 


 
   

   



Η έννοια της πιθανότητας

κ
Αν σε ν εκτελέσεις ενός πειράματος ένα ενδεχόμενο Α πραγματοποιείται κ φορές, τότε ο λόγος ονομάζεται σχετική
v
συχνότητα του Α και συμβολίζεται με f A . Ιδιαίτερα αν ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος είναι το πεπερασμένο

σύνολο Ω = {ω1, ω 2 ,..., ω λ } και σε ν εκτελέσεις του πειράματος αυτού τα απλά ενδεχόμενα
{ω1} {ω, 2} , {ω. λ) . .
πραγματοποιούνται κ1 , κ 2 ,..., κ λ φορές αντιστοίχως, τότε για τις σχετικές συχνότητες
κ κ κ
f1 = 1 , f2 = 2 ,..., fλ = λ των απλών ενδεχομένων θα έχουμε:
v v v
κ 1 + κ 2 + ... + κ λ v
1. 0 ≤ fi ≤ 1, i = 1,2,..., λ (αφού 0 ≤ κ i ≤ v ) 2. f1 + f2 + ... + fλ = = = 1.
v v
Παραδείγματα μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι σχετικές συχνότητες πραγματοποίησης των ενδεχομένων ενός
πειράματος σταθεροποιούνται γύρω από κάποιους αριθμούς (όχι πάντοτε ίδιους), καθώς ο αριθμός των δοκιμών του
πειράματος επαναλαμβάνεται απεριόριστα. Το εμπειρικό αυτό εξαγόμενο, το οποίο επιβεβαιώνεται και θεωρητικά,
ονομάζεται στατιστική ομαλότητα ή νόμος των μεγάλων αριθμών.

Κλασικός Ορισμός Πιθανότητας

Γενικά, σε ένα πείραμα με ν ισοπίθανα αποτελέσματα η σχετική συχνότητα ενός ενδεχομένου με κ στοιχεία θα τείνει
κ
στον αριθμό . Γι’αυτό είναι εύλογο σε ένα πείραμα με ισοπίθανα αποτελέσματα να ορίσουμε ως πιθανότητα του
ν
ενδεχομένου Α τον αριθμό:

Πλήθος Ευνοϊκών Περιπτώσεω ν N(A)

P(A) = = .
Πλήθος Δυνατών Περιπτώσεω ν N(Ω)

Έτσι, έχουμε τον κλασικό ορισμό της πιθανότητας, που διατυπώθηκε από τον Laplace το 1812.
Από τον προηγούμενο ορισμό προκύπτει άμεσα ότι:
N(Ω) 0
1. P(Ω) = =1 2. P(∅) = =0 3. Για κάθε ενδεχόμενο Α ισχύει 0 ≤P(A) ≤1 , αφού
N(Ω) N(Ω)
το πλήθος των στοιχείων ενός ενδεχομένου είναι ίσο ή μικρότερο από το πλήθος των στοιχείων του δειγματικού
χώρου.

Αξιωματικός Ορισμός Πιθανότητας

Για να μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί ο κλασικός ορισμός της πιθανότητας σε ένα δειγματικό χώρο με πεπερασμένο
πλήθος στοιχείων, είναι απαραίτητο τα απλά ενδεχόμενα να είναι ισοπίθανα. Υπάρχουν όμως πολλά πειράματα
τύχης, των οποίων ο δειγματικός χώρος δεν αποτελείται από ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα. Όπως για παράδειγμα ο
αριθμός των αυτοκινητιστικών δυστυχημάτων μια ορισμένη εβδομάδα, η ρίψη ενός ζαριού που δεν είναι συμμετρικό
κτλ. Για τις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιούμε τον παρακάτω αξιωματικό ορισμό της πιθανότητας, ο οποίος έχει
ανάλογες ιδιότητες με τη σχετική συχνότητα.

Έστω Ω = {ω 1, ω 2 ,..., ω ν } ένας δειγματικός χώρος με πεπερασμένο πλήθος στοιχείων. Σε κάθε απλό ενδεχόμενο
{ω i } αντιστοιχίζουμε έναν πραγματικό αριθμό, που τον συμβολίζουμε με P(ω i ) , έτσι ώστε να ισχύουν:
• 0 ≤ P(ω i ) ≤ 1

1
 • P(ω 1) + P(ω 2 ) + ... + P(ω ν ) = 1 .
Τον αριθμό P(ω i ) ονομάζουμε πιθανότητα του ενδεχομένου {ω i } .
Ως πιθανότητα P( A) ενός ενδεχομένου A = {α 1, α 2 ,..., α κ } ≠ ∅ ορίζουμε το άθροισμα
P(α 1) + P(α 2 ) + ... + P(α κ ) , ενώ ως πιθανότητα του αδύνατου ενδεχομένου ∅ ορίζουμε τον αριθμό
P(∅) =0 .

1
Αν P(ω i ) = , i = 1,2,..., v , τότε έχουμε τον κλασικό ορισμό της πιθανότητας ενός ενδεχομένου. Στην πράξη,
v
ιδιαίτερα στην περίπτωση που δεν ισχύει ο κλασικός ορισμός της πιθανότητας, ως πιθανότητα ενός ενδεχομένου Α
λαμβάνεται το όριο της σχετικής του συχνότητας.
ΣΧΟΛΙΟ
Όταν έχουμε ένα δειγματικό χώρο Ω = {ω 1, ω 2 ,..., ω ν } και χρησιμοποιούμε τη φράση “παίρνουμε τυχαία ένα
1
στοιχείο του Ω”, εννοούμε ότι όλα τα δυνατά αποτελέσματα είναι ισοπίθανα με πιθανότητα P(ω i ) = ,
v
i = 1,2,..., v .

Κανόνες Λογισμού των Πιθανοτήτων

Για τις πιθανότητες των ενδεχομένων ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν οι παρακάτω ιδιότητες, γνωστές ως “κανόνες
λογισμού των πιθανοτήτων”. Οι κανόνες αυτοί θα αποδειχθούν στην περίπτωση που τα απλά ενδεχόμενα είναι
ισοπίθανα. Αποδεικνύεται όμως ότι ισχύουν και στην περίπτωση που τα απλά ενδεχόμενα δεν είναι ισοπίθανα.
1. Για οποιαδήποτε ασυμβίβαστα μεταξύ τους ενδεχόμενα Α και Β ισχύει:
P( A ∪B) =P( A) +P(B)

ΑΠΟΔΕΙΞΗ
Αν N( A) =κ και N(B) = λ , τότε το A ∪ B έχει κ + λ στοιχεία, γιατί αλλιώς τα Α και Β δε θα ήταν ασυμβίβαστα.
Δηλαδή, έχουμε N( A ∪B) = κ + λ = N( A) +N(B) .
Επομένως:
N( A ∪B)
P( A ∪B) =
N(Ω)
B
N( A) +N(B) A
=
N(Ω)
N( A) N(B)
= + .
N(Ω) N(Ω) Ω
=P( A) +P(B) .
A B
Η ιδιότητα αυτή είναι γνωστή ως απλός προσθετικός νόμος (simply
additive law) και ισχύει και για περισσότερα από δύο ενδεχόμενα. Έτσι, αν τα ενδεχόμενα Α, Β και Γ είναι ανά δύο
ασυμβίβαστα θα έχουμε P( A ∪B ∪Γ) =P( A) +P(B) +P(Γ) .

2. Για δύο συμπληρωματικά ενδεχόμενα Α και A′ ισχύει:

P( A ′) =1 −P( A)

ΑΠΟΔΕΙΞΗ
Επειδή A ∩ A ′ = ∅ , δηλαδή τα Α και A′ είναι ασυμβίβαστα, έχουμε διαδοχικά, σύμφωνα με τον απλό προσθετικό
νόμο:
P( A ∪A ′) = P(A) +P(A ′)
P(Ω) = P( A) + P(A ′)
A΄
1 =P( A) +P( A ′) . A
Οπότε P( A ′) =1 −P( A) .
Ω
3. Για δύο ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύει:
P( A ∪B) =P( A) +P(B) −P( A ∩B)

ΑΠΟΔΕΙΞΗ
Για δυο ενδεχόμενα Α και Β έχουμε B
N(A ∪B) =N( A) +N(B) −N( A ∩B) , (1) A

2
Ω
A B
αφού στο άθροισμα N( A) +N(B) το πλήθος των στοιχείων του A ∩ B υπολογίζεται δυο φορές.
Αν διαιρέσουμε τα μέλη της (1) με N(Ω) έχουμε:
N(A ∪B) N(A) N(B) N(A ∩B)
= + −
N(Ω) N(Ω) N(Ω) N(Ω)
και επομένως
P( A ∪B) =P( A) +P(B) −P( A ∩B) .
Η ιδιότητα αυτή είναι γνωστή ως προσθετικός νόμος (additive law).

4.
Αν A ⊆ B , τότε P( A) ≤P(B)

ΑΠΟΔΕΙΞΗ
Επειδή A ⊆ B έχουμε διαδοχικά:
N( A) ≤N(B)
B
N( A) N(B)
≤ A
N(Ω) N(Ω)
P( A) ≤P(B) .
Ω

5. Για δύο ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω

ισχύει
P( A −B) =P( A) −P( A ∩B) .

ΑΠΟΔΕΙΞΗ
Επειδή τα ενδεχόμενα A − B και A ∩ B είναι ασυμβίβαστα και
A B
( A −B) ∪(A ∩B) = A , έχουμε:
P( A) =P( A −B) +P(A ∩B) .
Άρα P( A −B) =P( A) −P( A ∩B) .
Ω
A− B

Ασκήσεις
1. Σε μια φρουτιέρα βρίσκονται 4 μήλα, 2 πορτοκάλια, 3 αχλάδια και 5 μανταρίνια. Παίρνουμε τυχαία ένα φρούτο. Να
βρείτε τις πιθανότητες των ενδεχομένων το φρούτο να είναι
α) μανταρίνι β) πορτοκάλι ή μανταρίνι γ) ούτε αχλάδι ούτε μήλο.
2. Έστω Ω={α, β, γ, δ} είναι ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης και τα ενδεχόμενα :
1 2 10
Α={α, β, γ } , Β={β, γ} και Γ={β, γ}. Αν είναι Ρ(Α)= , Ρ(Β)= και Ρ(Γ)= , να υπολογίσετε τις πιθανότητες Ρ(α),
2 3 21
Ρ(β), Ρ(γ) και Ρ(δ).
3. Ένα μη αμερόληπτο ζάρι είναι έτσι φτιαγμένο ώστε η εμφάνιση κάθε αριθμού κ να είναι ανάλογη του κ, κ=1 ,2, 3,
4, 5, 6. Να βρείτε την πιθανότητα εμφάνισης του κάθε αριθμού.
5
4. Έστω Α ένα ενδεχόμενο του δειγματικού χώρου Ω. Αν Ρ(α)+3Ρ(Α΄)= , να βρείτε την πιθανότητα Ρ(Α).
3
1 1 2
5. Για τα ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν Ρ(Α)= , Ρ(Β)= και Ρ(Α∩Β)= . Να βρείτε τις
6 3 15
πιθανότητες : Ρ(Α∪Β) , Ρ(Α΄), Ρ(Β΄) και Ρ(Α-Β)

6. Για τα ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν Ρ(Α)=0.4, Ρ(Β)=0.8 και Ρ(Α-Β)=0.3. Να βρείτε τις
πιθανότητες : Ρ(Α∩Β) , Ρ(Α∪Β) , Ρ(Α΄), Ρ(Β΄) και Ρ(Β-Α).

7. Αν Α και Β είναι ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω, να αποδείξετε ότι

Ρ(Α∩Β) ≥ Ρ(Α) + Ρ(Β) – 1
Ρ( Α ′) 2 Ρ(Β′) 1
8. Για τα ενδεχόμενα Α ,Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν = και = .
Ρ( Α) 3 Ρ(Β) 2
3
α) Να εξετάσετε αν τα ενδεχόμενα Α και Β είναι ασυμβίβαστα.
2 19
β) Να αποδείξετε ότι ≤ Ρ(Α ∪ Β) ≤
3 15
4 3
γ) Να αποδείξετε ότι ≤ Ρ(Α ∩ Β) ≤
15 5

1 3
9. Για τα ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν Ρ(Α)= και Ρ(Α∪Β)= .
3 4
5 3
Να αποδειχθεί ότι ≤ Ρ(Β) ≤
12 4
10. Η πιθανότητα να κρυολογήσουμε το χειμώνα είναι 3 – πλάσια από να μην κρυολογήσουμε. Μπορείτε να υπολογίσετε
την πιθανότητα να κρυολογήσουμε τον χειμώνα ;
11. Μια μέρα με πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες η πιθανότητα να λειτουργήσουν τα υπεραστικά λεωφορεία είναι 30%,
η πιθανότητα να μην λειτουργήσουν τα τρένα είναι 40% και η πιθανότητα να λειτουργήσει ένα τουλάχιστον
συγκοινωνιακό μέσο από τα προηγούμενα είναι 90%. Ποια η πιθανότητα να λειτουργήσουν συγχρόνως και τα δύο ;
1 1
12. Σε μια τάξη της Β΄ Λυκείου υπάρχουν 20 αγόρια και 9 κορίτσια. Από τα αγόρια το και από τα κορίτσια το
4 3
είναι άριστοι στα Μαθηματικά. Καλούμε τυχαία ένα άτομο για μια εξέταση. Ποια η πιθανότητα :
α) να μην είναι άριστο στα Μαθηματικά
β) να είναι κορίτσι
γ) να είναι κορίτσι άριστο στα Μαθηματικά
δ) να είναι κορίτσι ή να μην είναι άριστο στα Μαθηματικά.
13. Έστω Α, Β ενδεχόμενα δειγματικού χώρου Ω. Τότε ισχύει :
α) Αν Ρ(Α) = Ρ(Β) , τότε Α = Β
β) Αν Ρ(Α)≠ Ρ(Β) , τότε Α≠ Β
γ) Αν Α= Β , τότε Ρ(Α) = Ρ(Β)
δ) Αν Α≠ Β, τότε Ρ(Α) ≠ Ρ(Β)
ε) Αν Ρ(Α)+Ρ(Β) =1 , τότε Β = Α΄
Εξετάστε ποιες από τις παραπάνω προτάσεις είναι σωστές και ποιες είναι λάθος.
14. Η Γ΄ τάξη ενός λυκείου έχει 80 μαθητές. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα μαθήματα στα οποία είχαν βαθμό
κάτω από την βάση στις εξετάσεις της προηγούμενης τάξης

αριθμός μαθητών 55 10 6 5 4
αριθμός μαθημάτων κάτω 0 1 2 3 4
από την βάση
Αν επιλέξουμε τυχαία από την τάξη ένα μαθητή, να βρείτε την πιθανότητα :
Α : Να είχε κάτω από την βάση σε 3 μαθήματα.
Β : Να είχε κάτω από τη βάση το πολύ σε 1 μάθημα.
1
15. Αν Α είναι ενδεχόμενο δειγματικού χώρου Ω και Α΄το συμπληρωματικό του, να αποδείξετε ότι Ρ(Α)Ρ(Α΄) ≤ .
4
Πότε ισχύει η ισότητα ;
16. Σε ένα σχολείο στις εξετάσεις του Ιουνίου το 30% των μαθητών της Β΄ Λυκείου έγραψε κάτω από τη βάση στα
Μαθηματικά, το 25% κάτω από τη βάση στη Φυσική και το 15% κάτω από τη βάση και στα δύο. Επιλέγουμε τυχαία ένα
μαθητή. Να βρείτε την πιθανότητα :
α) Να έχει κάτω από τη βάση σε ένα τουλάχιστον μάθημα από τα δύο
β) Να έχει πάνω από τη βάση και στα δύο αυτά μαθήματα
γ) Να έχει κάτω από τη βάση σε ένα μόνο από τα δύο μαθήματα
17. Για τα ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν : Ρ(Α)= 0.7 και Ρ(Β)=0.6. Να αποδειχθεί ότι :
4
α) Τα ενδεχόμενα Α και Β δεν είναι ασυμβίβαστα.
β) Ρ(Α ∪ Β) ≥ 0.7
γ) Ρ(Α ∩ Β) ≤ 0.6

1 1
18. Για τα ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν Ρ(Α)=2Ρ(Α΄), Ρ(Β)= και Ρ(Α∩Β)= . Να βρείτε τις
2 5
πιθανότητες των ενδεχομένων Α, Β΄, Α ∪ Β , Α΄ ∩ Β, Α ∩ Β΄ , (Α – Β) ∪ (Β – Α)
3 1 1
19. Για τα ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν : Ρ(Α)= , Ρ(Β)= και Ρ(Α∩Β)= . Να βρείτε
10 5 30
τις πιθανότητες των ενδεχομένων :
Γ : «να μην πραγματοποιηθεί το Α»
Δ : «να πραγματοποιηθεί το Α αλλά όχι το Β»
Ε : « να πραγματοποιηθεί το Β αλλά όχι το Α»
Ζ : « να μη πραγματοποιηθεί κανένα από τα Α και Β»

20. Έστω Ω={ω1,ω2,ω3} ο διανυσματικός χώρος ενός πειράματος τύχης και τα ενδεχόμενα Α={ω1,ω2} και Β={ω2,ω3}. Αν

4 1
Ρ(Α)= και Ρ(Β)= να βρεθούν οι πιθανότητες Ρ(ω1), Ρ(ω2), Ρ(ω3).
5 2
21. Ένα σχολείο έχει 80 μαθητές. Από αυτούς 50 παίζουν ποδόσφαιρο και 40 παίζουν μπάσκετ. Έστω τα ενδεχόμενα :
Π: « ένας μαθητής παίζει ποδόσφαιρο»
Μ: « ένας μαθητής παίζει μπάσκετ» , Ω ο δειγματικός χώρος.
α) Να εξεταστεί αν τα ενδεχόμενα Π και Μ είναι ασυμβίβαστα.
5 1 1
β) Να αποδειχτεί ότι Ρ(Μ∪Π) ≥ γ) Να αποδειχτεί ότι : ≤ Ρ(Μ∩Π) ≤
8 8 2
1 1 3
δ) Να αποδειχτεί ότι : ≤ Ρ(Μ΄∩Π) ≤ ε) Να αποδειχτεί ότι : Ρ(Μ∩Π΄) ≤ .
8 2 8
1 1
22. Έστω Α ,Β δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω για τα οποία ισχύουν Ρ(Α – Β)= , Ρ(Α∩Β)= και
4 20
1
Ρ(Β΄- Α)= .
2
1
α) Να βρείτε την πιθανότητα ΡΑ) β) Να αποδείξετε ότι Ρ(Β)=
4
γ) Να βρείτε την πιθανότητα του ενδεχομένου να πραγματοποιηθεί μόνο ένα από τα ενδεχόμενα Α και Β.
δ) Να βρείτε την πιθανότητα Ρ(Α΄∪Β)

23. Αν Α, Β δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω με Ρ(Α) = 0,6 και Ρ(Β) = 0,5, να αποδείξετε
α) Τα Α, Β δεν είναι ξένα μεταξύ τους
β) 0,1 ≤ Ρ(Α∩Β) ≤ 0,5
γ) 0,6 ≤ Ρ(Α∪Β) ≤ 1
1 2 4
24. Αν Α, Β είναι ενδεχόμενα του ίδιου δειγματικού χώρου Ω και ισχύουν Ρ(Α)= , Ρ(Β)= , Ρ(Α∪Β)= . Να
2 5 5
υπολογιστούν οι πιθανότητες των ενδεχομένων και να σχεδιαστούν τα αντίστοιχα διαγράμματα Venn :
α) Γ : να μην πραγματοποιηθεί το Α
β) Δ : να πραγματοποιηθούν και το Α και το Β
γ) Ε : να πραγματοποιηθεί το Β και όχι το Α.
5
 δ) Κ : να πραγματοποιηθεί το Α και όχι το Β
ε) Ζ : να μην πραγματοποιηθεί κανένα από τα Α, Β
ζ) Η : να παραγματοποιηθεί μόνο ένα από τα Α, Β

25. Σε μια έρευνα βρέθηκε ότι το 20% των ανθρώπων είναι αριστερόχειρες, το 40% φοράνε γυαλιά ενώ στο 10%
συμβαίνουν και τα δύο. Αν επιλέξουμε στην τύχη ένα άτομα, βρείτε την πιθανότητα των παρaκάτω ενδεχομένων
σχεδιάζοντας σε κάθε περίπτωση το αντίστοιχο διάγραμμα Venn :
α) Γ : «το άτομο φοράει γυαλιά ή είναι αριστερόχειρας»
β) Δ : «το άτομο φοράει μόνο γυαλιά»
γ) Ε : « το άτομο είναι μόνο αριστερόχειρας»
δ) Ζ : «το άτομο δεν είναι ούτε αριστερόχειρας ούτε φοράει γυαλιά»
26. Ποια είναι η μέγιστη και ποια η ελάχιστη τιμή των παραστάσεων
P( A)
Π = P(A) – P(A΄) Σ = P(A) P(A΄) M=
1 +P( A ' )

27. Έστω Α ενδεχόμενο ενός δειγματικού χώρου Ω με P ( A) −3 − 3 −2 P ( A) =a και η συνάρτηση

f ( x) = ln( x 2 +1) + ax , x ∈ R. Να βρεθεί ο πραγματικός αριθμός α ώστε η f να είναι γνησίως αύξουσα στο R.
x 2
28. Έστω Α ,Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω με Ρ(Α)= , Ρ(Β)= , x ∈ [3 , +∞).
x+2 x
α) Να εξετάσετε αν τα Α, Β είναι ασυμβίβαστα
β) Να βρεθεί η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή του ενδεχομένου Α ∩ Β.
29. Για τα ενδεχόμενα Α, Β ενός πειράματος τύχης ισχύουν τα εξής :
α) είναι ασυμβίβαστα μεταξύ τους

2 1 1
β) Ρ(Α) = x + και Ρ(Β)= − x .
2 2
Να βρεθεί η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή της παράστασης 2xΡ(Α)+Ρ΄(Β)+3.
30. Σε έναν περιστερώνα υπάρχουν 4ν αρσενικά και ν2+2ν+4 θηλυκά ταχυδρομικά περιστέρια. Επιλέγουμε στην τύχη
ένα περιστέρι. Να βρείτε πόσα αρσενικά και πόσα θηλυκά περιστέρια υπάρχουν στον περιστερώνα έτσι ώστε η
πιθανότητα το περιστέρι που επιλέξαμε να είναι αρσενικό να είναι μέγιστη. Ποια είναι αυτή η πιθανότητα ;
29. Σε ένα κουτί υπάρχουν 8ν λευκές και 2ν2+4ν+8 κόκκινες σφαίρες. Παίρνουμε στην τύχη μία από αυτές. Να βρεθεί
πόσες λευκές και πόσες κόκκινες σφαίρες πρέπει να υπάρχουν στο κουτί έτσι ώστε η πιθανότητα να επιλέξουμε λευκή
σφαίρα να είναι η μέγιστη δυνατή.
λατο αλλά να μην έχει μοτοσικλέτα»
30. Σε μια έκθεση μεταχειρισμένων αυτοκινήτων το 20% δεν έχει μηχανή, το 40% δεν έχει λάστιχα και το 15% δεν έχει
ούτε μηχανή ούτε λάστιχα. Επιλέγουμε τυχαία ένα αυτοκίνητο. Ποια είναι η πιθανότητα να έχει λάστιχα και μηχανή.
31. Από τους μαθητές ενός σχολείου το 18% δε μαθαίνει αγγλικά, το 60% δε μαθαίνει γαλλικά και το 12% δε μαθαίνει
ούτε αγγλικά ούτε γαλλικά. Επιλέγουμε τυχαία ένα μαθητή. Να βρείτε την πιθανότητα να μαθαίνει και αγγλικά και
γαλλικά.
32. Έστω Ω={0 , 1 , 2, 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8 ,9} είναι ένας δειγματικός χώρος που αποτελείται από ισοπίθανα απλά
ενδεχόμενα. Εκλέγουμε τυχαίως ένα απλό ενδεχόμενο λ ∈ Ω . Να βρείτε την πιθανότητα η συνάρτηση f(x)=2x3-
3λx2+6x+λ να μην έχει ακρότατα.
P(ω 2 ) P(ω 3 ) P(ω ν )
33. Σε ένα πείραμα τύχης είναι Ω={ω1 ,ω2, … , ων} και P(ω1) = = =
2 3 ν
α) Να εκφραστεί η P(ωκ) , κ =1, 2, 3, … , ν συναρτήσει των κ, ν
6
β) Ποια η πιθανότητα P(ω11) αν ν = 12

34. Σε ένα κουτί περιέχονται 15 σφαίρες χρώματος άσπρου, κόκκινου και μαύρου. Αν επιλέξουμε μία και η πιθανότητα
να μην είναι άσπρη είναι τριπλάσια από την πιθανότητα να είναι κόκκινη, ενώ η πιθανότητα να μην είναι κόκκινη είναι
διπλάσια από την πιθανότητα να είναι μαύρη, να βρεθούν πόσες είναι οι άσπρες, κόκκινες και μαύρες σφαίρες.

35. Έστω Α, Β ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου με P(A), P(Β) οι λύσεις της εξίσωσης

5
x 2 − 2P(A)x + P(A ∩B) = 0 . Αν P(A∪B)= , να βρεθούν οι πιθανότητες P(A) , P(A∩B) , P(A-B), P(A΄∪B΄)
9
36. Ο παρακάτω πίνακας αναφέρεται στους ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη και νοσηλεύονται σε μια κλινική
Ηλικία Ελαφριά περίπτωση Σοβαρή περίπτωση
Διαβητικοί γονείς Διαβητικοί γονείς
ασθενούς
ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ
Κάτω από 40 15% 10% 8% 2%
Άνω των 40 15% 20% 20% 10%

Έστω τα ενδεχόμενα :
Α : ο ασθενής έχει σοβαρή περίπτωση
Β : ο ασθενής είναι άνω των 40
Γ : ο ασθενής έχει γονείς διαβητικούς
Επιλέγουμε τυχαία έναν ασθενή.
α) Ποιες είναι οι πιθανότητες P(A) , P(B) , P(B∩Γ), P(A∩B∩Γ)
β) Να περιγράψετε λεκτικά τα ακόλουθα ενδεχόμενα και να βρείτε τις πιθανότητες των : Α΄∩Β΄ , Α΄∪Γ΄ , Α΄∩Β∩Γ΄
3 1
37. Για τα ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν Ρ(Α)= και Ρ(Β)= . Να αποδείξετε ότι:
4 3
α) Τα ενδεχόμενα Α και Β δεν είναι ασυμβίβαστα.
1
β) Ρ(Β-Α) ≤ .
3
38. Έστω Ω είναι ο δειγματικός χώρος ενός πειράματος τύχης και Χ , Υ ενδεχόμενα του τέτοια, ώστε Χ ⊆ Υ. Έστω
Ρ(Χ), Ρ(Υ) είναι οι πιθανότητες των Χ, Υ αντιστοίχως.
Έστω ότι οι πραγματικοί αριθμοί Ρ(Χ) και Ρ(Υ) είναι θέσεις τοπικών ακροτάτων της συνάρτησης f, με f(x)=4x3 – 5x2 +2x
+2000 , x ∈ R.
Να υπολογίσετε :
α) τις πιθανότητες Ρ(Χ) και Ρ(Υ).
β) τις πιθανότητες Ρ(Χ∩Υ) , Ρ(Χ∪Υ) και Ρ(Υ∩Χ΄) όπου Χ΄ το αντίθετο ενδεχόμενο του Χ.
(θέμα Πανελλαδικών Εξετάσεων 4ης Δέσμης 2000)
39. Έστω Ω={1 ,2 , … , 10} είναι ένας δειγματικός χώρος με ισοπίθανα απλά ενδεχόμενα.
1 3
Αν λ ∈ Ω, θεωρούμε τη συνάρτηση f : R → R , με f(x)= x –2x2 +3x +λ2 , x ∈ R.
3
Θεωρούμε τα ενδεχόμενα Χ , Υ όπου :
Χ : Η μέγιστη τιμή της f στο [0 , 5], είναι μεγαλύτερη ή ίση του 68/3 .
Υ : Η ελάχιστη τιμή της f στο [0 , 5], είναι μικρότερη ή ίση του 4.
Να υπολογίσετε τις πιθανότητες των ενδεχομένων Χ , Υ, Χ ∩ Υ , Χ ∪ Υ.
(θέμα Πανελλαδικών Εξετάσεων 1ης Δέσμης 2000)

7
40. Ο παρακάτω πίνακας δίνει τα αποτελέσματα μιας έρευνας για τη σχέση στηθάγχης και καπνίσματος :
ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ ΜΗ ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ
ΑΝΤΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΤΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Έχουν στηθάγχη 20% 14% 8% 4%
Δεν έχουν στηθάγχη 9% 12% 12% 21%

Έστω τα ενδεχόμενα Α : «καπνιστής» , Β : «άντρας» και Γ : «έχει στηθάγχη»

α) Να βρείτε τις πιθανότητες Ρ(Γ) , Ρ(Α∩Γ) , Ρ(Β∩Γ) , Ρ(Α∩Β∩Γ)
β) Να περιγράψετε λεκτικά τα ενδεχόμενα : Α΄∩Γ΄ , Α΄∪ Γ΄ , Α΄∩Β΄∩Γ΄ και να βρείτε τις πιθανότητες τους.
41. Ο παρακάτω πίνακας αναφέρεται σε αυτοκίνητα που υπάρχουν στη χώρα
Μέχρι και 1800 cc Άνω των 1800 cc
Ηλικία Ευρωπαϊκά Μη Ευρωπαϊκά Ευρωπαϊκά Μη Ευρωπαϊκά
Μέχρι 10 ετών 30% 15% 10% 6%
Άνω των 10 ετών 15% 10% 9% 5%
Επιλέγουμε τυχαία ένα αυτοκίνητο και ορίζουμε τα ενδεχόμενα :
Α : Να είναι μέχρι 1800 cc Β : Να είναι άνω των 10 ετών Γ : Ν α είναι Ευρωπαϊκό
α) Να βρεθούν οι πιθανότητες : Ρ(Α) , Ρ(Β) , Ρ(Γ) , Ρ(Β∩Γ) , Ρ(Α∩Γ), Ρ(Α∩Β∩Γ΄)
β) Να περιγραφούν λεκτικά τα ακόλουθα ενδεχόμενα και να βρείτε τις πιθανότητες
τους :Α΄∩Β΄, Α∪Γ , Α΄∩Β∩Γ
42. Σε ένα δοχείο υπάρχει ένας αριθμός μικρών μονόχρωμων σφαιρών με χρώμα κόκκινο (Κ), Πράσινο (Π), Μαύρο (Μ)
και Λευκό (Λ). Επιλέγουμε τυχαία μία σφαίρα. Η πιθανότητα να είναι κόκκινη είναι 0,25, η πιθανότητα να είναι μαύρη

5 5
είναι , και η πιθανότητα να είναι λευκή είναι . Αν γνωρίζουμε ότι οι πράσινες είναι 15, να βρεθούν πόσες
24 12
σφαίρες από κάθε χρώμα υπάρχουν μέσα στο δοχείο.
43. Έστω Α και Β είναι ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω. Δίνεται ότι η πιθανότητα του Α ικανοποιεί τη συνθήκη
2P ( A) −3 − P ( A) −3 =−6λ+4 , λ ∈ R. Αν η πιθανότητα του Α είναι η ελάχιστη τιμή του λ και η πιθανότητα του
Β είναι η μέγιστη τιμή του λ τότε :
5
α) να εξεταστεί αν τα ενδεχόμενα Α, Β είναι ασυμβίβαστα. β) να αποδειχθεί ότι Ρ(Α∪Β) ≥
6
1 2
γ) να αποδειχθεί ότι ≤ Ρ(Α∩Β) ≤ .
2 3
44. Έστω ο δειγματικός χώρος Ω={ω1 , ω2 , ω3 , ω4 } και τα ενδεχόμενα Α={ω1 , ω2 } και Β= {ω2 , ω3 , ω4 }. Αν ισχύει

8
Ρ(Α) = Ρ(ω3) , Ρ(Β)=10Ρ(ω1) και Ρ(Α΄∩Β)= , να υπολογίσετε τις πιθανότητες των απλών ενδεχομένων του
11
δειγματικού χώρου.
45. Ένα κουτί περιέχει 15 άσπρες , x κόκκινες και y μαύρες σφαίρες. Επιλέγουμε στην τύχη μία σφαίρα. Η πιθανότητα

1 1
να είναι κόκκινη είναι , ενώ να είναι μαύρη είναι . Να βρείτε τα x, y
6 3
1− x2
46. Για ένα ενδεχόμενο Α ενός δειγματικού χώρου ισχύει P(A) = , όπου x πραγματικός αριθμός.
1+ x2
α) Να βρεθεί το διάστημα των τιμών που μπορεί να πάρει το x
β) Για ποια τιμή του x, Ρ(Α) γίνεται μέγιστη ;
γ) Τι συμπεραίνουμε για το ενδεχόμενο Α, όταν η Ρ(Α) πάρει τη μέγιστη τιμή της ;

8
Ασκήσεις Πανελλαδικών Εξετάσεων
1. Ημερήσια 2010

2. Ημερήσια – επαναληπτικές 2010

9
3.Ημερήσια – επαναληπτικές 2009

4.Ημερήσια 2008

10
5. Ημερήσια – επαναληπτικές 2008

6. Ημερήσια 2007

11
7. Ημερήσια – επαναληπτικές 2007

8. Ημερήσια 2006

12
9.Ημερήσια – επαναληπτικές 2006

10. Ημερήσια 2005

13
11.Ημερήσια – επαναληπτικές 2005

12. Ημερήσια 2003

14
13. Ημερήσια – επαναληπτικές 2004

14.Ημερήσια – επαναληπτικές 2003

15