ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΙΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Αν κοιτάξουμε πίσω στον χρόνο θα δούμε πως ο κόσμος μας πέρασε από ποικίλους πολέμους μέχρι
τώρα. Ποιοί όμως ήταν οι λόγοι που έφτασαν οι λαοί στον πόλεμο; Με μια μικρή ματιά στο βιβλίο της
ιστορίας μας παρατηρούμε πως οι αιτίες ήταν οι εξής:
1. Υπήρχαν οικονομικά συμφέροντα, καθώς και ανταγωνισμοί γιατί ανοίγονταν νέες αγορές.
2. Προκαταλήψεις που υπήρχαν σε θρησκευτικό, πολιτικό και εθνικό επίπεδο.
3. Υπέρμετρες φιλοδοξίες των ίδιων των ηγετών.
4. Προσπάθειες απελευθέρωσης.
Για παράδειγμα αιτία του Α’ Παγκόσμιου Πόλεμου ήταν η παράλληλη δράση του ιμπεριαλισμού, του
εθνικισμού και του μιλιταρισμού.
Οι συνέπειες παρόλα αυτά είναι δραματικές και παρακάτω είναι οι κύριες:
1. Εκατομμύρια νεκροί, ορφανά, άστεγοι
2. Καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος
3. Παραβίαση και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
4. Αύξηση της εγκληματικότητας
5. Αρρώστιες και επιδημίες
6. Εξασθένηση της οικονομίας.
Ας εμβαθύνουμε όμως περισσότερο σε όλους τους πολέμους πιο αναλυτικά.

Κατάλογος πολέμων ανά αριθμό θανάτων

Τα παρακάτω στοιχεία περιλαμβάνουν θανάτους αμάχων από ασθένειες, λιμούς, γενοκτονίες κλπ
καθώς και θανάτους στρατιωτών σε μάχες.

- 60.000.000–72.000.000 - Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (1939–1945)

-36.000.000 - Εξέγερση του Αν Λουσάν (Κίνα, 755–763)

-30.000.000–60.000.000 - Κατακτήσεις των Μογγόλων (13ος αιώνας)

-20.000.000 - Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (1914–1918)

-5.000.000–9.000.000 - Ρωσικός Εμφύλιος Πόλεμος (1917–1921)

-3.800.000–5.400.000 - Δεύτερος Πόλεμος του Κονγκό (1998–2007)

-3.500.000–6.000.000 - Ναπολεόντειοι πόλεμοι (1804–1815)

-3.000.000–11.500.000 - Τριακονταετής Πόλεμος (1618–1648)

-2.500.000–3.500.000 - Πόλεμος της Κορέας (1950–1953)

-2.300.000–3.800.000 - Πόλεμος του Βιετνάμ (1945–1975)

-1.500.000–2.000.000 - Πόλεμος στο Αφγανιστάν (1979 )

-1.000.000–1.500.000 - περίοδος Σοβιετικής επέμβασης (1979–1989)

-1.300.000–6.100.000 - Κινεζικός Εμφύλιος (1928–1949) αυτά τα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν

απώλειες και θύματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

-1.000.000–2.000.000 - Μεξικάνικη Επανάσταση (1910–1920)

 -1.000.000 - Πόλεμος Ιράν-Ιράκ (1980–1988)

Α' Βαλκανικός πόλεμος

Ο Α' Βαλκανικός πόλεμος είναι για την Ελλάδα αντιστρόφως ανάλογος, με τις απώλειες. Δηλαδή με
μικρές απώλειες η Ελλάδα διπλασιάσθηκε. Αντίστοιχα και η Σερβία εκπλήρωσε όλους τους
αντικειμενικούς στόχους της, ενώ η Βουλγαρία είχε πολύ μεγάλες απώλειες ειδικά στο μέτωπο της
Αδριανούπολης μετά τον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο τον οποίο η ίδια προκάλεσε, δεν είχε μεγάλα εδαφικά
κέρδη.

Το ελληνικό κράτος διπλασιάσθηκε και σε έκταση και σε πληθυσμό με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν

οι καλύτερες προϋποθέσεις για κοινωνική, πολιτική και οικονομική ανάπτυξη. Ταυτόχρονα άλλαξε
ριζικά και η δομή του πληθυσμού, τόσο για το νέο Ελληνικό κράτος όσο και στο κομμάτι της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας που αποσπάστηκε από αυτήν. Δηλαδή, στην θέση ενός ενιαίου
οικονομικού χώρου ξαφνικά μπήκαν σύνορα, τα οποία επηρέασαν π.χ. τους νομάδες κτηνοτρόφους οι
οποίοι ήταν συνηθισμένοι να μετακινούνται στον ενιαίο χώρο των Βαλκανίων. Ανάλογα
επηρεάσθηκαν οι Έλληνες έμποροι, που ήταν η αστική τάξη της εποχής. Μια λύση ήταν η στροφή στη
διοίκηση. Δηλαδή οι Έλληνες αστοί από έμποροι άρχισαν να μετατρέπονται σε δημοσίους υπαλλήλους
και να τοποθετούνται στον διοικητικό μηχανισμό του νέου Ελληνικού κράτους στην θέση των
αποχωρούντων Μουσουλμάνων.

Ταυτόχρονα μεγάλος αριθμός πληθυσμού μετακινήθηκε από όλες και προς όλες τις πλευρές.
Υπολογίζονται σε περισσότερες από 400.000 οι Τούρκοι που έφυγαν από την Οθωμανική, Ευρωπαϊκή
αυτοκρατορία και πήγαν προς την Τουρκία. Γενικά κυρίως μετά τον Β' Βαλκανικό πόλεμο οι κάτοικοι
των εδαφών της τέως Ευρωπαϊκής Τουρκίας αισθάνονται απειλούμενοι από τον αλυτρωτισμό των
υπολοίπων εθνοτήτων και σε πολλές περιπτώσεις (κυρίως οι φτωχότεροι) ακολουθούν τα στρατεύματα
του έθνους τους. Υπάρχουν φιλμ της εποχής που δείχνουν καραβάνια Σέρβων, Βουλγάρων, Τούρκων ή
Ελλήνων προσφύγων να ακολουθούν τα αντίστοιχα στρατεύματα μέχρι να ορισθούν τα τελικά σύνορα.

Η Ελλάδα δέχθηκε και άλλα κύματα προσφύγων λόγω των διωγμών που υπέστησαν οι Έλληνες στη
Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία. Το Οθωμανικό κράτος ψάχνοντας υπεύθυνους για την ήττα
ξέσπασε σε διωγμούς εναντίων των Ελλήνων. Υπολογίζονται σε περισσότερους από 100.000 οι
πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και αντίστοιχος αριθμός από τη Μικρά Ασία οι πρόσφυγες που
εξαναγκάστηκαν να φύγουν μετά τις βιαιότητες.

Από κοινωνική άποψη με την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης αλλά και της Μακεδονίας γενικότερα το
Ελληνικό κράτος, από μονοεθνικό και αγροτικό, γίνεται ξαφνικά πολυεθνικό αλλά και λόγω της
ενσωμάτωσης των νέων εδαφών αλλάζει κοινωνική δομή αποκτώντας περισσότερους αστούς και
εργάτες. Ενσωματώνονται (μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923) μεγάλες μάζες
μουσουλμάνων, Εβραίων και σε πολύ μικρότερο βαθμό Σλάβων.

Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Πολιτικές Συνέπειες.
Κατά την διάρκεια και μετά το πέρας του πολέμου σε όλες τις εμπλεκόμενες χώρες
πραγματοποιήθηκαν απεργίες, στάσεις και επαναστάσεις ως συνέπεια των οικονομικών και
κοινωνικών προβλημάτων. «Ο πόλεμος γέννησε επαναστάσεις» και είχε σαν συνέπεια να
καταρρεύσουν τέσσερις παραδοσιακές απολυταρχικές αυτοκρατορίες της Ευρώπης (Ρωσία,
Αυστροουγγαρία, Γερμανία, Οθωμανική Αυτοκρατορία). Οι λαοί που παλιότερα αποτελούσαν μέρη
αυτών των αυτοκρατοριών, απόκτησαν εθνική ανεξαρτησία ενώ μεταβλήθηκαν τα δομικά
χαρακτηριστικά των πολιτευμάτων τους. Η διάλυση της Αυστροουγγαρίας δημιούργησε τα κράτη της
Αυστρίας, της Ουγγαρίας, της Τσεχοσλοβακίας, και της Γιουγκοσλαβίας όπου επεκράτησαν
κοινοβουλευτικά καθεστώτα. Επίσης από τμήματα της Αυστρία, της Ρωσίας και της Γερμανίας
δημιουργήθηκε η Πολωνία. Η κατάρρευση δε του τσαρικού καθεστώτος στη Ρωσία και η επιβολή του
κομμουνιστικού καθεστώτος των μπολσεβίκων οδήγησαν στην ανεξαρτητοποίηση της Λιθουανίας, της
Φιλανδίας, της Λετονίας, της Εσθονίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας.
Σε πολιτικό επίπεδο ο πόλεμος προκάλεσε μία βαθιά πολιτική κρίση στην Ευρώπη και με εξαίρεση τη
Δυτική και Βόρεια Ευρώπη όπου υπήρχαν εδραιωμένοι κοινοβουλευτικοί θεσμοί και μακρόχρονη
φιλελεύθερη παράδοση, αμφισβητήθηκε έντονα το φιλελεύθερο πολιτικό σύστημα και ενισχύθηκαν
ακραίες πολιτικές ιδεολογίες όπως ο φασισμός και ο κομμουνισμός. «Οι Ευρωπαίοι βρέθηκαν στον
πυρήνα της τεράστιας αντιπαράθεσης μεταξύ δημοκρατίας και ολοκληρωτισμού μετά του τέλος του Α’
Παγκοσμίου Πολέμου». Ακόμα και σε χώρες με στέρεους δημοκρατικούς και κοινοβουλευτικούς
θεσμούς το φιλελεύθερο πολιτικό σύστημα περιορίστηκε στα πλαίσια ενός κρατικού παρεμβατισμού
και μίας κεντρικής διεύθυνσης της οικονομίας.
Σε πολλά κράτη παρά τις φοβερές συνέπειες του πολέμου δε μειώθηκε καθόλου ο εθνικισμός, και
μέσω της στρατιωτικής εκφανσής του, τον μιλιταρισμό, συνεχίσθηκε η στράτευση και η προετοιμασία
για έναν νέο πόλεμο. Η πολιτική πλατφόρμα των ιδεολογιών αυτών εκφράσθηκε από τα φασιστικά
κόμματα των οποίων το πολιτικό-ιδεολογικό πλαίσιο διακυβέρνησης επεκράτησε με διαφορετικές
μορφές και επιδιώξεις σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία.
Βέβαια στον «αριστερό» αντίποδα, οι οικονομικές δυσκολίες του πολέμου είχαν ως συνέπεια την
ισχυροποίηση του συνδικαλιστικού και του σοσιαλιστικού κινήματος σε χώρες όπως η Ρωσία, η
Γερμανία και η Ουγγαρία, από το οποίο ξεπήδησαν πολιτικά κόμματα (στη Ρωσία οι μπολσεβίκοι του
Λένιν, στην Γερμανία οι «Σπαρτακιστές» και το Σοσιαλιστικό κόμμα, στην Ουγγαρία το
Κομμουνιστικό κόμμα του Κουν) που είχαν επιδραστικό ρόλο στα πολιτικά τεκτενόμενα της Ευρώπης
τον 20ο αιώνα. Η Οκτωβριανή επανάσταση στη Ρωσία (1917) αποτέλεσε τη μεγαλύτερη κοινωνική
επανάσταση μετά τη Γαλλική (1789) και επηρέασε πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά πολλές
περιοχές του κόσμου.
Σημαντικές υπήρξαν οι συνέπειες του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και στο πλαίσιο των διεθνών σχέσεων.
Σε αντίθεση με το συνέδριο της Βιέννης του 1815 στις διαπραγματεύσεις του οποίου συμμετείχε και η
ηττημένη Γαλλία, στο Παρίσι τη διετία 1919-1920 δεν συμμετείχαν οι ηττημένες χώρες Γερμανία και
Αυστροουγγαρία γεγονός που δεν μπορούσαν να αποδεχθούν επ’ ουδενί τρόπο οι Γερμανοί. Επιπλέον
ήταν τόσο το μίσος των Άγγλο-Γάλλων για εκδίκηση απέναντι στην Γερμανία, που ελάχιστα
ελήφθησαν υποψίν τα 14 σημεία που έθεσε ο Αμερικάνος Πρόεδρος Γουίλσον για μία δίκαιη και
διαρκή ειρήνη στην Ευρώπη. Οι δυσβάσταχτοι οικονομικοί όροι που επεβλήθησαν, σε συνδυασμό με
την υπεροψία που έδειξαν οι νικητές απέναντι στους Γερμανούς κυρίως, αποτέλεσαν γεγονότα ικανά
να στρέψουν τους πληγωμένους από την ήττα Γερμανούς προς το ναζισμό και το Β’ Παγκόσμιο
Πόλεμο.
Στα θετικά των διπλωματικών σχέσεων συγκαταλέγεται η εγκατάλειψη της κρυφής διπλωματίας, η
τόνωση του φιλειρηνικού κινήματος και η προσπάθεια για συλλογική λύση των προβλημάτων των
χωρών. Στα πλαίσια των συνθηκών ειρήνης στην Ευρώπη δημιουργήθηκε και ένας διεθνής οργανισμός
«Η Κοινωνία των Εθνών», πρόδρομος του σημερινού «Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών», με σκοπό τη
συνεργασία των κρατών του κόσμου ανεξαρτήτως μεγέθους και ισχύος και τη διαφύλαξη της ειρήνης.
Ωστόσο, ο οργανισμός αυτός είχε μηδαμινή λειτουργία, μηδενική παρεμβατικότητα και ελάχιστη
αξιοπιστία αφού δεν αναγνωρίστηκε ούτε από τους εμπνευστές τους, τις ΗΠΑ.
Οικονομικές Συνέπειες
«Η Ευρώπη έβγαινε από τον πόλεμο ρημαγμένη και καταχρεωμένη».Ο πόλεμος είχε σα συνέπεια την
οικονομική εξάντληση των αντιμαχόμενων μερών. Η εξάντληση των αποθεμάτων, οι καταστροφές των
καλλιεργειών και των κατοικιών, των εργοστασίων, των ναυπηγιών, των ορυχείων και γενικά των
πλουτοπαραγωγικών πηγών από τους βομβαρδισμούς είχαν μακροπρόθεσμες συνέπειες, με
σημαντικότερη την οικονομική κρίση του 1929 που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, κύριο δανειστή των
Ευρωπαϊκών χωρών κατά την διάρκεια του πολέμου, και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και την Ευρώπη.
Οι Ευρωπαϊκές χώρες όχι μόνο είχαν εξαντλήσει τον εθνικό τους πλούτο για να χρηματοδοτήσουν τον
πόλεμο αλλά ήταν και υπερχρεωμένες με τεράστια εξωτερικά δάνεια (Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία)
προς τρίτες χώρες, κυρίως προς τις ΗΠΑ. Συνέπεια των παραπάνω υπήρξε ο πληθωρισμός και η
αύξηση των τιμών των καταναλωτικών αγαθών αλλά και η επιβάρυνση του προϋπολογισμού των
κρατών από τα έξοδα ανοικοδόμησης και παροχής οικονομικής υποστήριξης προς ανάπηρους, χήρες
και ορφανά.
Πέρα από τις οικονομικές καταστροφές λόγω του πολέμου, στις ηττημένες χώρες Γερμανία και
Αυστρία, επεβλήθησαν υψηλά πρόστιμα ως οικονομικές αποζημιώσεις οι οποίες εξήντλησαν την
οικονομία των χωρών αυτών.
Η σημαντικότερη όμως συνέπεια για την οικονομία των κρατών της Ευρώπης προήλθε από τον θάνατο
των οκτώ εκατομμυρίων στρατιωτών, νέων σε ηλικία κατά το πλείστον και παραγωγικά ενεργών, αλλά
και από την οικονομική επιβάρυνση των οικογενειών, δήμων και χωρών με την παροχή οικονομικών
βοηθημάτων στους τραυματισμένους στρατιώτες, πολλοί από τους οποίους δεν ήταν σε θέση πλέον να
συνεισφέρουν στην οικονομία των κοινωνιών.
Οι οικονομικές ζημίες του πολέμου είχαν σαν συνέπεια να απολέσει η Ευρώπη, την ηγετική θέση που
είχε στην παγκόσμια οικονομία. Πάρα πολλές περιοχές ισοπεδώθηκαν, οι εμπορικοί στόλοι των
Ευρωπαϊκών χωρών κατεστράφησαν και το υπερπόντιο εμπόριο με τη Λατινική Αμερική και την Άπω
Ανατολή πέρασε στον έλεγχο των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και του Καναδά που μετά τον πόλεμο
κατέλαβαν την ηγετική θέση στο εμπόριο, την οικονομία και τη βιομηχανία.
Κοινωνικές Συνέπειες
Η σημαντικότερη κοινωνική συνέπεια του τετραετούς πολέμου ήταν τα οκτώμισι εκατομμύρια νεκρών
και τα είκοσι εκατομμύρια των τραυματιών, στην συντριπτική πλειοψηφία τους άνδρες. Η Γαλλία, η
Γερμανία, η Ρωσία και η Αυστροουγγαρία είχαν απώλειες που άγγιζαν ή ξεπερνούσαν το 10% του
πληθυσμού των. Το μεγαλύτερο πλήγμα δέχτηκε η αγροτική τάξη, αφού το μεγαλύτερο μέρος των
νεκρών στρατιωτών προερχόταν από αυτήν.
Στις απώλειες του πολέμου θα πρέπει να συνυπολογισθούν και οι θάνατοι των αμάχων από τις
πολεμικές επιχειρήσεις αλλά και η αυξημένη θνησιμότητα λόγω των στερήσεων, των ασθενειών και
των κακών συνθηκών υγιεινής. Οι κακές συνθήκες υγιεινής σε συνδυασμό με την καταστροφή των
καλλιεργειών ενίσχυσαν την έξαρση των λοιμώξεων, με αποκορύφωμα την επιδημία της «ισπανικής
γρίπης» το 1918 που εξόντωσε χιλιάδες άτομα σε Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία.
Σημαντικά υπήρξαν τα προβλήματα ενσωμάτωσης και επανένταξης στην κοινωνία των στρατιωτών
που επιβίωσαν είτε αρτιμελείς είτε με αναπηρίες και μόνιμες βλάβες . Κοινωνική απομόνωση και
απαξίωση, ψυχολογικά προβλήματα, οδηγούσαν τους βετεράνους στο να ενταχθούν σε ακραία
κινήματα ακροαριστερά ή φασιστικά.
Σε δημογραφικούς όρους ο θάνατος τόσων ανδρών είχε σαν συνέπεια τη μείωση του ποσοστού των
γεννήσεων, την αύξηση της παιδικής θνησιμότητας (σε συνδυασμό με τις κακές συνθήκες υγιεινής)
και την γήρανση του πληθυσμού.
Σημαντική μεταβολή για τις κοινωνίες της Ευρώπης υπήρξε η υιοθέτηση για πρώτη φορά του μέτρου
της ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ κρατών μετά την διευθέτηση των συνορών. Η ανταλλαγή
πληθυσμών θα προξενήσει προβλήματα προσαρμογής και κοινωνική ανισότητα μεταξύ των γηγενών
και των προσφυγικών πληθυσμών.
Δεν υπάρχουν όμως μόνο αρνητικές συνέπειες από τον πόλεμο, αλλά και θετικές. Η καθοριστική
συμβολή των γυναικών στη διεξαγωγή του πολέμου μέσω της εργασίας τους στα εργοστάσια, στα
αγροκτήματα και στον τομέα των υπηρεσιών βελτίωσε την θέση και το κύρος τους. Στην Βρετανία οι
γυναίκες απέκτησαν το δικαίωμα ψήφου.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Ο πόλεμος τελείωσε το 1945 με νίκη των Συμμάχων. Μετά το τέλος του πολέμου, εμφανίστηκε ένα
πλήθος εντάσεων και συγκρούσεων από διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογίες, ένας διαρκής αγώνας
στο τομέα των πυρηνικών όπλων και στρατιωτικών δυνάμεων από τις μεγάλες δυνάμεις. Η Σοβιετική
Ένωση και οι Ενωμένες Πολιτείες αναδείχθηκαν στις δύο υπερδυνάμεις του πλανήτη και ξεκίνησε ο
Ψυχρός Πόλεμος, ο οποίος κράτησε για τα επόμενα 46 χρόνια. Οι βομβαρδισμοί της Luftawaffe στη
Πολωνία το 1939 παρουσίασαν για πρώτη φορά την τακτική βομβαρδισμού κατοικημένων στόχων,
τακτική που συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια του πολέμου από τους Γερμανούς και τους Συμμάχους.
Τα επόμενα χρόνια, ιδρύθηκαν τα Ενωμένα Έθνη για να αποφευχθούν μελλοντικοί παγκόσμιοι
πόλεμοι και υπέγραψαν τη Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για όλα τα κράτη-μέλη τους. Το
1947, o Υπουργός Εσωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών George Marshall παρουσίασε το σχέδιο
ανάκαμψης της Ευρώπης, γνωστό ως Σχέδιο Μάρσαλ, το οποίο προόριζε 13 δισ. δολάρια για την
ανοικοδόμηση της Δυτικής Ευρώπης
Η Ευρώπη ουσιαστικά χωρίστηκε σε δύο πλευρές, στην Δυτική και τη Σοβιετική, με διαχωριστικό τις
Γερμανία και Αυστρία, το λεγόμενο Σιδηρούν Παραπέτασμα. Η Σοβιετική Ένωση δημιούργησε το
Ανατολικό Μπλοκ, προσαρτώντας τις χώρες που είχε καταλάβει, δηλαδή την ανατολική Πολωνία, τις
τρεις βαλτικές χώρες Λιθουανία, Λετονία και Εσθονία και μέρη της Φινλανδίας και Ρουμανίας. Τα
έθνη που συμμετείχαν στον πόλεμο, εξουθενωμένα από ανθρώπινους και υλικούς πόρους, ξεκίνησαν
την αποκατάστασή τους. Εκατομμύρια άνθρωποι είχαν μείνει άστεγοι, εκατομμύρια βρέθηκαν σε
εχθρικές χώρες λόγω αλλαγής των συνόρων. Η Ευρωπαϊκή οικονομία και ένα μεγάλο μέρος της
βιομηχανικής υποδομής είχαν καταρρεύσει. Η Δυτική Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία επανήλθαν
γρήγορα λίγα χρόνια μετά, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία και στην Κίνα ακολούθησε μεγάλη οικονομική
κάμψη που κράτησε δεκαετίες. Η Ιαπωνία αμέσως μετά τον πόλεμο, είχε μια απίστευτα γρήγορη
οικονομική άνοδο, κάνοντάς την μια από τις πιο δυνατές οικονομίες από το 1980 και μετά. Γενικά,
μέχρι το 1953, η οικονομία παγκοσμίως είχε αποκατασταθεί στα πριν το πόλεμο επίπεδα

Αναλυτικότερα, η κατάσταση των μεγαλύτερων χωρών που έλαβαν μέρος στον πόλεμο ήταν η εξής:
• Η Γερμανία εδαφικά επέστρεψε τη περιοχή της Alsace-Lorraine στη Γαλλία, που την κατείχε
από το 1871 μετά το τέλος του Γαλλο-Πρωσσικού πολέμου ενώ η Σουηδιτία επέστρεψε στη
Τσεχοσλοβακία. Το υπόλοιπο της χώρας χωρίστηκε σε 4 ζώνες κατοχής σύμφωνα με το
Συμβούλιο Ελέγχου των Συμμάχων. Το 1949, οι δυτικές ζώνες κατοχής σχημάτισαν την
Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, ενώ η Σοβιετική ζώνη ίδρυσε την Ανατολική
Γερμανία. Η Αυστρία αποκόπηκε από τη Γερμανία, χωρίστηκε κι αυτή σε 4 ζώνες κατοχής,
αλλά ενώθηκε ξανά το 1955 ως Δημοκρατία της Αυστρίας
Η Γερμανία πλήρωσε αποζημιώσεις στην Βρετανία, στη Γαλλία και στη Σοβιετική Ένωση
κυρίως μέσω αναγκαστικής εργασίας, διάλυσης της γερμανικής βιομηχανίας και μεταφοράς
τεχνογνωσίας. Το επίπεδο ζωής των Γερμανών μειώθηκε, ακόμα και κάτω από αυτό της
Μεγάλης Κρίσης
Αμέσως μετά τον πόλεμο, οι Σύμμαχοι συμφώνησαν ότι καμία βοήθεια δεν θα προσφερόταν
στη Γερμανία, φροντίζοντας μόνο την αποφυγή της πείνας του γερμανικού πληθυσμού.
Ακόμα και ο Ερυθρός Σταυρός είχε εντολή αρχικά να μην παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια
στη χώρα, κάτι που όμως άλλαξε στο τέλος του 19455
Οι Σύμμαχοι φρόντισαν για τον άμεσο αφοπλισμό της Γερμανίας, καθώς και την
αποβιομηχάνισή της. Το 1946 η Γερμανία υπέγραψε την καταστροφή 1.500 βιομηχανικών
μονάδων. Σκοπός των Συμμάχων ήταν να μειωθεί η παραγωγή στη βαρεία βιομηχανία κατά
50% σε σχέση με το πριν τον πόλεμο επίπεδο. Ωστόσο, μετά το 1947 ο πρόεδρος Τρούμαν
επισήμανε πως η ευημερία της Ευρώπης απαιτεί μια σταθερή και παραγωγική Γερμανία,
δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στη Γερμανία να δεχθεί τους πρώτους πόρους του Σχέδιου
Μάρσαλ για την ανοικοδόμησή της
• Η Σοβιετική Ένωση, έχοντας στη κατοχή της πολλές χώρες που είχε ελευθερώσει από τους
Γερμανούς στη κεντρική και ανατολική Ευρώπη όπως η Πολωνία, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία,
η Τσεχοσλοβακία, η Ρουμανία, η Αλβανία και η Ανατολική Γερμανία τις μετέτρεψε σε
σοσιαλιστικές δημοκρατίες
Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές στη Σοβιετική Ένωση ήταν τεράστιες. Περίπου 40
εκατομμύρια ζωές χάθηκαν από τις οποίες τα 9 εκατομμύρια στις συμπλοκές ενώ τα υπόλοιπα
θύματα αφορούν θανάτους κυρίως αμάχων από πείνα, ασθένειες, αιχμάλωτους σε Γερμανικές
φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης και μαζικές εκτελέσεις. Χρειάστηκαν περίπου 30
χρόνια ώστε ο πληθυσμός να φτάσει τα πριν-το-πόλεμο επίπεδα
Το 30% της οικονομίας και το 1/4 της παραγωγής είχε καταστραφεί. Για να ανοικοδομηθεί η
χώρα, η κυβέρνηση δέχτηκε οικονομική βοήθεια από τη Βρετανία και την Σουηδία, αλλά όχι
και από τις Ηνωμένες Πολιτείες στα πλαίσια του Σχεδίου Μάρσαλ. Επιπλέον, υποχρέωσε τις
κατεχόμενες από αυτή χώρες της Ανατολικής Ευρώπης να της προμηθεύουν μηχανήματα και
πρώτες ύλες
• Η Μεγάλη Βρετανία κατέληξε εξαντλημένη οικονομικά μετά τον πόλεμο. Η κυβέρνηση που
υπήρχε κατά τη διάρκεια του πολέμου διαλύθηκε. Στις επόμενες εκλογές ο Τσόρτσιλ έχασε
από το Εργατικό Κόμμα του Clement Attlee
• Στην Ιαπωνία οι Σύμμαχοι ανακάλεσαν Ιαπωνικές προσαρτήσεις με αποτέλεσμα Μαντζουρία
και Κορέα να ανεξαρτητοποιηθούν. Η Ιαπωνία καταλήφθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες,
εκτός από το νησιά Sakhalin και Kurils που καταλήφθηκαν από τους Σοβιετικούς, κάτι που
ήταν όρος για τη συμμετοχή της στον πόλεμο ενάντια στην Ιαπωνία σύμφωνα με τη Συνθήκη
του Potsdam. Η Οκινάβα έμεινε στην κατοχή των Αμερικανών μέχρι το 1972, όπου ίδρυσαν
αρκετές στρατιωτικές βάσεις. Για να εξαλείψουν μια πιθανή στρατιωτική απειλή της Ιαπωνίας
μελλοντικά, οι Σύμμαχοι αποφάσισαν την αποβιομηχάνισή της, η οποία είχε πιο ήπια μορφή
σε σχέση με αυτή της Γερμανίας. Κατά τη διάρκεια κατοχής της χώρας δόθηκε κυρίως βάση
στον αφοπλισμό της χώρας, τη διάλυση της πολεμικής βιομηχανίας και την ίδρυση νέας
κυβέρνησης και συντάγματος. Σε ότι αφορά τους περίπου 300.000 επιζήσαντες από το
Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα, αυτοί εξοστρακίστηκαν από τη κοινωνία της Ιαπωνίας και το
κράτος δεν τους παρείχε ουσιαστική βοήθεια μέχρι το 1952