S d kbay Alkaydar

(1811 Astrahan, 1876)

Abdül Hamit Canibekov'un gösterdi ine göre
S"d"kbay Alkaydar 1811 y"l"nda do up, 1876 y"l"nda
Astrahan'da ölmü%tür. S"d"kbay Astrahan'da tam o
y"llarda ya%ayan me%hur Nogay %airi Fahruddin
Abu%ahman Ulu gibi halk aras"nda türküleri ile yank"lar
yapan ozan olmu%tur. S"d"kbay Alkaydar "Yas Gözel
(Genç Güzel)" ve daha pek çok %iirlerin, ayr"ca 1836
y"l"nda yaz"lan "GütPerdavus (GülFirdevs)" adl" destan"n
yazar"d"r. S"d"kbay'"n kendi eserlerinin ço u, bugünkü
Nogaylar"n okumas" olmayan halk"n"n anlamas" zor olan
a "r bir kitap dilinde yaz"lm"%t"r. Onlar ba%ka pek çok
Nogay %airlerinin eserleri gibi halk aras"nda söylenmeden
el yazmas" ve kitap %eklinde elden ele geçirilerek okunup
gelmi%tir. Bundan dolay" onlar halk taraf"ndan fazla
bilinmez. Buna ra men S"d"kbay'm, halkm anlayaca "
sade dilde yaz"lan eserleri de vard"r.

RLER

YAS GÖZEL GENÇ GÜZEL

Yas gözel aytar sonda: Genç güzel söyler burada:
Sal kulak, t"nlasana. Sal kulak, dinlesene.
Izgar etip öz dertin Aç klay p kendi derdini
Yenesine zarlana. Yengesine dert açar.
A%"k bold"m, yeneyim, A k oldum, yengem,
Bilbil usas ulanga. Bülbüle benzer o!lana.
Av"lda at" danh, Köyde ad anl ,
Bu %ayda yas bala a. Bu zaman da genç balaya.
Är yuma bizim oramnan, Her cuma bizim sokaktan,
Öter ol yak, bu yakka. Geçer o yan, bu yana.
Är yumada, ar toyada, Her Cumada her toyda,
Y"rlap yürer zar lana. Türkü söyler m r ldan r.
Y"rlayd", dombra %ala. Türkü söyler, tambura çalar.
E%itken son bu y"rd" ( ittikten sonra bu türküyü
Ketti kö;il kuvana. Gitti gönül k van r.
Kimge %"kkan y"r eken? Kime yak lan y r imi ?
Yas yenem sorasana. Genç yengem, sorsana.
Öz"nde munday isti Kendin de böyle i i
Kop körgen ak"ldana. Çok görmü ak ll bilgili.
Bu dertime bir amal Bu derdime bir çare
Yenem et, özin izle. Yengem et, kendin izle.
Sizin murad"fuzga Sizin murad n za
Yetiniz son kad"rfana. Ula n z fani dünyaya.
Senin aytkan sözindi Senin söyledi!in sözünü.
Ak sâvlem, men t"nlay"m. Ak ulem, ben dinleyeyim.
Ay, rahmet, savlem sa a, Ey, sa! ol, ulem sana,
Tav"ps"n on"fi tas"n. Bulmu sun onun ta n .
Bildirme sen du%panga, Bildirme sen dü mana,
Begitip tut sen kas"n. Sa!lam tut sen kast n , .
Sen aytkan serke% ulan, Senin söyledi!in Çerkez o!lan,
Keledi bizge ar day"m. Gelir bize her zaman.
Kene de bulay koymay, Yine de böyle koymadan,
?zletip %"gartay"m. (zletip ç kartay m,.
Özin de kel bu yuma, Kendin de gel bu Cuma,
Kelsen, sâvlem, karay"m. Gelirsen, ulem, bakay m.
"Yas gözel" y"r kimge %"kkan? "Genç güzel" türküyü kime yakm ?
Dep men onnan soray"m. Deyip ben ondan soray m.
Men k"z bol"p yürgende, Ben k zl k ça! mda,
Aldanganm" aytay"m. Aldand ! m söyleyeyim.
Sonday is az bolmagan, Öyle i az olmam ,
Mende küna yok tuval, Bende günah yok de!il.
Sözdi sozba aytay"m. Sözü uzatma söyleyeyim.
Zor bas"lgan dertimdi Zor bas lan derdimi
Yan"dan kozgamay"m. Yeniden de meyeyim.
Bizden aldm kop bolgan Bizden önce çok olmu
Süyimlik pen kos"lgan. A ka kap lan.
Murad"fuzga yetiniz Murad n za ula n z
Kuday"m Alla etiniz. Huda'm Allah ediniz.

Latin Harflerine ve Türkiye Türkçesine Aktaran: Osman Uyan"k