VÌ SAO TRÊN TRÁI ĐẤT VÀNG ÍT HƠN BẠC?

Con người ai cũng biết sự tồn tại của các kim loại quý
như vàng, bạc trên trái đất là đều do các vụ nổ siêu sao
mới (siêu tân tinh), nhưng thực tế quá trình khởi nguồn
chính xác của các nguyên tố kim loại này trước nay vẫn
chưa lý giải đươc.
Đa số các nguyên tố nhẹ như hydro và helium đều hình
thành sau vụ nổ, còn các nguyên tố nặng hơn như
carbon và oxy lại được hình thành thông qua cơ chế
tổng hợp hạt nhân trên các hằng tinh. Tuy nhiên những
nguyên tố hiếm như vàng, bạc lại cần một môi trường
hằng tinh cực đoan nhất mới hình thành được, chúng
chỉ được sinh ra khi có vụ nổ siêu sao mới, nghĩa là
hàng loạt các hằng tinh bị hủy hoại cùng lúc.
Nhà thiên văn học đại học Heidelberg Đức, Camilla
Hansen nói, khi những hằng tinh vĩ đại này bị hủy diệt,
chúng sẽ phân tán những vật chất mới trong không gian
vũ trụ, đó chính là nguyên nhân đa số các vật chất kim
loại tồn tại trên trái đất.
Để xác định một cách chính xác sự ra đời của kim loại
bạc, nhóm nghiên cứu của Hansen đã sử dụng mô hình
máy tính để quan sát hơn 70 nhóm hằng tính lớn. Họ
tiến hành phân tích quang phổ các hằng tinh để xác định
tổ hợp hóa học của chúng. Hansen cho hay: “Độ giàu
phần tử của các nguyên tố hóa học có ảnh hưởng trực
tiếp đến cường độ đường quang phổ của chúng, điều
này cũng liên quan đến nhiệt độ của các hằng tinh”.
Nghiên cứu cho thấy, khối lượng hằng tinh sản sinh ra
nguyên tố bạc nhỏ hơn hằng tinh sản sinh ra vàng, cơ
chế tổng hợp hạt nhân của chúng cũng hoàn toàn khác
nhau, bạc được sinh ra thông qua “quá trình r” tương
đối nhỏ.
Những phát hiện này đã góp phần khẳng định khối
lượng các hằng tinh khác nhau sẽ sản sinh các nguyên
tố kim loại khác nhau. Hansen cho rằng: “Khi các hằng
tinh có khối lượng lớn gấp 8, 9 lần mặt trời bị hủy hoại
thì sẽ hình thành các vụ nổ siêu sao mới, và quá trình đó
chỉ có thể sản sinh ra các nguyên tố có lượng nguyên tử
nhỏ hơn Palađi và Bạc, chứ không thể hình thành các
nguyên tố nặng hơn”. Bà còn nói thêm: “Quá trình r còn
liên quan đến các vụ nổ siêu sao mới”.
Như vậy, cho dù một hằng tinh bị nổ sẽ sản sinh ra
lượng kim loại tương đối ít, chỉ là 1/100 triệu lần so với
khối lượng nguyên thủy của hằng tinh đó, nhưng siêu
sao mới có thể sinh ra bạc lại nhiều hơn so với siêu sao
mới sinh ra vàng. Sự không cân đối về kích thước vũ trụ
đã giúp chúng ta giải thích được nguyên nhân vì sao trữ
lượng vàng trên trái đất lại ít hơn bạc