mồ hôi ra lại đứng trước gió hoặc bị tổn thương lâu ngày lại ăn uống đồ lạnh, tương hợp mà

gây ra. Dùng ma hoàng, hạnh nhân, ý dĩ, cam thảo thang phát tán phong thấp để chữa.
Ma hoàng hạnh nhân ý dĩ cam thảo thang
- Ma hoàng 1/2 lạng (bỏ tốt)
- Cam thảo 1 lạng (chich)
- Hạnh nhân 10 hạt (bỏ bỏ và đầu nhọn}
. Ý dĩ nhân 1/2 lạng
Những vị trên chặt nhỏ như hạt đậu, mỗi lần uống 4 đồng cần sắc 1,5 chén nước còn 8 phân,
lọc bỏ bã, uống ấm để cho ra mồ hôi dâm dấp và tránh gió.

Ý nghĩa phương thuốc:

Toàn thân đau nhức là lo phong thấp ngưng tụ ở kinh lạc cho nên Bài này dùng Ma hoàng để
tán phòng ở các kinh lạc, ý dĩ thẩm thấp ở kinh lạc; hạnh nhân để lợi phế khí, tự giúp tác dụng
thông tiết của ma hoàng. Dùng cam thảo để bổ trung giúp cho ý dĩ phát huy công dụng (bài này
so với bài Ma hoàng gia truật thang ý nghĩa gần giống nhau).
Nuận xét:
Kinh văn nêu lên nguyên nhân bệnh cách trị liệu bệnh thường đo lúc ra mồ hôi đứng trước gió
hoặc thường xuyên dùng đồ lạnh gây ra. Cách chữa phát tán phong thấp dùng Ma hạnh Y cam
thang.
38. Kinh vån 38:
Phong thấp mạch phù, thận trọng hãn xuất ố phong giả, phòng kỷ hoàng kỳ thang chủ chi.
Lịch nghĩa:
Bệnh phong thấp, mạch phù, mình mẩy nặng nề, mồ hôi ra, sợ gió dùng phòng kỳ hoàng kỳ
tháng để chữa.
Sách Y tổng kim gia viết:
Mạch phù là do phong, mình mấy nặng nề là do thấp, hàn thấp thì mạch trầm, phong thấp thì
mạch phù. Nếu mạch phù nhà mồ hôi không ra, sợ gió là thực tà có thể dùng ma hoàng hạnh
nhân, ý dĩ cam thảo thang để phát hăn; còn mạch phù, mồ hôi ra và sở gió là hư ta nên dùng
phòng kỷ bạch truật để trừ thấp, hoàng kỳ cam thảo cổ biểu, sinh khương, đại táo hòa dinh vệ.
Vu tại link chí:
Phong thấp tại biểu, phép chữa phải phát hãn, ở đây chưa phát hãn mồ hôi tự ra, biểu chưa
được giải mà đã hư rồi. Không thể phát hãn, do đó không
40

dùng ma hoàng để đuổi tà ở ngoài cơ biểu da lông, mà dùng phong phòng kỷ trừ khử tà
khí ở trong cơ phu,
Phòng kỳ hoàng kỳ thang
Phòng kỷ 1 lạng
Cam thảo 1/2 lạng (chích)
Bạch truật 7 đồng cảm
Hoàng kỳ 1 lạng 1 phân chặt các vị trên bằng hạt đậu, mỗi lần lấy 5 đồng cân, gừng
tươi 4 lát, đại táo 1 quả, nước 1/2 chén sắc còn 8 phân lọc bỏ bà uống din.
Phép gia giả:
- Người suyễn gia ma hoàng 1/2 lạng
• Trong vị không hòa gia bạch thược 3 phân
- Khí xung lên gia quế chi 3 phân - Ở dưới có lạnh, lâu ngày gia tế tân 3 phân
Ý nghĩa pit tươg thuốc:
Vì phong phạm và cơ tấu nên có chứng sợ gió, mặt khác thấp làm thương kich lạc nên
thân thể nặng nề mạch phù là bệnh ở biểu. Đối với bệnh này không dùng quế chi na
hoàng thang để phát biểu khu phòng mà dùng phòng kỳ hoàng kỳ thang để bố hư hành
thủy. Mồ hôi toát ra là do tấu lý hư, thân thể nặng nề là do thổ lhư thương thấp - nên
dùng hoàng kỳ để cố biểu; cam thảo, đại táo, bạch truật bổ thể thắng thấp. Sinh
khương có vị tân để khu phong, tính ôn để hành thủy còn phong kỷ tỉnh của nó chạy mà
không lưu lại, có thể dẫn các vị thuốc chạy đi khắp thân thể, khiến cho trên dưới, trong,
ngoài không còn nơi nào là không đến.
Chú ý:
Sau khi uống bài này có cảm giác như con sâu bò trong da, từ eo lưng trở xuống giá lạnh như
tiền, lấy chăn đắp ấm dưới eo lưng cho mồ hôi ra dâm dập thì khỏi bệnh,
39. Kinh văn 39:
Thương hàn bát, cứu nhật, phong thấp tương bác, thân thể đông phiền,
bất năng chuyên trắc, bất ẩu bất khát, mạch phù hư nhi sắc giả, quế chi
phụ tử thang chủ chi, nhược đại tiện kiên, tiểu tiện tự lợi giả, khử quế gia
bạch truật thang chủ chi.
41
.
....
...--
-

Dịch
gia:
Thương hàn 8, 9 igày, phong thấp liên kết nhau, thân thể đau nhức khó chịu, không tự chuyển
xoay được, không nôn, không khát, mạch phi hư là sắc {sáp) cùng quế chi phụ tử thang để
chữa. Nếu đi ngoài phân táo tiểu tiện tự lợi, bỏ quế chi thêm bạch truật.
Sách y tô tg ki
gian tiết:
:
Mạch phù hư là do biểu hư phong, mạch sắc là do thấp, thân thể đau nhức khó
chịu là do phong, không thể chuyển xoay, vận động là do thấp. Phong thấp liên
kết nhau thì thân thể đau nhức không phải là đau nhức do thương hàn, Tên
dùng quế chi phụ tử thang ôn tấn phong thấp theo biểu mà giải. Nếu mạch phù
thực, thì dùng ma hoàng gia truật thang, phát tán phong thấp mà ở đây lại tiện
táo, tiểu tiện tự lợi, không nên phát hận mà hại tân dịch, gia bạch truật để chữa
mình mẩy nặng nề do thấp trệ cơ phu, dùng phụ tử để trục thủy khi ở trong bì
phu.
Vu tại gia chủ:
Thân thể đau nhức khó chịu, không thể vận động được là tà ở biểu; không nôn, không
khát là lý không có nhiệt; mạch phù hư mà sáp là biết phog thấp còn ở ngoài mà vệ
dương bất chính, do đó dùng quê chi thang khí thược dược
1 liễm (chua, thu liễm) gia phụ tử có tính vị tân ôn (cay ấm) để phấn chấn dương
khí chống âm tà.
Nếu đại tiện táo, tiểu tiện tự lợi, là biết được dương khí ở biểu tuy yếu, nhưng đường
khí ở lý còn ổn định thì thấp ở trong bì phì có thể chạy vào lý và ra ngoài theo đường
tiểu tiện, không cần phát biểu nữa khỏi làm nguy cải dương đã suy nhược lâu ngày. Do
đó phương trước bỏ quế chi tấn cam (cay làm tán) mà gia bạch truật khổ táo (đắng ráo)
hợp với phụ tử đại lực vận hành, cùng chạy vào trong bì phu mà trục thủy khí. Đó cũng
là phép nhận cái thế của nó mà dẫn nó đi và làm cho thông lợi.
Quế chi phụ tử thang
Quế chi 4 lạng (bỏ vỏ)
Phụ tử 3 củ thui, bỏ vỏ, thái làm 8 miếng)
silih thường 3 lạng (thải mỏng)
Cam thảo 2 lạng (chích)
Đại táo 6 quả (xé ra)
| 5 vị trên, lấy 6 tháng nước sắc còn 2 thắng, lọc bỏ bã, chia làm 3 lần uống ấm.
42
Y nghĩa phương thuốc: phương này tức là quế chi thang khử thược dược gia phụ tử
nên phương này tác dụng phù dương có biểu phát tà phụ tử ôn kinh trừ hàn hành
dương trừ thấp sinh khương để tuyên phát.
Cam thảo, đại táo hạn chế tỉnh táo nhiệt của phụ tử và giúp quế chi điều hòa dinh vệ,
Bạch truật phụ tử thang
Bạch truật 2 lạng
Phụ tử 1,5 cm (thui, bỏ vỏ, thái 8 miếng)
Sinh khương 3 lạng (thái mỏng) Cam thảo 1 lạng (chích) Đại táo 6 quả (xé ra)
5 vị trên, nước 3 tháng sắc còn 1 tháng, lọc bỏ ba chia ba lần uống ấm. Uống lần 1 cảm
giác thân thể tê dại hơn nữa ngày uống lần 2. Sau uống lần 3 thì thấy chóng mặt, đừng
lấy làm lạ. Đó là truật phụ chạy ở trong bì phu, trục thùy khí chưa được trừ khử mà gây
ra trạng thái đó.
Phép gia giản: - Nếu đại tiện không tạo, tiểu tiện bất lợi thì gia quế chi. -
Nếu người hư yếu hoặc sản phụ thì giảm liều phụ tử. Ý nghĩa phương
thuốc:
Đây tức là quế chi phụ tử thang khử quế gia bạch truật, tác dụng 2 phương này gần giống
nhau. Dùng bạch truật phụ tử thang khi phong tà đã lui, không cần thông đường nữa cho riền
khư quế và gia bạch truật chuyển chú vào kiện tỷ hành thấp,
40, Kinh văn 40:
| Phong thấp tương tác, cốt tiết đông phiền, xiết thống bất đắc khuất thân, cận chi tắc
thống kịch, hãn xuất đoản khí, tiểu tiện bất lợi, ố phong, bất dục khứ y, hoặc thân vì
thũng giả, cam thảo phụ từ tháng chủ chi.
Dịch nghĩa:
Phong thấp liên kết nhau, xương khớp đau nhức khó chịu, đau rút không co duỗi được,
sở đến thì đau dữ, mồ hôi ra, hơi thở ngắn, tiểu tiện không lợi, sợ gió, không muốn cởi
áo hoặc thân thể hơi phù, dùng cam thảo phụ thử thang để chữa,
43

}{ta m nikki tổng chi:

Đây chứng dương hư tà thịnh. Phong thấp làm tổn thương dinh vệ, đọng lại ở
kinh lạc, khớp xương, tà chính công kích lẫn nhau, cốt tiết đau nhức khó chịu
đau rút, âm huyết ngừng trệ, dương hư bất năng lưu lợi nên không có duỗi
được, sờ vào thì đau dữ, Vệ dương hư mà hắn xuất, khí ở trong bất túc nên thở
ngắn hơn là tiểu tiện không lợi, biểu hư mà sợ gió không muốn cởi áo, dương
tổn thương thì khí trệ nên thân thể hơi phù. Do biểu lý âm dương chính hư tà • thực cho nên
dùng cam thảo phụ tử thay để trợ dương kiện tỳ trừ thấp mà chữa.
Vit tại link citi:
Đây là chứng thấp thắng dương suy phép chữa cũng không ra ngoài trợ dương tán
thấp. Nói mồ hôi ra đâm dấp thì giải, không phải là phát hãn mà là lượng phục hồi âm
tự giải.
| Phong thấp tại biểu, phải cho ra theo đường mồ hôi và giải, đùng ma hoàng gia truật thang
hoặc ma hoàng hạnh nhân ý dĩ, cam thảo thang là chính pháp. Chứng ra mồ hôi là biểu hư thì
không được cho ra mồ hôi nữa mà phải chấp hành bằng cách làm biểu thực nên dùng phòng
kỳ hoàng kỳ thang. Còn bạch truật, phụ tử thang là bổ dương để hành thấp. Biểu hư không có
nhiệt thì không được phát hàn mà dùng ôn kinh tán thấp bằng quế chi, phụ tử thang, còn ở đây
cam thảo phụ tử thang thì ngoài trợ dương còn kiêm bổ trung để tán thấp.
Cam thảo phụ tử thang
Cam thảo 2 lạng (chích)
Bạch truật 2 lạng

Phụ tử 2 củ (nướng, bỏ vỏ) Quế chi 4 lạng (bỏ vỏ)

4 vị trên dùng 6 tháng nước sắc còn 3 tháng lọc bỏ bã uống ấm 1 tháng, ngày uống 3 lần. Uống
lần đầu, ra chút mồ hôi là bệnh khỏi, nếu ăn được.
Mồ hôi ra mà lại khó chịu thì uống 5 cáp. Sợ uống 1 tháng hơi nhiều, nên uống 6-7 cáp
là vừa.
Ý nghĩa phương thuốc
Phương này chủ trị phong thấp đọng ở khớp xương dùng phụ tử để ôn kinh, tán hàn,
định thống; bạch truật kiện tỳ thắng thấp, quế chi, cam thảo tán phong tà mà trợ tân
dương. Vì bệnh tà đã vào sâu trong khớp xương, lo muốn thông hành từ từ cho nên
dùng cam thảo làm chủ được.
44