JU PRVA SREDNJA ŠKOLA

„DR. HUSEIN DŽANIĆ“

VELIKA KLADUŠA

MATURSKI RAD
TEMA: MONTAŽA PEĆI NA PELET

UČENIK: MENTOR:
Džebić Ajdin III icg dipl.ing.maš., Suljić Fikret

Velika Kladuša, April 2021. godine

1. UVOD

Pelet je proizveden iz usitnjenog drveta ili piljevine, valjkastog je oblika promjera od

6-8 mm i duljine od 10 do 30 mm. Drveni peleti proizvode se pod izrazito visokim pritiskom,
pod visokim pritiskom podiže se temperatura drveta i stvara se prirodno “ljepilo”, te peleti
uspjevaju zadržati oblik valjka i nakon što se ohlade.
Kompaktnost peleta je vidljiva i prilikom transporta gdje se pojavljuje tek oko 0,5%
drvne prašine. Znači peleti se presaju iz čiste, nekontaminirane drvne piljevine, bez ikakvih
hemijski vezivnih sredstava sa visokom toplinskom koncentracijom od oko 5 kWh/kg ili 18
MJ/kg.
Peleti su CO2-neutralni. Peleti spadaju u obnovljive izvore energije i kod izgaranja
pelet ne proizvodi stakleničke plinove kao izvor topline, te se smatra jednim od rijetkih
apsolutno prirodnih, sigurnih i zdravih energenata.
Kao i ostala drvna biomasa, peleti znatno manje onečišćuju zrak i okoliš jer imaju
manje od dozvoljenih graničnih vrijednosti emisija CO, NOx i prašine.
Imaju vrlo nizak sadržaj vlage (ispod 10%) što omogućava vrlo visoku efektivnost
sagorijevanja.
Kroz ovaj rad govorit ću o grijanju putem peleta i montaži peći na pelet.

1
2. Kotao na pelet

Čelični toplovodni kotao na pelet je predviđen za grijanje kućnih instalacija sa

prirodnom (gravitacionom) ili forsiranom cirkulacijom vode, sa ili bez cirkulacione pumpe.
Čišćenje pepela iz procesa sagorevanja se obavlja ručno, preko donjih prednjih vrata komore
za sagorijevanje, odakle se vadi pepeljara, a nakupljeni pepeo se istresa u odgovarajuće
vatrostalne kutije.
Visoku efikasnost obezbjeđuje samo podešavanje procesa sagorjevanja kao i
izmjenjivač toplote.
Funkcionisanje sistema: efikasnost toplovodnog kotla na pelet i automatizovanog
gorionika na drveni pelet sa manuelnim (ručnim) čišćenjem, zavise od vuče dimnjaka.
Vuča dimnjaka zavisi od stanja u kome se dimnjak nalazi i temperature dimnih
gasova.

Slika 1. Kotao na pelet

2
3. Osnovni dijelovi kotla

Osnovni dijelovi kotla su:

 Glavni dio predstavlja tijelo kotla sa montiranim gorionikom na njegovoj lijevoj ili
desnoj strani. Tijelo kotla se proizvodi u dvije verzije : takozvano ‘’lijevo’’ i ‘’desno’’
montiranje. Automatizovani gorionik sa manuelnim mehaničkim čišćenjem se može
montirati samo na lijevu ili samo na desnu stranu tijela kotla.

 Tijelo kotla je izrađeno od čeličnih ploča. Komora za sagorjevanje se nalazi u

prednjem donjem dijelu kotla, a pepeljara se nalazi ispod nje. Kotalo sa kompaktnom
veličinom u zavisonosti od toplotne snage, zbog svog trostrukog prolaza pruža
optimalnu izmjenu toplote uz visoku efikasnost.

 Komponenete od vatrostalne opeke su montirane u komoru za sagorjevanje, čime se

osigurava optimalan proces sagorjevanja i potpuno sagorjevanje goriva.

 Pepeljara se nalazi na dnu komore za sagorjevanje. Nesagorijeli ostaci se sakupljaju u

pepeljari, čime se omogućava lako čišćenje.

 Spojnice za dovod i odvod vode se nalaze na zadnjem dijelu kotla i imaju unutrašnji
navoj veličine G1½

 Izlazna dimna cijev (sa spoljnim prečnikom Φ149 mm) je centralno pozicionirana sa
gornje zadnje strane kotla, i služi za odvođenje dimnih gasova do dimnjaka.

 Čelični izmjenjivač toplote - njegov poklopac i vrata su izolirani mineralnom vunom

čime se znatno smanjuje gubljenje toplote.

 Manometar se nalazi na prednjoj ploči tijela kotla i pokazuje pritisak cirkulacione

vode u izmjenjivaču toplote.

 Spoljne dekorativne zaštitne ploče su napravljene od čelika i ofarbane bojom visokog

kvaliteta za oblaganje materijala.

3
4. Rezervoar za pelet

Rezervoar za pelet omogućava uslove za kompaktno skladištenje peleta, što je

neophodno za dugotrajan rad sistema i uspostavljanje optimalnih uslova za rad transportnog
puža.
U slučaju da se rezervoar konstruiše kod korisnika, onda mora biti konstruisan tako da
se obezbjedi slobodan protok peleta, zatim treba obezbjediti uslove za lako dopunjavanje
peleta, čišćenje i dovoljno kapaciteta za duži rad sistema.

Slika 2. Rezervoar za pelet

4
5. Montaža peći na pelet

5.1. Uslovi za montažu peći na pelet

Prilikom montiranja toplovodnog kotla na pelet neophodno je prvo ispuniti osnovne

uslove :

 Prostorija u kojoj će se kotao montirati mora imati konstantan dotok svježeg

zraka, koji je neophodan za proces sagorjevanja, kao i dobru ventilaciju.

 Nije dozvoljeno montirati kotao u stambenim prostorijama, uključujući i

hodnike.

 Povezivanje toplovodnog kotla na pelet na centralni grijni sistem, mora vršiti

isključivo ovlašteni serviser zbog sigurnosti

 Toplovodni kotao na pelet se povezuje na zatvoreni grijni sistem sa

ekspanzionom posudom. U ekspanzionoj posudi mora biti instaliran ventil za
pritisak koji se otvara kada se prekorači operativni pritisak kotla (0.25 Mpa)

 Prije pustanja u rad kotla, treba omogućiti potpuno punjenje kotla vodom za
cirkulaciju.

 Održavanje kotla se treba sprovoditi samo od strane odraslih osoba koje su

upoznate sa instrukcijama za upotrebu opreme.

5.2. Snaga sistema

Snaga sistema zavisi od:

 Podešavanja toplotne snage za rad gorionika.
 Nivoa kontaminacije površina za izmjenu toplote kotla.
 Stanja materijala za zapaljivanje
 Vuče dimnjaka.

5
6. Montaža gorionika na kotao

Automatizovani gorionik na pelet sa manuelnim čišćenjem , mora biti montiran na

izmjenjivač toplote toplovodnog kotla na pelet. Konstrukcija kotla pruža mogućnost
montiranja gorionika lijevo ili desno, stoga odgovarajuća pozicija montiranja treba biti
odabrana tokom preliminarnog projekta instalacije sistema.
Tokom procesa montiranja, komponente/moduli moraju biti ispravno instalirane kako
bi se spriječio nekontrolisan ulazak vazduha iz okoline ili ispuštanje dimnih gasova.
Moraju se uzeti u obzir i sljedeći uslovi:
 Lak pristup za čišćenje rešetke gorionika
 Obezbjeđivanje uslova za bezbjedan rad i održavanje pouzdanosti sistema
 Pristupčanost za podešavanje i servisiranje sistema:
 Izmjenjivača toplote kotla na pelet
 Gorionika
 Rezervoara za pelet

Slika 3. Gorionik za pelet

6
7. Položaj kotla

Prilikom pozicioniranja toplovodnog kotla na pelet, neophodno je obratiti pažnju na

sljedeće uslove :
 Minimalan slobodan prostor ispred kotla mora iznosti barem 1000 mm, kako bi se
osigurala laka pristupačnost
 Minimalna razdaljina zadnjeg dijela kotla i zida mora iznosti makar 400 mm
 Minimalna razdaljina između strane kotla na kojoj je montiran glavni modul
automatizovanog gorionika i zida, mora biti 500 mm, kako bi se omogućio pristup
poklopcima izmjenjivača toplote i kako bi se omogućilo lako i brzo čišćenje pepela.
 Minimalni slobodni prostor oko toplovodnog kotla na pelet mora iznosti 600 mm,
kako bi se obezbjedio slobodan pristup unutrašnjim površinama izmjenjivača toplote,
radi čišćenja nagomilanog pepela
 Minimalna razdaljina između toplovodnog kotla i rezervoara za pelet mora iznositi
1000 mm, kako bi se obezbjedili uslovi za bezbjedan rad i spriječilo da dođe do
požara.
Kotao mora biti pozicioniran tako da se obezbjedi pristupačnost utičnici za električnu
energiju (230VAC/50Hz).

Slika 4. Raspored sistema grijanja na pelet

7
8. Montaža dimnjaka na kotao

Nakon montiranja i nivelisanja, kotao se mora povezati na dimnjak uz ispunjavanje

svih uslova za efikasan i pouzdan rad sistema.
Montažni dimnjak sastoji se od slaganja izoliranih dimovodnih cijevi (od inox-a).
Elementi se spajaju spojnicama pri čemu je kod svake spojnice potrebno dimnjak sidriti u
nosač ili u neki zid (npr. ako se montira uz kuću onda ga se sidri uz fasadni zid).
Kod gradnje novog dimnjaka ili prelaska na novi kotao pametno je razmišljati o
dimnjaku od nehrđajućeg čelika, bez obzira na vrstu goriva jer se, gledajući unaprijed, tako
izbjegavaju dupli troškovi i ostale prije spomenute neugodnosti.

Slika 5. INOX dimnjak za pelet

8
9. Povezivanje na grijne instalacije

Po montiranju na dimnjak kotla na pelet, neophodno je povezati ga na centralni grijni

sistem korištenjem odgovarajućih spojnica – mora se obaviti u skladu sa preliminarno
pripremljenim tehničkim projektom.

Slika 6. Radijator – grijna instalacija

9
10. Montaža poklopca ispred odvoda dimnih gasova

Ploču poklopca treba pozicionirati tako što se stavi na posebne zavarene nosače sa
jedne strane a sa druge strane treba da dodiruje tijelo kotla.
Ova ploča poklopca služi za usmjeravanje dimnih gasova iz drugog u treći prolaz za
dimne gasove a u hitnim slučajevima je treba otvoriti kako bi se smanjilo pulsiranje pritiska
(npr. u slučaju visokog pritiska dimnih gasova u dimnom prostoru kotla).
Ova ploča radi pod termalnim opterećenjem i stoga ima simetrični dizajn. Preporučuje
se rotiranje ploče poklopca na svake dvije do tri nedjelje rada.

11. Priključak peći na električnu napajanje

Napjanje sistema, koji obuhvata toplovodni kotao i gorionik na pelet, treba izvršiti
preko kabla za električno napajanje koji se dobija uz prateću opremu proizvoda.
Priključak na glavno električno napajanje imaju pravo samo ovlašteni serviseri.
Proizvođač zadržava pravo na izmjene konstrukcije prezentovanih modala, bez
obaveze da o tome obavjesti investitora.
Prilikom inicijalnog pokretanja gorionika na pelet, a i nakon što se zalihe peleta
potpuno isprazne, rezervoar za pelet se mora ponovo napuniti peletom – ovaj proces je opisan
u uputstvu za montiranje, rukovođenje i održavanje gorionika na pelet.
Također, ovaj proces treba objasniti i demonstrirati krajnjem investitoru.
Kotao na pelet mora biti povezan na električne instalacije primjenom svih
bezbjednosnih mjera, pravila i uslova. Kotao se isporučuje sa kablom za napajanje zajedno sa
spojnicom koja se koristi za povezivanje kotla.
Rezervoar za gorivo mora biti napunjen drvenim peletom, kako bi ih transportni puž
prebacio do komore za sagorjevanje.

10
12. Osnovni elementi grijne instalacije

12.1. Sigurnosni ventil

Sigurnosni ventil ili ventil sigurnosti osigurava da ne dođe do prekoračenja tlaka u

dovodnom vodu. Ako tlak u dovodnom vodu poraste iznad namještene vrijednosti, dovod se
spaja s odzračnim odvodom sve dok tlak ne padne ispod namještene vrijednosti. Sigurnosni
ventil spada u grupu tlačnih ventila, a u podgrupu ventila za ograničavanje tlaka.

Slika 7. Sigurnosni ventil

12.2. Nepovratni ventil

Nepovratni ventil dozvoljava protok fluida samo u jednom smjeru (poput diode u
elektronici), uz minimalno mogući pad tlaka (mali otpor). Taj pad tlaka je kriterij kvalitete
nepovratnog ventila. Pladanj ventila može imati oblik kugle, stožca, tanjura ili čahure. Ventil
može biti neopterećen ili opterećen (s oprugom).

Slika 8. Nepovratni ventil

11
12.3. Cirkulaciona pumpa

Zatvorena ekspanziona posuda se sastoji od hermetički zatvorene limene posude, u

kojoj se nalazi gumena membrana. U prostoru sa membranom se nalazi plin azot, koji je
napumpan pod određenim pritiskom. Taj pritisak za manje posude iznosi (fabrički
napumpano) uglavnom 1 - 1,5 bara. Plin dušik se stavlja zbog povećanja trajnosti membrane,
ali ako je potrebno, može se dopumpati i običan zrak uz pomoć pumpe za auto-gume.
Prije ugradnje zatvorene ekspanzione posude, obavezno treba izjednačiti pritisak u
posudi, sa proračunatim pritiskom za sistem grijanja.

Slika 9. Cirkulaciona pumpa

12.4. Otvorena ili zatvorena ekspanziona posuda

Zatvorena ekspanziona posuda se može montirati negdje na zid u blizini kotla za

grijanje i spojiti na povratni vod prema kotlu. Izuzetak su posude veće zapremine koje imaju
već ugrađeno postolje za montažu na pod.
Da bi znali kolika ekspanziona posuda vam je potrebna i koliki pritisak ćete staviti na
hladnom sistemu (20 C), potrebno je znati dva podatka :
 kolika je ukupna visina sistema, od najdonje tačke ( računa se tačka gdje se nalazi
ugrađeni manometar u blizini kotla ili na samom kotlu) pa do najviše postavljene
cijevi ili radijatora,
 kolika je približna ukupna količina vode u sistemu.

Slika 10. Ekspanziona posuda 12

12.5. Ostali elementi centralnog grijanja
Ostali elementi su centralnog grijanja, tj. grijanja na pelet su:
1) Termostatski ventil
2) Ventil za sanitarnu vodu
3) Kontakt za termostat
4) Akumulator toplote
5) Automatski dopunjavač sistema
6) Slavina za punjenje i pražnjenje
7) Termostatski ventil
8) Kuglasti ventil
9) Nepovratni ventil
10) Trostruki mešni ventil
11) Kontakt za termostat
12) Cirkulaciona pumpa 2
13) Kuglasti ventil
14) Hvatač nečistoća

13
13. Uključivanje sistema u rad

Uključivanje sistema se može izvršiti preko prekidača ’’POWER’’, koji se nalazi na

toplovodnom kotlu na pelet.
Prilikom podešenog režima rada, koji definiše podešena temperatura cirkulacione
vode kotla (i podešenog režima rada preko sobnog termostata – ako je povezan),
automatizovani gorionik na pelet sa manuelnim čišćenjem se prebacuje u ’’stand by’’ režim
(režim mirovanja) i može se pokrenuti pritiskom na prekidač ’’Start’’.
U slučaju da je taster ’’Start’’ preliminarno uključen, gorionik na pelet se odmah
pokreće. Ako je sistem bio pušten u rad ali je bilo prekida električne energije, automatski se
pokreće kada se električno napajanje oporavi (kada se uspostavi normalan rad napajanja).
Ako količina peleta za inicijalno paljenje nije korektno podešena, može se javiti dim
iz nezaptivenih dijelova kotla. U tom slučaju je neophodno podesiti paljenje primarne doze
peleta gorionika.
Prilikom inicijalnog paljenja goriva se aktivira grijač koji se nalazi ispod rešetke. Ovaj
uređaj gorivo zagrijava dok se ne zapali, a plamen detektuje foto-senzor gorionika.
Automatizovan gorionik na pelet funkcioniše na osnovu preliminarno podešenog
algoritma, instaliranog u kontrolni modul gorionika. Podešavanje može izvršiti samo
ovlašteni serviser.

14
14. Isključivanje rada kotla

Rad sistema može biti zaustavljen tako što se isključi gorionik. Drugi način
zaustavljanja rada sistema je korištenjem prekidača ’’START’’, koji se nalazi na interfejs
ploči toplovodnog kotla. Za nastavak rada sistema, ponovo pritisnemo prekidač.
Zabranjeno je zastavljanje rada pritiskom na prekidač ‘’POWER’’ u toku rada
uređaja. Preporučeno je prekidanje rada pritiskom na prekidač ‘’START’’ ili preko displej
modula gorionika, što pruža kontrolisano i bezbjedno zaustavljanje rada. Nakon STOP
komande, rad ventilatora obezbjeđuje pripremu za sljedeće startovanje i čuva foto-senzor od
oštećenja.
U slučaju zaustavljanja rada sistema, treba sprovesti cjelokupno čišćenje zidova
izmjenjivača toplote i komore za sagorjevanje gorionika, iz razloga što pepeo ima korozivni
uticaj na čelične površine, čime se smanjuje trajnost uređaja.
Na kraju grijne sezone, uz čišćenje treba sprovesti godišnju provjeru od strane
ovlaštene kompanije za servis. Poštovanje ovih procedura obezbjeđuje dugotrajanost
sistemskih modula i njihov pouzdan rad.

15
15. Servisiranje i održavanje kotla na pelet

Za investitora je veoma važno da poznaje metode održavanja sistemskih modula, a to

su sljedeći:
 Kako da napuni rezervoar sa peletom – gorivo se stavlja u rezervoar iz koga
transportni puž uzima i prebacuje gorivo do galvnog modula gorionika
 Kako da očisti kotao od pepela
 Metode čišćenja pepela koji se nalazi na rešetki – nakon isključivanje sistema i
hlađenja kotla i gorionika do bezbjedne temperature njihovih površina, treba otvoriti
vrata komore za sagorjevanje, ukloniti rešetku, očistiti pepeo i rešetku, vratiti rešetku
na njeno mjesto i onda zatvoriti vrata komore za sagorjevanje.
Pepeo se mora čistiti sa zaštitnom opremom – dugački rukavi, rukavice i
odgovarajuća odjeća.
Vrata komore za sagorjevanje se zatvaraju uz pomoć poluge.

Slika 11. Čišćenje kotla

Redovno čišćenje površina izmjenjivača toplote toplovodnog kotla i zone za
sagorjevanje gorionika na pelet, pružaju pouzdan i ekonomičan rad uređaja.
Učestalost čišćenja gorionika na pelet uglavnom zavisi od kvaliteta korištenog
drvenog peleta.
Čišćenje gorionika, koje se vrši spolja uz pomoć mehanizma za čišćenje, ne zahtjeva
zaštitnu opremu.

16
16. Prednosti i nedostaci peći na pelet

Prednosti ovog sistema su:

 Peleti su lahko dostupni za nabaviti

 Relativno čisto sagorijevanje
 Rijetko loženje
 Ekonomičnost

Nedostaci ovog sistema grijanja su:

 Buka
 Nužnost električne energije
 Komfor
 Komplicirano održavanje
 Nemoguće je sam napraviti pelet

17
17. Zaključak

Peleti su niže cijene od lož ulja, drveta ili propana. Grijanjem na peći na pelete
možemo uštediti više novca. Također, peći na pelete imaju integrirane posude koje možemo
napuniti svakih nekoliko dana, dok većina ima posude koje drže pelete za nekoliko mjeseci
loženja. I to nam daje do znanja da grijanje na pelet skraćiva nam posao, tj. ne moramo
svakodnevno ložiti, a ugodna i topla zima.
Najveća mana je ta buka i potreba električne energije , ali i za to se može naći
riješenje, instaliramo peć u prostoriji gdje ne boravimo često. A za električnu energiju i nije
toliko opasno jer ne nestaje često struje, a ako su u pitanje zgrade investitor može nabaviti
agregat koji će pokretati peć u slučaju nestanka električne energije.
Smatram da je peć na pelet jedan od najboljih i najkvalitetnijih vrsta centralnog
grijanja.
Kroz ovaj rad sam vam govorio o montaži peći na pelet i o osnovnim elementima
kotla, kao i o osnovnim elementima grijanja.

18
18. Literatura

https://caminus.hr/sanacija-i-montaza-dimnjaka/
dimnjak za kotao pelet - Bing
grijna instalacija - Bing
cirkulacione pumpe za grejanje - Bing images
ciscenje pepela iz kotla - Bing images
PEĆI NA PELETE: Prednosti i nedostaci ekološkog i ekonomičnog načina grijanja - Net.hr
Tehnicko-uputstvo-kotlovi-Bisolid-Mario.pdf (central-ch.com)

19
SADRŽAJ
1.
UVOD.....................................................................................................................................1
2. Kotao na pelet.........................................................................................................................2
3. Osnovni dijelovi
kotla.............................................................................................................3
4. Rezervoar za
pelet...................................................................................................................4
5. Montaža peći na pelet.............................................................................................................5
5.1. Uslovi za montažu peći na pelet ........................................................................................5
5.2. Snaga sistema.....................................................................................................................5
6. Montaža gorionika na kotao..................................................................................................6
7. Položaj kotla..........................................................................................................................7
8. Montaža dimnjaka na kotao..................................................................................................8
9. Povezivanje na grijne instalacije..........................................................................................9
10. Montaža poklopca ispred odvoda dimnih gasova.............................................................10
11. Priključak peći na električnu napajanje............................................................................10
12. Osnovni elementi grijne instalacije..................................................................................11
12.1. Sigurnosni ventil...........................................................................................................11
12.2. Nepovratni ventil..........................................................................................................11
12.3. Cirkulaciona pumpa.....................................................................................................12
12.4. Otvorena ili zatvorena ekspanziona posuda.................................................................12
12.5. Ostali elementi centralnog grijanja..............................................................................13
13. Uključivanje sistema u rad..............................................................................................14
14. Isključivanje rada kotla...................................................................................................15
15. Servisiranje i održavanje kotla na pelet..........................................................................16
16. Prednosti i nedostaci peći na pelet..................................................................................17
17. Zaključak........................................................................................................................18
18. Literatura........................................................................................................................19