအခ က်ြှာ

တရုတတ
် အြ
ု ေးသာေးအက ေးစီေးပွါေးကု ရရှ ွေ့ ရှု မပီေး က်ဝဲအယဝါေြ ာေးမဖနမ် ဖျူမခင်ေး၊

က်ဝဲပါတီြ ာေးကု ကညီရထာက်ပံမခင်ေးြ ာေးကု ပ်တန ် က

ု မ် ခင်ေးသည်

အရြ ကန်တအတွ
ု က် စတ်သက်သာ ရစခဲသည်။ ေြ
ု ီနသ
ု အ
ီ ု ီအ

အရရှ ွေ့ရတာင်အာရှနင
ု င
် ြ
ံ ာေး တနင
ု င
် မံ ပီေးတနင
ု င
် ံ ကွနမ် ြျူနစ်နင
ု င
် ြ
ံ ာေး မဖစ်သာွ ေးြည်ဆသ
ု ည်နင
ှ ်

ပတ်သက်၍ စေးု ြ်ပပန်ြရ

ှု ျှာက သွာေးသည်။

ေုတယအခ က်ြာှ တရုတမ် ပည်တံခါေးဖွငမ် ပီေး ရ ေးကွကစ

် ီေးပွါေးရ ေးပံစ
ု ံရမပာင်ေး မဲ ခင်ေး သည်

အရြ ကန်နင
ှ ် သ၏ြဟာြတ်ြ ာေးအတွက် ဦေးရ ေးသန်ေးရထာင်ခ ီရှသည်

က ယ်မပနက် ကီေးြာေးသည် ရ ေးကွကတ

် ခု က
ု မ် ခင်ေးမဖစ်သည်။ ထရ
ု ေးကွကသ
် ည်

ြဖွံွေ့ မဖ ေးရသေးသည်နင
ု င
် ကံ ကီေးတခု၏ ရ ေးကွကတ
် ခုမဖစ်ရပ ာ စက်ြှု ၊နည်ေးပညာဖွံွေ့ မဖ ေးသည်

အရြ ကန်တအတွ
ု က် စတ်ကက က်ရ ေးကွကတ
် ခုမဖစ်သည်။ သတု၏ထုတက
် န
ု ြ
် ာေး

မဖနမ် ဖျူေး န်နင

ှ ် သတု၏ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ အ
ှု တွက် ရ ေးသက်သာရသာ

ပ
ု ်သာေးရ ေးကွက် က
ု သ
် ည်။ ထမပင်
ု တရုတသ
် ည် စီေးပွါေးရ ေးအ

ဖွံွေ့ မဖ ေးတေးု တက်မခင်ေးြရှရသေးသညအ

် တွက် နင
ု င
် တ
ံ ကာရှ အရြ ကန်နင
ှ ်

သ၏ြဟာြတ်နင
ု င
် ြ
ံ ာေး၏ ရ ေးကွကက
် ု ုယနင
ု မ် ခင်ေး ြရှရသေးရပ။

စစ်ရ ေးအင်အာေးအ ည်ေး အရြ ကန်အာေး ယှဥ်နင

ု သ
် ည် အရမခအရနြရှရသေးရပ ာ

စတ်ခ က်ခ စီေးပွါေးကုနသ

် ယ
ွ ြ
် ှု ပ
ု ် သည်အရမခအရနတွငရ
် ှရနသည်။ သမဖစ်
ု ာ

အရြ ်ကန်နင
ှ ် တရုတအ
် ကကာေးစီေးပွါေးရ ေးဆက်ဆရ
ံ ေး၊ ကုနသ
် ယ
ွ ြ
် န
ှု င
ှ ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်န ံှ ြှုြ ာေး

တေးု တက်ြ ာေးမပာေးခဲသည်။ အရြ ကန်၊ ဥရ ာပနှငဂ

် ပန်တြှ
ု နံြည်ကကီေးကုြဏ
ပ ြ
ီ ာေး၊

နံြည်ကကီေးအြှတတ
် ံဆပ်ြ ာေး တရုတ်တင
ွ ် ထုတ် ပ
ု ် ာသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ ထမပင်
ု

တရမဖေးရမဖေးဖွံွေ့ မဖ ေးတေးု တက် ာရသာ တရုတတ

် ု၏ သံေးု စွဲနင
ု ြ
် မှု ြင ် ာရပ ာ

တရုတရ
် ေးကွက်သည် အရြ ကန်နင
ှ ် သ၏ြတ်ရဆွနင
ု င
် ြ
ံ ာေးအတွက် စတ်ရကကနပ်စ ာ
မဖစ်ခဲသည်။ သမဖစ်
ု ာ ၁၉၈၀ ြှ ၂၀၁၀ ထ အနှစ် ၃၀ ကာ သည် တရုတန
် င
ှ အ
်

ရြ ကန်ကကာေး စေးပွီ ါေးရ ေးဆက်ဆြ

ံ ှု အရှန်အဟုနရ
် ကာင်ေးခဲသည် ကာ မဖစ်ခဲသည်။ win-win

သီအု ီအသံြ ာေး က ယ် ရ ာင် ာခဲသညက

် ာ မဖစ်သည်။

တရုတအ
် ရြ ကန်ဆက်ဆရ
ံ ေး ရခတ်ရမပာင်ေးခ န်

သရသာ်
ု တရုတတ
် ၏
ု တေးု တက်ြသ
ှု ည် ရနာက်ပုငေး် တွင ် မြန်ဆန် ာသည်။

မပည်တင
ွ ေး် ထုတ် ပ
ု ်ြှု ပြာဏမြငတ
် က် ာသည်။ နည်ေးပညာ ည်ေး မြင်တက် ာသည်။

ဘဏဏာအ င်ေးအမြစ် ည်ေး မြငတ

် က် ာသည်။ တရုတတ
် တွ
ု င် နံြည်

ကုနပ
် စစညေး် အြှတ်တဆ
ံ ပ်ြ ာေး ပင
ု ဆ
် ုင ် ာသည်။ သနှ
ု င ် တရုတတ
် ုသည် ကြဘာရ ေးကွကအ
် ာေး

ြ
ှ ်ေးရြျှာ်ကကည် ာြှ ကြဘာရ ေးကွက်တင
ွ ေး် သု ဝင်ရ ာက် န် အခုငအ
် ြာြ ာေးရမခ ြ
ှ ်ေးြ ာေး

စ ာခဲသည်။ တရုတတ
် ၏
ု ကြဘာ ေးံု ဆင
ု ် ာ ကုနသ
် ယ
ွ ရ
် ေးအတွက် ည် ွ ယသ
် ည်

ပေးု ြ်ေးြစီြံကန်ေးသည် နင
ု င
် တ
ံ ကာက ြ က်စပငက် ကည် သည် စီြံကန်ေးတခုမဖစ်သည်။

ကြဘာစီေးပွါေးရ ေးတွင ် ဘဏဏာရ ေးအ င်ေးအမြစ်နင

ှ ် ပတ်သက်မပီေး အရြ ကန်၊

ဥရ ာပနှငဂ
် ပန်တု အုပ်စီေးထာေးသည် ကြဘာဘဏ်၊ နင
ု င
် တ
ံ ကာရငွရကကေး ံပံုရငွအဖွဲွေ့ ( IMF )၊

အာရှဖံွွေ့ မဖ ေးရ ေးဘဏ် ( ADB )တအာေးယှ

ု ဉ်မပ င် န် တရုတ်တု ၂၀၁၃ ခုနစ
ှ ်တွင ် အဆမု ပ သည်

အာရှအရမခခံအရဆာက်အအံု င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ဘ
ှု ဏ် ( Asiia Ifrastruture Investment Bank-

AIIB ) သည် ၂၀၁၅ ခုနစ

ှ ်တင
ွ ် ရပေါ်ရပါက် ာသည်။ ဘ ာဇီေး၊ ရုရှာေး၊ အနဒယ၊ တရုတ်၊

ရတာင်အာဖ က တု စုဖဲွေ့သ
ွ ည် BRICS ၏ New Development Bank- NDB အာေး

တရုတမ် ပည် ရှနဟ

် င
ု ေး် ၌ ဖွင ် စ
ှ ်ခဲသည်။ အမခာေးစတ်ပါဝင်စာေးရသာနင
ု င
် ြ
ံ ာေး ည်ေး

အဖွဲွေ့ဝင်မဖစ် ာသည်။ တရုတတ

် ု၏ ကြကထမပ ြှုနင
ှ ် အရြ ကန်ရေေါ် ာဘီ ံ

ာနှငခ
် ီ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နသ
ံ ှ ည် ဘဏ်ြ ာေးထွကရ
် ပေါ် ာသည်။ ထမပင်
ု ကြဘာ ေးံု ဆင
ု ် ာ

တရုတအ
် က ေးစီေးပွါေးကု ကာကွယ် န် တရုတတ
် သည်
ု စစ်ရ ေးအင်အာေးကု
တည်ရဆာက် ာသည်။ ကြဘာသြုေ ဒ ာြ ာေးကု စေးု ြေးု ထာေးသည်

အရြ ကန်ရ တပ်ဖဲွေ့ြ

ွ ာေးအာေး ယှဉ်မပ င် န် ရ တပ်အင်အာေးကုတေးု ခ ဲွေ့တည်ရဆာက်

မပင်ဆင် ာသည်။

သနှ
ု င ် တရုတတ
် နှ
ု င ် အရြ ကန်တကကာေးစီ
ု ေးပွါေးရ ေးအ မပ င်ဆင
ု ြ
် ၊ှု စစ်ရ ေးအ

မပ င်ဆင
ု ြ
် ကှု ကီေးြာေး ာသည်။ စီေးပွါေးရ ေးဆင
ု ် ာ အမငင်ေးပွါေးြှုြ ာေးြ ာေးမပာေး ာသည်။

အက ေးအမြတ်ဆင
ု ် ာ ၊ရ ေးကွကခ
် ွဲရဝြှုဆင
ု ် ာ အမငင်ေးပွါေးြှုမြငတ
် က် ာသည်။ တရုတတ
် ု

၏ ကုနထ
် တ
ု ် ပ
ု ်ြသ
ှု ည် ကြဘာ ေုတယရန ာသရ
ု ာက် ာသည်နင
ှ အ
် ာေးရ ာ်စွာ ရ ေး

ကွကသ
် စ်ြ ာေးရှာ ာသည်။ သအ င် ရ ေးကွကက
် အ
ု ုပ်စီေးထာေးသည် အရြ ကန်တနှ
ု င်

ပဋပကခြ ာေး တေးု ပွါေး ာသည်။ သမဖစ်

ု ာ စီပါွ ေးရ ေးအ မပ င်ဆင
ု ြ
် ြ
ှု ာေး အမငင်ေးပွါေးြှုြ ာေးြှသည်

အမပန်အ န
ှ ် ဖြ်ေးြှုြ ာေးမဖစ် ာသည်။ ၂နှစ်ရက ာ်ခန ် အမပန်အ န
ှ ဖ
် ြ်ေးဆီေးထာေးမပေးြှီ

ခ င်ေး န
ဲ င
ု ခ
် ဲသည်။ ေါေးစာေးခံ ဲ ယ
ှ ်သညပ
် ံစ
ု ံနင
ှ ် တခဲသည်။ တရုတန
် င
ှ အ
် ရြ ကန်ကကာေး

စစ်ရအေးတက
ု ပ
် ဲြ
ွ ရှပါဟု မငင်ေးခ က်ထတ
ု ရ
် နရသာ် ည်ေး စစ်ရအေးတက
ု ပ
် ဲွ အစမပ ရနမပီဟု

အြ ာေးက ြှတခ
် က်မပ သည်။ စစ်ရ ေးအ မပ င်ဆင
ု ြ
် ြ
ှု ာေးြှာ ည်ေး ည်ေး

ရတာင်တရုတပ
် င် ယ်နင
ှ ် တင
ု ဝ
် ြ်ကျွနေး် မပသနာမဖစ်ပါွ ေးရနသည် ပစီေးဖတ်ရေသြှသည်

အနဒယသြုေ ဒ ာဆီသဦေးတည်
ု ာသည်။ တရုတတ
် က
ု အနဒယသြုေ ဒ ာထွကရ
် ပါက်အာေး

စဉ်ေးစာေးမပင်ဆင်ခ န်တင
ွ ် အရြ ကန်တက
ု အနဒယသြုေ ဒ ာတွင ် ကက် တင်၍

အင်အာေးစုဖဲွေ့ြ
ွ ာေးရှ ာသည်။ တရုတန
် င
ှ ် အရြ ကန်ကကာေး စစ်ရအေးတက
ု ပ
် ဲဟ
ွ ုပင်ရခေါ်ဆသ
ု ည်

မပ င်ဆင
ု ြ
် ြ
ှု ာေးသည် ရတာင်တရုတပ
် င် ယ်နင
ှ ် အနဒယသြုေ ဒ ာကကာေးရှ

အရရှ ွေ့ရတာင်အာရှနင
ု င
် ံ ၁၀ နင
ု င
် ရ
ံ ပေါ်သု မပင်ေးမပင်ေးထန်ထန်သက်ရ ာက်သည်။ တရုတတ
် က
ု

အနဒယသြုေ ဒ ာထွကရ
် ပါက်အမဖစ် ရ ွ ေးခ ယ်မခင်ေးခံထာေး သည် မြန်ြာမပည်ရပေါ်အတွင ် ည်ေး

အဆပ
ု ါနင
ု င
် ကံ ကီေး နှစ်နင
ု င
် ၏
ံ
အာေးမပ င်ြှုသက်ရ ာက် ာသည်။ ထအ
ု ာေးမပ င်ြကှု ကာေးက မြန်ြာမပည်နင
ှ ် ရရှာင်ထက
ွ ၍
်

ြ သည်ကရတာ ပကတအရမခအရနမဖစ်ရနရပရတာသည်။

မြန်ြာနှငအ
် ရြ ကန်

မြန်ြာနှငအ
် ရြ ကန်တု သံတြန်အဆက်အသွယမ် ပ န် မြန်ြာဘု င်ြင်ေးတုနေး် ြင်ေးနှင ်

အရြ ကန် သြတ ဂ ြ်ေးဘွတခ

် ်နန် က်ထက်က အစမပ ခဲသည်ဟု သြင
ု ေး် ြှတတ
် ြ်ေးြ ာေးက

ဆပ
ု ါသည်။ သရသာ်
ု ဆက်ဆရ
ံ ေးြထရထာင်နင
ု ခ
် ဲပါ။ အရြ ကန်တနှ
ု ငမ် ြန်ြာတု

စတင်ထရတွွေ့ ခဲသည်ြာှ ေုတယကြဘာစစ်အတွငေး် ကမဖစ်သည်။ ဂ ပန်တအာေးတ

ု က
ု ခ
် ုက် န်

မြန်ြာမပည်ဝင် ာသည် အရြ ကန်စစ်တပ်ြ ာေးနှငစ

် တင်ထရတွွေ့ ခဲ သည်။ သရသာ်
ု

မြန်ြာမပည်အာေး အုပ်ခ ပ်ရနရသာ အဂဂ ပ်တု၏ ြဟာြတ်အမဖစ်ဝင် ာသမဖင ်

မြန်ြာအာဏာပင
ု ြ
် ာေးနှင ် တက
ု ရ
် ု ကထ
် ရတွွေ့ သညဆ
် က်ဆရ
ံ ေးရတာြဟုတပ
် ါ။

၁၉၄၈ ွတ် ပ်ရ ေး မပီေး မြန်ြာမပည်အာေး အရစာဆံေးု အသအြှတမ် ပ ခဲသညအ

် ထဲတင
ွ ်

အရြ ကန်ပါဝင်မပေး သံတြန်ဆက်ဆရ

ံ ေးစခဲသည်။ တဖက်က မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး်

ဝင်ရ ာက်ရနရသာ တရုတမ် ဖျူတအာေး

ု အရြ ကန်တုက က ာေးကန်ရပေးရနရသာ် ည်ေး

တဖက်တင
ွ ် ကု ီေးယာေးမပသနာ၌ ကု သြဂဂဆံုေးမဖတ်ခ က်အာေး မြန်ြာအစေးု က

ရထာက်ခံခဲ ာ မြန်ြာအရြ ကန်အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆရ

ံ ေးသည် ဆေးု ဆေးု ဝါေးဝါေးြရှခဲပါ။ မြန်ြာ

ရမြရပေါ် က ျူေးရက ာ်ရနသညတ

် ရုတမ် ဖျူတအာေး
ု အာေးရပေးရနသည် အရြ ကန်တနှ
ု ငပ
် တ်သက်

၍ မြန်ြာအစေးု က သည်ေးခံနင
ု စ
် ွြ်ေးရကာင်ေးပံု သည်။ သရသာ်
ု ထအ
ု ခ န်ကာ က

မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ၌ က်ဝဲရ ထုအာေးရကာင်ေးရပ ာ အရြ ကန်ဆနက
် င်ရ ေး

ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေးကု ရတွွေ့ သည်။ ၁၉၅၃ ခုနစ
ှ ် အရြ ကန် ေုသြတ စ်ခ တ်နစ်ဆင်

မြန်ြာမပည်သု ာရ ာက် ာတွင ် "မြန်ြာမပည်သည် အရြ ကန်စစ်ဘီ ေးြ ာေးအတွက်

ရန ာြဟုတ်" ဟရသာစာတြ်ေးနှင ် ဆနဒမပသြ ာေးက နစ်ဆင်ကု ကက ဆခ
ု ဲသည်ဟု

နယေးရယာက်တင
ု ေး် သတင်ေးစာတွင ် ရဖေါ် မပခဲသည်ကရ
ု တွွေ့ သည်။

သရသာ်
ု တရုတမ် ဖျူြ ာေး မြန်ြာမပည်ြထ
ှ က
ွ ခ
် ွါရ ေးနှငပ
် တ်သက်သည် ညနှုင်ေးရဆာင်

ွ ကြ
် ြ
ှု ာေးအမပီေး မြန်ြာနှငအ
် ရြ ကန် အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေးရကာင်ေးြွနရ
် စခဲသည်။

အဓကအခ က် ကရတာ မြန်ြာအစေးု ၏ ကွနမ် ြျူနစ်ဆနက

် င်ရ ေးစစ်ပဲသ
ွ ည်

အရြ ကန်တအတွ
ု က် နှစ် ဖ
်ု ွယမ် ဖစ်ရသာရကကာငဟ
် ုဆု ြည်။ ၁၉၆၂ ခုနစ
ှ ်

ဗု ရ
် နဝင်ေးအာဏာ သြ်ေးခ န်တင
ွ ် အရြ ကန်၌ စစ်ပညာသင်ရနရသာ မြန်ြာတပ်ြရတာ်ြှ

အ ာရှ ၁၀၀၀ ခနရ

် ှသည်ဟဆ
ု သ
ု ည်။ ၁၉၆၂ ခုနစ
ှ ်ရနာက်ပင
ု ေး် ၌ ည်ေး

ကွနမ် ြျူနစ်ဆနက
် င်ရ ေးအာေးရကာင်ေးရသာ မြန်ြာစစ်တပ်နင
ှ ် အရြ ကန်တု

ဆက်ဆရ
ံ ေးဆေးု ဆေးု ဝါေးဝါေးြရှခဲရသေးရပ။ အရရှ ွေ့ ရမြာက်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ြ ာေး အာေးရကာင်ေးရသာ

၁၉၇၀ ခုနစ
ှ ်ြ ာေးတွင ် ြေးယစ်ရဆေးဝါေးဆနက
် င်တက
ု ဖ
် က်ရ ေး ရခါင်ေးစဉ်ရအာက်တွင ်

အရြ ကန်တက
ု မြန်ြာအစေးု အာေး စစ်သေးံု ဘဲ ် ၂၀၅ အြ ေးအစာေး ဟတ်ယဉ်ြ ာေးအပါ

အကအညီြ ာေးရပေးခဲသည်။ အရြ ကန်အတွက် မြန်ြာတပ်ြရတာ်သည်

ကွနမ် ြျူနစ်ဆနက
် င်ရ ေးအတွက် စတ်ခ သည် အင်အာေးစုမဖစ်ရနခဲသည်။

အရြ ကန်အစုေး နှင ် မြန်ြာအစေးု ကကာေး ဆက်ဆရ

ံ ေးဆေးု ဝါေးသည်ြာှ ၁၉၈၈

အရ ေးရတာ်ပံက
ု ာ ြှ အစမပ သည်။ တရုတမ် ပည်က ည်ေး မြန်ြာမပည်ကွနမ် ြျူနစ်ြ ာေးအာေး

အကအညီမဖတ်ရတာက်ခဲမပီေး ၁၉၈၉ ခုနစ

ှ ်တင
ွ ် ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူနစ်ပါတီမပ ကွမဲ ပီမဖစ် ာ

အရြ ကန်တအဖ
ု ု ကွနမ် ြျူနစ် အနတ ယ်အာေး စေးု ြ်စ ာြရှရတာရပ။ အရြ ကန်တအရနနှ
ု င်

၎င်ေးတု က်ကင
ု မ် ပ ထာေးသည် ေီြုကရ စီနင
ှ ် အခွငအ
် ရ ေးစံနေးံှု ြ ာေးအရပေါ်အရမခ မပ ၍ ၈၈

အရ ေးရတာ်ပံက
ု ု ရထာက်ခံခဲမပီေး အာဏာသြ်ေး နဝတ အစေးု အာေးဆနက
် င်ခဲသည်။ နဝတ

အစေးု အာေး နင
ု င
် ရ
ံ ေးအ ၊ စီေးပွါေးရ ေးအ ပတ်ဆကန
ု သ
် တ်ြြ
ှု ာေး မပ ပ
ု ်ခဲသည်။
မြန်ြာအစေးု နှင ် အရြ ကန်တကကာေး
ု ဆက်ဆရ
ံ ေးတင်ေးြာခဲသည်။ သရသာ်
ု

မြန်ြာေီြက
ု က်တစ်အင်အာေးစုြ ာေးကရတာ အရြ ကန်ကကု က ဆကု ကသည်။

သမဖစ်
ု ာ 1988 ရနာက်ပင
ု ေး် တရုတ်မြန်ြာဆက်ဆရ
ံ ေးတွင ် အစေးု ခ င်ေးဆက်ဆရ
ံ ေး

ရကာင်ေးြွနမ် ပီေး တရုတန

် င
ှ ် မြန်ြာေီြက
ု က်တစ် ထုကကာေး ဆက်ဆံရ ေးြရမပ ည်။

အရြ ကန်မြန်ြာဆက်ဆရ
ံ ေးတွင ် အစေးု ခ င်ေး ဆက်ဆရ
ံ ေးအဆင်ြရမပ၊ အရြ ကန်နင
ှ ်

မြန်ြာ ထုကကာေး ဆက်ဆရ

ံ ေးအဆင်ရမပသည်။ မြန်ြာေီြက
ု က်တစ် ထုက

အရြ ကန်၏ စ်ဘ ယ်နင

ု င
် ရ
ံ ေးအယအဆဘက် ပယ
ု ြ်ေး ာသည်။

မြန်ြာတ၏အရြ
ု ကန်အပ်ြက်

ခ ြ်ေးသာကကယ်ဝရသာ၊ ဖွံွေ့ မဖ ေးတေးု တက်ရသာ၊ နည်ေးပညာမြငြ

် ာေးရသာ ၊

တဦေးခ င်ေး ွတ် ပ်ြရ

ှု ှရသာ အရြ ကန်သည် မြန်ြာမပည်ရှ

တင
ု ေး် င်ေးသာေး ြ ေးအသီေးသီေး၏ အပ်ြက်မဖစ် ာသည်။ အရြ ကန်တင
ွ ်

ပညာသင်ကကာေးရ ေး၊ အရြ ကန်တင

ွ ် အ ပ
ု ် ုပ်ရ ေးြှသည် အရြ ကန်တင
ွ ်

ရမပာင်ေးရရွှွေ့အရမခခ ရ ေးတသည်
ု မြန်ြာမပည်ရှပညာတတ်တ၏
ု အပ်ြက်မဖစ် ာသည်။

အရြ ကန်တသည်
ု ရမပာင်ေးရရွှွေ့အရမခခ ရနထင
ု သ
် ြ ာေးကု ြ်ေးဖွငရ
် ပေးထာေးသည်

နင
ု င
် မံ ဖစ်သည်။ ပညာတတ်ြ ာေးအာေး ြ်ေးဖွငရ
် ပေးထာေးသကဲသု ြင်ေးပစ်ြင်ေးေဏ်သငရ
် သာ

နင
ု င
် ရ
ံ ေးသြာေးြ ာေး ၊ ေုကခသည်ြ ာေးအာေး က်ခံခွငရ
် ပေးထာေးသညန
် င
ု င
် မံ ဖစ်သည်။ ထအမပင်
ု

နင
ု င
် သ
ံ ာေးမဖစ်ခွငအ
် ာေး ည်ေး ြဲရဖါက်ရပေးရနသညန
် င
ု င
် မံ ဖစ်သည်။ တရုတမ် ပည်တင
ွ ်

ထအ
ု ခွငအ
် ရ ေးြ ာေး ဥပရေရကကာင်ေးအ တ ာေးဝင်ြရှရပ။ သမဖစ်
ု ာ ၁၉၈၈

ခုနစ
ှ ်ရနာက်ပင
ု ေး် ကစ၍ မြန်ြာမပည်တွင ် အရြ ကန်အပ်ြက်ပ၍
ု ြ ာေးမပာေး ာသည်။
အထေးသမဖင ် ၂၀၁၀ ရနာက်ပင
ု ေး် တွင ် ပု၍ပု၍ြ ာေး ာသည်။ အရြ ကန်အပ်ြက်

ြက်သပြ
ု ာေး ာသည်။ တခ ွေ့က တကယ
ု ရ
် အတွက် ြက်ကကသည်။ တခ ွေ့က

ြသာေးစုအတွကပ
် ါ ြက်ကကသည်။ တခ ွေ့က ကယ
ု ရ
် ေသအတွကြ
် က်ကကသည်။ တခ ွေ့က

ကယ
ု မ် ပည်နယ် အတွကြ
် က်ကကသည်။ တခ ွေ့ကတင
ု ေး် မပည်အတွက် ြက်ကကသည်။ တခ ွေ့က

စ်ဘ ယ်အပ်ြက် ြက်ကကသည်။ တခ ွေ့ကရတာ စ်မဗဲအပ်ြက် ြက်ကကသည်။

ထမပင်
ု ၁၉၈၈ ခုနစ
ှ ်ရနာက်ပင
ု ေး် အထေးသမဖင ် ၂၀၁၀ ရနာက်ပင
ု ေး် တွင ် အရြ ကန်နင
ှ ်

ဥရ ာပြှ အ ရ
ှူ ှငအ
် ဖွဲွေ့အစည်ေးြ ာေး၏ ပံပေးု ြှုမဖင ် အခွငအ
် ရ ေး၊ ေီြက
ု ရ စီရ ေး၊ အြ ေး

သြီေးအခွငအ
် ရ ေး၊ ကရ ေးသငယ်အခွငအ
် ရ ေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်ေးက င်ထြ်ေးသြ်ေးရ ေး၊

စစ်ရဘေးေုကခသည်ကယ်ဆယ်ရ ေး၊ မပည်တင

ွ ေး် မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေး၊ မပည်တင
ွ ေး် ရှပဋပကခြ ာေးရမဖရှငေး်

ရ ေး၊ က န်ေးြာရ ေး၊ ြှုရ ေး စသည်အရကကာင်ေးအ ာြ ေးစံုနင

ှ ပ
် တ်သက်မပီေး စံနေးံှု ြ ာေးကု

သင်တန်ေးရပေးမခင်ေး၊ က်ရတွွေ့ရမြမပင်တင
ွ ် ကွငေး် ဆင်ေးရဆာင် ွ ကမ် ခင်ေး၊ အကအညီြ ာေး

ရပေးအပ်မခင်ေးစသည် ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးတွင ် တက်ကက ပ
ှု ်ရှာေးသြ ာေးကု

အ ပ်ဖက်အဖွဲွေ့အစည်ေးြ ေးစံု ဖွဲွေ့စည်ေးမပီေး ရဆာင် ွ က်ခဲသည်။ တက်ကကသြ ာေးကု

ဆုတဆ
ံ ပ်ြ ာေး ခ ီေးမြငမ် ခင်ေး၊ မပည် ပနင
ု င
် ြ
ံ ာေးသု ရစ ွှတရ
် က ငမ် ခင်ေးြ ာေးမပ ပ
ု ်ခဲသည်။

သမဖစ်
ု ာ မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ၌ အရြ ကန်နင
ှ အ
် ရနာက်တင
ု ေး် ၏ စ်ဘ ယ်စံနေးံှု ြ ာေးနှင ်

စ်ဘ ယ်အယအဆြ ာေး ပ ံွေ့ နှခဲ

ံ သည်။ မြန်ြာမပည်တင
ွ ် အရြ ကန်နင
ှ ် အရနာက်တုငေး် ၏

ဩဇာသသသာသာ ြ
ွှ ်ေးြေးု နင
ု ခ
် ဲသည်။ ဤရန ာတွင ် ည်ေး တရုတတ
် ု အရြ ကန်နင
ှ ယ
် ဉ်
ှ ၍

ထေးု ရဖါက်နင
ု မ် ခင်ေးြမပ နင
ု ခ
် ဲသည်။

ဝါေမဖန်ခ ရ ေး၊ သတင်ေးမပန်ကကာေးရ ေးအပင

ု ေး် တွငေး် အရြ ကန်နင
ှ အ
် ရနာက်တုငေး် သည်

VOA နှင ် BBC သာြက RFA သတင်ေးဌာနကတ

ု ေးု ခ ဲွေ့ ဖွင ် စ
ှ ်ခဲသည်။ DVB

သတင်ေးဌာနဖွင ် ှစ်ရ ေးကု ပံပေးု ခဲသည်။ ထမပင်

ု အမခာေးသတင်ေးဌာနရပါင်ေးစံအ
ု ာေး
ရနာက်ကယ
ွ ြ
် ှ ပံပေးု ကညီခဲသည်။ ထမပင်
ု မြန်ြာမပည်ရှ ပညာတတ်ြ ာေးအာေး စုစည်ေးပံပေးု မပီေး

မြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးစီေးပွါေးရ ေး၊ မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေးစသည် ကဏ္ဍရပါင်ေးစံန
ု င
ှ ပ
် တ်သက်၍

ရ ာသုရတသနမပ သည် ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးအာေး ရငွရ ေးရကကေးရ ေးအ ပံပေးု ခဲသည်။

မြန်ြာမပည်ရှ ပညာတတ်အြ ာေးစုြှာ အရနာက်တုငေး် ပညာတတ်ြ ာေးမဖစ်သည်အာေးရ ာ်စွာ

အရနာက်ဖက်ယြ်ေးသည်က ပြ
ု ာေး သည်။ ထမပင်
ု သတင်ေးတင်ဆက်ြှုြ ာေးတွင ် ည်ေး

ရနာက်ကယ
ွ ်က ပံပေးု ြှုနင
ှ ် ြဝါေခ ြှတြ
် ြ
ှု ာေး ရှသည်ဆရ
ု သာ် ည်ေး တ
ွ ် ပ်ြှု

တစံတ
ု ာရှသညအ
် မပင် တင်ဆက်ြပ
ှု ံစ
ု ံက ည်ေး ထုစတ်ဝင်စာေးြှု ရှမပီေး ထုကကာေးတွင ်

ပ ံွေ့ နှသ
ံ ည်။ တရုတတ
် ု၏ သတင်ေးတင်ဆက်ြှုပံစ
ု ံြာှ အစေးု ဝါေမဖနခ
် ရ ေး၊

မပန်ကကာေးရ ေးသတင်ေးဆက်ပံမု ဖစ်၍ ထုစတ်ဝင်စာေးြှုြ ခဲရပ။ မြန်ြာမပည်တွငေး် ၌

တရုတတ
် ု၏ ပံပုေးြှုမဖင ် သတင်ေးဌာနြ ာေးရပေါ်ရပါက်ခဲရသာ် ည်ေး ြဝါေပင
ု ေး် တွင ်

အစေးု မပန်ကကာေးရ ေးသတင်ေးပံုစံရပါက်ရန၍ ထုစတ်ဝင်စာေးြှုြ ရပ။

အရ ေးကကီေးဆံေးု အခ က်ြာှ အရြ ကန်နင

ှ ဥ
် ရ ာပသတင်ေးဌာနြ ာေးသည်၎င်ေး၊ သ တ၏
ု

ပံပေးု ြှုမဖင ် ဖွဲွေ့စည်ေးထာေးရသာ အြ ေးြ ေးရသာ အ ပ်ဖက်အဖွဲွေ့အစည်ေးြ ာေးသည်၎င်ေး

မြန်ြာမပည်၏ နင
ု င
် ရ
ံ ေးမပသနာြ ာေးကု ပံစ
ု ံြ ေးစံမု ဖင ် ထရတွွေ့ ကကသည်။ သံေးု သပ်ကကသည်။

တင်မပကကသည်။ ထရကကာင
ု ် မြန်ြာ ထု ပု၍စတ်ဝင်စာေးကကသည်။ တရုတတ
် က
ု

မြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးမပသနာကု အတအ င်ေးသံေးု သပ်တင်မပထရတွွေ့ မခင်ေးြမပ ကကဘဲ

တရုတသ
် တင်ေး တင်ဆက်ြြ
ှု ှာ တရုတမ် ပည်ဖက်ရပါင်ေးစံု ဖွံွေ့ မဖ ေးတေးု တက်ြန
ှု င
ှ ်

တရုတမ် ြန်ြာခ စ်ကကည်ရ ေး အရကကာင်ေး အ ာထက်ြပု ာ မြန်ြာတု၏

စတ်ဝင်စာေးြှုြ သညအ
် မပင် စစ်အစေးု ဖက်သပင်
ု ေးသည်ဟု သတ်ြှတမ် ခင်ေးခံ သည်။

သမဖစ်
ု ာ ၁၉၈၈ ရနာက်ပင
ု ေး် ြှစ၍ မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ၌ အရြ ကန်အပ်ြက်

ပ၍
ု ကကီေးထွာေးသည်။ အရြ ကန်ဩဇာ ပ၍
ု ကကီေးြာေး ာသည်။ တရုတဩ
် ဇာ

က ဆင်ေးသွာေးသည်။
မြန်ြာတရုတက
် န
ု သ
် ယ
ွ ြ
် ှု

မြန်ြာမပည်သကကာေး တရုတ်တဩဇာက
ု ဆင်ေးရနရသာ် ည်ေး မြန်ြာအစေးု နှင ်

တရုတအ
် စေးု ကကာေးဆက်ဆရ
ံ ေးသည် ၁၉၉၀ ခုနစ
ှ ်ြစ
ှ ၍ နဝတ/နအဖ အစေးု ၊

ဦေးသန်ေးစန်အစေးု ၊ ရေေါ်ရအာင်ဆန်ေးစုကကည်အစေးု စသည် အစေးု က်ထက်တုငေး် တွင ်

ဆက်ဆရ
ံ ေးရကာင်ေးြွနခ
် ဲသည်။ မြန်ြာတရုတဆ
် က်ဆံရ ေးတွင ် အဓကက သည်ြှာ

စီေးပွါေးရ ေးဆက်ဆြ
ံ မှု ဖစ်သည်။ နှစ်နင
ု င
် ကံ ကာေး ကုနသ
် ယ
ွ ြ
် ြ
ှု ာှ ည်ေး တေးု တက်ခဲသည်။

နယ်စပ်ကန
ု ် သွယ်ရ ေးပြာဏ ရေေါ် ာသန်ေးရပါင်ေး ၅၀၀၀ ရက ာ်အပါ နှစ်နင
ု င
် ကံ ကာေး

ပံြ
ု န
ှ က
် န
ု သ
် ယ
ွ ်သည်ပြာဏ ဘီ ံနင
ှ ခ
် ီ၍ရှခဲသည်။ နယ်စပ်၌

ရြှာင်ခုကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးပြာဏြ ာေးပါ ထညတ
် က
ွ ပ
် ါက ပြ
ု ာေးနင
ု သ
် ည်။ ြည်သဆ
ု ရ
ု စ

နှစ်နင
ု င
် က
ံ န
ု သ
် ယ
ွ ြ
် ှုသည် နှစ်နင
ု င
် ံ ေးံု အတွက် အက ေးရှခဲသည်။

နယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးသည် ည်ေး နှစ်နင
ု င
် အ
ံ တွက်သာြက နယ်စပ်ရေသ

မပည်သြ ာေးအတွက် အက ေးရှခဲသည်။ နယ်စပ်ရေသတရ ာက်ရှ ြစယ်၊ ယ

ွ ဂ
် ယ်၊

ကန်ပင
ု တ
် ၊ီ ခ င်ေးရ ရ
ွှ ဟာ် နယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးဂတ်ြ ာေး စည်ကာေးရနခဲသည်။

မြန်ြာတရုတ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ြ
် တ
ှု ွင ် မြန်ြာဖက်ကအဓကပကု
ု နြ
် ာေးြှာ ယ်ယာထွက်သေးီ နှံ

ြ ာေး၊ ရ ထွကက
် န
ု ြ
် ာေး၊ ရက ာက်စြ်ေးနှငတ
် င
ွ ေး် ထွက်သယံဇာတြ ာေးမဖစ်သည်။ တရုတဖ
် က်ြှ

မပန် ည်တင်သင
ွ ေး် သည်ြှာ ရဆာက် ပ
ု ်ရ ေးပစစညေး် ြ ာေး၊ က န်ေးြာရ ေးသံေးု ပစစညေး် ြ ာေး၊

စက်ြထ
ှု တ
ု က
် န
ု ြ
် ာေးနှငအ
် မခာေးပစစညေး် ြ ာေးမဖစ်သည်။ ဤရန ာတွင ် နှစ်နင
ု င
် က
ံ ုနသ
် ယ
ွ ြ
် တ
ှု ွင ်

အမခာေးမပသနာြ ာေးရှရသာ် ည်ေး နှစ်နင

ု င
် က
ံ န
ု သ
် ယ
ွ ြ
် ှုကရတာ ြမဖစ်ြရန ပ
ု ် ြည်

ဆသ
ု ည်ကရ
ု တာ နှ ေးံု သွငေး် န် ုအပ်သည်။ တရုတမ် ပည်သည် ဦေးရ သန်ေးရထာင်ခ ီသည်

ကကီေးြာေးက ယ်မပနရ
် သာ ရ ေးကွကက် ကီေးမဖစ်သည်။ အရြ ကန်၊ ဂ ပန်၊ ဥရ ာပ၊ ရုရှာေးစရသာ

နင
ု င
် ရ
ံ ပါင်ေးြ ာေးစွာသည် တရုတရ
် ေးကွကတ
် င
ွ ဝ
် င်ရ ာက် က်ရှသည်။ ကကီေးြာေးရသာ
ပြာဏကု အရ ာင်ေးအဝယ်မပ က်ရှသည်။ တရုတန
် င
ှ န
် င
ု င
် တ
ံ ကာအရ ေးကစစြ ာေးတွင ်

အမငင်ေးပွါေးြှုမဖစ်ရစကာြ စီေးပွါေးရ ေးအ တရုတရ

် ေးကွက် စွန ် တ
ွှ ်သာွ ေးသြရှရပ။

မြန်ြာတအတွ
ု က် ကကီေးြာေးက ယ်မပနရ
် သာ တရုတရ
် ေးကွကက် ကီေးအနီေးတွင ်

တည်ရှရနသည်မဖစ် ာ ထအ
ု ခွငအ
် ြ်ေးကု ဆုပ်ကင
ု ထ
် ာေး န် အ
ု ပ်သည်။ အနီေးအနာေးတွင ်

ကပ် က်ရှရသာ ရ ေးကွကက် ကီေးကု ရက ာခုငေး် သည်ဆပ

ု ါက ြက
ု ြ
် ဲ ာ ာရ ာက်ရပ ြ်ြည်။

ထအ
ု ရမခအရနရပေါ်ြှ ြြအက ေးရှသည်အရမခအရနကု ဖန်တေးီ ယ ြည်သာမဖစ်သည်။

မြန်ြာမပည်တွငေး် သဝင်
ု ရ ာက်သည် တရုတက
် သွငေး် ကုနြ
် ာေးနှင ် ပတ်သက်၍

အြ ာေးသသညအ
် တင
ု ေး် အ ည်အရသွေးပင
ု ေး် နြ်သည်ဟု ဆန
ု င
ု သ
် ည်။ အရြ က ၊

ဥရ ာပ၊ရတာင်ကု ီေးယာေး၊ဂ ပန်စသည်နင

ု င
် ြ
ံ ာေးကထုတ် ပ
ု ်သည် ပစစညေး် ြ ာေးက

အ ည်အရသွေးမြင်သည်ဟု အြ ာေးက က်ခံကကသည်။ သရသာ်

ု မပသနာြှာ

ရ ေးနှုေးံ ကွာမခာေးြှုမဖစ်သည်။ မြန်ြာမပည်အရမခခံ တန်ေးစာေးအြ ာေးစု၏ ဝင်ရငွနြ်ပါေးသည်။

အ ည်အရသွေးရကာင်ေးမပီေး ရ ေးနှုေးံ မြငြ

် ာေးသည် ပစစညေး် ြ ာေးကု သံေးု စွဲနင
ု မ် ခင်ေးြရှကက။ သမဖစ်
ု ာ

တရုတပ
် စစညေး် ြ ာေးက အ ည်အရသွေးနြ်ပါေးရသာ် ည်ေး ရ ေးနှုေးံ က

အရမခခံ တန်ေးစာေးြ ာေးအတွက် အဆင်ရမပခဲသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ ယခုရနာက်ပုငေး်

တရုတက
် န
ု ပ
် စစညေး် ြ ာေး အ ည်အရသွေးမြင်ြာေး ာသညအ
် ခ န်တင
ွ ် ည်ေး မြန်ြာမပည်တွငေး်

အရမခခံ တန်ေးစာေးြ ာေး ဝယ်ယနင

ု သ
် ည် ရ ေးနှုေးံ ကခ
ု န်၍ အ ည်အရသွေးနြ်ထတ
ု ် ပ
ု ်ရပေး န်

မြန်ြာကုနသ
် ည်ြ ာေးဖက်က ရတာင်ေးဆမု ပီေး တင်သင
ွ ေး် ြှုမပ သည်ကု ရတွွေ့ သည်။

မြန်ြာတရုတက
် န
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးသည် အရမခခံအာေးမဖင ် မြန်ြာမပည်အရမခခံ

တန်ေးစာေးြ ာေးအတွက် အမပန်အ န

ှ ် အက ေးရှသည်အရမခအရနတွငရ
် ှသည်ဟဆ
ု န
ု င
ု သ
် ည်။

ဤသဆ
ု ု၍ ရမဖရှငေး် န် အ
ု ပ်သည် မပသနာြ ာေးြရှဟုြဆု ပ
ု ါ။
မြန်ြာရှ တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေး

၂၀၁၀ ခနတ
် င
ွ ် မြန်ြာမပည်၌ တရုတအ
် စေးု ကုြဏ
ပ ကီ ကီေးြ ာေး၏ ကကီေးြာေးသည်

င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးကု ရတွွေ့ မြင် ာ သည်။ က်ပရတာင်ေးရတာင်ရကကေးနီစီြံကန်ေး၊

တရကာင်ေးနီကယ်ထတ
ု ် ပ
ု ် ြန
ှု င
ှ ် နီကယ်စက်ရု ံ၊ ရက ာက်မဖျူ-ရ ွှ ီ ရ နံနင
ှ ်

သဘာဝဓါတ်ရငွွေ့ ပုက် င
ု ေး် ၊ မြစ်ဆံုရ အာေး ပ်စစ်စီြံကန်ေး စသည် သြ ာေးသည်

င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးကု ရတွွေ့ ရှ မပီေး မြစ်ဆစ
ံု ီြံကန်ေးြှအပ က န်စီြံကန်ေးအာေး ေးံု

ည်ပတ်ရနမပီမဖစ်သည်။ သမပင်
ု ပေးု ြ်ေးြစီြံကန်ေး၏ မြန်ြာမပည်ဆင
ု ် ာ

အစတ်အပင
ု ေး် ြ ာေးနှငပ
် တ်သက်၍ မပင်ဆင်ညနင
ု ေး် ြှုြ ာေးကု ည်ေး ရတွွေ့ ာ မပီေး အခုငအ
် ြာ

ရမခ ြ
ှ ်ေးြ ာေးကရ
ု တွွေ့ ာ သည်။ ထမု ပင်ပေးု ြ်ေးြစီြံကန်ေး၏အစတ်အပုငေး် ြ ာေးမဖစ်သည်

ရက ာက်မဖျူအထေးစီေးပွါေးရ ေးဇံု၊ ရက ာက်မဖျူရ နက်ဆပ်ကြ်ေး၊ ရငွရသာင်ယံ

ြီေး င်ေးခ င်စီြံကန်ေးစသည် ဘီ ီယန

ံ င
ှ ခ
် ီသည် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးနှငပ
် တ်သက်၍

သရဘာတညီခ က် ရှမပီေးမဖစ်သည်။ ရက ာက်မဖျူ-ရ ွှ ီ ထာေး ြ်ေးနှငပ

် တ်သက်၍

ရဆွေးရနွေးညနှုင်ေးဆဲမဖစ်သည်။

မြန်ြာမပည်သု ာရ ာက် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နသ

ံှ ည်ြာှ တရုတတ
် နင
ု င
် ထ
ံ ရ
ဲ တာြဟုတရ
် ပ။

က န်ရသာ နင
ု င
် ြ
ံ ာေး ည်ေးပါဝင်သည်။ မြန်ြာနင
ု င
် တ
ံ င
ွ ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ အ
ှု ြ ာေးဆံေးု တင
ု ေး် မပည်ြာှ

စကဂာပမဖစ်မပီေး တရုတက
် ေုတယ၊ ထင
ု ေး် က တတယရန ာတွငရ
် ှသည်။ ြအ ဆု င်

မြန်ြာမပည်ကသ
ဲ ု ဆင်ေး ဲရသာနင
ု င
် တ
ံ ခုအရနနှင ် နင
ု င
် မံ ခာေး င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးအာေး ု ု

ာေး ာေး ဖတ်ရခေါ် ြည်သာမဖစ်သည်။ ထမပင်

ု ယရနကာ မြန်ြာမပည်တင
ွ ရ
် ှသည်

နင
ု င
် မံ ခာေး င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ပ
ှု ြာဏြှာ အမခာေးတင
ု ေး် မပည်ြ ာေးနှငယ
် ဉ်
ှ င် ရမပာပရ ာက်ရအာင်

ြရှရပ။
မြန်ြာမပည်ရှတရုတပ
် ဂ
ု ဂ က င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေး

န်ကန
ု ၊် ြနတရ ေးရှ စက်ြဇ
ှု ံုြ ာေးနှငရ
် ဆာက် ပ
ု ်ရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးတွင ် တရုတပ
် ဂ
ု ဂ က

ကုြဏ
ပ ြ
ီ ာေး၊ ပ
ု ်ငန်ေးရှငြ
် ာေး ာရ ာက် င်ေးနှေးီ မြ ပ်န ံှ ပ
ု ် ကင
ု သ
် ည် စက်ရု ံနင
ှ ်

ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးစွာရှသည်။ တရုတအ
် စေးု ကုြဏ
ပ ကီ ကီေးြ ာေးထက်ရတာ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ပ
ှု ြာဏ

နည်ေးပါသည်။ မြဝတီ ရ က
ွှ က
ု ္ ရ
် ေသရှ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ာေးကရတာ တရုတမ် ပည်နင
ှ ြ
် ဆင
ု ဟ
် ု

တရုတတ
် ကဆ
ု ပ
ု ါသည်။

မြန်ြာနှငတ
် ရုတက
် န
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေး၊ မြန်ြာမပည်ရှ တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးနှင ်

ပတ်သက်သည် ထေးမခာေးခ က်ြာှ မြန်ြာ ထုဆနက

် င်ြကှု ကီေးြာေးမခင်ေးမဖစ်သည်။

ထဂ
ု ယက်သည် ၂၀၁၀ ဝန်ေးက င်ြှ စ၍သသာ ာသည် ဂယက်မဖစ်သည်။

မြစ်ဆစ
ံု ီြံကန်ေးစတင်စဉ်ကစ၍ သသသာသာ ကကီေးထွာေး ာသည် ဂယက်မဖစ်သည်။

တရုတအ
် စေးု င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ှု ြဆထ
ု ာေးနှင ် တရုတပ
် ဂ
ု ဂ က င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ာေးသည်ပင်

ဆနက
် င်ြရ
ှု ှကကသည်။ င်
ှု သာယာ၊ ရ မွှ ပည်သာ စက်ြဇ
ှု ံုရှ

တရုတတ
် ု င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ မှု ပ ထာေးသည် စက်ရု ံြ ာေးတွင ် အမြဲတရစ ု မပသနာ

ရမဖရှငေး် ရန သည်။ တမခာေးနင

ု င
် ၊ံ အမခာေး ြ ေးြ ာေး င်ေးနှေးီ မြ ပ်နထ
ံှ ာေးသည် စက်ရု ံြ ာေးတွင ်

မပသနာမဖစ်သည်က နည်ေးပါေးမပီေး တရုတစ

် က်ရု ံြ ာေးတွင ် မပသနာပြ
ု ာေးသည်ကု တရုတအ
် စေးု

တာဝန်ရှသြ ာေး ည်ေး သတထာေးြကကသည်။ ထမု ပသနာကရ

ု မဖရှငေး် န် အာရံုစေးစက
ု သ
် ည်ကု

ရတွွေ့ သည်။ ံဖန် ံခါတွငရ

် တာ ရနာက်ကယ
ွ ်က က်ြဲကကီေးရတွရကကာငဟ
် ု

က်ည ေးထေးု ရ ရှသည်။

ြည်သဆ
ု ရ
ု စ မြန်ြာတရုတ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးနှင ် တရုတ်တ၏
ု မြန်ြာမပည်၌ င်ေးနှေးီ မြ ပ်န ံှ

ြှုသည် ၁၉၉၀ ရနာက်ပုငေး် တဟုနထ

် ေးု တေးု တက် ာမပီေး ၎င်ေးနှငပ
် တ်သက်၍

ြှနြ
် န
ှ က
် န်ကန်ကကညမ် ြင်ရမဖရှငေး် ြည် မပသနာြ ာေးရှရနသည်ကရတာအြှနပ
် င်မဖစ်သည်။
မြန်ြာတရုတ် ဆက်ဆရ
ံ ေးြှမပသနာြ ာေး

မြန်ြာတရုတဆ
် က်ဆရ
ံ ေးတွင ် နယ်စပ်မပသနာ၊ စေးပွါေးရ ေးဆက်ဆံြှု မပသနာနှင ်

နင
ု င
် ရ
ံ ေးမပသနာ ဟ၍ ရတွွေ့ ြည်မဖစ်သည်။

နယ်စပ်မပသနာ

မြန်ြာတရုတ် နယ်စပ်တင
ွ ် အဓကအမငင်ေးပွါေးသည် မပသနာနှစ်ခုရသည်
ှ ။ ပထြတခုြှာ

နယ်စပ်ပင
ု ဆ
် င
ု ြ
် ှု နယ်နြတ်ြ ဉ်ေးနှငပ
် တ်သက်မပီေး ေုတယတခုြာှ နယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေး

မပသနာမဖစ်သည်။ ြင
ု ရ
် ထာင်ခ ီ ရှည် ာေးသည် နယ်စပ်တရ ာက်

နယ်စပ်ပင
ု ဆ
် င
ု ြ
် န
ှု င
ှ ပ
် တ်သက်၍ အမငင်ေးပွါေးြှုရှသည်က သဘာဝက သညမ် ပသနာမဖစ်သည်။

အဓကြည်သရမဖရှ
ု ငေး် ကကြည်ဆသ
ု ည်က အရ ေးကကီေးပါသည်။ နယ်စပ်ြ ဉ်ေးြ ာေးအာေး

အခ ွေ့ရန ာြ ာေးတွင ် ရ ရခ ာင်ေးြ ာေးနှငပ

် င
ု ေး် မခာေးထာေးသည်ရှသည်။ ယခုအခ န်တင
ွ ်

ရငွရကကေးတတ်နင
ု သ
် ည် တရုတ်တက
ု ရ ရခ ာင်ေး၏ ၎င်ေးတုဖက်ကြ်ေးအာေး

ရ ထြ်ေးနံ ံြ ာေးမပ ပ
ု ်သည်။ အက ေးဆက်ကာေး ြေးု တွငေး် ရ စီေးသန်ရသာအခ န်တင
ွ ်

ရ ထြ်ေးနံ ံြရှရသာ မြန်ြာဖက်ကြ်ေးကရ တက

ု စ
် ာေးခံ သည်။ မြန်ြာဖက်ကြ်ေးက

ရမြြ ာေးရ တက
ု စ
် ာေးခံ မပီေး မြန်ြာပင
ု ရ
် မြ တရမဖေးရမဖေးက ဉ်ေး ာသညမ် ပသနာကု အခ ွေ့

ရန ာြ ာေးတွင ် ကကံ ရန သည်။ ဤမပသနာသည် ရမဖရှငေး် န် မပသနာတခုမဖစ်သည်။

ယခုနစ
ှ ်ပင
ု ေး် ြ ာေးတွင ် ထပ်ြံရတွွေ့ သညမ် ပသနာက နယ်စပ်တရ ာက်

မခံစည်ေးရု ေးခတ်မခင်ေးမဖစ်သည်။ ကဗ
ု စ်ကေးစက်ရ ာဂါရကကာငမ် ဖစ်ရစ၊ နှစ်နင
ု င
် ကံ ကာေးမဖတ်ရက ာ်

ာဇဝတ်ြှုြ ာေး၊ ြေးယစ်ရြှာင်ခုြြ

ှု ာေးရကကာငမ် ဖစ်ရစ မခံစည်ေးရု ေးခတ်မခင်ေးအာေး

ကနက
် က
ွ ် န်ြရှရသာ် ည်ေး တရုတ်တ၏
ု ုပ်နည်ေးကင
ု န
် ည်ေးကရတာ မပသနာရှသည်ဟု
ဆု ြည်။ နှစ်နင
ု င
် ကံ ကာေး မခံစည်ေးရု ေးခတ် ာတွင ် တရုတ်တသည်
ု မြန်ြာနင
ု င
် ဖ
ံ က်မခြ်ေးရှ

ရေသနတ အာဏာပင
ု ြ
် ာေးနှင ် ညနှုင်ေးြရှဘဲ ရဆာင် ွ ကမ် ခင်ေးသည် နယ်စပ်ပုငဆ
် ုငြ
် န
ှု င
ှ ်

ပတ်သက်၍ အမငင်ေးပွါေးဖွယ် ာမပသနာြ ာေး ဆက်တက

ု ရ
် ပေါ်ရပါက်ရစသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

နယ်စပ်မခံစည်ေးရု ေးကာသညက
် စစအထ ဗဟအ
ု စေးု ပါဝင်စ ာြ ရ
ု သာ် ည်ေး

မခံစည်ေးရု ေးကာ သည
ု ် တရုတန
် ယ်စပ် ရေသနတ အစေးု တာဝန်ရှသြ ာေးအရနနှင ် သက်ဆင
ု ် ာ

မြန်ြာရေသနတ အစုေး တာဝန်ရှသြ ာေးအာေး အရကကာင်ေးကကာေးညနှုင်ေးြှုမပ ပ

ု ် န်

အ
ု ပ်သည်။ မခံစည်ေးရု ေးကာ ုသ တရုတတ
် ဖက်
ု ြှ အ င်ကြ်ေး ြ
ှ ်ေးညနှုင်ေး န် သ
ု ည်။

မခံစည်ေးရု ေးခတ်သည် နှစ်နင

ု င
် န
ံ ယ်စပ်ပင
ု ဆ
် င
ု ြ
် န
ှု င
ှ ပ
် တ်သက်၍ အမငင်ေးပွါေးြှုြမဖစ်ရစ န်

ရဆာင် ွ က် န် ုသည်။ ယခုရတာ တရုတတ

် ဖက်
ု ြှ ကယ
ု သရဘာနှ
် ငက် ယ
ု ခ
် တ်မပီေး

မြန်ြာဖက်က ကနက
် က
ွ ြ
် ှ ရမဖရှငေး် ရန သည် အရမခအရနမဖစ်သည်။ ထက
ု စစနပတ်
ဲ သက်၍

ဆန်စင် ာ က ည်ရပွွေ့ က
ု ်သကဲသု ကနက
် က
ွ ရ
် နသည် မြန်ြာအစေးု ဖက်တင
ွ ် ည်ေး

ြဝါေပင
ု ေး် ဆင
ု ် ာကုငတ
် ယ
ွ ် ာတွင ် အာေးနည်ေးြှုရှသည်။ တဖက်တင
ွ ် ည်ေး တရုတတ
် ၏
ု

တဖက်သတ်မခံစည်ေးရု ေးခတ်၍ နယ်စပ်ပင

ု ဆ
် င
ု ြ
် ှု အမငင်ေးပွါေးြှုမဖစ်ရပေါ် မခင်ေးသည်

တရုတတ
် ရကကေးရကကာ်
ု ရနသည် နှစ်နင
ု င
် မံ ပည်သြ ာေးခ စ်ကကည်ရ ေး၊ ကြဘာမပည်သြ ာေး

ရသွေးစည်ေးခ စ်ကကည်ရ ေး ရပေါ် စီနင

ှ ် ည်ေး ြကုကည
် ီရပ။ နယ်စပ်ရေသမပည်သြ ာေး၏

ပင
ု ဆ
် င
ု ြ
် ြ
ှု ာေးကု ထပါေးသမဖင ် နှစ်နင
ု င
် မံ ပည်သြ ာေး၏ ခ စ်ကကည်ရ ေးကု ထခုကရ
် စပါသည်။

တရုတတ
် ု၏ ဤ ုပ်ရဆာင်ြှုသည် တဖက်သတ်အသာစီေး ယြှုကု မပသ ာရ ာက်သကဲသု

တရုတ် ြ ေးကကီေးဝါေကု ဖွင ် စ

ှ ်မပသ ာရ ာက်သည်ကု တရုတတ
် ု သတမပ န်

အ
ု ပ်သည်။
 တကယ်ရတာ နယ်စပ်မပသနာသည် ကုနသ
် ယ
ွ ြ
် မှု ပသနာသက်သက်ြဟုတ်ရပ။

နှစ်နင
ု င
် န
ံ ယ်စပ်ရှ မပည်သြ ာေး၏ နစစဓဝဆက်ဆရ
ံ ေး မပသနာ ည်ေးပါသည်။

အမငင်ေးပွါေးြှုမပသနာြ ာေး ည်ေးပါသည်။ နယ်စပ်မဖတ်ရက ာ်ြခ

ှု င်ေးမပသနာြ ာေး ည်ေးပါသည်။

နယ်စပ်မဖတ်ရက ာ်သည် ြေးယစ်ရဆေးဝါေးမပသနာ၊ က်နက်ရြှာင်ခုမပသနာ

စသညမ် ပသနာြ ာေး ည်ေး ပါသည်။ ထမု ပသနာြ ာေးကု နှစ်နင

ု င
် အ
ံ မြဲတရစ

ထရတွွေ့ဆက်စပ်ရမဖရှငေး် န် အ
ု ပ်သည်။ သရသာ်
ု ည်ေး က်ရတွွေ့တင
ွ ် ရမဖရှငေး် ြ သည်

မပသနာြ ာေး ည်ေးရှသည်။ မြန်ြာဖက်တင

ွ ် ရြှာင်ခုပစစညေး် ဟု သတ်ြှတဖ
် ြ်ေးဆီေးသည်

သစ်၊ရက ာက်စြ်ေး၊ အင်ကကင်ေးရက ာက်စသည်တုသည် တရုတဖ

် က်ကြ်ေးတွင ်

တ ာေးဝင်မဖစ်သာွ ေးသည်။ တရုတဖ

် က်တင
ွ ် တ ာေးဝင်အမဖစ်ထက
ွ ် ာရသာ ဆင
ု က
် ယ်၊

က်ကင
ု ဖ
် ုနေး် ၊စာေးရသာက်ကန
ု အ
် ခ ွေ့သည် မြန်ြာဖက်တင
ွ ် ရြှာင်ခုမပန်မဖစ်သာွ ေးသည်။ ဤသု

နှစ်နင
ု င
် ည
ံ ြ သည် ြတသညသ
် ရဘာထာေးြ ာေးကု ည်ေး နယ်စပ်၌ရတွွေ့ သည်။

တရုတတ
် ဖက်
ု က ည်ေး မြန်ြာအစေးု ယနတယာေး၏ အဂတ က
ု စ
် ာေးြှုကု

မပန် ည် က်ည ေးထေးု ရ ရှသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

နယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးမပသနာ

နှစ်နင
ု င
် က
ံ န
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးအာေး win-win ဟုရကကေးရကကာ်ကကရသာ် ည်ေး က်ရတွွေ့တွင ်

တဖက်နင
ှ တ
် ဖက် အသာစီေး ရအာင်ကက ေးစာေးရ ရှကကသည်။ ထမပင်
ု သွငေး် ကုန ် ထွကက
် န
ု ်

ြ ာေးနှငပ
် တ်သက်၍ ြြတုငေး် မပည်အက ေးစီေးပွါေးမပသနာကု ကကညက် ကသည်။ က်ရှအရမခ

အရနတွငရ
် တာ တရုတတ
် က
ု အသာစီေး ယထာေးသည်ဟု အြ ာေးကမြင်ကကသည်။ သွငေး်

ကုန၊် ထွကက
် န
ု ် အြ ေးအစာေးနှင ် ပြာဏသတ်ြတ
ှ ခ
် က်ြ ာေးတွင ် ည်ေး တရုတတ
် က
ု စတ်

ကက က်အရမခအရန ဖန်တေးီ ယထာေးသည်ဟု အြ ာေးကမြင်ကကသည်။ ထမပင်

ု
သွငေး် ကုနအ
် ြ ေးအစာေးနှင ် ပတ်သက်၍၎င်ေး၊ ပြာဏနှငပ
် တ်သက်၍ တရုတတ
် ု၏

အ
ု ပ်ခ က်အရပေါ်တင
ွ သ
် ာ အရမခမပ ရမပာင်ေး ဲသတ်ြတ
ှ ရ
် ရှ ာ မြန်ြာတဖက်
ု ြှ

ရ ေးကွကထ
် ြ်ေးသြ်ေး န် ခက်ခဲသည်ဟု ည်ေးဆကု ကသည်။ နယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေး

ရငွရခ စနစ်နင
ှ ် ပတ်သက် ည်ေး တရုတ်တဖက်
ု ကအသာစီေး ယထာေး သည်ဟု မြင်ကကသည်။

နယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးနှငပ
် တ်သက် င် မြန်ြာတဖက်
ု က win-win အရမခအရနရ ာက်ရှ န်

ြ ာေးစွာ ကက ေးစာေး န် အ
ု ပ်ရနသည်ကရတာ မငင်ေးပယ် န်ြရှရပ။

တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ြ
ှု ာေးမပသနာ

က်ရှကာ တွင ် မြန်ြာမပည်၌ တရုတတ

် ု ည်ပတ်ရနသည် ကကီေးြာေးသည် င်ေးနှေးီ

မြ ပ်နြ
ံှ ှု ၃ ခုရသည်
ှ ကရ
ု တွွေ့ သည်။ က်ပရတာင်ေးရတာင်ရကကေးနီစီြံကန်ေး၊

တရကာင်ေးနီကယ်ထတ
ု ် ပ
ု ် ြန
ှု င
ှ ် ရက ာက်မဖျူ သဘာဓါတ်ရငွွေ့ နှင ်

ရ နံပရဆာင်
ု ြှု ုပ်ငန်ေးမဖစ်သည်။ ရ ာရ ာဆယ် မြန်ြာအစေးု နှငသ
် ရဘာတမပီေး

ပ
ု ်ငန်ေးစ န် မပင်ဆင်ရနသည် ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးြှာ ခုငမ် ပည်နယ်ရှ

ရက ာက်မဖျူအထေးစီေးပွါေးရ ေးဇံုနင
ှ ် ရ နက်ဆပ်ကြ်ေး၊ ဧ ာဝတီတုငေး် ရှ ြီေး င်ဂ င်

စီြံကန်ေးတမဖစ်
ု သည်။ အရကာင်အထည်ရဖေါ် န် ရဆွေးရနွေးရနသည်ြာှ ရက ာက်မဖျူ

ရ ွှ ီ ထာေး ြ်ေးမဖစ်သည်။ အရကာင်အထည်ရဖေါ် န် သရဘာတညီြှု မပီေးြှ

ပ်ဆင
ု ေး် ရနသည်ြှာ မြစ်ဆရ
ံု အာေး ပ်စစ်စီြံကန်ေးမဖစ်သည်။

က်ရှ ည်ပတ်ရနသည် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ှု ၃ ခု ေးံု ြှာ မြန်ြာမပည်ရှ သယံဇာတြ ာေးကု

ထုတယ
် မခင်ေးမဖစ်သည်။ က်ပရတာင်ေးြှ ရကကေးနီ၊ တရကာင်ေးြှ နီကယ်နင
ှ ် ရက ာက်မဖျူြှ
သဘာဝဓါတ်ရငွွေ့ တမဖစ်
ု သည်။ သယံဇာတ ထုတယ
် ြှုြာှ ကာ အကနအ
် သတ်ရှသည်။ ယခု

၁၀ နှစ်ဝန်ေးက င်ခန ် ထုတယ

် သံေးု စွဲမပီေးမဖစ် ာ ရနာက်ထပ်နစ
ှ ်ရပါင်ေးြည်ြျှ

ထုတယ
် သံေးု စွဲနင
ု ြ
် ည်ကရ
ု တာ ြသ ရသေးပါ။ ထုတယ
် နင
ု သ
် ညပ
် ြာဏ

ကုနဆ
် ေးံု သွာေး င်ရတာ ပ်ဆင
ု ေး် သွာေးရပ ြ်ြည်။ သယံဇာတထုတယ
် ြှုထက်

ရ ရှညခ
် ံနင
ု ြ
် ည်က ရက ာက်မဖျူသဘာဝဓါတ်ရငွွေ့ ပက
ု ် ုငေး် နှငအ
် တ ယှဉ်တွဲ၍ တရုတတ
် ု

ယရဖါက် ပ
ု ်ထာေးရသာ ရ နံပက
ု ် ုငေး် မဖစ်သည်။ ရ နံကရတာ မြန်ြာမပည်ကထွက်သည်

သယံဇာတြဟုတ။် အရရှ ွေ့အ ယ်ပင

ု ေး် ြှ ထွက်ရှရသာရ နံြ ာေးကု

ရက ာက်မဖျူဆပ်ကြ်ေးြှတဆင ် တင်သင
ွ ေး် ခွငမ် ပ မပီေး တရုတမ် ပည်ရတာင်ပင
ု ေး် နှင ်

အရနာက်ပုငေး် သု ပု တ
ွှ မ် ခင်ေးမဖစ်သည်။ တရုတတ
် အတွ
ု က် ကုနက
် စာေး တ်သက်သာစွာမဖင ်

ရ နံတင်သင
ွ ေး် နင
ု မ် ခင်ေးမဖစ်မပီေး မြန်ြာတကရတာ
ု နယ်ရမြ မဖတ်သန်ေးခ ယမခင်ေးမဖစ်သည်။

ရနာက်ထပ် ရက ာက်မဖျူ အထေးစီေးပွါေးရ ေးဇံုနင

ှ ် ရက ာက်မဖျူရ နက်ဆပ်ကြ်ေး၊

ရက ာက်မဖျူ - ရ ွှ ီ ထာေး ြ်ေးရဖါက် ပ

ု ်မခင်ေး၊ ြီေး င်ေးခ င် LNG စီြံကန်ေးတကရတာ
ု

တရုတတ
် ု၏ ပေးု ြ်ေးြစီြံကန်ေး၏ အစ်တ်အပင
ု ေး် ြ ာေးမဖစ်သည်။

ရ ရှည် င်ေးနှေးီ မြ ပ်န ံှ ပ

ု ် ကင
ု ြ
် ည် စီေးပွါေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးမဖစ်သည်။ သရဘာတညီခ က်၊

ခွငမ် ပ ခ က်ြ ာေး ယမပီေးရသာ် ည်ေး အရကာင်အထည်ရဖေါ် နင

ု မ် ခင်ေးြရှရသေးပါ။

မြစ်ဆစ
ံု ီြံကန်ေးကရတာ မြန်ြာဖက်က ပ်ဆင
ု ေး် ထာေးသည်။ သရသာ်
ု ဖ က်သြ်ေးသညအ
် ဆင ်

ြရ ာက်ရသေးပါ။ ၂၀၂၁ အတွငေး် တရုတမ် ပည်ရမြာက်ပုငေး် တွင ်

ပ်စစ်ဓါတ်အာေးမပတ်ရတာက်ြ၊ှု ပ်စစ် အ
ု ပ်ခ က်မြငြ
် ာေးြှုသတင်ေးြ ာေး

ထွကရ
် ပေါ် ာမပန် ာ မြစ်ဆစ
ံု ီြံကန်ေးသည် တပတ်မပန် ည် ာနင
ု သ
် ည်

အရမခအရနတွင ် ရှရနသည်။ ထမပင်

ု အစေးု ကုြဏ
ပ ကီ ကီေးြ ာေးြဟုတသ
် ည် တရုတပ
် ဂ
ု ဂ က

စီေးပွါေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးရှငြ
် ာေး၏ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးကု ည်ေး န်ကန
ု ၊် ြနတရ ေး စက်ြှုဇံုြ ာေး၊

ရဆာက် ပ
ု ်ရ ေး ုပ်ငန်ေးဂွငြ
် ာေးတွငရ
် တွွေ့ သည်။
 ရယဘယ အာေးမဖင ် နင
ု င
် ံ ပ်မခာေး င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးကု မြန်ြာမပည်ကသ
ဲ ု ဖွံွေ့ မဖ ေးြှု

ရနာက်က ရသာ နင
ု င
် ြ
ံ ာေးအရနနှင ် ု ု ာေး ာေး ဖတ်ရခေါ် ြည်သာမဖစ်သည်။

ထု င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးြှ တင
ု ေး် မပည်အတွက် ြညအ
် က ေးအမြတ်ြ ာေးကု ယန င
ု ဖ
် ုသာ

အရ ေးကကီေးသည်။ ပထြဦေးစွာ တင
ု ေး် မပည်အတွက် ြည် ဘဏဏာရ ေးအက ေးအမြတ်မဖစ်သည်။

ေုတယအရနနှင ် ထု ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေး ပ
ု ်ရဆာင် ာတင
ု ေး် တွင ် ရတွွေ့ သည် ပုဂဂ ကပင
ု ဆ
် င
ု သ
် ည်

ရမြယာသြ်ေးဆည်ေးြှုြ ာေးနှငပ
် တ်သက်၍ ရ ာ်ရကကေးရပေးရခ ြှုမပသနာမဖစ်သည်။

တတယအရနနှင ် သဘာဝပတ်ဝန်ေးက င်ထခုကြ

် မှု ပသနာမဖစ်သည်။ စတုတထအရနနှင ်

မြန်ြာမပည်ရှ မပည်သြ ာေး အ ပ

ု ်အကုငန
် င
ှ န
် ည်ေးပညာ ရှြှု မပသနာမဖစ်သည်။ ပဉ္စြအရနနှင ်

မြန်ြာရမြရပေါ် ရှ နင
ု င
် မံ ခာေး င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးနှငပ
် တ်သက်၍ မြန်ြာအခ ပ်အာဏာပုင ်

ထြ်ေးခ ပ်နင
ု ြ
် မှု ဖစ်သည်။

ဤအခ က်ြ ာေးနှငပ

် တ်သက်၍ မြန်ြာမပည်အာဏာပင
ု ြ
် ာေးက တင
ု ေး် မပည်အတွက်

ြည်ြျှအက ေးရှရအာင် ုပ်နင

ု သ
် ဆ
ဲ ုသည်က အရ ေးကကီေးသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ အဘယ်

ရကကာငဆ
် ုသည်ြှာ တရုတက
် ြ
ု ပဏြ
ီ ာေး နင
ု င
် တ
ံ ကာသု ထေးု ရဖါက် ာသည်ြှာ

ြကကာ ရ
ှ သေး ာ နင
ု င
် တ
ံ ကာစံနေးံှု ြ ာေး၊ စည်ေးြ ဉ်ေးစည်ေးကြ်ေးြ ာေးကု က
ု န
် ာြှု

အာေးနည်ေးသည်။

ထမပင်
ု တရုတ်ကြ
ု ပဏြ
ီ ာေး၊ တရုတတ
် ာဝန်ရှသြ ာေးဖက် ပ်ခံရ ရှသည်ြာှ ၎င်ေးတအရနနှ
ု င်

မြန်ြာအစေးု နှင ် သရဘာတညီခ က် ယမပီေးြှ ရဆာင် ွ ကသ

် ည်မဖစ် ာ သရဘာတဆံေးု

မဖတ်ထာေးမပေးသည်
ီ ြ ာေးနှငပ
် တ်၍ ၎င်ေးတတွ
ု င် တာဝန်ြရှဘဲ မြန်ြာအစေးု ဖက်တင
ွ သ
် ာ

တာဝန်ရှသည်ဟု ဆကု ကသည်။ သမဖစ်

ု ာ တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ာေးတွင ် မြန်ြာအစေးု အာ

ဏာပုငြ
် ာေး၏ အာေးနည်ေးခ က်အပါ မပသနာြ ာေးစွာကု ကကံ ရတွွေ့ရန သည်။

ပထြအခ က်အရနနှင ် တင
ု ေး် မပည်အတွက် ရှြည် ဘဏဏာရ ေးနှငပ
် တ်သက်၍ အဂတ

က
ု စ
် ာေးြှုြ ာေးရသာ အက ငပ
် က်ဝန်ထြ်ေးြ ာေးရကကာင ် တုငေး် မပည်ဘဏဏာထဲသု
ရ ာက်သငသ
် ရ ာက်ြရ ာက်ဘဲ တဦေးခ င်ေးအတ်ကပ်ထသ
ဲ ု ရ ာက်ကန
ု သ
် ည်ဟု

စွပ်စဲြ
ွ ြ
ှု ာေးရတွွေ့ သည်။ ပွင ် င်ေး တ
ွ ် ပ်ရသာ စံစ
ု ြ်ေးစစ်ရဆေးြှုြ ာေး

ြရှသညအ
် ရမခအရနတွင ် တက ရသာအခ က်အ က်ရဖေါ် မပ န် ခက်ခဲသည်။ သရသာ်
ု

အြ ာေးကရတာ စွပ်စဲထ
ွ င်မြင်ြကှု ကီေးသည်။ အဂတ ုကစ
် ာေးြှုဆသ
ု ည်က ရပေးသရ ာ ယသပါ

နှစ်ဖက် ေးံု တွင ် တာဝန်ရှသည်။ ေုတယအခ က်မဖစ်သည် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နသ

ံ ှ ညရ
် ေသရှ ပုဂဂ က

ရမြယာြ ာေး သြ်ေးဆည်ေးမခင်ေးနှင ် ရ ာ်ရကကေးမပသနာအာေး တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ှု

ပ
ု ်ငန်ေးတင
ု ေး် တွင ် ရတွွေ့ မပေး အသံအက ယ်ရ ာင်ဆေးံု ထုရြက နပ်ဆေးံု မပသနာမဖစ်သည်။

အဓကအာေးမဖင ် သြ်ေးဆည်ေးခံ သည် ထုအာေး အခ န်ရပေး၍ သရဘာရပါက်ရအာင်

ရဆွေးရနွေးြှုြရှမခင်ေး၊ ရ ာ်ရကကေးရငွ ံု ရ ာက်စွာြ မခင်ေးနှင ် ရမြသြ်ေးဆည်ေးခံ ထုအာေး

ရ ာ်ရကကေးရငွရပေးမခင်ေးအမပင် သတု၏ ေါေးြဦေးခ ုပ်ငန်ေး သြ်ေးဆည်ေးခံ မပီေးရနာက်

သငရ
် ာ်သည် အသက်ရြွေးဝြ်ေးရကကာင်ေး ုပ်ငန်ေး ဖန်တေးီ ရပေးြှုြရှမခင်ေးတမဖစ်
ု သည်။

ဤမပသနာနှငပ
် တ်သက်၍ တရုတ်တအရနနှ
ု င် တရုတမ် ပည်တင
ွ ေး် ၌ ရမဖရှငေး် သည်

အရတွွေ့အကကံ ရှရသာ် ည်ေး မြန်ြာအစေးု တာဝန်အမဖစ်သာ သရဘာထာေးကကသည်။ သရသာ်

ု

ဤအခ က်ရပေါ်ြတည်၍ တရုတတ

် ၏
ု င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးအာေး ထုက

မပင်ေးမပင်ေးထန်ထန်ဆနက
် င်သည်ကု ရတွွေ့ သည်။

တတယအခ က်မဖစ်သည် သဘာဝပန်ဝန်ေးက င်ထခုကြ

် န
ှု င
ှ ပ
် တ်သက်၍ အမငင်ေးပွါေးြှု

ြ ာေးသည်။ ယခုအခါ ပ
ု ်ငန်ေးကကီေးအတင
ု ေး် အတွက် သဘာပတ်ဝန်ေးက င်ထခုကြ
် ၊ှု

ြှုထခုကြ
် န
ှု င
ှ ပ
် တ်သက်သည် EIA/SIA ထုတမ် ပန် န် ကွငေး် ဆင်ေးရ ာသံေးု သပ်ြှုြ ာေး

ပ
ု ်ကင
ု သ
် ည် အရ အထရှ ာမပီမဖစ်ရသာ် ည်ေး အမငင်ေးပွါေးြှုကရတာရှရနဆဲမဖစ်သည်။
 စတုတထမပသနာမဖစ်သည် အ ပ
ု ် အ ကင
ု န
် င
ှ ် နည်ေးပညာ ရှြှုမပသနာသည် ည်ေး

တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ှု ပ
ု ်ငန်ေးတုငေး် တွင ် ရတွွေ့ သည်။ ရယဘယ အာေးမဖင ်

က်ရှတရုတ် ပ
ု ်ငန်ေးကကီေးတင
ု ေး် တွငရ
် တွွေ့ သည်ြှာ တရုတက
် ြ
ု ဏ
ပ ြ
ီ ာေးသည် စီြံခနခ
် ွဲသ၊

အတတ်ပညာသည်ြ ာေးသာြက ရအာက်ဆံုေးထြင်ေးခ က်အထ တရုတမ် ပည်ြှ

ရခေါ် ာရ ရှ ာ ရေသခံြ ာေး၊ မြန်ြာမပည်ြှ ြ ာေး အ ပ

ု ်အကင
ု ြ
် ကကဟုဆကု ကသည်။

တရုတ် ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးတွင ် သတ်ြတ
ှ ခ
် နထ
် ာေး ြည် အရ အတွကမ် ပညြ
် ီှ န်

အြ ာေးဆံေးု ခနထ
် ာေးသည် အ ပ
ု ်သြာေးြ ာေးြှာ မံု ခံ ရ ေးဝန်ထြ်ေး၊ သနရ
် ှငေး် ရ ေးနှင ်

ရအာက်ရမခဝန်ထြ်ေးအြ ာေးစုမဖစ်သည်။ ရနာက်ပုငေး် ရအာက်ရမခအ ပ

ု ်ကကပ်အဆင ်

ခနထ
် ာေး န် အခ ွေ့အာေး တရုတမ် ပည်သု ရခေါ်ယရ က ငသ
် င်တန်ေးရပေးသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

အငယ်တန်ေးပညာရှငအ
် ခ ွေ့ ခနအ
် ပ်ြမှု ပ သည်ကု ရတွွေ့ သည်။ သရသာ်
ု ည်ေး မြန်ြာမပည်က

ရြွေးထုတထ
် ာေးသည် ပညာတတ်ြ ာေးအာေး အဆငမ် ြငစ
် ီြံခနခ
် ွဲြန
ှု င
ှ ်

အတတ်ပညာရန ာြ ာေးတွင ် အ ပ
ု ် ခန အ
် ပ်ြှု နည်ေးပါေးသည်။ မြန်ြာမပည်ရှ

ပညာတတ်ြ ာေးအတွက် တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ှု ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးတွင ် အ ုပ်အကင
ု ရ
် န ာ

ရှာေးပါေး ာ တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ြ
ှု ာေးအာေး စတ်ြဝင်စာေးကကရပ။ အ ုပ်အကင
ု ် နင
ု ြ
် ှု

ရပါြ ာေးရသာ အမခာေးနင

ု င
် ြ
ံ ာေးြှ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးကု ပ၍
ု စတ်ဝင်စာေးကကသည်။ သမဖစ်
ု ာ

တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်န ံှ ပ

ု ်ငန်ေးြ ာေးရှ အဆငမ် ြငစ
် ီြံခနခ
် ွဲြန
ှု င
ှ ပ
် ညာရှငန
် ယ်ပယ်တွင ်

မြန်ြာမပည်သာေးြ ာေး အ ပ
ု ်အကင
ု ြ
် မခင်ေးသည် အ ပ
ု ်အကင
ု မ် ပသနာသက်သက်သာြက

အဆငမ် ြငစ
် ီြံခနခ
် ွဲြန
ှု င
ှ န
် ည်ေးပညာ ရှြှုတင
ွ ပ
် ါ မပသနာမဖစ်ရနရပရတာသည်။

ပဉ္စြအခ က်အရနနှင ် တရုတ်တ၏

ု င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ှု ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးအာေး မြန်ြာအခ ပ်

အမခာအာဏာသက်ရ ာက်ြမှု ဖစ်သည်။ ထု ပ

ု ်ငန်ေးြ ာေးရပေါ်တင
ွ ် မြန်ြာတ၏
ု

ထြ်ေးခ ပ်နင
ု ြ
် ြ
ှု ရှဘဲ ကင်ေး တ
ွ ရ
် နမခင်ေးသည် က်ခံ န်ခက်ခဲသည်။ သ ကဂာ

ရ နက်ဆပ်ကြ်ေးကဲသု တရုတက
် ုြပဏထ
ီ ြ်ေးခ ပ်ရအာက်တင
ွ ် ရ ာက်ရှရနမခင်ေးြ ေးအာေး

က်ခံ န်ခက်ခဲသည်။ ာအုရှ ဧကရထာင်ခ ီသည် တရုတက

် ြ
ု ဏ
ပ က
ီ
ခ ပ်ကင
ု ် ပ
ု ်ကင
ု ရ
် နသည် စီေးပွါေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးဧ ယာအတွငေး် ာအု ဲက အာဏာြပုငဘ
် ဲ

တရုတတ
် ု၏ မံု ခံ ရ ေးမဖင ် အုပ်ခ ပ်ြြ
ှု ေး က်ခံ န်ြသငရ
် ပ။ မြန်ြာမပည်တင
ွ ် ည်ေး

ာ တံရသာ ရက ာက်မဖျူ အထေးစီေးပွါေးရ ေးဇံု၊ ရ နက်ဆပ်ကြ်ေး၊ ြီေး ထာေး ြ်ေးတ၏

ု

ထြ်ေးခ ပ်ြန
ှု င
ှ ် ဥပရေစေးု ြေးု ြှုတနှ
ု င် ပတ်သက်၍ မြန်ြာအာဏာပုငြ
် ာေး

ထြ်ေးခ ပ်ြရ
ှု အာက်တင
ွ ရ
် ှ န် သ
ု ည်။ တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးပတ်သက်၍ စီေးပွါေးရ ေးအ

အမပန်အ န
ှ ် အက ေးရှ န် အ
ု ပ်သည်။ မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ရှ စီေးပွါေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေး

မြန်ြာတ၏
ု ဥပရေရအာက်တင
ွ ် ရှ န် အ
ု ပ်သည်။

တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ န
ှု င
ှ တရု
် တတ
် ဖက်
ု ြှ အာေးနည်ေးခ က်ြ ာေး

အထက်တွငရ
် ဖေါ် မပမပီေးသကဲသု မြန်ြာမပည်တင
ွ ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နမံှ ြ ပ်နြ
ံှ မှု ပ ပ
ု ်သည် တ

ရုတတ
် ၏
ု ကင
ု စ
် ဲထ
ွ ာေးသည် သရဘာထာေးြှာ မြန်ြာအစေးု အာဏာပုငြ
် ာေးနှင ်

သရဘာတမပီေးမဖစ်၍ မဖစ် ာသညမ် ပသနာြ ာေးြှာ သတနှ

ု ငြ
် ဆင
ု ဟ
် ၍

စဉ်ေးစာေးခ က်မဖစ်သည်။ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ှု ပ
ု ်သည် ပ
ု ်ငန်ေးကကီေးတင
ု ေး် သည်

သဘာဝပတ်ဝန်ေးက င်အာေး၎င်ေး၊ ြှုပတ်ဝန်ေးက င်အာေး၎င်ေး ထခုကြ

် ှုရှသည်မဖစ် ာ

မြန်ြာအစေးု ဖက်သာြက တရုတက

် ြ
ု ပဏြ
ီ ာေးသည် ည်ေး တာဝန်ယြှု

တာဝန်ခံြရ
ှု ှ န် ုသည်။ တရုတ်တဖက်
ု တာဝန်ြရှဟု ယဆပါက တာဝန်ြဲ ာ

ရ ာက်သည်ဟု ဆု ြည်မဖစ်သည်။ ထထ
ု က်ပဆ
ု ေးု သည်က မြန်ြာအာဏာပုငြ
် ာေးနှင ်

သရဘာတညီြှု မပီေးမပီဆခ
ု ါ တရုတက
် ြ
ု ပဏြ
ီ ာေးက မြန်ြာရေသခံ ထု၏

ပုဂဂ ကပုငဆ
် င
ု ြ
် န
ှု င
ှ ် အခွငအ
် ရ ေးြ ာေးအာေး အရ ေးြထာေးမခင်ေး၊ ပစ်ပယ်မခင်ေးမဖစ်သည်။
 ဤမဖစ် ပ်သည် ြြြ က်မြင်ကကံ ခဲ ရသာမဖစ် ပ်မဖစ်သည်။ မြစ်ဆစ
ံု ီြံကန်ေးနှငပ
် တ်

သက်၍ တဖက်ကရဆွေးရနွေးြှုြ ာေးြမပေးြသတ်

ီ ရသေးြှီ သဘာဝပတ်ဝန်ေးက င်ထခုကြ
် ှု ( EIA )

အစီ င်ခံစာအတွက် ရ ာစဉ်ကာ က ၂၀၀၉ ခုနစ

ှ ်ကမဖစ်သည်။ ရြခမြစ်ရပေါ် ရှ

ခ ီရဖွရ ကာတာ တည်ရဆာက်ြညရ

် န ာတွင ် တရုတ်ကြ
ု ဏ
ပ က
ီ ရမြသာေးစြ်ေးသပ်ြှု

မပ ပ
ု ်ရနသည်။ ခ ီရဗွရ အာေး ပ်စစ်တည်ြညရ
် န ာသည် ခ ီရဗွမြ ွေ့ ြှ

ရြခမြစ်ရကကာင်ေးအတင
ု ေး် အထက်ဖက် ၁၄ ြင
ု ခ
် နအ
် ကွာတွငမ် ဖစ်သည်။ ထရ
ု န ာတွင ် ြရ

ရခေါ် ရ ာ်ရဝေါ် ြ ေး ွာ ၄ ွ ာခနရ

် ှသည်။ ရမြသာေးစြ်ေးသပ်ရသာ တရုတက
် ြ
ု ပဏြ
ီ ှ

အဖွဲွေ့ြ ာေးသည် ထု ွ ာြ ာေးရှ အ ပ်သာေးပုငအ

် ြ်ဝင်ေးြ ာေးအတွငေး် တွင၎
် င်ေး၊

အ ပ်သာေးပင
ု ် ရြမာ်မခံြ ာေးအတွငေး် တွငေး် ၎င်ေး စက်ကကီေးြ ာေး အသံေးု မပ မပီေး

က င်ေးနက်ကကီေးြ ာေးတေးခါ ရမြသာေးစြ်ေးသပ်ြမှု ပ ကကသည်။ အြ်ပင

ု ရ
် ှငြ
် ာေး၊ မခံပင
ု ရ
် ှငြ
် ာေးထံြှ

ြည်သညခ
် ွငမ် ပ ခ က်ြှ ြယဘဲ ကုယသ
် ရဘာနှငက
် ယ
ု ် ဝင်တေးရနကကသည်ကရ
ု တွွေ့ သည်။

မြန်ြာအာဏာပင
ု ြ
် ာေးဖက်ြှ တဦေးတရယာက်ြှ ြပါသညအ
် မပင်

ကက တင်အရကကာင်ေးကကာေးထာေးြှု ည်ေး ြရှဟုသ သည်။ မြန်ြာရေသခံ ွ ာသာေးြ ာေးက

ရ ာ်ရကကေးြဆထ
ု ာေးနှင ် ြြပုဂဂ ကပင
ု ဆ
် ုငြ
် အ
ှု တွငေး် တရုတက
် ြ
ု ဏ
ပ ြ
ီ ှ

ထင်တင
ု ေး် က ဲရနသည်ကု က်ပက
ု က် ကညရ
် န သည်။ ထက
ု ာ က ရြမာ်မခံြ ာေးအတွငေး်

တရုတတ
် တ
ု ေးသည်က င်ေးြ ာေးအတွင ် က မပီေးရသဆံေးု သည် အ ပ်သာေးကျွဲ ၁၀ ရကာင်ခနရ
် ှမပီေး

ရ ာ်ရကကေး ည်ေးြ ဟုသ သည်။ ဤမဖစ် ပ်ြရ

ှ တွွေ့ သည် တရုတ်ကြ
ု ပဏြ
ီ ာေး သည်

မြန်ြာအာဏာပင
ု ြ
် ာေးနှင ် ြည်သသရဘာတ
ု ထာေးသည်ဆရ
ု စကာြ ရေသ ထုအရပေါ်

က
ု န
် ာ ြည် အရမခခံက ငဝ
် တ်ကပ
ု င် က
ု န
် ာြှုြရှသည်ြှာ န
ွ စ
် ာွ

စတ်ပ က်ဖွယရ
် ကာင်ေးသည် တရုတတ
် ု၏ အာေးနည်ေးခ က်ဟု ဆု ြည်။
 ရနာက်ရတွွေ့ သညတ
် ခ က်ြာှ တရုတက
် ြ
ု ဏ
ပ ြ
ီ ာေးအတွက် အာေးသာခ က်ြှ

မဖစ် ာသည် အာေးနည်ေးခ က်မဖစ်သည်။ တရုတ် ြ ေးြ ာေးသည် ကြဘာအနှံ

ရရွှွေ့ရမပာင်ေးအရမခခ သည်မဖစ် ာ ကြဘာရပေါ် ရှ တုငေး် မပည်တင

ု ေး် တွင ် တရုတတ
် န်ေးရှသည်။

တရုတသ
် ရဌေးြ ာေးရှသည်။ မြန်ြာမပည်တင
ွ ် ည်ေး အ ာေးတမဖစ်သည်။ ယခင်က

တရုတက
် န
ွ မ် ြျူနစ်ကု ဆန ် က င်ခဲရသာ မြန်ြာမပည်ြှတရုတြ
် ာေးသည် ည်ေး ယခုအခါ

ခ ြ်ေးသာကကယ်ဝရသာ မပည်ြြှ တရုတက

် ုြဏ
ပ ြ
ီ ာေးနှင ် အ ပ
ု ် ပ
ု ် န်

အသငမ် ဖစ်ရနကကမပီမဖစ်သည်။ မပည်ြြှ ာရသာ တရုတ်ကြ

ု ဏ
ပ ြ
ီ ာေးအဖု ည်ေး ၎င်ေးတနှ
ု င်

ဘာသာစကာေးတ၊ ယဉ်ရက ေးြှုတ မြန်ြာမပည် ရပါက်တရုတြ

် ာေးနှင ်

တွ၍
ဲ အ ပ
ု ် ပ
ု ် သည်က ယ
ွ ်ကသည်က အြှနပ
် င်မဖစ်သည်။ ဤသရသာ
ု

အရမခအရနြ ေးကု မြန်ြာမပည်တင

ွ ် ာရ ာက်မြ ပ်နရ
ံှ သာ အမခာေးနင
ု င
် မံ ခာေး

သာေးြ ာေးြ နင
ု ရ
် ပ။ သရသာ်
ု ထအ
ု ရမခခံရပေါ်ြှ မပည်ြြှ ာသည် တရုတက
် ုြဏ
ပ ကီ ကေးသည်

တဆငခ
် ံကန်ထရု က် ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေးကု မြန်ြာမပည်ရပါက် တရုတြ
် ာေးကုသာ ရပေးသညအ
် ခါ

မြန်ြာမပည် ရေသခံကြ
ု ဏ
ပ ြ
ီ ာေး အ ပ
ု ် အ ကင
ု ြ
် သမဖင ် တရုတတ
် ု၏ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ က
ှု ု

ြကက ဆကု ကရတာဘဲ ဆနက

် င်ကကရတာသည်။ ဤကာေး တရုတတ
် အတွ
ု က် အာေးသာခ က်ြှ

မဖစ်သာွ ေးရသာ အာေးနည်ေးခ က်ဟဆ

ု ု ြည်။
မြန်ြာတဖက်
ု ြအှ ာေးနည်ေးခ က်ြ ာေး

မြန်ြာအာဏာပင
ု ြ
် ာေးဖက်ြှ အာေးနည်ေးခ က်ြာှ ဝန်ထြ်ေးြ ာေးအက ငပ
် က်ြ၊ှု အဂတ

က
ု စ
် ာေးြှု၊ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးနှငပ
် တ်သက်၍ ခုငြ
် ာရသာ ဥပရေအာေးနည်ေးရနရသေးြှုနင
ှ ်

ြှုပတ်ဝန်ေးက င်ထခုကြ
် န
ှု င
ှ ် ပတ်သက်၍ တာဝန်ယြှု အာေးနည်ေးမခင်ေးတမဖစ်
ု သည်။

က်ရှ တရုတ်တ၏
ု ပေးု ြ်ေးြနှငပ
် တ်သက်၍ မြန်ြာမပည်အာေးမဖတ်၍ အနဒယသြုေ ဒ

ာသထွ
ု ကြ
် ည် စီြံကန်ေးြ ာေးအရပေါ်ထာေးသည် ရသနဂဂဗ ျူဟာအမြင်အာေး တုနမ် ပန် ာတွငြ
်

မြန်ြာတဖက်
ု ြှာ ရသနဂဂဗ ျူဟာအမြင်ရ ာ၊ ရ ာသံေးု သပ်ြရ
ှု ာ အ န
ွ အ
် ာေးနည်ေးသည်က

ပ၍
ု အဓကက သည်။ တရုတတ
် ၏
ု မြန်ြာမပည်နင
ှ ပ
် တ်သက်သည် သရဘာထာေးကု

မြန်ြာတဖက်
ု က သရနသည်ြာှ ၁၀ နှစ်ရက ာ်ကကာခဲမပီမဖစ်သည်။ တရုတတ
် ဖက်
ု ြှ

ထစ
ု ီြံကန်ေးြ ာေးအာေး အရကာင်အထည်ရဖေါ် န် ရ ာသံေးု သပ်ြအ
ှု ြ ာေးအမပာေး သုရတသန

အြ ာေးအမပာေး ပ
ု ်ခဲသည်။ ထအ
ု ပ
ု ် ကု တရုတ်အစေးု တာဝန်ရှသြ ာေး၊

တရုတက
် ြ
ု ပဏြ
ီ ာေးသာြက တရုတ်တက္သု ြ
် ာေးြှ ပါရြာကခြ ာေး၊ပညာရှငြ
် ာေးပါသည်

သုရတသနအဖွဲွေ့ြ ာေးပါ ပါဝင်မပီေး မဖစ်နင

ု ရ
် မခအြ ေးြ ေးကု တွကဆ
် ခဲသည်။

တရုတမ် ပည် ရ ွှ ြ
ီ ှ နြ်ခြ်ေးမြ ွေ့ရတာင်ဖက်တည်တညြ
် ှ ြနတရ ေးဆီသု

ြ်ေးအရကကာင်ေး အသစ်ရဖါက်မခင်ေး၊ ြစယ်၊ ာေးရှု ေး ၊ ြနတရ ေး

ြ်ေးအရကကာင်ေးအရဟာင်ေးအာေး အသံေးု မပ မခင်ေး၊ ခ င်ေးရ ရ

ွှ ဟာ် ၊ သနန၊ီ

ာေးရှု ေး ြ်ေးရကကာင်ေးအာေး ထည်သင

ွ ေး် စဉ်ေးစာေးမခင်ေးတအမပင်
ု ယ
ွ ဂ
် ယ် ြှ ဗန်ေးရြာ်ထ ြင
ု ် ၉၀,

အထအာေး ထာေး ြ်ေးရကကာင်ေးရဖါက် ပ

ု ်မပီေး ဗန်ေးရြာ်ြှ ဧ ာဝတီမြစ်ရကကာင်ေးအာေး

အသံေးု မပ မပီေး ပုသြ်၌ဆပ်ကြ်ေးတည်မပီေး သြုေ ဒ ာထွကရ

် ပါက်မပ မခင်ေးတအာေး
ု သုရတသန
မပ ပ
ု ်တက
ွ ခ
် က်ကကသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ တွကခ
် က်ကက ာတွင ် ရ ွှ ၊ီ ရက ာက်မဖျူ

ထာေး ြ်ေးသည် ၆ဘီ ံရ ာက် ကုနက

် နင
ု မ် ပီေး ဧ ာဝတီမြစ်ရကကာင်ေးအာေး အသံေးု မပ နင
ု ် န်

မြစ်ရကကာင်ေးရှငေး် င်ေး န် ၂/၃ ဘီ ံထသာ ကုနက

် မပီေး ကုနက
် စာေး တ်သက်သာနင
ု သ
် ည်ဟု

တွကခ
် က်သည်ကုရတွွေ့ သည်။ ထမပင်
ု အကယ်၍ ဗန်ေးရြာ် ြ်ေးရကကာင်ေးကသာ ရဖါက်ပါက

KIA က်နက်ကင
ု တ
် ဖွဲွေ့ နှင ် ဆက်ဆရ
ံ မဖရှငေး် ြည်မဖစ်၍ ရဆွေးရနွေးရမဖရှငေး် န်

ယ
ွ က
် သည်ဟ၍ မြန်ြာမပည်တွင ် င်ဆုင ် ြည် တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု ်

တပ်ဖဲွေ့ွ မပသနာပါ ထညသ

် င
ွ ေး် စဉ်ေးစာေးကကသည်။ ရမပာ င် တရုတတ
် ုသည်

ပညာရှငြ
် ာေးကပ
ု ါ အသံေးု မပ ၍ ဖက်စံရ
ု ေါင်စံက
ု ဆန်ေးစစ်ရ ာသံေးု သပ်ြြ
ှု ာေး ၊

မဖစ်နင
ု ရ
် ခ ြ ာေးကု တွကခ
် က်ခဲကကသည်။ ကုနက
် စာေး တ်သက်သာြှုကု

ထညသ
် င
ွ ေး် စဉ်ေးစာေးခဲကကသည်။ မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် နင
ု င
် ရ
ံ ေးမပသနာြ ာေးကု

ထညသ
် င
ွ ေး် စဉ်ေးစာေးခဲကကသည်။

မြန်ြာမပည်တွငေး် တရုတ်တက
ု ဖက်စက
ံု ရ ာသံေးု သပ်ြြ
ှု ာေးမပ ရနစဉ် မြန်ြာတဖက်
ု

ကယ
ု အ
် တွက် အရကာင်ေးဆံေးု အက ေးရှြည် ြ်ေးရကကာင်ေးက ဘာမဖစ်ြည်ဆသ
ု ည်ကု

တ
ွ ် ပ်စွာ ရ ာစေးစြ်ေးြှုမပ နင
ု ခ
် ဲမခင်ေးြရှ။ တရုတတ
် ု အဆမု ပ ာသည်

အခ က်ရပေါ်ကသာ ထင
ု စ
် ဉ်ေးစာေးရနသည်။ တရုတတ
် ဖက်
ု အဆမု ပ သည် ြနတရ ေး၊ နြ်ခြ်ေး

တက
ု ရ
် ု က် ကာေး ြ်ေးရဖါက်ြည် ာထာေးခ က်အာေး မြန်ြာအစုေး ဝန်ထြ်ေးြ ာေး

ရစ တ
ွှ က
် ွငေး် ဆင်ေးရစခဲရသာ် ည်ေး ြတတ ာရက ာ်သည်နင
ှ ် က်နက်ကင
ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေး

ဧ ယာဆခ
ု ါ ရနာက်မပန်ဆတ
ု ခ
် ဲကကသည်။ ကယ
ု တ
် ုငေး် မပည်တင
ွ ေး် မဖတ်ြည် ြ်ေးရကကာင်ေးနှင ်

ပတ်သက်၍ ြည်သည် ြ်ေးရကကာင်ေးက တင

ု ေး် မပည်အတွက် အက ေးရှြည်၊

ြည်သညရ
် န ာတွင ် ဆပ်ကြ်ေးတည်က တင
ု ေး် မပည်အတွက် အက ေးရှြည်ဆသ
ု ည်နင
ှ ်

ထု ြ်ေးရကကာင်ေး ထဆ
ု ပ်ကြ်ေးတနှ
ု ငတ
် ဖ
ွဲ က်၍ ြြအတွက် အက ေးရှရအာင် ြည်သု

ရဆာင် ွ က် ပ
ု ်ကုငြ
် ည် စသည်တက
ု ု မြန်ြာတဖက်
ု က က်ဦေးြှု ယမပီေး ပညာရှငြ
် ာေးကု
အသံေးု မပ မပီေး ဖက်စြ
ံု ှ သုရတသနမပ ရ ာမခင်ေး၊ ရဝဖန်ဆန်ေးစစ်မခင်ေး၊ တရုတတ
် အာေး
ု

ြြဖက်ြမှ ပန် ည် အဆမု ပ မခင်ေးြ ာေးြရှခဲရပ။ တရုတတ

် ုအဆမု ပ ာရနာက်ြှ

က
ု ရ
် န သည်က မြန်ြာတု၏ အဓက အာေးနည်ေးခ က်မဖစ်ခဲသည်။

ဤသု မြန်ြာတရုတဆ
် က်ဆံရ ေးတွင ် ရမဖရှငေး် စ ာ မပသနာြ ာေးစွာနှင ်

င်ဆင
ု ရ
် န ခ န်တင
ွ ် ရတွွေ့ သည်ြာှ တရုတတ
် ု၏ င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ာေးစတင်ဝင်ရ ာက်သည်

၂၀၁၀ ခုနစ
ှ ်ရ ာက်ြှစ၍ မြန်ြာမပည်တင
ွ ် တရုတ်ဆနက
် င်ရ ေးရ ထု

ရခါင်ေးရထာင် ာသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ န
ှု င
ှ တ
် ရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထု

တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ြ
ှု ာေး စတင်ဝင်ရ ာက် ာသည် ၂၀၁၀ ဝန်ေးက င်ကာ တွင ်

မြစ်ဆစ
ံု ီြံကန်ေး၊ ဓါတ်ရငွွေ့ ပက
ု ် က
ု ် ုငေး် စီြံကန်ေးတနှ
ု င ် ပတ်သက်၍ ဆနက
် င်သည် ပ
ှု ်

ရှာေးြှုြ ာေး မြန်ြာမပည်တင

ွ ေး် ၌ စတင်ရပေါ်ရပါက် ာသည်။ ထဆ
ု နက
် င်ြြ
ှု ာေး၏ အစသည်

ထု င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ှု ပ
ု ်ငန်ေးကကီေးြ ာေး၏ သဘာပတ်ဝန်ေးက င်ထခုကြ
် ၊ှု ြှုပတ်ဝန်ေးက င်

ထခုကြ
် ြ
ှု ာေးြှ အစမပ သည်။ ထု ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေးတွင ် ြှုနယ်ပယ်အသီေးသီေးြှ

ပါဝင် ာသမဖင ် အရှန်အဟုနမ် ြင ် ာသည်။ မြစ်ဆစ

ံု ီြံကန်ေးကရတာ ပ်တန ် က
ု ် သည်။

သရသာ်
ု ရ နံနင
ှ ဓ
် ါတ်ရငွွေ့ ပက
ု ် င
ု ေး် စီြံကန်ေး နှင ် က န်စီြံကန်ေးြ ာေးကု ဆက် က်

ပ
ု ်ကင
ု သ
် ည်။

က်ပရတာင်ေးရတာင်စီြံကန်ေးတွင ် ရမြသြ်ေးယာသြ်ေးကစစြ ာေးြှ အရ ေးအခင်ေးြ ာေး

မဖစ်ပါွ ေးမပီေး အကကြ်ေးဖက်အင်အာေးသံေးု နှြ်နင်ေးြှုြ ာေး မဖစ်ပါွ ေးသည်။ သမဖစ်

ု ာ ပစ်တင်ရှုံ ွေ့ခ ြ ာေးနှင ်

တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထုြ ာေး ပု၍တုေး ာသည်။
 ထစ
ု ီြံကန်ေးြ ာေးအမပင် ပေးု ြ်ေးြ ပ်ဝန်ေးတွငပ
် ါဝင်သည် ာ တတရသာ
ံ

စီြံကန်ေးြ ာေးအာေး ည်ေး ဆနက

် င်ြြ
ှု ာေးဆက် က်၍ ရတွွေ့ သည်။ သရသာ်
ု ၂၀၁၆ ခုနစ
ှ ်

ရေေါ်ရအာင်ဆန်ေးစုကကည်၏ NLD အစေးု တက် ာမပီေးရနာက် တရုတအ

် စေးု နှင ်

မြန်ြာအစေးု ကကာေး ရဆွေးရနွေးသရဘာတညီသည် စီြံကန်ေးြ ာေးနှငပ

် တ်သက်၍

ထုဆနက
် င်ြှု အတန်ငယ်ရ ာက သွာေးသည်။ တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထုက

ရှရနဆဲမဖစ်ရသာ် ည်ေး ရေေါ်ရအာင်ဆန်ေးစုကကည်၏ NLD အစေးု က

ရရှ ွေ့ကကာထာေးရပေးသကဲသု မဖစ်ရနသည်ဟု ဆု ြည်။ သရသာ်

ု ၂၀၂၁ ရဖဖဝါ ီ ၁ က်ရန

ရနာက်ပင
ု ေး် ြှစ၍ တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထု မပန် ည်ရခါင်ေးရထာင် ာသည်။

၁၉၈၈ ခုနစ
ှ ် ေီြက
ု က်တစ် ပ
ှု ်ရှာေးြှုစတင် ာသည် တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထုသည်

တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ြ
ှု ာေးစတင် ာသည် ၂၀၁၀ ခနစ
် ၍ မပန် ည်အာေးယ ာသည်။

တရုတတ
် ကရတာ
ု ရနာက်ကယ
ွ ်က ပရ ာဂြ ာေးရကကာငဟ
် ု က်ည ေးထေးု ရ ရှသည်။

ဤအခ က် ည်ေးြပါဟုရတာြဆန
ု င
ု ပ
် ါ။ အရနာက်တုငေး် ၏ အ ရ
ှူ ှငြ
် ာေး၏ပံပေးု ြှုနင
ှ ် ရပေါ်

ရပါက် ာရသာအ ပ်ဖက်အဖွဲွေ့အစည်ေးြ ာေး၊ ပညာရှငအ

် ဖွဲွေ့ြ ာေးသည် တရုတ်တ၏
ု င်ေးနှေးီ

မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးနှင ် ပတ်သက် င် အရစာပုငေး် က သဘာဝနှင ် ြှုပတ်ဝန်ေးက င် ထခုကြ
် ဖ
ှု က်က

ခ ဉ်ေးကပ်ရဝဖန်သည်။ ရနာက်ပင
ု ေး် တွင ် တရုတတ
် ု၏ စီေးပွါေးရ ေးအ အသာစီေးယြှုြှသည်

ရကကေးမြီရထာင်ရခ ာက်အနတ ယ်ရှသည်ဟ၍ ရဝဖန်တုကခ

် ုက် ာသည်။ တရုတတ
် ု၏

စီေးပွါေးရ ေးရ ေးကွကခ

် ဲွေ့ထင
ွ ် ာြှုကု ဟနတ
် ာေးနင
ု ် န် ကက ေးစာေး ာကကသည်။ သနှ
ု င်

တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ

ံှ ြ
ှု ာေးနှင ် ပတ်သက်၍ တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထုြ ာေး

ရ ာယှကရ
် နသည်။
 သရသာ်
ု တရုတတ
် ု က်ည ေးထေးု သကဲသု ရနာက်ကယ
ွ က
် ရပယာဂ

သက်သက်ရတာြဟုတရ
် ပ။ တရုတတ
် ဖက်
ု တွင ် ည်ေး အာေးနည်ေးခ က်ရှ၍မဖစ်သည်။

အထက်တွငရ
် ဖေါ် မပမပီေးသည် စီေးပွါေးရ ေးဆင
ု ် ာအာေးနည်ေးခ က်ြ ာေးကု တရုတ်ဖက်က ည်ေး

မပ မပင် န် အ
ု ပ်သည်။ အမခာေးတခုြာှ တရုတတ
် ဖက်
ု ြှ မြန်ြာ ထုအာေး

ခ ဉ်ေးကပ်ြ က်နာှ မပ ဖုကက ေးစာေး ခ က်ြ ာေး ြထရ ာက်၍ဟုဆန

ု င
ု သ
် ည်။ တကယ်ရတာ

တရုတြ
် ှ NGO ြ ာေးသည် ည်ေး မြန်ြာမပည်သု ာ၍ ပ
ှု ်ရှာေးရနကကသည်သာမဖစ်သည်။

တရုတ် NGO ြ ာေးသည် တရုတက

် ွနမ် ြျူနစ်နစ်ပါတီ နင
ု င
် တ
ံ ကာဆက်ဆရ
ံ ေးဌာနကကီေး၏

ရအာက်တင
ွ ရ
် ှသည်။ တရုတ် NGO ြ ာေးသည် ည်ေး မြန်ြာမပည်တွငေး် ၌

ြှုအကအညီြ ာေးရပေးရဝမခင်ေး၊ အစည်ေးအရဝေးြ ာေးမပ ုပ်မခင်ေးတမဖင

ု ် ပ
ှု ်ရှာေးကကသည်။

သရသာ်
ု တရုတ် NGO ြ ာေးသည် မြန်ြာမပည် ထု သြဟု
ု တ် အ ပ်ဖက်အဖွဲွေ့အစည်ေးြ ာေးနှင ်

ဆက်စပ် ပ
ှု ်ရှာေးြှုမပ ပ
ု ်သည်က ြရှသရ ာက် နည်ေးပါေးသည်။ ၎င်ေးတု၏

မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ှုပ်ရှာေးြှုြ ာေးကု မြန်ြာအစေးု အဖွဲွေ့အစည်ေးြ ာေး၊ အာဏာ ပါတီ

အဖွဲွေ့အစည်ေးြ ာေးနှင ် ဆက်စပ် ပ

ှု ်ရှာေးသည်။ သမဖစ်
ု ာ တရုတ် NGO ၏ခ ဉ်ေးကပ်ြန
ှု င
ှ ်

တရုတအ
် စေးု ၏ ခ ဉ်ေးကပ်ြြ
ှု ာှ တပံစ
ု ံထမဲ ဖစ်ရနသည်။

ဤသည်ပင် တရုတတ
် ၏
ု အာေးနည်ေးခ က်မဖစ်သည်။ မြန်ြာမပည်ကဲသု နင
ု င
် ရ
ံ ေးပဋပကခ

ြ ာေးမပာေးရသာတုငေး် မပည်တင
ွ ် တရုတတ
် ု၏ မြန်ြာအစေးု ကုသာ ခ ဉ်ေးကပ်သည်ရပေါ် စီသည်

မြန်ြာ ထုနင
ှ က
် င်ေးကွာသည်။ ဆု င် အရနာက်တုငေး် NGO ြ ာေးကု တရုတ် NGO တု

ြယှဉ်နင
ု ခ
် ဲရပ။ ထမပင်
ု တရုတတ
် ု ပံပေးု သည် ြီေယ
ီ ာြ ာေးြှာ ည်ေး အထက်တွင ်

ရဖေါ် မပမပီေးသကဲသု မပန်ကကာေးရ ေးသတင်ေးဆန်ရနသမဖင ် တေးု ြရပါက်နင

ု ခ
် ဲရပ။ တရုတတ
် ု၏

မြန်ြာ ထုအာေး ြ က်နာှ ြထေးု ရဖါက်ြှုြ ာေးြှာထင်တုငေး် ြရပါက်ခဲရပ။

တရုတ-် အရြ ကန်မပ င်ဆင
ု ြ
် ၏
ှု ဂယက်

၂၀၁၀ ရနာက်ပင
ု ေး် မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် မဖစ်ရပေါ် ာရသာထမု ဖစ် ပ်ြ ာေးသည် တရုတ်

အရြ ကန်ကကာေး အာေးမပ င်ြြ

ှု ာေး၊ အမငင်ေးပွါေးြှုြ ာေးသက်ရ ာက်သည်က မငင်ေးပယ် န်ြရှရပ။

တရုတန
် င
ှ အ
် ရြ ကန်ကကာေး အမငင်ေးပွါေးြှု စီေးပွါေးရ ေးသက်သက်သာြက ရေသတွငေး်

မပသနာြ ာေး ည်ေးပါသည်။ ထင်ရှာေးသည်က တုငဝ

် ြ်မပသနာနှင ် ရတာင်တရုတပ
် င် ယ်

ပင
ု ဆ
် င
ု ြ
် မှု ပသနာမဖစ်သည်။ တင
ု ဝ
် ြ်ကျွနေး် သည် တရုတမ် ပည်ြ၏ အစတ်အပုငေး် ဆသ
ု ည်ကု

မငင်ေးပယ် န်ြရှရပ။ တရုတမ် ပည်ြကကီေးြှ စစ်ရှုံေးသွာေးရသာ က န်ေးခဲရှတ် ကြင်တန်တအရနနှ

ု င်

တင
ု ဝ
် ြ်ကျွနေး် သု ဆုတခ
် ွါမပီေး တရုတမ် ပည်ြကကီေးအာေး မပန် ည်ထေးု ရဖါက် န်

ကကံ ွ ယခ
် ဲရသာ် ည်ေး ရ ရှညတ
် ွငြ
် မဖစ်နင
ု ရ
် တာဘဲ တင
ု ဝ
် ြ်ကျွနေး် တ
ွ ် ပ်ရ ေးဟု

ရမပာင်ေး ဲ ာခဲမခင်ေးမဖစ်သည်။ တရုတတ

် အဖ
ု ု ဲ ၁၉၄၉ ခုနစ
ှ ် မပည်ြကကေးအာေး

သြ်ေးပက
ု မ် ပီေးရနာက် ရှြင်ကျွနေး် ဆွယြ
် မှ ဖတ်၍ တုငဝ
် ြ်ကျွနေး် အာေး ပင် ယ်မဖတ်၍

တက
ု ခ
် ုကခ
် ဲရသေးသည်။ သရသာ်
ု တရုတ် တ
ွ ရ
် မြာက်ခါစ တရုတတ
် ပ်ြရတာ်အရနနှင ်

ပင် ယ်မဖတ်၍တုက် သညစ

် စ်ပဲတ
ွ င
ွ ် ရ တပ်နင
ှ ရ
် တပ်အင်အာေးြရကာင်ေးသညအ
် မပင်

ကြင်တန်တုအာေး အရြ ကန်တုက ရ တပ်အကအညီမဖင ် အကာအကွယရ

် ပေးထာေး၍

တရုတတ
် စစ်
ု ဆင်ရ ေး ပ်တနထ
် ာေးခဲ သည်။ ယရနကာ တွင ် တင
ု ဝ
် ြ်မပသနာကု

ြည်သရမဖရှ
ု ငေး် ြည်ဆသ
ု ည်က မပသနာတခုမဖစ်ရသာ် ည်ေး တုငဝ
် ြ်ကျွနေး် သည်

တရုတမ် ပည်ြကကေး၏ အစတ်အပုငေး် မဖစ်သည်ဆသ

ု ည်ကု မငင်ေးပယ် န်ြမဖစ်နင
ု ရ
် ပ။

ယင်ေးအခ က်ကု မြန်ြာအပါ နင

ု င
် အ
ံ ရတာ်ြ ာေးြ ာေးက ည်ေး က်ခံထာေးသည်။

သရသာ်
ု ရတာင်တရုတပ
် င် ယ်ပင
ု ဆ
် င
ု ြ
် မှု ပသနာကရတာ တုငဝ
် ြ်မပသနာနှငကွ
် ာမခာေး

သည်။ တရုတတ
် ရ
ု ေးဆွမဲ ပီေး တရုတတ
် ပ
ု ုငဆ
် င
ု သ
် ည်ဟု ရကကညာထာေးသည်

ရတာင်တရုတပ
် င် ယ် ရ ပံန
ု င
ှ ပ
် တ်သက်၍ နင
ု င
် တ
ံ ကာကသာြက

ရတာင်တရုတပ
် င် ယ်နင
ှ ဆ
် က်စပ်ရနရသာ ရေသတွငေး် နင
ု င
် ြ
ံ ာေးကပါ က်ြခံကကရပ။
တရုတတ
် က
ု ရတာင်တရုတပ
် င် ယ်တင
ွ ေး် ပ
ု ်ကျွနေး် တုြ ာေးဖန်တေးီ မပီေး စစ်စခန်ေးြ ာေးတည်

ရဆာက် ာြှုက ရေသတွငေး် တင်ေးြာြှုကု ပ၍

ု ကကီေးထွာေးရစသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

တရုတတ
် အရနနှ
ု င ် ရေသတွငေး် နင
ု င
် ြ
ံ ာေး၏ ပုငဆ
် င
ု ြ
် န
ှု င
ှ ် နင
ု င
် တ
ံ ကာရ ပုငန
် က်မဖစ်ြက
ှု ု

အသြှတြ
် မပ ပါက အမငင်ေးပွါေးြှုသည် ပ၍
ု ကကီေးထွာေးရပြည်။ က်ရှတွင ် အရြ ကနှင ်

သ၏ြဟာြတ်တုက နင
ု င
် တ
ံ ကာရ ပင
ု န
် က်အမဖစ် သတ်ြတ
ှ ထ
် ာေးမပီေး သတ၏
ု

ရ တပ်ြ ာေးရစ ွှတသ

် ည်။ ယခုအခ န်တင
ွ ် တရုတတ
် က
ု တင
ု ဝ
် ြ်မပသနာနှင ်

ရတာင်တရုတပ
် င် ယ်ပင
ု ဆ
် ုငြ
် မှု ပသနာကု တွဲထာေးသည်ဟု ဆု ြည်။

အရြ ကန်ရ တပ်ြ ာေး ရတာင်တရုတပ

် င် ယ်တင
ွ ေး် ဝင်ရ ာက်ရနခ န်တွင ် တရုတ်တက
ု

တင
ု ဝ
် ြ်ကျွနေး် သု စစ်ရ ယဉ်အရမြာက်အြ ာေး ရစ ွှတမ် ခြ်ေးရမခာက်သည်ကု ရတွွေ့ သည်။

ထအ
ု မပင် အနဒယသြုေ ဒ ာအတွငေး် အရြ ကန်၊ ဂ ပန်၊ အနဒယ၊ ဩစရတေး စသည်

QUAD အဖွဲွေ့၏စစ်ရ ေး ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေးကု ရတွွေ့ရန သည်။ သမဖစ်
ု ာ ဤပဋပကခြ ာေး၊

ဤအာေးမပ င်ြြ
ှု ာေးက မြန်ြာမပည်အရပေါ် မပင်ေးထန်စာွ သက်ရ ာက်မပီေး မြန်ြာမပည်၌

ကယ
ု စ
် ာေးမပ စစ်ပဲွ (proxy war) ြ ာေးမဖစ် ာြည်ရ ာ ဟသည် စဉ်ေးစာေးတွကခ
် က်ြြ
ှု ာေး

ရှ ာသည်။ ဤသရသာအရမခအရနရအာက်
ု တင
ွ ် ၂၀၂၁ ခုနစ
ှ ် ရဖဖဝါ ီ ၁ က်ရနြှစ၍

နင
ု င
် အ
ံ ရ ေးအကကပ်အတည်ေးတခုဆီသု ခ ဉ်ေးနင်ေးဝင်ရ ာက်ခဲရသာ မြန်ြာမပည်ရပေါ်သု

ြည်သသက်
ု ရ ာက်ြည်ကြ
ု မဖစ်ြရန ထညသ
် င
ွ ေး် စဉ်ေးစာေး န် အ
ု ပ် ာရပရတာသည်။

မြန်ြာအရ ေး

၂၀၂၁ ရဖဖဝါ ီ ၁ က်ရနတွင ် ကကီေးြာေးရသာ မြန်ြာနင

ု င
် ရ
ံ ေးအရမပာင်ေးအ တ
ဲ ခုမဖစ်

သည်။ မပင်ေးထန်က ယ်မပန်သည် ထုအုကံ ကဆနဒမပြှုြ ာေးကု ကကံ ရတွွေ့ သည်။ မြန်ြာအရ ေး

သည် နင
ု င
် တ
ံ ကာသု ရု ကခ
် တ်သာွ ေးသည်။ ကု သြဂဂစင်မြငသ
် ု ည်ေးရ ာက်သည်။
အရြ ကန်နင
ှ ြ
် ဟာြတ်ြ ာေးက အမပင်ေးထန်ဆေးံု စကာေး ေးံု နှင ် ရှု ံ ွေ့ခ န် ကက ေးစာေးသည်။

တရုတတ
် က
ု ကနသ
် တ် န်ကက ေးစာေးသည်ြှ တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထု မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ၌

မပန် ည်အာေးရကာင်ေး ာသည်။ မြန်ြာအရ ေးနှငပ

် တ်သက်၍ အရြ ကန်နင
ှ အ
် ရနာက်ကု

ရြျှာ် ငြ
် ှုပ၍
ု ကကီေးြာေး ာသည်။ တရုတတ
် ုသည် နစက ရကာင်စီကု

အကာအကွယရ
် ပေး န်ကက ေးစာေးရနသည်ဟု အရတာ်ြ ာေးြ ာေးက ယဆ ာကကသည်။

ထု ပ
ှု ်ရှာေးြှုမဖ ခွဲခံ သည် ြတ် ယ်ပင
ု ေး် တွငေး် ှုင်သာယာရှ တရုတ်တပ
ု င
ု ဆ
် င
ု သ
် ည်

စက်ရု ံအ ပ
ု ်ရု ံ၊ ဟတ
ု ယ်၊စာေးရသာက်ဆင
ု အ
် စရှသည်ြ ာေးတက
ု ခ
် ုကခ
် ံ သည်။ စုစရ
ု ပါင်ေး

အရဆာက်အအံု ၃၂ ခု တက
ု ခ
် ုကခ
် ံ မပီေး အရြ ကန်ရေေါ် ာ ၃၇ သန်ေးဖုေး ဆံေးု ရှု ံေးမပီေး

တရုတ် ြ ေး ၂ ဦေး ထခုကေ

် ဏ် ာ သည်ဟုဆသ
ု ည်။ တခ န်တည်ေးတွင ်

တရုတပ
် င
ု ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးကု ဆက် က်တုကခ
် ုက် န် အာေးရပေး ွေ့ရ
ှုံ ဆာ်ြြ
ှု ာေးကု

ရတွွေ့ သည်။ တရုတက

် န
ု သ
် ပတ်ရြှာက် န် ွေ့ရ
ှုံ ဆာ်သည်ကု ရတွွေ့ သည်။

မြန်ြာရနွဦေး ီ ှုပ်ရှာေးြှုသည် မြ ွေ့ မပြ ာေးသာြက ရက ေး က်ရတာ ွ ာပါအထပါ

ထုသပတ်တက
ု ပ
် ဲဆ
ွ င် ာြှ ရဖဖဝါ ီ ၂၈ ြှစ၍အင်အာေးသံေးု မဖ ခွဲခံ သည်။ သံေးု ခန ် မပင်ေး

မပင်ေးထန်ထန် င်ဆင
ု ခ
် ဲကကမပီေးရနာက် ာ က်နက်စဲ၍
ွ

ခုခံပန
ု က
် န်တက
ု ခ
် ု ကသ
် ညအ
် ဆငရ
် ာက်သာွ ေးသည်။ ထုဆနက
် င်အုကံ ကြှုြ ာေး၏

အရှန်အဟုနသ
် ည် မြ ွေ့ ကကီေးမပကကီေးြ ာေးြှ ရက ေး က်ရတာင်တန်ေးရေသသု

ရမပာင်ေးရရွှွေ့သာွ ေးသည်။ သမဖစ်

ု ာ မပည်တင
ွ ေး် ပဋပကခြ ာေးသည်

သပတ်ရြှာက်ဆနဒမပြှုြ ာေးြှသည် က်နက်ကုငတ

် က
ု ်ပဲပ
ွ ံစ
ု ံသု တစတစရမပာင်ေးသွာေးမပီေး

အရှန်ပ၍
ု မြင ် ာသည်။ ကယာေး၊ခ င်ေး၊ စစ်ကင
ု ေး် ၊ ြရကွေးစသညရ
် ေသအသီေးသီေးတွင ်

က်နက်ကုငပ
် န
ု က
် န်ြြ
ှု ာေးနှငစ
် စ်ြ က်နာှ အသစ်ြ ာေးရပေါ်ရပါက် ာသည်။ န်ကန
ု ၊် ြနတရ ေး

စသည် မြ ွေ့ ကကီေးြ ာေးတွင ် ဗံုေးခွဲြြ

ှု ာေး၊ ပစ်ြတ
ှ ထ
် ာေးတုကခ
် ုကြ
် ြ
ှု ာေး မဖစ်ရပေါ် ာသည်။

တဖက်တင
ွ ် နစကက တင
ု ေး် မပည်အာေး တည်မငြ်ရအာင်ထြ်ေးခ ပ်နင
ု ရ
် အာင်
ကက ေးစာေးရနရသာ် ည်ေး တမပည် ေးံု အနှအမပာေးမဖစ်
ံ ပါွ ေးရနရသာ ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေးအာေး

အခ န်တအ
ု တွငေး် ထြ်ေးခ ပ် န် ြမဖစ်နင
ု ခ
် ဲရပ။

၂၀၂၁ ထု ှုပ်ရှာေးြှုတင
ွ ် အစေးု ဝန်ထြ်ေးြ ာေး၏ CDM ပ
ှု ်ရှာေးြှုသည် ကကေးြာေးသည
ီ ်

အစတ်အပင
ု ေး် တခုအမဖစ်ပါဝင်သည်။ အစေးု ယနတယာေးြ ာေး၏ ပံြ
ု န
ှ ် ည်ပတ်ြှု

ထခုကြ
် ရ
ှု ှသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ ထမပင်
ု အခွနအ
် ရကာက်နင
ှ ြ
် ီတာခရပေးရဆာင် န် မငင်ေး

ပယ်သည် ထု ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေးရတွွေ့ သည်။ သမဖစ်
ု ာ မြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးအကကပ်အတည်ေး၏

အဆက်အမဖစ် စီေးပွါေးရ ေးအကကပ်အတည်ေးပါတွဖ

ဲ က်ပါ ာသည်။ ဘဏ်စနစ်

ပံြ
ု န
ှ ် ည်ပတ်ပတ်ြပ
ှု က်မပာေးသွာေးသည်။ နင
ု င
် မံ ခာေး င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ြ
ှု ာေးထွကခ
် ွါသွာေးသည်။

အသစ်ဝင်ရ ာက်ြှု ည်ေးြရှရတာ။ စက်ရု ံ ာနှငခ

် ီပတ်သြ်ေး သည်။

အ ပ
ု ် က်ြဲြ ာေးစွာရပေါ် ာမပီေး GDP က ဆင်ေးသွာေးသည်။ ကဗ
ု စ်ရကကာင ် ထခုကရ
် နရသာ

မြန်ြာစီေးပွါေးရ ေး ပြ
ု ထ
ု ခုကြ
် မှု ဖစ်ရပေါ် ာခဲသည်။ ရငွရကကေးရဖါင်ေးပွြမှု ြငတ
် က်မပီေး

ကုနရ
် ေးနှုေးံ ြ ာေးတက် ာသည်။ နင
ု င
် ရ
ံ ေးအကကပ်အတည်ေးရပေါ် စီေးပွါေးရ ေးအကကပ်အတည်ေး

ထပ်ဆငမ် ပီေး တင
ု ေး် မပည်တည်မငြ်ြှု ပု၍ရ ာက သွာေးသည်။

မြန်ြာအရ ေးနှင ် အရနာက်နင

ု င
် ြ
ံ ာေး

က်ရှမြန်ြာအရ ေးနှငပ
် တ်သက်မပီေး အရြ ကန်နင
ှ အ
် ရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးက ေီြက
ု ရ ေး

ပ
ှု ်ရှာေးြှုဖက်က ရထာက်ခံကကသည်။ နစက ရကာင်စီအာေးပစ်တင်ရှုံ ွေ့ခ ကကသည်။ နစက အာေး

ပတ်ဆြှု
ု ြ ာေးမပ ုပ် ာကကသည်။ မြန်ြာမပည်သြ ာေးအတွက် စတ်ြရကာင်ေးရကကာင်ေး၊

ဝြ်ေးနည်ေးရကကာင်ေး ရကကညာခ က်ြ ာေး ပ ပ ံရအာင်ထက

ွ ် ာခဲသည်။ က်ရတွွေ့

တွင ် မြန်ြာမပည်ြှ တြ်ေးရရှာင် ာသြ ာေးအာေး အရြ ကန်အပါ တတယနင

ု င
် ြ
ံ ာေးသု တြ်ေး
ရရှာင်နင
ု ရ
် အာင်ကညီကကသည်။ မြန်ြာနှင ် နယ်စပ်ကပ်ရနရသာ အနဒယနှငထ
် င
ု ေး် တက
ု မြန်

ြာမပည်ကတြ်ေးရရှာင် ာသြ ာေးအာေး ကညီြရ

ှု ပေးမခင်ေးတွင ် အရြ ကန်၏ညနှုင်ေး ရြတတာ

ပ်ခံြပ
ှု ါဝင်သည်ကု ရတွွေ့ သည်။ တဖက်က ည်ေး CRPH နှင ် NUG ၏ legitimacy ကု

အသြှတမ် ပ သည် အရနာက်နင

ု င
် အ
ံ ခ ွေ့ရတွွေ့ သည်။ သရသာ်
ု မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ရှ က်နက်

ကင
ု ပ
် န
ု က
် န်ြြ
ှု ာေးနှင ် ပတ်သက် င်ရတာ သတကကီေးစွာထာေး၍ ရမပာဆုသေးံု သပ်ကကသည်ကု

ရတွွေ့ သည်။ ရယဘယ ထွက်သညအ

် သံြာှ မငြ်ေးခ ြ်ေးစွာရမဖရှငေး် ရ ေးမဖစ်သည်။

၂၀၂၁ ထု ပ
ှု ်ရှာေးြှုစကထဲက အရြ ကန်နင
ှ ် အရနာက်အာေး

ရြျှာ် ငခ
် က်ကကီေးြာေးသည်။ အရြ ကန်၏ ကြကထမပ ြှုနင
ှ ် ကု သြဂဂ၏ R2P

ဆသ
ု ည်ကု ရြျှာ် ငရ
် နသြ ာေး ည်ေး ရှသည်။ အရြ ကန်ရ ယဉ်တင်သရဘဂာြ ာေးကု

ရြျှာ် ငရ
် နခဲကကသြ ာေးရှသည်။ အရြ ကန်နင
ှ က
် ု သြဂဂတပ်သာ ဝင် ာပါက

အခ န်တအ
ု တွငေး် မပသနာရမဖရှငေး် နင
ု ် ြ်ြည်ဟု စတ်ကေးယဉ်ခဲကကသည်။

ရြျှာ် ငခ
် က်အြှာေးြ ာေးနှင ် နစ်ြန
ွ ေး် ရနခဲကကသြ ာေး ည်ေး ရှခဲသည်။ သရသာ်
ု

အခ န်ကကာ ာသည်နင
ှ အ
် ြျှ ထရ
ု ြျှာ် ငခ
် က်က ြှန်သာွ ေးသည်သည်ကုရတွွေ့ သည်။

တရုတန
် င
ှ ြ
် င
ု ရ
် ထာင်ခ ီဆက်စပ်ရနသည် မြန်ြာမပည်ကု အရနာက်နင
ု င
် တ
ံ နင
ု င
် က
ံ

တပ်နင
ှ ဝ
် င်ဖုဆုသည်က ယ
ွ က
် သညက
် စစြဟုတသ
် ည်ကု ကု ီေးယာေးစစ်ပဲ၊ွ ဗီယက်နြ်စစ်ပဲွ

အရတွွေ့အကကံ ြ ာေးစွာရှရသာ အရြ ကန်တရကာင်

ု ေးစွာသကကသည်။ ရနာက်ပင
ု ေး် တွငရ
် တာ

အရြ ကန်နင
ှ ပ
် တ်သက်၍ တြ ေးရြျှာ် ငက် ကသည်။ ဆဗ
ု ီယက်-အာဖဂန်စစ်ပဲြ
ွ ာှ ကဲသု

ကညီြည် အရြ ကန် တ

ွှ ရ
် တာ်အြတ်နင
ှ ် CIA ကရ
ု ြျှာ် ငက် ကသည်။ proxy war

ကရ
ု ြျှာ် ငက် ကသည်။ သရသာ်
ု ထသ
ု မဖစ်
ု နင ု ရ
် မခကု ယခုထရတာ ြရတွွေ့ ရသေးရပ။

အဘယ်ရကကာငဆ
် ရ
ု သာ် အရြ ကန်နင
ှ ် အရနာက်သည် မြန်ြာေီြုကရ စီရ ေးကု
ရထာက်ခံကကသည်ဆရ
ု သာ် ည်ေး မြန်ြာမပည် တည်မငြ်ြန
ှု င
ှ ် မငြ်ေးခ ြ်ေးစွာ

အသွငရ
် မပာင်ေး ရ
ဲ ေးကု ရြ ာ် ငရ
် နကကသည်။ တရုတ၏
် ရမခ ြ
ှ ်ေးနှင ် ပ
ု ် နင
ု စ
် ြ
ွ ်ေးကု

ထညသ
် င
ွ ေး် တွကခ
် က်ရန သည်။ မြန်ြာမပည်အရမခအရန ထြ်ေးြနင
ု သ
် ြ်ေးြ အရမခအရနသု

ဆက
ု ရ
် ာက်သာွ ေးြည်ကု စေးု ြ်စတ်နင
ှ ် တွကခ
် က်ရနကကသည်။ အရြ ကန်နင
ှ ် အရနာက်၏

မြန်ြာမပည်နင
ှ ပ
် တ်သက်၍ အာေးနည်ေးခ က်ြာှ မြန်ြာမပည် က်နက်ကင
ု တ
် က
ု ပ
် ဲအ
ွ တွငေး်

အရ ေးပါသည် တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကုငအ
် ဖွဲွေ့ြ ာေးနှင ် ထဲထဝ
ဲ င်ဝင်

ထရတွွေ့ ြှုြရှမခင်ေးမဖစ်သည်။ ထမပင်

ု တရုတန
် င
ှ ် ထပ်တက
ု ရ
် တွွေ့ ြှုကု အထေး

သတထာေးရနပံု သည်။

အာစီယန
ံ င
ှ မ် ြန်ြာအရ ေး

ရေသတွငေး် နင
ု င
် ြ
ံ ာေးတွင ် တကယ်တြ်ေးေီြက
ု ရ စီနင
ု င
် ဆ
ံ သ
ု ည်က နည်ေးပါေးသည်။

အရရှ ွေ့ရတာင်အာရှနင
ု င
် ြ
ံ ာေးသည် စစ်တပ်အာဏာသြ်ေးြှုနင
ှ ြ
် ကင်ေးသညန
် င
ု င
် က
ံ ြ ာေးမပာေး

သည်။ အာစီယဆ
ံ ုသည်ြှာ စစ်တပ်အာဏာသြ်ေးြှုနင
ှ ် ယဥ်ပါေးသညရ
် ေသမဖစ်သည်။ အာ

စီယန
ံ င
ု င
် ြ
ံ ာေးကကညမ် ြင်သည်ြာှ အဓကရေသတွငေး် တည်မငြ်ြမှု ဖစ်သည်။ မြန်ြာမပည်မပသနာ

ထြ်ေးြနင
ု ် သြ်ေးြနင
ု အ
် ရမခအရနရ ာက်ရှပါက ရေသတွငေး် သု ပ ံွေ့ နှက
ံ ေးစက်ြည်ကု

စေးု ြ်သည်က အာစီယံ၏ အဓကပပန်ြမှု ဖစ်သည်။ သနှ

ု င် အာစီယံသည်

မြန်ြာမပည်မပသနာအာေး မပည်တင
ွ ေး် ၌ ညနှုင်ေးရဆွေးရနွေးအရမဖရှာ န် ရတာင်ေးဆု ာသည်။

ထသ
ု ရဆွ
ု ေးရနွေးအရမဖရှာ န် အာစီယံသည် ရခါင်ေးခံသညအ
် ဖွဲွေ့အစည်ေးမဖစ် ာခဲရတာသည်။

သခ ည်ေးသာရ ာဆု င် သခ ည်ေးရတာြဟုတ။် ရနာက်က တရုတပ

် ါသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

အရြ ကန်နင
ှ အ
် ရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးက ည်ေး အမခာေး က်ရတွွေ့က သညန
် ည်ေး ြ်ေး
ရှာြရတွွေ့ရသေးသည်အမပင် ြအ မငြ်ေးခ ြ်ေးစွာရမဖရှငေး် ရ ေးကု ကင
ု စ
် ဲထ
ွ ာေး၍ အာစီယက
ံ ု

ရထာက်ခံြရ
ှု ပေးသည်ကရ
ု တွွေ့ သည်။

မြန်ြာအရ ေးနှငတ
် ရုတ်

၂၀၂၁ ရဖဖဝါ ီ ၁ က်ရနကစတင်သည် မြန်ြာနင

ု င
် ရ
ံ ေးအရမပာင်ေးအ တ
ဲ ွင ်

အရစာပုငေး် ကာ ၌ တရုတတ
် ု၏ သီေးမခာေးသရဘာထာေးကု ြရတွွေ့ ပါ။ သရသာ်
ု

ကြဘာကု သြဂဂ ၌ မြန်ြာအရ ေးနှငပ

် တ်သက်၍ မပင်ေးထန်စာွ ကနက
် ွကရ
် ှု ံ ွေ့ခ မခင်ေးကြ
ု

တရုတတ
် ု သရဘာြတခဲသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ တရုတတ
် က
ု မြန်ြာအရ ေးကု

မပည်ပစွကဖ
် က်ြြ
ှု ပါဘဲ မငြ်ေး ခ ြ်ေးစွာရမဖရှငေး် ရ ေးကု ပ်ခံသည်။ တရုတတ
် ု၏

ကြကထမပ ြှုနင
ှ ် အာစယံက မြန်ြာအရ ေးကု ဝင်ရ ာက်ညနှုင်ေးရပေး န် အသငရ
် တာ်ဆေးံု

အဖွဲွေ့အစည်ေးအမဖစ် နင
ု င
် တ
ံ ကာက အသအြှတမ် ပ ာသည်။ နစက နှင ် အာစီယကံ ကာေး

ခ တ်ဆက် ာတွင ် တရုတတ

် က
ု အဓကအခန်ေးက ပါဝင် ာသည်။

ထု ပ
ှု ်ရှာေးြှုအတွငေး် တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးမြငတ
် က် ာစဉ် တရုတက
် ွနမ် ြျူနစ်ပါတီြှ

အြ ေးသာေးေီြက
ု ရ စီအဖွဲွေ့ခ ပ်ထံ ရပေးစာတရစာင်ထက
ွ ် ာသည်။ ထရနာက်
ု ၂၀၂၁ ခုနစ
ှ ်

ဩဂုတ် ၂၁ က်ြှ စတင်သည် တရုတသ

် တ
ံ ြန် ဆွနရ
် ကာရှန၏
်

မြန်ြာမပည်ခ ီေးစဉ်သတင်ေး ထွက် ာသည်။ ထေးမခာေးသည်ြာှ တရုတ်သတ

ံ ြန်၏ ခ ေးစဉ်အာေး
ီ

နစကြှ ထုတမ် ပန်မခင်ေးြရတွွေ့ ဘဲ တရုတတ

် ဖက်
ု က ထုတမ် ပန်ြှ သ မခင်ေးမဖစ်သည်။

တရုတသ
် တ
ံ ြန်ခ ီေးစဉ်အတွင ် မြန်ြာအရ ေးရမဖရှငေး် န်အတွက် အြ ေးသာေးေီြက
ု ရ စီ

အဖွဲွေ့ခ ပ်အပါ မြန်ြာမပည်ရှ အရ ေးပါရသာ အဖွဲွေ့အစည်ေးြ ာေး ရတွွေ့ဆရ

ံု ဆွေးရနွေး န်

အဆမု ပ သည်ဟ၎
ု င်ေး၊ တရုတသ
် တ
ံ ြန်က ရေေါ်ရအာင်ဆန်ေးစုကကည်နင
ှ ်

ရတွွေ့ဆခ
ံု ွငရ
် တာင်ေးသည်ဟ၎
ု င်ေး သတင်ေးြ ာေးထွကရ
် ပေါ် ာသည်။ က်ရှ နစက က
မပန် ည်ဖဲွေ့စ
ွ ည်ေးထာေးသည် ရ ွ ေးရကာက်ပဲရ
ွ ကာ်ြရှငက
် အြ ေးသာေးေီြက
ု ရ စီအဖွဲွေ့ခ ပ်အာေး

ဖ က်သြ်ေးနင
ု သ
် ည်ဟု ရ သံထက
ွ ရ
် နသည်အခ န်တင
ွ ် ထွက်ရပေါ် ာသည်

တရုတသ
် ရဘာထာေးသည် အြ ာေးအာရံုစက
ု ဖ
် ွယမ် ဖစ်ခဲသည်။ တဆက်တည်ေး ု ပ
ု င်

ကြဘာကု သြဂဂရှ မြန်ြာကယ

ု စ
် ာေး ည်ရန ာနှင ် ပတ်သက်၍ စက်တင်ဘာ အတွငေး်

ဆံေးု မဖတ် န်ရှသညက

် စစအာေး တရုတန
် င
ှ အ
် ရြ ကန်တု အဓကညနှုင်ေးြှုမပ ပ
ု ်မပီေး အမပီေးသတ်

ဆံေးု မဖတ်ခ က်ြခ ရသေးဘဲ က်ရှကယ

ု စ
် ာေး ည်အာေး ဆက် က်ခနထ
် ာေး န်

ဆံေးု မဖတ်ခဲသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ က်ရှကု သြဂဂဆင

ု ် ာ မြန်ြာကုယစ
် ာေး ည်ြာှ NUG

ဖက်ြှ ပ်ခံသမဖစ် ာ တရုတသ

် ရဘာထာေးြှာ နစကအတွက် စတ်ပ က်ဖွယ် ာမဖစ်ခဲသည်။

၂၀၂၁ ရအာက်တုဘာ ၁ က်ရန တရုတသ

် ြတနင
ု င
် ထ
ံ ရထာင်သညရ
် နတွင ် NUGက

တရုတန
် င
ု င
် သ
ံ ု ခ စ်ကကည်ရ ေးသဝဏ် ာွှ တရစာင်ပသည်
ု ကု ရတွွေ့ သည်။ သမဖစ်
ု ာ

အရစာပုငေး် မြငတ
် က်ရနရသာ တရုတဆ
် နက
် င်ရ ေးရ ထုနင
ှ ် တရုတ် င်ေးနှေးီ မြ ပ်နြ
ံှ ာေးအာေး

တက
ု ခ
် ုက် န် ွေ့ရ
ှုံ ဆာ်ြြ
ှု ာေး သသသာသာရ ာက ရပ ာက်ကယ
ွ ်သာွ ေးသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

သမဖစ်
ု ာ မြန်ြာအရ ေးနှငပ
် တ်သက်၍ တရုတ်တု ြည်သသရဘာထာေးြည်
ု နည်ေး၊

ြည်သု ကင
ု တ
် ယ
ွ ြ
် ည်နည်ေးဆသ
ု ည်ြှာ စတ်ဝင်စာေးဖွယ် ာမဖစ်သည်။ ပထြအခ က်အရနနှင ်

တရုတတ
် ုသည် မြန်ြာမပည်အရမပာင်ေး စ
ဲ မပေးြကကာခင် ရဖဖဝါ ီ ၁၀ ခနြ
် စ
ှ ၍

တရုတန
် ယ်စပ်တရ ာက် တရုတ်စစ်တပ်အင်အာေးြ ာေး မဖညတ
် င်ေးြှုြ ာေးမပ ပ
ု ်မခင်ေး၊

တပ်အသငမ် ပင်မခင်ေးြ ာေးရတွွေ့ သည်ဟု နယ်စပ်ရေသသတင်ေးအ င်ေးအမြစ်ြ ာေးအ

သ သည်။ တရုတတ
် အရနနှ
ု င် မြန်ြာအရ ေးနှငပ
် တ်သက်၍ အရ ေးအနက်ထာေးသည်၊

မဖစ်နင
ု ရ
် ခ အာေး ေးံု ကု ထည်သွငေး် တွကခ
် က်ထာေးသည်ဆသ
ု ည်ကု ထအ
ု ခ က်က

မပရနသည်ဟဆ
ု ု ြည်။
 ေုတယအခ က်အရနနှင ် အရြ ကန်အရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးနှင ် တရုတတ
် ု

ြတသည်အခ က်ြှာ တရုတ်တသည်

ု မြန်ြာမပည်ရမြာက်ဖက်နယ်စပ်တရ ာက်ရှ

တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေးအာေး ထဲထဝ
ဲ င်ဝင် ထစပ်ြရ
ှု ှသည်။ ၁၉၈၉ ခုနစ
ှ ်

ဗြာမပည်ကန
ွ မ် ြျူ နစ်ပါတီမပ ကွမဲ ပီေးရနာက်ထက
ွ ရ
် ပေါ် ာရသာ ဝ/ြုငေး် ာေး/ကေးု ကနန
် င
ှ ပ
် န်ဝါ

အရမခစက
ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေးသည်၎င်ေး၊ KIA အဖွဲွေ့သည်၎င်ေး တရုတန
် ယ်စပ်တရ ာက်တင
ွ ်

တည်ရှသည်။ ထအ
ု ဖွဲွေ့ြ ာေးနှင ် သတုထြ်ေးခ ပ်သညရ
် ေသြ ာေးသည် မပည်ြအစေးု အာဏာ

ြသက်ရ ာက်သည်အတွက် တရုတန

် ယ်စပ်ရှ ရေသနတ အစေးု ြ ာေးသည် ထအ
ု ဖွဲွေ့ြ ာေးနှင ်

တက
ု ရ
် ု ကဆ
် က်ဆံ၍ နယ်စပ်မဖတ်ရက ာ်ြခ
ှု င်ေးမပသနာ၊ ြေးယစ်ရဆေးဝါေးမပသနာြ ာေးနှင ်

နစစဓဝမပသနာြ ာေးကု ရမဖရှငေး် ကကသည်။ ထု က်နက်ကင

ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေးနှင ် ထြ်ေးခ ပ်နယ်ရမြရှ

ထုက ည်ေး တရုတမ် ပည်နင

ှ ် ကုနစ
် ည်ကေးသန်ေးရ ာင်ေးဝယ်ြြ
ှု ာေးရှကကသည်။

အရစာပုငေး် ကာ က ထအ
ု ဖွဲွေ့ြ ာေးသည် မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေးယထာေးသမဖင ် မပသနာြရှ ှရပ။

သရသာ်
ု ၂၀၀၉ ရနာက်ပင
ု ေး် ြှစ၍ ထအ
ု ဖွဲွေ့ြ ာေးနှင ် မြန်ြာအစေးု

ဆက်ဆရ
ံ ေးပ က်မပာေးမပီေးရနာက် နယ်စပ်ရေသတရ ာက်ြတည်ြမငြ်မဖစ် ာသည်။

၂၀၁၁ ရနာက်ပုငေး် တရုတန

် ယ်စပ်ရေသတရ ာက် တစတစ တုကပ
် ဲြ
ွ ာေး

မပင်ေးထန် ာခဲသည်။ ထအ
ု ခ န်ကာ က မြန်ြာအစေးု သည် အရြ ကန်အပါ

အရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးနှင ် နင
ု င
် ရ
ံ ေး၊ စီေးပွါေးရ ေး၊ စစ်ရ ေးဆက်ဆရ
ံ ေးထရထာင် န်

ြ်ေးဖွငရ
် နသည်ကာ မဖစ်သည်။ ထအ
ု ခ န်ကာ ၌ ထင
ု ေး် နယ်စပ်တရ ာက်

တင
ု ေး် င်ေးသာေးအဖွဲွေ့ြ ာေးနှင ် အပစ် ပ်ထာေးနင
ု ခ
် ဲရသာ် ည်ေး တရုတန
် ယ်စပ်တရ ာက်

အဖွဲွေ့ြ ာေးနှင ် တုက်ပဲြ

ွ ာေးမဖစ်ပါွ ေးမခင်ေးသည် အရနာက်နင
ှ ် မြန်ြာနီေးစပ်သည်ကု ြ ု ာေး၍

တရုတတ
် က
ု တဖက် ည
ှ န
် င
ှ ် ဖအာေးရပေးမခင်ေးမဖစ်နင
ု သ
် ည်ဟု ထစ
ု ဉ်ကာ

မြန်ြာအစေးု တာဝန်ရှသတအခ
ု ွေ့ စဉ်ေးစာေးသံေးု သပ်ကကသည်။ ၂၀၁၁ မြန်ြာအစေးု ၏

မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးစတင်ရသာအခါ အရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးတက်ကကစွာပါဝင်ကညီ ာသည်။
ကု သြဂဂအတွငေး် ရ ေးြှူေး၏ကယ
ု စ
် ာေး ည် ည်ေး ရစ တ
ွှ ခ
် ဲသည်။ တရုတတ
် က
ု ည်ေး

အာရှရ ေး ာအထေးသံတြန်အြည်မဖင ် သံတြန်တဦေးရစ တ

ွှ ခ
် ဲသည်။ ထသ
ု တ
ံ ြန်သည်

အရစာပုငေး် ကာ က မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေး ပ

ု ်ငန်ေးစဉ်ြ ာေးတွင ် ရ ာသအမဖစ်သာပါဝင်ခဲမပေး

တက်ကကသည် ပ
ှု ်ရှာေးြှုြ ာေးြရတွွေ့ ရပ။

၂၀၁၅ နှစ် NCA ထေးု ာတွင ် တရုတန

် ယ်စပ်ရှအဖွဲွေ့ြ ာေးပါဝင်မခင်ေးြရှသည်အမပင် ၂၀၁၅/

၂၀၁၆ ခုနစ
ှ ်ြ ာေးတွင ် တရုတန
် ယ်စပ်၌ တုက်ပဲြ
ွ ာေး မပင်ေးထန်စာွ မဖစ်ပါွ ေးမပီေး

မြန်ြာတရုတန
် ယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ြ
် ပ
ှု ါ ရခတတမပတ်ရတာက်သာွ ေးခဲသည်။ ၂၀၁၀ ခုနစ
ှ ်ြစ
ှ ၍

UWSA ၊ NDAA တနှ

ု င ် နအဖ အဆင်ြရမပမဖစ် ာမပီေးရနာက် နှစ်ဖဲွေ့ွ ေးံု ၏ စစ်အင်အာေးတည်

ရဆာက်ြှု သသသာသာမြငတ
် က် ာသည်။ ထတ
ု ည်ရဆာက်ြ၏
ှု ရနာက်ကယ
ွ ်တွင ်

တရုတ၏
် က်တရ
ံ မခတံပါသည်ဟု ယဆြှုြ ာေးရှရနသည်။ မြန်ြာနှငတ
် ရုတက် ကာေး

အမငင်ေးပွါေးြှု အမဖစ်ဆေးံု မပသနာြှာ ၂၀၁၅ ခုနစ

ှ ် ကေးု ကနတ
် ရက ာမပန်စစ်ပဲမွ ဖစ်သည်။

ကေးု ကနအ
် ဖွဲွေ့အာေး တရုတတ
် ဖက်
ု က ကညီသည်။ ရကကေးစာေးတရုတစ
် စ်သာေးြ ာေး ဝင်ရ ာက်

တက
ု ခ
် ုကရ
် ပေးသည်ဆသ
ု ည် စွပ်စဲခ
ွ က်ြ ာေးရတွွေ့ သည်။ တရုတတ
် ဖက်
ု ကမငင်ေးဆရ
ု သာ် ည်ေး

ထစ
ု ဉ် မြန်ြာနယ်စပ်နင
ှ ပ
် တ်သက်၍ တာဝန်ရှသည် စစ်ချွြ်ေးစစ်ရေသြှ

တရုတစ
် စ်ဖက်အ ာရှကကီေး ၄ ဦေးခန ် ကေးု ကနစ
် စ်ပဲန
ွ င
ှ ပ
် တ်သက်၍ အရ ေးယခံ သည်ဟု

ရဟာင်ရကာင်သတင်ေးြ ာေးတွငရ
် တွွေ့ သည်။ ကေးု ကနစ
် စ်ပဲအ
ွ တွငေး် မြန်ြာတပ်ဖဲွေ့ဝ
ွ င်ြ ာေး

တရုတပ
် င
ု န
် ယ်ရမြတွငေး် သု ရ ာက်ရှမခင်ေး၊ မြန်ြာဖက်ြှ ရ ယဉ်ဗံုေးကကဲ၍

တရုတန
် ယ်ထက
ဲ မပေး တရုတအ
် ပ်သာေးြ ာေးရသဆံေးု ြှုြ ာေးမဖစ်ပါွ ေးသည်။ ရနာက်ဆေးံု ၂၀၁၅

ခုနစ
ှ ် ဇွန ် ၁ က်ရနြှစ၍ တရုတန
် ယ်စပ်တရ ာက်တင
ွ ် တရုတ်က က်အကန်သတ်ြရှ

စစ်ရ က ငြ
် ည်ဟု ရကကညာမပေး ရ ယဉ်ပ ံသန်ေးခွငြ
် ာေးပါ ပတ် က
ု ်သညရ
် နာက်ြှ
ကေးု ကနစ
် စ်ပဲွ အရှန်ရ ာက သွာေးခဲသည်။ မြန်ြာအစေးု ဖက်ကရတာ

သပ်အစာြရကက ှဟဆ
ု ု ြည်။

၂၀၁၆ တွင ် တရုတန

် ယ်စပ်တရ ာက် ရမြာက်ပုငေး် သံေးု ဖွဲွေ့ နှင ် မြန်ြာအစေးု ကကာေး

တက
ု ပ
် ဲြ
ွ ာေးမပင်ေးထန်စာွ မဖစ်ပါွ ေးမပီေး နယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေး ြ်ေးရကကာင်ေးပတ်ဆသည်
ု ြစှ ၍

မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးစဉ်စကထဲက မငြ်သက်ရနသည် တရုတသ
် တ
ံ ြန် ဆွနရ
် ကာရှန၏
် ှုပ်

ရှာေးြှုကု စတင် ာသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

တရုတန
် င
ှ ် ရမြာက်ပင
ု ေး် တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကုငြ
် ာေး

၂၀၁၆ နှစ်ကန
ု ပ
် ုငေး် ြှစ၍ ရမြာက်ပုငေး် အဖွဲွေ့ြ ာေးအာေး တရုတတ
် က
ု NCA က်ြတ
ှ ထ
် ေးု န်

တက
ု တ
် န
ွ ေး် သည်။ ၂၀၁၇/၂၀၁၈ ပင် ံုညီ ာခံြ ာေးသု အမြာက်ပင
ု ေး် အဖွဲွေ့ြ ာေးအာေး

တရုတတ
် က
ု တာဝန်ယ၍ ပုရဆာင်ရပေးသည်။ ညီ ာခံတက်ရ ာက် ာတွင ်

အာရှရ ေး ာတရုတ်သတ
ံ ြန်သာြက မြန်ြာမပည်ဆင
ု ် ာ တရုတသ
် အ
ံ ြတ်ပါ

ပါဝင်သည်ကရ
ု တွွေ့ကသည်။ တပ်က NCA တွငပ
် ါဝင်ခွငမ် ပ န်မငင်ေးပယ် ထာေးရသာ

ရမြာက်ပင
ု ေး် ၃ ဖွဲွေ့အာေး မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေးညီ ာခံပါဝင်ခွင ် န် တရုတတ
် ု၏ တွနေး် တွနေး် တက
ု တ
် က
ု ်

ရမပာဆြ
ု ရ
ှု ကကာင ် ၂၀၁၈ နှစ်ကန
ု ပ
် င
ု ေး် တွင ် တပ်က ရဆွေးရနွေး န် သရဘာတခဲသည်ကု

ရတွွေ့ သည်။ သရသာ်

ု ရဆွေးရနွေးြှုြ ာေးကရတာ ယရနတင
ု ် ရအာင်မြင်ြှု ြရှရသေးပါ။

သရသာ်
ု ည်ေး တရုတတ
် အရနနှ
ု င ် ရမြာက်ပုငေး် ရှ တင
ု ေး် င်ေး င်ေးသာေးအဖွဲွေ့ြ ာေးနှငပ
် တ်သက်ြှု

ထဲထဝ
ဲ င်ဝင်ရှသည်ကု မြင်ရတွွေ့ နင
ု သ
် ည်။ ထရ
ု မြာက်ပုငေး် ၇, ဖွဲွေ့သာြက တရုတန
် ယ်စပ်နာေးထ
 ပ
ှု ်ရှာေး ာရသာ ထင
ု ေး် နယ်စပ်အရမခမပ RCSS အဖွဲွေ့အာေး ည်ေး တရုတတ
် ု

ထရတွွေ့ဆက်စပ်သည်ကု ရတွွေ့ သည်။

သရသာ်
ု ထေးမခာေးခ က်တခုြှာ တရုတတ
် သည်
ု မငြ်ေးခ ြ်ေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးစဉ်စသည်

အရစာပုငေး် ကာ က အရနာက်နင
ှ က
် ု သြဂဂကုယစ
် ာေး ည်ြ ာေး ပါဝင်သည်ကု

ကနက
် က
ွ မ် ခင်ေးြရှရသာ် ည်ေး ကနသ
် တ်ြရ
ှု တာရှခဲသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

အရနာက်တုငေး် သံတြန်အခ ွေ့က တရုတန

် ယ်စပ်ရှ KIA ဌာနခ ပ် င
ု ဇ
် ာသု

ာရ ာက် ည်ပတ် သ
ု ည်ကု တရုတသ
် တ
ံ ြန်က ကနက
် က
ွ ခ
် ဲသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

ထမပင်
ု ၂၀၁၈ ခုနစ
ှ ် ပင် ည
ံု ီ ာခံ ာသညက
် ာ က ရမြာက်ပုငေး် အဖွဲွေ့ြ ာေးထဲြှ အခ ွေ့အဖွဲွေ့ နှင ်

ကုသြဂဂအတွငေး် ရ ေးြှူေး၏ အထေးကုယစ

် ာေး ည်ရတွွေ့ဆမံု ခင်ေးအာေး တရုတသ
် အ
ံ ြတ်က

သရဘာြတ ကနက
် က
ွ သ
် မဖင ် အဆပ
ု ါအဖွဲွေ့ နှငတ
် ရုတ်သအ
ံ ြတ် အရခ အတင်မဖစ်မပီေး

သွာေးရ ာက်ရတွွေ့ဆံုသည်ကု ရတွွေ့ သည်။ သမဖစ်

ု ာ တရုတတ
် အရနနှ
ု င်

ရမြာက်ပင
ု ေး် အဖွဲွေ့ြ ာေးနှင ် ထဲထဝ
ဲ င်ဝင်ပတ်သက်ြရ
ှု ှမပေး အရနာက်တုငေး် ၏

ဩဇာသက်ရ ာက်ြက
ှု ု ကနသ
် တ် န် ကက ေးစာေးြှုရှသည်ကရ
ု တွွေ့ သည်။ တဖက်က ည်ေး

ရမြာက်ပင
ု ေး် ရှ တင
ု ေး် င်ေးသာေးအဖွဲွေ့ြ ာေးအရနနှင ် တရုတတ
် နှ
ု ငဆ
် က်ဆံြရ
ှု ှရသာ် ည်ေး

အြှီခုကင်ေးစွာ ပ်တည်နင
ု ဖ
် ု ကက ေးစာေး ပ်ခံရနသည်ဟဆ
ု ု ြည်။

၂၀၂၁ ထု ပ
ှု ်ရှာေးြှုြှသည် က်နက်ကုငခ
် ုခံစစ်ပံစ
ု ံသု ရမပာင်ေးသွာေးရသာအခါ

တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု ြ
် ာေးအခန်ေးက ပု၍အရ ေးပါ ာသည်။ မြန်ြာမပည်ရှ

တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေး၏ အရမခအရန၊ အင်အာေးစုဖဲွေ့ွ ြှု၊

က်နက်ဘဏဏာအင်အာေးြှာ တဖွဲွေ့ နှငတ

် ဖွဲွေ့ြတပါ။ ြဟာြတ်ဖဲွေ့ွ စုဖဲွေ့ွ ြှုပံစ
ု ံ ည်ေး ြတပါ။

က်ရှအခ န်တင
ွ ် အစေးု နှင ် NCA ထေးု ထာေးရသာအဖွဲွေ့ ရှသကဲသ၊ု

အပစ် ပ် က်ြှတ်ထေးု ထာေးရသာအဖွဲွေ့ြ ာေးရှသည်။ နာေး ည်ြန

ှု င
ှ ် အပစ် ပ်ထာေးရသာ

အဖွဲွေ့ ည်ေးရှသည်။ အပစ်ြ ပ်ရသာ အဖွဲွေ့ြ ာေး ည်ေးရှသည်။ သရသာ်

ု
တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေးတွင ် ၎င်ေးတအရမခစ
ု က
ု ် ာရေသနှင ်

က်နက်ကုငတ
် ပ်ြ ာေး ရှကကသည်။ က်နက်ကုငတ
် က
ု ပ
် ဲွ အရတွွေ့အကကံ ရှကကသည်။

သမဖစ်
ု ာ ၂၀၂၁ ခုနစ
ှ ် ထု ပ
ှု ်ရှာေးြှုြှ က်နက်ကင
ု ် ပံုသဏ္ဍာန်ရမပာင်ေး ဲ ာရသာအခါ

အဆပ
ု ါတင
ု ေး် င်ေးသာေးအဖွဲွေ့ြ ာေးက အရ ေးပါ ာသည်။ က်နက်ကုငက် ကြညသ
် ြ ာေးသည်

ခု ှုံ န်၊ စစ်သင်တန်ေးတက် န်၊ က်နက် ရှ န် တင

ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေးကု

အနည်ေးနှငအ
် ြ ာေးခ တ်ဆက် သည်။ အြှီမပ သည်။ စစ်ရ ေးတပ်ရပါင်ေးစုဖဲွေ့ွ ကကသည်။

တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေးသည် ည်ေး က်ရှ မြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးအကကပ်အတည်ေးြှ

ြြအဖွဲွေ့အစည်ေး၊ ြြရေသ၊ ြြ ြ ေးအက ေးရှသည် ေ် ရှရအာင် အရမခအရနနှင ်

ကက
ု ည
် ီသည် ပံစ
ု ံအြ ေးြ ေးမဖင ် တုနမ် ပန်ကကသည်။ သမဖစ်
ု ာ က်ရှ

က်နက်ကုငတ
် က
ု ်ခုကြ
် ှု မြငတ
် က် ာသည် အရမခအရနတွင ်

တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေး၏ အခန်ေးကဏ္ဍသည် မြငတ
် က် ာသည်။ ထအတ
ု

တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု အ
် ဖွဲွေ့ြ ာေးနှင ် တက
ု ရ
် ု က်ထရတွွေ့ဆက်ဆြ
ံ ရ
ှု ှရသာ တရုတတ
် ုသည်

အရြ ကန်နင
ှ အ
် ရနာက်ထက် ပု၍အရ ေးသာရသာအခ က်ြ ာေးရှရနသည်။

သမဖစ်
ု ာ က်ရှမြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးအကကပ်အတည်ေးတွင ် တရုတတ
် ုအရနနှင ်

သတု ခ
ု င်သည်အခင်ေးအက င်ေးတခုအာေး တုငေး် င်ေးသာေးအဖွဲွေ့ြ ာေးြှတဆင ် ဖန်တေးီ ြည်ရ ာ

ဆသ
ု ည် စဉ်ေးစာေးသံေးု သပ်ြှုြ ာေးကရ
ု တွွေ့ သည်။ ၂၀၂၁ အတွငေး် ကကျူကုတ်ပန်ဆင
ု ေး် ၊ ြုန ် ၊ံု

ြုနေး် ကေးု ၊ ရဖါင်ေးဆင

ု ြ
် သ
ှ ံ ွငမ် ြစ်အထ မြန်ြာတရုတန
် ယ်စပ်တရ ာက် ကေးု ကန ် (MNDAA

) ြှ ရမခကုပ်ယမပီေး အရမခခ န်ကက ေးစာေး ာ ာြှ တုကပ

် ဲြ
ွ ာေး ရတာက်ရ ာက်မဖစ်ပါွ ေးခဲသည်။

တရုတန
် ယ်ဖက်သု က ည်ဝင်ရ ာက်သမဖင ် တရုတဖ
် က်ြှ မြန်ြာတာဝန်ရှသ ြ ာေးအာေး

ကနက
် က
ွ သ
် ည်ကု ရတွွေ့ သည်။ တရုတန
် ယ်စပ် မံု ခံ ရ ေးရ ဟာနယ်ရမြမဖစ်ရနရသာ

ထရ
ု ေသတရ ာက် ကေးု ကနအ
် ဖွဲွေ့ ဝင်ရ ာက်၍ အရမခစုကစ
် ခန်ေး တည်ရဆာက် န်
ကက ေးစာေး ာမခင်ေးသည် မဖစ် ပ်တင
ွ ် တရုတတ
် ရနာက်
ု ကယ
ွ ်ြှ ပါဝင်ြရ
ှု ှနင
ု ် သရ ာဟသည်

စဉ်ေးစာေးြှုြ ာေးရတွွေ့ သည်။

ထမပင်
ု ၂၀၂၁ အတွငေး် ရှြ်ေးရမြာက်သထ
ု ေးု ရဖါက်ဝင်ရ ာက်ရနရသာ RCSS တပ်ြ ာေးအာေး

နြ်ခြ်ေး၊ ြစယ်၊ ရက ာက်ြဲ၊ သီရပါ၊ ရက ေးသီေး၊ြုငေး် ကုငရ

် ေသြ ာေး၌ SSPP ၊ TNLA

စသညရ
် မြာက်ပင
ု ေး် ြဟာြတ်ြ ာေးက အင်အာေးစုစည်ေးမပီေး တက
ု ခ
် ုက်သညမ် ဖစ် ပ်ြ ာေး ရပေါ်

ရပါက်ခဲသည်။ ထင
ု ေး် နယ်စပ်တင
ွ ် အရမခမပ သည် RCSS အဖွဲွေ့ ရှြ်ေးရမြာက်တရုတန
် ယ်စပ်သု

ထေးု ရဖါက်ရန ာယမခင်ေးသည် ပံြ

ု န
ှ တ
် ုငေး် င်ေးသာေးအဖွဲွေ့ခ င်ေး နယ်ရမြမပသနာအမငင်ေးပွါေးြှုအမပင်

အရနာက်တုငေး် နှငန
် ေးီ စပ်သည် အဖွဲွေ့တဖွဲွေ့အာေး တရုတန
် ယ်စပ်တင
ွ ် ြထာေး ုသည် တရုတ၏
်

သရဘာထာေးနှင ် က်တရ
ံ နာက်ကယ
ွ က
် ပါရနသရ ာဟသည် စဉ်ေးစာေးြှုြ ာေးကု

ရတွွေ့ သည်။ ြတည်ြမငြ်ရှုပ်ရထွေး ာနင

ု သ
် ည် မြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးအခ င်ေးအက င်ေးအတွက်

ကက တင်မပင်ဆင်ရနမခင်ေးရ ာဟသည် သံေးု သပ်ြှုြ ာေးကု ရတွွေ့ သည်။

တရုတန
် င
ှ ် နစက

တရုတတ
် ုသည် မြန်ြာအရ ေးနှငပ
် တ်သက်၍ ထြ်ေးထြ်ေးသြ်ေးသြ်ေး ရမပာဆု ပ်ခံရန

သကဲသု က်ရှ နစက နှင ် ည်ေး ြှနတ

် ြ်ေးက သည် ဆက်ဆံရ ေးကု ထရထာင်ထာေးသည်။

က်ရှအရမခအရနတွင ် တရုတတ
် ုသည် မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ၌ ၎င်ေးတ၏
ု NGO

ရဖါင်ရေေးရှငေး် ြ ာေးနှင ် ြှုအကအညီြ ာေးရပေးမခင်ေး၊ တရုတမ် ပည်သု

ပညာရတာ်သင်ြ ာေးရစ တ
ွှ မ် ခင်ေး၊ မြန်ြာမပည်အာေး ကဗ
ု စ်ကာကွယရ
် ဆေးြ ာေး ကညီမခင်ေး၊
ရ ာင်ေးခ ရပေးမခင်ေးတုကု ြှနတ
် ြ်ေး မပ ပ
ု ် က်ရှသည်။ သရသာ်
ု နစက

င်ေးနှေးီ မြ ပ်ြရ
ှု ကာ်ြရှင ် က်ထက် ခွငမ် ပ ခဲရသာ ၂.၅ ဘီ ံတန် ြီေး င်ေးခ င်စီြံကန်ေးနှင ်

ပတ်သက်၍၎င်ေး၊ ရက ာက်မဖျူအထေးစီေးပွါေးရ ေးဇံုနင

ှ ် ပတ်သက်၍၎င်ေး မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး်

ြည်သည် ပ
ှု ်ရှာေးြှုြှ ြရတွွေ့ ရပ။

တရုတတ
် ုသည် နစကအာေး ပုတခ
် တ်တုကခ
် ုကြ
် ၊ှု ဆနက
် င်ရှုံ ွေ့ခ ြှုြ ာေး

ြမပ ပ
ု ်သကဲသု တရုတန
် င
ှ ် နစက ကကာေးတွငေး် ပေးပေးကပ်ကပ်ဆက်ဆံသည်ကု ည်ေး

ြရတွွေ့ ရပ။ တရုတတ

် သည်
ု နစကနှငဆ
် က်ဆံ ာတွင ် နင
ု င
် ရ
ံ ေးရတာင်ေးဆြ
ု ှုတခု

ထညသ
် င
ွ ေး် ထာေး၍ မဖစ်ပံု သည်။ တရုတတ
် သည်
ု မြန်ြာအရ ေးနှငပ
် တ်သက်၍

သတကကီေးစွာထာေး၍ ဆက်ဆရ
ံ နသည်ဟု ဆု ြည်။ ရဖဖဝါ ီ ၁ က်ရနရနာက်ပင
ု ေး် နစက နှင ်

တ င်ေးတနှေးီ ဆက်ဆံရနသည်ြှာ ရုရှာေးမဖစ်သည်ကု ရတွွေ့ သည်။ နစက

ထပ်ပင
ု ေး် ရခါင်ေးရဆာင်အာေး ေးံု ု ု ရုရှာေးသု သွာေးရ ာက်ခဲသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

ရုရှာေးကထပ်ပုငေး် ရခါင်ေးရဆာင်ြ ာေး မြန်ြာမပည် ာသည်ကရ

ု တာ ြရတွ ရပ။

အ ယ်အ တ်ရခါင်ေးရဆာင်အခ ွေ့ ာသည်ကရ

ု တာ ရတွွေ့ သည်။ သရသာ်
ု နစက

ထပ်ပင
ု ေး် ရခါင်ေးရဆာင်ြ ာေး တရုတမ် ပည်သု သွာေးသည်ကရ
ု တာ ြရတွွေ့ ရပ။

တရုတန
် င
ှ မ် ြန်ြာအရ ေး

တရုတန
် င
ှ ် ရေသတွငေး် တွငေး် နင
ု င
် ြ
ံ ာေးသည် မြန်ြာအရ ေးကု ကကညမ် ြင် ာတွင ်

တညီသညအ
် ခ က်တခုရသည်
ှ ။ ၎င်ေးြှာ မြန်ြာမပည်နင
ှ ရ
် ေသတွငေး် တည်မငြ်ြရ
ှု ှရ ေး

မဖစ်သည်။ တည်မငြ်ြရ
ှု ှ န် တပ်အင်အာေးစုရ ာ ေီြက
ု က်တစ်အင်အာေးစုြ ာေးပါ

ညနှုင်ေးအရမဖရှာ န် သ
ု ည်ဟု ယဆကကသည်။ အင်အာေးစုတခုတခုကု ဖယ်ထတ
ု ပ
် စ်ပါက

တည်မငြ်ြြ
ှု ရှနင
ု ဟ
် ု ယဆကကသည်။ ြတည်မငြ်ြှု ကကာရှညသ
် ာွ ေးနင
ု သ
် ညအ
် မပင် ရေသတွငေး်
တည်မငြ်ြပ
ှု ါ ထခုကန
် င
ု သ
် ည်ဟု ယဆကကသည်။ တရုတအ
် ဖုရမပာ င် ြတည်မငြ်ြြ
ှု ာေး

ရှညက် ကာပါက သ၏ပေးု ြ်ေးြနှငပ

် တ်သက်သည် စီြံကန်ေးြ ာေး ရနာက်ဆုတသ
် ာွ ေးနင
ု ဟ
် ု

တွကဆ
် ထာေးပံု သည်။ သမဖစ်
ု ာ မြန်ြာမပည်ရှပါဝင်သငသ
် ည် အင်အာေးစုအာေး ေးံု

ညနှုင်ေးအရမဖရှာသညပ
် ံစ
ု ံကု အ ရ
ု် ှကကသည်။ သအတွ
ု က် တရုတရ
် က ာရထာက်ရနာက်ခံမဖင ်

အာစီယြ
ံ ငါေးခ က် ထွကရ
် ပေါ် ခဲမပီေး အာစီယသ
ံ ည် မြန်ြာအရ ေးညနှုင်ေးသညအ
် ခန်ေးက

ပါ ာသည်။

အရြ ကန်နင
ှ ် အရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးသည် ြအ မငြ်ေးခ ြ်ေးစွာရမဖရှငေး် ရ ေးကု

အာေးရပေးသည်။ မြန်ြာအရ ေးနှငပ

် တ်သက်သည် အာစီယြ
ံ ၅ ခ က်ကု ရထာက်ခံမပီေး

အာစီယံ၏ ကကာေးဝင်ြက
ှု ု က်ခံထာေးသည်။ တရုတ၊် အာစီယန
ံ င
ှ ် အရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေး အရနနှင ်

မြန်ြာအရ ေးအာေး မငြ်ေးခ ြ်ေးစွာရမဖရှငေး် နင

ု ရ
် ေးကု သရဘာတကကသည်ဆရ
ု သာ် ည်ေး

အရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးြှ အခ ွေ့က မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ရှ ခုခံစစ်ဆင်န ွှဲ သည်ဆုသည်

အရနအထာေးအာေး က်ခံကကသည်။ တရုတန

် င
ှ အ
် ာစီယံကရတာ ထအ
ု ရကကာင်ေးနှင ်

ပတ်သက်၍ ြည်သြှ
ု ြှတခ
် က်ြရပေးရပ။ ထြ
ု တ
ှ ခ
် က်ရကကာင ်

မပည်တင
ွ ေး် စစ်ရှန်မြင ် ာြည်ကု စေးု ြ်ပံု သည်။ ထမပင်
ု က်ရှအခ န်ထ

အရနာက်နင
ု င
် အ
ံ ခ ွေ့က "တပ်" ြပါသည် မြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးအခင်ေး အက င်ေးကု

စဉ်ေးစာေးရကာင်ေးစဉ်ေးစာေးနင
ု ရ
် သာ် ည်ေး တရုတန
် င
ှ ် အာစယံ
ီ သည် "တပ်" ြပါသည်

မြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးအခင်ေးအက င်ေးကု စဉ်ေးစာေးမခင်ေးြရှရသေးရပ။

မြန်ြာ က်ရှနင
ု င
် ရ
ံ ေး အကကပ်အတည်ေးနှငပ
် တ်သက်မပီေး တရုတ်နင
ှ အ
် ာစီယံသည်

က်နက်ကုငခ
် ုခံရနသြ ာေးထံ နင
ု င
် တ
ံ နင
ု င
် ၊ံ အဖွဲွေ့အစည်ေးတခုခုက

က်နက်ခဲယြ်ေးပံပုေးြှုရှပါက မြန်ြာမပည်အရမခအရနသည် ထြ်ေးသြ်ေး န်ခက်ခဲသာွ ေးြည်ကု

ရကာင်ေးစွာသရဘာရပါက်ကကရပ ာ ညနှုင်ေးရမဖရှငေး် နင
ု ရ
် ေးကု ဦေးတည်ရနကကသည်။

ဤသမဖစ်
ု ရပေါ် ာသည် တရုတသ
် ရဘာထာေးသည် မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် အရမခအရနြ ာေးနှင ်
သက်ဆင
ု သ
် ည်။ မြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးအရမပာင်ေးအ မဲ ဖစ်မပီေး သံေးု ရ ေး အကကာထ တည်မငြ်ြြ
ှု ရှ

ရသေးဘဲ mytel ကဲသု တပ်ပင

ု စ
် ီေးပွါေးရ ေး ပ
ု ်ငန်ေးြ ာေး တက
ု ခ
် ုကခ
် ံရန ခ န်တင
ွ ်

ရပေါ် ာမခင်ေးမဖစ်သည်။ ထမပင်

ု မြန်ြာအရ ေးနှငပ
် တ်သက်မပီေး အရြ ကန် အဆမု ပ သြျှ

ထင
ု က
် နက
် က
ွ ရ
် နမခင်ေးြမပ ရတာဘဲ အရြ ကန်နင
ှ ည
် နှုင်ေး၍ က်ရတွွေ့က သည်

ရမခ ြ
ှ ်ေး ြ
ှ ်ေးမခင်ေးကု ရတွွေ့ သည်။ ာြည် နဝ
ု င်ဘာ ကု သြဂဂဆုင ် ာ

မြန်ြာကယ
ု စ
် ာေး ည်ရ ွ ေးခ ယ်ရ ေးနှင ် ပတ်သက်မပီေး အဆပ
ု ါနင
ု င
် ကံ ကီေးနှစ်နင
ု င
် ံ

ညနှုင်ေးြညအ
် ာေးအ ာ ပြ
ု ာေးသည်။ သရသာ်
ု က်ရှတရုတန
် င
ှ ်

အာစီယဦ
ံ ေးတည်ခ က်ထာေးသည်ြှာ မြန်ြာမပည်တည်မငြ်ရ ေးမဖစ် ာ အာစီယ၏
ံ

ရတာင်ေးဆခ
ု က်အာေး နစက က က်ြခံ၍ ထင်တင
ု ေး် ြရပါက်သညအ
် ခ န်တင
ွ ပ
် င်

ညနှုင်ေးရ ေးအာေး က်ြရ ျှာရသေးရပ။ က်ရှအာစီယံ၏ ရအာက်တဘ

ု ာ ၁၅ က်ရနက

နစက ဥက္ဌကု အာစီယထ

ံ ပ်သေးီ ညီ ာခံသု ြဖတ်ဟသည်ဆေးံု မဖတ်ခ က်သည်ပင် နစက အာေး

၎င်ေးတု ု ာေးသည် ညနှုင်ေးရ ေးအတွက် ြ်ေးဖွငရ

် ပေးထာေးဆဲမဖစ်သည်။ သရသာ်
ု

မြန်ြာမပည်နင
ု င
် ရ
ံ ေးအင်အာေးစုြ ာေး၏အရမခအရနြှာ အတင်ေးြာဆံေးု အရမခအရနတွင ်

ရှရနသည်။ တရုတန
် င
ှ အ
် ာစီယံ ရြျှာ် ငထ
် ာေးသည် ၂၀၁၁ နှင ် ၂၀၂၀ ကကာေးကာ ကဲသု

င်ကကာေးရစနင
ု ် န် ြ ယ
ွ က
် နင
ု ရ
် ပ။ က်ရတွွေ့ရမြမပင်တင
ွ ် နှစ်ဖက်အင်အာေးစုြ ာေးအရနနှင ်

အမပ တ်တက
ု ရ
် ေးနှင ် အမြစ်မပတ်ရခ ြှုနေး် ရ ေးဆီသု ဦေးတည်
ီ ရနရပ ာ

ရစစပ်ညနှုင်ေးရ ေးအစမပ န်ပင် ြ်ေးစရပ ာက်ရနသညက

် ာ မဖစ်သည်။

တရုတန
် င
ှ အ
် ာစီယက
ံ တဖက်က မြန်ြာမပသနာရမဖရှငေး် န် ပံစ
ု ံတြ ေးနှငခ
် ဉ်ေးကပ်ရနစဉ်

အရြ ကန်က ည်ေး ခ ဉ်ေးကပ်ြြ

ှု ာေးမပ ပ
ု ်ရနသည်။ အရြ ကန်နင
ု င
် မံ ခာေးရ ေးဝန်ကကီေးဌာန ၊

အမပည်မပည်ဆင
ု ် ာဖွံွေ့ မဖ ေးရ ေးရအဂ င်စီနင
ှ ် အမခာေးရအဂ င်စီြ ာေးပါသည် ကယ
ု ်

စာေး ည်အဖွဲွေ့သည် ရဆွေးရနွေးအရမဖရှာ န် ရဆာင် ွ ကခ

် က်တ ပ်အမဖစ်

ထင
ု ေး် ၊စကဂာပ၊အင်ေန
ု ေးီ ရှာေးနင
ု င
် ြ
ံ ာေးသု ရအာက်တဘ
ု ာ ၁၇ က်ြှ ၂၂ က်ရနထ
သွာေးရ ာက်ခဲသည်။ ထအ
ု ဖွဲွေ့ကု အရြ ကန်နင
ု င
် မံ ခာေးရ ေးဝန်ကကီေး၏ ြဝါေရ ေး ာ

အကကံရပေးပုဂဂ က
် ဦေးရဆာင်ြည်မဖစ်မပီေး ခ ီေးစဉ်အမပန်တင
ွ ် ဂ ပန်နင
ု င
် သ
ံ ု ဝင်ရ ာက်မပီေး

မြန်ြာအရ ေးနှင ် အင်ေပ

ု စီေးဖတ်ဆုင ် ာ စန်ရခေါ်ခ က်ြ ာေးကု ရဆွေးရနွေးြည်ဟသ
ု သည်။

က်ရှမြန်ြာအရ ေး ရပါရပါဆဆတွကဆ
် ထာေးပံရ
ု တာြ ရပ။ က်ရှတွင ်

ထင
ု ေး် အစေးု နှငရ
် ဆွေးရနွေးမပီေး ထင
ု ေး် မြန်ြာနယ်စပ်ြှ ေုကခသည်အကအညီရပေးရ ေးရခါင်ေးစဉ်နှင ်

အကအညီရပေး န်မပင်ဆင်ရနသည်။ စကဂာပအစေးု နှငရ

် ဆွေးရနွေးမပီေး မြန်ြာမပည်၏

ရငွရကကေးကဏ္ဍအာေး ထြ်ေးခ ပ် န် ညနှုင်ေးသည်ဟု သ သည်။ အရြ ကန်၏သရဘာထာေးြှာ

နစကအာေး နင
ု င
် ရ
ံ ေး၊စီေးပွါေးရ ေးအ ပြ
ု ဖ
ု အာေးရပေး န် ည် ွ ယပ
် ံု သည်။

အာစီယရ
ံ ခါင်ေးရဆာင်အခ ွေ့က ည်ေး အာစီယံ၏ အမခာေးတင
ု ေး် မပည်၏ မပည်တင
ွ ေး် ရ ေးအာေး

ဝင်ရ ာက်ြစွကဖ
် က်ရ ေးြဝါေသည် အ ပ
ု ်ြမဖစ်ဟု ဆု ာကကသည်။

တကယ်ရတာ နင
ု င
် ကံ ကီေးြ ာေး၏ ခ ဉ်ေးကပ်ြြ
ှု ာေးသည် မြန်ြာမပည်အတွငေး် ပုငေး်

အရမခအရနြ ာေးရပေါ်တင
ွ သ
် ာ ြတည်ရပသည်။ ၎င်ေးတု၏ ည် ွ ယခ
် က်ြည်သမဖစ်
ု ရစ

မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် အရမခအရနြ ာေးရပေါ်၌သာ အရမခမပ ဆံေးု မဖတ် ရပ ြ်ြည်။ ထမပင်
ု

အရြ ကန်၊ တရုတစ

် သည် နင
ု င
် ကံ ကီေးြ ာေးသည် ရေသ ံုေးဆင
ု ် ာ ရသနဂဂဗ ျူဟာအမြင်နင
ှ ်

အခင်ေးအက င်ေးအာေး ထညသ

် င
ွ ေး် တွကခ
် က်ရ ရှသည်။ အ
ု ပ်ပါက ပံရ
ု ဖေါ်ရ ရှသည်ကု

ထညသ
် င
ွ ေး် စဉ်ေးစာေးကက န် ုအပ်ပါသည်။ မြန်ြာအရ ေးနှငပ
် တ်သက်၍

မဖစ်နင
ု ရ
် ခ အာေး ေးံု ကု ထညသ
် င
ွ ေး် တွကခ
် က်ထာေးကကြည်သာမဖစ်သည်။ အကယ်၍

မြန်ြာမပည်အရမခအရန တည်မငြ်ြရ
ှု ှပါက တြ ေးတဖံုရမပာင်ေး စ
ဲ ဉ်ေးစာေးနင
ု သ
် ည်။

ထရကကာင
ု ် ည်ေး တင
ု ေး် မပည်ကုသာ တည်မငြ်ရအာင်သာ ထြ်ေးခ ပ်နင
ု ပ
် ါက

အရမဖတြ ေးထွကန
် င
ု သ
် ည်ဟု နစက အရနနှင ် တွကဆ
် ထာေးရပ ာ မြန်ြာမပည်အာေး

၎င်ေးတပံ
ု စု ံမဖင်ထြ်ေးခ ပ်၍ တည်မငြ်သည် အရနအထာေးရ ာက်ရအာင်

ကက ေးစာေးရနသည်သာမဖစ်သည်။ တဖက်က အင်အာေးသံေးု ၍ တည်မငြ်ရအာင်

ကက ေးစာေးရနသကဲသု တဖက်က ည်ေး ဖြ်ေးဆီေးထာေးသြ ာေးအာေး

အကနအ
် သတ်မဖငမ် ပန် တ
ွှ မ် ခင်ေး၊ ရ ွ ေးရကာက်ပဲအ
ွ ာေးရစာ၍ မပ ပ
ု ်မခင်ေးတမဖင
ု ်

နင
ု င
် တ
ံ ကာဖအာေးအာေး မပန် ည် င်ဆင
ု ဖ
် ွယရ
် ှသည်။ သရသာ်
ု မြန်ြာမပည်အနှံ

က်နက်ကုငပ
် န
ု က
် န်ြ ာေး ပ ံွေ့ နှသ
ံ ာွ ေးသည်က စေးု ြ်ဖွယမ် ဖစ်ရနသည်။

အ င်အမြန်ရမဖရှငေး် န် ခက်ခဲသည် မပသနာ ည်ေးမဖစ်ရနသည်။

မြန်ြာမပည်အရမခအရနနှင ် ပတ်သက်၍ တရုတအ

် ပါ နင
ု င
် တ
ံ ကာက

အရမခအရနသံေးု ပ် တွကဆ
် ထာေးပံု သည်။ တည်မငြ်သညအ
် ရမခအရန၊

ြတည်မငြ်သညအ
် ရမခအရနနှင ် ထြ်ေးသြ်ေး န် ခက်ခဲသညအ
် ရမခအရနဟု အရမခအရန

သံေးု ပ်ခွဲမခာေးထာေးပံု သည်။ က်ရှအခ န်တင

ွ ် တရုတတ
် ုအရနနှင ် မြန်ြာမပည်အရမခအရန

တည်မငြ်သည်ဟု ယဆပံြ
ု ရသေးရပ။

က်ရှအရမခအရနတွင ် တရုတတ
် သည်
ု မြန်ြာမပည်နင
ှ ် ြှနတ
် ြ်ေးဆက်ဆရ
ံ ေး

ထရထာင်ထာေးရသာ် ည်ေး မြန်ြာတရုတန

် ယ်စပ်ကန
ု သ
် ယ
ွ ရ
် ေးအာေး ကဗ
ု စ်ရ ာဂါ

အရကကာင်ေးမပ၍ ပတ်ထာေးခဲသည်ြှ အခ ွေ့ ရှမပီမဖစ်သည်။ စဉ် ရေေါ် ာသန်ေး ၅၀၀ ခန ်

အရ ာင်ေးအဝယ်မဖစ်ရသာ ရ ေးကွက် ပ်တနရ

် နသည်။ ထပ
ု ြာဏသည် တရုတက
် ဲသု

နင
ု င
် ကံ ကီေးအဖု ြရထာင်ေးတာရသာ် ည်ေး မြန်ြာကဲသု နင
ု င
် င
ံ ယ်အတွက် ထခုကြ
် ကှု ကီေးသည်။

မြန်ြာနှငသ
် ာ နယ်စပ်ပတ်ထာေးရသာ် ည်ေး ာအု၊ ကရြဘာေီေးယာေးတနှ
ု င်

နယ်စပ် ထာေး ြ်ေးြ ာေးဖွင ် စ

ှ ်မခင်ေး၊ ထာေးြ ာေးပရဆာင်
ု မခင်ေးမဖင ် တရုတတ
် ု

ရ ွှ ြ်ေးရငွ ြ်ေး ရဖါက်ရနသည်မဖစ် ာ မြန်ြာတရုတန

် ယ်စပ်အာေး တရုတ်တု

ပတ်ပင်မခင်ေးသည် ကဗ
ု စ်ရ ာဂါမပနပ
် ါွ ေးရ ေးအာေး ပတ်ဆတာေးဆီ
ု ေး န်သက်သက်ရကကာင ်

ဟုတပ
် ါ၏ရ ာဆသ
ု ည်ြှာ ရြေးခွနေး် ထုတဖ
် ွယမ် ဖစ်သည်။ က်ရှ

မြန်ြာနင
ု င
် ရ
ံ ေးအရမခအရနအာေး ပံရ
ု ဖေါ်ရ ေးအတွက် တွနေး် အာေးရပေးရနမခင်ေးရ ာ သြ
ု် ဟုတ်
ရုရှာေးနှငန
် ေးီ နီေးကပ်ကပ်ဆက်ဆရ
ံ နသည်ကု တရုတတ
် ု ဘဝင်ြက ၍ရ ာဟု အြ ေးြ ေး

သံေးု သပ်ကကသည်ကု ရတွွေ့ သည်။

ရ ာရ ာဆယ် မြန်ြာမပည်တင
ွ ေး် ရှ အင်အာေးစုြ ာေးရတွွေ့ဆရ
ံု ဆွေးရနွေးညနှုင်ရ ေး ြဝါေကု

ကင
ု စ
် ဲထ
ွ ာေးသည် တရုတတ
် အရနနှ
ု င် ရ ာရ ာဆယ်ထြ
ု ဝါေကု

ဆက် က်ကုငစ
် ဲသ
ွ ာွ ေးဖွယ် ာရှသည်။ မြန်ြာမပည်အရမခအရနတည်မငြ်သာွ ေးပါက

တြ ေးတဖံုရမပာင်ေးနင
ု သ
် ည်။ အကယ်၍ ထြ်ေးသြ်ေး န် ခက်ခဲသည်အရမခအရနကု

ရ ာက်ပါက ည်ေး တြ ေးတဖံုရမပာင်ေးနင

ု သ
် ည်။ တရုတတ
် ုသည် မြန်ြာမပည်၏

အရမခအရနအာေး ြမပတ်ရ ာသံေးု သပ်မပီေး အရမခအရနရပေါ်ြတည်၍

ဆံေးု မဖတ်ခ ဉ်ေးကပ်ဖွယရ

် ှသည်။ မြန်ြာမပည်ရှ အင်အာေးရကာင်ေးရသာ

တင
ု ေး် င်ေးသာေး က်နက်ကင
ု ြ
် ာေးနှင ် နီေးနီေးစပ်စပ်ထရတွွေ့ ြှုရှရသာ တရုတတ
် ုသည်

အရနာက်နင
ု င
် ြ
ံ ာေးနှငယ
် ဉ်
ှ င် ကစာေးပွဲ၌ ဂ ကာကုငထ
် ာေးသြ ာေးမဖစ်သည်။ ထမပင်
ု

တရုတတ
် ုသည် ၁၉၇၇ ခုနစ
ှ ်ရနာက်ပင
ု ေး် ြှစ၍ သရဘာတ ာေးထက် က်ရတွွေ့အက ေးစီေးပွါေးကု

ရရှ ွေ့ ရှု သြ ာေးမဖစ်ကကသည်။

မြန်ြာမပည်၏ ကံကကြမာကု မြန်ြာမပည်သြ ာေးကသာ ဆံေးု မဖစ်ြည်မဖစ်သည်။

မြန်ြာမပည်သြုငေး် အာေး မြန်ြာမပည်ရှ ြ ေးရပါင်ေးစံမု ပည်သြ ာေးက

ရ ေးကကြည်သာမဖစ်သည်။ သရသာ်
ု မြန်ြာမပည်အရ ေးတွင ် ထဲထဝ
ဲ င်ဝင်

ပါဝင်ပတ်သက်နင
ု သ
် ည်၊ မြန်ြာမပည်အရ ေးကု ရသနဂဂဗ ျူဟာအမြင်ထာေးရှသည်၊

က်ရတွွေ့အက ေးစီေးပွါေးကု ရရှ ွေ့ ရှု သညန

် င
ု င
် က
ံ ရတာ တရုတမ် ဖစ်သည်ကရ
ု တာ

သတမပ ထည်သင
ွ ေး် စဉ်ေးစာေး န် ပ
ု ါသည်။ အရြ ကန်၏ ပ
ှု ်ရှာေးရဆာင် ွ ကြ
် ှုြ ာေးကု

တရုတတ
် အရနနှ
ု င် တုနမပန်
် နင ု ် န် ြမပတ်ရစာငက် ကည် ပ
ှု ်ရှာေးရနသည်ကု

သတမပ န် အ
ု ပ်ပါသည်။
မပီေးပါမပီ

ရြာင်ရြာင်စေးု